Літоўская дзяржаўная інспекцыя па бяспецы атамнай энергетыкі (ДІБАЭ) паведаіла, што ў мінулы чацвер накіравала ліст у Міністэрства па надзвычайных сітуацыях Беларусі з заклікам спыніць эксплуатацыю і пуск 1 і 2 энергаблокаў Беларускай АЭС у Астраўцы – піша Delfi.
Электрастанцыю просяць не эксплуатаваць да таго часу, пакуль не будуць вырашаны ўсе пытанні ядзернай бяспекі. “Большасць пытанняў забеспячэння ядзернай бяспекі да гэтага часу не вырашана. ДІБАЭ нагадала, што ўсё яшчэ чакаюць адказаў на пастаўленыя пытанні бяспекі, звязаныя з выбарам і ацэнкай пляцоўкі, устойлівасцю пэўнага крытычнага для бяспекі абсталявання Беларускай АЭС да сейсмічных з’яў і наступстваў авіякатастрофы буйнога камерцыйнага самалёта, выкананнем рэкамендацый па стрэс-тэстах, імавернаснай ацэнкай бяспекі, ацэнкай пажарнай рызыкі і іншыя пытанні бяспекі” – гаворыцца ў паведамленні ДІБАЭ.
Сцвярджаецца, што ДІБАЭ просіць беларускія органы патлумачыць апублікаваную інфармацыю аб тым, што контур ахаладжэння рэактара 2-га энергаблока станцыі быў забруджаны арганічнымі рэчывамі, а другаснага цыркуляцыйнага контуру 1-га энергаблока – радыёнуклідамі. Інспекцыя таксама запытала растлумачэнні па недахопах мацавання корпуса рэактара, а таксама па выяўленых дэфектах і незавершаных работах.
Копіі ліста былі накіраваныя ў Міжнароднае агенцтва па атамнай энергіі (МАГАТЭ), Еўрапейскую камісію, Еўрапейскую групу па наглядзе ў сферы ядзернай бяспекі і Асацыяцыю заходнееўрапейскіх органаў рэгулявання ядзернай бяспекі.
Згодна з праграмай паэтапнага энергапуску, 13 мая да сеткі ўпершыню быў падключаны другі энергаблок Беларускай АЭС у Астраўцы – ён паставіў у аб’яднаную энергасістэму краіны першыя кілават-гадзіны электраэнергіі.
Сёння ноччу адбылася ўзаемная атака украінскім і расійскім бакамі. Unian паведамляе, што сталіца Украіны была атакаваная 31 дронам-камікадзэ “Shahed”, у выніку чаго адна жанчына загінула. 29 з іх былі збітыя.
Таксама ноччу 30 мая адбылася атака на Маскву. Тэлеграм-канал Shot са спасылкай на сваю крыніцу пісаў, што Маскву атакавалі 32 беспілотнікі: 19 былі збітыя ў Падмаскоўі, каля дзесяці ўпалі ў межах горада, зачапіўшыся за дрэвы, яшчэ тры – патрапілі ў жылыя дамы на Ленінскім праспекце, Прафсаюзнай вуліцы і вуліцы Атласава у Новай Маскве.
Паведамляецца, што эпіцэнтр удару беспілотнікаў прыйшоўся на раён Барвіхі, Рублеўскай шашы, Адзінцова і Краснагорска. Дэпутат Хінштэйн таксама паведаміў, што адзін з дронаў упаў у элітным пасёлку “Грынфілд” пад Масквой. Па дадзеных СМІ, асабліва актыўна СПА працавала якраз на захадзе і паўднёвым захадзе ад Масквы, дзе шмат загарадных дамоў расійскіх топ-мэнэджараў і чыноўнікаў.
Тэлеграм-канал “Можем объяснить” растлумачыў выбар цэлі ў Падмаскоўі элітным жытлом чыноўнікаў, набліжаных да Пуціна. Недалёка ад месца падзення дронаў праходзіць Рублёўская шаша і яе ваколіцы, дзе жывуць набліжаныя да Пуціна алігархі і чыноўнікі. Адзін з дронаў упаў у пасёлку Ільінскае, а гэта ўсяго за 3 кіламетры ад рэзідэнцыі Уладзіміра Пуціна ў Нова-Агарова. У пасёлку Знаменскае месціцца маёнтак у пуцінскага сябра Генадзя Цімчанкі.
Побач з аднаго боку — рэзідэнцыя прэмʼер-міністра Міхаіла Мішусціна «Горкі-9» і былы зяць прэзідэнта Расіі Кірыл Шамалаў, з другога – бацька губернатара Маскоўскай вобласці, сенатар Юрый Варабʼёў і міністр абароны Сяргей Шайгу.
Дарадца кіраўніка Офіса прэзідэнта Украіны Міхаіл Падаляк пракаментаваў атаку беспілотнікаў на Маскву. Ён адпрэчыў прамое дачыненне Кіева да ўдараў БПЛА і назваў гэта “малацікавай падзеяй”. Але зазначыў, што, “магчыма, не ўсе дроны гатовы атакаваць Украіну і хочуць вярнуцца да сваіх стваральнікаў”.
Мяркуецца, што гэта дрэсіраваны кіт, а некалькі гадоў таму з яго знялі гарнітуру для відэаназірання з надпісам “Абсталяванне Санкт-Пецярбурга”. Кіту ўжо далі мінушку Хвалдзімір, ад нарвежскага слова hval – кіт – і намякаючы на сувязь з Расіяй.
Кіт-бялуха з незвычайнымі паводзінамі быў упершыню заўважаны каля берагоў Нарвегіі ў 2019 годзе. Яшчэ тады нарвежскія марскія эксперты выказалі меркаванне што яны наткнуліся на белуху, якая была падрыхтавана расейскім флотам у рамках праграмы выкарыстання падводных млекакормячых у якасці сіл спецыяльнага прызначэння.
Вось што расказвалі пра паводзіны кіта нарвежскія маракі чатыры гады таму.
– Мы збіраліся паставіць сеткі, калі ўбачылі кіта, які плавае паміж лодкамі. – расказаў рыбак Джоар Хестэн нарвежскаму тэлеканалу NRK – Ён падышоў да нас, і калі ён наблізіўся, мы ўбачылі, што на ім была нейкая збруя.
Дзіўныя паводзіны кіта, які актыўна шукаў караблі і спрабаваў выцягнуць рамяні і вяроўкі з бартоў лодак, а таксама тое, што на ім была тугая шлейка, якая, здавалася, была прыстасаваная для камеры або зброі, выклікала ўвагу. Сярод марскіх экспертаў з’явіліся падазрэнні, што жывёла прайшла ваенную падрыхтоўку ў суседняй Расіі. Унутры збруі, якую знялі з кіта, былі надпісы «Абсталяванне Санкт-Пецярбурга» – пісала выданне Guardian у 2019 годзе.
На працягу трох гадоў кіт-бялуха жыў, нетаропка прасоўваючыся здоўж нарвежскага ўзбярэжжа, аднак апошнім часам ён нечакана паскорыўся і адправіўся ў бок Швецыі.
У нядзелю яго назіралі ў Хунэбастрандзе, ля паўднёва-заходняга ўзбярэжжа Швецыі.
– Мы не ведаем, чаму ён так хутка паскорыўся менавіта цяпер. – расказаў Guardian Себасцьян Стрэнд, марскі біёлаг з арганізацыі OneWhale, дадаўшы, што гэта выклікае асаблівае здзіўленне, таму што кіт «вельмі хутка аддаляўся ад свайго натуральнага асяроддзя».
Марскія біёлагі дапускаюць таксама, што кіт шукае сабе пару. Лічыцца, што ён не бачыў ніводнай іншай бялухі з моманту прыбыцця ў Нарвегію ў красавіку 2019 года. Бліжэйшая папуляцыя бялух знаходзіцца, аднак, у зусім іншым месцы – на поўначы ад Нарвегіі, каля вострава Шпіцберген.
Нарвежцы празвалі яго Хвалдзімірам, каламбурам на нарвежскай мове з кітом – hval, і паказваючы на яго меркаваную сувязь з Расіяй.
1431 год. У Руане спалена Жанна д’Арк (1412-1431).
Нацыянальная гераіня Францыі, адна з галоўных камандуючых французскіх войскаў у Стогадовай вайне.
Каб цалкам падпарадкаваць Францыю, ангельцам трэба было ўзяць Арлеан.
Жанну наведвалі бачанні яшчэ ў дзяцінстве, а ў 17 гадоў ёй з’явіліся Святыя, пераконваючы ісці да законнага караля Карла VII і выратаваць краіну. Увесну 1429 года яна прыбыла ў замак Шынон, дзе знаходзіўся Карл VII, і абвясціла яму, што яе “галасы” паведамілі ёй: яна абрана Богам, каб зняць аблогу з Арлеана, а затым узвесці Дафіна на трон і выгнаць захопнікаў з каралеўства.
Карл пасля ваганняў перадаў Жанне камандаванне войскамі, з якімі яна адправілася ў Арлеан. Пагалоска, што Жанна – менавіта тая панна, што выратуе Францыю, натхніла войска, і ў выніку шэрагу бітваў, аблога Арлеана была знята, і за гэтым рушыла серыя перамог французскіх войскаў. Яны пераканалі французаў, што Бог лічыць іх справу правым і дапамагае ім.
23 траўня 1430 года Жанна патрапіла ў палон да ангельцаў. На царкоўным судзе ў Руане яна была абвінавачана ў ерасі і вядзьмарстве, асуджана на смерць.
У 1455-1456 гадах у Буржы прайшоў працэс пасмяротнай рэабілітацыі Жаны д’Арк, а 16 мая 1920 года яна была прылічана каталіцкай царквой да святых.
1780 год. Адбылася закладка Кацярынай ІІ і Іосіфам ІІ Іосіфаўскага кафедральнага сабора ў Магілёве.
Будаваўся з цэглы ў 1780-1798 гадах архітэктарам Мікалаем Львовым.
Адзін з найбольш ранніх помнікаў класіцызму ў культавай архітэктуры Беларусі. Зруйнаваны ў 1937 годзе ў адпаведнасці з ажыццяўленнем генеральнага плана забудовы сталічнага Магілёва. На яго месцы пабудавалі гатэль “Дняпро”.
У кастрычніку 2011 года агучваліся планы гарвыканкама аб аднаўленні сабора
1888 год. У Магілёве нарадзіўся Сяргей Мігай (1888-1959).
Артыст оперы (барытон), спявак Вялікага тэатра, Ленінградскай оперы, прафесар Маскоўскай кансерваторыі, Народны артыст РСФСР.
Актыўна ўдзельнічаў у рабоце Магілёўскага літаратурна-музычна-драматычнага гуртка.
Скончыў Магілёўскую гімназію, Адэскае музычнае вучылішча, Оперную студыю К. Станіслаўскага.
Сярод лепшых партый: Анегін («Яўген Анегін» П. Чайкоўскага), Мізгір, Гразной («Снягурачка», «Царская нявеста» М. Рымскага-Корсакава), Князь Ігар («Князь Ігар» А. Барадзіна) і іншыя.
Аўтар мастацтвазнаўчых і метадычных прац. Сярод вучняў С. Мігая народны артыст СССР А. Саўчанка.
У Магілёве яго імем названы завулак.
Памёр 8 снежня 1959 года ў Маскве. Пахаваны на Новадзявочых могілках у Ленінградзе (Пецярбургу).
1896 год. У Рагачове нарадзіўся Канстанцін Саннікаў (1896-1965).
Беларускі і савецкі рэжысёр, акцёр, Народны артыст БССР, Лаўрэат двух Сталінскіх прэмій. Дзед Андрэя Саннікава, палітычнага і грамадскага дзеяча, кандыдата у прэзыдэнты на выбарах 2010 года.
На сцэне з 1916 года. Скончыў Беларускую драматычную студыю ў Маскве. Працаваў у коласаўскім тэатры, кіраваў 3-м беларускім тэатрам, быў мастацкім кіраўніком купалаўскага тэатра, прафесарам Беларускага тэатральна-мастацкага інстытута.
Памёр 12 ліпеня 1965 года. Пахаваны ў Мінску на Усходніх могілках.
К. Саннікаў у фільме “Несцерка”.
1927 год. Нарадзіўся Вітаўт Кіпель (1927-2022).
Беларуска-амерыканскі грамадскі дзеяч і публіцыст, намеснік Старшыні Рады БНР, доктар мінералогіі, ганаровы доктар Гродзенскага ўніверсітэта, адзін з кіраўнікоў скаўцкага руху беларусаў у эміграцыі і амерыканскага скаўцкага руху.
Разам з жонкай Зорай Кіпель сабраў і сістэматызаваў найбагацейшую калекцыю эміграцыйнай беларускай перыёдыкі і друку, выдадзеных на Захадзе.
У 1933-1942 гадах разам з бацькамі знаходзіўся ў высылцы ў Расіі. Падчас Вялікай Айчыннай вайны вярнуўся ў Беларусь. Вучыўся ў Мінску, пакуль у 1944 годзе не выехаў у Германію.
Скончыў беларускую гімназію імя Я. Купалы, Лювенскі ўніверсітэт (Бельгія) са спецыяльнасцю геолага.
З 1955 года жыў у ЗША. Працаваў у Балтымарскім універсітэце, бібліятэкарам у Нью-Ёркскай публічнай бібліятэцы, выкладаў у беларускай школе ў Брукліне, супрацоўнічаў з радыё «Свабода». Перадаў на захаванне ў Нью-Ёркскую публічную бібліятэку 171 скрыню з матэрыяламі па беларусістыцы, якія збіраў і сістэматызаваў.
Памёр 3 снежня 2022 года. Пахаваны ў Іст-Брансуіку, штат Нью-Джэрсі на беларускіх могілках царквы Жыровіцкай Божай Маці.
Актыўна ўдзельнічаў у беларускім жыцці ў ЗША, быў сябрам многіх арганізацый, у тым ліку Беларуска-амерыканскага задзіночання, старшынём Беларускага інстытута навукі і мастацтва ў Нью-Ёрку.
Аўтар шэрагу грунтоўных бібліяграфічных даведнікаў, а таксама дзясяткаў публікацый, у т. л. артыкулаў беларусазнаўчай тэматыкі ў амерыканскіх энцыклапедыях. У 1993 годзе ў Мінску выйшла яго манаграфія “Беларусы ў ЗША”.
1946 год. У Віцебску нарадзіўся ВальдоКалінін.
Беларускі цыган, падданы Вялікабрытаніі, паэт (на цыганскай і беларускай мовах), перакладчык.
Скончыў Калінінскі педінстытут (зараз – Цвярскі ўніверсітэт), Біблейскі каледж у ірландскім Белфасце.
Служыў у паветрана-дэсантных войсках. Працаваў у Віцебску настаўнікам, загадчыкам кафедры замежных моў Інстытута ўдасканалення настаўнікаў, перакладчыкам рэлігійнай літаратуры. У Ірландыі зацікавіўся старажытнымі яўрэйскай і грэчаскай мовамі, у віцебскай сінагозе вывучыў ідыш.
Перакладчык Бібліі на цыганскую мову.
Пра пераезд у Вялікабрытанію кажа: “Я не лічу сябе эмігрантам, і я не эмігрант. Я паехаў працаваць… беларусы, пакінуўшыя Бацькаўшчыну, якія ніколі ў жыцці не размаўлялі па-беларуску, там, у Лондане, усе пачалі размаўляць паміж сабой на роднай мове. Мы шануем толькі бел-чырвона-белы сцяг, спяваем гімн “Магутны Божа”… Я ўсюды кажу, што мая Радзіма – Беларусь”.
1933 год. Памёр ураджэнец Пружанаў Сямён Гершгорын (1901-1933).
Матэматык. Прафесар. Працаваў у галіне дастасоўнай матэматыкі.
Скончыў Петраградскі тэхналагічны інстытут. Працаваў у Ленінградскім політэхнічным інстытуце. Займаўся працамі па алгебры, тэорыі функцый, набліжаных і колькасных мэтадах (тэарэма Гершгорына для малых ваганняў у мэтадах функцыянальнага аналізу), колькасным і механічным інтэграванні дыфэрэнцыйных раўнанняў з частковымі вытворнымі.
Аўтар кругавой тэарэмы па тэорыі матрыцаў. Яго даследванні паспрыялі з’яўленню новага класу аналагавых вылічальных машын.
1975год. У Магілёве нарадзіўся Зміцер Грумо.
Дырэктар Інстытута эксперыментальнай батанікі НАНБ, геабатанік, эксперт міжнародных праектаў Глабальнага экалагічнага фонду і праграмы развіцця ААН па пытаннях стварэння асабліва ахоўваемых прыродных тэрыторый, развіцця экатурызма, другаснага забалочвання.
Выхаванец біялагічнага факультэта МДУ імя А. Куляшова (1997).
Аўтар першай кнігі па асабліва ахоўваемых прыродных тэрыторыях Магілёўскай вобласці.
1990год. Да Магілёва дайшлі хвалі карпацкага землятруса.
У Магілёве адбываліся землятрусы 29 жніўня 1893 года, 4 балы, 12 лістапада 1896 года, 4 балы. Фіксаваліся хвалі карпацкага землятруса і 4 сакавіка 1977 года ў 4-5 балаў.
Карта праяваў сейсматэктанічных працэсаў на тэрыторыі Беларусі.
1999 год. Адбылася трагедыя на станцыі метро Няміга.
У пераходзе станцыі мінскага метрапалітэну “Няміга” адбылася масавая таўкатня, у якой загінулі 53 чалавекі і пацярпела больш за 250 чалавек – яны хаваліся ад дажджу з градам.
Трагедыя адбылася на праваслаўную Тройцу, пры правядзенні “Аліварыяй” піўнога фэсту. Большасць загінулых – асобы 14-20 гадоў, уключаючы 42 дзяўчыны і 2 супрацоўнікаў міліцыі. Большасць загінула ад удушша і траўм. Свята было прыпынена толькі праз гадзіну пасля трагедыі. У краіне была абвешчана трохдзённая жалоба.
На месцы трагедыі, 30 мая 2002 года ўсталяваны помнік у выглядзе 53 ружаў, раскіданых па прыступках, малая каплічка з крыжом.
Крымінальная справа спынена 25 сакавіка 2002 года ў сувязі з заканчэннем тэрміну даўнасці. Вінаватых у трагедыі не назвалі.
2001 год. Адкрыццё для наведвальнікаў філіяла Літаратурнага музея Янкі Купалыў в. Яхімоўшчына.
Створаны 24 студзеня 1997 года. У Яхімоўшчыне ў 1906-1907 гадах Янка Купала працаваў памочнікам вінакура Сасноўскага на бровары. Тут паэт напісаў многія свае славутыя вершы, сярод якіх “А хто там ідзе?”, “Ворагам беларушчыны”, “Дайце мне волю”, “Гэта крык, што жыве Беларусь…”, якія пазьней склалі першы зборнік “Жалейка”.
Плошча экспазыцыі філіяла больш за 100 м²: у двух пакоях размяшчаюцца экспазыцыйныя залы, а трэці пакой-кабінет, дзе жыў Янка Купала – мемарыяльны.
2009 год. У ЗША памёр ураджэнец БеларусіАба Шагаловіч (1922-2009).
Беларускі шахматыст, майстар спорту СССР, заслужаны трэнер БССР, старшыня шахматнай федэрацыі БССР і член прэзідыуму шахматнай федэрацыі СССР.
Падрыхтаваў каля 20 гросмайстраў, у тым ліку В.Купрэйчыка, В.Дыдышка, міжнародных майстраў Л. Басіна, А.Капенгута, Дз. Навіцкага.
А. Шагаловіч справа.
2014 год. Памёр Генадзь Бураўкін (1936-2014).
Беларускі паэт, дзяржаўны дзеяч. Cтapшыня Дзяpжкaмiтэтa БССР пa тэлeбaчaннi i paдыёвяшчaннi, дэпyтaт Bяpxoўнaгa Сaвeтa БССР, пacтaянны пpaдcтaўнiк Бeлapyci ў ААН, нaмecнiк мiнicтpa кyльтypы і друку.
У 2000 годзе, сумесна з Р. Гарэцкім і Р. Барадуліным, стаў ініцыятарам і арганізатарам Усебеларускага з’езда за незалежнасць.
Член Беларускага ПЭН-Цэнтра. Быў кіраўніком назіральнага савета тэлеканала “Белсат”.
Аўтар многіх зборнікаў паэзіі, кніг для дзяцей, дакументальных аповесцяў, сцэнарыяў для фільмаў, літаратурна-крытычных артыкулаў, перакладаў вершаў рускіх, украінскіх, малдаўскіх, балгарскіх паэтаў. Укладальнік кнігі «Наш Быкаў».
На яго вершы напісана шмат папулярных песень («Белы снег», «Зачараваная», «Матылі», «Малітва» і інш.). «Калыханку» на яго словы кожны вечар у тэлеперадачы пяюць малым Беларусі.
Шведская федэрацыя сэксу плануе правесці першы чэмпіянат Еўропы па сэксе. Ён адбудзецца ў Гётэборгу 8 чэрвеня 2023 года. Удзел у турніры прымуць 20 прадстаўнікоў з розных краін Еўропы – гаворыцца на афіцыйным сайце федэрацыі.
Вядома што Швецыя першай зарэгістравала сэкс як від спорту. Сам чэмпіянат Еўропы па сэксе, як адзначаецца, працягнецца некалькі тыдняў. Удзельнікі будуць спаборнічаць штодзень па шэсць гадзін.
Адзначаецца, што канкурсанты будуць спаборнічаць у 16 дысцыплінах, і ў кожнай яны будуць набіраць ачкі. Сярод дысцыплін – спакушэнне, эратычны масаж, цягавітасць, крэатыўнасць у змяненні позы, павышэнне і частата сардэчных скарачэнняў падчас спаборніцтваў і іншыя.
У Шведскай федэрацыі сэксу лічаць, што ператварэнне сэксу ў спорт было толькі пытаннем часу. Там лічаць, што менавіта з-за сэксу людзі могуць дасягнуць псіхічнага і фізічнага дабрабыту, але гэтаму трэба трэніравацца.
Днём 29 мая Кіеў падвернуўся новай масавай атацы – 11 ракет тыпу “Іскандэр-М” і “Іскандэр-К” былі запушчаныя расійскай арміяй па горадзе. Гэта балістычныя і крылатыя ракеты, яшчэ год таму украінскія вайскоўцы былі амаль бяссільныя перад такой зброяй.
Цяпер жа ўсе 11 ракет былі збітыя сіламі супрацьпаветранай абароны ЗСУ. Прадстаўнік Узброеных сілаў Украіны Юрый Ігнат намякнуў, што гэта стала магчыма дзякуючы комплексам “Patriot” – паведамляе Unian.
На камеры відэаназірання патрапіў момант падзення абломкаў адной з ракет проста на ажыўленую дарогу ў цэнтры Кіева.
У гэты дзень у 1948 годзе першая міратворчая місія “Орган ААН па назіранні за выкананнем умоў перамір’я” пачала аперацыі ў Палестыне.
У 1988 годзе міратворчым сілам ААН была прысуджана Нобелеўская прэмія міру.
У Беларусі існуе міратворчая рота. 2 жніўня 2010 года беларускія вайскоўцы былі скіраваны для ўдзелу ў дзейнасці па падтрыманні міжнароднага міра і бяспекі ў Ліванскай Рэспубліцы ў колькасці 9 чалавек.
Аперацыі ААН па падтрыманні міру выкарыстоўваюць гэты Дзень для ўмацавання сувязяў з мясцовым насельніцтвам, інтарэсы якога яны абараняюць. Місіі арганізуюць спартыўныя мерапрыемствы, наведванні школ і прытулкаў, мастацкія і літаратурныя конкурсы, фотавыставы, уборку тэрыторый, пасадку дрэў, праводзяць канцэрты, канферэнцыі і семінары па пытаннях падтрымання міру.
1453 год. Падзенне Канстантынопаля.
Захоплены войскамі султана Асманскай імперыі Мехмеда II. Гэтым быў пакладзены канец 1100-гадовай гісторыі хрысціянскай Візантыйскай імперыі.
Пра падзеі 1453 года «Хроніка Быхаўца» сціпла паведамляе: “29 мая туркі ўзялі Царград”.
Беларускія летапісы адзначалі, што гэты год выдзяляўся непагаддзю. Хрысціяне звязвалі падзенне Канстанцінопаля з гневам Божым, аднак сучасныя даследчыкі бачаць прычыну таксама і ў прыродных фактарах: у халодныя, неўрадлівыя, галодныя гады абаронцы не мелі дастаткова запасаў збожжа. Сонца на небе над горадам пастаянна мела выражаны бардовы колер – колер крыві. Гэта моцна ўплывала на маральны стан абаронцаў сталіцы Візантыі. Яны не маглі ведаць, што сонца стала чырвоным ад вялікіх мас попелу, якія ўзняліся ў зямную атмасферу пасля выбуху вулкана на другім баку планеты.
1565 год. Памёр Мікалай Радзівіл «Чорны» (1515-1565).
Вялікалітоўскі дзяржаўны, палітычны, культурны і рэлігійны дзеяч, князь Свяшчэннай Рымскай імперыі. Мянушку «Чорны» атрымаў з-за колеру сваёй барады, чым адрозніваўся ад свайго стрыечнага брата Мікалая Радзівіла Рудога.
Удзельнічаў у вайне з Маскоўскай дзяржавай 1534-1537 гадоў. Узначальваў Раду ВКЛ і соймы, канцлер ВКЛ, ваявода Віленскі. Выступаў за суверэннасць ВКЛ у саюзе з Польшчай, спрыяў уключэнню Лівонскага ордэна ў склад ВКЛ, узначальваў правядзенне аграрнай рэформы (валочнай памеры).
Першым з магнатаў прыняў Рэфармацыю, прапагандаваў кальвінізм у ВКЛ, апекваў друкарні ў Нясвіжы, пры Берасцейскім зборы, у якой выйшла ў 1563 годзе «Радзівілаўская Біблія».
Валодаў вялікімі латыфундыямі ў Беларусі.
1920 год. У Навазыбкаве (зараз – Бранская вобласць Расіі) бальшавікамі расстраляны Фабіян Шантыр (1887-1920).
Беларускага літаратар і дзяржаўны дзеяч. Быў жанаты на Зосьцы Верас.
У 1914-1917 гадах служыў наглядчыкам палявога ваеннага шпіталю ў Бабруйску.
Лідар левага крыла Беларускай сацыялістычнай грамады, член Беларускіх нацыянальных арганізацый, Цэнтральнай рады беларускіх арганізацый і партый, загадчык Смаленскага аддзялення Белнацкаму, камісар па нацыянальных справах Часовага ўраду БССР, супрацоўнік Менскага губернскага ваеннага камісарыяту і Асобай харчовай камісіі Заходняга фронту.
Гісторык В. Скалабан распавядае: “Расстралялі яго за тое, што ён нібыта прыпісаў сабе партыйны стаж і не мог даказаць, што сядзеў у царскай турме ў 1905 годзе. І за дыскрэдытацыю савецкай улады. Але, па сутнасці, за тое, што ён – некіравальны беларускі дзеяч”
1933 год. Нарадзіўся Мікола Гайдук (1933-1998).
Беларускі пісьменнік, журналіст, краязнавец, настаўнік. Заслужаны дзеяч культуры Польшчы.
Выкладчык і дырэктар беларускага ліцэя імя Б. Тарашкевіча ў Бельску Падляскім, працаваў у газеце «Ніва» (Беласток).
Аўтар зборніка вершаў на беларускай мове, апавяданняў, аповесцей і гістарычных эсэ, казак. Перакладчык паэзіі з польскай на беларускую мову.
Апублікаваў каля 600 уласных запісаў беларускіх песень з нотамі, краязнаўчы слоўнік.
Сабраў у наваколлі Белавежы і апрацаваў зборнік беларускіх народных казак, легенд і паданняў «Аб чым шуміць Белавежская пушча».
Суаўтар падручнікаў па беларускай мове для 3-5 класаў (1962-1987) і «Граматыкі беларускай мовы для 5-8 класаў беларускай пачатковай школы» (1975).
Памёр 2 верасня 1998 года.
1939 год. Нарадзілася Людміла Пісарава (1939-2011).
Беларуская актрыса, Заслужаная артыстка, кавалер Ордэна Ф. Скарыны.
Скончыла студыю пры Беларускім тэатры імя Я. Коласа, у якім прапрацавала ўсё жыццё.
Іграла ролі ў тэатральных пастаноўках па творах І. Шамякіна, А. Петрашкевіча, А. Дударава, М. Матукоўскага, В. Вольскага, рускіх, замежных класікаў, знялася ў шэрагу кінафільмаў, у тым ліку ”Плач перапёлкі”, “З юбілеем пачакаем”, “Палеская хроніка”, “Людзі на балоце”.
Памерла 23 мая 2011 года.
1945 год. У Копысі нарадзіўся Аляксей Кароль (1945-2015).
Беларускі грамадскі дзеяч, гісторык, кандыдат гістарычных навук, журналіст, рэдактар газеты “Новы час” (2007-2015).
Аўтар манаграфіі пра Ўсевалада Ігнатоўскага, прац пра рэабілітацыю Зміцера Жылуновіча, пра “нацдэмаў”, рэпрэсаваных у 1920-1930-я гады. Сузаснавальнік Партыі народнай згоды. Падчас прэзідэнцкіх выбараў 2006 года быў даверанай асобай А. Казуліна.
Памёр 12 верасня 2015 года ў Сінгапуры.
1946 год. Савет міністраў СССР прыняў Пастанову № 1142 “Аб будаўніцтве Мінскага трактарнага завода”.
У 1990 годзе МТЗ выпускаў 110 000 трактараў (кожны 10-ы у свеце). Зараз у год выпускае каля 30 тысяч колавых, гусенічных трактараў. Працуе каля 15 000 чалавек, магутнасць – 71 000 трактараў ў год.
На экспарт пастаўлена больш за 2,6 мільёнаў трактараў у больш чым 100 краін свету. У лютым 2022 года выпушчаны чатырохмільённы трактар.
1965 год. Прынята рашэнне Савета Міністраў СССР аб пачатку будаўніцтва ў Магілёве камбіната сінтэтычнага валакна.
Першая прадукцыя беларускага лаўсану была атрымана 5 лістапада 1968 года. Першая чарга камбіната пабудавана 9 ліпеня 1971.
У склад аб’яднання ВА “Хімвалакно”, створанага 21 ліпеня 1975 года, увайшлі Магілёўскі камбінат сінтэтычнага валакна (галаўное прадпрыемства) і Магілёўскі завод штучнага валакна (ліквідаваны ў 2012 годзе).
У 1980-1990-я гады на аб’яднанні працавала да 25 000 чалавек, зараз менш за 5000.
Рэзідэнт Вольнай эканамічнай зоны “Магілёў”. Адзіны ў краіне буйны вытворца дыметылтэрэфталату, поліэфірнага грануляту ПЭТ, у тым ліку харчовага прызначэння, поліэфірных валокнаў і нітак і асноўны пастаўшчык сыравіны для лёгкай прамысловасці.
На мінулым тыдні прадпрыемства прайграла чарговы, трэці за апошнія тры месяцы, пазоў у Арбітражным судзе Масквы. Агульная сума грашовых прэтэнзій, запатрабаваная з сакавіка па май 2023 года расійскімі кампаніямі з ААТ “Магілёўхімвалакно”, складае звыш $3,4 млн і каля 23 млн расійскіх рублёў.
Усе тры справы, прайграныя ў першай інстанцыі, звязаны з запазычанасцю перад пастаўшчыкам па кантрактах 2021 і 2022 гадоў. Як вынікае з матэрыялаў спраў, грошы праз суд спрабуюць вярнуць маскоўскія кампаніі “ЛКМ і Тэхналогіі”, “Панамарыкс” і “Афіва”.
1975 год. На Беларускім аўтазаводзе пачалася вытворчасць самага буйнога ў СССР грузавіка.
Ім стаў “БелАЗ-7520” грузападымальнасцю 110 т (на фота).
На сёння, у ТОП-5 сусветных вытворцаў суперсамазвалаў уваходзяць: БелАЗ 75710, 496 т; амерыканскі Terex MT 6300AC, 400 т; нямецкі Liebherr T 284, 400 т; японскі Komatsu 980E-4, 360 т; амерыканскі Caterpillar 797F, 345 т.
1977 год. Нарадзілася Святлана Зелянкоўская.
Беларуская актрыса. Былая жонка спявака Сяргея Міхалка.
Працавала ў Нацыянальным акадэмічным тэатры імя Янкі Купалы. У ліпені 2017 года сышла з тэатру.
Вядома гледачам па ролях ў фільмах “Казка пра зорнага хлопчыка”, “Ідзі і глядзі”, “Каменская” (тэлесерыял), “Анастасія Слуцкая” (роля княгіні Анастасіі).
1985 год. Трагедыя на брусельскім стадыёне “Эйзель”.
Перад фіналам Кубка еўрапейскіх чэмпіёнаў па футболе паміж англійскім “Ліверпулем” і італьянскім “Ювентусам” фанаты “Ліверпуля” справакавалі бойку з італьянскімі балельшчыкамі. Яшчэ да пачатку гульні паміж італьянскімі і англійскімі фанатамі адбылося сутыкненне, якое перарасло ў крывавую трагедыю. Арганізатары матча дапусцілі небяспечную памылку – балельшчыкі сапернічаючых каманд не былі аддзелены адзін ад аднаго належным чынам.
Хто менавіта пачаў першым бойку засталося нявысветленым. Сярод балельшчыкаў узнікла паніка, яны пабеглі. Пад напорам натоўпу павалілася бетонная сцяна, якая агароджвала сектары, пабудаваная яшчэ ў 1920-я гады. Пад яе абломкамі і ад раненняў падчас бойкі загінулі 39 чалавек, звыш 400 атрымалі траўмы.
Матч пачаўся з затрымкай на 1,5 гадзіны. Яго хацелі нават адмяніць, але, каб пазбегнуць новых інцыдэнтаў, гульня адбылася. З лікам 1:0 выйграў “Ювентус”.
Каб перакрэсліць адну з самых чорных старонак у гісторыі сусветнага футбола, у тым жа годзе стары стадыён знеслі, а на яго месцы пабудавалі сучасны “Кароль Бадуэн”, а ў маі 2005 года быў адкрыты помнік 39 загінуўшым футбольным балельшчыкам. Каля манумента запалілі 39 свечак, і на новай перабудаванай сцяне былі высечаны словы: “У памяць аб 29/05/85”.
1994 год. Памёр магілёўскі скульптар Віктар Байцун (1941-1994).
Сярод яго прац бронзавыя мемарыяльныя шыльды ў гонар М. Крыленкі і генерала М. Раманава на вуліцах, названых іх імёнамі.
2008 год. Памёр ураджэнец в. Красная Кіраўскага раёна Валянцін Рабцэвіч (1934-2008).
Беларускі археолаг і нумізмат. Доктар гістарычных навук, прафесар БДУ. Адзін з заснавальнікаў беларускай нумізматыкі.
Вывучаў гісторыю грашовага звароту ВКЛ і Рэчы Паспалітай, тапаграфію манетных скарбаў на Беларусі.
Аўтар класічных манаграфій «О чем рассказывают монеты», «Нумизматика Беларуси», «Российско-польские монетные эмиссии эпохи Петра I», больш 70 навуковых прац і 300 навукова-папулярных артыкулаў у перыёдыцы і эцыклапедычных выданнях.
На аснове ўласнай калекцыі манет стварыў нумізматычны кабінет БДУ.
Прадстаўляў Беларусь у Нумізматычнай камісіі Нацыянальнага камітэта гісторыкаў СССР.
Дзякуючы яго намаганням на Беларусі засталася частка ўнікальнага грашова-рэчавага скарбу ХV стагоддзя (сярод рэчаў і «пояс Вітаўта»).
Буйнейшы горад Аўстраліі ў канцы мая і ў чэрвені на тры тыдні ператвараецца ў яркі калейдаскоп і прымае мільёны наведвальнікаў.
Фестываль Vivid праходзіць пачынаючы з 2009 года, а ствараўся ён як фестываль разумнага святла ў імя энергаэфектыўнасці. За 14 гадоў ён стаў буйнейшай фестывальнай пляцоўкай у краіне, а адной з традыцыйных «пляцовак» фестывалю з’яўляецца будынак Сіднэйскай оперы, на які мастакі праецыруюць розныя маляўнічыя выявы.
У гэтым годзе гасцям фестываля прапанавана светлавая прагулка працягласцю 8,5 кіламетры ад Опернага тэатра да Цэнтральнага вакзала.
На сваім вэб-сайце Vivid цяпер прапагандуе тое, што арганізатары называюць сваёй “прыхільнасцю да ўстойлівай і экалагічнай адказнасці”.
У паведамленні арганізатараў гаворыцца, што аднаўляльныя крыніцы энергіі, акрэдытаваныя экалагічна чыстымі, сілкавалі больш за 80 працэнтаў асвятляльных установак у мінулым годзе.
Vivid адкрыўся ў пятніцу ўвечары і з’яўляецца штогадовым фестывалем святла, музыкі, ідэй і ўпершыню – ежы. Ён будзе доўжыцца да 17 чэрвеня і на разнастайных пляцоўках чакаюцца каля двух мільёнаў наведвальнікаў – паведамляе ABC News.
Фота з адкрытых крыніц і з сайта фестываля vividsydney.com
Ваенныя Афганістана ўварваліся ў Іран і пачалі баі з памежнікамі, з’яўляецца інфармацыя аб першых загінуўшых.
Талібан аб’явіў вайну Ірану, пра гэта паведаміў лідэр Талібана Абдулхамід Хорасані.
– Не правярайце нашу сілу, вы знаходзіцеся за кулісамі з заходнікамі, а мы сапраўдныя мусульмане, і калі нам дазволяць старэйшыны Ісламскіх Эміратаў, мы заваюем Тэгеран – заявіў Хорасані.
На дадзены момант, па словах Іранскага кіраўніка нацыянальнай камісіі па бяспецы Хасана Хэмаці, вядома, што з афганскім бокам сутыкнуліся тры іранскія памежныя пункты. Канфлікт пачаўся з памежных войскаў Талібана, а затым была задзейнічана артылерыя Арміі Ісламскай Рэспублікі Іран.
На гэты час вядома, што Талібы захапілі іранскую ваенную базу ў правінцыі Німруз. Аддзел па сувязях з грамадскасцю Талібана сцвярджае, што іх баевікі знішчылі ў агульнай складанасці 18 іранскіх памежных збудаванняў.
Па дадзеных СМІ, канфлікт выліўся за права на ваду на афганскай мяжы. Рака Гільменд працякае ад афганскіх гор да іранскай правінцыі Сістан, дзе ўпадае ў возера, якое рэгулярна высыхае. Правінцыя Сістан перажывае пры гэтым засуху, і Іран абвінавачвае талібаў у будаўніцтве новых дамбаў на рацэ і перанакіраванні вады – паведамляе Exclusive.kz. Талібы абвінавацілі іранцаў у правакацыях на мяжы.
Два чалавекі загінулі, некалькі паранена – вынік беспрэцэдэнтна масавай начной атакі беспілотнікамі-камікадзэ на сталіцу Украіны напярэдадні Дня горада.
У ноч на 28 траўня расійскія акупанты атакавалі Украіну іранскімі ўдарнымі дронамі Shahed-136/131 з паўночнага кірунку – з Бранскай вобласці, і з паўднёвага – з Краснадарскага краю. Пра гэта паведамілі ў Паветраных сілах Збройных сіл Украіны. “У цэлым зафіксаваны пускі рэкорднай колькасці дронаў-камікадзэ – 54” – адзначылі там.
Чарговы начны напад вораг накіраваў на ваенныя аб’екты і аб’екты крытычнай інфраструктуры краіны ў цэнтральных рэгіёнах, у прыватнасці на Кіеўскую вобласць. “Тут, у зоне адказнасці паветранага камандавання “Цэнтр”, знішчана большасць ударных дронаў” – удакладнілі ў ЗСУ.
Кіеўская абласная ваенная адміністрацыя і мэр горада Віталь Клічко паведамілі пра гібель двух чалавек – у Галасееўскім і Саломенскім раёнах, перадае Unian. Некалькі чалавек паранена.
Заяўляецца, што з 54-ох запушчаных дронаў украінскія вайскоўцы збілі 52.
