Tag: КГБ
Ложь и полная профнепригодность сотрудниц быховской районной газеты – анатомия одного цинизма
Быховские журналистки сначала были рьяными почитательницами творчества своего земляка, а затем также рьяно принялись его оплевывать.
Могилевские тележурналисты делают из сотрудников КГБ звезд телешоу
Телеканал «Могилев-4» в рубрике «Все по делу» захотел удивить зрителей “шок-контентом”, тем, как на одну из zoom-конференций вломился сотрудник КГБ и предложил всем сдаться.
Ведущий просто раздувался от гордости за наших агентов 007: вишь, как оппозиционную блоху подковали супер-юзеры!
На самом деле фокус, с технической точки зрения, простенький, как табурет. Не квантовая физика, не интегральное уравнение. Только на неискушенного зрителя впечатление произведет.
Ну, положим, может белорусский КГБ «экстремистов» отслеживать, ну может показать лица участников zoom…
Делов-то на копейку, а разговоров об этом на «Могилев-4» на все сто рублей.
КГБ взламывает аккаунты «экстремистов», изгнанные из Беларуси IT-шники, преспокойно проникают в «секретные» кибер-хранилища белорусского КГБ и, без всяких проблем сливают в сеть все секреты за семью печатями.
Чему радоваться? О чем сокрушаться?
Поводов для радости, на самом деле нет, а вот для печали – полно.
После 2020-го, когда безоружные люди с шариками белых и красных цветов, просто потребовали вернуть им право выбора, Беларусь с головой погрузилась в тридцать седьмой год.
Половина страны оказалась в экстремистах, вторая принялась отстаивать выданные ей властью непомерные льготы. И понеслось. Даже спецслужбы стали вести себя странно.
Вообще-то КГБ достаточно засекреченное ведомство, а у нас, из-за соревнований «кто кого быстрее взломает» дело дошло до того, что белорусских Джеймсов Бондов мал и стар знает пофамильно, повзводно и поротно.
А каналы, вроде «Могилев-4», подливают масла в этот костер глупости, делая из белорусских чекистов каких-то участников телешоу «Дом-2».
Если уж все по делу, то может не стоит КГБ так гнаться за дешевым пиаром и светиться на публике?
Ведь цель-то у такого пиара совсем не благородная. Запугать. Кого? Журналиста, который не желает писать под диктовку власти? Пенсионерку, которой надоело слушать пустые обещания в течение тридцати лет? Врача, который не сдержался и решил-таки высказаться по поводу творящегося в стране беспредела?
А вот, например, ребят из BYSOL таким телепостановками не то, что не запугаешь, даже не удивишь.
Отсюда вывод. Журналистам провластных СМИ следовало бы умерить свой пыл и не делать из мухи взлома zoom-конференции слона блестящей контрразведывательной операции.
Ну, а сотрудникам КГБ стоило бы вспомнить, что они все-таки офицеры, а не актерская массовка. Ну и плотнее заняться теми, кто на самом деле подрывает государственность Беларуси и уводит из страны миллиарды.
Разных там скитовых и кирилловых – выше крыши. Их «Могилев-4» тоже пиарит. До отправки на нары, разумеется.
И эти ворюги эти не такие дураки, чтобы устраивать онлайн-конференции по поводу того, как лучше украсть у своей «синеокой» тонны масла, сахара и мяса.
Работают эти экстремисты настолько тихо и ювелирно, что и КГБ под них удается подкопаться с большим трудом.
Дзень у гісторыі. 1 чэрвеня. Памёр Ягайла. Хваляванні ў Новачаркаску. Нарадзіліся кампазітар М. Глінка, мастакі А. Кузьміч, А. Сувораў, акцёр С. Журавель
Міжнародны дзень дзяцей (International Children’s Day, з 1949 года). Дзень абароны дзяцей.
Прыпадае на першы дзень лета. Адно з самых старых міжнародных святаў.
1 чэрвеня 1925 года ў Жэневе праходзіла І Міжнародная канферэнцыя, падчас якой абмяркоўваліся праблемы дзяцей. Так выйшла, што Генеральны консул Кітая ў Сан-Францыска сабраў групу кітайскіх дзяцей-сірот, якія прыехалі ў ЗША з Паднябеснай, і арганізаваў для іх урачыстасці з нагоды нацыянальнага кітайскага свята, якое сімвалізуе сабой пачатак лета – Дуань-у цзе (Фестываль лодак-драконаў).
Задума дыпламата з Кітая вельмі спадабалася сусветнай супольнасці. Лічыцца, што гэтая падзея і спрыяла зараджэнню ідэі заснаваць спецыяльнае свята для дзяцей, дата якога якраз прыпала на 1 чэрвеня. Па шчаслівай выпадковасці, дзень супаў і з часам правядзення “дзіцячай” канферэнцыі ў Жэневе.
У лістападзе 1949 года ў Парыжы адбылася спецыяльная сесія Міжнароднай дэмакратычнай федэрацыі жанчын, на якой і было прынятае рашэнне заснаваць Дзень абароны дзяцей.
У Міжнароднага дня дзяцей ёсць сцяг. На зялёным фоне, які сімвалізуе рост, гармонію, урадлівасць, вакол знака Зямлі размешчаны стылізаваныя фігуркі – чырвоная, жоўтая, сіняя, белая і чорная, якія сімвалізуюць разнастайнасць. Знак Зямлі – сімвал нашага агульнага дома.
У Беларусі каля 1,9 мільёна дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў.
Больш за палову нараджэнняў звязаны з нараджэннем жанчынай другога, трэцяга і наступных дзяцей. Штогод нараджаецца больш хлопчыкаў.
Топ-10 самых папулярных дзіцячых імёнаў у Беларусі: Максім, Міхаіл, Мацвей, Аляксандр, Арцём, Сафія, Марыя, Ганна, Ксенія, Дар’я.
Сусветны дзень малака (World Milk Day, з 2001 года).
Адзначаецца па ініцыятыве Харчовай і сельскагаспадарчай арганізацыі ААН.
Мэта свята – папулярызацыя малака і малочных прадуктаў сярод людзей, а таксама інфармаванне насельніцтва аб дзейнасці, звязанай з малаком і малочнай вытворчасцю.
Цікавыя факты.
Малако – самадастатковы прадукт: не напой, а ежа, у народзе так і кажуць – “паесці малака”.
Вымя каровы здольна змясціць да 23 л малака.
На год чалавеку патрэбна да 300 кг малочных прадуктаў.
У 50% дарослых на планеце малако не засвойваецца з прычыны зніжэння актыўнасці лактозы пры пераходзе на дарослы тып харчавання.
Кабылінае малако ўтрымлівае шмат лактозы і мала бялкоў і тлушчаў, за кошт гэтага яно лягчэй засвойваецца арганізмам. У ім больш вітамінаў А і С, чым у каровіным. Такое малако трэба ўжываць пры гастрытах, язвах, дысбактэрыёзе, розных жаночых захворваннях.
У казінага малака саладзейшы смак, чым у каровінага, у ім вышэй утрыманне вітамінаў, бялкоў. Гэтае малако здольна ўсмоктвацца без удзелу жоўці – гэты працэс адбываецца праз вянозную сетку, абыходзячы лімфатычныя капіляры.
Шклянка цёплага, лепш парнога малака з мёдам, за гадзіну да сну – выдатны сродак ад бяссоння.
Малако кісне падчас навальніцы.
Бялкі каровінага малака здольныя звязваць таксіны ў арганізме: тыя, хто працуе на шкодных вытворчасцях, атрымлівае бясплатнае малако.
Для вытворчасці 1 кг натуральнага сметанковага масла патрабуецца аж 21 л малака. 1 кг сыра атрымліваецца з 10 л малака.
Самае тлустае малако ў цюленяў – больш за 50% і кітоў – каля 50%.
1434 год. Памёр Ягайла Альгердавіч (~1350-1434).
Князь віцебскі, вялікі князь літоўскі (1377-1392), кароль польскі (1386-1434, каранаваны пад імем Уладзіслаў II Ягайла) і вярхоўны князь літоўскі (1392-1434).
У 1410 годзе разам з Вітаўтам кіраваў саюзным войскам у час Грунвальдскай бітвы, пасля якой Тэўтонскі ордэн ужо не здолеў аднавіць сваю былую магутнасць.
Ягайла заклаў падмурак для шматвяковай польска-літоўскай уніі, заснаваў дынастыю Ягелонаў – адну з самых уплывовых у Цэнтральнай і Усходняй Еўропе.
1804 год. Нарадзіўся Міхаіл Глінка (1804-1857).
Рускі кампазітар, заснавальнік рускай класічнай музыкі. Па выразу У. Стасава Пушкін і Глінка “стварылі новую рускую мову – адзін у паэзіі, другі ў музыцы”.
Яго прадзед, які паходзіў са старажытнага каталіцкага шляхецкага рода гербу Тшаска, пры захопу Смаленска рускімі ў 1654 годзе вымушаны быў прыняць маскоўскае падданства.
Найбольш вядомыя творы: оперы «Жыццё за цара», «Руслан і Людміла», «Вальс-фантазія», скерца для аркестра «Камарынская».
Апошнія гады жыцця правеў у Іспаніі, Аўстрыі і Германіі.
Памёр 15 лютага 1857 года ў Берліне. Перапахаваны ў Пецярбурзе.
У 1982 годзе ў радавой сядзібе кампазітара Наваспаскае ў Смаленскай вобласці адчынены Дом-музей М. Глінкі.
У Беларусі імя Глінкі носяць Мінскі музычны каледж, вуліцы ў Віцебску, Гомелі, Гродна, Бабруйску, завулак у Магілёве.
1838 год. У Магілёве-на-Дняпры пачалі выдавацца “Магілёўскія губернскія ведамасці”.
Першая газета ў рэгіёне. Выходзіла да 1918 года.
Наклад ад некалькіх соцен да 2 000 паасобнікаў. Да сярэдзіны XIX стагоддзя – штотыднёвік, потым друкавалася двойчы, у 1904 годзе – нават тройчы на тыдзень.
Газета друкавала не толькі афіцыйную інфармацыю, навіны, але з выпуску ў выпуск змяшчаліся дадзеныя аб цэнах на асноўныя прадукты харчавання, аб базарных днях, надвор’і, рэпертуары гарадскіх тэатра і кінатэатраў, аб чыноўніках і прыватных асобах, якія прыбылі ў горад, з указаннем гасцініц, дзе яны спыніліся, аб тарыфах на білеты на экіпажы, цягнікі і параходы, якія адпраўляюцца з Магілёва, і шматлікае іншае. Сярэднестатыстычны магілёвец мог адкінуцца на канапу з суботнім нумарам газеты і даведацца не толькі пра чытанні ці вечары ў гарадскіх гімназіях, пра рэальную вучэльню, фельчарскую школу, але як, напрыклад, праходзіць англа-бурская вайна, да якога горада ўжо дамчаўся сфармаваны ў Магілёве мясцовым таварыствам Чырвонага крыжа санітарны цягнік для салдат, параненых на сопках Манчжурыі.
1943 год. Наразіўся Андрэй Майсяёнак.
Беларускі вучоны ў галіне біяхіміі, гісторык медыцыны, вітамінолаг, грамадскі дзеяч, член-карэспандэнт НАНБ, доктар біялагічных навук, прафесар.
Аўтар больш за 450 навуковых прац, 7 манаграфій, 20 патэнтаў і пасведчанняў на вынаходніцтвы. Мае навуковыя працы ў галіне біяхіміі чалавека і жывёл, нутрыцыялогіі, па гісторыі медыцыны на Беларусі.
Адзін з заснавальнікаў беларускага фонду А. Міцкевіча. 3 1991 года актыўна займаецца стварэннем нацыянальнага фонду рукапісаў, старадрукаў, рэдкай кнігі і перыёдыкі імя Я. Храптовіча.
1945 год. Нарадзіўся Аляксей Кузьміч (1945-2013).
Беларускі мастак-жывапісец.
Пісаў навакольны свет, людзей. Займалі праблемы філасофскага плана – аб сэнсе прысутнасці чалавека на Зямлі, пра маральны абавязак, аб прызначэнні жанчыны-маці (Мадонны), аб духоўнай ролі славянскіх народаў у эвалюцыі ўсяго чалавецтва.
Галоўнай гераіняй яго жывапісу заўсёды была Жанчына. Сам мастак характарызаваў сваё крэда наступным дэвізам: «Хто любіць жанчыну, хто любіць свет, хто піша жанчыну, таму дапамагае бог». У стылістыцы твораў на тэму Мадонны стала праступаць некаторая іконная вобразнасць, якая мае значнае мастацкае ўздзеянне.
Напісаў шэраг партрэтаў вядомых дзеячаў культуры, у тым ліку Стэфаніі Станюты, Галіны Макаравай, Здзіслава Стомы, Міхаіла Пташука.
Памёр 31 кастрычніка 2013 года.
1954 год. Нарадзіўся Сяргей Журавель (1954-2015).
Беларускі акцёр тэатра і кіно. Народны артыст Беларусі. Лаўрэат прэміі імя І. Буйніцкага.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут.
Працаваў у Беларускім рэспубліканскім тэатры юнага гледача, Беларускім дзяржаўным моладзевым, Купалаўскім тэатрах.
Быў мастацкім кіраўніком тэатральнага праекта «Нікаля-тэатр», мастацкім кіраўніком «Альфа радыё», вядучым дакументальнага серыяла «Лёс чалавека» на тэлеканале «Лад».
Здымаўся ў фільмах і серыялах: «Батанічны сад», «Зорка Венера», «Каменская», «Гатэль „Выкананне жаданняў“», «Неба і зямля», «Вар’яцкае каханне».
Памёр 14 жніўня 2015 года.
1957 год. Нарадзіўся магілёўскі мастак Аляксандр Сувораў.
Скончыў аддзяленне графічнага дызайну Беларускага тэатральна-мастацкага інстытута.
Працуе ў станковым жывапісе, графіцы і графічным дызайне, дэкаратыўна-прыкладным мастацтве.
Для твораў характэрны філасофскае асэнсаванне рэчаіснасці, сувязь з гісторыяй і культурнай спадчынай. Сярод работ: палотны “Адвечнае”, “Метафізічны матыў”, “Зацьменне”, “Узыходжанне”, “Пастараль”, “Крыжовы шлях”, “Міндаўгава кола”, «Мадэль у ружовых танах», «Прастора сімвалаў», «Палёт» (2014), «Вяртанне», «Іра», «Горад сонца», трыпціх «Гармонія і рух» і іншыя); серыя графічных лістоў “Краявіды зямлі маёй”.
Аўтар серыі карцін, якія прысвечаны Магілёву: «Беларускае барока», «Хроніка аднаго горада», «Вячэрні шпацыр у бок Ратушы», «Гульні ў падкіднога», «Вяртанне блуднага сына». Паганскія матывы выявіліся ў творах: “Абуджэнне паганства”, “Вайдалот”, “Лірнік”, “Міфалагічны матыў”.
Выканаў роспіс капліцы мемарыяльнага комплексу «Буйніцкае поле».
1962 год. Першы дзень хваляванняў працоўных у г. Новачаркаску Растоўскай вобласці.
Працоўныя пачалі пратэсты супраць павышэння коштаў. Былі выкліканы войскі, пралілася кроў: 24 чалавекі загінулі, 39 паранены. Сямёра расстраляны па пастанове Вярхоўнага суда РСФСР.
Распачата і расследавана 57 крымінальных спраў, па якіх былі асуджаныя 114 чалавек. Герой Савецкага Саюза, франтавік, генерал-лейтэнант танкавых войск М. Шапашнікаў (1906-1994) адмовіўся выконваць злачынны загад: “Не бачу перад сабой такога суперніка, якога варта было б атакаваць нашымі танкамі”. Каб пазбегнуць выпадковых інцыдэнтаў Шапашнікаў загадаў салдатам разрадзіць аўтаматы і карабіны і здаць боепрыпасы. За гэты грамадзянскі подзвіг генерал быў выключаны з КПСС і звольнены з арміі, супраць яго КДБ распачаў крымінальную справу з абвінавачаннямі ў антысавецкай прапагандзе.
На помніку на магіле генерала надпіс: “У кожнага ёсць свая вайна і свой Новачаркаск, але не кожны выходзіць з іх як…” (і ніжэй ініцыялы супругаў Шапашнікавых)
Каб сябе паводзілі так усе вайсковыя камандзіры, як Шапашнікаў, не было б трагедый у Тбілісі, Вільнюсе, у Мінску…
2009 год. Памёр Аляксандр Патупа (1945-2009).
Савецкі, беларускі фізік, філосаф, пісьменнік, папулярызатар навукі.
Скончыў фізічны факультэт МДУ імя М. Ламаносава. Кандыдат фізіка-матэматычных навук, доктар філасофіі, прафесар.
Працаваў у Інстытуце фізікі АН БССР, БДУ, дырэктарам Цэнтра даследаванняў будучыні.
Аўтар прац у вобласці квантавай тэорыі, фізікі высокіх энергій, касмалогіі, электрадынамікі, праблем прагназавання, сацыялогіі, паліталогіі, эканомікі, права, мастацкіх кніг «Фантакрим-CCI», «Ловушка в цейтноте», «Нечто невообразимое», больш за 300 артыкулаў публіцыстыкі.
Арганізатар і генеральны дырэктар выдавецка-паліграфічнай кампаніі «Эридан», найстарэйшага прыватнага выдавецтва Беларусі.
З’яўляўся старшынёй Назіральнага камітэта Беларускай Праваабарончай Канвенцыі і Назіральнага Сойма «Хельсінкі-CCI», прэзідэнтам Беларускага Саюза прадпрымальнікаў, віцэ-старшынёй Беларускай Канфедэрацыі прамыслоўцаў і прадпрымальнікаў і удзельнікам шматлікіх грамадскіх арганізацый і ініцыятыў 3-га сектара.
Дзень у гісторыі. 20 красавіка. Выгнанне С. Собаля з Масквы. Музей старажытнасцяў. Разгон “афганцамі” Гукання вясны. Загінуў літаратар С. Палуян.
Акуліна (народны каляндар).
Усходнія славяне лічылі, што ў гэты дзень прачынаюцца русалкі, з вады яны паднімаюцца зірнуць на белае святло і просяць у людзей палатна – атуліць голае цела. Яшчэ да зары некаторыя сялянкі прыносілі паношаную чыстую кашулю, ручнік ці кавалак палатніны, бо верылі, што гэты клопат адгукнецца дабром: русалкі засцерагуць ад глыбокай вады і іх, і мужа, і дзяцей.
Дзень кітайскай мовы ў ААН.
Кітайская мова была прызнана афіцыйнай мовай ААН у 1946 годзе, у 1973 годзе яна была ўключана ў лік шасці працоўных моў ААН. У свеце, паводле статыстыкі, на кітайскай гавораць 1,3 мільярды чалавек.
Дата святкавання абрана не выпадкова. Па легендзе, стваральнікам кітайскага пісьменства лічыцца прыдворны гістарыёграф Цан Цзэ і менавіта ў гэты дзень, які супадае з пачаткам сезона “гуюй” (“дождж проса”), нябесныя сілы аддзячылі Цан Цзэ за стварэнне кітайскага пісьменства, паслаўшы жыхарам Паднябеснай дождж з хлебных зерняў, які выратаваў многіх людзей ад голаду.
Пісьмовая кітайская мова лічыцца адной з самых складаных у свеце, у ёй выкарыстоўваецца каля 80 000 іерогліфаў. Пры гэтым у паўсядзённым жыцці кітайцы звычайна карыстаюцца 2000–5000 іерогліфаў.
1626 год. Вечарам загарэўся Магілёў.
Згарэлі цэнтр разам з недабудаванай ратушай, умацаванні Бліжняга Вала.
1639 год. Магілёўскі друкар Спірыдон Собаль быў выгнаны з Маскоўскай дзяржавы.
У 1637–1639 гадах Собаль займаўся асветніцкай дзейнасцю, прадаў маскоўскаму выдаўцу Бурцаву-Пратапопаву шрыфты, планаваў адкрыццё друкарні і школы друкароў.
1660 год. Нарадзіўся Крыштоф Завіша (1660–1721).
Дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай, пісьменнік-мемуарыст. Ваявода менскі, староста менскі і чачэрскі.
Навучаўся ў Віленскай акадэміі, потым у Кракаве.
Браў актыўны ўдзел у палітычным жыцці: некалькі разоў абіраўся дэпутатам на соймы, маршалак.
Адзін з асноўных фундатараў капліцы Святога Феліцыяна ў касцёле Імя Найсвяцейшай Дзевы Марыі пры калегіуме езуітаў у Мінску.
Аўтар пераробкі італьянскага раману «Любасць бяз зменаў», шэрагу прамоваў на соймах, сабраных ягонай дачкой Барбарай Радзівіл у кнізе «Водгук прыемных мелодыяў» і іншых.
Найбольш значнае з літаратурнай спадчыны К. С. Завішы – яго мемуары, у якіх апісваюцца палітычныя падзеі і шляхецкі побыт Рэчы Паспалітай XVII–XVIII стагоддзяў.
1855 год. Яўстах Тышкевіч заклаў Музей старажытнасцяў у будынку бібліятэкі Віленскага ўніверсітэту.
Музейныя прадметы былі сістэматызаваны паводле калекцыйнага прынцыпу, што адпавядала дасягненням экспазіцыйнай практыкі тагачаснай Еўропы. На момант адкрыцця экспазіцыя выглядала наступным чынам: калекцыя манет і медалёў, гравюр, геаграфічных карт і атласаў, карцін, партрэтаў і скульптур, дыпломаў, рукапісаў, аўтографаў гістарычных дзеячаў; мемарыяльная калекцыя, у складзе якой меліся скарбы мясцовых шляхецкіх родаў; археалагічная калекцыя; бібліятэка.
1895 год. Нарадзіўся Ежы Петэрбурскі (1895–1979).
Польскі, беларускі дырыжор і кампазітар. Вядомы як аўтар музыкі танга “Стомленае сонца” і вальса “Сіняя хустачка”.
Вучыўся ў Варшаўскай кансерваторыі, Венскай акадэміі музыкі. Імрэ Кальман высока цаніў яго талент. Працаваў у аркестры варшаўскага тэатра-кабарэ «Qui Pro Quo».
Аўтар аперэт, музыкі да многіх польскіх кінафільмаў 1930-х гадоў, песень. Найбольшую вядомасць Петэрбурскаму прынеслі яго танга. Сярод самых знакамітых танга «Апошняя нядзеля».
У верасні 1939 года атрымаў савецкае грамадзянства і ўзначаліў Дзяржаўны джаз-аркестр БССР. Для свайго калектыву напісаў вальс «Сіняя хустачка». У 1942 годзе ўступіў у польскую армію Андэрса.
Пасля вайны з’ехаў у Лацінскую Амерыку, з 1949 па 1967 жыў у Аргентыне і працаваў у Teatro El Nacional у Буэнас-Айрэсе капельмайстрам. Разам з паэтам А. Шэвахам напісаў вядомую калыханку на ідышы, якая ўваходзіла ў рэпертуар Сары Горбі. У 1967 годзе вярнуўся ў Польшчу.
Памёр 7 кастрычніка 1979 года. Пахаваны на варшаўскіх могілках Старыя Павонзкі.
1906 год. Адна з першых сцэнічных пастановак на беларускай мове адбылася ў маёнтку Пятроўшчына (цяпер у межах Мінска).
Арганізатары А. Бурбіс, А. Уласаў, С. Кукель і іншыя. Была пастаўлена камедыя М. Крапіўніцкага «Па рэвізіі».
“Па рэвізіі” – аднаактавая п’еса-вадэвіль, напісаная Маркам Крапіўніцкім у 1882 годзе, апублікаваная ў 1885, папулярная ў беларускіх тэатрах пачатку XX стагоддзя.
Сцэну абсталявалі на падворку. Прысутнічала больш за 300 гледачоў. Прадстаўленне ішло ў музычным суправаджэнні цымбалаў, скрыпак і бубнаў. Прагучалі таксама вершы Янкі Купалы ў выкананні Бурбіса.
1910 год. Загінуў Сяргей Палуян (1890–1910).
Беларускі публіцыст, празаік, літаратуразнавец, адзін з кіраўнікоў Беларускай сацыялістычнай грамады.
Аўтар апавяданняў, вершаваных і драматычных твораў, рэцэнзій, першага ў беларускай крытыцы агляднага артыкула «Беларуская літаратура ў 1909 г.», першага гістарычнага нарыса новай беларускай літаратуры «Беларуская паэзія ў яе тыповых прадстаўніках».
Даследаваў украінскую культуру і літаратуру, беларуска-ўкраінскія літаратурныя сувязі.
Адстойваў правы беларусаў на развіццё сваёй мовы і культуры.
Сябраваў з Янкам Купалам, Якубам Коласам, М. Багдановічам, Цішкам Гартным, Ядвігіным Ш. і іншымі.
Скончыў жыццё самагубствам у 1910 годзе, у 20 гадовым узросце.
Памяці Сяргея Палуяна Янка Купала прысвяціў паэму «Курган» і верш, Максім Багдановіч —зборнік «Вянок» і верш, Ядвігін Ш. — верш у прозе «Раны».
1918 год. “Менскае беларускае прадстаўніцтва” дамаглося згоды германскага камандавання на стварэнне груп беларускіх саветнікаў пры акупацыйнай адміністрацыі – губернскіх і павятовых камендантаў.
1939 год. На другі дзень пасля ўхвалення ЦК ВКП(б) і Саўнаркамам СССР пераноса сталіцы з Мінска, ЦК КП(б)Б вызначыла тэрмін пераноса сталіцы ў Магілёў – лістапад 1939 года.
Мары магілёўцаў не ажыццявіліся. Планы пераносу былі скасаваны пасля далучэння Заходняй Беларусі да БССР у верасні 1939 года.
1957 год. Нарадзілася Людка Сільнова.
Беларуская паэтэса. Скончыла БДУ.
Працавала на Маладзечанскай фабрыцы мастацкіх вырабаў, БДУ, ва ўстановах асветы Уздзенскага раёна і Мінска, у Нацыянальнай бібліятэцы.
Вершы паэтэсы перакладзены на польскую, украінскую, славацкую мовы. Аўтар 6 кніг і зборнікаў паэзіі.
1960 год. Створана першае ў БССР Магілёўскае абласное аддзяленне Саюза пісьменнікаў Беларусі на чале з Пятром Шасцярыкавым.
1986 год. У Мінску на Траецкім прадмесці некалькі дзясяткаў удзельнікаў Афганскай вайны, нацкаваных камсамолам і КДБ, напалі на падлеткаў, што святкавалі Гуканне вясны.
Фота з адкрытых крыніц.
Дзень у гісторыі. 17 красавіка. Заснаванне Metro-Goldwyn-Mayer, Цэнтральнага батанічнага сада. Нарадзіліся трэнер М. Падшываленка, палітык Р. Кастусёў, спартсмены У. Самсонаў, А. Арамнаў
Сусветны дзень гемафіліі (World Hemophilia Day, з 1989 года).
Праводзіцца па ініцыятыве Сусветнай федэрацыі гемафіліі.
Мэта – прыцягнуць увагу грамадскасці да праблем дадзенага захворвання. Гемафілія – спадчыннае “мужчынскае”, “царскае” захворванне, звязанае з парушэннем працэсу згортвання крыві. Яно выяўляецца кровазліццямі ў суставы, мышцы і ўнутраныя органы.
Дата была абрана ў гонар дня нараджэння Фрэнка Шнайбеля – стваральніка Сусветнай федэрацыі гемафіліі.
1924 года. Аб’ядналіся кінастудыі Metro Pictures, Goldwyn Pictures і кампанія Маера з ўтварэннем Metro-Goldwyn-Mayer.
Заснавальнік студыі, кінапрэміі “Оскар”, сузаснавальнік амерыканскай Акадэміі кінематаграфіі – Луис Маер (1884–1957). Ён нарадзіўся ў Мінску.
Стварыў цэлую імперыю забаў, яго называюць творцам плеяды кіназорак Metro-Goldwyn-Mayer яе залатых гадоў, пра якіх казалі, што “іх больш, чым зорак на небе”.
Маер удастоены ганаровага “Оскара” і зоркі на Галівудскай алеі славы. Часопіс “Time” абраў яго ў якасці аднаго са 100 самых уплывовых людзей XX стагоддзя. Маер мае зорку і на канадскай Алеі славы.
У яго гонар названы Тэатр Універсітэта Санта-Клары ў Каліфорніі.
Луіс Майер быў шмат разоў адлюстраваны ў мастацкім кіно (у асноўным сатырычна) – у больш чым 30 кінастужках.
1925 год. Нарадзіўся Мікалай Падшываленка (1925-2015).
Заслужаны трэнер БССР, сакратар Магілёўскай абласной федэрацыі футбола, стваральнік ветэранскай арганізацыі Магілёўскага абласнога ўпраўленя МУС.
Кіраўнік праекта стварэння помніка байцам батальёна міліцыі капітана К. Уладзімірава ў в. Гаі Магілёўскага раёна.
Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. Палкоўнік. Быў сябрам Таварыства беларускай мовы імя Ф. Скарыны.
1932 год. Рашэннем Савета Народных Камісараў БССР заснаваны Цэнтральны батанічны сад у Мінску.
Будаўніцтва саду вялося пад кіраўніцтвам члена-карэспандэнта АН БССР прафесара С. Мельніка на тэрыторыі ў 106 гектараў, якая раней належала Усебеларускай сельскагаспадарчай і прамысловай выстаўцы.
Зараз Цэнтральны батані́чны сад Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі – адзін з буйнейшых батанічных садоў Еўропы, як па сваёй плошчы – 153 га, так і па складу сваёй калекцыі – каля 10 000 назваў. Батанічны – помнік прыроды рэспубліканскага значэння.
Буйны твор садова-паркавага мастацтва. Спалучае рысы пейзажнай i рэгулярнай планiроўкi. З’яўляецца не толькі цэнтрам навуковых даследаванняў, але і традыцыйным месцам адпачынку жыхароў і гасцей сталіцы.
Размешчаны ў паўночна-ўсходняй частцы Мінска, непадалёку ад праспекта Незалежнасці, каля парка Чалюскінцаў.
1936 год. Нарадзіўся Міхась Рудкоўскі.
Беларускі паэт і перакладчык. Скончыў Пінскае педагагічнае вучылішча, Брэсцкі педінстытут.
Настаўнічаў, працаваў у ганцавіцкай раённай газеце «Сялянская праўда»,на Брэсцкай студыі тэлебачання.
Аўтар 9 зборнікаў вершаў. Перакладаў з украінскай, рускай і польскай моў.
Імя паэта прысвоена Астроўскай сярэдняй школе Ганцавіцкага раёна.
Памёр 7 ліпеня 1991 года.
1957 год. У в. Цяхцін Бялыніцкага раёна нарадзіўся Рыгор Кастусёў.
Палітычны і грамадзкі дзеяч, старшыня Магілёўскай абласной Кааліцыі дэмакратычных сілаў, старшыня Партыі БНФ.
Скончыў Беларускую сельскагаспадарчую акадэмію. Працаваў ў саўгасе «Друць», дырэктарам саўгаса «Іскра» Бялыніцкага раёна, дырэктарам Шклоўскага райаб’яднання жыллёва-камунальнай гаспадаркі і магілёўскага сумеснага беларуска-ўкраінскага прадпрыемства «Гідрасіла – Белая Русь», у пецярбургскай ТАА «СтройАрком», намеснікам гендырэктара ТАА «Асвейская будаўнічая кампанія».
З 1996 года сябра Сойма БНФ, старшыня Магілёўскай абласной арганізацыі БНФ (2002–2009), намеснік старшыні Партыі БНФ. 30 верасня 2017 года абраны старшынёй Партыі БНФ.
У час прэзідэнцкіх выбараў 2006 года быў даверанай асобай А. Мілінкевіча. На выбарах 2010 года быў кандыдатам у прэзідэнты. На прэзідэнцкіх выбарах 2015 года ўвайшоў у ініцыятыўную групу Т. Караткевіч.
12 красавіка 2021 года быў затрыманы супрацоўнікамі КДБ. Яго абвінавацілі ў спробе перавароту ў Беларусі.
5 верасня 2022 года судом Мінскага раёна прысуджаны да 10 гадоў пазбаўлення волі.
Узнагароджаны медалём 100 гадоў БНР Рады Беларускай Народнай Рэспублікі.
1963 год. У Кіеве памёр ураджэнец маёнтка Скубейкава (зараз у складзе в. Дварэц Глускага раёна) Сцяпан Шутаў (1902–1963).
Танкіст, камбрыг, палкоўнік. Двойчы Герой Савецкага Саюза – адзін з 7 беларусаў і адзін з 3-х ураджэнцаў Магілеўшчыны разам з І. Якубоўскім і І. Гусакоўскім. Удзельнік грамадзянскай і Другой Сусветнай войнаў.
Некаторыя крыніцы памылкова ўказваць месца нараджэння – п. Глуша Бабруйскага раёна.
На службе ў войску з 1924 года. Да вайны камандаваў танкавым батальёнам.
Ваяваў на Заходнім, Волхаўскім, Варонежскім, 1-м і 2-м Украінскіх франтах, удзельнічаў у бітве пад Масквой, на Курскай Дузе, фарсіраваў Дняпро, вызваляў Кіеў, герой Яска-Кішынёўскай аперацыі. Службу скончыў намеснікам камандзіра 9-га гвардзейскага механізаванага корпуса пасля цяжкага ранення ў Трансільванскіх Альпах і ампутацыі рукі ў верасні 1944 года.
Бронзавы бюст усталяваны ў 1949 годзе на радзіме – в. Дварэц Глускага раёна, у 1970-х са згоды сям’і бюст перанесены ў цэнтральны парк Глуска, ягоным імем названы вуліцы ў Маскве, Кіеве, Асіповічах, Бабруйску, Глуску, Магілёве (Бароўка), в. Сіманавічы Бабруйскага раёна, школа ў Глускім раёне.
1976 год. Нарадзіўся Уладзімір Самсонаў.
Беларускі гулец у настольны тэніс. Першы ў свеце гулец, які выйграваў турніры сусветнай серыі на ўсіх пяці кантынентах: у Афрыцы, Амерыцы, Азіі, Еўропе і Аўстраліі.
Трохразовы пераможца Кубка свету (1999, 2001, 2009), 6-разовы чэмпіён Еўропы ў розных разрадах, 4-разовы пераможца «Еўра-Топ12», 9-разовы пераможца еўрапейскай Лігі чэмпіёнаў. Станавіўся першай ракеткай свету.
Удзельнік шасці Алімпіяд.
У 2021 годзе абвясціў пра завяршэнне сваёй прафесійнай кар’еры.
1988 год. Нарадзіўся Андрэй Арамнаў.
Беларускі цяжкаатлет. Алімпійскі чэмпіён.
На Летніх Алімпійскіх гульнях-2008 у Пекіне атрымаў залаты медаль у вагавай катэгорыі 105 кг, устанавіўшы тры сусветныя рэкорды: у рыўку (200 кг), штуршку (236 кг) і суме дваябор’я (436 кг).
Пераможца нацыянальнага адкрытага публічнага конкурсу «Трыумф. Героям спорту 2008» у Беларусі ў намінацыі «Спартсмен года».
У 2016 годзе зышоў са спорту, але ў 2018 аднавіў спартыўную кар’еру. Стаў срэбраным прызёрам Чэмпіянату Еўропы-2019 у вагавай катэгорыі да 109 кг і рэкардсменам Беларусі. Стаў адным з галоўных герояў планетарнага першынства ў Патаі (Тайланд), выйграўшы срэбра ў шматбор’і, а таксама малыя сярэбраны і бронзавы медалі ў асобных практыкаваннях. Прызнаны найлепшым спартсменам 2019 года ў Беларусі.
2016 год. Памёр Вітаўт Мартыненка (1959–2016).
Беларускі музычны крытык, журналіст, пісьменнік, паэт.
Працаваў у розных СМІ, на «Радыё Свабода». Арганізаваў і праводзіў першы беларускі музычны хіт-парад.
Сустваральнік першага ў Беларусі рок-клуб «Няміга» (1985). Удзельнік арганізацыі фэстаў «Тры колеры», «Басовішча».
Аўтар музыказнаўчых кніг, шматлікіх публікацый на тэмы нацыянальнай музыкі, літаратуры, грамадска-палітычнага жыцця.
“Натуральны Курт Кабейн беларусскай музжурналістыкі».
Фота з адкрытых крыніц.
З’явіўся першы афіцыйны каментарый пра забойства спецназам КДБ замежніка ў Гродна
На другія суткі пасля страляніны ў Гродна, калі афіцыйным інфармацыйным агенцтвам БелТА было абвешчана пра знішчэнне чалавека, які рыхтаваў тэрарыстычную атаку, паявіўся першы публічны каментарый падзеі. Аляксандр Лукашэнка на нарадзе з сілавікамі даў наступную характарыстыку: “Спецслужбы спрацавалі бліскуча. Канфіскаваны цэлы арсенал зброі і выбухоўкі, які прызначаўся для
“гучных” тэрактаў у дачыненні да грамадзян і службовых асоб дзяржаўных органаў.” – піша яго прэс-служба.
Іншых каментарыяў і падрабязнасцяў здарэння няма ўжо другія суткі. Некаторыя СМІ паведамляюць, што паводле іх інфармацыі забіты чалавек быў грамадзянінам адной з краін ЕС, але пацвярджэнняў альбо абвяржэнняў гэтага няма.
Рамонт на Камсамольскай, ордэр на арышт Пуціна і стрэлы ў Гродна – дайджэст мінулага тыдня
Самай гучнай міжнароднай навіной мінулага тыдня стала інфармацыя пра тое, што за злачынствы супраць украінскіх дзяцей Міжнародны крымінальны суд выдаў ордэр на арышт Пуціна.
Падзеяй тыдня на Беларусі стала інфармацыя пра забойства ў Гродна “замежніка, які планаваў тэрарыстычны акт” і нібыта адстрэльваўся і кідаў гранаты ў спецназ КДБ.
Магілёў на мінулым тыдні пачаў жыць крыху па-новаму – тут перакрылі вуліцу Камсамольскую на рамонт, з-за чаго ў горадзе пачала дзейнічаць іншая схема грамадскага транспарту.
Рамонт Камсамольскай вуліцы пры гэтым падараваў магілёўцам турыстычную цікавостку – адкрыўся выкшталцоны дарэвалюцыйны брук.
У Магілёве адбылася жуткаватая аварыя – ад удару таксі вылецела на тратуар. Мы сабралі поўнае відэа з розных крыніц.
У магілёўскім інтэрнаце па вуліцы Куцепава паскардзіліся на жахлівыя ўмовы – кішыць тараканамі і завоблачная камуналка.
У Магілёве і Магілёўскім раёне абвясцілі водную амністыю.
БелАЗ прыняў рашэнне сур’ёзна ўкласца ў развіццё вытворчасці на магілёўскім заводзе імя Кірава.
На мінулым тыдні стала вядома, колькі дарог адрамантуюць у Магілёўскім раёне за год – 2%.
У цэнтры Горак цалкам высеклі бярозавы гай, бо людзям перашкаджалі птушкі.
На мінулым тыдні старшакласнікаў і навучэнцаў каледжаў вазілі на стрэльбы пад Асіповічамі і ў магілёўскую турму для выхавання.
Пад Асіповічамі была зафіксавана найбуйнейшая папуляцыя зуброў у рэгіёне.
У магілёўскім заасадзе прэзентавалі новых жывёл і абвясцілі пра вялікую рэканструкцыю.
Прыгажуні на конкурсе “Міс Крычаўцэментнашыфер” разарвалі TikTok.
Славутыя літоўскія шакоцісы былі заўважаныя ў адной з гандлёвых сетак на Магілёўшчыне.
А наогул на Беларусі пачалася вясна і прачнуліся кляшчы.
Фота: mogilev.media
“У Гродна КДБ ліквідаваў замежніка, які аказаў узброены супраціў” – БелТА
У Гродна падчас аказання ўзброенага супраціўлення спецпадраздзяленню КДБ ліквідаваны замежны грамадзянін – піша БелТА са спасылкай на Камітэт дзяржбяспекі.
“Падчас правядзення спецыяльных мерапрыемстваў па спыненні дзейнасці асоб, якія праніклі на тэрыторыю Рэспублікі Беларусь з мэтай здзяйснення тэрарыстычнай акцыі, 19 сакавіка 2023 года ў Гродне на вул. Курчатава ліквідаваны замежны грамадзянін Л. Указаная асоба з выкарыстаннем аўтаматычнай зброі і шляхам падрыву баявых гранат аказала ўзброенае супраціўленне байцам спецпадраздзялення КДБ, група “А”. – гаворыцца ў паведамленні.
У гарадзенскіх сацыяльных сетках паведамляецца, што выбухі і страляніну чулі на вуліцы Курчатава, 5. Каля дома былі заўважаныя каля 10 супрацоўнікаў спецслужб.
Дзень у гісторыі. 14 лютага. Першая згадка пра Літву. Зняцце праклёну з Магілёва. Пераход на новы каляндар. Нарадзіліся мастакі В. Ваньковіч, В. Цвірка, гісторык М. Улашчык, паэт А. Звонак
Трыфан.
“На Трыфана зорна – вясна позняя”. “Які Трыфан, такія і астатнія дні лютага”. Люты – месяц вяселляў, дзяўчыны маліліся Трыфану, каб ён паслаў ім жаніха.
Дзень Святога Валянціна, Дзень закаханых.
У некаторых каталіцкіх дыяцэзіях у гэты дзень адзначаюць памяць Святога Валянціна. Свята, аднак, мае свецкі характар. У гэты дзень дораць каханым і дарагім людзям кветкі, паштоўкі ў форме сардэчка, часта з паэтычнымі, любоўнымі тэкстамі – валянцінкі.
Дзень Св. Валянціна адзначаецца ў гонар раннехрысціянскага святога, што насіў гэтае імя, але паходзіць ад рымскіх Луперкалій. Луперкаліі былі фестывалем эратызму. Луперк – адна з мянушак Фаўна, бога мілавання і заступніка статкаў. Штогод 15 лютага ў Рыме праводзілася свята, падчас якога ў ахвяру прыносіліся жывёлы. З іх скур вырабляліся бізуны. У часе Луперкалій голыя хлопцы з папругамі з казлінай скуры бегалі між жанчынамі і сцябалі іх. Жанчыны ахвотна падстаўлялі сябе пад удары, лічачы, што гэта дасць ім плоднасць і лёгкія роды. У канцы абраду жанчыны таксама раздзяваліся дагала.
У 494 годзе Папа Геласій I паспрабаваў забараніць Луперкаліі. Святу, якое прыйшло ім на замену, быў прызначаны нябесны заступнік – святы Валянцін, які 14 лютага 269 года быў забіты па загаду рымскага імператара Клаўдзія II за прапаведніцкую дзейнасць сярод моладзі.
У познім сярэднявеччы ў Францыі і Англіі жыццё Св. Валянціна паступова пачало абрастаць легендамі, звязанымі з таемным шлюбам закаханых пар. Паводле легенды, імператар лічыў, што самотны мужчына – без сям’і, жонкі і абавязкаў – лепш змагаецца на полі бітвы, і забараніў маладым мужчынам жаніцца. Святы Валянцін употай асвячаў шлюбы. Святара кінулі ў турму, асудзілі на смерць. У турме святы Валянцін пазнаёміўся з дачкой наглядчыка – Юліяй. Закаханы святар перад смерцю напісаў ёй прызнанне ў каханні – валянцінку.
Раней у беларусаў-католікаў Валянцін быў звычайным прысвяткам земляробчага календара.
У Заходняй Еўропе Дзень святога Валянціна стаў шырока адзначацца з XIII стагоддзя, у ЗША – з 1777 года.
У Масковіі было сваё свята закаханых – на пачатку лета. Яно звязана з легендарнай гісторыяй кахання Пятра і Фяўронні.
Адзіная краіна, дзе свята Св. Валянціна забаронена – Саудаўская Аравія.
Дзень камп’ютаршчыка (Geek day).
Неафіцыйны дзень, які шырока адзначаецца ў прафесійным свеце. Дата прымеркаваная да прэзентацыі 14 лютага 1946 года ў ЗША першага кампутара ENIAC I (Electrical Numerical Integrator And Calculator) – прататыпа сучаснага.
У спецыялістаў камп’ютарнай сферы некалькі прафесійных свят за год. У 256-ы дзень года (13 ці 12 верасня) адзначаецца Дзень праграміста, у апошнюю пятніцу ліпеня – Дзень сістэмнага адміністратара, 9 верасня – Дзень тэсціроўшчыка.
Праграмісты, як сапраўдныя прафесіяналы, вылічылі дату свайго свята матэматычна. Лік 256 – гэта колькасць лікаў, якую можна прадставіць з дапамогай аднаго байта інфармацыі. І таму 256-ы дзень з пачатку года, а менавіта 13 верасня, супольнасць камп’ютаршчыкаў і праграмістаў таксама лічыць сваім прафесійным святам.
Сімвал @ называюць у Беларусі – слімаком, у Польшчы – малпачкай, у Расіі – сабакам.
1009 год. Упершыню ў гістарычных крыніцах зафіксаваны тапонім Літва.
У Кведлінбургскіх аналах зафіксавана, што ў гэты дзень быў забіты на мяжы Русі і Літвы місіянер Брунон Баніфацый – святы, апостал Прусіі, граф.
1666 год. Праклён, якому Магілёў быў падвергнуты за паўстанне 1661 года супраць рускіх войск, адменены.
Адмяніў праклён кіеўскі мітрапаліт Іосіф і блаславіў Магілёў са словамі: “Неналежныя маскоўскія архіерэі былі ўторгнуліся ў маю епархію, то ад іх праклёну вызваляю, а наадварот бласлаўляю”.
1800 год. Нарадзіўся Валянцін Ваньковіч.
Беларускі мастак рамантычнага кірунку. Акадэмік жывапісу.
Скончыў Полацкі езуіцкі калегіум, Віленскі ўніверсітэт, Акадэмію мастацтваў у Пецярбургу.
У доме брата Эдварда ў Мінску часта гасцявалі мастакі, кампазітары, літаратары, у тым ліку Я. Дамель, М. Кулеша, Ч. Манюшка, С. Манюшка, В. Дунін-Марцінкевіч.
У паўстанні 1830–1831 гадоў не ўдзельнічаў з прычыны хваробы, хаця такі намер меў – набыў зброю і каня.
З 1839 года жыў на эміграцыі. У 1841 пасяліўся ў Парыжы. Жыў у А. Міцкевіча.
Аўтар партрэтаў А. Міцкевіча, А. Гарэцкага, М. Шыманоўскай, К. Ліпінскага, А. Тавяньскага, А. Манюшкі і іншых.
Характарныя карціны «Подзвіг маладога кіяўляніна пры аблозе Кіева печанегамі ў 968 годзе», «Міцкевіч на скале Аю-Даг», «Напалеон каля вогнішча». Сярод работ, літаграфіі «Аўтапартрэт», «Галава старога», малюнкі «Від руін у Італіі», «Пейзаж» і іншыя. Апошняя яго карціна «Маці Божая Вастрабрамская» захоўваецца ў парыжскім касцёле Сен-Севярын.
Творы мастака захоўваюцца ў зборах Вільні, Пецярбургу, Варшавы, Кракава, Парыжу.
Памёр 12 мая 1842 года ад сухотаў на руках у А. Міцкевіча. Пахаваны на могілках Манмартр-дэ-Сен-Дэні.
У Мінску дзейнічае дом-музей Ваньковічаў, каля якога ўсталяваны помнік мастаку.
1906 год. Нарадзіўся Мікалай Улашчык.
Беларускі гісторык і археограф, празаік, перакладчык, мемуарыст. Доктар гістарычных навук. Аўтар навуковых прац па гісторыі ВКЛ, па праблемах летапісання, крыніцазнаўства і археаграфіі.
Удзельнік нацыянальна-культурнага, краязнаўчага руху 1920-х гадоў.
Чатыры разы арыштоўваўся НКУС і КДБ (1930, 1932, 1941, 1950), быў вязнем лагераў. Паміж адсідкамі працаваў выкладчыкам гісторыі і геаграфіі ў розных навучальных установах Расіі, у Маскоўскім універсітэце. Вызвалены 25 сакавіка 1955 года.
Да 1986 года працаваў навуковым супрацоўнікам Інстытута гісторыі АН СССР.
Даследаваў праблемы аграрнай гісторыі, крыніцазнаўства, археаграфіі Беларусі, айчыннага летапісання.
Асноўнымі працамі з’яўляюцца «Нарысы па археаграфіі і крыніцазнаўству гісторыі Беларусі феадальнага перыяду», «Працы па археаграфіі і крыніцазнаўству гісторыі Беларусі».
Упершыню пераклаў на рускую мову і падрыхтаваў да выдання «Хроніку Быхаўца». Складальнік і рэдактар 32 і 35-га тамоў беларуска-літоўскіх летапісаў у серыі Поўны збор рускіх летапісаў. Адшукаў і апісаў спісы «Хронікі літоўскай і жамойцкай».
Навуковую значнасць маюць і яго меркаванні пра дзяржаўна-кансалідуючую ролю старажытнага Наваградка, мажлівае летапісанне ў ім, пра 15 страчаных беларускіх летапісаў, выкарыстаных у «Хроніцы» М. Стрыйкоўскага.
Памер 14 лістапада 1986 года.
1907 год. Нарадзіўся Алесь Звонак.
Беларускі паэт, драматург, перакладчык, тэатразнавец. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі імя Янкі Купалы.
Працаваў у газетах «Чырвоная Полаччына», «Літаратура і мастацтва», на Беларускім радыё, у часопісе «Маладняк», у Акадэміі навук, узначальваў полацкую філію «Маладняка».
У лістападзе 1936 года арыштаваны НКУС, сасланы ў лагеры Магаданскай вобласці. Пасля лагераў працаваў геолагам на Далёкім Усходзе, у 1955 годзе вярнуўся ў Мінск.
Аўтар вершаў, п’ес, крытычных артыкулаў, больш дзесяці зборнікаў вершаў, кнігі ўспамінаў. Выйшлі Выбраныя творы ў 2 тамах і «Сябрына: Выбраныя творы».
Яго п’еса «Навальніца будзе» па матывах трылогіі Якуба Коласа «На ростанях» ставілася ў тэатрах. Аўтар сцэнарыяў фільмаў «Якуб Колас», «Вобразы і думы».
Перакладаў на беларускую мову А.Чэхава, А.Фадзеева, Ш. Руставелі, Д. Кугульцінава, А.Пушкіна, М. Някрасава, М.Бажана, П.Тычыны, У.Сасюры, Р.Гамзатава, Ю.Славацкага і іншых.
Памёр 2 лютага 1996 года.
1913 год. Нарадзіўся Віталь Цвірка.
Беларускі жывапісец.
Скончыў Віцебскі мастацкі тэхнікум, Маскоўскі мастацкі інстытут.
Выкладаў ў школах Мінска, ва эвакуацыі ў Самаркандзе, Мінскім мастацкім вучылішчы, загадваў кафедрай і быў рэктарам Беларускага тэатральна-мастацкага інстытута.
Займаўся пейзажам і «тэматычным жывапісам»: гістарычным і побытавым. Шматлікія падарожжы па Беларусі становяцца неабходнасцю як пошук тэм для будучых краявідаў, якія амаль цалкам выціснулі астатнія жанры жывапісу з яго творчасці. Толькі ў апошняе дзесяцігоддзе жыцця ён звяртаецца да нацюрморта.
Пачынаючы з 1970-х гадоў, разам з алейным жывапісам працуе ў акварэлі. Большасць твораў захоўваецца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі.
Памер 11 чэрвеня 1993 года.
1918 год. У РСФСР і БССР перайшлі на грыгарыянскі каляндар (новы стыль).
24 студзеня 1918 года дэкрэтам СНК БССР быў уведзены грыгарыянскі каляндар, у адпаведнасці з якім была ўведзена папраўка ў 13 сутак. Пасля 31 студзеня 1918 года адразу наступіў дзень 14 лютага.
1984 год. Памёр Язэп Найдзюк.
Беларускі нацыянальны дзеяч, выдавец.
Дзеяч беларускага нацыянальнага руху ў Вільні. Працаваў друкаром і дырэктарам Беларускай друкарні імя Ф. Скарыны, рэдагаваў папулярны часопіс «Шлях моладзі».
У 1939 годзе быў арыштаваны і зняволены ў Бяроза-Картузскі канцлагер.
У час II Сусветнай вайны жыў у Мінску, працаваў у школьным інспектараце, выдаваў часопіс «Беларуская школа», тэхнічным кіраўніком «Выдавецтва школьных падручнікаў і літаратуры для моладзі», намеснікам члена Галоўнай рады Беларускай народнай самапомачы. Улетку 1944 выехаў у Германію.
Пасля вайны, хаваючыся ад савецкай дзяржбяспекі, пераехаў у Польшчу дзе жыў у Інаўроцлаве пад імем Юзафа Александровіча, працаваў дырэктарам Куяўскай друкарні, займаўся краязнаўствам.
Пісаў артыкулы ў беларускую эмігранцкую прэсу, сувязь з беларускім рухам падтрымліваў праз свайго брата Чэслава Найдзюка, які жыў у Амерыцы. Вёў ліставанне з Л. Геніюш, Ю. Туронкам, К. Грынкевічам і іншымі дзеячамі.
Аўтар успамінаў, дзённікаў, падручніка для моладзі «Пазнавайма гісторыю беларускага народу», папулярнага нарысу «Беларусь учора і сяння».
У яго гонар на будынку друкарні ў польскім Інаўроцлаве адкрыта памятнай шыльда.
1989 год. Памёр Вінцэнт Жук-Грышкевіч.
Беларускі нацыянальны дзеяч, шосты старшыня Рады БНР (1971–1982).
Скончыў Пражскі ўніверэсітэт. Выкладаў у беларускай гімназіі, Праваслаўнай духоўнай семінарыі і Вышэйшай школе палітычных навук у Вільні. Прымаў актыўны ўдзел у грамадска-нацыянальным жыцці.
У верасня 1939 года быў арыштаваны ДПУ і зняволены ў лагерах у Туркменістане. У 1942 годзе ўступіў у армію генерала У. Андэрса. Служыў у Іраку, Палестыне, Егіпце, Італіі, удзельнічаў у бітве пад Монтэ-Касіна.
Пасля вайны выкладаў гісторыю і псіхалогію ў вайсковых польскіх школах у Італіі і Вялікабрытаніі. Адзін з заснавальнікаў Згуртавання беларусаў у Вялікай Брытаніі і яго кіраўнік, член Рады БНР.
У Атаўскім універсітэце ЗША абараніў доктарскую дысертацыю «Лірыка Янкі Купалы». Адзін з заснавальнікаў Радыё «Вызваленне», першы кіраўнік беларускай рэдакцыі (1954–1956), адзін з заснавальнікаў Каардынацыйнага камітэта беларусаў Канады.
Памёр 14 лютага 1989 года ў Канадзе.
2014 год. Памёр Гаўрыла Вашчанка.
Беларускі жывапісец. Заслужаны дзеяч мастацтваў. Прафесар. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі.
Выкладчык, загадчык кафедрай манументальна-дэкаратыўнага мастацтва Беларускага тэатральна-мастацкага інстытута.
Працаваў у галіне станковага жывапісу, акварэлі, манументальнай размалёўкі і вітражу. Аўтар станковых і манументальных твораў пра гераізм савецкага народа ў гады Айчыннай вайны і пасляваеннай стваральнай працы, пра жыццё сучаснага Палесся.
Сярод твораў: «Непакораная», «Косцік», «Юнацтва», «Маё Палессе», «Дума пра хлеб», «Балада пра мужнасць», «Мацярынскія крылы», «Нацюрморт з барэльефам Гусоўскага» і іншыя. Важным падзеям беларускай гісторыі прысвечаны палотны «Грунвальдская бітва», трыпціх пра паўстанне К. Каліноўскага «За зямлю, за волю», «Балада пра мужнасць» і іншыя.
Аўтар мазаічнага пано ў мінскім Палацы культуры тэкстыльшчыкаў, размалёвак Палаца культуры хімікаў у Светлагорску, вітражоў і люстры ў касцёле Сымона і Алены.
Стварыў партрэты пісьменнікаў, асветнікаў, дзяржаўна-палітычных дзеячаў Беларусі, у тым ліку Янкі Купалы, Якуба Коласа, Еўфрасінні Полацкай, Кірылы Тураўскага, К. Астрожскага, С. Буднага, В. Цяпінскага.
Яго персанальная карцінная галерэя дзейнічае ў Гомелі.
