Дзень у гісторыі. 14 красавіка. Памёр Усяслаў Чарадзей. Валадарства Жыгімонта. Катастрофа “Тытаніка”. Нарадзіліся літаратары Я. Дыла, С. Рак-Міхайлоўскі, А. Карпюк

Мар’я Егіпецкая і Прабуджэнне хатніка (народны каляндар).

Прыкметы.

На Мар’ю – разводдзі.

Калі разліў на Марыю Егіпецкую – травы будзе шмат, а калі паводкі яшчэ няма, то лета будзе халодным і дажджлівым.

Калі ноч ясная і цячэ цёплая вада, то лета будзе цёплае і сухое.

На Марыю Егіпецкую снег і пад кустом растаў.

Лёд на беразе ракі застанецца – год будзе цяжкі.

1101 год. Памёр Усяслаў Брачыслававіч Чарадзей (1029–1101).

Князь полацкі (1044–1068, 1071–1101), вялікі князь кіеўскі (1068–1069), пры ім быў пабудаваны Полацкі Сафійскі сабор.

Адзін з герояў «Слова пра паход Ігараў» і ўсходнеславянскага фальклору. Княжыў 54 гады – самы працяглы перыяд кіравання дзяржавай у гісторыі Беларусі.

Я. Драздовіч. Пярсцёнак Усяслава Чарадзея

1432 год. Пачаў валадарыць Жыгімонт Кейстутавіч (1365–1440).

Вялікі князь літоўскі, брат Вітаўта.

Доўгі час не ўсімі часткамі Вялікага Княства Літоўскага прызнаваўся за законнага валадара.

Падчас барацьбы за ўладу паміж Вітаўтам і Ягайлам быў зняволены апошнім (1382–1384). У 1384 годзе ў Прусіі разам з Вітаўтам заключыў дагавор з Тэўтонскім ордэнам супраць Ягайлы, але ў 1386 прысягнуў яму. 

Прымаў удзел у перамовах і заключэнні пагадненняў з Тэўтонскім ордэнам у 1398, 1411, 1422, 1431 гадах, уній з Польшчай. Удзельнічаў у бітве на Ворскле (1399), Грунвальдскай бітве (1410). Пры панаванні Вітаўта не меў палітычнага ўплыву, падтрымліваў брата.

У выніку змовы Жыгімонт быў забіты ў Троцкім замку 20 сакавіка 1440 года.

1669 год. Згодна з Андрусаўскім замірэннем (1667) Масква мусіла вярнуць Кіеў Рэчы Паспалітай, але маскавіты адмовіліся прытрымлівацца дамовы.

Масковіі па дамове 1667 года давалася два гады для вываду свайго гарнізона з Кіева і яго перадачы Рэчы Паспалітай. Масква адмовілася і пазней прапанала за Кіеў выкуп у 146 000 рублёў у рамках “Вечнага міру” 1686 года.

1853 год. Нарадзіўся Уладзімір Завітневіч (1853–1927).

Беларускі археолаг і гісторык, прафесар (1904).

Скончыў Мінскую духоўную семінарыю, Пецярбургскую духоўную акадэмію.

Працаваў настаўнікам у Варшаве і Кіеўскай духоўнай акадэміі.

Вывучаў старажытнарускую гісторыю. Даследаваў каля 700 пахаванняў дрыгавічоў у 82 курганных могільніках.

Вызначыў межы рассялення дрыгавічоў. Яго высновы выкарыстоўвалі ў сваіх працах А. Грушэўскі, Я. Карскі, А. Спіцын і іншыя гісторыкі і археолагі.

У 1890-я гады супрацоўнічаў з газетай «Минский листок».

1880 год. Нарадзіўся Язэп (Восіп) Дыла.

Беларускі пісьменнік і культурны дзеяч.

Вучыўся у Слуцкай гімназіі, сябраваў з Альгердам Абуховічам. Выключаны з Юр’еўскага ветінстытута за ўдзел у студэнцкіх хваляваннях.

Працаваў у газеце «Северо-Западный край» (Мінск), у выдавецтвах Пецярбурга, Арэнбурга, Казані, Масквы. У снежні 1917 удзельнічаў у І Усебеларускім з’ездзе.

Быў камісарам працы ў Часовым урадзе БССР, на розных кіраўнічых пасадах у Мінску, членам ЦВК БССР, дырэктарам Інстытута па вывучэнні мастацтва, дырэктарам Беларускага тэатра імя Янкі Купалы, намеснікам загадчыка Белдзяржкіно, інспектарам наркамата асветы. Правадзейны член Інбелкульта. Разам з прафесарам У. Пічэтам, акадэмікам Я. Карскім распрацаваў статут Інбелкульта.

Арыштоўваўся ДПУ у 1930, 1938 гадах, высылаўся на Урал, на Волгу.

Памёр 7 красавіка 1973 года ў Саратаве.

Аўтар апавяданняў, гістарычнага рамана «На шляху з варагаў у грэкі», аповесцей,  п’ес, публіцыстычных артыкулаў, мемуараў, успамінаў пра Цішку Гартнага, Я. Райніса.

Даследваў узнікненне беларускага тэатра, вступаў у якасці навуковага кансультанта аднаго з першых беларускіх фільмаў – «Кастусь Каліноўскі» (1928).

1885 год. Нарадзіўся Сымон Рак-Міхайлоўскі (1885–1938).

Беларускі грамадска-палітычны дзеяч, публіцыст, педагог, сябра Рады БНР, пасол сейма Польшчы. Аўтар музыкі на словы М. Багдановіча «Зорка Венера».

Дзеяч Беларускай сацыялістычнай грамады, Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі і Беларускай сялянска-работніцкай грамады. Публікаваўся ў газетах “Наша Ніва”, “Беларусь”, “Звон” і іншых.

Працаваў у сектары навукі Наркамасветы, дырэктарам Беларускага дзяржаўнага сацыяльна-гістарычнага музея. У 1931–1932 гадах быў сябрам ЦВК БССР.

Арыштаваны ДПУ ў 1933 годзе, у 1934 прыгавораны да расстрэлу. Прысуд заменены на 10 гадоў лагераў. Вязень Салавецкіх лагераў. У  верасні 1937 этапаваны ў Мінск, 14 лістапада 1938 года НКУС прыгавораны да расстрэлу. Расстраляны 27 лістапада 1937 года ў Мінску.

У яго гонар усталяваны мемарыяльныя дошкі на колішнім будынку манастыра базыльян у Барунах, у якім у 1920–1922 гадах дзейнічала беларуская настаўніцкая семінарыя, дырэктарам якой ён быў, у в. Максімаўка Маладзечанскага раёна.

1900 год. У Парыжы пачалася Сусветная выстава. 

Як і раней, на ёй былі прадстаўлены беларускія дасягненні. Графіня Патоцкая за калекцыю якаснага насення атрымала Гран-пры. Начальнік Палескіх чыгунак С. Міхін прадставіў палепшаныя вагоны, асабістую дрэзіну, пнеўмапад’ёмнікі, пнеўмабур. Гран-пры атрымаў начальнік тэлеграфа Палескіх чыгунак Андэрс за свой электрычны семафорапаўтарыцель. Натоўпы стаялі каля пудзіла белавежскага зубра. 

Залатую медаль прывёз у Горкі мясцовы аптэкар Казімір Паздзерскі за вынайдзены ім цуда-крэм ад вяснушак, за якім утвараліся чэргі ў аптэках не толькі Магілёўшчыны, але і па ўсёй Еўропе.

1905 год. У г. Горкі нарадзіўся Ізраіль Разгон. 

Савецкі гісторык. Доктар гістарычных навук, прафесар. Лаўрэат Сталінскай прэміі.

Скончыў Горацкую школу, Другі Маскоўскі ўніверсітэт. Працаваў у горацкай райлесканторы, у сакратарыяце Галоўнай рэдакцыі “Истории гражданской войны в СССР”, прафесарам гістарычнага факультэта МДУ, у Камісіі па гісторыі Вялікай Айчыннай вайны Прэзідыума АН СССР.

У перыяд “барацьбы з касмапалітызмам” звольнены з навуковых устаноў Масквы і ў 1949–1986 гадах узначальваў кафедру гісторыі СССР Томскага ўніверсітэта.

Складальнік і рэдактар кніг па гісторыі кастрычніцкай рэвалюцыі, грамадзянскай вайны, член рэдкалегіі, адзін з аўтараў 4-га і 5-га тамоў “Истории Сибири с древнейших времен до наших дней”.

На адным з карпусоў Томскага дзяржаўнага ўніверсітэта ўстаноўлена мемарыяльная дошка. 

Памёр 16 лютага 1987 года.

1910 год. У в. Стары Дзедзін (зараз Клімавіцкі раён) нарадзіўся Алесь Пруднікаў (1910–1941).

Беларускі паэт, стрыечны брат пісьменніка Паўла Пруднікава.

Актыўны ўдзельнік працэса беларусізацыі, разам з братам быў пазаштатным карэспандэнтам некаторых газет. Так, у прыватнасці, калі быў знойдзены скарб старажытных манет каля в. Стары Дзедзін, ён з Паўлам напісаў пра гэта рэпартаж.

Аўтар вершаў, паэмы «Зямныя зоры».

Працаваў на будаўніцтве чыгункі Асіповічы – Магілёў – Рослаў (1930), на новабудоўлях Мінска, у Дзяржвыдавецтве, у БелТА.

У 1933 годзе быў арыштаваны НКУС. Пасля вызвалення з турмы быў прызваны ў Чырвоную Армію. Быў супрацоўнікам Клімавіцкай раённай газеты «Камуна».

Пасля сканчэння Ленінградскага настаўніцкага інстытута (1938), працаваў настаўнікам, інспектарам у Карэльскай АССР.

Загінуў на фронце 5 жніўня 1941 года.

1912 год. Катастрофа на лайнеры “Тытанік”.

У ноч з 14 на 15 красавіка адбылося сутыкненне «Тытаніка» з айсбергам. Перад гэтым радыёстанцыя карабля прыняла сем лядовых папярэджанняў, аднак лайнер працягваў рухацца.

У 23:39 капітану паступіў даклад, што айсберг рухаеца прама па курсе. Менш як праз хвіліну адбылося сутыкненне. Атрымаўшы некалькі прабоін, параход пачаў тануць. У шлюпкі саджалі ў першую чаргу жанчын і дзяцей.

У 2:20 15 красавіка, разламаўшыся на дзве часткі, “Тытанік” затануў разам з 1495 пасажырамі (ёсць таксама падлікі, што ад 1995 да 1635). 712 чалавек, якія выратаваліся, падабраў параход “Карпат”. Сігнал “SOS”, пададзены з карабля, быў прыняты на адлегласці 58 міль (107 км). Судна падышло да месца катастрофы праз 3,5 гадзіны.

Сярод загінулых былі і жыхары Беларусі: Сымон Літман, Зельман Злакоўскі, Гары Корн, Сымон Вайсман, Якоб Кук, Лезлі Гелінскі, Насан Гольдшміт, Іосіф Мурдлін, Вульф Спектар, Абрам Гермед, Самсон Абельсон, Самуіл Грынберг, Зяліна Кантар, Польнер Ушер, Абе Віллер і Іосіф Антвіла. 

1918 год. На з’ездзе Саветаў заходніх губерняў Расіі прынята рашэнне аб стварэнні Заходняй вобласці з цэнтрам у Смаленску. 

З’езд адмовіўся прызнаць права беларускага народа на самавызначэнне.

У сувязі з заняццем беларускіх зямель германскімі войскамі ў ходзе Першай сусветнай вайны, замацаваным Брэсцкім мірам, Заходняя вобласць была рэарганізавана, у яе склад увайшлі беларускія землі ў складзе Віцебскай, Магілёўскай і Смаленскай губерняў, а адміністрацыйны цэнтр перамясціўся з Мінска ў Смаленск.

Расійскія бальшавікі лічылі, што ўтварэнне нацыянальных дзяржаў, межаў з’яўляюцца перашкодай для сусветнай рэвалюцыі, што беларусы не з’яўляюцца самастойнай нацыяй, і таму прынцып самавызначэньня ім не падыходзіць.

Смаленск. Багаяўленскі сабор, 1919.

1920 год. Нарадзіўся Аляксей Карпюк.

Беларускі пісьменнік, грамадскі дзеяч Гродненскай вобласці. Заслужаны работнік культуры БССР, Лаўрэат Літаратурнай прэміі.

Удзельнік вайны: падпольшчык, вязень канцлагера Штутгоф (з яго уцёк), камандзір партызанскага атрада імя К. Каліноўскага. Працаваў на кіраўнічых пасадаў ва ўстановах адукацыі, культуры, турызму, у газетах.

Аўтар раманаў, аповесцей, шэрагу кніг аповесцей і апавяданняў. Вакол яго ў Гродне ў 1960-1970-х узнік своеасаблівы клуб вольнадумнай інтэлігенцыі, з якім кантактавалі В. Быкаў, Д. Бічэль-Загнетава, В. Іпатава, Б. Ржэўскі. Карпюк падтрымліваў кантакты з пісьменнікамі-дысідэнтамі ў СССР, ліставаўся з А. Салжаніцыным.

Актывіст БНФ, адзін з заснавальнікаў ЗБС «Бацькаўшчына». За сувязь з дысідэнтамі пераследваўся КДБ, быў зволены з працы (аднавілі па загаду П. Машэрава). У яго абарону пісаў В. Быкаў.

Памёр 14 ліпеня 1992 года.

Iмя А. Карпюка носiць адна з вулiц Гродна, усталявана Мемарыяльная шыльда па вуліцы Э. Ажэшкі ў Гродне.

1941 год. У г. Лідзе нарадзілася Поля Ракса.

Польская актрыса, Маруся-“Аганёк” у серыяле (1966–1970) “Чатыры танкісты і сабака”.

Скончыла Вроцлаўскі ўніверсітэт, Вышэйшую школу тэатра і кіно ў Лодзі.

Здымалася ў шматлікіх польскіх і савецкіх кінафільмах, працавала ў тэатрах «Повшэхны» ў Лодзі, «Вспулчэсны» ў Варшаве.

Вялікую вядомасць ёй прынесла роля Гелены дэ Віт у фільме «Попел» (1965), выключную вядомасць прынесла актрысе роля Марусі-«Аганёк» у фільме «Чатыры танкісты і сабака».

Фактычна кінакар’ера Раксы доўжылася ўсяго 10 гадоў: з 1960 па 1970. Пасля стала здымацца на тэлебачанні, у тым ліку ў тэлевізійных спектаклях.

2021 год. Памёр Анатоль Клышка (1935–2021).

Беларускі пісьменнік і педагог, аўтар “Буквара” (1969, перапрацоўка 1997), які выкарыстоўваўся ў школах да 2021/2022 навучальнага года.

Скончыў Навагрудскае педвучылішча, БДУ.

Працаваў у навагрудскай газеце «Звязда», рэспубліканскіх «Фізкультурнік Беларусі», «Літаратура і мастацтва», у ЦК ЛКСМБ, часопісе «Полымя», на кінастудыі «Беларусьфільм», у Інстытуце педагогікі Міністэрства асветы БССР, выдавецтве «Юнацтва». Адзін з арганізатараў Таварыства беларускай мовы імя Ф. Скарыны, дзе ўзначальваў камісію па культуры мовы.

Аўтар вершаў, кнігі літаратурна-крытычных артыкулаў, «Буквара» (23 выданні), “Пропісаў да «Буквара», «Пропісаў для 1 класа», дапаможніка для 1 класа «Верасок», «Чабарок» (чытанка для 4 класа), «Беларуска-польскага размоўніка», шматлікіх кніг для дзяцей, у тым ліку  «Францыск Скарына, альбо Як да нас прыйшла кніга».

Пераклаў на беларускую мову «Новы запавет», раман старажытна-грэчаскага пісьменніка Лонга «Пастушыная гісторыя пра Дафніса і Хлою», творы з польскай, нямецкай, лацінскай, украінскай і іншых моў.

Даследчык праблем развіцця беларускай паэзіі, вершазнаўства, методыкі навучання і выкладання літаратуры ў школе.

Народны майстар паказаў драўляныя дзівосы ў Краснаполлі

Палітра стылістыкі ўразіла глядачоў багаццем вобразаў.

У выставачнай зале Краснапольскага раённага гісторыка-этнаграфічнага музея праходзіць персанальная выстава “Рукатворны свет дрэва” народнага майстра разьбы па дрэве Андрэя Ганчарэнкі – паведамляе раённая газета Краснаполля “Чырвоны Сцяг”.

На часовай экспазіцыі наведвальнікі могуць пазнаёміцца з мастацкімі творамі мясцовага таленавітага разьбяра па дрэве. Некалькі дзясяткаў прац, якія экспануюцца ў музейных сценах, маюць свой непаўторны стыль, жанравыя асаблівасці і тонкія нюансы вырабаў з дрэва. 

Прадстаўлены шырокі дыяпазон драўляных вырабаў: ад упрыгажэнняў і посуду да статуэтак жывёлаў, людзей, персанажаў міфалогіі і нават драўляных цацак. 

Фота: “Чырвоны сцяг”

У Горках прайшла “Катавасія-2023” – выстава фанатаў коцікаў

У раённым музеі ў Горках прайшла па-сапраўднаму народная выстава і конкурс твораў. 

“Выстава-конкурс «Катавасія-2023» – гэта прастора для ўсіх, хто неабыякавы да загадкавых, бязмежна абаяльных стварэнняў з асаблівым магнетызмам – да котак. – распавялі пра мерапрыемства арганізатары – Гульня фарбаў, фантазіі і майстэрства ўдзельнікаў выставы-конкурсу выклікалі захапленне ў шматлікіх наведвальнікаў нашага горада і раёна.”

Малюнкі і работы ў жанры дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва прадставілі майстры ад 5-гадовага да 62-гадовага ўзростаў.

Дзясяткі малюнкаў і падзелак – натхняльная выстава аматараў котак стала яркай падзеяй у раённым цэнтры.

Больш фота і вынікі конкурса – вось тут.

Фота: Gorki News

У музеі Бялыніцкага-Бірулі ў Магілёве адкрылася выстава “Жаночы род” – фота, відэа

У Магілёве адкрылася постмадэрнісцкая выстава “Жаночы род”, якая нестандартным чынам ілюструе долю беларускай жанчыны. 

У музеі Вітольда Бялыніцкага-Бірулі Магілёва, які з’яўляецца філіялам Нацыянальнага мастацкага мастацтва, пачаў працаваць выставачны праект «Жаночы род». Часовая экспазіцыя ўдала прыстасавана пад музейную пляцоўку, галоўная задача і ідэя якой – распавесці аб жаночым і аб жанчыне. Адзначым – пра беларускую жанчыну, пра тое, пра што яна з радасцю расказвае сама, а яшчэ больш пра тое, пра што маўчыць. 

Партрэт, які сведчыць, што жанчыны цікавыя ў любым узросце.

Тыя, хто ўмее бачыць і цаніць прыгожае, знойдуць шмат вартых прагляду жаночых вобразаў і нечаканых інтэрпрэтацый тэмы жаноцкасці.  

Падчас адкрыцця выставы гучалі народныя песні ад жаночага фальклорнага калектыву “Узвіжанне”. Яны праспявалі шэраг бяседных песень, якія сэнсава былі звязаны з тэматыкай выставы. 

 

Сама выстава падзелена на два залы — «Жаночы» і «Род», знітавана з міфапаэтычным светам і звернута да архетыпаў, да нечага такога, што ляжыць у глыбінных пластах памяці. Творы, якія прадстаўлены на часовай экспазіцыі, ўключаюць ад народных посцілак да сюрэалістычных палотнаў, час стварэння – ад неаліту да эпохі інтэрнэту. 

Адкрываюць экспазіцыю два творы, якія сягаюць да пракаветнасці. «Формы нёманскай культуры» Тамары Васюк — гэта і знойдзены ў раскопе гліняны сасуд, і жаночая фігура, архаічнае боства плоднасці і аховы роду. Як адзначаецца на сайце Нацыянальнага мастацкага музея: “Жаночы Род” – гэта выставачны праект, у якім творы народнага і прафесійнага выяўленчага мастацтва дэманструюць традыцыйныя архетыпічныя і міфапаэтычныя ўяўленні аб прыродзе жаночага свету і жаночай вобразнасці”.

Выставачны праект будзе працаваць у музеі па 28 мая. 

Фота: mogilev.media 

Печально известная коллекция картин “Белгазпромбанка” выставлена в Могилеве – фото, видео

Среди работ – самая дорогая картина в Беларуси. Жемчужины коллекции, которую собирала еще команда Виктора Бабарико, представлены в Выставочном зале и в ратуше да 30 апреля. 

Хаим Сутин, Юдель Пэн, Леон Бакст, Евгений Магарил – известные белорусские художники начала XX века и современные мастера Владимир Товстик, Владимир Зинкевич, Владимир Савич, Юрий Яковенко. Эту экспозицию собрал под своей крышей Выставочный зал «Музея истории Могилёва», а шедевры предоставил уже в который раз Белгазпромбанк – более 40 картин и скульптур.

Название выставки «Портрет времени», где каждая из работ особенно ценна и является жемчужиной белорусского искусства.

Если подробнее о значимости этой выставки: Хайм Сутин – крупнейший мастер «Парижской школы», на выставке представлены две работы – «Ева», и «Уснувшая читательница, Мадлен Кастен», причём Белгазпромбанк в 2013 году приобрёл «Еву»  на аукционе «Сотбис» за 1.805.000 долларов, она признана самой дорогой картиной в Беларуси. 

Юдель Пен – белорусский живописец, видный деятель «еврейского ренессанса» в искусстве начала XX века, известен как учитель многих витебских художников, в том числе Марка Шагала. 

Представлен портрет Иосифа Олешкевича, художника начала XIX века который часто выезжал в белорусские губернии, где сделал немало интересных портретов, дружил с Адамом Мицкевичем. Все остальные,  представленные мэтры заслуживают особого внимания и изучения.

Стоит отметить, что художественное собрание “Белгазпромбанка” – поистине уникальная коллекция в нашей стране, над которой десятилетиями работала команда специалистов под управлением Виктора Бабарико. В 2021-2022 годах над ней нависла угроза, когда работы арестовывались государством на фоне политического кризиса в стране.

Часть коллекции выставлена в ратуше. Экспозиция будет работать до 30 апреля. Время работы выставочного зала: со среды по воскресенье – с 11:00 до 19:00. В понедельник и вторник – выходные дни.

Фото и видео: mogilev.media

У Магілёве прайшла выстава “Беларусь інтэлектуальная” – відэа

У магілёўскім спорткомплексе “Алімпіец” прайшла выстава навінак навукі і тэхнікі “Беларусь інтэлектуальная”.

Масшстабная выстава праходзіла з 24 па 26 лютага ў комплексе “Алімпіец” і сабрала больш за 600 экспанатаў ад 170 беларускіх прадпрыемстваў і навукова-даследчых цэнтраў.

Фота, відэа: mogilev.media

У Чавусах запрацавала праваслаўная выстава воскавых фігур

У Чавускім гісторыка-краязнаўчым музеі 7 лютага адкрылася выстава воскавых фігур – паведамляе газета “Іскра”. Яна будзе працаваць да 14 сакавіка.

Выставу арганізаваў праваслаўны актывіст, кіраўнік міжнароднай арганізацыі праваслаўных аўтараў і выканаўцаў “Благодар” Уладзіслаў Асака, і тэматычна яна прысвечаная знакамітым сюжэтам і персонам.

На выставе прадстаўлены кампазіцыя “Тайная Вячэра” – фігуры Хрыста і апосталаў выкананы ў натуральную велічыню. Таксама ёсць фігуры М. Гогаля, А. Пушкіна, Ф. Дастаеўскага, Серафіма Сароўскага, членаў сям’і апошняга рускага цара Мікалая II і іншыя. 

Выданне піша, што гледачоў на адкрыцці выставы ўразіла вельмі рэалістычнае выканананне фігур, партрэтнае падабенства са знакамітымі асобамі мінулага. Скульптары для іх вырабу выкарыстоўвалі спецыяльны склад з дабаўленнем сілікону, натуральныя валасы, адлюстравалі дробныя маршчынкі, зморшчыны, надалі тварам эмоцыі, задуменнасць. 

Фотаздымкі газеты “Іскра”

Выстава магілёўскага авангардыста Ігара Бяспалава адкрылася ў Мінску

У Мінску ў галерэі Саюза мастакоў адкрылася выстава вядомага магілёўскага мастака-авангардыста Ігара Бяспалава. 

Для любога беларускага мастака падобная персанальная выстава з’яўляецца этапнай і сімвалізуе прызнанне калег па цэху. 

Творы Ігара ўпрыгожваюць прыватныя калекцыі ў ЗША, Аўстраліі, Германіі, Галандыі, Аўстрыі, Расіі і Беларусі. Асабістыя выставы мастака раней праходзілі ў Магілёве, Бабруйску, Горках і Віцебску і вось прыехалі ў адну з самых прэстыжных галерэй Мінску. 

Ігар Бяспалаў мастак неверагодна сучасны, авангардны і адначасова глыбока традыцыяналісцкі для авангарду. У Магілёве мастацтвазнаўцы адносяць яго да Віцебскай школы жывапісу. Яе асновы былі закладзены ў другім дзесяцігоддзі мінулага стагоддзя Маркам Шагалам і Казімірам Малевічам. Менавіта яны ў сваёй працы ярка адказалі на рэвалюцыйныя змены ў грамадстве і мастацтве ў свой час. 

Як і яго папярэднікі магілёўскі мастак працуе з сакавітымі і кантраснымі колерамі, якія былі так характэрны для майстроў расійскага авангарду пачатку 20 стагоддзя.

Адкрыццё выставы прайшло з добразычлівым поспехам. 

Галерэя «Мастацтва» Беларускага саюза мастакоў у Мінску размешчана на праспекце Незалежнасці, 12. 

Фота выставы ўзяты з сацыяльных сетак. 

Дзень у гісторыі. 11 студзеня. Міжнародны дзень “дзякуй”. Ягайла атрымаў у жонкі каралеву Ядвігу. Забарона газета «Наша доля». Нарадзіўся мастак Аляксандр Ісачоў

Міжнародны дзень “дзякуй”. 

Свята ініцыявана з падачы міжнародных міратворчых супольнасцяў. Словы ўдзячнасці, якія сказаны з добрымі намерамі, валодаюць магутнай энергетыкай і здольныя матэрыялізавацца ў добрае самаадчуванне, здымаюць дэпрэсіўнае пачуццё і прымушаюць зноў і зноў здзяйсняць добрыя ўчынкі.

Слова “дзякуй” сугучнае ў літоўскай, заходнеславянскіх, украінскай, беларускай, германскіх (ангельскае “thank”, нямецкае “danke”) мовах і звязана са словам з санскрыту “daihya” – “тое, што знаходзіцца ў целе”, “душа”. 

Дзякаваць – аддаваць частку душы: “дзякаваць ад усёй душы”, “вельмi дзякаваць”. 

Слова “дзякаваць” у помніках нашай мовы сустракаецца з XV стагоддзя. 

Псіхолагі лічаць, што словы падзякі – гэта “вусныя пагладжванні”, якія здольныя супакоіць і сагрэць сваёй цеплынёй. Галоўнае, каб словы падзякі вымаўляліся ад чыстага сэрца. 

Невыпадкова здаўна ў народзе існавала вельмі мудрае павер’е – не вымаўляй словы падзякі ў стане раздражнення, у такім выпадку, магічныя словы не дасягнуць мэты і не прынясуць радасці ні вам, ні таму, каму кажаце. Цікава, што і карані таксама сыходзяць значна глыбей простай падзякі.

1386 год. Прадстаўнікі Польшчы ў Ваўкавыску перадалі вялікаму князю Ягайлу акт аб перавыбранні яго каралём польскім і аддачы яму ў жонкі малалетняй польскай каралевы Ядвігі.

Ядвіга (1374-1399) – дачка караля венгерскага і польскага Людовіка Венгерскага і Лізаветы Босніяцкай. На каралеўскі сталец абрана пасля смерці бацькі — у 1384 годзе.

У 1385 годзе заключыла Крэўскую унію. Пасля заключэння шлюбу з Ягайлам, той падарыў Ядвізе ў якасці вясельнага падарунка Магілёў.

Памерла падчас родаў. Доўгі час неафіцыйна ўшаноўвалася ў Польшчы як святая. Беатыфікавана Каталіцкім Касцёлам ў 1986, кананізавана ў 1997 годзе. Дзень успаміну 17 ліпеня.

1395 (1397) год. Памёр Скіргайла Альгердавіч. 

Князь полацкі, троцкі і, магчыма, кіеўскі. 

Удзельнік паходаў супраць крыжакоў (1374-1375). 

Пасля выгнання Андрэя Альгердавіча, княжыў у Полацку (1377-1381). У час перагавораў з Кейстутам захапіў яго ў палон і адвёз у Крэўскі замак, дзе той быў забіты. Стаў князем Троцкім і другой уплывовай асобай у дзяржаве. 

У час заключэння Крэўскай уніі (1385) забяспечыў сабе права застацца праваслаўным. У Мсціслаўскай бітве (1386) перамог смаленскага князя Святаслава Іванавіча і падпарадкаваў Смаленскае княства, на наступны год авалодаў Полацкам і захапіў свайго брата Андрэя Альгердавіча. 

Валодаў Троцкім, Полацкім княствамі, Менскам, Свіслаччу, Бабруйскам, Прапошаскам і іншымі гарадамі, захапіў Віцебск, авалодаў Кіевам. Атручаны ў Кіеве. Пахаваны ў Кіева-Пячэрскай лаўры.

1864 год. У Вільні расстраляны Цітус Далеўскі. 

Адзін з кіраўнікоў паўстання 1863-1864 гадоў.

Вучыўся ў Віленскай гімназіі, дзе сябраваў з Ф. Багушэвічам. 

Удзельнічаў у рэвалюцыйным студэнцкім руху ў Маскве і Пецярбургу. 

Паплечнік К. Каліноўскага. Паўстанцкі начальнік Вільні. Арыштаваны ў снежні 1863 года. 

Пакараны смерцю на Лукішскай плошчы.

1867 год. У в. Карытнае (зараз Асіповіцкі раён) нарадзіўся Сцяпан Рункевіч.

Беларускі гісторык царквы, архівіст, дзеяч Рускай Праваслаўнай Царквы, грамадскі дзеяч.

Выхаванец і выкладчык Пецярбургскай духоўнай акадэміі, сакратар Сіноду. 

Выдаў 5 выпускаў «Матэрыялаў для гісторыі Мінскай епархіі», «Кароткі гістарычны нарыс стагоддзя Мінскай епархіі…», «Гісторыю Мінскай архіепіскапіі (1793-1832)».

Даследчык гісторыі ўніяцкай царквы і Мінскай епархіі праваслаўнай царквы, гісторыі Рэчы Паспалітай напярэдадні яе падзелу.

Памёр 12 сакавіка 1924 года.

1907 год. Пастановаю Віленскай судовай палаты забаронена газета «Наша доля». 

Рэдактар-выдавец І. Туркенес засуджаны на 1 год крэпасці. 

Поўная назва газеты «Наша Доля. Першая белоруская газэта для вёсковаго і местоваго рабочаго народу. Выходзіць раз у тыдзень рускімі і польскімі літэрамі» – штотыднёвая легальная газета рэвалюцыйна-дэмакратычнага кірунку, першая легальная газета на беларускай мове. 

Выдавалася ў Вільні з 1(14) верасня да 1(14) снежня 1906 года. Разам выйшла 6 нумароў, з іх 4 былі канфіскаваны. Палова тыражу друкавалася кірыліцай, палова – лацінкай. Разавы тыраж 1-га нумару склаў 10 000 асобнікаў.

У склад рэдакцыі ўваходзілі браты Луцкевічы, А. Пашкевіч (Цётка) і іншыя. 

Газета мела рубрыкі: “Дзеянні ўрада”, “Палітычны агляд”, “Жыццё вёскі”, “Жыццё горада”, “Найноўшыя творы беларускай літаратуры”, “Што чуваць на Белай Русі”, “Новыя кнігі”, “З мінулага Беларус” і іншыя.

1908 год. Нарадзіўся Віктар Заўрыеў. 

Беларускі географ, падарожнік, педагог, прафесар, доктар геаграфічных навук, стваральнік і загадчык кафедры фізічнай геаграфіі замежных краін БДУ. 

Вывучаў Урал, Сібір, Каўказ, Іран, В’етнам, Беларусь. 

Даследчык праблем Палесся, дынамікі палескіх азёр. З  яго імем звязана станаўленне лабараторыі возеразнаўства, кафедраў агульнага землязнаўства, геадэзіі і картаграфіі. Чытаў лекцыі ў розных універсітэтах СССР, Сафійскім, Белградскім, Кракаўскім. 

Пад яго кіраўніцтвам абаронена больш за 20 кандыдацкіх дысертацый. 

Памёр 14 сакавіка 1976 года.

1937 год. Нарадзіўся Віктар Кухта. 

Беларускі біяхімік. Доктар медыцынскіх навук. Прафесар. Заслужаны дзеяч навукі.

Працаваў прафесарам, загадчыкам кафедры біялагічнай хіміі Беларускага медуніверсітэта.

Аўтар і суаўтар манаграфій, падручнікаў для студэнтаў-медыкаў, 215 навуковых прац. Падрыхтаваў 3 дактароў і 18 кандыдатаў навук.

1947 год. Нарадзіўся Валянцін Яцухна. 

Беларускі географ, ландшафтны эколаг, глебазнавец. 

Працаваў у інстытуце “Белгіпразем”, факультэце геаграфіі і геаінфарматыкі БДУ дацэнтам, загадчыкам лабараторыі экалогіі ландшафтаў. 

Спецыяліст у галіне рацыянальнага выкарыстання, экалагічнай ацэнкі і тэрытарыяльнай арганізацыі аграландшафтаў, прыкладных геаграфічных даследаванняў, планавання землекарыстання, экасістэмных паслуг.

Аўтар больш за 550 навуковых прац. Навуковы эксперт Канвенцыі ААН па барацьбе з апустыньваннем / дэградацыяй зямель.

1955 год. Нарадзіўся Аляксандр Ісачоў. 

Беларускі жывапісец, графік.

Прымаў удзел у двух выстаўках ленінградскіх мастакоў авангардных кірункаў (1974, 1975). 

З 1975 года працаваў у класічнай манеры пісьма. Асноўнымі сюжэтамі яго карцін былі міфалагічныя і біблейскія сюжэты. У стылявым кірунку мастак пачаў арыентавацца на традыцыі еўрапейскага акадэмічнага жывапісу сярэдзіны XIX – пачатку XX стагоддзяў. Пісаў іконы для Рэчыцкай царквы, выканаў роспіс сцен храма ў г. Мазыры.

У лістападзе 1987 года ў Рэчыцы адбылася персанальная выстаўка мастака, якую паглядзела каля 20 000 чалавек. Праз тры дні пасля заканчэння выстаўкі мастак памёр ад сардэчнага прыступу.

Аўтар каля 500 карцін, большасць з якіх былі вывезены за мяжу ў Швецыю, Германію, Францыю, Ізраіль і ЗША.

Памёр 5 снежня 1987 года.

1983 год. Памёр Ціхан Кісялёў. 

Беларускі дзяржаўны і партыйны дзеяч. Герой Сацыялістычнай Працы.

Працаваў настаўнікам, дырэктарам школы, у партыйных органах, першым сакратаром Брэсцкага абкама, старшынёй Савета Міністраў БССР (1959-1978),  намеснікам Старшыні Савета Міністраў СССР (1978-1980), пасля смерці П. Машэрава стаў першым сакратаром ЦК КПБ.

Пад час яго дзейнасці ажыццяўляліся працэсы аднаўлення пасляваеннай эканомікі, будаўніцтва сучасных гігантаў прамысловасці.

Яго імём названы вуліцы ў Мінску, Гомелі. У Мінску ўстаноўлена мемарыяльная дошка.

2001 год. Памерла Аляксандра Данілава. 

Заслужаны архітэктар БССР.

Жыла і працавала ў Віцебску. Сярод асноўных работ у Віцебску: забудова вуліцы Кірава, плошчы Перамогі, цэнтральных і паўднёвых раёнаў, плошчы Тысячагоддзя Віцебска. 

Прымала ўдзел у забудове жылых мікрараёнаў у Наваполацку, Оршы. Адзін з аўтараў генпланаў Полацка, Наваполацка, Віцебска, Оршы.

 

“Вясельныя сезоны” – у Глуску адкрылася густоўная рэтра-выстава вясельнай сукенкі

Выставу збіралі ўсім мірам, на ёй можна пабачыць сукенкі ад 1950-х гадоў і да сучасных.

У Глускім краязнаўчым музеі з нагоды 105-годдзя ЗАГСа Рэспублікі Беларусь адкрылася незвычайная выстава “Вясельныя сезоны”.   

Як паведаміла раённая газета Радзіма, музейныя работнікі адразу вырашылі да юбілейнай даты зрабіць выставу пра вяселле. Чаму? Таму што першае, што прыходзіць у галаву, калі мы чуем слова ЗАГС – гэта вяселле. 

Але ў музеі не было экспанатаў. Зварот да глушчан дазволіў сабраць выбітную калекцыю вясельных убораў розных гадоў з 1950-х да 2010-х гадоў. Усяго ў музеі можна ўбачыць больш за 20 вясельных убораў. Практычна кожны з убораў, прадстаўленых на выставе, мае сваю цікавую гісторыю, якую экскурсаводы распавядаюць наведвальнікам. 

Самы старажытны вясельны ўбор – 1950-х гадоў. У 1972 годзе ў гэтай чароўнай сукенцы з гіпюру дзяўчына з Глуску выйшла замуж, а потым захоўвала яе паўстагоддзя. Убор нявесты выдатна захаваны. 

Нібыта і не так далёкія 1970-я гады. Але час ужо моцна змяніўся, і многіх менавіта яны найбольш уражваюць. Тут, напрыклад, серабрыстая парчовая сукенка з надзіманай таліяй – прыгажосць, не адвесці вачэй. Убор з рукавамі, вырабленымі з тонкай гібуры, які прывезлі з ГДР. А набыла яе свякроў для сваёй будучай нявесты за 70 рублёў (у той час гэтая сума была амаль роўнай зарплаце сярэдняга супрацоўніка). Маецца белая ў бліскучых срэбных кружочкаў сукенка 1977 года. Яны былі прышыты з тканіны, якую сваякі з Канады адправілі для нявесты. 

На выставе знаходзяцца не толькі сукенкі нявестаў, але і касцюмы жаніхоў. Аказваецца, мужчыны таксама захоўваюць вясельныя ўборы. Напрыклад, жаніх 1977 года прынёс свае гальштукі з першага і другога дня вяселля. 

Уборы нявест 1980-х гадоў зусім іншыя па стылі. Тут больш упрыгожанняў, валанчыкаў, бязважкіх тонкіх тканін. Напэўна, сукенка знакамітай брытанскай прынцэсы Дыяны аказала свой уплыў на савецкіх нявест. Яшчэ адна адметная асаблівасць моды 1980-х гадоў заключаецца ў тым, што замест вянка на галаве з’яўляецца вясельны капялюш. 

Акрамя таго, можна пабачыць, як выглядалі нявесты і жаніхі на вясельных фатаграфіях пачынаючы з 1949 года і да нашага часу. А таксама маюцца  дакументы аб нараджэнні, шлюбе, найстарэйшы з якіх быў складзены ў 1930-я гады.

Як сказала дырэктар раённага музею Наталля Акуліч, у той час, калі выстава была задумана, у музеі былі толькі чатыры прыдатныя для выставы экспанаты, але за вельмі кароткі час сабралася вялікая колькасць. Супрацоўнікі розных арганізацый прывозілі свае сукенкі, касцюмы, аксэсуары, дакументы, фатаграфіі, актыўна далучаліся арганізацыі ветэранаў. І глушчане ўсё яшчэ прывозяць экспанаты. 

Выстава “Вясельныя сезоны” у музеі будзе працаваць да канца сакавіка.