Tag: футбол

Дзень у гісторыі. 26 красавіка. Аварыя на ЧАЭС, “Чарнобыльскі шлях”. Дзень варкі бульбы. Фамаіда. Магілёўскае брацтва. Нарадзіўся палітык М. Чартарыйскі. Дзень памяці Н. Орды.

Навіна ад

Сусветны дзень інтэлектуальнай уласнасці (World Intellectual Property Day, з 1999 года).

Генеральная асамблея Сусветнай арганізацыі інтэлектуальнай уласнасці на пасяджэнні ў кастрычніку 1999 года прыняла рашэнне аб заснаванні гэтага свята. 

Пры гэтым яна сыходзіла з таго, што 26 красавіка адзначаецца дзень заснавання WIPO (World Intellectual Property Organization) – арганізацыі, закліканай садзейнічаць ахове і развіццю інтэлектуальнай уласнасці ва ўсім свеце. 

Прапанову адзначаць Дзень вынесла дэлегацыя Кітая 9 жніўня 1999 года. 

Міжнародны дзень інтэлектуальнай уласнасці дае магчымасць падкрэсліць значэнне інавацый у паўсядзённым жыцці чалавека і ўдасканаленні грамадства. 

Патэнты, таварныя знакі, аўтарскае права і сумежныя правы як вынікі творчасці і ведаў з’яўляюцца магутнымі інструментамі садзейнічання эканамічнаму і культурнаму развіццю.

Міжнародны дзень варкі бульбы (International Potato Cooking Day). Амаль беларускае нацыянальнае свята.

Гісторыя распаўсюджвання бульбы ў нашых краях часта звязваецца з імем Пятра І, але гэта праўдзіва толькі для Расіі, на беларускіх землях бульба з’явілася значна раней. У Расіі пры Пётры I  заморскую расліну сустрэлі ў штыкі. Яе называлі «д’ябальскай садавінай» і прадказвалі мукі пекла ўсім, хто паспрабуе.

Распаўсюджванне бульбы прыпісваецца і Кацярыне ІІ. 26 жніўня 1770 года ў «Працах Вольнага Эканамічнага Таварыства» з’явіўся першы навуковы артыкул на тэму бульбы «Примечания о картофеле». Там тлумачылася, як яе саджаць і што менавіта есці – не бацвінне, а клубень, і не сырой, а варанай…

Упершыню назву бульбы ўвёў у рускую мову ад нямецкага «картофель» вучоны-аграном Андрэй  Болатаў у 1760-я гады. 

Украінскі тэрмін – картопля – таксама кажа, што ва Ўкраіну назва гародніны прыйшла ад немцаў.

А вось беларусы называюць яе сваім старажытным словам «бульба», што здаўна азначала «клубень» (на латыні «бульбус» – цыбуля) – гэта сведчанне, што тут была свая гісторыя бульбы.

На Беларусі бульба з’явілася ў канцы XVII – пачатку XVIII стагоддзя.

Цікавыя факты. 

У  беларусаў любоў да бульбы не ведае межаў. З бульбы гатуецца не менш за 1 500 страў.

Самымі вялікімі аматарамі бульбы былі і застаюцца беларусы, якія з’ядаюць за год па 180 кг, што амаль ў 5 разоў больш, чым у сярэднім па свеце (33 кг).

Бульбу збіраюць на працягу года ў двух паўшар’ях.

У 1995 годзе на амерыканскім касмічным караблі “Калумбія” былі вырашчаны першыя пазаземныя карняплоды.

Самай дарагой разнавіднасцю бульбы лічыцца гатунак La bonnotte з вострава Нуармуцье па 500 еўра за кілаграм.

Дзень памяці ахвяраў катастрофы на Чарнобыльскай АЭС.

Аварыя на ЧАЭС адбылася 26 красавіка 1986 года, у 01:23:40 падчас планавага выключэння рэактара, якое доўжылася 20 секунд.

Аднак праз некалькі секунд у выніку рэзкага скачка напружання адбыўся хімічны выбух, у выніку якога ў атмасферу было выкінута каля 520 небяспечных радыенуклідаў.

У выніку яго была поўнасцю разбурана актыўная зона і ўся верхняя частка будынка рэактара, моцна пацярпелі і іншыя збудаванні.

Былі знішчаны бар’еры і сістэмы бяспекі, якія баранілі навакольнае асяроддзе ад радыенуклідаў, напрацаваных у апрамененым паліве.

Выкід прадуктаў дзялення ядзернага паліва з пашкоджанага рэактара на ўзроўні мільёнаў кюры за суткі працягваўся на працягу 10 дзён з 26 красавіка па 6 мая 1986 года, пасля чаго рэзка ўпаў (у тысячы разоў) і ў далейшым працягваў змяншацца.

Паводле ацэнак, агульная магутнасць выбуху больш як у 100 разоў перавышала магутнасць ядзернай зброі, прымененай падчас другой сусветнай вайны. Выбух быў настолькі магутным, што радыеактыўнаму забруджванню падвергліся тэрыторыі 17 краін Еўропы.

Для Беларусі наступствы аварыі аказаліся найбольш цяжкімі. На яе тэрыторыю прыпала 70% усяго радыёактыўнага забруджвання. На землях з узроўнем забруджання цэзіем-137 апынулася каля 2 млн. 100 тыс. чалавек (25 % насельніцтва рэспублікі). У Магілёўскай вобласці было забруджана 37% тэрыторыі.

Страты Беларусі ад аварыі склалі паводле прыблізных падлікаў 235 мільярдаў  долараў ЗША. 

На сёння больш за 12% тэрыторыі краіны застаецца забруджанай. На ёй пражывае больш за 1 мільён насельніцтва.

Праваслаўныя ўшаноўваюць пакутніцу Фамаіду.

Ёй належыць маліцца для збавення ад блуднага запалу.

У гэты дзень забараняецца падлашчвацца, какетнічаць, фліртаваць.

1589 год. У Магілёве ўтварылася праваслаўнае брацтва.

Адно з першых у ВКЛ пасля Львоўскага (1572), Віленскага, Луцкага, Кіеўскага.

Брацтва заснавана Канстанцінопальскім патрыярхам Ераміяй II падчас яго візіту ў ВКЛ. Першапачаткова яно насіла назву Спаскага (ад Спаскага манастыра). 

У 1618 годзе манастырскія будынкі былі заняты адміністрацыяй Полацкага уніяцкага арцыбіскупа І. Кунцэвіча. Пасля працяглых перамоваў з прадстаўнікамі каралеўскай улады ў 1633 годзе членамі брацтва дазволілі пабудову новага манастыра – Богаяўленскага. З гэтага моманту брацтва атрымала новую назву.

Дзейнасць брацтва перарывалася з 1828 па 1866 і з 1877 па 1883 гады.

Першапачаткова брацтва мела статус стаўрапігіі – непасрэднага падпарадкавання Канстанцінопальскаму патрыярху ў абыход улады біскупа. З часу падпарадкавання Магілёўскай епархіі Маскоўскаму патрыярхату брацтва стала падпарадкоўвацца мясцовым біскупам.

Пры брацтве дзейнічала бібліятэка з бясплатнай чытальнай залай і абанементам.

У распараджэнні брацтва знаходзіўся Магілёўскі царкоўна-археалагічны музей, заснаваны ў 1897 годзе Е. Раманавым. Ён размяшчаўся ў будынку скасаванага бернардынскага манастыра св. Антонія.

Магілёўскае царкоўнае Богаяўленскае брацтва спыніла сваё існаванне ў 1919 годзе.

1696 год. Нарадзіўся  Міхал Чартарыйскі (1696–1775).

Дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай і ВКЛ, вялікі канцлер літоўскі. 

Намагаўся правесці рэформы дзяржаўнага ладу Рэчы Паспалітай, абапіраючыся на падтрымку Расіі і Аўстрыі. Да антырасійскай Барскай канфедэрацыі не далучыўся, але выступаў супраць выкарыстання расійскіх войск для яе падаўлення. 

Удзельнічаў у дэлегацыі, якая падпісала трактат аб прызнанні Першага падзелу Рэчы Паспалітай (выступілі супраць толькі 3 дэлегаты).

1883 год. Памёр Напалеон Орда (1807–1883).

Беларускі і пoльскі мастак, кампазітар, піяніст і педагог.

Скончыў Свіслацкую гімназію. За ўдзел у тайным студэнцкім таварыстве быў арыштаваны і выключаны з Віленскага універсітэта. 

Удзельнік паўстання 1830–1831 гадоў. 

Жыў на эміграцыі ў Францыі. Браў урокі музыкі ў Ф. Шапена. Аўтар твораў для фартэпіяна – рамансаў, паланэзаў, серэнад, мазурак. Працаваў дырэктарам Італьянскай оперы ў Парыжы.

Наведаў шмат мясцін Беларусі, Украіны, Польшчы, Літвы. Замалёўваў пейзажы і будынкі, звязаныя з жыццём вядомых людзей. Даў абяцанне намаляваць усе замкі Беларусі, пакуль яны не разбурыліся.

Яго выявы Мірскага і Нясвіжскага замкаў былі выкарыстаны дзеля афармлення беларускіх грашовых купюраў (узор 2000 года). 

Вядомы яго выявы Магілёва, Бялынічаў, палаца Булгакаў у Жылічах і іншыя.

Памёр 26 красавіка 1883 года.

Яго імем названы вуліцы ў Мінску, Брэсце і Гродне, Пінская мастацкая школа. Працуе раённы музейны комплекс Н. Орды ў в. Варацэвічы Іванаўскага раёна, у Іванава пастаўлены помнік. Адноўлена сядзіба, у якой нарадзіўся мастак.

1919 год. Магілёў перастаў быць губернскім цэнтрам.

Паводле рашэння пастановы НКУС Магілёўскай губернія скасавана і ўтворана Гомельская ў складзе РСФСР з цэнтрам у г. Гомелі.

1926 год. Памёр ураджэнец в. Свадкавічы (зараз – Крычаўскі раён) Сяргей Кавалік (1846–1926).

Рэвалюцыянер-народнік. Даследчык Сібіры.

Навучаўся ў Аляксандраўскім Брэсцкім корпусе, Паўлаўскім ваенным вучылішчы. Скончыў Кіеўскі ўніверсітэт. Кандыдат матэматыкі. Адзін з арганізатараў «хаджэння ў народ» рэвалюцыйных народнікаў.

Арыштаваны ў 1874 годзе і асуджаны да пазбаўлення ўсіх правоў стану і катаржным працам у крэпасцях на 10 гадоў.

15 студзеня 1885 года зафіксаваў самую нізкую тэмпературу ў Верхаянску −67,8 °C.

Па даручэнні Усходне-Сібірскага аддзела Рускага геаграфічнага таварыства, як знаўца якуцкай мовы, даследаваў побыт якутаў.

У 1898 годзе вярнуўся з выгнання ў Беларусь. Быў членам Мінскага таварыства аматараў прыгожых мастацтваў, служыў у «Земскім Саюзе», старшынёй Мінскага губернскага зямельнага камітэта, у Камісарыяце забеспячэння, выкладаў матэматыку ў Мінскім політэхнічным інстытуце, быў старастам Мінскага аддзялення Усесаюзнага таварыства былых паліткатаржан і ссыльнапасяленцаў.

1989 год. У Мінску ўпершыню прайшоў “Чарнобыльскі шлях”.

«Чарнобыльскі шлях» адпачатку быў апазіцыйны да камуністычнай улады, якая хавала праўду пра катастрофу, ігнаравала праблемы людзей.

У першыя некалькі год незалежнасці шэсце ладзілася як акцыя памяці. Калі ж да ўлады прыйшоў А. Лукашэнка, акцыя набыла характар пратэсту супраць ягонага кіравання.

У 2019 годзе замест «Чарнобыльскага шляху» арганізатары прапанавалі ўзяць удзел у «Чарнобыльскім тыдні» – у іншых мерапрыемствах, лекцыях і прэзентацыях.

1996 год. У Мінску, Магілёве і іншых гарадах прайшлі самыя буйныя акцыі “Чарнобыльскага шляху”.

У Мінску ўдзельнічала 50 000 чалавек. Сілавікі правакавалі бойкі з міліцыяй, былі арыштаваны актывісты, у тым ліку Юрый Хадыка, Лявон Баршчэўскі, Вячаслаў Сіўчык, Вінцук Вячорка. Лідар БНФ Зянон Пазняк пасля акцыі выехаў з краіны.

Быў прымеркаваны да 10-годдзя катастрофы. Стаўся найбольш напружаным пунктам «Мінскай вясны – 96».

Тады ж частка супрацоўнікаў музею Максіма Багдановіча, дзе дырэктарам працаваў Алесь Бяляцкі, пачала дапамагаць арыштаваным і іх сваякам. Так узнік праваабарончы цэнтр «Вясна».

А. Бяляцкі – Нобелеўскі лаўрэат.

1996 год. У Магілёве адкрыты памятны знак ў памяць аб ліквідатарах наступстваў аварыі на Чарнобыльскай АЭС.

У Магілёўскай вобласці было забруджана радыеактыўным забруджваннем 37% тэрыторыі, 14 з 20 раёнаў (што існавалі на час аварыі): Бялыніцкі, Бабруйскі, Быхаўскі, Кіраўскі, Клімавіцкі, Клічаўскі, Касцюковіцкі, Краснапольскі, Крычаўскі, Магілёўскі, Мсціслаўскі, Слаўгарадскі, Чавускі, Чэрыкаўскі.

У склад найбольш забруджаных у краіне ўваходзяць 5 раёнаў Прыдняпроўскага краю – Быхаўскі, Касцюковіцкі, Краснапольскі, Слаўгарадскі, Чэрыкаўскі.

2000 год. Футбольная зборная Андоры дабілася першай у сваёй гісторыі перамогі (з 1942 года).

Перайграла зборную Беларусі – 2:0.

У 2004 годзе абыграла зборную Македоніі – 1:0.

2002 год. Загінуў Міхаіл Пташук (1943–2002).

Беларускі кінарэжысёр, акцёр, прадзюсар. Народны артыст Беларусі.

Працаваў рэжысёрам у тэатрах Масквы і Казані, на кінастудыі «Беларусьфільм».  

Атрымалі шырокую вядомасць яго экранізацыі вядомых літаратурных твораў беларускіх пісьменнікаў – «Вазьму твой боль» (паводле І. Шамякіна), «Чорны замак Альшанскі» (У. Караткевіч), «Знак бяды» (паводле В. Быкава). 

Сярод фільмаў 1980-1990-х – гісторыка-палітычныя стужкі «Наш браняпоезд», “Кааператыў «Палітбюро»”, «У жніўні 44-га…».

Лаўрэат шматлікіх прэмій, узнагарод на прэстыжных кінафестывалях.

Загінуў у аўтакатастрофе ў Маскве, па шляху на прысуджэнне прэміі «Ніка».

2022 год. Абараняючы Украіну ад расійскіх агрэсараў загінуў ураджэнец Магілёва Канстанцін Дзюбайла, “Дранік”, “Фенікс”, “Беларус”, “Калі” (1987–2022).

Быў магілёўскім прадпрымальнікам. У 2014 годзе выехаў ва Украіну. Жыў у Крывым Рогу. Член групоўкі „Правы сектар”, служыў у 54-й брыгадзе ўкраінскай арміі, удзельнічаў у баях на Светладарскай дузе ў снежні 2016 года. З лютага 2022 года ваяваў у складзе 46-га асобнага батальёна спецыяльнага прызначэння „Данбас – Украіна”.

Загінуў падчас бою ў раёне паміж Мар’інкай і Дакучаеўскам. Пахаваны ў Крывым Розе.

Фота з адкрытых крыніц

Магілёўскі “Днепр” стартаваў у Першай лізе з перамогі

Навіна ад

2 сакавіка для магілёўскай каманды прайшоў першы паядынак у другім дывізіёне Чэмпіяната Беларусі па футболе. На сваім полі “Днепр” прымаў каманду з Оршы. Форвард гаспадароў Юрый Клачкоў аформіў свой першы хет-трык у кар’еры, гульня завяршылася з лікам 3:1 на карысць “Дняпра”.

Фота: Прэс-служба футбольнага клуба “Днепр”

У новым сезоне Вышэйшай лігі па футболе “Белшына” стартавала з паражэння

Навіна ад

У гасцявым матчы бабруйская каманда мінімальна прайграла футбольнаму клубу “Смаргонь” 1:0. Матч адбыўся 19 сакавіка ў Смаргоні.

“Белшына” – адзіная каманда з Магілёўшчыны, што захавала прапіску ў Вышэйшай лізе чэмпіяната краіны па футболе па выніках мінулага сезона. Магілёўскі “Днепр” на працягу ўсяго мінулага года так і не здолеў падняцца з апошняга радка турнірнай табліцы і перайшоў у Першую лігу. Для магілёўскай каманды сезон пачнецца 2 красвіка хатняй гульнёй супраць “Оршы”.

Вышэйшая ліга стартавала на мінулых выхадных і працягнецца для бабруйскай каманды да 3 снежня. 

Фота: fcbelshina.by

З “Белшынай”, без “Дняпра” і 15 каманд – вызначыўся фармат Вышэйшай лігі па футболе

Навіна ад

Выканкам Беларускай федэрацыі футбола прыняў канчатковае рашэнне адносна рэгламента Чэмпіяната краіны па футболе на 2023 год. 

У сувязі з тым, што каманда з першай лігі “Макслайн”, што прабілася ў вышэйшы дывізіён праз стыкавыя матчы, занадта маладая і не з’яўляецца сябрам федэрацыі патрэбныя два гады, яна была выключаная з розыгрышу чэмпіяната. Просьбу кіраўніцтва каманды прымяніць у дачыненні да “Макслайн” з Рагачова выключэнне адхілілі. У выніку колькасць каманд Вышэйшай лігі будзе няцотнай – 15 клубаў. 

У эліце застаецца “Белшына”, якая ў мінулым сезоне заняла 12-ты радок з 30 ачкамі за 30 гульняў. “Днепр” з 12 баламі заняў апошні радок турнірнай табліцы ў 2022 годзе і вылецеў у Першую лігу. 

Чэмпіянат стартуе 17 сакавіка, а завершыцца 3 снежня. Гуляць, дарэчы, будуць афіцыйным мячом чэмпіянату свету-2022, піша pressball. 

Фота: sports.ru

Да Чэмпіяната Свету па футболе застаецца 2 дні

Навіна ад

Фінальная частка Чэмпіянату свету па футболе 2022 года пройдзе з 20 лістапада па 18 снежня 2022 года ў Катары, у скарочаныя тэрміны – за 29 дзён.

 

Фішкі чэмпіянату-2022

Катар упершыню ў сваёй гісторыі прыме чэмпіянат. Акрамя таго, чэмпіянат свету па футболе ўпершыню пройдзе на Блізкім Усходзе, упершыню ў арабскай краіне, упершыню ў краіне з мусульманскай большасцю, упершыню ў Паўночным паўшар’і ў асенне-зімовы перыяд (паколькі летам у Катары высокія тэмпературы).

Гэта другі чэмпіянат свету, які цалкам праводзіцца ў Азіі пасля турніру 2002 года ў Паўднёвай Карэі і Японіі. Гэта апошні чэмпіянат свету па футболе ФІФА з 32 камандамі ў фінальнай стадыі. Нягледзячы на ​​гучны карупцыйны скандал, звязаны з выбарам краіны-гаспадыні ЧС-2022, ФІФА абвергла дадзеныя аб магчымым пераносе чэмпіянату з Катара.

 

Футбол пад кандыцыянерамі

Арганізатар чэмпіянату свету 2022 года быў названы 2 снежня 2010 года ў швейцарскім Цюрыху. Сапернікамі Катара былі Аўстралія, ЗША, Рэспубліка Карэя і Японія.

inform.kz

Фінальны матч пройдзе 18 снежня 2022 года на Нацыянальным стадыёне ў Лусаіле, які змяшчае 80 тысяч гледачоў.

У фінальным турніры чэмпіянату свету прымуць удзел 32 зборныя. Раней прапаноўвалася пашырыць колькасць удзельнікаў да 48 каманд і правесці некаторыя матчы ў суседніх дзяржавах, аднак ФІФА ў маі 2019 года адхіліла гэтую ініцыятыву. Жараб’ёўка адборачнага турніру прайшла ў 2020 годзе, лёсаванне фінальнага этапа прайшло 1 красавіка 2022 года.

Удзельнікі фінальнага турніру: Аўстралія, Англія, Аргенціна, Бельгія, Бразілія, Гана, Германія, Данія, Іран, Іспанія, Камерун, Канада, Катар, Коста-Рыка, Марока, Мексіка, Нідэрланды, Польшча, Партугалія, Рэспубліка Карэя, Саудаўская Аравія, Сенегал, Сербія, ЗША, Туніс, Уругвай, Уэльс, Францыя, Харватыя, Швейцарыя, Эквадор, Японія. 

Матчы ЧС-2022 прымуць 8 стадыёнаў з пяці гарадоў – «Лусаіл (на 80 000 чалавек), «Эль-Хаўр» (60 000), «Доха» (40 000), «Эль-Тумама» (40 000), «Халіфа» ( 45 416), «Эдзьюкейшн сіці» (45 350), «Ахмед бін Алі» (44 740), «Эль-Джануб» (40 000).

Для пераадолення спякоты катарцы аснасцілі стадыёны сістэмамі астуджэння паветра, якія падтрымліваюць тэмпературу на ўзроўні не вышэй за +27 °C.

30 сакавіка 2022 г. Adidas прадставіла афіцыйны мяч чэмпіянату свету-2022.

Мяч атрымаў назву Al Rihla (у перакладзе з арабскага – “падарожжа”). Ён натхнёны культурай, архітэктурай і сцягам Катара. Яркія колеры на перламутравым фоне сімвалізуюць краіну-гаспадыню турніру і хуткасць гульні, якая пастаянна расце.

Фота ўзяты з адкрытых крыніц

 

Дзень у гісторыі. 16 лістапада. Створана ЮНЕСКА. Ядвіга Анжуйская стала каралевай Польшчы. Нарадзіліся рэлігійны дзеяч Вінцэнт Гадлеўскі, паэт Ян Скрыган, футбаліст Аляксандр Пракапенка

Навіна ад

Міжнародны дзень талерантнасці.

Абвешчаны ў “Дэкларацыі прынцыпаў цярпімасці” ЮНЕСКА на 28-й Генеральнай канферэнцыі ЮНЕСКА (1995).

Пад цярпімасцю (талерантнасцю) у Дэкларацыі разумеецца “павага, прыняцце і правільнае разуменне багатай разнастайнасці культур нашага свету, нашых форм самавыяўлення і спосабаў праяў чалавечай індывідуальнасці”. 

Дэкларацыя абвяшчае “прызнанне таго, што людзі па сваёй прыродзе адрозніваюцца па вонкавым выглядзе, становішчы, гаворцы, паводзінам і каштоўнасцям і валодаюць правам жыць у свеце і захоўваць сваю індывідуальнасць”.

Дэкларацыя разглядае пагрозы чалавецтву, якія нясе нецярпімасць, прапануе метады і праграмы барацьбы з нецярпімасцю.

Часта беларусы блытаюць талерантнасць з саступкай, угодніцтвам, паблажкай, адмовай ад сваіх перакананняў або прыняццем іншага светапогляду.

Генеральны сакратар ААН Кофі Анан сцвярджаў: „Талерантнасць не варта блытаць ні з пасіўнасцю, ні з пагадненнем ці абыякавасцю. Гэта актыўнае, станоўчае і адказнае стаўленне да чалавечай разнастайнасці.“

1384 год. Ядвіга Анжуйская каранавана на каралеву Польшчы. 

Каталіцкая святая.

Абрана пасля смерці бацькі – караля венгерскага і польскага Людовіка Венгерскага. Каралева ў 1384-1399 гадах. 

У 1385 заключыла Крэўскую унію, у 1386 годзе выйшла замуж за Ягайлу. Атрымала ад яго ў падарунак Магілёў.

У 1397 годзе фундавала ў Пражскім універсітэце асобны калегіум для судэнтаў з ВКЛ («speciale collegium pro Lythwanorum nacione»). У тэстаменце запісала ўласныя сродкі на аднаўленне Кракаўскай акадэміі.

Памерла ў 1399 годзе падчас родаў, не пакінуўшы Ягайлу нашчадкаў.

Доўгі час неафіцыйна ўшаноўвалася ў Польшчы як святая. Афіцыйна беатыфікавана Каталіцкім Касцёлам ў 1986 годзе, кананізавана ў 1997 года. Дзень памяці –17 ліпеня.

wikimedia.org

 1673 год. Нарадзіўся Аляксандр Меншыкаў.

Расійскі дзяржаўны і ваенны дзеяч, генералісімус. Сын дробнага літоўскага шляхцiча. 

Паплечнік Пятра І, пасля яго смерці ў 1725-1728 – фактычны кіраўнік Расіі. Князь і адзіны рускі герцаг, князь Рымскай імперыі.

Першы генерал-губернатар Пецярбурга (1703-1727), кіраваў будаўніцтвам горада, Кранштата.

У 1705 годзе разам з Пятром І удзельнічаў у забойстве святароў у полацкім Сафійскім саборы. Пасля знішчэння ў агні Магілёва, удзельнічаў у бітве пад Лясной (1708). Удзельнік рабавання і руйнавання многіх беларускіх гарадоў і мястэчак.

wikimedia.org

 1898 год. Нарадзіўся Вінцэнт Гадлеўскі. 

Беларускі рэлігійны і грамадскі дзеяч, публіцыст.

Душпастырскую дзейнасць распачаў у 1916 годзе. Служыў вікарыем пры кафедральным касцёле ў Мінску. Браў удзел у дзейнасці беларускіх культурна-адраджэнскіх, рэлігійных і палітычных арганізацый.

Член Беларускага нацыянальнага камітэта, удзельнік Усебеларускага з’езда. Член Рады БНР.

У 1920-я гады шырока займаўся нацыянальна-рэлігійнай і культурна-асветнай дзейнасцю на Віленшчыне, за якую арыштоўваўся польскімі ўладамі, быў асуджаны на 2 гады турмы.

Адзін з заснавальнікаў Беларускага каталіцкага выдавецтва ў Вільні (1928).

Пераклаў на беларускую мову Новы запавет. Заснаваў газету «Беларускі фронт».

Падчас нямецкай акупацыі быў галоўным школьным інспектарам, кіраваў працай па падрыхтоўцы праграм навучання для беларускіх пачатковых школ, адначасова быў сябрам Цэнтралі Беларускай народнай самапомачы. Правіў службу ў Чырвоным касцёле ў Мінску.

За крытыку нямецкай палітыкі ў дачыненні беларускага народа быў арыштаваны нямецкай паліцыяй у Мінску 24 снежня 1942 года. У снежні 1942 года загінуў у канцлагеры Трасцянец.

wikimedia.org

1905 год. Нарадзіўся Ян Скрыган. Беларускі пісьменнік, паэт, публіцыст і крытык. Заслужаны работнік культуры.

Член літаратурных аб’яднанняў «Маладняк» і «Літаратурна-мастацкая камуна».

У 1929 годзе займаўся калектывізацыяй на Магілёўшчыне.

У 1936 годзе арыштаваны НКУС і асуджаны на 10 гадоў пазбаўлення волі з высылкай у Сібір. У чэрвені 1949 года зноў арыштаваны і высланы ў Сібір.

Пасля рэабілітацыі ў 1954 годзе вярнуўся ў Мінск. 

Адзін з першапраходцаў беларускага нарыса як новага літаратурнага жанру.

Аўтар вершаў, зборнікаў нарысаў, кніг апавяданняў, аповесцей, успамінаў, партрэтаў, нататак і артыкулаў па праблемах літаратурнага майстэрства і культуры мовы.

Пераклаў на беларускую мову рускіх, украінскіх, літоўскіх, латышскіх, эстонскіх пісьменнікаў.

Памёр 18 верасня 1992 года ў Мінску.

wikimedia.org

 1923 год. Нарадзіўся Мікалай Крукоўскі. 

Беларускі эстэтык, філосаф, культуролаг. Доктар філасофскіх, кандыдат філалагічных навук, прафесар.

Партызан брыгады К. Заслонава.

Працаваў у БДУ і ўніверсітэце культуры, Нацыянальным навукова-асветніцкім цэнтры імя Францыска Скарыны.

Аўтар артыкулаў, манаграфій па праблемах філасофіі, тэарэтычнай эстэтыкі, культуралогіі, станаўлення нацыянальнай самасвядомасці, узаемаадносін культуры і суверэнітэту народа. 

Лічыў, што культура ўяўляе сабой складаную і ў той жа час вельмі цэласную сістэму з выразнай іерархічнай будовай, у структуру якой уваходзяць матэрыяльная культура, мастацкая культура і культура духоўная.

У 2017 годзе выдадзены Збор твораў у 5 тамах.

Памёр 30 верасня 2013 года ў Мінску.

wikimedia.org

 1945 год. Створана Арганізацыя Аб’яднаных Нацый па пытаннях адукацыі, навукі і культуры (UNESCO — United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization). 

Яе асноўнымі мэтамі з’яўляюцца садзейнічанне ўмацаванню міру і бяспекі за кошт пашырэння супрацоўніцтва дзяржаў і народаў у галіне адукацыі, навукі і культуры; забеспячэнне справядлівасці і захавання законнасці, усеагульнай павагі правоў і асноўных свабод чалавека, абвешчаных у Статуце ААН для ўсіх народаў, без адрознення расы, полу, мовы або рэлігіі.

Штаб-кватэра размяшчаецца ў Парыжы.

Зараз у арганізацыі 195 дзяржаў-членаў і 8 членаў-супрацоўнікаў. 182 дзяржавы-ўдзельніцы маюць пастаянныя прадстаўніцтвы пры арганізацыі, дзе таксама знаходзяцца 4 пастаянныя назіральнікі і 9 наглядальных місій міжурадавых арганізацый. 

У склад арганізацыі ўваходзіць больш за 60 бюро і падраздзяленняў, размешчаных у розных частках свету.

1953 год. У Бабруйску нарадзіўся Аляксандр Пракапенка. 

Беларускі футбаліст, паўабаронца. Майстар спорту міжнароднага класа.

Лепшыя гады футбольнай кар’еры прайшлі ў складзе «Дынама» (Мінск, 1972-1983).

Чэмпіён СССР (1982). Бронзавы прызёр Алімпійскіх гульняў (1980).

Гуляў так жа за «Дняпро» (Магілёў), «Нефтчы» (Баку).

У чэмпіянатах СССР (вышэйшая ліга) правёў 168 матчаў, забіў 52 гола, у тым ліку за «Дынама» (Мінск)— 163 матча, 51 гол.

“Народны” футбаліст, герой шматлікіх футбольных анекдотаў.

Памёр раптоўна 29 сакавіка 1989 года. Пахаваны на могілках у в. Такары Бабруйскага раёна.

У 2015 годзе ў Бабруйску адкрыты стадыён імя А. Пракапенкі.

 1957 год. Памёр Янка Чарапук. 

Дзеяч БНР, беларускай эміграцыі ў ЗША.

Меў псеўданім Янка Змагар. Стваральнік пецярбургскай культурна-асветнай арганізацыі «Вольныя беларусы», сакратар пецярбургскага прадстаўніцтва Цэнтральнай украінскай рады, супрацоўнік Міністэрства замежных спраў УНР, член Беларускай рады на Украіне. Член Рады БНР.

3 1922 года актыўны дзеяч беларускай дыяспары ў ЗША.

Падтрымліваў цесныя сувязі з В. Ластоўскім,  К. Душэўскім, Т. Грыбам.

Адзін з арганізатараў Беларуска-Амерыканскай нацыянальнай рады.

Кіраўнікі беларускіх прадстаўніцтваў i місій у еўрапейскіх краінах. Сядзяць (злева направа): Я.Ладноў, В. Захарка, П. Крачэўскі, Л. Заяц; стаяць: Л. Вітан-Дубейкаўскі, Я. Чарапук, Я. Бялевіч. Кастрычнік 1919 года (БДАМЛіМ), wikimedia.org

 1982 год. памёр Андрэй Макаёнак. 

Беларускі драматург. Народны пісьменнік.

Лаўрэат Літаратурнай прэміі імя Янкі Купалы (1962) за п’есу «Лявоніха на арбіце», Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа (1974) за п’есы «Трыбунал» і «Таблетку пад язык».

Працаваў на камсамольскай і партыйнай рабоце, у тым ліку загадчыкам парткабінета Магілёўскага чыгуначнага вузла (1945-1946), у часопісах «Вожык», «Нёман».

Аўтар гумарэсак, фельетонаў, нарысаў, шматлікіх п’ес, у якіх бескампрамісна крытыкуюцца заганныя метады кіраўніцтва савецкай гаспадаркай, паказуха, фармалізм, казённае адміністраванне. Яго творы ставіліся на сцэнах беларускіх тэатраў.

Аўтар кінааповесці «Твой хлеб», сцэнарыяў фільмаў «Шчасце трэба берагчы», «Кандрат Крапіва», «Рагаты бастыён», «Пасля кірмашу».

Пераклаў на беларускую мову п’есы Л. Зорына, Н. Думбадзэ і Р. Лордкіпанідзэ, К. Сіманава і іншых.

Выдадзены яго Выбраныя творы ў 2-х і 5 тамах.

Імя драматурга носіць вуліца ў Мінску, Гродзенская цэнтральная гарадская бібліятэка і Журавіцкая СШ Рагачоўскага раёна, у якой створаны музей драматурга.

2021 год. Ад наступстваў COVID-19 памёр Мікола Шабовіч. 

Беларускі паэт, перакладчык, філолаг і педагог. Кандыдат філалагічных навук, дацэнт.

Працаваў ў Беларускім дзяржаўным педагагічным універсітэце імя Максіма Танка,  нацыянальным тэхнічным універсітэце, у Мінскім абласным драматычным тэатры ў Маладзечне.

Даследаваў аказіянальную лексіку ў мастацкіх тэкстах.

Аўтар сямі зборнікаў вершаў, кніг гумару, перакладаў.

На яго вершы напісана больш як 180 песень, якія выконвалі І. Дарафеева, А. Гайдук, А. Цівуноў, Дз. Мінько, Т. Валахановіч і іншыя.

30 песень на вершы Шабовіча напісаў магілёўскі кампазітар Мікола Яцкоў.

Аўтар слоў гімна БДПУ  імя Максіма Танка. Спрыяў развіццю маладых беларускіх паэтаў і празаікаў – удзельнікаў літаратурнай суполкі «Крокі».

На фота: М. Яцкоў і М. Шабовіч, wikimedia.org

Беларускі футбаліст спрабаваў зрабіць прапанову дзяўчыне, але яе выгнаў з поля сцюард

Навіна ад

На матчы футбольных клубаў Першай лігі чэмпіяната Беларусі “Смаргонь” – “Хваля” (Пінск) абаронца гаспадароў Уладзіслаў Шубовіч пасля забітага гола вырашыў зрабіць прапанову сваёй каханай. Яна ўжо падышла да кромкі поля і гулец смаргонскай каманды паспеў стаць перад ёй на адно калена, як сцюард гнеўна адштурхнуў дзяўчыну. Кароткая сутычка з футбалістамі скончылася тым, што сцюард рэціраваўся, а футбаліст змог падарыць ёй пярсцёнак з другой спробы. Відэа забітага гола і ўсёй драматычнай сцэны можна пабачыць тут.

Матч завяршыўся з лікам 2:0 на карысць “Смаргоні”, і цяпер гэтая каманда атрымае пуцёўку ў Вышэйшую лігу, якую павінен будзе пакінуць магілёўскі “Днепр”.

Пасля гульні Уладзіслаў Шубовіч распавёў журналістам, што сцюард папрасіў прабачэння за свой учынак.

Магілёўскі “Днепр” прайграў сёмы раз запар і згубіў шанцы застацца ў Вышэйшай лізе

Навіна ад

Трэнер, аднак, заносіць правальны сезон у актыў маладой каманды.

30 кастрычніка прайшлі матчы 28-га тура Вышэйшай лігі чэмпіяната Беларусі па футболе, каманда “Мінск” прымала магілёўскі “Днепр”. Адзіны гол быў забіты ў вароты магілёўцаў на 52-й хвіліне матча, вызначыўся нападнік сталічнай каманды Уладзімір Хвашчынскі. 

Пасля 28-мі тураў магілёўская каманда застаецца на апошнім радку турнірнай табліцы, з якога так і не здолела падняцца ні разу на працягу ўсяго розыгрыша. Апошні раз клуб здолеў атрымаць перамогу аж 10 верасня ў матчы 21-га тура супраць іншага аўтсайдэра, “Віцебска”. Наперадзе ў “Дняпра” яшчэ дзве гульні, але яны ніяк не паўплываюць на канчатковы вынік – адставанне ад перадапошняга месца складае восем ачкоў.

– Мы да апошняга верылі, што ў нас атрымаецца захаваць прапіску. – падзяліўся сваімі думкамі на пасляматчавай прэс-канферэнцыі галоўны трэнер клуба Яўген Молчан – Мы шмат ачкоў не дабралі. За якасць гульні нам не сорамна. Нам пастаянна чагосьці крыху не хапала. У нас у складзе даволі шмат маладых: 4 чалавекі 2004 года нараджэння, 2 чалавекі 2003 года нараджэння. Яны павінны набірацца вопыту, але на ўсё патрэбны час, яны павінны ўзмацніцца. За імі будучыня. Мы разумелі, што так атрымаецца, усё ж такі мы рыхтаваліся да Першай лігі.

Перад стартам сезона “Днепр” павінен быў гуляць у Першай лізе чэмпіяната, паколькі мінулы сезон завяршылі толькі на пятым радку ў турнірнай табліцы другога дывізіёна. Аднак пінская “Волна” адмовілася ад выступлення ў Вышэйшай лізе, што дало магчымасць трапіць туды “Дняпру”. Маладая магілёўская каманда мела мізэрныя шанцы навязаць барацьбу лепшым клубам Беларусі, да таго ж у разгар сезона высветлілася, што клуб праігнараваў трансферны бан, накладзены ФІФА. У выніку забарона на рэгістрацыю новых футбалістаў была не толькі актуалізаваная, але распаўсюдзілася на ўвесь бягучы сезон і будзе дзейнічаць яшчэ поўгады.

У склаўшыхся ўмовах галоўны трэнер на прэс-канферэнцыі пасля паражэння ад “Мінска” быў схільны даць пазітыўную ацэнку клубу за сезон, хоць і з прысмакам горычы.

– Ёсць вялікі асадак, што мы ўсё ж вылецелі. Але адказнасць за вынік ляжыць толькі на мне. Усе нашы хлопцы атрымалі каласальны вопыт. Я спадзяюся, што мы захаваем наш калектыў, трэба будзе толькі кропкава ўзмацніцца. Мы ўжо працуем на перспектыву. Мы шмат хлопцаў зараз уводзім у склад. Будзем старацца па максімуме захаваць усіх. Гэты год можна нават лічыць за два ў плане станаўлення для хлопцаў і майго трэнерскага штаба. Я гэты сезон занясу ў плюс нават нягледзячы на адмоўны вынік.

Магілёўскі «Днепр» разгромна прайграў «Шахцёру». Трэнер: «Жахлівы дзень для магілёўскага футбола»

Навіна ад

0:7 – такі лік магілёўскі стадыён «Спартак» бадай і не ўзгадае. Каманда Юрыя Лукашова можа супакойваць сябе толькі тым, што прайгралі дзейснаму чэмпіёну краіны, камандзе, якая ідзе на другім радку турнірнай табліцы. Але пры гэтым салігорскі «Шахцёр» ганебна вылецеў з еўракубкаў – тыдзень таму іх з трэцяга раўнда кваліфікацыі Лігі канферэнцый выбіў сціплы румынскі «Клуж».

Салігорскі клуб здолеў вярнуць сабе баявы настрой, а магілёўскі – атрымаў гучную аплявуху пасля валявой перамогі над бабруйскай «Белшынай» у мінулым туры. Тады канчатковы лік 4:3 на карысць «Дняпра» быў усталяваны на апошняй хвіліне.

Сем удараў – сем галоў

«Калі верыць статыстыцы – піша адзін з заўзятараў на старонцы клуба ў VK – то было зроблена 7 удараў у створ варот. Цікава, калі паставіць мех бульбы, то «Шахцёр» перамог бы з лікам 6:0 пры такой колькасці ўдараў?»

Наведнікі гульні, якія сачылі за матчам на стадыёне, у адзін голас вінавацяць варатара каманды, Пяцігорца, якога тут жа паспелі празваць «Сямігольцам».

«Колькі яшчэ гэтае… (адрэдагавана) будзе стаяць у браме? У гэтым матчы як мінімум яго тры галы. З «Белшынай» два як мінімум варатарскіх. – піша іншы карыстальнік форума – Увесь матч маўчыць, хоць бы абароне нешта падказаў.

Іншыя ставяць у віну памылкі трэнера.

«Вось я быў на матчы. Трэнер проста… (адрэдагавана) назіраў за гульнёй. У «Шахцёра» два высокіх абаронцы, а мы ім – пастаянныя навесы. Незразумела, чаму».

Не здымае з сябе віны і сам галоўны трэнер «Дняпра» Юрый Лукашоў.

Галоўны трэнер: «Магчыма, я недзе паспяшаўся з заменамі»

sun9-69.userapi.com

На пасляматчавай прэс-канферэнцыі Юрый Лукашоў разгромную паразу “Дняпра” назваў “кашмарным днём для ўсяго магілёўскага футбола ў цэлым і для мяне ў прыватнасці”. 

 “Каментаваць тут асабліва няма чаго, – адзначыў ён. – Не думаю, што мы заслугоўвалі такога рахунку па гульні. Сёння зрабілі вельмі шмат памылак, якія сапернік не дараваў. Магчыма, я недзе паспяшаўся з заменамі. Таму што многія не ўзмацнілі гульню, а толькі аслабілі яе. Хаця хацелася асвяжыць, але атрымалася наадварот”.

 Юрый Лукашоў узначаліў каманду роўна месяц таму – пра гэта пісала Магілёў.media. З ім каманда ўжо двойчы вылятала з вышэйшай лігі, а ў гэтым годзе ў каманды і яе кіраўніка ёсць усе шанцы на «хет-трык» – «Днепр» замыкае турнірную табліцу з 9 баламі пасля 17 гульняў.

Наступны свой паядынак каманда Юрыя Лукашова праводзіць з яшчэ адным лідарам чэмпіянату. 21 жніўня магілёўцаў будзе прымаць барысаўскі БАТЭ.