Tag: Полоцк

Дзень у гісторыі. 8 студзеня. Дзень Бабіных каш. Адкрыты чыгуначны рух праз Магілёў. Мінск стаў сталіцай. Levi Strauss зачыніла апошнюю фабрыку ў ЗША.

Навіна ад

Зімовы пакроўчык. Сабор Прасвятой Багародзіцы. Маладзёны (Бабіны). Частаванне бабы-пупарэзніцы. Дзень Бабіных каш.

Народная традыцыя надзяляе павітуху (павівальная бабка, прыёмніца, пупарэзка, пупавязніца) – дваістым статусам: яна пасланніца Божай Маці або намесніца Яе павітухі (Ісуса Хрыста прымала бабуля Саламаніда). Саламея-павітуха – заступніца прафесіі.

“У кожнай бабкі свае схваткі”, “Пачакай, не нарадзі, а за бабкай схадзі”, “Бабка прыйдзе, усякай справе падсобіць”, “Бог з літасцю, а бабка з рукамі”.

Бабуля-павітуха на вёсцы ўсім радня далёкая. Бабка дапамагала парадзісе, бабка дбала аб лёгкіх радзімах.

Сем’і з дзецьмі прыходзілі да бабак-павітух, частавалі іх самым смачным з таго, што спецыяльна да гэтага дня нарыхтавалі, і самі частаваліся знакамітымі “бабчынамі кашамі”. Гатовую кашу ўпрыгожвалі макам, ягадамі, арэхамі, палоўкамі яек, запякалі ў ёй курыцу ці пеўніка ў залежнасці ад таго, нарадзілася ў сям’і дзяўчынка ці хлопчык.

Па традыцыі адзін з гаршкоў з кашай разбівалі “на шчасце”, а затым ужо пачыналі частаваць кожнага, хто прыйшоў “на агеньчык”, ды не абы як, а абавязкова “з закавыкай”. Напрыклад, таго, хто стаў нядаўна бацькам, кармілі кашай “з пацехай”, у якой быў намяшаны хрэн, перац, гарчыца або пакладзена солі звыш усякай меры. Лічылася, што такім чынам ён хоць у нейкай ступені падзеліць са сваёй жонкай пакуты, выпрабаваныя ёю пры родах. Маладую маці адорвалі грэцкімі арэхамі, каб прыбывала малако. А дзетак частавалі кашамі салодкімі, разлічваючы на іх прыхільнасць да нованароджанага.

А яшчэ па бабчыных кашах на лёс варажылі. Калі падчас падрыхтоўкі яна вылазіць з чыгуна ў бок печы – разлічвалі на шчаслівы год, у адваротным выпадку рыхтаваліся да непрыемнасцяў. Але каб пазбегнуць непрыемнасцей ад “нешчаслівай” кашы, то яе разам з чыгуном тапілі ў палонцы.

1903 год. Адкрыты рух цягнікоў на ўсёй Віцебска-Жлобінскай чыгунцы праз Магілёў. 

З гэтай нагоды магілёўскага губернатара і жыхароў горада павіншавалі ў сваіх тэлеграмах імператар Мікалай II, міністр шляхоў зносін князь М. Хілкоў і міністр фінансаў С. Вітэ. Гэтага моманту Магілёў чакаў каля 30 год.

1911 год. Нарадзіўся Уладзімір Дудзіцкі. 

Беларускі паэт, дзеяч беларускай эміграцыі.

Быў выключаны з «воўчым білетам» з Мінскага педтэхнікума як «нацдэм». Працаваў у газеце «Савецкая Беларусь», выдавецтве акадэміі навук.

Арыштаваны ДПУ ў лютым 1933 года, асуджаны, пакаранне адбываў у Сібіры, Казахстане, Узбекістане.

Падчас нямецкай акупацыі працаваў загадчыкам аддзела культуры Мінскай гарадской управы, кіраўніком Барысаўскага акруговага аддзела Беларускай Народнай Самапомачы, увайшоў у склад Беларускай Цэнтральнай Рады. Летам 1944 года эміграваў. Жыў у Германіі, Аўстрыі, Венесуэле, дзе заснаваў Беларускі камітэт, у ЗША, Аргенціне.

У 1950-1960-х гадах працаваў галоўным рэдактарам беларускай рэдакцыі радыё «Вызваленне» ў Мюнхене. У ЗША выкладаў рускую мову ва ўніверсітэце Блумінгтана.

Аўтар зборнікаў паэзіі, паэм, прозы, перакладаў, публіцыстыкі, успамінаў. Валодаў іспанскай, англійскай, нямецкай мовамі.

1919 год. Мінск абвешчаны сталіцай ССРБ. 

Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь была абвешчана 1 студзеня 1919 года ў Смаленску. Існавала з 1 студзеня да 27 лютага 1919 года пад кантролем расійскага бальшавіцкага ўрада ў складзе Віцебскай, Гродзенскай, Магілёўскай, Мінскай губерняў, большай часткі Смаленскай, часткі Віленскай (без Вільні), Ковенскай, Сувалкаўскай і Чарнігаўскай губерняў – амаль 300 тысяч кв. км.

16 студзеня 1919 года ў склад РСФСР без папярэдняга абмеркавання з урадам ССРБ увайшлі Віцебская, Магілёўская і Смаленская губерні. 27 лютага 1919 года ў Вільні было аформлена стварэнне Літоўска-Беларускай ССР у складзе Мінскай, Гродзенскай, Віленскай і Ковенскай губерняў. ССРБ перастала існаваць.

1924 год. Нарадзіўся Алесь Савіцкі. 

Беларускі пісьменнік. Ганаровы грамадзянін г. Полацка.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. Працаваў у рэдакцыі полацкай газеты «Сцяг камунізму», выдавецтве «Ураджай», у Літаратурным музеі Якуба Коласа, аддзеле культуры ЦК КПБ.

Аўтар мастацкіх і дакументальных кніг, аповесцяў для дзяцей. Шэраг твораў перакладзены на рускую, украінскую, узбекскую, грузінскую, славацкую мовы.

Памёр 5 кастрычніка 2015 года.

1936 год. Нарадзіўся Генадзь Каханоўскі. 

Беларускі гісторык, археолаг, краязнавец, фалькларыст, літаратуразнавец. Доктар гістарычных навук.

Удзельнік археалагічных раскопак у Крыме, Беларусі, працаваў дырэктарам Мінскага абласнога краязнаўчага музея ў Маладзечне, у Інстытуце мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору Акадэміі навук, у Нацыянальным навукова-асветніцкім цэнтры імя Ф. Скарыны. Ініцыятар стварэння і першы старшыня Беларускага краязнаўчага таварыства.

Даследаваў гісторыю археалогіі, музейнай справы, краязнаўства, пытанні аховы помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Сярод яго шматлікіх цікавых знаходак – уборы ксяндза А. Станкевіча, скарбы манет, археалагічная калекцыі керамічнага посуду, фрагменты кафлі, тканіны, дакументы, лісты беларускіх дзячаў, фотаматэрыялы, музычныя інструменты.

Памёр 15 студзеня 1994 года.

1954 год. Адбылася адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа БССР. 

Ліквідаваны вобласці – Бабруйская, Баранавіцкая, Палеская (з цэнтрам у Мазыры), Пінская і Полацкая. Засталося 7 абласцей: Віцебская, Магілёўская, Мінская, Гомельская, Брэсцкая, Гродзенская, Маладзечанская (замест Вілейскай). Тэрыторыя былой Бабруйскай вобласці адыйшла ў склад Гомельскай, Мінскай, Магілёўскай абласцей.

1959 год. Генерал Шарль дэ Голь (1890-1970) стаў прэзідэнтам Францыі, першым прэзідэнтам Пятай Рэспублікі (1959-1969). 

Будучы капітанам францускай арміі падчас Першай сусветнай вайны з ліпеня па верасень 1916 года пасля ранення знаходзіўся ў нямецкім лагеры для ваеннапалонных у беларускім Шчучыне. Яму там паставілі помнік (2021 год), які так і не адкрылі дагэтуль.

Як прэзідэнт меў незвычайна шырокія паўнамоцтвы – мог у выпадку надзвычайнай сітуацыі распусціць парламент і прызначыць новыя выбары, асабіста курыраваў пытанні абароны, знешняй палітыкі і найважнейшыя ўнутраныя міністэрствы.

За 80 гадоў жыцця здолеў стаць найвялікшым героем Францыі пасля Жаны д’Арк. Двойчы ўзначальваў краіну, абодва разы прымаючы кіраўніцтва на піку нацыянальнай катастрофы і пакідаючы дзяржаву ў стане эканамічнага ўздыму і роста міжнароднага прэстыжу. 

Аўтар больш за дзясятак кніг – мемуараў і тэарэтычных прац-бэстсэлераў па ваенным мастацтве. Загадкавы, містычны, выратавальнік Францыі, аб’яднальнік французскага народа, вызваліцель Алжыра і іншых калоній імперыі. Цікава, што тэкст расійскай канстытуцыі 1993 года, шмат у чым супадае з канстытуцыяй дэ Голя.

1967 год. У Мюнхене памерла Барбара Вержбаловіч (Вербіч, Ганчарэнка). 

Беларуская оперная і канцэртная спявачка (мецца-сапрана).

У 1939-1941 гадах салістка Дзяржаўнага тэатра оперы і балета Беларусі, стварыла вобразы ў нацыянальных спектаклях «Міхась Падгорны» Я. Цікоцкага (Матка), «Кветка шчасця» А. Туранкова (Ведзьма), а таксама ў класічных операх.

Падчас акупацыі працавала ў Мінскім гарадскім тэатры, у 1943 годзе выканала партыю Свацці ў оперы «Лясное возера» М. Шчаглова-Куліковіча.

3 чэрвеня 1944 года на эміграцыі ў Германіі, працавала ў тэатральнай групе «Жыве Беларусь» (пазней – Беларускі тэатр эстрады).  З 1954 года – сакратар, дыктар беларускай рэдакцыі радыё «Свабода». Запісала некалькі грампласцінак.

У 1950-1954 гадах жыла ў ЗША: канцэртная спявачка, адна з актывістак і кіраўнікоў беларускага жаночага руху.

магіла Барбары Вержбаловіч (Вербіч) 

1980 год. Памёр Канстанцін Кіслы. 

Беларускі музыкант, кампазітар, дырыжор царкоўных і свецкіх хораў.

Падчас Першай сусветнай вайны жыў з сям’ёй у Марыупалі, працаваў  кіраўніком хору ў настаўніцкай семінарыі, на канцэртах выконваліся беларускія песні.

У 1921 годзе вярнуўся ў Заходнюю Беларусь. У Беластоку арганізаваў школьны царкоўны хор, вёў свецкі хор Таварыства беларускай школы, шырока ўводзіў у рэпертуар беларускія песні і арганізоўваў публічныя канцэрты.

У 1939 годзе арыштаваны НКУС, сядзеў у турме, з якой уцёк у 1941 годзе. Падчас вайны супрацоўнічаў з Беларускім камітэтам у Беластоку, аднавіў свой  хор, які ў 1942 годзе быў перайменаваны ў Ансамбль беларускай песні і танца, шырока прапагандаваў музычна-песенную спадчыну беларускага народа на сваіх канцэртах. 

З 1944 года ў эміграцыі ў Германіі, Бельгіі, ЗША. Пасля смерці Міколы Равенскага ў 1953 годзе стаў дырыжорам студэнцкага Ансамбля беларускай песні і танца ў бельгійскім г. Лёвене. З ансамблем выступаў у краінах Заходняй Еўропы.

У ЗША рэарганізаваў кліўлендскі хор беларускай моладзі ў жаночы ансамбль «Васількі». Адкрыў у Кліўлендзе ўласную інструментальна-музычную студыю.

Увосень 1976 года пераехаў жыць у Беласток.

1997 год. Памерла Аляксандра Саковіч (Іна Рытар). 

Беларуская пісьменніца, мемуарыст, дзеяч беларускай эміграцыі ў ЗША.

Выкладала ў БДУ, Навагрудскай настаўніцкай семінарыі, Беларускай гімназіі імя Янкі Купалы ў Рэгенсбургу.

Аўтар апавяданняў, аповесцей, успамінаў пра Я. Купалу, Я. Коласа, Я. Лёсіка, П. Бузука, М. Грамыку, У. Ігнатоўскага і іншых. У працах “Лістападаўцы”, “Да гісторыі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэту”, “Археалагічная экспедыцыя ў 1928 г.”, “Менск у 1930-1931 гадох” паўстае карціна жыцця на Беларусі міжваеннага часу.

Упершыню ў беларускай прозе шырока паказала лёс жанчыны, сямейнае, мацярынскае шчасце якой было разбурана бязлітаснымі катаклізмамі часу.

Памерла 8 студзеня 1997 года.

2004 год. Levi Strauss & C° зачыніла апошнюю фабрыку на тэрыторыі ЗША. 

Зачынілася пашывачная фабрыка сусветна вядомай амерыканскай кампанія па вытворчасці джынсаў у Сан-Антоніа, штат Тэхас. На гэтым завяршылася больш чым 150-гадовая эпоха, на працягу якой на лэйбле найпапулярных у моладзевым асяроддзі штаноў красаваўся ганарлівы надпіс “Made in USA”. Кампанія, што ўзнікла ў Сан-Францыска ў 1853 годзе, толькі з 1981 па 1990 год з прычыны дарагой працоўнай сілы закрыла ў сябе на радзіме 58 прадпрыемстваў. Цяпер кампанія мае тры “джынсавыя штаб-кватэры”: у Сан-Францыска, Брусэлі і Сінгапуры, а асноўную частку прадукцыі пад маркай Levi Strauss вырабляюць па ліцэнзіі іншыя кампаніі.

Нечуваныя калядныя замаразкі, падобныя на сёлетнія, трыста гадоў таму падарвалі армію Карла ХІІ

Навіна ад

У 1708-1709 гадах на Еўропу абрынуліся рэкордныя за пяцьсот гадоў маразы.  У Францыі, Вялікабрытаніі гэтую пару назвалі Вялікім Марозам, Вялікай Зімой

«Віцебская хроніка» згадвае, што 7 студзеня 1709 года «на захадзе былі бачныя тры сонцы», а 19 студзеня «на поўдні былі бачныя два слупы, а сонца было пасярэдзіне». Калі ўлічыць, што 6 студзеня 1709 года пачаліся вялікія халады па ўсёй Еўропе, то таямнічыя тры сонцы над Віцебскам, Полацкам, Оршай, Магілёвам 7 студзеня – прамое сведчанне нейкага прыроднага катаклізму.

Што гэта былі за слупы, што за тры сонцы? Яны з’явіліся ў выніку праламлення сонечных прамянёў у атмасферы зямлі, з-за незвычайна нізкіх тэмператур. У нечым гэта нагадвае эфект Гало, толькі аптычная ілюзія звязана не з ледзянымі крышталікамі, а менавіта з халаднечай. Прычынай жа суворых маразоў стаў эфект на Сонцы, які назваецца “мінімум Маўндэра” – памяншэнне колькасці сонечных плям.

Зіма 1708-1709 гадоў выдалася анамальна, незвычайна халоднай ў гісторыі Еўропы, суперхалоднай за апошнія 500 гадоў. У Вялікабрытаніі гэтая зіма вядомая як Вялікі Мароз – Great Frost. Яна выклікала самы моцны спад у эканоміцы за ўвесь час існавання дзяржавы. У Францыі – Вялікая Зіма, Le Grand Hiver.

Тэмпература ў 1709 годзе, як і ў 2023 годзе, пачала падаць у ноч на 6 студзеня. Англійскі вучоны Уільям Дэрхам 10 студзеня каля Лондана зафіксаваў тэмпературу −12°C – самую нізкую, якую ён вымераў за ўвесь час сваіх назіранняў за надвор’ем. 14 студзеня яго сучаснікі з Парыжа зафіксавалі тэмпературу −15°C.

Дэрхам адзначаў, што ў тую зіму глеба прамерзла больш чым на метр. Моры, азёры і рэкі змерзлі. На палях вымерз увесь ураджай, мароз знішчыў аліўкавыя дрэвы і вінаграднікі, а ў рэках і азёрах змерзла рыба. 

У Францыі зіма нанесла асабліва вялікія страты, бо пацягнула за сабой голад, з-за якога да канца 1710 года загінулі прыкладна 600 000 чалавек. У Парыжы загінула 24 000 чалавек.

Суровая зіма стала прычынай масавай эміграцыі з Цэнтральнай Еўропы жыхароў нямецкага рэгіёна Пфальц.

Гэтай жа зімой нямецкі фізік Габрыель Фарэнгейт, апускаючы тэрмометр у талую сумесь снегу з нашатыром і паваранай соллю, прыняў надзвычайна нізкую тэмпературу ў Гданьску −17,8°C за нуль для сваёй шкалы.

Пра глабальную халадэчу ў нашым рэгіёне згадвалі многія ўдзельнікі Паўночнай вайны (1700-1721). Напрыклад, афіцэры шведскай, саксонскай, расійскай армій. 

«У 1709 годзе была лютая зіма, стаяла доўга, снягі былі невыносныя і нечувана вялікія, што не толькі звяр’ё, птаства, але і людзі на дорогах мёрзлі» – згадвае «Магілёўская хроніка».

Даследчыкі прыйшлі да высновы, што фактар амаль арктычнай зімы 1709 года ва Ўкраіне скараціў войска шведскага караля Карла XII ледзь не на траціну, што моцна паўплывала на яго паразу ад цара Пятра І у бітве пад Палтавай і прадвызначыла ўздым Расійскай дзяржавы, якая неўзабаве стала імперыяй.

На гэтай мапе можна пабачыць, на колькі градусаў халадней было зімой 1708/1709 гадоў у параўнанні з сярэднімі паказчыкамі клімата на 1971-2000 гады

Дзень у гісторыі. 7 студзеня. Раство Хрыстова. Нарадзіўся адраджальнік іўрыта Эліэзер Бэн-Егуда. Памёрлі паэты Янка Журба, Кандрат Крапіва

Навіна ад

Раство Хрыстова (праваслаўны каляндар) і пачатак Калядаў.

Каля мястэчка Віфлеем нарадзіўся Сын Божы Ісус Хрыстос. Прыйшоўшы на зямлю, Хрыстос не быў сустрэты пашанай, шляхетнасцю і багаццем. У яго нават не было зыбкі (калыскі), як ва ўсіх дзяцей, не было і прыстанку. Ён нарадзіўся ў пячоры і быў пакладзены ў яслі, куды кладуць корм для жывёл.

Першымі гасцямі боскага немаўлятка былі не цары і вяльможы, а простыя пастухі, якім Анёл абвясціў аб Нараджэнні (Растве) Хрыстовым. Затым прыйшлі вешчуны, якім цудоўная Віфлеемская зорка паказала шлях. Вешчуны прынеслі дары: золата, ладан і смірну. Гэтыя дары мелі глыбокі сэнс: золата прынеслі як Цару ў выглядзе даніны, ладан як Богу, а смірну як чалавеку, які павінен памерці (смірнай памазвалі памерлых).

Святая царква распавядае, што ўсё тварэнне Божае сустракала Збавіцеля: анёлы прынеслі спевы, вяшчуны – дары, пастыры сустрэлі дзіцятка, зямля прыгатавала пячору – батлейку, а Маці Госпада стала Дзева Марыя. 

Раство Хрыстова завяршае саракадзённы Калядны пост (святая Чатырохдзесятніца), напярэдадні свята выконваецца строгі пост. Пасля Раства настаюць каляды – святыя 12 дзён, на працягу якіх адзначаецца свята. «Ой, Калядачкі, бліны-ладачкі». Ідзе калядаванне і нашэнне «звязды». Паказваюць батлейку і праводзяць ігрышчы: «ваджэнне казы», «жаніцьба Цярэшкі» і гульню ў «Яшчура».

1858 год. У мястэчку Лужкі (зараз Шаркаўшчынскі раён) нарадзіўся Эліэзер Бэн-Егуда. 

Яўрэйскі мовазнаўца, адраджальнік іўрыта. Адзін з заснавальнікаў гебраізму, піянер сіянізму.

Скончыў полацкую ешыву, Дзвінскае рэальнае вучылішча, Сарбонскі універсітэт Парыжа.

У 1881 годзе іміграваў ў Палесціну. Яго сын Бэн-Цыён быў першым ізраільцянінам, для каго іўрыт быў роднай мовай, бо іншай не ведаў.

Выкладчык іўрыта, перакладчык, аўтар артыкулаў для газет, заснавальнік уласнай газеты «Гацві» на іўрыце.

Аўтар 17-тамовай працы  «Поўны слоўнік старажытнагабрэйскай мовы і сучаснага іўрыту», заснавальнік Акадэміі мовы іўрыт.

Яго намаганнямі 29 кастрычніка 1922 года іўрыт, разам з арабскай і англійскай мовамі, абвешчаны адной з афіцыйных моў Брытанскага мандату ў Палесціне.

У яго гонар у Іерусаліме ўсталяваная памятная дошка, названы вуліцы ў Іерусаліме, Тэль-Авіве, Хайфе і іншых гарадах Ізраіля.

У Лужках усталяваны памятны знак на месцы дома, дзе ён нарадзіўся. Яго бюст усталяваны на Алеі славутых землякоў у Глыбокім.

Памёр 16 снежня 1922 года.

1877 год. Нарадзіўся Стафан Багушэўскі. 

Беларускі і польскі грамадска-палітычны дзеяч. Антыфашыст.

Вучыўся ў Інстытуце сельскай гаспадаркі і лясніцтва ў Пулавах, Ягелонскім універсітэце ў Кракаве.

Разам з В. Іваноўскім і М. Фальскім займаўся арганізацыяй нелегальнай беларускай выдавецкай дзейнасці ў Кракаве, удзельнік работы Беларускай сацыялістычнай грамады.

За рэвалюцыйную дзейнасць арыштаваны ў 1905 годзе разам з К. Каганцом. 

Працаваў аграномам, у 1-ю сусветную вайну служыў у польскіх легіёнах аўстра-венгерскай арміі, выкладаў у Вольным польскім універсітэце, з’яўляўся членам Міжнароднай земляробчай камісіі пры Лізе Нацый, членам польскага сената.

У 1933 годзе заснаваў Польскі антыфашысцкі і антываенны камітэт, дэлегат Еўрапейскага антыфашысцкага рабочага кангрэса ў Парыжы, рэдактар часопіса ‘Kolumna’. Крытык санацыйнага ўрада Польшчы, за што быў зняволены ў турме ў 1936 годзе.

Памёр 18 красавіка 1938 года.

1888 год. Нарадзіўся Дамінік Аніська. 

Беларускі рэлігійны і грамадскі дзеяч, публіцыст.

Браў удзел у беларускім рэлігійным і грамадскім руху, быў аўтарам віленскай газеты «Беларус», беларускага каталіцкага часопіса «Хрысціянская думка». Аўтар брашур: «Да беларускага народу», «Усё ў міласці».

Адзін з відных беларускіх рэлігійных публіцыстаў 1-й паловы ХХ стагоддзя.

У 1939 мабілізаваны ў польскае войска. 

Быў арыштаваны органамі савецкай дзяржбяспекі, знаходзіўся ў лагерах. У 1942 годзе ўступіў у армію генерала Андэрса, разам з ёю выйшаў у Іран, а адтуль у Палестыну. 

З 1949 жыў у Вялікабрытаніі, у Беларускім Доме ў Лондане. Быў аўтарам беларускага рэлігійнага часопіса «Божым шляхам» (Парыж-Лондан).

Памёр  28 снежня 1971 года ў Лондане, дзе пахаваны на могілках Святога Панкрата.

1897 год. Нарадзіўся Язэп Адамовіч. 

Беларускі дзяржаўны дзеяч, другі старшыня СНК БССР (1924-1927). Адзін з актыўных дзеячаў палітыкі беларусізацыі.

Удзельнік Першай сусветнай вайны, георгіеўскі кавалер. Вёў рэвалюцыйна-прапагандысцкую дзейнасць сярод салдат.

У 1918 годзе фармаваў палкі дзеля спынення нямецкіх войск, удзельнік падаўлення антысавецкіх выступленняў ў Гомелі, у Віцебскай, Смаленскай губернях, камендант Смаленска, ваенны камісар Смаленскай губерні, Магілёўскага і Лепельскага ваенных Саветаў.

У 1920-1927 гадах сябра ЦВК БССР і прэзідыума ЦВК БССР, ваенны камісар Менскай губерні, старшыня Менскага гарнізона, народны камісар па вайсковых справах БССР і адначасова народны камісар унутраных спраў БССР, старшыня СНК БССР.

Браў удзел у падрыхтоўчай рабоце па ўтварэнні СССР, прыняў удзел у першым і другім узбуйненнях БССР

У 1924 годзе разам з А. Чарвяковым і У. Ігнатоўскім падпісаў «Палажэнне аб Інстытуце беларускай культуры». Паводле слоў Язэпа Пушчы, у Адамовіча знаходзілі падтрымку нацыянальна арыентаваныя літаратары.

Пасля канфлікта з Першым сакратаром ЦК КП(б)Б А. Крыніцкім быў пераведзены ў Маскву. Працаваў на розных пасадах у Маскве, на Далёкім Усходзе.

22 красавіка 1937 года у атмасферы масавых рэпрэсій і цкаванняў застрэліўся ў цягніку Уладзівасток – Масква.

1907 год. У Копысі нарадзілася Соф’я Друкер. 

Беларуская оперная спявачка, народная артыстка Беларусі.

Скончыла Беларускія музычны тэхнікум, студыю оперы і балета,  кансерваторыю. Усё сваё жыццё прысвяціла служэнню Дзяржаўнаму тэатру оперы і балета БССР, за выключэннем гадоў ваеннай эвакуацыі, калі спявала ў Саратаўскім тэатры, удзельнічала ў працы франтавых канцэртных брыгад.

Адна з першых беларускіх оперных спявачак. Першая выканаўца многіх партый у беларускіх нацыянальных операх.

Лепшыя партыі опернай класікі: Яраслаўна («Князь Ігар» А. Барадзіна), Наташа («Русалка» А. Даргамыжскага), Марыя («Мазепа» П. Чайкоўскага), Аіда («Аіда» Джузэпэ Вердзі) і іншых.

Яе двое дзяцей загінулі ў першы дзень бамбардзіроўкі Мінска нацыстамі.

Памерла 21 красавіка 1984 года.

1907 год. У в. Гарадзец Быхаўскага раёна нарадзіўся Канстанцін Лукашоў. 

Беларускі геолаг. Рэктар Ленінградскага і Беларускага дзяржаўных ўніверсітэтаў. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, доктар геолага-мінералагічных навук, прафесар. Заслужаны дзеяч навукі БССР.

Пасля сканчэння Ленінградскага ўніверсітэта, працаваў загадчыкам кафедры, дэканам геолага-глебава-геаграфічнага факультэта, рэктарам ЛДУ.

Падчас Другой Сусветнай вайны быў прадстаўніком у Нью-Ёрку па ленд-лізу. Пасля вайны загадваў кафедрай у Маскоўскім універсітэце імя М. Ламаносава, быў рэктарам БДУ (1953-1956), віцэ-прэзідэнтам АН БССР (1956-1969), дырэктарам Інстытута геахіміі і геафізікі АН БССР, старшынёй Беларускага геаграфічнага таварыства (1957-1960).

Аўтар прац па грунтазнаўству, фізічнай і эканамічнай геаграфіі, чацвярцічнай геалогіі і геахіміі, праблемах рацыянальнага выкарыстання і аховы навакольнага асяроддзя, геалогіі Забайкалля і Амурскай вобласці, даследаванняў па эканоміцы ЗША, праблемах мінеральных рэсурсаў і геапалітыцы. Абгрунтаваў перспектывы пошукаў радовішчаў металаў і неметалічнай сыравіны на тэрыторыі Беларусі.

Памёр 23 мая 1987 года.

1910 год. Нарадзіўся Канстанцін Заслонаў. 

Адзін з кіраўнікоў беларускага савецкага партызанскага руху. Герой Савецкага Саюза.

Да вайны працаваў начальнікам дэпо станцыі Орша. У верасні 1941 года стварыў партызанскі атрад з чыгуначнікаў. Сам Заслонаў уладкаваўся на працу ў Аршанскае дэпо начальнікам рускіх паравозных брыгад, стварыў і ўзначаліў некалькі падпольных дыверсійных груп, якія паралізавалі работу Аршанскага чыгуначнага вузла.

У лютым 1942 года пайшоў у партызаны. Камандзір партызанскай брыгады «Дзядзькі Косці», камандуючы  партызанскімі сіламі аршанскай зоны.

Загінуў 14 лістапада 1942 года ў баі супраць карнікаў.

У Айчынную вайну 2 партызанскія брыгады называліся імем Заслонава. У Оршы створаны мемарыяльны музей Заслонава, яго імя прысвоена дэпо станцыі Орша, школе, алеі ў Оршы, чыгуначнай станцыі ў Лепельскім раёне, вёсцы ў Сенненскім раёне, дзіцячай чыгунцы ў Мінску, многім вуліцам у шэрагу населеных пунктах Беларусі, у тым ліку ў Магілёве.  Пра яго складзены народныя песні і легенды.

1960 год. Нарадзіўся Георгій Кандрацьеў. 

Беларускі футбаліст і трэнер. Галоўны трэнер нацыянальнай зборнай Беларусі. Чэмпіён СССР (1982), бронзавы прызёр чэмпіянату СССР, фіналіст кубка СССР, уладальнік Кубка Федэрацыі футбола СССР (1990).

Гулец віцебскай «Дзвіны», мінскага і брэсцкага «Дынама», адэскага «Чарнаморца», маскоўскага «Лакаматыва», мазырскай «Славіі», іншых клубаў, у тым ліку еўрапейскіх, член зборнай СССР.

Трэнераваў мазырскую «Славію», мінскае «Дынама», віцебскі «Лакаматыў», «Смаргонь» (вывеў у Вышэйшую лігу чэмпіянату) і іншыя, ўзначальваў моладзевую зборную Беларусі.

1964 год. Памёр Янка Журба (Іван Івашын).  

Беларускі паэт.

Нарадзіўся ў сялянскай сям’і, у якой было 12 чалавек.

Настаўнічаў ва Украіне, Беларусі, Расіі, працаваў у навукова-педагагічнай камісіі Наркамасветы БССР, інспектарам Бабруйскага, Калінінскага (Клімавічы) акруговых аддзелаў народнай асветы (1923-1927), выкладчыкам Чэрыкаўскай сямігодкі, Магілёўскага медвучылішча (1927-1934), супрацоўнікам Інстытута мовазнаўства АН БССР, настаўнікам спеваў у Чашніцкім раёне.

Апошнія гады жыцця правёў у в. Слабада пад Полацкам, у Полацку ў сваякоў і манашак зачыненага Свята-Еўфрасінеўскага манастыра, у доме састарэлых.

Аўтар этнаграфічных нарысаў, вершаў для «Нашай нівы», «Савецкай Беларусі», «Полымя», 5 зборнікаў паэзіі, 3 кніг вершаў для дзяцей. У 1950 выйшлі Выбраныя творы.

У яго гонар названы вуліцы ў Полацку, Магілёве, некаторых іншых гарадах.

1991 год. Памёр Кандрат Крапіва (Атраховіч). 

Беларускі пісьменнік, паэт, сатырык, драматург, перакладчык, грамадскі дзеяч, літаратуразнавец. Народны пісьменнік. Герой Сацыялістычнай Працы. Лаўрэат дзвюх Сталінскіх, Дзяржаўнай прэмій СССР. Акадэмік АН БССР, доктар філалагічных навук. Заслужаны дзеяч навукі.

Працаваў у Цэнтральным бюро краязнаўства, у часопісах, газетах, дырэктарам Інстытута мовазнаўства АН БССР, віцэ-прэзідэнтам АН БССР.

Неаднаразова абіраўся дэпутатам, старшынёй Вярхоўнага Савета БССР.

Аўтар вершаваных фельетонаў, сатырычных вершаў, куплетаў, баек, прозы, крытычных, лінгвістычных артыкулаў, каля 20 кніг сатыры і гумару. Майстар  камедыйнага жанру, па яго п’есах зняты кінафільмы.

Творы Крапівы перакладзены на многія мовы свету. Сам пераклаў шмат твораў рускай і замежнай класікі.

Адзін з навуковых рэдактараў «Русско-белорусского словаря», рэдактар «Беларуска-рускага слоўніка», «Тлумачальнага слоўніка беларускай мовы» ў 5 тамах. Узначальваў Тэрміналагічную камісію Беларускай Савецкай Энцыклапедыі, непасрэдна займаўся распрацоўкай тэрміналогіі ў розных галінах навукі. Навуковы рэдактар «Дыялекталагічнага атласа беларускай мовы».

У яго гонар названы Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору акадэміі навук, Уздзенская СШ № 2, названы вуліцы ў Мінску і Уздзе. У Мінску на доме па праспекце Незалежнасці, 76, устаноўлена мемарыяльная дошка.

1995 год. Памёр Анатоль Ляляўскі. 

Беларускі тэатральны рэжысёр. Народны артыст.

У 1956-1986 гадах працаваў рэжысёрам Беларускага дзяржаўнага тэатра лялек, выкладаў у Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце.

Сярод яго лепшых пастановак па творах беларускіх аўтараў «Дзед і жораў» В.Вольскага, «Сярэбраная табакерка» паводле Змітрака Бядулі, «Ліпавічкі» У. Галубка, «Сымон-музыка» паводле Якуба Коласа і іншыя.

2017 год. Памёр Антон Шукелойць. 

Дзеяч беларускай эміграцыі ў ЗША. Беларускі этнограф, педагог.

Падчас студэнцтва ва Універсітэце Стэфана Баторыя працаваў у  этнаграфічным музеі, выязджаў для збору матэрыялаў у розныя мясціны Беларусі, быў сябрам Беларускага студэнцкага саюза, старшынёй Таварыства прыяцеляў беларусаведы, спяваў у хоры пад кіраўніцтвам Рыгора Шырмы.

З 1939 года настаўнічаў, арганізаваў першую ашмянскую беларускую сярэднюю школу, настаўніцкія курсы, каля 90 беларускіх школ на Ашмяншчыне, працаваў загадчыкам аддзела народнай асветы і школьным інспектарам-метадыстам Ашмянскага раёна.

23 чэрвеня 1941 года арыштаваны НКУС, вызваліўся ў выніку налёту нямецкай авіяцыі.

Эміграваў. У Германіі адшукваў сляды беларускіх музейных каштоўнасцей. У ЗША працаваў старшынёй Беларуска-Амерыканскага задзіночання, членам рэдакцыі газеты «Беларус», Беларускага інстытута навукі і мастацтва ў Нью-Ёрку.

Дзень у гісторыі. 31 снежня. Нарадзіліся спявак Антон Баначыч, першы даследчык Вавілона Максімільян Рыла, Аляксандра Герасіменя. Аксамітавы развод Чэхіі і Славакакіі

Навіна ад

Наступленне Новага года. 

У большасці сучасных краін свету  адзначаецца наступленне Новага года ў ноч з 31 снежня на 1 студзеня. Звычай адзначаць Новы год менавіта 1 студзеня ўвёў Юлій Цэзар у 46 годзе да нашай эры. У Старажытным Рыме свята было прысвечана двухаблічнаму богу Янусу, адна асоба якога глядзіць у будучыню (Новы год), а іншая – звернута ў мінулае (адыходзячы год). У гонар Януса носіць назву і першы месяц года на латыні – Януарый, на беларускай – студзень.

1 студзеня як свята Новага года на тэрыторыі Вялікага княства Літоўскага прапісалася ў 1364 годзе. Ва ўсходняй частцы Беларусі з 1493 па 1700 год пачынаўся паводле візантыйскай царкоўнай традыцыі 1 верасня.

У Расіі, да якой былі далучаны беларускія землі ў ХVІІІ стагоддзі, Новы год адзначаюць 1 студзеня з 1700 года па ўказе Пятра I. Да 1 лютага 1918 года свята адзначалі па юліянскім календары, а затым перайшлі на грыгарыянскі. Першы Новы год, які супаў з еўрапейскім, прыпаў на 1919 год.

Выхадны 1 студзеня ўвялі яшчэ ў дарэвалюцыйныя часы для працоўных. Пачынаючы з 1929 года святкаванне Калядаў было афіцыйна адменена, а Новы год стаў звычайным працоўным днём. Да 1947 года 1 студзеня ў СССР працягвала заставацца працоўным днём. 23 снежня 1947 года, указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР 1 студзеня стала святочным і выходным днём.

Упершыню Новы год у СССР сталі святкаваць у 1935 годзе: Дзед Мароз, ёлка, падарункі пад ёлкай. У студзені 1937 года ў Дзеда Мароза з’явілася абавязковая спадарожніца – Снягурка, вытокі якой ляжаць у паганскай міфалогіі.

Святкаванне Новага года, як новая савецкая традыцыя, адной з першых апісана ў аповедзе “Чук і Гек” Аркадзя Гайдара 1939 года.

Навагодняя ёлка ў ВКЛ прыйшла з Еўропы. Да Дзеда Мароза было вядомае славянскае боства Зюзя, якое дабрынёй і шчодрасцю не адрознівалася. 

У беларусаў Зюзя – сівы тоўсты дзед нізкага росту з калматай барадой, босы, без шапкі, з жалезнай булавой. Большую частку зімы Зюзя праводзіць у лесе, але час ад часу наведваецца ў вёскі, прыносячы туды моцны мароз. “Зюзя на дварэ – куцця на стале”.

На навагодні стол беларусы спрадвек ставілі 12 страў як сімвал кожнага месяца года. Абавязковай была «куцця» – каша з мёдам і разынкамі. Яна павінна была быць шчодрай. Першую лыжку, паводле традыцыі, аддавалі продкам. Таксама гатавалі стравы з мяса, салаты, саленні, бліны і ўзвары. Чым больш шчодры стол, тым, лічылася, будзе багацейшы год.

Дзень памяці Папы Сільвестра I (каталіцкі каляндар). 

Сільвестр I – біскуп Рыма ў 314-335 гадах. Хрысціянскі святы, ушанаваны ў ліку свяціцеляў. Памяць у Праваслаўнай царкве здзяйсняецца 2 студзеня.

У 284 годзе прыняў сан святара, а падчас ганенняў на хрысціян трапіў пад рэпрэсіі за пахаванне забітых. Легенда звязвае дзейнасць Сільвестра са зваротам імператара Канстанціна ў хрысціянства: Канстанцін будучы паганцам праводзіў у Рыме ганенні на хрысціян і ў якасці пакарання захварэў свавольствам. Сільвестр хрысціць яго і хворы вылечваецца. У якасці падзякі імператар уводзіць прывілеі для хрысціян, будуе цэрквы, аб’яўляе рымскага біскупа кіраўніком духавенства, перадае Сільвестру і яго пераемнікам уладу над заходняй паловай Рымскай імперыі (Канстанцінаў дар). Легенда атрымала распаўсюджанне у лацінскай, грэчаскай і ўсходніх выкладах.

1880 год. Нарадзіўся Антон Баначыч. 

Рускі і беларускі спявак (бас-барытон, пазней драматычны тэнар), артыст оперы, кампазітар і педагог, стваральнік Мінскай Дзяржаўнай студыі оперы і балета, на базе якой з’явіўся Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатр оперы і балета Рэспублікі Беларусь.

Творчасць Баначыча – адна з «залатых» старонак музычнай культуры канца ХІХ – пачатку ХХ стагоддзяў.

Спяваў у тэатрах Харкава, Кіева, Екацярынаслава, Тыфліса, Саратава, Баку, Пецярбурга і іншых гарадоў. На сцэне маскоўскага Вялікага тэатра выканаў мноства партый. Шмат гастраляваў па Еўропе, ЗША.

Прымаў удзел і ў аперэтах, і ў канцэртах, асабліва праславіўся з выкананнем цыганскіх рамансаў пад уласны акампанемент на гітары. Запісаў 13 пласцінак.

Сам складаў музыку, выступау з уласнымі песнямі і рамансамі.

У Беларусі кіраваў класамі оперы, сольных спеваў і камернага ансамбля Беларускага музычнага тэхнікума, Дзяржаўнай студыі оперы і балета, кафедрай у Мінскай кансерваторыі, Вялікага тэатра оперы і балета БССР.

Памёр у 1933 годзе

1802 год. Нарадзіўся Максімільян Станіслаў Рыла. 

Філосаф, археолаг-даследчык Вавілона, арыенталіст, каталіцкі місіянер на Блізкім Усходзе і ў Паўночнай Афрыцы.

Скончыў Полацкую езуіцкую акадэмію, вучыўся ў Віленскім, Грыгарыянскім (Рым) універсітэтах. Прафесар філасофіі. 3 1833 года святар.

Упершыню даследаваў руіны старажытнага Вавілона і ахвяраваў музею Ватыкана багатую калекцыю археалагічных знаходак. У 1837 абраны ў Папскую археалагічную акадэмію і Арыенталагічнае таварыства Францыі. 

У 1839 годзе на Блізкім Усходзе, адкрыў у Бейруце Каталіцкую акадэмію, якая была пераўтворана ў Бейруцкі ўніверсітэт Святога Іосіфа. У 1841-1843 гадах –  на Мальце, надрукаваў каментарыі да выдання заснавальніка ордэна езуітаў Ігнація Лаёлы «Духоўныя практыкаванні». Быў рэктарам Рымскага калегіума, апостальскім вікарыям Цэнтральнай Афрыкі ў Хартуме (Судан).

Памёр 17 чэрвеня 1848 года.

1916 год. Памёр Казімір Альхімовіч. 

Мастак.

Як удзельнік паўстання 1863-1864 гадоў, быў сасланы на Урал.

Пасля спасылкі вучыўся ў Варшаве, Мюнхене, Парыжы.

Яго творчасці характэрная гістарычная і міфалагічная тэматыка, пейзажы Літвы, Татраў, рэлігійныя палотны, жанравыя сцэнкі.

Ствараў карціны на тэмы беларускай, польскай і літоўскай гісторыі: «Пахаванне Гедыміна», «Ліздзейка з дачкой на руінах царквы Пяруна», «Абарона Ольштына», «Смерць Глінскага ў турме» і іншыя.

У творах, створаных пад уплывам ссылкі, гучыць пратэст супраць царскага самадзяржаўя: «Смерць у выгнанні», «Пахаванне на Урале», «На этапе» і іншыя.

Захапляўся роспісам фарфору і фаянсу, разьбой па дрэве.

Ілюстратар твораў Ю. Славацкага,  А. Міцкевіча.

Вялікая колькасць прац мастака захоўваецца ў варшаўскім Народным музеі.

1931 год. Нарадзіўся Пётр Зялінскі. 

Беларускі гісторык. Доктар гістарычных навук, прафесар.

Скончыў Гомельскі дзяржаўны педінстытут, аспірантуру БДУ.

Працаваў на кафедры гісторыі Беларусі новага і найноўшага часу БДУ.

Займаўся арганізацыяй і развіццём гістарычнай адукацыі, распрацоўкай сучасных мадэляў выкладання, даследаваннем палітычнай гісторыі Беларусі XX стагоддзя, рэвалюцыйна-дэмакратычнага руху ў Заходняй Беларусі.

Памёр 15 ліпеня 2019 года.

1985 год. Нарадзілася Аляксандра Герасіменя. 

Беларуская плыўчыха. Двухразовая віцэ-чэмпіёнка Алімпійскіх гульняў 2012 года, бронзавая прызёрка Алімпійскіх гульняў 2016 года. Чэмпіёнка Чэмпіянату свету,  чэмпіёнка і сярэбраная прызёрка Чэмпіянату Еўропы, Трохразовая чэмпіёнка Еўропы сярод юніёраў, рэкардсменка Еўропы сярод юніёраў.

Уладальніца 12 залатых, 12 сярэбраных і 12 бронзавых медалёў на спабоніцтвах рознага ўзроўню.

18 жніўня 2020 года падпісала адкрыты ліст прадстаўнікоў спартыўнай галіны  Беларусі з патрабаваннем прызнаць несапраўднымі выбары прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. Была сярод атлетаў, што заявілі аб стварэнні Свабоднага аб’яднання спартсменаў Беларусі, удзельнічала ў пратэстах, выступала супраць гвалту ў краіне.

У кастрычніку 2020 года пераехала ў Вільнюс і ўзначаліла Беларускі фонд спартыўнай салідарнасці. Адказная за маладзёжную палітыку і спорт у Народным антыкрызісным упраўленні.

26 снежня 2022 года ў Беларусі завочна прысуджана да 12 гадоў пазбаўлення волі.

1990 год. Пачала дзейнічаць другая лінія Мінскага метрапалітэна – Аўтазаводская. 

Зараз мае 14 станцый. Мінскі метрапалітэн – дзявяты па ліку на постсавецкай прасторы. Па колькасці пасажыраў у год займае 4 месца ў СНД пасля Маскоўскага, Санкт-Пецярбургскага і Кіеўскага метрапалітэнаў. Першая лінія метрапалітэна – Маскоўская (зараз 15 станцый) адкрыта 30 чэрвеня 1984 года. Працуе 3-я лінія – Зеленалужская (4 станцыі з 14), плануецца 4-я.

 

1992 год. Апошні дзень існавання Чэхаславакіі. 

Падзенне камуністычнага рэжыму ў 1989 годзе прывяло да ўзмацнення тэндэнцый палітычнага размежавання Чэхіі і Славакіі. Посткамуністычныя эліты абедзвюх частак дзяржавы ўзялі курс на незалежнасць.

У 1990 годзе разгарэлася так званая «злучковая вайна». Чэшскія палітыкі настойвалі на захаванні ранейшага напісання «Чэхаславакія» ў адно слова, славакі патрабавалі злучковага напісання: «Чэха-Славакія». 

У выніку кампрамісу з 29 сакавіка 1990 года краіна стала афіцыйна называцца «Чэшская і Славацкая Федэратыўная Рэспубліка» (ЧСФР), скарочаная назва «Чэхаславакія» па-славацку магла пісацца са злучком, па-чэшску – без злучка. 

На наступны дзень 1 студзеня, чэхі і славакі сустрэлі новы 1993 год як грамадзяне асобных краін. Адбыўся так званы аксамітавы развод.

1994 год. У апошні раз імя Фрэнка Сінатры з’явілася ў спісе 20 найлепшых выканаўцаў ЗША і Вялікабрытаніі. 

Першы раз яго імя было ўключана ў спіс 28 мая 1955 года, і ўсе гэтыя гады яно нязменна там прысутнічала.

Ф. Сінатра (1915-1998) – амерыканскі спявак (крунер), кінаакцёр, кінарэжысёр, прадзюсер, шоумен, дырыжор, палітычны актывіст. Лаўрэат кінапрэміі “Оскар”, 11 разоў быў лаўрэатам “Грэмі”. Славіўся высокім майстэрствам выканання песень, віртуознай тэхнікай інтанацыйнага фразіравання, яснай артыкуляцыяй кожнага слова і склада і «аксамітным» тэмбрам голасу. 

За 60 гадоў творчай кар’еры выканаў у студыі і на канцэртах больш за 2 000 песень, гастраляваў у больш як 40 краінах свету, пласцінкі з яго песнямі прададзены ў колькасці больш за 150 мільёнаў экземпляраў.

Дзень у гісторыі. 22 снежня. Заснаваны дамініканскі ордэн. Скінуты рэжым Чаўшэску. Цунамі ў Інданезіі. Дзень ўшанавання ксяндза Уладзіслава Чарняўскага

Навіна ад

Дзень сонцастаяння. 

У паўночным паўшар’і – зімовае сонцастаянне (самы кароткі дзень года), у паўднёвым – летняе сонцастаянне (самы доўгі дзень). Наступае 21 снежня у 21:48 па Сусветнаму часу, і 22 снежня у  00:48 па Мінскаму. У Магілёве дзень усяго толькі 7 гадзін і 24 хвіліны.

Ганны (славянскі народны каляндар).  

«Ганкі — сядайце на санкі».

Русіны Букавіны лічылі, што з гэтага дня пачынаецца Новы год, а беларусы — што здзяйсняецца паварот на лета.

Ва ўсходніх славян прынята ў гэты дзень маліцца святой Ганне пры бясплоднасці. Цяжарным загадвалася пасціцца, а таксама на працягу сутак забаранялася прымацца за якую-небудзь істотную працу, не сыходзіць з хаты.

Казалі, што з гэтага дня ваўкі пачынаюць хадзіць зграямі: «На Зачацце Святой Ганны ваўкі становяцца, а пасля Вадохрышча разбягаюцца». Ганны – прыбавіцца багата дня.

Калі снег прываліць ушчыльную да агароджы – дрэннае лета, а калі ёсць прамежкі – ураджайнае.

1216 год. Папа Ганорый III зацвердзіў ордэн вандроўных прапаведнікаў ― дамініканцаў. 

Члены ордэна называлі сябе «божымі сабакамі», а на іх сцягу былі намаляваныя сабакі, якія раздзіраюць на часткі цела ерэтыкоў.

Прасоўванне ордэна на Усход пачалося з Кіева, пры князі Уладзіміры Рурыкавічы, калі адкрыўся касцёл Найсвяцейшай Панны Марыі і пачала дзейнічаць у 1233 годзе дамініканская місія.

У Беларусі першы дамініканскі манастыр заснаваны ў Любчы ў 1250 годзе. У першай палове XVII стагоддзя тут заснавана 10 дамініканскіх манастыроў, у другой палове – 25, у XVIII стагоддзі – 6, у XIX – 1. У Навагрудку знаходзіўся манастыр сясцёр-дамініканак.

Дамініканскі манастыр быў заснаваны ў 1681 годзе ў Княжыцах пад Магілёвам, дамініканцы размясціліся і ў Мсціславе, Клімавічах.

Фота: Былы княжыцкі дамініканскі сабор Святога Антонія. Пераўтвораны ў 1865 годзе у царкву Аляксандра Неўскага. Зачынена ў 1965 годзе. Разбураецца.

1264 год. Заключаны мірны і гандлёвы дагавор полацкага князя Гердзеня з Рыгай і Лівонскім ордэнам. 

Полацк адмовіўся ад экспансіі ў ніжнім Падзвінні і латгальскіх зямель, Ордэн гарантаваў непарушнасць Полацкіх зямель. Былі агавораны правы нямецкіх і полацкіх купцоў у Рызе і Полацку.

Фота: Полацк

1888 год. Нарадзіўся Леан Уладзіслаў Радзівіл. 

Апошні нясвіжскі і клецкі ардынат, ваенны, грамадскі і палітычны дзеяч Польшчы.  Ахвяра рэпрэсій.

Служыў у Праабражэнскім лейб-гвардыі палку, у генштабе рускай арміі, у тым ліку пры Стаўцы ў Магілёве.

У польскай арміі служыў у выведвальным аддзеле Генеральнага штаба. У 1935 годзе стаў апошнім 17-ым нясвіжскім і 14-ым клецкім ардынатам, пасяліўся ў Нясвіжы, займаўся замкам, заснаваў агурочны завод.

За некалькі дзён да захопу Чырвонай Арміяй Нсявіжу, у верасні 1939 года вывез і схаваў значныя каштоўнасці нясвіжскага замка.

Быў арыштаваны і ўтрымліваўся ў турмах Мінска, Масквы. Быў абменяны на вязняў рэжыму  Мусаліні і пераехаў у Італію, потым Вялікабрытанію, у Парыж.

Памёр 8 красавіка 1959 года ў Парыжы.

Яго ўнучка Дзіяна Марыя Роза Караба-Тэтаманці наведвала Нясвіжскі палац у 2014 і 2017 гадах і ўздымала пытанне аб перапахаванні Леана ў радавой спачывальні.

1895 год. У мястэчку Горы пад Горкамі нарадзіўся Даніла  Пагуляеў. 

Савецкі геолаг, географ, доктар геолага-мінералагічных навук, прафесар.

Удзельнік Першай сусветнай вайны (прапаршчык), грамадзянскай, Вялкай Айчыннай войн. Усё сваё жыццё выкладаў у Смаленскім педінстытуце: загадчык кафедраў геологіі, фізічнай геаграфіі і геалогіі, дэкан прыродазнаўчага факультэта, прарэктар, кіраўнік Заходнім абласным навукова-даследчым інстытутам геалогіі.

Даследчык прыродных умоў, рэсурсаў, карысных выкапняў Смаленскай вобласці.

Узначальваў Смаленскую абласную арганізацыю таварыства «Веды».

Памёр 19 верасня 1974 года. 

1917 год. Ва ўмовах падполля ў Мінску быў створаны Выканаўчы камітэт 1-га Усебеларускага з’езду. 

Нягледзячы на падтрымку У. Леніна і І. Сталіна, з’езд, які пачаў сваю працу 18 снежня, быў гвалтоўна разагнаны бальшавікамі А. Мясніковым, В. Кнорыным, К. Ландэрам.

Частка дэлегатаў сышла ў падполле і абрала Выканаўчы камітэт Рады з’езду з 17 чалавек на чале з Язэпам Варонкам. Пазней гэтыя структуры адыгралі важную ролю ў абвяшчэнні БНР.

31 студзеня 1918 года паводле дэкрэта Леніна ў Народным камісарыяце па нацыянальных справах на чале са Сталіным, стварылі Беларускі нацыянальны камісарыят, які адыграў выключную ролю ў стварэнні беларускай савецкай дзяржаўнасцці.

Язэп Варонка

1918 год. У Мінску заснаваны Беларускі савецкі тэатр. 

Ён узнік з удзельнікаў Таварыства драмы і камедыі, “Беларускай хаткі” і хору У. Тэраўскага. Прапрацаваў да сакавіка 1919 года. На яго базе і пад яго ўплывам узніклі першы тэатр рэвалюцыйнай сатыры (Тэрэвсат, Віцебск), БДТ-1 (тэатр імя Я. Купалы), БДТ – 2 (тэатр імя Я. Коласа). 

Хор У. Тэраўскага

1922 год. Нарадзілася Алена Васілевіч. 

Беларуская пісьменніца. Заслужаны работнік культуры.

Працавала ў Курскім абласным выдавецтве, часопісе «Работніца і сялянка», выдавецтвах «Мастацкая літаратура», «Юнацтва».

Аўтар аповесцей, 10 кніг апавяданняў, зборнікаў апавяданняў і аповесцей, аўтабіяграфічнай тэтралогіі, кніг нататкаў, эсэ, эцюдаў, шэрагу кніг для дзяцей.

Яе творы дакладныя ў апісанні побыту і раскрыцці характараў чалавека, у іх паэтычнае бачанне свету, стрыманая, даверлівая манера апавядання, жывая народная мова.

Перакладчыца на беларускую мову, у тым ліку рамана Д. Дэфо «Жыццё і дзіўныя прыгоды марахода Рабінзона Круза».

Памёрла 8 жніўня 2021 года. 

1932 год. Афіцыйна зарэгістравана Таварыства беларускай асветы, створанае ў Вільні.   

Культурна-асветная арганізацыя Заходняй Беларусі. Арганізатары і кіраўнікі А. Луцкевіч, Р. Астроўскі, А. Неканда-Трэпка, Я. Шнаркевіч  і іншыя. Выдавала газету «Родны край». 

Пры арганізацыі ўтвараліся гурткі, адкрываліся бібліятэкі-чытальні, наладжваліся лекцыі, спектаклі вандроўных тэатраў, разгортвалася выдавецкая дзейнасць. ТБА дамагалася адкрыцця беларускіх школ, выступала супраць паланізацыі, асуджала палітычныя рэпрэсіі ў БССР.

Кіраўніцтва ТБА імкнулася не дапусціць моладзь да ўдзелу ў палітычнай барацьбе, за што жорстка крытыкавалася дзеячамі кампартыі і Беларускай хрысціянскай дэмакратыі. 

Забаронена польскімі ўладамі 20 жніўня 1937 года.

Фота: На «літаратурнай гарбатцы» ў гасцях у інжынера Антона Неканды-Трэпкі. Стаяць (злева направа): Пётра Сергіевіч, М. Мілючанка, Станіслаў Станкевіч, А. Неканда-Трэпка; сядзяць: Янка Шутовіч, Максім Танк, Наталля Арсеннева, Антон Луцкевіч, Рыгор Шырма, Г. Трэпчыха. Вільня, 1937 год.

1937 год. Расстраляны НКУС  Янка Вярсоцкі. 

Беларускі рымска-каталіцкі святар, грамадскі дзеяч.

Скончыў Магілёўскую духоўную каталіцкую семінарыю ў Пецярбургу (1915). Падчас вучобы наведваў культурна-асветны гурток беларускіх студэнтаў-клерыкаў.

Служыў вікарыем парафій Святой Тройцы ў Мінску і Смаленску. Удзельнік 1-га з’езда беларускага каталіцкага духавенства (Мінск, 24-25 мая 1917). Член Саюза ксяндзоў-беларусаў. Быў адміністратарам парафіі Забелы Дрыса-Себежскага дэканата Віцебскай губерні.

Арыштаваны ДПУ ў 1927 годзе, адбываў пакаранне ў Салавецкім лагеры. У 1932 годзе зноў арыштаваны і сасланы ў Казахстан. Пасля трэцяга арышту прыгавораны да расстрэлу.

1937 год. Расстраляны НКУС  Раман Семашкевіч. 

Беларускі мастак-жывапісец, графік, скульптар.

Яшчэ студэнтам маскоўскага Вышэйшага мастацка-тэхнічнага інстытута стаў прызнаным мастаком. Яго творы набывалі Пушкінскі музей, Траццякоўская галерэя і іншыя ўстановы.

Пісаў партрэты, пейзажы, сцэны з гарадскога жыцця, жанравыя кампазіцыі. Аўтар партрэтаў М. Галадзеда, М. Гікалы, А. Александровіча, В. Таўлая, А. Грыневіча, Янкі Купалы, Якуба Коласа, скульптурнай кампазіцыі «Юны змагар».

Яго мастацтва высока цанілі яго сучаснікі.

У 1990 годзе ў Маскве адбылася першая пасмяротная выстаўка яго прац.

1989 год. У Румыніі скінуты рэжым Нікалае Чаўшэску. 

Н. Чаушэску (1918-1989) – генеральны сакратар ЦК Румынскай камуністычнай партыі (1965-1989), Прэзідэнт Сацыялістычнай Рэспублікі Румынія (1974-1989). 

Рэжым сканаў літаральна праз тыдзень пасля пачатку антыўрадавых хваляванняў. Дыктатар, які пазбавіўся падтрымкі арміі, паліцыі, пад радасныя воклічы дэманстрантаў на верталёце пакінуў прэзідэнцкі палац у Бухарэсце, але потым быў арыштаваны вайскоўцамі. 

Да ўлады часова прыйшоў апазіцыйны Фронт нацыянальнага выратавання.

25 снежня Чаўшэску і яго жонка Алена былі расстраляныя паводле пастановы Надзвычайнага ваеннага трыбунала. 

Трыбунал абвінаваціў Чаўшэску ў злачынствах супраць дзяржавы, генацыдзе ўласнага народа, адкрыцці таемных рахункаў у замежных банках і падрыве нацыянальнай эканомікі.

Фота: Затрыманне Мікалае і Алены Чаушэску.

1995 год. У ЗША памёр Мікола Шчорс. 

Беларускі палітычны дзеяч.

Медык, грамадскі актывіст, кіраўнік Беларускага студэнцкага саюза (1935-1937), старшыня Беларускага камітэта ў Варшаве.

19 чэрвеня 1941 года выбраны старшынёй Беларускага нацыянальнага цэнтра, які разглядаўся як урад будучай Беларусі пад пратэктаратам Германіі. Аднак праз тры тыдні, пасля наведвання Беларусі, адмовіўся ад палітычнай дзейнасці. Вярнуўся ў Варшаву, дзе узначальваў Беларускі камітэт.

У Германіі узначальваў Беларускае праваслаўнае аб’яднанне, быў другім віцэ-прэзідэнт адноўленай Беларускай цэнтральнай рады (1948-1952).

У ЗША узначальваў Злучаны беларуска-амерыканскі дапамаговы камітэт, стаў стваральнікам і старшынёй Беларускага кангрэсавага камітэта Амерыкі, сустваральнік Камітэта незалежнай Беларусі, Беларуска-амерыканскага саюза. 

Супрацоўнічаў з камісіяй па даследаваннях бальшавіцкіх рэпрэсій у дачыненні нерускіх народаў СССР (камісія кангрэсмена Чарльза Керстена): прадставіў шматлікія дакументы рэпрэсій беларусаў.

У ЗША меў уласную клініку, з’яўляўся віцэ-прэзідэнтам Амерыканскай асацыяцыі хірургаў. Займаўся дабрачыннасцю: адзін з асноўных фундатараў падчас пабудовы царквы ў Саўт-Рыверы.

2001 год. Памёр Уладзіслаў Чарняўскі. 

Беларускі ксёндз. Перакладчык Бібліі і Катэхізіса на беларускую мову.

Скончыў беларускую настаўніцкую школу ў Барунах, гімназію пры друйскім кляштары марыянаў,  Віленскую духоўную семінарыю. Член ордэна марыянаў.

Ксяндзом служыў у Крэве, Вільні, Вішневе Валожынскага раёна. У 1968 годзе Папам Рымскім прызначаны дарадчыкам пры Кангрэгацыі абрадаў.

Дабіўся папскага блаславення на правядзенне богаслужэнняў па-беларуску. Доўгія гады ён быў адзіным святаром на Беларусі, хто вёў службу на роднай мове.

Пахаваны ў Вішневе. На стагоддзе з дня народзінаў (2016) у Вішневе адкрыўся музей святара.

2018 год. Цунамі ў Зондскім праліве стала адным з самых разбуральных у гісторыі Інданезіі.  

Цунамі абрынулася на абодва бакі Зондскага праліва, як мяркуюць, яно было выклікана вывяржэннем вулкана Анак Кракатау. Загінула, па меншай меры 429 чалавек, больш за 1400 былі паранены.

На думку навукоўцаў, абвалілася падводная частка вулканічнага конусу, гэта і выклікала магутную хвалю.

Сярод ахвяр апынуліся ўдзельнікі папулярнай у Інданезіі мясцовай групы Seventeen. Хвалі накрылі музыкаў і іх гледачоў проста падчас выступу ў курортным горадзе Танджунг-Лесунг.

Дзень у гісторыі. 16 лістапада. Створана ЮНЕСКА. Ядвіга Анжуйская стала каралевай Польшчы. Нарадзіліся рэлігійны дзеяч Вінцэнт Гадлеўскі, паэт Ян Скрыган, футбаліст Аляксандр Пракапенка

Навіна ад

Міжнародны дзень талерантнасці.

Абвешчаны ў “Дэкларацыі прынцыпаў цярпімасці” ЮНЕСКА на 28-й Генеральнай канферэнцыі ЮНЕСКА (1995).

Пад цярпімасцю (талерантнасцю) у Дэкларацыі разумеецца “павага, прыняцце і правільнае разуменне багатай разнастайнасці культур нашага свету, нашых форм самавыяўлення і спосабаў праяў чалавечай індывідуальнасці”. 

Дэкларацыя абвяшчае “прызнанне таго, што людзі па сваёй прыродзе адрозніваюцца па вонкавым выглядзе, становішчы, гаворцы, паводзінам і каштоўнасцям і валодаюць правам жыць у свеце і захоўваць сваю індывідуальнасць”.

Дэкларацыя разглядае пагрозы чалавецтву, якія нясе нецярпімасць, прапануе метады і праграмы барацьбы з нецярпімасцю.

Часта беларусы блытаюць талерантнасць з саступкай, угодніцтвам, паблажкай, адмовай ад сваіх перакананняў або прыняццем іншага светапогляду.

Генеральны сакратар ААН Кофі Анан сцвярджаў: „Талерантнасць не варта блытаць ні з пасіўнасцю, ні з пагадненнем ці абыякавасцю. Гэта актыўнае, станоўчае і адказнае стаўленне да чалавечай разнастайнасці.“

1384 год. Ядвіга Анжуйская каранавана на каралеву Польшчы. 

Каталіцкая святая.

Абрана пасля смерці бацькі – караля венгерскага і польскага Людовіка Венгерскага. Каралева ў 1384-1399 гадах. 

У 1385 заключыла Крэўскую унію, у 1386 годзе выйшла замуж за Ягайлу. Атрымала ад яго ў падарунак Магілёў.

У 1397 годзе фундавала ў Пражскім універсітэце асобны калегіум для судэнтаў з ВКЛ («speciale collegium pro Lythwanorum nacione»). У тэстаменце запісала ўласныя сродкі на аднаўленне Кракаўскай акадэміі.

Памерла ў 1399 годзе падчас родаў, не пакінуўшы Ягайлу нашчадкаў.

Доўгі час неафіцыйна ўшаноўвалася ў Польшчы як святая. Афіцыйна беатыфікавана Каталіцкім Касцёлам ў 1986 годзе, кананізавана ў 1997 года. Дзень памяці –17 ліпеня.

wikimedia.org

 1673 год. Нарадзіўся Аляксандр Меншыкаў.

Расійскі дзяржаўны і ваенны дзеяч, генералісімус. Сын дробнага літоўскага шляхцiча. 

Паплечнік Пятра І, пасля яго смерці ў 1725-1728 – фактычны кіраўнік Расіі. Князь і адзіны рускі герцаг, князь Рымскай імперыі.

Першы генерал-губернатар Пецярбурга (1703-1727), кіраваў будаўніцтвам горада, Кранштата.

У 1705 годзе разам з Пятром І удзельнічаў у забойстве святароў у полацкім Сафійскім саборы. Пасля знішчэння ў агні Магілёва, удзельнічаў у бітве пад Лясной (1708). Удзельнік рабавання і руйнавання многіх беларускіх гарадоў і мястэчак.

wikimedia.org

 1898 год. Нарадзіўся Вінцэнт Гадлеўскі. 

Беларускі рэлігійны і грамадскі дзеяч, публіцыст.

Душпастырскую дзейнасць распачаў у 1916 годзе. Служыў вікарыем пры кафедральным касцёле ў Мінску. Браў удзел у дзейнасці беларускіх культурна-адраджэнскіх, рэлігійных і палітычных арганізацый.

Член Беларускага нацыянальнага камітэта, удзельнік Усебеларускага з’езда. Член Рады БНР.

У 1920-я гады шырока займаўся нацыянальна-рэлігійнай і культурна-асветнай дзейнасцю на Віленшчыне, за якую арыштоўваўся польскімі ўладамі, быў асуджаны на 2 гады турмы.

Адзін з заснавальнікаў Беларускага каталіцкага выдавецтва ў Вільні (1928).

Пераклаў на беларускую мову Новы запавет. Заснаваў газету «Беларускі фронт».

Падчас нямецкай акупацыі быў галоўным школьным інспектарам, кіраваў працай па падрыхтоўцы праграм навучання для беларускіх пачатковых школ, адначасова быў сябрам Цэнтралі Беларускай народнай самапомачы. Правіў службу ў Чырвоным касцёле ў Мінску.

За крытыку нямецкай палітыкі ў дачыненні беларускага народа быў арыштаваны нямецкай паліцыяй у Мінску 24 снежня 1942 года. У снежні 1942 года загінуў у канцлагеры Трасцянец.

wikimedia.org

1905 год. Нарадзіўся Ян Скрыган. Беларускі пісьменнік, паэт, публіцыст і крытык. Заслужаны работнік культуры.

Член літаратурных аб’яднанняў «Маладняк» і «Літаратурна-мастацкая камуна».

У 1929 годзе займаўся калектывізацыяй на Магілёўшчыне.

У 1936 годзе арыштаваны НКУС і асуджаны на 10 гадоў пазбаўлення волі з высылкай у Сібір. У чэрвені 1949 года зноў арыштаваны і высланы ў Сібір.

Пасля рэабілітацыі ў 1954 годзе вярнуўся ў Мінск. 

Адзін з першапраходцаў беларускага нарыса як новага літаратурнага жанру.

Аўтар вершаў, зборнікаў нарысаў, кніг апавяданняў, аповесцей, успамінаў, партрэтаў, нататак і артыкулаў па праблемах літаратурнага майстэрства і культуры мовы.

Пераклаў на беларускую мову рускіх, украінскіх, літоўскіх, латышскіх, эстонскіх пісьменнікаў.

Памёр 18 верасня 1992 года ў Мінску.

wikimedia.org

 1923 год. Нарадзіўся Мікалай Крукоўскі. 

Беларускі эстэтык, філосаф, культуролаг. Доктар філасофскіх, кандыдат філалагічных навук, прафесар.

Партызан брыгады К. Заслонава.

Працаваў у БДУ і ўніверсітэце культуры, Нацыянальным навукова-асветніцкім цэнтры імя Францыска Скарыны.

Аўтар артыкулаў, манаграфій па праблемах філасофіі, тэарэтычнай эстэтыкі, культуралогіі, станаўлення нацыянальнай самасвядомасці, узаемаадносін культуры і суверэнітэту народа. 

Лічыў, што культура ўяўляе сабой складаную і ў той жа час вельмі цэласную сістэму з выразнай іерархічнай будовай, у структуру якой уваходзяць матэрыяльная культура, мастацкая культура і культура духоўная.

У 2017 годзе выдадзены Збор твораў у 5 тамах.

Памёр 30 верасня 2013 года ў Мінску.

wikimedia.org

 1945 год. Створана Арганізацыя Аб’яднаных Нацый па пытаннях адукацыі, навукі і культуры (UNESCO — United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization). 

Яе асноўнымі мэтамі з’яўляюцца садзейнічанне ўмацаванню міру і бяспекі за кошт пашырэння супрацоўніцтва дзяржаў і народаў у галіне адукацыі, навукі і культуры; забеспячэнне справядлівасці і захавання законнасці, усеагульнай павагі правоў і асноўных свабод чалавека, абвешчаных у Статуце ААН для ўсіх народаў, без адрознення расы, полу, мовы або рэлігіі.

Штаб-кватэра размяшчаецца ў Парыжы.

Зараз у арганізацыі 195 дзяржаў-членаў і 8 членаў-супрацоўнікаў. 182 дзяржавы-ўдзельніцы маюць пастаянныя прадстаўніцтвы пры арганізацыі, дзе таксама знаходзяцца 4 пастаянныя назіральнікі і 9 наглядальных місій міжурадавых арганізацый. 

У склад арганізацыі ўваходзіць больш за 60 бюро і падраздзяленняў, размешчаных у розных частках свету.

1953 год. У Бабруйску нарадзіўся Аляксандр Пракапенка. 

Беларускі футбаліст, паўабаронца. Майстар спорту міжнароднага класа.

Лепшыя гады футбольнай кар’еры прайшлі ў складзе «Дынама» (Мінск, 1972-1983).

Чэмпіён СССР (1982). Бронзавы прызёр Алімпійскіх гульняў (1980).

Гуляў так жа за «Дняпро» (Магілёў), «Нефтчы» (Баку).

У чэмпіянатах СССР (вышэйшая ліга) правёў 168 матчаў, забіў 52 гола, у тым ліку за «Дынама» (Мінск)— 163 матча, 51 гол.

“Народны” футбаліст, герой шматлікіх футбольных анекдотаў.

Памёр раптоўна 29 сакавіка 1989 года. Пахаваны на могілках у в. Такары Бабруйскага раёна.

У 2015 годзе ў Бабруйску адкрыты стадыён імя А. Пракапенкі.

 1957 год. Памёр Янка Чарапук. 

Дзеяч БНР, беларускай эміграцыі ў ЗША.

Меў псеўданім Янка Змагар. Стваральнік пецярбургскай культурна-асветнай арганізацыі «Вольныя беларусы», сакратар пецярбургскага прадстаўніцтва Цэнтральнай украінскай рады, супрацоўнік Міністэрства замежных спраў УНР, член Беларускай рады на Украіне. Член Рады БНР.

3 1922 года актыўны дзеяч беларускай дыяспары ў ЗША.

Падтрымліваў цесныя сувязі з В. Ластоўскім,  К. Душэўскім, Т. Грыбам.

Адзін з арганізатараў Беларуска-Амерыканскай нацыянальнай рады.

Кіраўнікі беларускіх прадстаўніцтваў i місій у еўрапейскіх краінах. Сядзяць (злева направа): Я.Ладноў, В. Захарка, П. Крачэўскі, Л. Заяц; стаяць: Л. Вітан-Дубейкаўскі, Я. Чарапук, Я. Бялевіч. Кастрычнік 1919 года (БДАМЛіМ), wikimedia.org

 1982 год. памёр Андрэй Макаёнак. 

Беларускі драматург. Народны пісьменнік.

Лаўрэат Літаратурнай прэміі імя Янкі Купалы (1962) за п’есу «Лявоніха на арбіце», Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа (1974) за п’есы «Трыбунал» і «Таблетку пад язык».

Працаваў на камсамольскай і партыйнай рабоце, у тым ліку загадчыкам парткабінета Магілёўскага чыгуначнага вузла (1945-1946), у часопісах «Вожык», «Нёман».

Аўтар гумарэсак, фельетонаў, нарысаў, шматлікіх п’ес, у якіх бескампрамісна крытыкуюцца заганныя метады кіраўніцтва савецкай гаспадаркай, паказуха, фармалізм, казённае адміністраванне. Яго творы ставіліся на сцэнах беларускіх тэатраў.

Аўтар кінааповесці «Твой хлеб», сцэнарыяў фільмаў «Шчасце трэба берагчы», «Кандрат Крапіва», «Рагаты бастыён», «Пасля кірмашу».

Пераклаў на беларускую мову п’есы Л. Зорына, Н. Думбадзэ і Р. Лордкіпанідзэ, К. Сіманава і іншых.

Выдадзены яго Выбраныя творы ў 2-х і 5 тамах.

Імя драматурга носіць вуліца ў Мінску, Гродзенская цэнтральная гарадская бібліятэка і Журавіцкая СШ Рагачоўскага раёна, у якой створаны музей драматурга.

2021 год. Ад наступстваў COVID-19 памёр Мікола Шабовіч. 

Беларускі паэт, перакладчык, філолаг і педагог. Кандыдат філалагічных навук, дацэнт.

Працаваў ў Беларускім дзяржаўным педагагічным універсітэце імя Максіма Танка,  нацыянальным тэхнічным універсітэце, у Мінскім абласным драматычным тэатры ў Маладзечне.

Даследаваў аказіянальную лексіку ў мастацкіх тэкстах.

Аўтар сямі зборнікаў вершаў, кніг гумару, перакладаў.

На яго вершы напісана больш як 180 песень, якія выконвалі І. Дарафеева, А. Гайдук, А. Цівуноў, Дз. Мінько, Т. Валахановіч і іншыя.

30 песень на вершы Шабовіча напісаў магілёўскі кампазітар Мікола Яцкоў.

Аўтар слоў гімна БДПУ  імя Максіма Танка. Спрыяў развіццю маладых беларускіх паэтаў і празаікаў – удзельнікаў літаратурнай суполкі «Крокі».

На фота: М. Яцкоў і М. Шабовіч, wikimedia.org

Дзень у гісторыі. 23 кастрычніка. Міжнародны дзень ірбіса. Дзень нараджэння Арцёма Вярыга-Дарэўскага, Адама Плуга, Цішкі Гартнага. Антысавецкае паўстанне ў Будапешце

Навіна ад

Міжнародны дзень снежнага барса (з 2013).

Ад 4000 да 7000 асобін ірбісаў жывуць у 20 краінах – на цяжкадаступных горных вяршынях Цэнтральнай Азіі.

Цікавыя факты. У адрозненне ад вялікіх котак, снежны барс умее варкатаць і не ўмее рыкаць.

Аддае перавагу паляваць на здабычу буйней сябе ці якая адпавядае яго памерам.

Родзіч тыгра. Даганяючы сваю здабычу, можа здзейсніць скачок да 6 м у даўжыню.

Адзіная котка, якая жыве ў суровых умовах высакагор’я.

Снежныя барсы ніколі не нападаюць на чалавека.

1816 год. Нарадзіўся Арцём Вярыга-Дарэўскі. 

Беларускі пісьменнік і даследчык фальклору, адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры.

У 1861-1862 гадах браў удзел у патрыятычных дэманстрацыях у Віцебску, у 1863 адзін з кіраўнікоў узброенага выступлення на Віцебшчыне.

Арыштаваны ў траўні 1863 года. Сасланы ва Усходнюю Сібір, дзе і памёр у 1884 годзе.

На Віцебшчыне арганізоўваў народныя школы, тэатр, бібліятэкі і чытальні, віцебскую публічную бібліятэку. Збіраў беларускі фальклор.

Аўтар паэм, гутарак і драматычных твораў, драм, камедый, магчымы аўтар паэмы «Тарас на Парнасе».

Першым пераклаў на беларускую мову паэму А. Міцкевіча «Канрад Валенрод».

1823 год. Нарадзіўся Адам Плуг.

Беларускі пісьменнік і журналіст.

За ўдзел у антыўрадавых маніфестацыях быў зняволены (1864-1866).

Працаваў у выданнях «Kłosy», «Wędrowiec», «Kurier Warszawski», галоўным рэдактарам «Вялікай усеагульнай ілюстраванай энцыклапедыі». Аўтар шматлікіх матэрыялаў пра Беларусь.

Пісаў на беларускай мове апавяданні, легенды, вершы. Аўтар прац пра У. Сыракомлю, С. Манюшку, В. Дуніна-Марцінкевіча, з якімі сябраваў.

Перакладчык на польскую мову твораў В. Дуніна-Марцінкевіча, Г. Гейнэ, В. Гюго, А. Пушкіна, У. Шэкспіра.

1887 год. нарадзіўся Цішка Гартны (Зміцер Жылуновіч). 

Беларускі пісьменнік, грамадскі і дзяржаўны дзеяч. Акадэмік АН БССР. Першы кіраўнік БССР.

Сакратар Беларускага нацыянальнага камісарыята, рэдактар першай беларускай бальшавіцкай газеты «Дзянніца».

Аўтар маніфеста аб утварэнні Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь, з 1 студзеня 1919 па 3 лютага 1919 старшыня яе Часовага ўрада.

Узначальваў Дзяржвыдавецтва БССР і Цэнтральны архіў БССР, працаваў намеснікам наркама асветы і старшынёй Галоўмастацтва БССР, з’яўляўся членам Інбелкульта, першым рэдактарам часопіса «Полымя».

Выключаны з ВКП(б) у студзені 1931 года, арыштаваны ў 1936 годзе.

7 красавіка 1937 года змешчаны ў Магілёўскую псіхіятрычную лячэбніцу, дзе і загінуў. Пахаваны на ўскраіне Пячэрскага парку ў Магілёве.

Цішка Гартны мог стаць першым Народным паэтам Беларусі: у 1923 годзе пленум ЦК КП(б)Б пастанавіў надаць яму такое званне, але з невядомых прычын пастанова не была выканана.

У памяць дзеяча ўсталяваны помнік у Капылі, названы вуліцы ў Мінску, Капылі.

wikimedia.org

 1937 год. Памёр Уладзімір Крыловіч. 

Беларускі акцёр, адзін з заснавальнікаў беларускага савецкага тэатра. Заслужаны артыст БССР.

Удзельнік аматарскіх спектакляў, з 1921 года працаваў у купалаўскім тэатры. Іграў ролі ў творах беларускай і рускай савецкай драматургіі.

Сярод лепшых роляў: Крыніцкі («Паўлінка» Я. Купалы), Машэка, Кастусь Каліноўскі («Машэка», «Кастусь Каліноўскі» Е. Міровіча).

Здымаўся ў кіно, у тым ліку ў фільме “Двойчы народжаны”  (1934).

wikimedia.org

 1940 год. Нарадзіўся Пеле (Э́дсан Арантыс ду Насіменту). Бразільскі футбаліст.  

Нападнік. Найлепшы футбаліст XX стагоддзя. Найлепшы спартсмен свету (1970), найлепшы футбаліст чэмпіянатаў свету (1958, 1970), найлепшы паўднёваамерыканскі футбаліст (1960, 1964, 1965, 1970).

Чэмпіён свету 1958, 1962, 1970 гадоў. 

У 1995-1999 гадах міністр спорту Бразіліі.

wikimedia.org

1941 год. Загінуў у ГУЛАГу ўраджэнец в. Мхінічы Краснапольскага раёна Васіль Шашалевіч. 

Беларускі драматург, празаік, паэт.

Выкладаў рускую мову і літаратуру ў школах Краснаполля (1919-1924), Мінска, працаваў сцэнарыстам на кінафабрыцы ў Ленінградзе.

Разам з братам і сёстрамі ў Краснаполлі стварыў народны тэатр, хор і аркестр народных інструментаў. Разам яны збіралі фальклор і ўключалі найлепшыя ўзоры ў свае канцэрты.

Аўтар вершаў, апавяданняў, п’ес, якія ставіліся на тэатральных сцэнах у Маскве і Мінску. 

Перакладаў на беларускую мову драматычныя творы А. Чэхава, раманы І. Тургенева.

Арыштоўваўся ДПУ ў ліпені 1930, кастрычніку 1936 года. У 1937 годзе прыгавораны да 10 гадоў лагераў. Адбываў пакаранне ў Магілёве, Прымор’і.

У ГУЛАГу, на лесапавале, на Васіля наўмысна спусцілі бярозу, якая прыціснула яго да вогнішча. Засталіся звесткі, што ў пісьменніка выцеклі вочы.

Памёр у санітарнай частцы. Месца пахавання невядомае.

wikimedia.org

 1956 год. Супраць урада краіны і савецкага кантролю над краінай пачалося паўстанне ў сталіцы Венгрыі Будапешце. 

Пачаліся хваляванні насельніцтва, незадаволенага палітычнымі рэпрэсіямі і неэфектыўнай эканамічнай палітыкай венгерскага кіраўніцтва. 

У выніку з ініцыятывы студэнтаў Будапешцкага політэхнічнага інстытута ў сталіцы была арганізавана масавая дэманстрацыя, да якой далучылася звыш 200 тысяч чалавек. 

Людзі патрабавалі вываду савецкіх войскаў з краіны, увядзення афіцыйнага пражытачнага мінімуму для працоўных, дэмакратычнай працэдуры выбараў і дазволу шматпартыйнасці. 

Дэманстранты разбурылі помнік Сталіну ў цэнтры сталіцы. 

Хваляванні распаўсюдзіліся па ўсёй краіне. 25 кастрычніка 1956 года стаў у Венгрыі “крывавым чацвяргом”. У гэты дзень натоўп лінчаваў супрацоўнікаў венгерскай дзяржбяспекі, партыйных функцыянераў. Загінулі і выпадковыя людзі.

kor.ill.in.ua

 1968 год. У Магілёве нарадзілася Іна Афанасьева. 

Беларуская эстрадная спявачка, тэлевядучая.

Выхаванка дзіцячага эстраднага калектыва «Вясёлка» Магілёўскага палаца піянераў, Магілёўскага вучылішча культуры. З 1988 года працавала ў Дзяржаўным канцэртным аркестры Беларусі.

Сольную кар’еру пачала ў 1994 годзе. У 2000 годзе ўзначаліла ўласны творчы калектыў.

Шэраг песень запісаны ў дуэце з Валерыем Дайнекам, Дзмітрыем Смольскім.

2000 год. Знойдзены музей старажытных музычных інструментаў.

Кітайскія археолагі знайшлі музей музычных інструментаў, створаных 2 тысячы гадоў таму, у эпоху дынастыі Хань. Амаль усе 150 экспанатаў былі ў добрым стане.

2022 год. Адкрыццё XXVII Міжнароднага фестываля “Званы Сафіі” у Сафійскім саборы Полацка. 

Будзе працаваць з 23 кастрычніка па 27 лістапада. 

Жыхары і госці горада змогуць атрымаць асалоду ад голасу полацкага аргана ў сугуччы з вакалам, флейтай, аркестрам. Аматарам арганнага мастацтва арганізатары абяцаюць 6  незабыўных канцэртаў, дзе выступяць выдатныя выканаўцы. 

gorod214.by

 2022 год. Асвячэнне храма Покрыва Божай Маці ў магілёўскім парку ў Падміколлі. Узноўлены на яго гістарычным месцы.

sobory.ru, Фота 1916 года

Дзень у гісторыі. 12 кастрычніка. Адкрыццё Амерыкі. Пачатак эпохі Адраджэння ў ВКЛ. Рускімі акупантамі спалена Дуброўна. Зараджэнне Актоберфэсту

Навіна ад

Дзень іспанскай мовы (з 2010 года).

Іспанская – афіцыйная мова Арганізацыі аб’яднаных нацый, Еўрапейскага саюза, Афрыканскага саюза, Арганізацыі амерыканскіх дзяржаў.

На іспанскай мове гаворыць 500 мільёнаў чалавек – гэта жыхары самой Іспаніі, Мексікі, краін Лацінскай і Паўднёвай Амерыкі, некаторых дзяржаў Афрыкі.

1492 год. Адкрыццё Амерыкі Калумбам. Дзень Калумба.

Экспедыцыя Калумба натыкнуліся на адзін з Багамскіх астравоў. Вахтавы матрос каравелы “Пінта” Радрыга дэ Трыяна, першым заўважыўшы на гарызонце кропку, закрычаў: “Зямля!”. 

Гэта “зямля” аказалася востравам Гуанахані ў адным з архіпелагаў Карыбскага мора, названым маракамі Сан-Сальвадорам – у гонар боскага выратавальніка Ісуса Хрыста.

Гэты дзень лічыцца афіцыйнай датай адкрыцця Амерыкі. З 1792 года ў гэты дзень святкуецца і Дзень Калумба.

1506 год. Жыгімонт Стары каранаваны на вялікага князя літоўскага. 

Умоўны пачатак эпохі Адраджэння ў ВКЛ.

Мянушку «Стары» атрымаў за тое, што яшчэ пры сваім жыцці дамогся каранавання ў пераемнікі свайго дзесяцігадовага сына Жыгімонта.

Пры ім быў уведзены Статут Вялікага Княства Літоўскага (1529). 

Для адбіцця нападаў крымскіх татараў на Украіне была створана памежная варта з казакаў.

Распаўсюдзілася Рэфармацыя розных плыняў, што садзейнічала далейшаму ўздыму гуманізму і адукацыі.

Вёў абарончыя войны супраць Маскоўскай дзяржавы (1507-1508, 1512-1522, 1534-1537).

Падтрымліваў скульптараў, архітэктараў, жывапісцаў. Яго подпісам пазначаны дзве ахоўныя граматы Францыску Скарыне.

1654 год. Рускія акупанты пасля працяглай аблогі ў вайне 1654-1667 гадоў захапілі і спалілі горад Дуброўну.

З горада выгналі ўсіх людзей, шляхту выправілі да цара пад Смаленск, а сам горад спалілі, умацаванні зрылі.

1810 год. У Мюнхене на Theresienwiese (Луг Тэрэзы) адбыўся першы фестываль піва “Актоберфэст”.

У цяперашні час Актоберфэст кожны год прызначаюць на новую дату, пачынаючы з сярэдзіны верасня. 

Фестываль доўжыцца каля трох тыдняў. 

Мільёны аматараў і знаўцаў піва збіраюцца ў Мюнхене, каб аддаць належнае гэтаму высакароднаму напою. 

Галоўныя падзеі фестывалю: Касцюм Актоберфэсту і Парад Стралкоў. 

1857 год. Нарадзіўся Раман Кандраценка. 

Генерал-лейтэнант, герой абароны Порт-Артура. Выхаванец Полацкага кадэцкага корпуса.

Начальнік абароны сухапутнага фронту крэпасці Порт-Артур у руска-японскую вайну. Паспяхова кіраваў адбіццём 4 штурмаў. 

Пад яго кіраўніцтвам былі ўжытыя новыя сродкі ўзбраення: ручныя гранаты, мінамёты, новыя тыпы проціпяхотных мін, электрызаваныя драцяныя загароды.

Загінуў 15 снежня 1904 годзе. У 2008 годзе ў Полацку ўсталяваны бюст Кандраценкі.

1865 год. Нарадзіўся Міхаіл Анцаў. 

Беларускі кампазітар і харавы дырыжор, педагог. Выкладаў харавыя спевы ў навучальных установах Віцебска. 

Рэдагаваў газету «Віцебскія губернскія ведамасці». Адзін з арганізатараў Віцебскай народнай кансерваторыі (1918).

Аўтар хароў і песень на вершы беларускіх паэтаў: «На ніве» Я. Коласа, «Першае мая» М. Чарота, «Серп і молат» Я. Купалы і іншых.

Апрацоўваў беларускія народныя песні.

1909 год. У Маскве перад Кітайгарадской сцяной адкрыты помнік рускаму і украінскаму першадрукару Івану Фёдараву.

На наступны дзень каля помніка з’явіўся ананімны вянок з надпісам “Першаму пакутніку рускага друку”, які ўтрымліваў намёк на праблемы першадрукара і тыя небяспекі, з якімі яму прыйшлося сутыкнуцца ў Маскве.

Месца для помніка было абрана гістарычнае: непадалёку існавала друкарня Івана Фёдарава і Пятра Мсціслаўца.

Даследчыкі мяркуюць, што Фёдараў мог нарадзіцца ў Беларусі: або ў в. Петкавічы сучаснага Баранавіцкага раёна, або на Вілейшчыне.

1920 год. Абвешчана Сярэдняя Літва. 

Асобнае дзяржаўнае ўтварэнне на тэрыторыі Віленшчыны і Гродзеншчыны ў 1920-1922 гадах.

Новая краіна складалася з 10 паветаў, займала каля 10 тыс. км² і налічвала 530 тыс. чалавек, 40 % з якіх складалі беларусы.

Акрамя Вільні, найбольш буйнымі гарадамі былі Трокі, Смаргонь і Ашмяны.

Дзейнічала 432 прамысловых і каля 1370 дробных прадпрыемстваў. Меліся свае грошы, сімволіка, паштовыя маркі.

1931 год. Адбылося афіцыйнае адкрыццё Статуі Хрыста Збавіцеля побач з Рыа-дэ-Жанэйра. 

Размешчана на ўзгорку Каркаваду, 709 метраў вышэй за ўзровень мора. 

Вышыня статуі 38 метраў, 8 метраў складае пастамент. Размах рук – 23 метра.

Ідэя будаўніцтва помніка ўпершыню з’явілася яшчэ ў 1859 годзе. Першы камень быў закладзены 4 красавіка 1922 года, будаўніцтва пачалося ў 1926.

На сёння вядома не менш за 30 манументальных помнікаў Хрысту. А самы вялікі пабудаваны ў 2010 годзе каля польскага горада Свебадзін. Агульная вышыня гэтага помніка 52 м, а самой статуі з каронай – 36 м.

2003 год. Распачаў працу ў Сеціве першы музычны інтэрнэт-партал Беларусі «Тузін Гітоў»

Мэта: прапаганда музыкі, створанай на Беларусі, заахвочванне да праслухоўвання беларускіх твораў. 

Партал – прыватнае некамерцыйнае беларускамоўнаем сеткавае выданне, з самастойнай інфармацыйнай палітыкай. 

Меў больш за 50 тыс. штомесячных наведнікаў, якія спампоўвалі больш за 80 тыс. песняў.

 

 

Дзень у гісторыі. 3 кастрычніка. Зацверджаны сігнал SOS. Дзень нараджэння пісьменніка М. Дуброўскага, паэта В. Жыбуля

Навіна ад

Міжнародны дзень лекара (International Doctor’s Day, з 1971 года). 

Дзень салідарнасці і актыўных дзеяў лекараў ва ўсім свеце. Галоўная мэта любога лекара – паляпшэнне і захаванне здароўя насельніцтва.

У 1971 годзе пры падтрымцы кіраўнікоў усіх дзяржаў падчас старту праекта “Урачы без межаў” была заснавана Сусветная арганізацыя аховы здароўя.

У Беларусі практыкуючых лекараў 52 на кожныя 10 тысяч жыхароў (Швецыя – 43, Данія – 42). 

 Сусветны дзень архітэктуры (World Day of Architecture, 1946 года) — міжнароднае прафесійнае свята архітэктараў і знаўцаў архітэктурных шэдэўраў. 

У Беларусі каля 1800 помнікаў архітэктуры, у тым ліку каля 150 ў Магілёве.

1458 год. Нарадзіўся Святы Казімір.

Каралевіч польскі і вялікі княжыч літоўскі. 

Каталіцкі святы, патрон Вільні, апякун земляў Вялікага Княства Літоўскага, патрон Гродзенскага біскупства.

Сын Казіміра Ягелончыка. 

Кіраўнік справамі ў Польшчы (1481-1483), займаўся дабрачыннасцю.

Памёр у 1484 годзе ў Вільні.

У гонар святога праводзіцца асобная служба 4 сакавіка. У Вільні ў гэты дзень адбываецца святочны кірмаш – “Казюкас”.

1652 год. Памёр Крыштаф Хадкевіч. 

Дзяржаўны дзеяч Вялікага княства Літоўскага: вялікі харунжы  (1611-1623), вялікі канюшы (1623-1633), кашталян троцкі і віленскі, ваявода віленскі (1642-1652).

Быў старостам бабруйскім. 

Удзельнік войнаў з Турцыяй, Швецыяй, Расіяй. 

1786 год. У Магілёве і Полацку адкрыліся расійскія “галоўныя” (губернскія) народныя вучылішчы з чатырохгадовым тэрмінам навучання. 

Яшчэ сем “малых” вучылішчаў з 2-гадовым тэрмінам навучання з’явіліся ў павятовых цэнтрах. 

Гэтыя ўстановы былі адкрыты ў ліку першых  25 народных вучылішчаў у Расійскай імперыі па распараджэнню Кацярыны ІІ і з падачы серба Янковіч дэ Мірыево. 

Навучанне ў іх было значна слабейшым, чым ва ўстановах Эдукацыйнай камісіі (1773) Рэчы Паспалітай і езуіцкіх.

Галоўнае вучылішча ў Магілёве 15 верасня 1809 года было пераўтворана ў мужчынскую гімназію. 

Сярод знакамітых выпускнікоў установы можна ўзгадаць навукоўцаў, падарожнікаў К. Грум-Гржымайлу, М.Урончанку, С. Каваліка,  Дз. Дубягу, краязнаўца К.Гартынскага, прэзідэнта сената Гавайскіх астравоў М. Судзілоўскага, энцыклапедыстаў братоў Гранат, О. Шмідта, камандуючага Сербскай арміі М. Чарняева і іншых.

1848 год. Памёр Міхал Баброўскі. 

Славіст, арыенталіст, багаслоў. 

Доктар багаслоўя, прафесар Віленскага ўніверсітэта, канонік Брэсцкага капітула.

Даследчык старажытных славянскіх рукапісаў і старадрукаваных кірылічных выданняў. 

Адзін з пачынальнікаў скарыназнаўства.

Разам  з Ігнатам Даніловічам адзінз першых творцаў «беларускага нацыянальнага адраджэння», «беларускай нацыянальнай ідэі».

Валодаў беларускай мовай.

1889 год. Нарадзіўся Міхал Пятроўскі. 

Беларускі хрысціянскі дэмакрат, каталіцкі святар. 

Прыхільнік беларусізацыі касцёла ў Беларусі, беларускага характару школьніцтва, культурнай і грамадскай дзейнасці. 

Прамаўляў казанні на беларускай мове.

На фота: Удзельнікі беларускага гуртка ў Рыма-каталіцкай духоўнай акадэміі ў Пецярбургу на пачатку 1917 г. Злева  Міхал Пятроўскі.

1895 год. Нарадзіўся Сяргей Ясенін. 

Рускі паэт, адзін з самых папулярных і вядомых рускіх паэтаў XX стагоддзя.

Памёр у 1925 годзе.

Пашырана ілжывае меркаванне, што Ясенін служыў у Магілёве ваенным санітарам. 

Але гэтая інфармацыя не раз абвяргалася.

1897 год. У в. Казелле Краснапольскага раёна нарадзіўся Міхась Дуброўскі. 

Беларускі пісьменнік, перакладчык.

Супрацоўнік Інбелкульта, Усесаюзнага радыёкамітэту.

Выкладчык Брэсцкага, Гродзенскага педінстытутаў, Літаратурнага інстытута ў Маскве.

Перакладчык на беларускую мову паэмы О. Уайльда «Балада Рэдынгскай турмы».

1906 год. Міжнародным сігналам бедства зацверджаны сігнал SOS. 

Раней дзейнічаў сігнал CQD.

Памылкова лічыць, што сігнал SOS складаецца з першых літар фразы Saves Our Souls (Ратуйце нашы душы). 

Насамрэч ён абраны з чыста тэхнічных меркаванняў.

Самы вядомы выпадак падачы сігналу SOS да гэтага часу застаецца SOS “Тытаніка”.

З 1999 года ўсе марскія судны павінны выкарыстоўваць для перадачы сігналаў бедства больш дасканалую сістэму – GMDSS.

У сувязі з гэтым значэнне сігналу “SOS” паменшылася.

1978 год. Нарадзіўся Віктар Жыбуль. 

Беларускі паэт і літаратуразнавец.

Працаваў у часопісах «Першацвет», «Роднае слова»,  «Arche». 

Супрацоўнік Беларускага дзяржаўнага архіва-музея літаратуры і мастацтва.

Удзельнік «Бум-Бам-Літ», многіх літаратурна-музычных праектаў, мастацкіх акцый, перформансаў. 

Прычыніўся да дзейнасці многіх музычных гуртоў, выступае з калектывам «Рацыянальная дыета».

Паэт-эксперыментатар, аўтар паліндромных паэм,  зборнікаў паэзіі.

Удзельнік праекта «(Не)расстраляныя».

1990 год. Аб’яднанне ФРГ і ГДР. Дзень адзінства Германіі.

Народная палата ГДР прыняла рашэнне пра далучэнне да ФРГ і ўтварэнне адзінай дзяржавы. У Берліне быў спушчаны сцяг ГДР.

З 00:00 гадзін ГДР спыніла сваё існаванне як дзяржава, Заходні Берлін – як самастойная палітычная адзінка з асаблівым міжнародным статусам. 

У склад ФРГ увайшлі пяць адноўленых земляў былой ГДР: Брандэнбург, Мекленбург-Пярэдняя Памеранія, Саксонія, Саксонія-Анхальт, Цюрынгія і тэрыторыя Берліна.

2006 год. Памерла Тамара Пузіноўская. 

Беларуская актрыса.

З’яўлялася адной з найболей запатрабаваных актрыс Купалаўскага тэатру.  

Талент актрысы асабліва раскрыўся ў спектаклях нацыянальнай драматургіі. 

Сярод яе выдатных роляў — Нэля («І змоўклі птушкі» І. Шамякіна), Ліда («Радавыя» А. Дударава), Маргарыта («Напісанае застаецца» А. Петрашкевіча), Бона Сфорца («Чорная панна Нясвіжа» А. Дударава).

 

Візавыя цэнтры Эстоніі аднавілі прыём дакументаў

Навіна ад

Пра тое гаворыцца на сайце партнёра эстонскай амбасады ў Беларусі кампаніі VFS Global.

Паводле яе, прымаць дакументы ў візавых цэнтрах, размешчаных у Бабруйску і Полацку сталі ад 6 верасня. Акрамя Эстоніі тут зробяць візу ў Швецыю і Фінляндыю.

Першапачаткова паведамлялася, што візавыя цэнтры Эстоніі пачнуць працу з 1 верасня. 2 верасня на сайце VFS Global з’явілася паведамленне аб прыпыненні прыёму дакументаў. Прычыны не называліся. Цяпер такой абвесткі няма.