Сёння раптоўна пайшоў з жыцця Аляксандр Сілкоў – адзін з лідараў магілёўскага дэмакратычнага руху. Інфармацыя пра смерць 55-гадовага актывіста з’явілася ў сацыяльных сетках, і неўзабаве яе пацвердзіла родная пляменніца Аляксандра на яго старонцы ў Facebook.
Аляксандр Сілкоў быў актыўным удзельнікам дэмакратычнага руху ў Магілёўскім рэгіёне, а ініцыятыва па маніторынгу за выбарачным працэсам, якой ён кіраваў, ахоплівала ўсю Беларусь.
“Алесь быў адным з самых аптымістычных, бадзёрых і пазітыўных людзей” – дзеляцца сваімі ўражаннямі пра раптоўную смерць палітыка яго блізкія і сябры. “Алесь шчыра верыў у дэмакратычную будучыню Беларусі, быў з тых, хто падтрымліваў словам і справай сяброў і паплечнікаў.”
У Магілёве пяць гадоў таму пачаў працаваць хімічны гігант “Омск Карбон” – адзінае ў Беларусі прадпрыемства, якое займаецца вытворчасцю тэхнічнага вугляроду. Завод яшчэ на стадыі будаўніцтва выклікаў абурэнне мясцовых актывістаў і сумныя прагнозы ад эколагаў. Гэтыя прагнозы, магчыма, пачынаюць спраўджвацца – калi глядзець на спадарожнікавыя фотаздымкi, то можна заўважыць, што вакол завода пачынае распаўзацца чорная пляма. Mogilev.media расказвае, што гэта за прадпрыемства і чым можа быць небяспечным для Магілёва.
Тэхнічны вуглерод выкарыстоўваецца ў хімічнай прамысловасці ўжо больш за сто гадоў. Упершыню дадаваць сажу ў якасці ўзмацняльніка гумы прапанаваў амерыканскі хімік Джордж Оэнслагер яшчэ ў 1912 годзе. З таго часу перспектывы гэтай галіны прамысловасці толькі пашыраюцца – сажу дабаўляюць і ў колы аўтамабіляў і ў падэшвы чаравікоў, а сусветнае спажыванне тэхнічнага вуглероду наблізілася ў нашы дні да 19,2 метрычных тон у год.
На прасторы былога СССР галоўнымі прадпрыемствамі па вырабе тэхнічнага вуглероду былі “Омсктэхвуглерод”, які запрацаваў яшчэ ў часы Другой Сусветнай вайны і завод у Валгаградзе, якія пакрывалі практычна ўсе патрэбы сацыялістычнай эканомікі. З развалам СССР абодва прадпрыемствы трапілі ў адны прыватныя рукі і зараз на 100% належаць кампаніі Омсккарбон Груп Лімітэд, зарэгістраванай на Кіпры.
У пачатку 2010-х гадоў кіраўніцтва кіпрскай кампаніі прапанавала адкрыць новае прадпрыемства па вырабе тэхнічнага вуглероду ў Магілёве, на пляцоўцы свабоднай эканамічнай зоны. Інтарэс інвестара быў цалкам зразумелы – спажыванне гэтай сажы па ўсім свеце толькі расце, а магілёўская лакацыя нашмат зручнейшая па лагістыцы, чым Валгаград ці Омск. Зацікаўленым у новым паспяховым прадпрыемстве было і кіраўніцтва Магілёўскага рэгіёна. А вось яўна не зацікаўленай аказалася адна катэгорыя грамадзян, ад якой у Беларусі часцей за ўсё мала што залежыць – гэта насельніцтва самаго рэгіёна. Хоць, напэўна, не ўсё, а толькі тое, што хвалюецца праблемамі экалагічнай бяспекі. Але пра гэта – пазней.
Вытворчасць тэхнічнага вуглерода на прадпрыемстве “Омск Карбон” у Магілёве пачалася ў снежні 2019 года. Сам завод быў запраектаваны ў 2014 годзе. Менавіта тады ў чыстым полі пад Магілёвам адбылася ўрачыстая цырымонія закладкі “капсулы часу” на месцы будаўнічай пляцоўкі.
На фота ў сярэдзіне – старшыня Магілёўскага аблвыканкама ў 2014 годзе Пётр Руднік. Тагачасны старшыня гарвыканкама Уладзімір Цумараў – з рыдлёўкай. Фота: mogilevnews.by
Адразу пасля абвяшчэння ў прэсе пра пачатак будаўніцтва, пачалася хваля абурэння экаактывістаў – і так загружаны хімічнымі прадпрыемствамі ўчастак Свабоднай эканамічнай зоны “Магілёў” ператвараўся ў рэальную праблему для жыхароў усяго Задняпроўя. Знізіць градус трывожнасці спрабуе дзяржаўная прэса, і спосаб для гэтага выбралі даволі просты – пераконваць чытача, што ніякай пагрозы прадпрыемства не нясе.
Зараз “Омск Карбон Магілёў” з выгляду “нагадвае касмадром і ўжо сапраўды не асацыюецца ў недасведчаных з вытворчасцю тэхнічнага вугляроду” – віртуозна абмінае вострыя вуглы выданне “СБ. Беларусь сегодня”, публікуючы пра хімічнага гіганта пад Магілёвам чарговы вялікі матэрыял. Ну, альбо вось яшчэ элегантны пасаж:
“Да вугляродных прадуктаў адносіцца, напрыклад, сажа. У адрозненне ад яе, тэхнічны вуглярод – гэта разумны прадукт(…) У Магілёве яго выпускаюць у зачыненых цыліндрычных праточных рэактарах: экалагічна і бяспечна”.
Зразумела, што ў чытача пасля гэтых словаў можа з’явіцца ўражанне, што выкіды з прадпрыемства “Омск Карбон” – гэта ніякая не сажа. А сам завод нейкім чынам здолеў усе свае тэхналагічныя працэсы памясціць умоўна кажучы ў “вакуум”, з якога нічога не прарываецца вонкі і не пагражае жыхарам бліжэйшых населеных пунктаў.
Вакол “Омск Карбон Магілёў” з’явілася цёмная пляма?
Вось так выглядала тэрыторыя завода “Омск Карбон Магілёў” у самы першы год яго працы – у 2019-ым. Спадарожнікавы здымак узяты з платформы Yandex maps.
А вось так выглядаў той жа самы ўчастак у 2024 годзе – усяго пасля чатырох гадоў працы. Спадарожнікавы здымак узяты з платформы Google maps. І адразу заўважым – гэта не цень ад воблака.
Вось тут, для нагляднасці, мы сабралі храналогію будаўніцтва прадпрыемства, зафіксаваную на спадарожнікавых здымках ад розных пастаўшчыкаў, пачынаючы з 2014 года па 2024. Напрыканцы можна добра пабачыць, што вакол “Омск Карбона” пачала фарміравацца цёмная пляма ад выкідаў сажы, якую зараз у дзяржаўнай прэсе пачалі рэтушаваць пад слова-замяняльнік “тэхнічны вуглерод”.
Сажа ці не сажа?
Часам для наймення тэхнічнага вугляроду ўжываюць тэрмін “сажа”, што з’яўляецца недакладным – з першых слоў паведамляе нам у профільным артыкуле расійскамоўная Вікіпедыя, маючы на ўвазе, што слова “сажа” варта ўжываць толькі да такіх прадуктаў згарання, якія здабываюцца некантралявана.
Іншага прынцыпу прытрымліваюцца складальнікі англамоўнай, ці нямецкамоўнай, ці іспанамоўнай Вікіпедый і ўсіх астатніх. Тут усе вугляродзістыя прадукты гарэння – гэта “сажа”, альбо “carbon black”, незалежна ад таго, якім спосабам яны атрыманыя – у печы, на вогнішчы, альбо ў рэактары. Таму што розніцы паміж выкідамі няма – гэта такая самая копаць, і яе ўздзеянне на арганізм асабліва не залежыць ад філалагічных нюансаў словаўжывання. Наогул, складаецца ўражанне, што ў расійскамоўным сектары самага папулярнага энцыклапедычнага рэсурса планеты не проста так падкрэсліваецца развядзенне тэхнічнай сажы і сажы натуральнай.
Таму што сажа, адназначна – гэта канцэраген. Нават кароткачасовае ўздзеянне высокіх канцэнтрацый сажы для чалавека патэнцыйна можа выклікаць пашкоджанне верхніх дыхальных шляхоў. Тут слова патэнцыйна выдзелена невыпадкова – справа ў тым, што ўсе даследванні пра канцэрагеннасць сажы праводзіліся толькі на жывёлах. І яны прадэманстравалі значнае павелічэнне захворвання на рак лёгкіх у падвопытных пацукоў.
Даследаванні праводзіліся і наконт уздзеяння гэтага канцэрагену на чалавечы арганізм – але ўжо не вопыты, а назіранні. Так, вынікі двух даследаванняў, у Вялікабрытаніі і ў Германіі (тут аналізаваліся супрацоўнікі завода Kalscheuren у ваколіцах Кёльна), паказалі павышаную смяротнасць ад раку лёгкіх. Што праўда, падобнае назіранне ў ЗША такой залежнасці не прадэманстравала. Вывучэнне гэтага пытання працягваецца.
Яблык ад яблыні
А вось тое, што нас, верагодна, чакае ў далёкай перспектыве. Паглядзіце, як выглядае тэрыторыя завода, аналагічнага “Омск Карбону”. Гэта матчыннае прадпрыемства “ОмскТэхвуглерод”, адпаведна, у горадзе Омску, пасля 80 гадоў працы.
Дарэчы, калі б кіраўніцтва холдынга пажадала перакласці назву прадпрыемства цалкам на славянскія мовы, то магілёўскі завод называўся б “Омск Сажа”. Але гэта лірычнае адступленне.
Што кажуць спецыялісты
“Омск Карбон” функцыянуе ў Магілёве ўжо пяць гадоў. Лагічна будзе задацца пытаннем, як рэгіструецца яго ўздзеянне на навакольнае асяроддзе адпаведнымі маніторынгавымі службамі за ўвесь гэты час. Mogilev.media атрымалася ўзяць каментарый ад спецыяліста ў дадзенай галіне. Па зразумелых прычынах, мы не можам называць асобу суразмоўцы, адзначым толькі, што гэта дзейсны супрацоўнік у сферы экалагічнага маніторынга.
Спачатку крыху пра тое, як ажыццяўляецца падобны маніторынг. Для гэтага вядзецца журнал уліку выкідаў забруджвальных рэчываў у атмасферу са стацыянарных крыніц, дадзеныя з якога павінны адпавядаць устаноўленым дзяржавай нарматывам. Прычым гэтыя дадзеныя рэгіструюцца як самім прадпрыемствам, так і дзяржаўным цэнтрам маніторынга. Груба кажучы, у трубе прадпрыемства стаяць два датчыкі – адзін дзяржаўны, другі ад самаго завода.
Адпаведна, калі назіраецца перавышэнне нарматываў, альбо разыходжанне ў дадзеных, то пачынае прымяняцца адпаведнае прыродаахоўнае заканадаўства – так бы мовіць, уключаюцца механізмы пакарання і ліквідацыі негатыўных фактараў.
На “Омск Карбоне” афіцыйна зарэгістравана пяць крыніц выкідаў забруджвальных рэчываў. Зноў, па-просту кажучы, гэта пяць труб. Менавіта яны і знаходзяцца пад кантролем з боку сістэм маніторынга. На ўсіх трубах усталяваныя датчыкі вымярэння шкодных выкідаў – як вышэй казалася, ад самаго прадпрыемства і ад цэнтра маніторынга. Ёсць, праўда, яшчэ і шостая труба, пабудаваная пад наступнае павелічэнне магутнасцяў, але яе мы можам смела ігнараваць, таму што ў яе нават інвентарнага нумару яшчэ няма.
Наш суразмоўца адзначае, што рэгістраваліся выпадкі, калі паказчыкі з датчыкаў не счытваліся, і ў выніку інфармацыя ў сістэму маніторынга не паступала. Але мы можам гэтую заўвагу праігнараваць – парушэнне было выяўлена і выпраўлена. На агульную сітуацыю гэта мала ўплывае. Важна іншае.
Дык вось. Уласна кажучы, калі мы хочам знайсці адказ на пытанне – які ж вынік даюць паказанні па ўзроўні выкідаў “Омск Карбона”, то тут нас і чакае галоўнае расчараванне на мяжы са збянтэжанасцю. Гэта закрытая інфармацыя. Адкрытых дадзеных няма.
Тая інфармацыя, што даецца ў публічны доступ (і з якой маглі б пазнаёміцца спецыялісты-эколагі) падаецца ва ўмоўна адкрытым фармаце. Гэта значыць, што паказанні па ўзроўні выкідаў асноўнага забруджвальніка з завода, аксіда вуглярода, даюцца не ў абсалютных лічбах, а ў працэнтах. Больш дакладная статыстыка мае грыф “Для службовага карыстання”, а інфармацыя пра агульныя аб’ёмы выкідаў з’яўляецца закрытай.
Ну, альбо вось яшчэ адзін прыём ад віртуозаў статыстыкі – кожны год прадпрыемства падае ў дзяржаўныя службы папярэднюю інфармацыю пра ўзровень выкідаў, які плануецца ажыццявіць. А па выніках года публікуецца інфармацыя не пра тое, колькі ў выніку было гэтых выкідаў у аб’ёме, а пра тое – выканаў завод гэты заяўлены план, ці не, не справіўся.
Аднак, не будзем нагнятаць страху. Проста яшчэ раз зарэгіструем той факт, з якога пачалі, і той, якім варта закончыць – на спадарожнікавых здымках, стала ўжо заўважная характэрная цёмная пляма вакол завода “ОмскКарбон”, а інфармацыя пра аб’ёмы адкідаў з прадпрыемстваў засакрэчаная.
Чорная пляцоўка і зімой і летам
Мы не здарма цягам усяго матэрыяла ўзгадваем і параўноўваем омскае прадпрыемства тэхнічнага вуглероду, з якога ўсё пачалося. Расійскія эколагі, маючы вопыі шматгадовых назіранняў за гэтым хімічным гігантам, заяўлялі прама – завод з’яўляецца непасрэднай крыніцай экалагічнага забруджвання, што б ні казалі пра адрозненне “тэхнічнага вуглерода” ад “сажы”.
Кожны год, зімой і летам тэрыторыя омскага прадпрыемства чорная ад сажы. Часам выкіды чорных аблокаў можна пабачыць непасрэдна назіраючы за заводам.
Акрамя выкідаў сажы, экалагічную небяспеку нясуць таксама самі тэхналагічныя працэсы працы з сыравінай. Вось, напрыклад, якія высновы наконт небяспекі прадпрыемства робіць омскі навуковец В. Шопін у сваёй дысертацыі на званне кандыдата навук:
Пра тое, якiя непрыемнасцi можа прынесці “Омск Карбон” Магілёву, незалежная прэса пісала якраз перад самым адкрыццём завода – поўны архіўны матэрыял чытайце цалкам тут: “Какую беду может принести “Омск Карбон” Могилеву. Расследование.“. Што ж, з гэтай прэсай разабраліся – разграмілі рэдакцыю, пасадзілі журналістаў. Цяпер “СБ – Беларусь сёння” пераконвае публіку, што завода баяцца не трэба. Памятаеце: “нагадвае касмадром і ўжо сапраўды не асацыюецца ў недасведчаных з вытворчасцю тэхнічнага вугляроду”.
Не успела «Советская Белоруссия» похвалить предприятие в поселке Годылево, как через неделю одного из героев репортажа привлекли к суду за «экстремизм». Читайте нашу зарисовку о заброшенной могилевской глубинке, и вечном эхе 2020 года.
Не везет ябатькам с кадрами, фатально не везет. Что ни ворюга и взяточник,то обязательно верный лукашист. Что ни хороший специалист – обязательно «экстремист».
И не тенденция это уже, а социальный закон, над которым стоит задуматься всем нынешним строителям «светлого будущего» Беларуси.
Недавно газета администрации Лукашенко похвалила быховский торфобрикетный завод за успехи в модернизации предприятия и перевыполнение производственных планов, а уже через неделю в быховском суде рассматривали «экстремистское» дело начальника планово-экономического сектора завода Константина Деменкова, героя публикации «СБ».
Начальник планового экономического сектора Константин Деменков.
Константин Михайлович проработал на предприятии больше двадцати лет и хорошо помнит все взлеты и падения единственного в области добытчика и переработчика торфа.
Еще в начале 1950-х, в болоте Годылево, давшем название деревне, геологи нашли богатейшие залежи торфа.
Во времена СССР, когда все остальные сельские населенные пункты Быховщины именовались деревнями, Годылево, неподалеку от которого располагался завод, стало городским поселком.
Здесь выросли невиданные по тем временам двухэтажные дома, появилась соответствующая инфраструктура и кипела жизнь.
В упадок Годылево начало приходить после аварии на ЧАЭС. Само по себе, копание в земле района, который больше других регионов Могилевщины пострадал от чернобыльской катастрофы, было делом опасным.
В то время жителям Быховщины выплачивали «гробовые» и число желающих добывать торф резко уменьшилось. Не помогли отмена доплат и объявление загрязненных земель «чистыми».
Поселок Годылево, расположенный у автострады Санкт-Петербург – Одесса, пугал проезжающих по шоссе, забитыми фанерой окнами двухэтажек и запустением.
Да и само торфопредприятие «Днепровское» выглядело как декорация к фильму ужасов «Сайлент-Хилл» – полузаросшие травой узкоколейки, усыпанные торфяной пылью цеха, рабочие в грязных робах.
Лишь в 2020-м году власти обратили внимание на предприятие. Скорее всего, не из-за сострадания к местным трудягам, а потому, что из-за разных «экономических чудес» пришлось возвращаться в прошлое и пользоваться местными видами топлива.
Предприятие прошло серьезную реконструкцию и Константин Деменков, который начинал там слесарем-ремонтником, отметил в интервью «СБ»: “раньше в брикетный цех заходили – света белого не видели. Установили систему обеспыливания – и дышится легче…”
Выходит, что такой роскошью, как система обеспыливания предприятие раньше не страдало.
Неизвестно, какой из видов «экстремизма» вменяют власти Константину Михайловичу – список их нынче практически бесконечен. Сегодня и просто сказать банальную правду в Беларуси опасно для здоровья.
Об этом, со страниц все той же «СБ», предупреждает нас неудавшийся юморист и удачливый пропагандист Муковозчик.
Вот как он, например, описывает участь тех, кто подписал петицию с предложением ввести уголовную ответственность за отрицание сталинских репрессий: «теперь представители гражданского общества работают над тем, чтобы поименно узнать каждого из двадцати подписантов, желая лично побеседовать с каждым о «рыпрессиях», о роли Сталина в истории Беларуси и еще о том, как они сами провели лето 2020 года».
Страшно, надо признать, жить в стране, где ярые сталинисты, сделавшие карьеру на создании культа личности Лукашенко, называют себя представителями гражданского общества, а работяги вроде Константина Деменкова предстают перед судом.
Предновогоднее чудо случилось у могилевских кооператоров. В роли Деда Мороза и Снегурочки выступили председатель облисполкома Анатолий Исаченко и председатель правления Белкоопсоюза Инесса Короткевич, которые вручили сертификаты на 30 автолавок для местных структур Могилевского райпо.
За тридцать лет “президентской республики” вертикальщики виртуозно научились выдавать свои проколы за достижения. Вот и массовое закрытие убыточных стационарных магазинов потребкооперации на селе и следующая из этого необходимость выкручиваться с автолавками, преподносится как некая победа.
По мнению Исаченко “сегодня передвижной магазин соответствует всем необходимым требованиям. Он может полностью удовлетворить потребности населения”. Можно себе вообразить, насколько низкими стали эти потребности, если сельчанам уже необходимо и достаточно всего лишь автолавки.
Жительница деревни Павловка Могилевского района, куда незамедлительно прибыла новая автолавка, так описывает прелести передвижного магазина: “здесь мы пришли и отоварились, потихоньку прошлись и развеялись, поговорили, здесь как бы место встреч”.
Сельские жители таким образом “развеиваются” уже в 1880 населенных пунктах Могилевщины. Им, в отличие от Исаченко и Короткевич, не нужны ни торговые центры класса “люкс”, ни кафе высшей категории обслуживания. Как говорится, скромненько и со вкусом.
Термин “автолавка” также прочно вошел в лексикон жителей могилевской глубинки, как, например неологизм “малокомплектные садики и школы”, применяемый чиновниками для маскировки демографической катастрофы. Его использовал в своей речи Анатолий Исаченко на недавней встрече с “активом” вымирающего Хотимского района.
Малокомплектные детские садики, малокомплектные магазины на колесах делают и саму жизнь могилевской провинции очень малокомплектной.
Ну, а еще одним способом развеять эту безнадегу станут очередные “выборы” главного виновника всебеларусской “малокомплектности”.
Ураджэнец Касцюковіч, 37-гадовы Артур Яфрэмаў сцвярджае, што запісацца на вайну яго прымусілі расійскія паліцэйскія, калі ён чарговы раз напіўся.
Відэа з палонным грамадзянінам Беларусі выклала 77-я асобная аэрамабільная брыгада Узброеных сілаў Украіны, заўважыла “Наша ніва”. На відэа мужчына сцвярджае, што яго падманам прымусілі падпісаць кантракт з расійскім войскам.
«Мянты мяне прынялі, давай прэсаваць. Падпісвай, тыпу, кантракт на вайну. Я першы раз, другі раз адмовіўся, трэці. Потым я зноў напіўся і мяне прэсавалі, зноў узялі. І я п’яны ўзяў і падпісаў. А потым, калі працверазеў, ужо позна было, я ўжо быў у Варонежы. Мяне туды завезлі п’янага» – заявіў Яфрэмаў.
Учора 60-гадовая жыхарка пінскага раёна Святлана Круцікава кінулася пад цягнік, не вытрымаўшы ціску з боку сілавікоў – піша Dissidentby. Жанчыну шмат разоў судзілі за “экстрэмізм”, яна неаднаразова падвяргалася арышту, а апошні суд праходзіў каля месяца таму – за “распаўсюд экстрэмісцкіх матэрыялаў”.
Па меркаванні знаёмых жанчыны, яна не вытрымала вобшукаў, пазбаўлення волі, праверак і рэгулярнага псіхалагічнага ціску з боку міліцыі. 10 снежня Святлана Круцікава кінулася пад цягнік, і, як адзначае выданне, іншых абставінаў для такога ўчынку ў жанчыны быць не магло – яна была вельмі актыўнай і жыццярадаснай.
Руководить Быховским филиалом молокоперерабатывающего предприятия “Бабушкина крынка” назначили Валерия Хурсана. Mogilev.media отыскали интересную информацию об этом персонаже. Похоже, когда он работал в руководстве винзавода в Могилеве, каким-то странным “винишком” в быховском магазине приторговывал его сын Игорь. Сейчас этот самый Игорь торгует в России чем бы вы думали? Конечно, молочкой. Рассказываем нашим читателям о том, что нам удалось узнать о семействе, за которым тянется увлекательный коррупционный след, и которое, по всей видимости, уже присосалось к одному из основных предприятий Быховщины.
Славные традиции Быховского молокозавода
Быховский молокозавод в нулевых годах «прославился» тем, что его продукцию воровали не сумками и мешками, а подводами и грузовыми автомобилями. Лишь после того, как преступники обнаглели в корень и разобрали кирпичную стену складского помещения, компетентные органы зашевелились.
Фигурантами уголовного дела тогда стали почти два десятка человек, среди которых были руководители производства и те, кому было поручено бдительно охранять продукцию от “расхитителей социалистической собственности”. Следствие установило шокирующие факты: расчеты между ворами велись исключительно в долларах, а размеры похищенного сухого молока распределялись в зависимости от занимаемой преступниками должности.
Чего только не случалось со злосчастным заводом потом. Им руководил даже начальник быховской госавтоинспекции Николай Козюлько, при котором, согласно источникам mogilev.media, на складах пищевого предприятия хранились ящики с сотовыми телефонами. Причина проста – у ответственного начальника в то время брат занимался продажами телефонов. Вообще, подобная семейственность в маленьких городах – явление обычное. Именно из нее, как мы увидим, и происходят многие явления, подпадающие под уголовную ответственность.
Один директор быховских молочников был-таки осужден по уголовной статье – речь шла о продаже емкостей из нержавеющей стали, а задержанием любителя цветмета занимался КГБ.
Все эти шалости, конечно, меркнут в сравнении с делом бывшего главы холдинга “Бабушкина крынка” Элькинда-Скитова, дело которого прогремело на всю страну. Бывал Скитов и в Быхове, естественно, где выразил искреннюю благодарность и глубокую признательность родителям сотрудников предприятия за хорошее воспитание детей, а также посоветовал всем вступать в партию “Белая Русь”.
Темная лошадка Валерий Хурсан
А как поживают сейчас быховские молочники, еще недавно рукоплескавшие Элькинду и его методам руководства?
Директора быховского филиала “Бабушкиной крынки”, Сергея Жвирблю, который по его собственным словам, довольствовался скромной должностью истопника бани для Скитова, сменил Валерий Владимирович Хурсан.
Интересно, что громких объявлений об этом назначении не было. Возможно, и местные власти, и районная газета осознали, что и так уже по полной дискредитировали себя, расхваливая достижения «молочных» жуликов. Хурсана просто назначили и всех делов.
И это странно – трудовые биографии «крепких хозяйственников» обычно расписывают не жалея самых ярких красок. О пухлых томах уголовных дел, которые возникают впоследствии, принято стыдливо умалчивать. Мол, кто не ошибается? Откуда нам было знать, что в 90-х Элькинд был членом банды борисовского “авторитета” Зайца?
Валерий Хурсан в этом смысле – темная лошадка, ранее не имевшая отношения к Быхову. Но такая ли уж темная? Попробуем разобраться.
Два Хурсана
Как выяснилось, Валерий Владимирович Хурсан, в пищевой промышленности Могилевщины – звезда не последней величины.
Все вроде логично: ну, любит человек быть поближе к продуктам питания и напиткам. Не наказуемо.
Но вот тут появляется новый персонаж, уже напрямую связанный, как с быховскими темными делишками, так и с ОАО «Быховский консервно-овощесушильный завод», которое, к слову говоря, входило в систему “Могилевоблпищепрома”. А конкретно – его сын.
Столь длительную «командировку» в места не столь отдаленные суд выписал Морозову за командировки в страны дальнего зарубежья, в которые он отправлял себя любимого. Также оказалось, что при нем разворовывание консервного гиганта, которое началось при еще одном небезыственном могилевчанине Сергее Громыко, гнавшем пургу о поставках зеленого горошка и березового сока в Африку, не только продолжилось, но и усилилось.
Подельникам Морозова, как ранее “африканцам” Громыко, что называется, удалось спрыгнуть. Среди них – сын Валерия Хурсана, Игорь Валерьевич Хурсан, заместитель директора по коммерческим вопросам.
Александр Морозов слева, Игорь Хурсан – справа (источник).
Полной картины всех делишек младшего Хурсана на заводе у нас нет. Но вот что знаем точно. Именно с подачи Игоря Хурсана в фирменном магазине ОАО «Быховский консервно-овощесушильный завод» на полную катушку шла торговля некими подозрительными «чернилами» могилевского происхождения.
Возникает закономерный вопрос: не теми ли самыми, которые выпускало ОАО “Компания “МогНат”, в руководстве которого засветился Хурсан-старший?
Игорь Хурсан в бытность работы на Быховском консервно-овощесушильном заводе.
По сведениям mogilev.media, это вино продавалось именно по инициативе младшего Хурсана в ведомственном магазине Быховского консервного завода, причем торговля шла без накладных.
Младший Хурсан был известен в Быхове тех времен тем, что раскатывал по городу на «лексусе», уверяя коллег, что всего в жизни добился сам. Также он был непременным участником пирушек, организуемых, как в заводском общежитии, где проживала вся могилевская маркетинговая «диаспора», так и на подворье тогдашнего завхоза предприятия, где после напряженного трудового дня “антикризисники” наслаждались шашлыками.
К слову, Морозов и Хурсан, по примеру предшественников из “бригады” Сергея Громыко, тоже тяготели к африканским мотивам. Однако интерес к экзотическому континенту был чисто рекламным и использовался, как прикрытие: все руководители предприятия не были дураками и отлично понимали, что отправить в Африку смогут не больше десятка банок пробной партии быховских консервов, а единственным рынком сбыта была и будет Россия.
Именно там Игорь Хурсан частенько бывал в различных командировках и старательно «продвигал» продукцию завода. Продвинуть, как выяснило следствие, не продвинул, но выбрался из передряги, в которой увяз его начальник Морозов, чистеньким, как слеза младенца.
Получилось, что Александр Морозов совершал злоупотребления в гордом одиночестве, а его заместитель по коммерческим вопросам понятия не имел о том, чем занимается руководство.
Присосались к Быхову
Что имеем в сухом остатке? Скитов-Элькинд пока под следствием. Александр Морозов, как поется в популярной песне, «обезврежен и даже, пострижен и посажен».
Игорь Валерьевич Хурсан оказался в числе невиновных, а его отец Валерий Владимирович Хурсан возглавил очередное пищевое предприятие многострадального Быхова – филиал “Бабушкиной крынки”.
Может быть, мы сгущаем краски? Как говорила донна Роза: мало ли в Бразилии каких-то там Педро? Мало ли в Могилеве каких-то Хурсанов?
Фамилия, конечно, запоминающаяся, но не всем же Хурсанам обязательно быть родственниками, а уж тем более являться участниками коррупционных схем.
Увы. Интрига заканчивается тем, что на страничке пользователя белорусских “Одноклассников” Натальи Хурсан (Косаревой) размещена фотография, на которой запечатлены оба Хурсана – Валерий и Игорь.
Но это все были истории про прошлое. А теперь про настоящее. Хурсан-отец стал руководителем молочного предприятия, так? Ну, а его сына, Игоря Валерьевича Хурсана, можно легко обнаружить как учредителя российских обществ с ограниченной ответственностью, связанных с торговлей беларусскими пищевыми продуктами в целом, и молочными в частности.
Давайте теперь на минутку задумаемся – какова вероятность, что родственные связи в случае с этим конкретным семейством пойдут на благо общества, а не их собственных карманов? Вопрос, кажется, риторический.
Аляксандр Кухараў абвінавачваецца ў хабары ў асабліва буйным памеры, яму пагражае ад 5 да 15 гадоў турмы.
Як паведамляе “Наша ніва”, начальніка клімавіцкай крымінальнай міліцыі пачнуць судзіць 9 снежня ў Хоцімску. А яшчэ ў пачатку 2024 года ён атрымліваў з рук міністра Унутраных спраў Кубракова ўзнагароду за ўмелыя і прафесійна граматныя дзеянні, ініцыяву, праяўленыя пры выкананні службовых задач.
Аляксандру Кухараву 44 гады, ён прыйшоў на пасаду ўчастковага ў 2002 годзе, у 2009 атрымаў пасаду аперупаўнаважанага. Працаваў у групе наркакантролю і супрацьдзеяння гандлю людзьмі, дайшоў там да старшага аперупаўнаважанага і атрымаў званне маёра. З 2019 па 2022 працаваў у Крычаве (на фота) начальнікам аддзелення крымінальнага вышуку.
Невядома, калі канкрэтна Кухарава затрымалі. Апошняя публічная згадка яго імені зафіксаваная ў сакавіку 2024 года. Неўзабаве ягонае імя знікла з сайта Клімавіцкага райвыканкама — цяпер месца кіраўніка крымінальнай міліцыі вакантнае.
Аляксандра Кухарава пачынаюць судзіць 9 снежня 2024 года ў Хоцімскім раённым судзе. Гэта звычайная практыка, калі працэсы над раённымі начальнікамі адбываюцца ў суседніх рэгіёнах — каб зменшыць імавернасць карупцыі пры вынясенні прысуду.
Кухарава абвінавачваюць па трэцяй, самай цяжкай, частцы артыкулу 430 КК — «хабар у асабліва буйным памеры або атрыманы асобай, якая займае адказнае становішча». Цяпер Аляксандру Кухараву пагражае ад пяці да пятнаццаці гадоў са штрафам.
Да злачынстваў па дыскрымінацыі ўкраінскіх дзяцей далучылася магілёўскае аддзяленне службы МНС.
Прэс-служба Міністэрства па надзвычайных сітуацыях паказала, як у магілёўскім Цэнтры бяспекі на Пажарным завулку праводзілі экскурсію для жыхароў Херсонскай вобласці.
“Сем’і з Херсонскай вобласці, якія прыехалі на аздараўленне ў санаторны лагер «Дубравенка», кожны дзень усё больш і больш даведваюцца аб сінявокай Беларусі.” – гаворыцца ў паведамленні прэс-службы МНС. Характэрна, што ў гэтым матэрыяле падкрэсліваецца быццам бы сямейны адпачынак і аздараўленне жыхароў Украіны, вывезеных з акупаваных Расіяй тэрыторый Херсонскай вобласці.
Разам з тым, калі ўважліва паглядзець на фотаздымкі, прадстаўленыя прэс-службай, можна пабачыць, што ўдзельнікі “аздараўленчага тура”, гэта ў першую чаргу менавіта дзеці. На кадрах фотасправаздачы і відэа бачныя каля 20 хлопчыкаў і дзяўчынак, якіх суправаджае пара дарослых.
Нагадаем, што ў кастрычніку гэтага года міжнародныя праваабарончыя арганізацыі абвясцілі два санаторыі на тэрыторыі Магілёўскай вобласці датычнымі да дыскрымінацыі ўкраінскіх дзяцей – гэта лагер “Дубравенка”, які ўваходзіць у структуру Магілёўскага аддзялення Беларускай чыгункі, і лагер “Зара”, падпарадкаваны булачна-кандытарскай кампаніі “Дамачай”. Гаворка вялася пра даказаныя выпадкі “палітычнай індактрынацыі і мілітарызаванага перавыхавання”. Гэтыя формы ўздзеяння на псіхіку дзяцей разглядаюцца як інструменты выкаранення ідэнтычнасці. Гэтыя формы ўздзеяння адносяцца да парушэння правоў дзіцяці і ўваходзіць у спіс ваенных злачынстваў.
Сёння стала вядома, што Лукашэнка правёў шэраг кадравых прызначэнняў на важныя дзяржаўныя пасады. Так, новым міністрам культуры стаў актор Руслан Чарнецкі, які актыўна заўзее за рэжым. На гэтай пасадзе ён змяніў Анатоля Маркевіча, што асабіста прымаў удзел у рэпрэсіях супраць дзеячоў культуры, недастаткова лаяльных да афіцыйных уладаў па яго меркаванні. Памочнікам Лукашэнкі па Магілёўскай вобласці быў прызначаны былы міністр падаткаў і збораў Сяргей Налівайка – піша тэлеграм канал “Пул Першага”. На сваёй новай пасадзе ён змяніў Леаніда Мартынюка, які працаваў інспектарам па Магілёўшчыне з кастрычніка 2020 года.
Бабруйскі кадр
Сяргей Налівайка нарадзіўся ў 1973 годзе ў Бабруйску, яму 51 год. Ён скончыў Беларускі дзяржаўны эканамічны універсітэт, з 1995 па 2003 год працаваў у бабруйскіх структурах Міністэрства па падатках і зборах, а таксама намеснікам кіраўніка адміністрацыі Ленінскага раёна Бабруйска.
Пасля заканчэння Акадэміі кіравання, перайшоў працаваць у Магілёў, таксама ў падатковыя структуры. Кар’ерны ўзлёт яго адбыўся ў 2010 годзе, калі Налівайка быў прызначаны першым намеснікам міністра па падатках і зборах. У 2014 годзе ён і сам ужо стаў міністрам.
Характэрна, што падчас прызначэння на міністарскую пасаду, Налівайка заяўляў, што “ёсць галіны эканомікі, якія ўносяць недастатковы ўклад у папаўненне бюджэту”, а таксама што “грошы валяюцца пад нагамі, і многія грамадзяне гэтым карыстаюцца, а дзяржава гэтага не заўважае”. З гэтых цытат можна зрабіць выснову, што на сваёй новай пасадзе будучы міністр быў актыўным прыхільнікам дзяржаўнага ўмяшальніцтва ў эканоміку.
Выкарчоўваў ІП, рамеснікаў і аграэкасядзібы
Будучы міністрам па падатках і зборах, Сяргей Налівайка ўнёс істотны ўклад у новыя механізмы рэгулявання такіх адчувальных сфер эканомікі, як дзейнасць ІП і самазанятых, рамеснікаў, уласнікаў аграэкасядзіб.
“Льготныя ўмовы, створаныя для ІП, у пераважнай большасці сталі выкарыстоўвацца як механізмы для ўхілення ад падаткаабкладання, для стварэння нядобрасумленнай падатковай канкурэнцыі, таму дзяржава вымушана была адрэагаваць і змяніць «правілы гульні».” – расказваў Налівайка на сваім прыёме грамадзян у Астраўцы.
Таксама пры ім было змененае заканадаўства ў галінах рамеснай дзейнасці і аграэкатурызму, што прывяло да масавага закрыцця шматлікіх сядзіб адпачынку на сяле і рэзкага скарачэння прадстаўнікоў рамесніцтва ў рэгіёнах. Ключавым фактарам тут стаў пераход ад заяўнага прынцыпа рэгістрацыі на дазвольны. Цяпер толькі выканкам на мясцовасці вырашае, хто з’яўляецца рамеснікам, а хто не, і тое ж самае датычыць аграэкасядзіб. У выніку гэта прывяло да таго, што колькасць аграсядзіб у Беларусі за 2023 год скарацілася з 3 150 да 1 300.
