Tag: буйничи

Дзень у гісторыі. 9 мая. Свята Перамогі. Нарадзіўся графік Л. Асецкі. Наступ на беларушчыну. Часопіс «Маладосць». Мсціслаўскі музей. Буйніцкі заасад.

Навіна ад

Дзень Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941–1945 гадоў.

Вялікая Айчынная вайна – частка Другой сусветнай вайны 1939–1945 гадоў, пачалася досвіткам 22 чэрвеня 1941 года, калі фашысцкая Германія напала на СССР. На баку Нямеччыны выступілі Румынія, Італія, 23 чэрвеня да іх далучылася Славакія, 25 чэрвеня – Фінляндыя, 27 чэрвеня – Венгрыя, 16 жніўня – Нарвегія.

Вайна доўжылася амаль чатыры гады і стала самым буйным узброеным сутыкненнем у гісторыі чалавецтва. На фронце, які распасціраўся ад Баранцава да Чорнага мораў, абапал у розныя перыяды вайны адначасова ваявалі ад 8 мільёнаў да 13 мільёнаў чалавек, ужывалася ад 6 тысяч да 20 тысяч танкаў, ад 85 да 165 тысяч гармат і мінамётаў, ад 7 тысяч да 19 тысяч самалётаў.

Падчас вайны ў Беларусі загінула больш за 2,3 мільёны жыхароў, былі разбураны і разрабаваны 209 з 270 гарадоў і раённых цэнтраў (на 80-90% былі разбураны Мінск, Гомель, Віцебск), 9200 вёсак.

Улада і апазіцыя адзіны ў тым, што свята – усенароднае. Іх пазіцыі, аднак, адрозніваюцца ў падыходах да “напаўнення” свята, да таго, хто павінен быць у калонах на парадах. Так, 9 мая 1994 года АМАП не прапусціў на мінскую плошчу Перамогі народнага пісьменніка, франтавіка, пісьменніка Васіля Быкава.

У Дзень Перамогі выйшаў Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР аб заснаванні медаля “За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.” на георгіеўскай стужцы. Ён стаў самым масавым медалём: 14,9 млн. узнагароджаных. Асобы, якія атрымалі медаль, мелі права на ўзнагароды юбілейнымі медалямі да 20, 30, 40, 50, 60, 65, 70, 75 год Перамогі.

1878 год. У сям’і беларуса – выхадца з Чавускага павета нарадзіўся сын, географ Міхаіл Самбікін (1878–1968).

Вядомы савецкі  фізіка-географ, метэаролаг, прафесар, член-карэспандэнт Галоўнай геафізічнай абсерваторыі Пецярбургскай акадэміі навук.

У 1934–1941 гадах працаваў прафесар і загадчыкам кафедры метэаралогіі  Беларускай сельгасакадэміі, прафесарам кафедры фізічнай геаграфіі Магілёўскага педінстытута.

1913 год. Нарадзіўся Васіль Івашын (1913–2009).

Беларускі літаратуразнаўца, акадэмік НАНБ, АПН СССР, Расійкай акадэміі адукацыі, доктар філалагічных навук, прафесар, даследчык літаратурнай спадчыны Янкі Купалы.

Скончыў Мінскі педінстытут. Працаваў у Віцебскім педвучылішчы, у Інстытуце літаратуры АН БССР, дырэктарам НДІ педагогікі Міністэрства адукацыі БССР (зараз – Нацыянальны інстытут адукацыі).

Аўтар навуковых прац па пытаннях тэорыі і гісторыі беларускай літаратуры, літаратурных сувязей, метадалогіі і методыкі выкладання літаратуры ў школе. Аўтар падручніка па беларускай літаратуры для 8-9 класаў.

1929 год. У в. Продзвіна Бабруйскага раёна нарадзіўся Людвіг Асецкі (1929–2005).

Беларускі графік, заслужаны дзеяч мастацтваў. Узнагароджаны медалём Ф. Скарыны.

Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Выкладаў у ім, быў старшынём Мастацкага фонду БССР.

Працаваў у галіне станковай і кніжнай графікі, манументальнага жывапісу, графіцы.

Стварыў ілюстрацыі да кніг «Мы раскажам пра Мінск», «Людзі на балоце» і «Подых навальніцы» І. Мележа і іншыя.

Да 90-годдзя з дня нараджэння Максіма Багдановіча падрыхтаваў серыю «Ад родных ніў».

Творы знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі, Літаратурным музеі імя Я. Купалы, Беларускім музеі Вялікай Айчыннай вайны, музей сучаснага выяўленчага мастацтва ў Мінску, Магілёўскім абласным мастацкім музеі імя П. Масленікава.

1929 год. Пачала працу камісія ЦК ВКП(б) па вывучэнні практыкі правядзення новай нацыянальнай палітыкі ў БССР.

Камісія 27 чэрвеня 1929 года зрабіла крытычны даклад на адрас беларускай творчай інтэлігенцыі. Апагеем барацьбы з нацыянал-дэмакратызмам стала сфабрыкаваная прысланым з Масквы старшынём ДПУ БССР Р. Рапапортам справа так званага “Саюза вызвалення Беларусі”, па якой увясну-ўлетку 1930 былі арыштаваныя больш за 110 дзеячаў навукі і культуры Беларусі, у 1931 многія з іх былі асуджаны. 

З гэтага часу пачалася палітыка абмежавання мовы тытульнай нацыі, працягам якой стала рэформа беларускага правапісу 1933 года, якая штучна наблізіла беларускую мову да рускай.

1953 год. У Мінску выйшаў першы нумар часопісу «Маладосць».

Штомесячны літаратурна-мастацкі і грамадска-палітычны ілюстраваны часопіс Саюза пісьменнікаў Беларусі на беларускай мове.

Публікуе прозу, паэзію, публіцыстыку, крытычныя і літаратуразнаўчыя артыкулы, рэцэнзіі і пераклады. Тыраж на канец 2022 года склаў 460 экзэмпляраў.

Выйшла больш за 830 нумароў.

У 2002-2012 гадах уваходзіў у склад рэдакцыйна-выдавецкай установы “Літаратура і Мастацтва”, затым у складзе рэдакцыйна-выдавецкай установы “Выдавецкі дом “Звязда”. З 2021 года ўваходзіць у склад выдавецтва “Мастацкая літаратура”.

У часопісе друкаваліся В. Быкаў – “Жураўліны крык”, “Трэцяя ракета”, “Альпійская балада”, “Мёртвым не баліць”, “Круглянскі мост”, У. Караткевіч – “Дзікае паляванне караля Стаха”, “Чорны замак Альшанскі”, І. Шамякін – “Ах, Міхаліна, Міхаліна”, І. Чыгрынаў – «Плач перапёлкі» і іншыя.

1986 год. У Мсціславе адкрыты мемарыяльны комплекс Курган Славы.

Прысвечаны землякам, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны.

1995 год. Адчынены Мціслаўскі гістарычна-археалагічны музей – адзіны ў Магілеўскай вобласці гісторыка-археалагічны.

Створаны ў чэрвені 1988 года. Значная частка экспанатаў была атрымана падчас археалагічных раскопак Л. Аляксеева, М. Ткачова, А. Трусава.

Пастаянная экспазіцыя займае тры залы: “Духоўныя крыніцы зямлі Мсціслаўскай”, “З гісторыі Мсціслаўшчыны ад старажытнасці да канца XVIII стагоддзя”, “Павятовы горад Мсціслаў”. Колькасць экспанатаў музея перавышае 20 000, з іх болей за 12 000 уваходзіць у асноўны фонд.

Найбольш цікавай калекцыяй з’яўляецца “Археалогія”.

З 2007 года музей прымае ўдзел у арганізацыі і правядзенні свята сярэднявечнай культуры “Рыцарскі фэст. Мсціслаў”.

2002 год. Апублікаваны канчатковы варыянт Рамкавай канвэнцыі ААН па змене клімату.

Сярэднія тэмпературы на Беларусі павялічаліся амаль на 1⁰С, клімат памякчэў, стаў менш кантынентальным, зіма ў сярэднім стала цяплей на 5-6⁰С у параўнанні з 1960-мі  гадамі.

2005 год. У Магілёве на плошчы Славы адкрыта першая чарга Алеі Славы “Гонар і слава Магілёўшчыны”.

На ёй 137 дошак з імёнамі Герояў Савецкага Саюза – ураджэнцаў Магілёўскай вобласці.

Першым Героем Савецкага Саюза стаў акадэмік О. Шміт ў 1937 годзе, апошнім – воін-“афганец” А. Мельнікаў у 1988 годзе пасмяротна.

2005 год. У Буйнічах Магілёўскага раёна адчыніўся заасад.

Заснаваны ў 2004 годзе пры Магілёўскім агралесатэхнічным каледжы імя К. Арлоўскага яго дырэктарам Г. Маліноўскім.

Размяшчаецца на правым беразе Дняпра на плошчы ў 124 га. Асноўную частку заасада займаюць прасторныя вальеры, у якіх жывуць насельнікі беларускіх лясоў і экзатычныя для Беларусі звяры.

Да заасаду прымыкае стылізаваная «Этнаграфічная беларуская вёска» – музей пад адкрытым небам. Тут можна наведаць дом каваля, ганчара, азнаёміцца з побытам беларускага народа пачатку ХХ стагоддзя. У маёнтку памешчыка размясціліся кафэ і гасцініца, у сялянскіх хатах – майстэрні рамеснікаў і сувенірныя крамы.

2009 год. Свой першы рэйс здзейсніў цягнік на чыгуначнай міні-дарозе ў заасадзе ў Буйнічах.

Першымі пасажырамі сталі ветэраны вайны і школьнікі Буйніцкай школы.

Цягнік можа развіваць хуткасць да 10 км/г. Працягласць дарогі складае 2 км і дазваляе пазнаёміцца бліжэй з насельнікамі заасада: зубрамі, еўрапейскай ланню і плямістым аленем, казулямі.

Падарожнічаючы па чыгунцы, можна назіраць разгалінаваную сістэму каньёнаў, якія ўтварыліся на тэрыторыі заасаду ў ледніковы перыяд. У зоне інтэнсіўнага наведвання заасада частка каньёна ператворана ў штучны вадаём, на якім жывуць прадстаўнікі вадаплаўнай фаўны краіны – качкі і лебедзі.

Фота з адкрытых крыніц

Дзень у гісторыі. 8 мая. Дні памяці і прымірэння. Магілёў – сталіца БССР. Расправа партызан у Налібаках. Капітуляцыя Германіі. Брэсцкая крэпасць – герой. Буйніцкі мемарыял.

Навіна ад

Сусветны Дзень Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца (з 1953 года).

Святкуецца ў дзень нараджэння заснавальніка міжнароднага таварыства “Чырвонага Крыжа”, швейцарскага гуманіста, грамадскага дзеяча, лаўрэата Нобелеўскай прэміі Анры Дзюнана.

У 1859 годзе ён арганізаваў аказанне дапамогі параненым у бітве пры Сальферына падчас аўстра-італа-французскай вайны, ахвярамі якой сталі 40 000 чалавек. Афіцыйна назва Міжнародны Чырвоны Крыж была зацверджана ў 1928 годзе на 13-й міжнароднай канферэнцыі ў Гаазе, дзе быў прыняты статут арганізацыі. У 1986 годзе была зацверджана новая назва арганізацыі – Міжнародны рух Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца.

Задача арганізацыі – аказанне дапамогі параненым, хворым і ваеннапалонным падчас узброеных канфліктаў, дапамога ахвярам стыхійных бедстваў. Асноўныя прынцыпы дзейнасці руху – гуманнасць, бесстароннасць, добраахвотнасць, адзінства, універсальнасць.

У 1872 годзе было створана Мінскае мясцовае ўпраўленне Расійскага таварыства апекі аб параненых і хворых воінах, пасля чаго былі адкрыты Віцебскае, Магілёўскае, Віленскае і Полацкае ўпраўленні.

Зараз структуры Беларускага Чырвонага крыжа працуюць ва ўсіх гарадах і раёнах Беларусі.

Дні памяці і прымірэння (8 і 9 мая).

Прысвечаны памяці ахвяр і загінуўшых у Другой сусветнай вайне. Абвешчаны 22 лістапада 2004 года Генеральнай Асамблеей ААН.

Адзначаюцца з 2005 года.

У Другой сусветнай вайне загінула 71,2 мільёны чалавек, у тым ліку: у СССР – 26,6 (у БССР – 2, 22), Кітаі – 15,5, Германіі – 8,4, Польшчы – 6,2, Інданзэзіі – 4,0, Індыі – 3,0, Японіі – 2,5, у Філіпінах, Югаславіі, Бірме (М’янма) – больш як па мільёну жыхароў. 

1243 год. Памерла Еўфрасіння Пскоўская (Еўпраксія, 1170-я – 1243).

Князёўна полацкая, княгіня пскоўская, святая праваслаўнай царквы. Ігумення пскоўскага Спаса-Прадцечанскага манастыра.

Дачка князя Рагвалода-Васіля, унучка вялікага князя кіеўскага Ізяслава Мсціславіча, сястра князя Глеба Рагвалодавіча.

Выхоўвалася ў полацкім Спаскім манастыры. Выйшла замуж за пскоўскага князя Яраслава Уладзіміравіча.

Фундавала пабудову Прадцечанскай царквы ў Пскове, заснаванне  манастыра Іаана Хрысціцеля. Прыняла манаскі пострыг, стала ігуменняй.

Забіта пасынкам князя Яраслава. Пахавана ў Спаса-Прадцечанскім манастыры.

1551 год. Памерла Барбара Радзівіл (1520-1551).

Каралева польская і вялікая княгіня літоўская, другая жонка Жыгімонта II Аўгуста. “Чорная панна Нясвіжскага палаца”, “Джульета беларускага сярэднявечча”, “сярэднявечная Алена Прыгожая”.

Пачуцці Жыгімонта II Аўгуста да Барбары імкнуліся выкарыстаць для ўмацавання ўласных пазіцый яе браты Мікалай Радзівіл Руды і Мікалай Радзівіл Чорны. Супраць шлюбу выступілі магнаты і шматлікая шляхта, незадаволеныя ростам уплывовасці Радзівілаў, а таксама свякроў – каралева Бона Сфорца.

Насуперак ўсім апанентам, Барбара была каранавана 7 снежня 1550 года, але ў хуткім часе, 8 мая 1551 года, памерла. Верагодна, што яе атруцілі, але ёсць меркаванні, што прычынай яе смерці была анкалагічная хвароба.

Гісторыі рамантычнага кахання Барбары з Жыгімонтам Аўгустам прысвечаны шматлікія мастацкія творы.

1883 год. У фальварку Данілаўка Бабруйскага павету (зараз – Светалагорскі раён) нарадзіўся Сцяпан Некрашэвіч (1883-1937).

Адзін з бацькоў-заснавальнікаў, разам з Я. Карскім і І. Воўк-Левановічам, сучаснай беларускай дзяржаўнасці, ініцыятар стварэння і першы старшыня Інстытуту беларускай культуры, акадэмік, дырэктар Інстытуту мовазнаўства. 

Адзін з кіраўнікоў Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў, працаваў у наркамасветы БССР, старшынёй Навукова-тэрміналагічнай камісіі. Удзельнік арганізацыі Інбелкульта, акадэміі навук, яе віцэ-прэзідэнт, дырэктар Інстытута мовазнаўства, старшыня камісіі па ўкладанні слоўніка жывой беларускай мовы.

Распрацаваў тэарэтычныя асновы і прынцыпы стварэння дыялекталагічных слоўнікаў беларускай мовы. Аўтар даследаванняў па гісторыі беларускай мовы, правапісу спрэчных дзеяслоўных форм.

У 1930 годзе арыштаваны ДПУ, у 1931 годзе прыгавораны да высылкі ў Удмурцію. Зноў арыштаваны ў 1937 годзе, 19 снежня 1937 года прыгавораны да расстрэлу, расстраляны на наступны дзень.

1939 год. Пачала працаваць урадавая камісія па пераводзе сталіцы БССР у Магілёў.

Камісію ачоліў намеснік старшыні СНК БССР І. Захараў. 

У першы дзень працы былі разгледжаны каляндарны план работ па будаўніцтве Дома ўрада і праект размяшчэння наркаматаў і цэнтральных устаноў, якія пераводзяцца з Мінска, заслухана інфармацыя аб забеспячэнні Магілёўскага будтрэста рабочай сілай.

Праект рэканструкцыі пл. Славы (тады – Савецкай).

1943 год. Савецкія партызаны ўчынілі расправу над жыхарамі в. Налібакі.

У вёсцы, якая находзіцца ў Налібоцкай пушчы былі забіты 128 чалавек, у тым ліку 3 жанчыны, некалькі падлеткаў і 10-гадовы хлопчык. Прычына нападу –  супрацоўніцтва вяскоўцаў з польскай Арміяй Краёвай (АК).

Мясцовай ячэйцы АК ва ўльтыматыўнай форме была прапанавана падпарадкавацца партызанскаму цэнтру ў Маскве, але яна адмовіліся. Адказам стаў карны рэйд. Пасля масавага забойства партызаны выкралі з вёскі 100 кароў і 70 коней.

У справаздачы савецкіх партызан было ўказана, што ў баі ў Налібаках разбіты нямецкі гарнізон.

Трагічныя падзеі ў Налібаках прыцягнулі ўвагу грамадскай думкі ў пачатку XXI стагоддзя ў сувязі са стварэннем галівудскага фільма “Выклік” (2008) пра яўрэйскіх партызанаў Бельскіх, якіх падазравалі ў расправе над мірнымі жыхарамі.

Помнік ахварям ад эмігрантаў.

1945 год. У прадмесці Берліна Карлсхорсце падпісаны канчатковы Акт аб безумоўнай капітуляцыі Германіі і яе ўзброеных сіл. 

Гэта адбылося 8 мая а 22:43 па цэнтральна-еўрапейскаму, а 23:43 па мінскаму часу, 9 мая а 0:43 па маскоўскаму. У Берліне не знайшлося ніводнага ацалелалага будынка, дзе б можна было годна правесці падпісанне капітуляцыі.

Дзень афіцыйнай аб’явы капітуляцыі – 8 траўня ў Еўропе і Амерыцы, 9 траўня ў СССР – стаў святкавацца як Дзень Перамогі.

Акт аб капітуляцыі ад імя германскага вермахта падпісалі генерал- фельдмаршал У. Кейтель, галоўнакамандуючы ВМС адмірал Фон Фрыдэбург, генерал-палкоўнік авіяцыі Г. Штумпф. СССР прадстаўляў намеснік Вярхоўнага галоўнакамандуючага маршал Савецкага Саюза Г. Жукаў, саюзнікаў – галоўны маршал авіяцыі Вялікабрытаніі А. Тэдэр. У якасці сведкаў прысутнічалі генерал арміі ЗША Спаатс і галоўнакамандуючы французскай арміяй генерал Тасіньі.

1949 год. На тэрыторыі Трэптаў-парка ў Берліне адбылося ўрачыстае адкрыццё помніка “Воінам Савецкай Арміі, якія загінулі ў баях з фашызмам”. 

Там пахавана каля 5 000 тысяч савецкіх воінаў, у тым ліку некалькі сотняў ураджэнцаў Беларусі.

У сутарэннях помніка размешчаны маўзалей. Агульная вышыня манумента складае каля 30 м. Перад помнікам – мемарыяльнае поле з брацкімі магіламі, сімвалічнымі саркафагамі, чарамі для вечнага агню, двума чырвонымі сцягамі з граніту, скульптурамі укленчаных салдат.

Для будаўніцтва выкарыстоўвалі граніт з рэйхсканцылярыі Гітлера. Фігуру Воіна-вызваліцеля вырабілі ў Ленінградзе – 13-метровы помнік адлілі з бронзы вагой 72 тоны. У Берлін яго перапраўлялі часткамі водным шляхам.

1965 год. Магілёўскаму падпольшчыку, партызану атрада №600 Леаніду Лорчанка пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

Падарваў 2 чыгуначныя масты і варожы эшалон. 18 ліпеня 1943 года каля в. Антонава Буда пры выхадзе з акружэння застаўся ў групе прыкрыцця, якая раніцай ўступіла ў бой з пераўзыходзячымі сіламі праціўніка каля р. Рудня. Застаўшыся ў жывых адзін, калі скончыліся боепрыпасы, падарваў сябе і ворагаў гранатай. Пахаваны каля в. Антонава Буда Бялыніцкага раёна.

У гонар героя ўстаноўлены бюст у г. Бялынічы, названы вуліцы ў Бялынічах і Магілёве.

1965 год. Прысвоена званне крэпасць-герой Брэсцкай крэпасці.

Да 22 чэрвеня 1941 года ў крэпасці дыслакавалася 8 стралковых батальёнаў,  разведвальны, артылерыйскі палкі і 2 артылерыйскіх дывізіёна, некаторыя спецпадраздзяленні – усяго каля 9 000 чалавек, не лічачы членаў сем’яў.

Штурмавала крэпасць з 4:45, пасля артпадрыхтоўкі, 22 чэрвеня 45-я пяхотная дывізія (да 16 тысяч чалавек), якой было даведзена авалодаць аб’ектам да 12:00 у першы дзень вайны.

Моцнае супраціўленне немцы сустрэлі на Валынскім і Кобрынскім умацаваннях.

Да 7:00 22 чэрвеня некаторыя падраздзяленні 42 і 6-й савецкіх стралковай дывізіі змаглі з баямі пакінуць крэпасць і горад Брэст і з вялікімі стратамі перадыслакавацца.

Да вечара 24 чэрвеня немцы авалодалі Валынскім і Цярэспальскім умацаваннем, а рэшткі гарнізона пераправіліся ў Цытадэль. Штодня абаронцам крэпасці прыходзілася адбіваць 7-8 атак. 29 чэрвеня арганізаваная абарона крэпасці скончылася – заставаліся толькі ізаляваныя групы і адзіночныя байцы.  Да 7 000 абаронцаў трапіла ў нямецкі палон.

Адзін з надпісаў у крэпасці абвяшчае: «Я паміраю, але не здаюся. Бывай, Радзіма. 20/VII-41».

23 ліпеня 1941 года, на 32-гі дзень вайны, у палон быў узяты камандуючы абаронай Усходняга форта маёр П. Гаўрылаў, паводле афіцыйных звестак, апошні абаронца Брэсцкай крэпасці.

1995 год. На Буйніцкім полі адкрыта першая чарга мемарыяльнага комплекса.

Адкрыты капліца (27 м вышынёй), мемарыяальная алея і Возера Слез.

Комплекс прысвечаны геараічнай абароне Магілёва. Баі тут адбываліся з 10 да 22 ліпеня 1941 года.

13-14 ліпеня на Буйніцкім полі знаходзіліся карэспандэнт газеты «Известия» К. Сіманаў і фотакарэспандэнт П. Трошкін, які сфатаграфаваў падбітыя на Буйніцкім полі нямецкія танкі

Падзеі на полі знайшлі адлюстраванне ў рамане Сіманава «Жывыя і мёртвыя» і дзённіку «Розныя дні вайны».

«Буйніцкае поле» – гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі (з 2002 г.). Аўтар праекта архітэктар У. Чаленка.

Над Буйніцкім полем, паводле завяшчання пісьменніка, у верасні 1979 года развеяны прах К. Сіманава.

2005 год. Памёр Пятро Драчоў (1937-2005).

Беларуск і графік.

Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. 

Працаваў мастацкім рэдактарам часопісу «Бярозка», у «Беларускім гістарычным часопісе». Працаваў у кніжнай станковай графіцы. Сярод яго шматлікіх твораў: «Францыск Скарына трымае экзамэн перад прафэсарамі ў Падуанскі ўнівэрсытэце», «Да 500-годдзя Міколы Гусоўскага», панарама «Пажар г. Магілёва ў 1700-1721 гг.», серыі акварэляў «Помнікі архітэктуры Беларусі», «Бярэзінскі запаведнік», «Асветнікі», ілюстрацыі да кніг У. Дубоўкі, П. Броўкі, У. Караткевіча і іншыя.

Фота з адкрытых крыніц

Малпоўня і цёплыя вальеры. У магілёўскім заасадзе пройдзе вялікая рэканструкцыя

Навіна ад

Новымі жыхарамі заасада ў Буйнічах на днях сталі бенгальскі тыгр і пума. Драпежнікаў прывезлі з Ніжняга Ноўгарада, з прыватнага звярынца “Лімпапо”, якім кіруе выхадзец з Магілёўшчыны Уладзімір Герасічкін. Тыгр і пума былі перададзеныя ў Магілёў бясплатна – піша БелТА.

У 2023 годзе магілёўскі заасад чакае масштабная рэканструкцыя. Да канца гэтага года заасад плануе набыць трох якаў – самца і дзвюх самак, а таксама малпаў. Акрамя таго, тут ужо купілі 10 бязрогіх коз, якія будуць хадзіць па ўсёй тэрыторыі без усялякіх вальераў. У далёкай перспектыве з’явіцца кенгуру.

Паводле слоў дырэктара Магілёўскага дзяржаўнага агралесатэхнічнага каледжа імя К.П.Арлоўскага Міхаіла Сасонкі, сёлета плануецца вялікая рэканструкцыя Магілёўскага заасада. Ужо вырабляецца праект на малпоўню і новыя цёплыя вальеры. З’явіцца зона сямейнага адпачынку, уладкуюць рэстаран і кафэ, пакоі маці і дзіцяці, дзве пляцоўкі для святкавання дня нараджэння і пляцоўку для дзіцячага адпачынку – з пясочніцамі і гульнявым абсталяваннем. 

Фота: БелТА

Мядзведзь Фёдар з Буйніцкага заасаду прадказаў набліжэнне зімы

Навіна ад

Мядзведжыя прагнозы спраўджваліся ўсе апошнія гады. Днямі галоўны сіноптык Магілёўскай вобласці з заасада пачаў прадвяшчаць пахаладанне і надыход зімы. Як ён распавядае пра будучыню, расказваюць заатэхнікі. 

У заасадзе, які першапачаткова быў прытулкам для жывёлаў у нядолі, сабраны самыя разнастайныя віды жывёлінаў. Візіткамі магілёўскага заасада ў Буйнічах называюць зуброў і аленяў, знакамітага льва. Камусьці падабаюцца ламы і вярблюды. Хтосьці фотаграфуецца з лебедзямі. 

Але ў садзе жыве і самы вядомы прадказальнік надвор’я – мядзведзь Фёдар. Работнікі заасада паўжартам называюць яго галоўным сіноптыкам Магілёўскай вобласці. З самага засялення ў сваіх сінаптычных прагнозах ён ні разу не памыліўся.

Увогуле ў заасадзе месцяцца два мядзведзя. Каля ўваходу вялізны драўляны мядзведзь добразычліва сустракае гасцей. А ў вальеры бавіць час жывы мядзведзь па мянушцы Фёдар. У навучальную лабараторыю «Заасад» ён прыехаў яшчэ медзведзянём.

“Цяпер Фёдар вядзе актыўны лад жыцця і есці любы корм, каб назапасіцца перад спячкай тлушчам і добра перажыць зіму. – падзяліўся назіраннем загадчык навучальнай лабараторыі “Заасад” Магілёўскага дзяржаўнага агралесатэхнічнага каледжа імя К.П. Арлоўскага Іван Ніжнікаў – Яго любімы ласунак – мёд, а таксама перад зімой шмат даем яму мяса, рыбы, сухафруктаў.” 

Што ж прадказваюць паводзіны мядзведзя? Фёдар актыўна спажывае ўсё прадукты, каб назапасіць тлушч на зіму, а гэта азначае, што кліматычная зіма не за гарамі.

Амурскі альбо бенгальскі тыгр прыедзе ў Магілёў

Навіна ад

У Буйніцкі заасад хутка да двухгадовага льва, які ўжо жыве тут, прыедзе тыгр. Яшчэ да канца не вырашана, якой пароды будзе новая кацяня, бенгальскай або амурскай. Ці пасябруюць леў з тыграм – таксама стане вядома толькі бліжэйшым часам. 

Пра гэта распавёў загадчык вучэбнай лабараторыі “Заасад” Магілёўскага агралесатэхнічнага каледжа ў Буйнічах Іван Ніжнікаў. 

Пакуль яшчэ сумуючы адзінокі магілёўскі леў у заасадзе. 

Новы музей на Буйніцкім полі – толькі пра «перамогі рускай зброі»? Пачынаецца грамадскае абмеркаванне канцэпцыі

Навіна ад

Народная будоўля запланаваная на 2024 – 2025 гады.

Праект музею баявой славы на Буйніцкім полі пакуль існуе толькі ў выглядзе эскізнага рашэння. Ні назвы, ні канцэпцыі экспазіцыі няма. Пачынаючы з 30 мая і па 23 чэрвеня грамадскасці прапануецца прыняць удзел у абмеркаванні будучай экспазіцыі.

Чарговы музейны комплекс з ідэалагічна арыентаванай экспазіцыяй

У каментары агенцыі БелТА галоўны інжынер «Магілёўграмадзянпраекта» Кірыл Гаршкоў паведаміў, што агульная плошча музею будзе складаць каля 4,5 тысяч квадратных метраў. У ім размесцяцца велізарная выставачная зала ў самым цэнтры канструкцыі, тры экспазіцыйныя зоны, кавярня.

Паводле праекту будынак мае форму зоркі, – кажа Кірыл Гаршкоў. – Для магілёўскай вобласці музей стане ўнікальным аб’ектам і па форме, і па канфігурацыі, і па напаўненні.

Прадстаўніца ўпраўлення ідэалогіі аблвыканкаму Вольга Пішчанка ў інтэрв’ю газеце «Зямля і людзі» удакладняе, што музейны комплекс з вышыні птушынага палёту, паводле аднаго з эскізаў, пабудаваны ў форме ордэна Айчыннай вайны.

Прадметнае напаўненне экспазіцыі пракаментаваў кіраўнік пошукавага клуба «Віккру» Мікалай Барысенка. Паводле яго «у музеі-комплексе праз прызму ваенных гадоў будуць паказаны самыя значныя, пераломныя моманты ў гісторыі вобласці, пачынаючы з Паўночнай вайны».

Калі пажаданне гісторыка здзейсніцца, то на Магілёўшчыне з’явіцца чарговы музейны комплекс з ідэалагічна арыентаванай экспазіцыяй.

Паўночная вайна, калі войскі Пятра І спалілі Магілёў. Бой пад Салтанаўкай, калі ўдвая большая расійская армія пацярпела паражэнне ад французскага корпуса Даву.

Гэтыя тэмы прапануецца раскрыць у экспазіцыі нароўні з подзвігам абаронцаў Магілёва ў 1941-м.

 

Буйніцкае поле, ператворанаеў цэнтр пакланення і паказнога патрыятызму

Незразумела, ці будзе ў музеі рэалізаваны ўвесь спектр праяўленняў воінскай славы нашых продкаў. У тым ліку, перамога крылатых гусар над маскоўскімі войскамі падчас Інфлянцкай вайны ў знакамітай бітве пад Магілёвам 1581 года, альбо вікторыя гараджанаў, паўстанцаў 1661 года над прафесійным расійскім гарнізонам.

Буйніцкае поле, ператворанае ўладамі больш у цэнтр пакланення і паказнога патрыятызму, чым у месца памяці, наўрад ці пазбавіцца задушлівых абдымкаў прапаганды і афіцыйнай ідэалогіі.

Нездарма яго развіццё каментуюць чыноўнікі ідэалагічнага, а не музейнага накірунку. Развіццё Буйніцкага комплексу ўжо дзесяцігоддзямі вядзецца не шляхам рэальнай мемарыялізацыі, а дэманстратыўнага акцыянізму.

 

Неўзабаве Буйніцкае поле ператворыцца ў Буйніцкі парк

У гады, калі былі жывыя і актыўныя ветэраны, «поле бою, Буйніцкае поле» – як пісаў пра яго магілёўскі паэт-франтавік Аляксей Пысін – было адзначанае сціплым камянём Сіманава і абеліскам.

Цяпер жа да велічных капліцы з аркай штогод дадаюцца новыя патрыятычныя элементы, пакліканыя ўзмацніць загрувашчаны сімвалізм мемарыяльнай прасторы.

Сюды сагнаная савецкая вайсковая тэхніка. Унікальнаму каманднаму нямецкаму танку разабралі гусеніцу.

Полем немагчыма прайсці, каб не натрапіць на чарговую алею, высаджаную высокапастаўленай дэлегацыяй. Такімі тэмпамі высадкі алей Буйніцкае поле неўзабаве ператворыцца ў Буйніцкі парк.

На Буйніцкім полі зноў плануецца ўзвядзенне музея

Навіна ад

Мемарыяльны комплекс – гэта адносна малады помнік. Да сярэдзіны 1990-х гадоў ён абмяжоўваўся камнем К. Сіманава і абеліскам воінам 172-й стралковай дывізіі. Да 50-годдзя Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне, у 1995 годзе было пачата масштабнае будаўніцтва комплекса, якое завяршылася ў 2003 годзе. 

Тады ж ветэранскія арганізацыі, гісторыкі і іншыя актывісты востра ставілі пытанне пра неабходнасць стварэння на Буйніцкім полі пастаяннай музейнай экспазіцыі. Гэтыя ініцыятывы прывялі да прыняцця рашэння адкрыць у 2004 годзе на мемарыяльным комплексе фотаэкспазіцыю, філіял Музея гісторыі Магілёва. Гэтая экспазіцыя працуе сезонна – з красавіка па кастрычнік – і мае вельмі сціплае памяшканне. 

Масштабныя праекты пабудовы музейнага комплекса на Буйніцкім полі распрацоўваліся і праходзілі абмеркаванне на самых разнастайных узроўнях на працягу некалькіх апошніх дзесяцігоддзяў. 

З ініцыятывай нарэшце ажыццявіць гэтую ідэю, на днях выступіў старшыня Магілёўскага аблвыканкама Анатоль Ісачанка – паведамляе БелТА. Паводле слоў чыноўніка, на працягу 2022 года будзе распрацоўвацца канцэпцыя музея на Буйніцкім полі. 2023 год адведзены пад распрацоўку праектнай дакументацыі.

 – Гэта будзе народная будоўля, да якой падключым жыхароў рэгіёна, арганізацыі і прадпрыемствы, выдзелім грашовыя сродкі з абласнога бюджэту. – выказаўся Ісачанка – У экспазіцыі знойдзе адлюстраванне гісторыя нашага краю, гісторыя нашых вёсак, якія пацярпелі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Раскажам гісторыі герояў нашай вобласці: нам ёсць кім і чым ганарыцца.

Мяркуецца, што сваёй формай новаствораны музей будзе нагадваць ордэн Айчыннай вайны, а акрамя музейнага накірунку, ён будзе ажыццяўляць таксама функцыі культурнай пляцоўкі. Назву музею яшчэ не падабралі, мяркуецца прыцягнуць грамадскасць да яе абмеркавання.