У 2023 годзе ў дачыненні да трох жыхароў Краснапольскага раёна распачаты крымінальныя справы. Яны па месцы жыхарства захоўвалі наразныя боепрыпасы і выбуховыя рэчывы – паведамляе “Чырвоны сцяг”.
У іх знойдзеная агнястрэльная зброя, выбуховыя рэчывы і боепрыпасы і цяпер пагражае пазбаўленне волі тэрмінам да 12 гадоў.
Фота мае ілюстрацыйны характар.
Абвешчаны Генеральнай Асамблеяй ААН.
У рэзалюцыі Генеральнай Асамблеі прапанавана дзяржавам праводзіць у гэты дзень мерапрыемствы, прысвечаныя захаванню і засваенню водных рэсурсаў.
Па велічыні водных рэсурсаў рэк Беларусь займае чацвёртае месца ў Еўропе пасля Нарвегіі.
Патэнцыял водных рэсурсаў Беларусі: 20 000 рэк і ручаёў, 11 000 азёр, 85 вадасховішчаў, 1 500 сажалак.
Разведаныя запасы прэсных падземных вод – 6,35 млн куб.м/суткі (609 радовішчаў).
Абвешчаны ў 1986 годзе на 17-м пасяджэнні Хельсінкскай Канвенцыі ў гонар падпісання самой канвенцыі па Балтыйскаму мору ў 1974 годзе.
49% тэрыторыі Беларусі адносіцца да басейна Балтыйскага мора, рачных басейнаў Нёмана, Заходняй Дзвіны, Заходняга Буга.
Прыход вясны пасля раўнадзенства і сустрэча птушак з цёплых месцаў. “Жаўрукі прыляцелі, на галоўку дзецям селі”.
У хрысціянстве шануюць памяць сарака пакутнікаў Севастыйскіх – воінаў-хрысціян, якія прынялі пакутніцкую смерць. Усе яны былі родам з Кападокіі і служылі ў рымскім войску. Ваеначальнік запатрабаваў, каб хрысціяне разам з астатнімі салдатамі прынеслі ахвяру паганскім багам. Пасля адмовы іх падвергнулі катаванням, а потым распранулі і прымусілі стаяць у пакрытым лёдам возеры на працягу ночы. Да раніцы адзін з воінаў не вытрымаў – і пабег да цёплай лазні. Аднак яго месца сярод пакутнікаў заняў рымлянін Аглай, якога ўразіла стойкасць духу хрысціян.
У народзе гэты дзень лічыўся днём другой сустрэчы вясны (першая была на Грамніцы, трэцюю чакаюць на Дабравешчанне), адным з самых вялікіх свят у годзе. Сяляне казалі, што “на Сарокі дзень з ноччу мераецца, зіма канчаецца, вясна пачынаецца”. А прадвеснікамі вясны былі жаўрукі (хоць на Сарокі, па павер’і, з-за мора прыляталі 40 розных птушак).
Гаспадыні загадзя выпякалі з цеста печыва ў выглядзе птушак, як правіла, 40 штук – па колькасці загінулых пакутнікаў.
У гэты дзень вернікі прыходзяць у храм і ставяць 40 свечак у памяць аб загінуўшых.
Жавароначкі, прыляціце,
Цёпла лецейка прынясіце,
А зімачку прыбярыце,
Бо зімачка надаела,
Нам хлебушак пераела.
Кароль польскі і вялікі князь літоўскі (1648–1668), апошні манарх з дынастыі Ваза.
У час яго панавання адбыліся разбуральныя войны з Маскоўскай дзяржавай, казакамі, са Швецыяй.
Пры ім былі страчаны Прусія, Смаленскае ваяводства, Кіеў і левабярэжная Украіна.
Агульны гаспадарчы заняпад дзяржавы, няўдачы ў войнах, аслабленне міжнароднага становішча, напружаныя адносіны з магнатамі і шляхтай, смерць энергічнай і актыўнай у палітыцы каралевы Марыі Людвікі прывялі да адрачэння ад трона і эміграцыі ў Францыю ў верасні 1668 года.
Гэта адбылося па скарзе уніяцкага арцыбіскупа І. Кунцэвіча на бясчынствы часткі гараджан супраць уніатаў.
Указам караля прадпісвалася ўдзельнікаў узброенага выступу ў Магілёве ў 1618 годзе супраць уніятаў пакараць смерцю, на жыхароў накласці штраф, усе праваслаўныя цэрквы перадаць уніятам.
Падчас правядзення грашовай рэформы 1659–1666 гадоў для выпуску меднага соліда (барацінкі) пачалося будаўніцтва манетнага двара ў Брэсце. Ён працаваў з 4 снежня 1665 да 16 снежня 1666 года і выбіў каля 241 мільёна медных солідаў на суму 2 674 268 злотых 10 грошаў.
На аверсе размяшчаўся бюст Яна II Казіміра Вазы, пад якім ініцыялы TLB (арандатара меднага двара). На рэверсе быў герб ВКЛ “Пагоня”, пад ім манаграма І. Кіршэнштэйна. Соліды брэсцкага двара падобныя на медныя соліды Віленскага меднага двара.
Ёсць меркаванне, што большая частка тыражу мае адметныя рысы: шчыт з вострым вуглом, малая манаграма, палеаграфічныя асаблівасці.
Палітычны дзеяч, публіцыст, паэт. Адзін з кіраўнікоў паўстання 1863–1864 гадоў.
Скончыў юрыдычны факультэт Пецярбургскага ўніверсітэта, прымаў удзел у таемнай ваенна-рэвалюцыйнай арганізацыі афіцэраў Генштаба, якую ачольвалі З. Серакоўскі і Я. Дамброўскі.
На Гародзеншчыне ствараў рэвалюцыйныя арганізацыі, у 1862 годзе з паплечнікамі распачаў выпуск «Мужыцкай праўды» – першай у гісторыі газеты на беларускай мове. У 1862 годзе ачоліў Літоўскі правінцыяльны камітэт па падрыхтоўцы паўстання, у студзені 1863 распачаў паўстанне, 1 лютага 1863 года узначаліў Часовы правінцыяльны ўрад Літвы і Беларусі.
29 студзеня 1864 года выдадзены царскім уладам камісарам Магілёўскай губерні Вітаўтам Парфяновічам.
Таемна пахаваны на Гедзімінавай (Замкавай) гары ў Вільні, побач з іншымі лідарамі і ўдзельнікамі паўстання, забітымі на загад расійскай улады. Усе магілы былі зроўнены з зямлёй.
Урачыстае перапахаванне К. Каліноўскага і іншых паўстанцаў адбылося 22 лістапада 2019 года на могілках Росы у Вільні.
Адзін з першых беларускіх мастацкіх фільмаў быў «Кастусь Каліноўскі» (1928). У 1943 годзе ў гонар героя была названая савецкая партызанская брыгада, якая дзейнічала каля Гродна і Беластока.
У гонар деяча названыя вуліцы ў Мінску, Гродна, Магілёве, Пінску і іншых гарадах Беларусі, гімназія № 1 у г. Свіслач. Адзіны беларускі помнік усталяваны ў Свіслачы. Бюст усталяваны ў Нью-Ёрку.
Указ прэзідэнта Беларусі ад 15 студзеня 1996 года № 26 зацвердзіў Ордэн Кастуся Каліноўскага. Узнагарода не выкарыстоўваецца, але не выходзіла і адпаведнай пастановы аб яе скасаванні.
У 2022 годзе ва Украіне створаны беларускі полк імя Каліноўскага.
Беларускі паэт.
Дэбютаваў вершамі ў 1907 годзе ў «Нашай ніве». Шэраг вершаў надрукаваны ў «Анталогіі беларускай паэзіі» (1961), зборніку «Беларуская дакастрычніцкая паэзія» (1969).
У 1990 годзе выйшла яго кніга вершаў і публіцыстыкі «Год беларуса».
Памёр 30 верасня 1939 года.
Беларускі грамадскі дзеяч, паэт, публіцыст, настаўнік.
Аўтар і папулярызатар «Нашай нівы». Член прэзідыума Беларускага нацыянальнага камітэта, член Вялікай беларускай рады, сакратар Камісіі па стварэнні БДУ.
Удзельнічаў у стварэнні беларускіх школ, Будслаўскай беларускай гімназіі. Удзельнік беларускага нацыянальнага руху ў Літве, Латвіі, ЗША.
У час Другой сусветнай вайны, падчас нямецкай акупацыі Беларусі, працаваў настаўнікам у Мінску і Баранавічах. Прымаў удзел у Другім Усебеларускім кангрэсе.
Цяжка хворы выехаў у Канаду, потым у ЗША. Актыўна ўдзельнічаў у жыцці беларускай эміграцыі ў ЗША. Апублікаваў свае ўспаміны ў месячніку «Бацькаўшчына».
Памёр 14 жніўня 1959 года ў Чыкага.
Беларускі паэт. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя Янкі Купалы (1968) за кнігу вершаў «Твае далоні».
Пасля далучэння Заходняй Беларусі да БССР працаваў у газэце ў Бельску на Беласточчыне. Удезльнік Другой сусветнай вайны.
Працаваў у краснапольскай газеце «Чырвоны сцяг», у чэрыкаўскай раённай газеце, магілёўскіх абласных «За Радзіму», «Магілёўская праўда». З 1974 года да апошніх дзён быў сакратаром Магілёўскага абласнога аддзялення Саюза Пісьменнікаў.
Аўтар 12 кніг паэзіі, 4 зборнікаў вершаў для дзяцей, кніг вершаў і паэм, кнігі пра народныя песні і іх выканаўцаў «Бярозка ля кожных варот». Двойчы выходзілі Выбраныя творы ў 2 тамах.
Пераклаў на беларускую мову «Маабіцкі сшытак» М. Джаліля, зборнік вершаў М. Ханінава «Жураўлі над стэпам».
Памёр 27 жніўня 1981 года ў Магілёве. Пахаваны на каталіцкіх могілках.
У яго гонар названа школа (у ёй мемарыяльны музей паэта) у Палужы Краснапольскага раёна, вуліца ў Магілёве. На доме, у якім ён жыў па праспекце Міра, 35А ўсталявана мемарыяльная дошка. Магілёўская абласная бібліятэка арганізуе Пысінскія чытанні.
У гэты дзень 149 жыхароў вёскі былі спалены жыўцом або расстраляны нямецкімі салдатамі і дапаможным паліцэйскім батальёнам за аказанне жыхарамі вёскі дапамогі партызанам.
У карнай аперацыі ўдзельнічалі 118-ы батальён шуцманшафта і асобны карны батальён СС «Дырлевангер».
Апошні сведка трагедыі, Віктар Жалабковіч, памёр у 2020 годзе.
У 1969 годзе створаны мемарыял у памяць аб 9200 беларускіх вёсках, знішчаных нацыстамі.
Беларускі пісьменнік. Выхаванец магілёўскага педінстытута (1941), сакратар Магілёўскага аддзялення Саюза пісьменнікаў, аўтар твораў на мясцовую тэматыку.
Яго пяру належаць шматлікія кнігі, аповесці, апавяданні. Ён з’яўляецца аўтарам літаратурнай апрацоўкі кніг успамінаў “Салдатамі былі ўсе”, “Арлы”, тэкстаў да фотаальбомаў “Магілёў”, “Магілёўская вобласць”.
Яго імем названа вуліца ў Магілёве.
У першы год у ім прынялі ўдзел 10 тэатраў з Беларусі, Расіі, Украіны, Польшчы, Літвы.
Мінулым годам, у сувязі з агрэсіяй Расіі супраць Украіны, тэатральны форум з міжнароднага ператварыўся ў форум тэатраў Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі.
Сёлета з 20 па 27 сакавіка праводзіцца XVI Міжнародны форум. У асноўнай праграме запланавана 19 спектакляў калектываў з Беларусі, Расіі, Казахстана і Балгарыі.
Краснопольский район по-своему уникален: удельный вес в выручке от реализации на 27,7 % составляет лесное хозяйство, а вот сельское хозяйство – 16,1 % и только 14,4 % промышленность. Но лидирует розничная торговля – более 35 %. О том, что торговля работает более эффективно, можно судить о численности занятых работников по отраслям: в лесном и сельском хозяйстве 18,4 %, в промышленности – почти 12 %, а вот в торговле – всего лишь 5 %.
Достаточно эффективно работает частный сектор – 9 % занятого населения в бизнесе формирует почти 11 % налоговых поступлений в бюджет. С такими подходами в экономике район точно не пропадет, даже с учетом того, что в районе самая низкая плотность населения в области (7 чел. на 1 км.кв.).
Неожиданная особенность частного предпринимательства: до недавнего времени среди импортеров продукции местного бизнеса не значилась Россия, в тоже время краснопольские пиломатериалы, поддоны и паллеты весьма авторитетны были в ЕС и Швейцарии.
Толерантность – пожалуй, самая характерная черта жителей Краснопольского района. Толера́нтность ( лат. tolerare – терпеть, привыкать) в данной местности после аварии на ЧАЭС означает способность общества жить и, даже, развиваться при создавшихся неблагоприятных условиях. Нужно заметить, что в последнее время из 7 районов юго-восточного региона (ЮВР) Могилевской области Краснопольщина занимает свое достойное место.
Динамичное развитие Краснопольского района было прервано Чернобыльской катастрофой. До нее в районе проживало свыше 30 тыс. чел., сейчас немногим более 9 тыс. жителей (потери составили 70 %). Пришлось захоронить 23 села, было ликвидировано 83 населенных пункта, 5 сельхозпредприятий, 31 школа и детское дошкольное учреждение, 24 учреждения культуры, 7 фельдшерских-акушерских пунктов.
Социально-экономическому развитию района был нанесен невосполнимый урон, под сомнением оказались перспективы развития территории. Тем не менее, сегодня аграрный сектор экономики и промышленность развиваются в меру своих возможностей. Интересно, что в состав агропромышленного комплекса района входит всего лишь одно сельхозпредприятие ОАО «Краснопольский», но есть еще шесть фермерских хозяйств, специализирующихся на производстве животноводческой продукции (молока, мяса), зерна и кормовых культур.
Увы, состязаться в эффективности сельского хозяйства краснопольцы могут только среди таких же бедолаг юго-востока Могилевщины, которые попали в список действия Указа № 235 от 8 июня 2015 г. «О социально-экономическом развитии юго-восточного региона (ЮВР) Могилевской области». Тем не менее, по основным показателям производства: надой молока, производство мяса и зерновых культур (1 место) Краснопольский район занимает лидирующие места среди 7 районов ЮВР.
А по темпам прироста в производстве мяса (173 %) за 2022 г. занял 1 место в области. И по итогам работы за январь 2023 г. показал прирост продукции в сельском хозяйстве на 8,1 %, молока произведено 122,6 % к уровню 2022 г. В марте текущего года продолжает на 0,6 кг доить больше, чем в прошлом году. Хотя в целом район звезд с неба не хватает.
Промышленность района представлена субъектами государственной формы собственности: УПКП «Жилкоммунхоз» (производство теплоэнергии, электроэнергии и воды) и ГЛХУ «Краснопольский лесхоз» (деревообработка), а также субъектом частной формы собственности.
Показатели индексов промышленного производства по годам редко выходят за пределы статистической погрешности, так что в этой отрасли радоваться пока нечем.
Но, пожалуй, самым печальным для жителей района является показатель уровня заработной платы, одной из самых низких в стране. Более того, на фоне роста в экономике района в 2022 г. произошло снижение как номинально начисленной (на 2 рубля), так и реальной зарплаты (на 0,6 %). А по уровню начисленной зарплаты в декабре 2022 г. район занял последнее место в области.
Перед Краснопольским районом стоит два извечных славянских вопроса: кто виноват и что делать. Дело в том, что свалить вину за посредственность в управлении Краснопольщиной не удастся: во-первых, у района положительная динамика в экономике и даже у розничной торговли при весьма бедном населении. Во-вторых, местное руководство не теряет присутствия духа и весьма оптимистично относится к своей роли в возрождении территории. В-третьих, главные виновники недостаточного развития района засели… в облисполкоме.
Судите сами, инвестиции в основной капитал в 2021 г. составили 89,3 % к уровню 2020 г., в 2022 г. к уровню предыдущего года ситуация еще более усугубилась (79,0 %). Разве можно с такими показателями широко идти в будущее? Ввод жилья в эксплуатацию в 2021 г. снизился на 9,5 % к уровню 2020 г., а в 2022 г. соответственно к предыдущему году на 48,2 %. По вводу жилья в сельской местности ситуация аналогична. А ведь решения по этим вопросам принимают именно областные чиновники.
Свежий пример: в 2023 г. в Могилевской области будут строиться 4 комплекса для дойного стада, но почему-то в Могилевском районе. А кто-нибудь из чиновников обратил внимание, что на 1 января 2023 г. в Могилевском районе самая низкая обеспеченность кормами в области? Если в Кричевском районе приходится на 1 условную голову скота 28,8 центнеров к.е. (кормовых единиц), в Краснопольском – 22,9 ц к.е., то в Могилевском районе всего лишь 6,5 ц к.е. Или кто-то в облисполкоме считает, что к 2025 г. Могилевский район сделает революцию в кормопроизводстве и таким образом увеличит производство молока и мяса в расчетном варианте? Вряд ли, а вот потенциал, например, Краснопольского района будет недоиспользован.
А вот что делать, в руководстве Краснопольского района как раз и знают. Возможно, местные «вертикальщики» в некотором смысле и наивны в своих расчетах, но подход выработан вполне научный. Определены отрасли роста: деревообработка, сельское хозяйство и, внимание – туризм
Четкость понимания путей развития должна помочь с доступом к финансированию многих проектов. Ставка на сельское хозяйство, правда, несколько завышена в ожиданиях: земли Краснопольского района имеют низкий уровень плодородия и рост производства возможен через увеличение внесения органических удобрений и адаптации севооборотов, а эти подходы просты в разговорах, а в действии требуют дополнительного финансирования.
Впрочем, в районе имеются неиспользуемые участки и перспектива расширения производства фермерскими хозяйствами.
Но основная надежда в привлечении внимания частных инвесторов и доноров к проблемам и возможностям развития предпринимательской деятельности на данной территории, в том числе и в сотрудничестве с российскими бизнесменами.
Кстати, данный подход окажет положительное влияние на отрицательный миграционный поток населения района, уже более 35 лет кардинально негативно влияющий на социально-экономическую ситуацию в районе.
Так что, стальные нервы и облисполком вам в помощь, уважаемые жители Краснопольского района.
Фото из открытых источников
Беларускі і польскі літаратар, выдавец, адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры.
Вядомы за свой найбуйнейшы твор «Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях», паводле якога на “Беларусьфільме” зняты фільм В. Туравым.
Аўтар вершаў на беларускай мове, паэм, балад, аповесцей, «Нарыса паўночнай Беларусі». Яго вершы «Дзеванька», «Гарэліца» пакладзены на музыку А. Абрамовічам.
Скончыў Полацкі езуіцкі калегіум. Падарожнічаў па наваколлях возера Нешчарда, па Беларусі, у тым ліку па Мсціслаўшчыне. Збіраў беларускі фальклор, апісваў курганы і гарадзішчы.
Выкладаў на Беларусі, у Пецярбургу. Выконваючы даручэнні марскога ведамства, пабываў у Францыі, Вялікабрытаніі і Фінляндыі. Сябраваў з А. Міцкевічам, Т. Шаўчэнкам, Г. Шапялевічам.
Займаўся выданнем штогадовага альманаха «Niezabudka» (1840-1844).
Па запрашэнні польскага пісьменніка Г. Жавускага пераехаў у г. Чуднаў на Валыні. Пасяліўся ў доме графіні Ю. Жавускай, дзе таксама жыў мастак-графік Напалеон Орда. Ва Украіне збіраў матэрыялы пра археалагічныя аб’екты, падарожнічаў.
Памёр ад сухотаў. Пахаваны ў Чуднаве.
У красавіку 2019 года ў Чудніве была ідэнтыфікаваная магільная пліта Я. Баршчэўскага, яна месцілася на адным з прыватных падворкаў, куды была калісьці перанесеная з разрабаваных за савецкім часам каталіцкіх могілак. На надмагіллі надпіс па-польску: «Ян Баршчэўскі, які любіў Бога, прыроду і людзей. Пісьменнік натхненняў і пачуцця. Жыў годна 70 гадоў».
У гонар пісьменніка пастаўлены помнікі на беразе возера Нешчарда, у Чуднаве.
Выхаванец магілёўскай гімназіі. Прафесійны рэвалюцыянер, доктар гістарычных навук. Паплечнік У. Леніна. Стваральнік Ліцвінавіцкай школы-камуны.
Працаваў у наркамасветы, Маскоўскім універсітэце і Камуністычнай Акадэміі, дырэктарам гістарычнага музея, Музея рэвалюцыі ў Маскве. Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў Камісіі па распрацоўцы гісторыі РКП(б).
Аўтар драм, рамана, аповесці, апавяданняў, успамінаў, навуковых прац па гісторыі, народнай асветы, пра А. Грыбаедава, М. Салтыкова-Шчадрына і іншых.
Памёр 30 верасня 1944 года.
У Беларусі існуе Дзяржаўная прэмія Беларусі імя Лепяшынскага за лепшы публіцыстычны твор.
Яго імя носіць вуліца ў Магілёве. У Чэрыкаве таксама ёсць вуліца Лепяшынскага, але ў гонар его брата – Мадэста, стваральніка Леменскай школы-камуны каля Чэрыкава.
У 1986 годзе зняты мастацкі фільм «Нетерпение души» аб стварэнні Ліцвінавіцкай школы-камуны, дзе ў ролі Лепяшынскага зняўся В. Ціханаў. У аграгарадку Ліцвінавічы Кармянскага раёна працуе мемарыяльны музей П. Лепяшынскага.
Беларускі і польскі гісторык, публіцыст, выдавец.
Сябра таварыства філарэтаў, паплечнік А. Міцкевіча, Я. Чачота, Т. Зана, быў сакратаром кампазітара М. Агінскага.
З 1822 года на эміграцыі, жыў у Парыжы.
Аўтар паэм, біяграфіі Т. Касцюшкі, «Папулярнай гісторыі Польшчы», выдаў зборнікі твораў А. Міцкевіча, І. Красінскага, мемуары М. Агінскага, працы па гісторыі, геаграфіі, статыстыцы, у тым ліку «Польшча», у якой шмат матэрыялаў пра Беларусь.
Сабраў 125 тамоў дакументаў па гісторыі Польшчы, Беларусі, Украіны.
Беларускі грамадска-палітычны дзеяч.
Скончыў Маскоўскі сельскагаспадарчы інстытут. У час вучобы ў Маскве актыўны ўдзельнік беларускага студэнцкага гуртка.
Старшыня Пскоўскай беларускай рады, дэлегат з’езда беларусаў-вайскоўцаў Паўночнага фронту ў Віцебску і Усебеларускага з’езда ў Мінску, член Віленскай беларускай рады.
У 1919 годзе быў камісарам Міністэрства беларускіх спраў Літоўскай тарыбы ў Беластоку, Гродне, міністр унутраных спраў БНР.
З восені 1919 года старшыня Часовага Беларускага нацыянальнага камітэта ў Мінску, адзін з кіраўнікоў Цэнтральнага Беларускага саюза сельскай гаспадаркі. Член Найвышэйшай Рады БНР.
Працаваў на адказных пасадах у Цэнтральным Беларускім саюзе сельскай гаспадаркі.
З моманту заснавання называлася “Чырвоны сцяг”, затым – “Голас Краснапольшчыны”.
Перыядычнасць выхаду: серада, субота. За час выдання выйшла 10784 нумары.
Вайна фармальна не аб’яўлялася, але СССР афіцыйна разарваў дыпламатычныя адносіны з Фінляндыяй.
Прычынай для вайны быў названы інцыдэнт артылерыйскага абстрэлу тэрыторыі СССР. Праз шмат гадоў М. Хрушчоў пісаў, што гэты абстрэл быў арганізаваны савецкім камандармам 1-га рангу Р. Куліком.
Стратэгічнае становішча СССР па выніках вайны пагоршылася: быў падарваны яго міжнародны аўтарытэт, Ліга Нацый выключыла яго са сваіх членаў, Фінляндыя адышла ад палітыкі нейтралітэту і зблізілася з Германіяй.
У захопніцкай, вельмі непапулярнай у народзе вайне СССР паказаў сваю слабасць: 131 476 забітымі і згінуўшымі без весткі (страты фінаў – 22 830), 200 000 параненых, 51 000 захварэўшых. Страты 406 самалётаў супраць 62 фінскіх, 653 танкаў супраць 50 фінскіх.
За баявыя подзвігі ў савецка-фінляндскай вайне 20 беларусам і ўраджэнцам Беларусі было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза, у тым ліку В. Кучараваму з Чэрыкава, І. Саламонікаву з-пад Магілёва, А. Целешаву з-пад Чавус.
Створаны па загаду камандзіра 9-й арміі Ё. Гарпэ. У лагеры прыгналі каля 50 000 жыхароў Гомельскай, Магілёўскай і Палескай абласцей БССР, Смаленскай і Арлоўскай РСФСР.
Папярэдне ў лагеры завезлі хворых на сыпны тыф, каб сарваць наступ Чырвонай арміі за кошт эпідэміі сярод вайскоўцаў.
19 сакавіка 1944 года наступаючыя часткі Чырвонай арміі знайшлі гэтыя лагеры на балотах. Подступы да іх былі замінаваныя. Ніякіх пабудоваў, нават лёгкага тыпу, на тэрыторыі лагераў не было. Зняволеныя размяшчаліся на зямлі. Ім было забаронена разводзіць вогнішчы, збіраць галлё для падсцілкі.
З трох лягераў вызвалілі 33 480 чалавек, з іх 15 960 (48 %) дзяцей да 13 гадоў і 13 072 (39 %) жанчынаў, 4 448 (13 %) старых.
У 1965 годзе на месцы лагераў узвялі мемарыяльны комплекс, у 2004 годзе ў Азарычах адчынілі Музей памяці.
Праведзены напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі.
“Салідарныя з Беларуссю” – серыя канцэртаў, праведзеных польскай грамадскай арганізацыяй Ініцыятыва «Вольная Беларусь» у Варшаве на Замкавай плошчы. На канцэртах выступалі польскія і беларускія музыкі Л. Вольскі, Зм. Вайцюшкевіч, А. Кулінковіч, Руся і іншыя.
Другі канцэрт быў праведзены 25 сакавіка 2007, трэці – 30 сакавіка 2008 года.
Беларуская вяслярка на байдарцы. Трохразовая чэмпіёнка свету, шасьціразовая чэмпіёнка Еўропы, двухразовы бронзавы прызёр Алімпійскіх гульняў (2012, 2016).
Чэмпіёнка Еўропы 2011 году ў гонцы-адзіночцы на 5000 м, прызёр чэмпіянатаў свету і Еўропы.
Гэта было 4-е пашырэнне ваенна-палітычнай арганізацыі краін Паўночнай Амерыкі і Еўропы, створанай на падставе Паўночнаатлантычнага дагавора ад 4 красавіка 1949 года. І першы выпадак уступлення былых сацыялістычных краін, былых членаў Варшаўскай дамовы 1955-1991 гадоў.
У 2004 годзе да НАТА далучыліся Балгарыя, Эстонія, Латвія, Літва, Румынія, Славакія, Славенія, у 2009 годзе – Албанія, Харватыя, у 2017 – Чарнагорыя, у 2020 – Паўночная Македонія.
Перамовы аб магчымым далучэнні вядуцца з Грузіяй, Сербіяй, Босніяй і Герцэгавінай, Украінай. Імкнецца ў НАТА і Малдова.
18 мая 2022 года прадстаўнікі Фінляндыі і Швецыі перадалі ў штаб-кватэру НАТА афіцыйныя заяўкі на далучэнне да Альянсу.
Беларусь удзельнічае ў Савеце еўраатлантычнага партнёрства з 1992 года, у праграме «Партнёрства дзеля міру» – з 1995 года. Пастаяннае прадстаўніцтва Беларусі пры НАТА адкрыта ў 1998 годзе.
Адносіны Беларусі з НАТА застаюцца складанымі. Першае сур’ёзнае абвастрэнне адбылося пасля прэзідэнцкіх выбараў 2006 года. Наступны віток супрацьстаяння адбыўся ў 2020-2021 гадах на фоне беларускіх пратэстаў, інцыдэнта з самалётам Ryanair і інструменталізацыі нелегальных мігрантаў на мяжы Беларусі з Польшчай і Літвой.
У сувязі з уварваннем Расіі ва Украіну ў 2022 годзе, у Беларусі нечакана заявілі аб гатоўнасці супрацоўнічаць з НАТА.
Ці не кожны раённы цэнтр Магілёўшчыны можа пахваліцца сваімі недарэчнымі і абсурднымі лакацыямі. Напрыклад, незабыўнае ўражанне пакідае выгляд Касцюковіцкага краязнаўчага музея, які больш падобны на непрыступную фартэцыю, што рыхтуецца да абароны, чым на ўстанову культуры. Музей “ахоўваюць” дзве гарматы, адзін танк і тры бронемашыны. Ад вайсковага аб’екта ўстанову культуры адрознівае толькі надпіс “Краязнаўчы музей”, хоць і ён у спалучэнні з вайсковай тэхнікай глядзіцца абсурдна.
А вось у Слаўгарадзе вырашылі нестандартна “ўпрыгожыць” уваход на тэрыторыю мясцовага гісторыка-краязнаўчага музея. Перад уваходам на тэрыторыю паставілі імправізаванае жалезнае дрэўца з інсталяцыяй – савецкія каскі, фрагменты зброі і снарадаў часоў Другой сусветнай вайны.
Сюррэалістычна і абсурдна выглядае пляцоўка каля аўтастанцыі ў Крычаве – самаходка “СУ-100” каля стэлы “Манумент Міра”. Мясцовыя ўлады планавалі, што гэта месца стане гарадской адметнасцю, а атрымаўся шок-кантэнт.
Вішанька на торце – слаўгарадскі партызан у “доміку” на загалоўным фота. Ды там і ўвесь дзіцячы парк – той яшчэ трэш, пра які пісалі mogilev.media
Фота з адкрытых крыніц i mogilev.media
Міжнародны дзень памяці ахвяр Халакоста (International Holocaust Remembrance Day, з 2005 года).
Устаноўлены Генеральнай Асамблеі ААН і прымеркаваны да гадавіны вызвалення канцлагера Асвенцым у 1945 годзе.
Прысвечаны трагедыі Халакоста, якая адбылася падчас Другой сусветнай вайны і якая прывяла да гібелі 6 мільёнаў яўрэяў ад рук нацысцкага рэжыму.
Біблейскае слова «Халакост» азначае «усеспаленне» або «ахвяра ўсеспалення». Пад гэтым тэрмінам разумеюць масавае знішчэнне розных сацыяльных і этнічных груп падчас існавання нацысцкай Германіі, жахлівую спробу нацыстаў цалкам вынішчыць габрэйскі народ.
1527 год. Перамога войска ВКЛ на чале з Канстанцінам Астрожскім над войскам крымскіх татараў у бітве на рацэ Альшаніцы.
На прытоку Дняпра Альшаніцы, паміж Каневам і Кіевам, 7 000 коннікаў вялікага гетмана К. Астрожскага, палявога гетмана Я. Радзівіла, князёў Юрыя Сямёнавіча Слуцкага, Андрэя Неміровіча, Івана і Аляксандра Вішнявецкіх і іншыя дагналі войска татар у 24 000 чалавек на чале з царэвічам Малаем, разбілі іх і вызвалілі 80 000 палонных, вярнулі нарабаваную маёмасць.
Малай узяты ў палон, а потым забіты.
Пасля гэтага Крымскае ханства спыніла значныя набегі на землі ВКЛ.
1880 год. Амерыканскі вынаходнік Томас Эдысан запатэнтаваў электрычную лямпачку.
Эдысан неяк заявіў: «Мы зробім электрычнасць гэтакай таннай, што толькі багатыя будуць паліць свечкі».
Ягоная з Дж. П. Морганам кампанія Edison Electric Light да канца 1883 года выпускала 3/4 лямпаў напальвання ў ЗША. Каб заваяваць рынак, Эдысан усталяваў продажную цану лямпачкі 40 цэнтаў пры яе сабекошце 110 цэнтаў.
Чатыры гады Эдысан павялічваў выпуск лямпачак, зніжаючы іх сабекошт, аднак трываў страты. Калі сабекошт лямпы зваліўся да 22 цэнтаў, а іх выпуск вырас да 1 мільёна штук, ён за адзін год пакрыў усе выдаткі.
У 1892 годзе кампанія Эдысана з’ядналася з іншымі кампаніямі ў General Electric.
Эдысан атрымаў у ЗША 1093 патэнты і каля 3 тысяч у іншых краінах. Удасканаліў тэлеграф, тэлефон, кінаапаратуру, пабудаваў першыя электравозы, вынайшаў фанограф, прапанаваў выкарыстоўваць у пачатку тэлефоннай гутаркі слова «алё».
1904 год. Нарадзіўся Іван Чымбург.
Беларускі філосаф, кандыдат філасофскіх навук. Рэктар БДУ.
Скончыў Слуцкую беларускую гтімназію, Саратаўскі ўніверсітэт. Працаваў выкладчыкам у Варонежы, БДУ.
Пасля дэмабілізацыі ў 1944 годзе працаваў загадчыкам кафедры марксізму-ленінізму БДУ, дырэктарам Інстытута гісторыі партыі ЦК КП(б)Б, рэктарам БДУ (1949-1952).
Пры яго рэктарстве была зачынена кафедра гісторыі БССР, адбылося аб’яднанне біялагічнага і хімічнага факультэтаў, некаторых кафедр, пераўтварэнне геаграфічнага факультэта ў геолага-геаграфічны, былі ўтвораны кафедры філасофіі і логікі (яе і ўзначаліў), эксперыментальнай фізікі, глебазнаўства, наладжана праца аспірантуры, навуковых экспедыцый, студэнцкміх навуковых таварыстваў.
У 1952-1970 гадах працаваў у Інстытуце філісофіі і права АН БССР, у Беларускім політэхнічным інстытуце, Мінскім педінстытуце.
Памёр у 1978 годзе.
1913 год. Адбылася першая пастаноўка знакамітай камедыі Янкі Купалы «Паўлінка».
Была пастаўлена рэжысёрам А. Бурбісам у віленскім рабочым клубе «Сокал» сіламі Беларускага музычна-драматычнага гуртка ў прысутнасці Купалы.
Выканаўцай ролі Паўлінкі стала Соф’я Маркевіч (Маркевічанка).
На спектакль 1 лютага станоўча адгукнулася газета «Наша ніва».
1935 год. Нарадзіўся Зіновій Бабій.
Беларускі оперны спявак, акцёр. Народны артыст. Пры жыцці яго называлі «Беларускі Арфей» або «Наш Каруза».
Вучыўся ў Кіеўскай і Беларускай кансерваторыях, працаваў у оперных тэатрах Кіева, Львова, у Дзяржаўным тэатры оперы і балета Беларусі.
Характару голасу і артыстычнай індывідуальнасці спевака ў найбольшай ступені адпавядалі партыі драматычнага плана.
Талент і майстэрскае валоданне голасам дазволілі артысту ствараць непаўторныя вобразы на сцэне, у тым ліку, у класічных операх – Фаўст («Фаўст» Ш. Гуно), Хазэ («Кармэн» Ж. Бізэ), Каніо («Паяцы» Р. Леанкавала), у творах рускіх кампазітараў – Герман («Пікавая дама» П. Чайкоўскага), Арэст («Арэстэя» С. Танеева), у операх нацыянальнага рэпертуару – Сяргей («Алеся» Я. Цікоцкага).
Меў вялікі канцэртны рэпертуар, які ўключаў 18 сольных праграм з твораў розных эпох і стыляў.
Гастраляваў у Балгарыі, Венгрыі, ГДР, Польшчы, Францыі, Канадзе.
Памёр 27 ліпеня 1984 года ў Мінску.
1938 год. Расстраляны НКУС Уладзімір Беняшэвіч.
Гісторык царквы, візантыст, акадэмік Берлінскай, Мюнхенскай і Страсбургскай акадэмій навук.
Скончыў юрыдычны факультэт Пецярбургскага ўніверсітэта, слухаў лекцыі ў Лейпцыгскім, Берлінскім, Гайдэльбергскім універсітэтах.
Працаваў прафесарам Пецярбургскага / Ленінградскага ўніверсітэта, галоўным бібліятэкарам аддзела рукапісаў Публічнай бібліятэкі, рэдактарам перыёдыкаў “Памятники древнерусского канонического права”, “Обзор трудов по славяноведению, 1908-1913”.
Склаў бібліяграфію па гісторыі, этнаграфіі, мовазнаўстве, літаратуры Беларусі.
Арыштоўваўся ДПУ ў 1929, 1931 гадах, асуджаны да лагераў.
Дзякуючы хадайніцтву А. Эйнштэйна, Ф. Нансена і У. Бонч-Бруевіча вызвалены ў 1933 годзе.
27 лістапада 1937 года зноў арыштаваны. Расстраляны разам з двума сынамі і братам.
1955 год. У Магілёве нарадзіўся Аляксандр Саковіч.
Беларускі пратэстанцкі святар, пастар заснаванай ім поўнаевангельскай царквы «Слова веры».
З 1970-х гадоў у Мінску займаўся падпольным распаўсюджаннем хрысціянскай літаратуры.
Кіраваў Рэлігійным аб’яднаннем супольнасцяў хрысціян поўнага Эвангелля ў Рэспубліцы Беларусь (РАСХПЭ), ініцыяваў адкрыццё Біблейскага каледжа РАСХПЭ.
З’ехаў на лячэнне ў Дзюсельдорф, дзе і памёр 19 сакавіка 2015 года.
1973 год. Нарадзіўся Валянцін Бялькевіч.
Беларускі футбаліст.
У 1991-1996 выступаў за «Дынама (Мінск)». У 1995 быў прызнаны найлепшым футбалістам Беларусі.
У 1996 перайшоў у «Дынама (Кіеў)». Менавіта ён арганізоўваў ільвіную долю імклівых і паражальных контратак, якія сталі фірмовым стылем «Дынама» канца 1990-х. У 2001 прызнаны найлепшым гульцом украінскага чэмпіянату.
Да кастрычніка 2005 года уваходзіў у нацыянальную зборную Беларусі, за якую згуляў 56 матчаў, забіў 10 галоў, быў адным з лідараў у кваліфікацыі да чэмпіянату свету ФІФА 2002 года.
У 2008 годзе атрымаў украінскае грамадзянства.
«Мозг» каманды, прыроджаны плэймейкер, «дырыжор» гульні, які здольны адной вострай перадачай вырашыць лёс матчу. Вельмі тэхнічны і элегантны футбаліст, ад гульні якога заўзятары атрымлівалі велічэзнае эстэтычнае задавальненне. Майстар звышдакладных перадач, футбаліст, які «гуляе» галавой і цудоўна «бачыць» поле.
Адрозніваўся джэнтэльменскімі паводзінамі на полі. Абіраўся капітанам і віцэ-капітанам каманды.
Памёр 1 жніўня 2014 года ў Кіеве.
2004 год. У выніку абрушвання даху ў школе ў Краснаполле загінула 4 чалавекі.
Трагедыя адбылася а 10:28 раніцы ў спартыўнай зале СШ №1 у Краснаполлі: абрынулася сцяна, а за ёй і столь. Падчас трагедыі ў зале знаходзілася каля 40 чалавек. Загінуў настаўнік П. Любашэнка і трое вучняў.
Дах мог накрыць 250 чалавек.
Трохпавярховая школа была адкрыта ў 2002 годзе. Будаўніцтва было пачата ў 1988 годзе, але закансервавана на 11 гадоў з-за недахопу грошай.
На думку спецыялістаў, трагедыя можа быць вынікам памылкі праекціроўшчыкаў ці тых, хто праводзіў паўторную экспертызу будынка пасля кансервацыі.
2003 год. Памерла Ніна Абрамчык (Ляўковіч).
Беларускі грамадска-палітычны дзеяч, пісьменніца, паэтка, фалькларыстка.
Была членам Беларускага студэнцкага саюза ў Вільні, настаўнічала на Пружаншчыне.
З 1941 года жыла ў Берліне, дзе пабралася шлюбам з Міколам Абрамчыкам, будучым Прэзідэнтам Рады БНР, потым у Парыжы.
Працавала ў газеце «Раніца» і Беларускім камітэце самапомачы, старшынёй Аб’яднання беларускіх жанчын у Францыі, у парыжскім Музеі чалавека. Удзельнічала ў міжнародным кангрэсе «Мацярынскае жыццё», арганізаваным у 1947 годзе Жаночым грамадзянскім і сацыяльным хаўрусам.
У Германіі выдала «Сымон-музыка» Якуба Коласа, «Ад родных ніў» Л. Геніюш, апрацавала і выдала ў 1942-1943 гадах кнігі «Беларусь у песнях», «Гісторыя Беларусі ў картах», «Калядныя песні», «Пад гоман вясёлы»
Аўтар вершаў, апавяданняў, даследаванняў па фалькларыстыцы і этналогіі, па гісторыі і значэнні колераў у беларускай культуры «Couleurs de Biélorussie (Belarus)» (Колеры Беларусі).
Пахавана ў Парыжы на могілках Пэр-Ляшэз каля свайго мужа.
У Краснапольскім раённым Маладзёвым цэнтры культуры і вольнага часу «Міраж» прайшоў Дзень мясцовых ініцыятыў «Фестываль экаторбаў» – паведамляе партал мясцовай газеты “Чырвоны сцяг”.
Мерапрыемства рэалізуецца ў рамках праекта “Дзейнічаем лакальна, думаем глабальна” пры фінансавай падтрымцы Праграмы малых грантаў Глабальнага экалагічнага фонду, Праграмы развіцця ААН у Беларусі. У фестывалі прынялі ўдзел прадстаўнікі розныў узроставых груп, прафесій.
Экаторбы – ініцыятыва спецыялістаў Краснапольскага раённага цэнтра сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва. Ідэю падтрымалі іх падапечныя: маладыя людзі з інваліднасцю і пажылыя грамадзяне.
Удзельнікі мерапрыемства даказалі сабе і іншым, што экаторба мае сваю яркую індывідуальнасць: тут была выстаўлена проста бясконцае мноства мілых торбаў і торбачак з вясёлым прынтам, якія радуюць вока. Асабліва ўразіла разнастайнасць матэрыялаў, з якіх яны былі выраблены: стары парасон, джынсы, абрус і дзіцячы вазок, які нават выйшаў са строю.
На фестывалі можна было не толькі набыць упадабаны аксэсуар, але і навучыцца самастойна яго вырабляць пад час правядзення майстар-класаў.
33-гадовая прадавачка ў Краснаполллі на працягу палутара гадоў забірала грошы з касы ў краме, дзе яна працавала – паведамляе прэс-служба Магілёўскага абласнога УУС. Для таго, каб схаваць крадзёж, яна рыхтавала фальшывыя дакументы пра набыццё тавараў у крэдыт жыхарамі пасёлка. Цяпер, за шкоду, нанесеную ў асабліва буйным памеры, яе чакае пакаранне – зняволенне тэрмінам да 12 гадоў.
1738 год. Нарадзіўся Казімір Нарбут.
Мысліцель, асветнік і філосаф эпохі Асветніцтва, член ордэна піяраў. Прафесар філасофіі.
Вучыўся ў піярскіх навучальных установах ВКЛ, у Рыме. Працаваў прафесарам і прэфектам піярскіх калегіумаў, прэфектам піярскай друкарні, пробашчам у розных гарадах.
Аўтар падручніка «Логіка, або Навука разважання і меркавання пра прадметы навукі», курса «Эклектычная філасофія». Пераклаў з французскай мовы на польскую кнігу «Ваенная навука прускага караля для яго генералаў». У прадмове да яе выказаў сваё захапленне грамадскімі мерапрыемствамі, што ажыццяўляліся ў тагачаснай Беларусі, у прыватнасці будаўніцтвам Пінскага канала.
Як член Адукацыйнай камісіі, займаўся рэформай школьнага навучання ў Беларусі і Літве, лічыў свецкую этыку адной з асноўных адукацыйных дысцыплін. Член «Таварыства па складанні элементарных кніг», напісаў 2 раздзелы для школы «Статута парафіяльных школ» і настаўленне «Аб інспектаванні школ».
Выступаў за вызваленне філасофіі ад схаластыкі і багаслоўя, за развіццё навукі.
Памёр 17 сакавіка 1807 года.
1834 год. У в. Асінаўка Магілёўскай губерні (цяпер – Віцебскі раён) нарадзіўся Зміцер Сямёнаў.
Першы беларускі, другі рускі метадыст, папулярызатар геаграфічнай адукацыі, пісьменнік.
Настаўнічаў у Віцебску, Пецярбургу. Адзін з ініцыятараў адкрыцця ў Расіі настаўніцкіх семінарый. Першая такая семінарыя адкрыта ў Маладзечне ў 1864 годзе.
Дырэктар Кубанскай, Закаўказскай (г. Горы) настаўніцкіх семінарый.
Стаў другім, пасля К. Ушынскага метадыстам геаграфіі, рускай мовы.
Першым у Расіі стаў друкаваць у педагагічных часопісах паурочныя распрацоўкі па прадметах.
Распрацаваў шэраг першых наглядных дапаможнікаў для гімназій. Аўтар геаграфічнай хрэстаматыі «Айчыназнаўства» (6 тамоў), метадычнага дапаможніка для настаўнікаў “Каментары да нагляднага навучання па карцінках”, больш за 300 артыкулаў педагагічнага, біяграфічнага, крытычнага і гістарычнага зместу.
Распрацоўшчык краязнаўчага (радзімазнаўчага) прынцыпу выкладання геаграфіі. Яго ідэі закладзены ва ўведзеным у 1996 годзе вучэбным прадмеце для беларускай пачатковай школы “Мая Радзіма – Беларусь”.
Памёр 21 сакавіка 1902 года.
1855 год. Памёр Антон Марціноўскі.
Беларускі выдавец і публіцыст, апякун здольнай моладзі. Адзін з арганізатараў Віленскага друкарскага таварыства, літаратурна-грамадскага аб’яднання шрубаўцаў, рэдактар «Вулічныя навіны», «Dziennik Wileński», уладальнік друкарні, у якой друкаваліся «Статут ВКЛ» (1819), літаратурныя творы.
Сакратар Камісіі Часовага ўрада ВКЛ (1812). Марціноўскі стаў узорам новага тыпу патрыёта Беларусі: будучы палякам, любіць Беларусь, а будучы беларусам, любіць Польшчу.
1870 год. У Нью-Ёрку пачалося будаўніцтва Бруклінскага моста праз праліў Іст-Рывер.
Да будаўніцтва прыцягнулі 2 000 транспартных сродкаў і 150 000 гараджан. Мост будаваўся 13 гадоў, злучае Манхэтэн і Бруклін, яго даўжыня 1 825 метраў (цэнтральны пралёт – 486 метраў) пры шырыні 26 метраў, максімальная вышыня над Іст-Рывер – 41 метр.
Палатно маста ўтрымліваецца чатырма тросамі дыяметрам каля паўметра, прычым кожны з іх складаецца з 5434 сталёвых жыл. Гэтыя апорныя тросы абапіраюцца на дзве пабудаваныя ў гатычным стылі вежы, якія ўзвышаюцца над вадой на 84 метры.
Бруклінскі мост – папулярнае месца адпачынку і веласіпедных прагулак для жыхароў Нью-Ёрка, адзін з сімвалаў горада.
1888 год. Дзень нараджэння саломінкі для кактэйляў.
Першую штучную саломінку для кактэйлю вынайшаў амерыканскі прадпрымальнік Марвін Стоўн, уладальнік фабрыкі па вытворчасці папяровых цыгарэтных мунштукоў.
Ён вынайшаў яе падчас дэпрэсіі, калі папіваў кактэйль праз жытнюю саломінку. Некаторыя валокны жытняй саломінскі расшчапіліся і падчас чарговага ўцягвання вадкасці загразлі ў Марвіна на зубах. І гэта моцна яго раздражняла.
Тады ён узяў палоску паперы і намазаў яе край па ўсёй даўжыні клеем, наматаў спіраллю на аловак, а затым зняў атрыманую трубачку. Але звычайная папера хутка намакала і пераставала трымаць форму. Тады ён стаў выкарыстоўваць устойлівую паперу з манільскай пянькі, а дыяметр абраў такім, каб праз трубачку не праскоквала цытрынавая костачка.
Яшчэ ў старажытныя часы сярод арыстакратаў Егіпта і Месапатаміі лічылася модным піць праз залатую або срэбную трубачку.
У 1906 годзе была вынайдзена аўтаматычная машына для вырабу папяровых саломінак. У 1939 годзе амерыканец Джозэф Фрыдман заснаваў карпарацыю “Flexible Straw Corporation” і стаў выпускаць гафраваную саломінку, якая магла згінацца над шклянкай. Фрыдман знайшоў рынак збыту не толькі ў рэстаранах, але і ў шпіталях: ляжачых пацыентаў было зручна паіць з іх дапамогай.
У ІІ палове XX стагоддзя балтыморац Ота Дайфенбах вынайшаў пластыкавую саломінку для піцця.
1900 год. Нарадзіўся Аляксандр Адамовіч.
Партыйны і дзяржаўны дзеяч БССР. Намеснік наркама земляробства БССР. Працаваў на дзяржаўных і партыйных пасадах па ўсёй краіне, у тым ліку ў Бабруйску, Клімавічах. Загадваў аддзелам друку ЦК КП(б)Б, быў намеснікам рэдактара газеты «Беларуская вёска».
Арыштаваны НКУС 19 ліпеня 1930 года. Пакаранне адбываў у Салавецкім, Беламорска-Балтыйскім лагерах. Расстраляны 15 верасня 1937 года каля станцыі Сягежа ў Карэліі.
1905 год. Нарадзіўся Уладзімір Хадыка.
Беларускі паэт, перакладчык.
Настаўнічаў, служыў у Чырвонай Арміі, працаваў сакратаром Дудзіцкага сельсавета. Быў сябрам літаратурнага аб’яднання «Маладняк».
Аўтар вершаў, паэтычных зборнікаў, лірычных цыклаў.
Пераклаў на беларускую мову аповесць К. Гарбунова «Ледалом», кнігу выбраных твораў У. Бахмецьева «Людзі і рэчы», шэраг твораў М. Горкага, якія ўвайшлі ў 5 і 6-ы тамы Збору твораў М. Горкага на беларускай мове, раман М. Шолахава «Ціхі Дон» і іншыя. На яго верш «Расцём і дужэем» А. Туранкоў напісаў песню.
У лістападзе 1936 года арыштаваны НКУС, у 1937 асуджаны на 10 год пазбаўлення волі. Пакаранне адбываў у лагерах Сібіры.
Загінуў 12 мая 1940 года на будоўлі чыгункі каля Улан-Удэ.
1944 год. Нарадзіўся Міхаіл Раманюк.
Беларускі мастацтвазнавец, мастак, этнограф. Кандыдат мастацтвазнаўства, прафесар. Даследчык народнага мастацтва, матэрыяльнай культуры Беларусі, зрабіў мастацтвазнаўча-этнаграфічнае раянаванне беларускага народнага адзення ХІХ— пачатку ХХ стагоддзяў.
Аўтар альбомаў, кніг, серыі паштовых марак па народнаму адзенню, сцэнічных касцюмаў для розных мастацкіх калектываў, альбома «Беларускія народныя крыжы».
Кансультант «Беларусьфільма».
Памёр 4 верасня 1997 года.
1946 год. Нарадзіўся Тадэвуш Кандрусевіч.
Каталіцкі архібіскуп-мітрапаліт Мінска-Магілёўскі (да 3 студзеня 2021 года). Доктар тэалогіі. Член Мальтыйскага ордэна.
Служыў у Літве, Расіі і Беларусі.
Адлічаны з Гродзенскага педінстытута за наведванне касцёла і ўдзел у набажэнствах. Скончыў Ленінградскі політэхнічны інстытут, каўнаскую Духоўную семінарыю. Працаваў інжынерам на Вільнюскім заводзе шліфавальных станкоў. Вынайшаў «Прамысловы ўзор спецыяльнага высакахуткаснага шліфавальнага станка для Волжскага аўтамабільнага завода».
Служыў у Вільні, Друскеніках, біскупам Мінскай дыяцэзіі (1989-1991), у Расіі (1991-2007), архібіскупам-мітрапалітам Мінска-Магілёўскім (2007-2021), заснаваў Гродзенскую вышэйшую духоўную семінарыю, спрыяў вяртанню і адкрыццю каля 100 раней зачыненых касцёлаў і прычыніўся да выдання «Парадку Імшы» і «Катэхізіса» на беларускай мове, заснаваў маскоўскі Каледж каталіцкай тэалогіі імя святога Тамаша Аквінскага з 3 філіяламі, «Радыё Марыя» і Вышэйшую духоўную семінарыю «Марыя — Каралева Апосталаў» у Санкт-Пецярбургу,
Пасля масавых фальсіфікацый на прэзідэнцкіх выбарах 2020 года, жорсткага разгону акцый пратэстаў, звярнуўся да беларускіх уладаў з заклікам спыніць насілле і неадкладна вызваліць усіх затрыманых на мірных акцыях нявінных грамадзян. Заявіў аб наяўных падставах меркаваць, што прэзідэнцкія выбары 2020 года ў Беларусі праходзілі несумленна.
31 жніўня 2020 года, пасля вяртання з паездкі ў Польшчу, беларускія памежнікі адмовілі мітрапаліту ва ўездзе ў краіну. МУС Беларусі прызнала пашпарт Кандрусевіча несапраўдным.
24 снежня 2020 года вярнуўся ў Беларусь і 3 студзеня 2021 года завяршыў пастырскую дзейнасць.
1947 год. Нарадзіўся Васіль Гігевіч.
Беларускі пісьменнік.
Настаўнічаў у Харкаўскай вобласці, арганізатар ашмянскай раённай газеты «Красное знамя», працаваў на Барысаўскім шклозаводзе, на кінастудыі «Беларусьфільм», у часопісе «Маладосць».
Аўтар апавяданняў, 10 зборнікаў прозы, раманаў.
Выкарыстоўваючы своеасаблівыя мастацкія формы, даследуе сучасныя праблемы існавання цывілізацыі ў Сусвеце: паводзіны звычайнага чалавека, які па няволі апынуўся ў чужым грамадстве; магчымасці найноўшых тэхналогій стварыць штучны розум, каб устанавіць дыктат над людзьмі; рэакцыя зямлян на незвычайныя бытавыя праявы, якія выкліканы кантактамі з іншапланецянамі.
1954 год. У в. Акулінцы Магілёўскага раёна нарадзіўся Уладзімір Канаплёў.
Беларускі палітык, спартыўны функцыянер. Выхаванец геаграфічнага факультэта Магілёўскага педінстытута.
Працаваў настаўнікам, намеснікам дырэктара школы ў Шклове, у Шклоўскім РАУС, памочнікам дэпутата Вярхоўнага Савета А. Лукашэнкі, галоўным памочнікам прэзідэнта.
Дэпутат Вярхоўнага Савета XIII склікання, Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу, узначальваў дэпутацкую фракцыю “Згода”, быў намеснікам Старшыні Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу I і II склікання, старшынёй Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь III склікання.
Прэзідэнт Федэрацыі гандбола. Падтрымаў стварэнне рэгіянальнага часопіса “Магілёўскі мерыдыян”, выданне манаграфіі П. Лярскага “Прырода Магілёўскай вобласці”, праект мемарыялізацыі навуковай спадчыны вучоных-географаў Магілёўскага педінстытута.
2005 года. Указам прэзідэнта зацверджаны гербы Бабруйска, Дрыбіна, Слаўгарада, Чавус, Асіповічаў, Клічава, Касцюковічаў, Краснополля.
2008 год. Памерла Вольга Ладыгіна.
Беларускі архітэктар. Заслужаны архітэктар.
Працавала архітэктарам, галоўным архітэктарам Белдзяржпраекта, у Белдзяржпраекце, Дзяржбудзе, старшынёй праўлення Саюза архітэктараў БССР (1961-1965).
Аўтар шматлікіх праектаў па ўсёй Беларусі, а таксама моста праз р. Дняпро (1955) і Палаца культуры вобласці (1976) у Магілёве.
2018 год. Памерла Людміла Яфімава.
Народная артыстка Беларусі, харавы дырыжор.
Прадстаўнік Ленінградскай школы харавога дырыжыравання.
Працавала ў Мінскім музычным вучылішчы імя Міхаіла Глінкі, дзе заснавала канцэртны хор. З 1987 года мастацкі кіраўнік і галоўны дырыжор Дзяржаўнай акадэмічнай харавой капэлы імя Р. Шырмы.
Выканаўчай манеры Яфімавай былі ўласцівы глыбокае пранікненне ў змест твору, апора на класічны вакал.
Узнагароджана ордэнам Францыска Скарыны, ордэнам Крыжа прападобнай Ефрасінні Полацкай Беларускай праваслаўнай царквы.
Першыя звесткі аб узнікненні гандлёва-рамеснага паселішча на месцы сённяшняга раённага цэнтра на падставе гісторыка-археалагічных дадзеных адносяцца да 1707 года. З 1773 года Краспаполле ўвайшло ў склад Чэрыкаўскага павета Мсціслаўскага ваяводства. З 1774 года краснапольскія землі спачатку пэўны час належалі князю Аляксандру Галіцыну, а пасля перайшлі ва ўладанне фаварыта расейскай імператрыцы Кацярыны ІІ Рыгора Пацёмкіна.
Ужо да 1846 года мястэчка Краснаполле было вядома як буйны гандлёва-рамесны цэнтр ўсходняй Магілёўшчыны, куды з’язджаліся не толькі мясцовыя, але і расійскія і ўкраінскія купцы, асабліва ў дні кірмашоў.
У другой палове 19-га стагоддзя Краснаполле ўваходзіла ў склад Чэрыкаўскага павета Магілёўскай губерні і належала Бенкендорфам. Тут знаходзіліся народнае вучылішча, аптэка, сельская бальніца на 20 месцаў, тры скураныя майстэрні і броварня, 3 гарбарных і 9 маслабойных заводаў, вадзяны млын. На 1890 год у мястэчку было 412 будынкаў, штогод праводзілася чатыры кірмашы. Па дадзеных усеагульнага перапісу насельніцтва 1897 года мястэчка Краснаполле налічвала больш за 3 тысячы жыхароў, аднак у асноўным гэта было яўрэйскае насельніцтва.
У савецкі час, нягледзячы на тое, што Краснаполле стала раённым цэнтрам, мястэчка заставалася невялікім. Тут не было створана буйной прамысловасці, пагэтаму прыток насельніцтва быў невялікім. Тым не менш за савецкім часам Краснаполле вырасла амаль ў два разы, аднак працягвала заставацца маленькім мястэчкам Магілёўшчыны.
Ёсць дзве версіі паходжання назвы Краснаполле. Адна з іх звязваецца з “Красным полем” – месцам бітвы Пятра І са шведамі ў Паўночнай вайне. Нездарма ў розных частках мястэчка на сёння можна пабачыць драўляныя гарматы з выявай сучаснага герба Краснаполля. Другая версія тлумачэння тапоніма “Краснае поле” – месца, якое багатае чырвонай глінай.
Аднак варта адзначыць, што ў пісьмовых крыніцах паселішча згадваецца таксама пад назвай Маластоўка па найменню рэчкі, што цячэ праз мястэчка. Напрыклад, пад такой назвай узгадваецца сучасны раённы цэнтр у 1784 годзе. Праўда ў далейшым паселішча ўжо фігуруе пад назвай Краснаполле. Якая назва больш гістарычная і аўтэнтычная – гэтае пытанне застаецца адкрытым.
Краснаполле – адзіны горад у Магілёўскай вобласці, у якім на будынку мясцовага райвыканкама дагэтуль размешчаны герб не Рэспублікі Беларусь, а Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі. Ды і сам райвыканкам можа здзівіць бэзава-шэрай расфарбоўкай фасада, што не характэрна для раённых адміністрацыйных будынкаў.
Зусім недалёка ад мясцовага райвыканкама, на невялікай местачковай плошчы, размешчаны мармуровы помнік правадыру камуністаў – Уладзіміру Леніну. Прычым выгляд помніка стварае ўражанне, што ўсталяваны ён быў недзе 10-15 год таму, настолькі добрая яго захаванасць. Вобраз Леніна ў скульптурнай выяве выглядае досыць стрыманым: худы і высакаваты, з завостраным тварам, без ускінутай уверх рукі, а наадварот схаванай у кішэні верхняга адзення.
Цэнтральная плошча мястэчка, на якой знаходзіцца помнік правадыра пралетарыята, выглядае вельмі сціплай, з простай забудовай. Больш за тое, яе не замасцілі пліткай, а пакінулі у адзежы старога асфальта.
У цэнтра горада таксама размешчаны будынак Белпошты, адметны тым, што на ім знаходзіцца шыльда, якая ўсталявана з нагоды 200-годдзя з часу нараджэння Аляксандра Пушкіна. Гэта круглая дата адбылася яшчэ ў 1999 годзе, калі і была ўсталявана шыльда на будынку пошты. Натуральным чынам класік рускай літаратуры не мае ніякага дачынення да Краснаполля, нават гіпатэтычнага.
Працягам савецкай спадчыны з’яўляецца ваданапорная вежа з зоркай, якая знаходзіцца ў канцы мястэчка на вуліцы Энергетыкаў. Вежа ўяўляе цікавасць менавіта ў спалучэнні з зоркай, бо архітэктурна яна выглядае досыць стандартна.
Гарадскі пасёлак Краснаполле пяты з канца спіса раённых цэнтраў Беларусі, па колькасці насельніцтва ў рэспубліцы, але ўзначальвае найменш населены раён краіны, які сур’ёзна пацярпеў ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС. Больш за тое, Краснапольскі раён аддалены ад ўсіх транзітных трас і чыгуначных дарог, а таксама не мае развітой прамысловасці.
Яшчэ адносна нядаўна ў мястэчку былі размешчаны камбінат будматэрыялаў і апрацоўкі ільну, масларобны і агароднінасушыльны заводы, а таксама хлебазавод, аднак іх дзейнасць была спынена з прычыны нерэнтабельнасці. Толькі ўявіце сабе, што раён не выпускае свайго хлеба і яго завозяць з суседніх раёнаў. На сайце райвыканкама белым па чорнаму напісана: “У Краснапольскім раёне ажыццяўляе вытворча-гаспадарчую дзейнасць адна прамысловая арганізацыя – Краснапольскае унітарнае вытворчае камунальнае прадпрыемства “Жылкамунгас”.
Прадстаўлена ў Краснаполлі ў шырокім выглядзе і аграэстэтыка. Паселішча адзначаецца тым, што ў мястэчку шмат размаляваных у розныя колеры камянёў, што, здаецца, больш нідзе столькі не ўбачыш, хоць мястэчка па тэрыторыі дастаткова маленькае. Для аматараў рознакаляровага ўспрыняцця свету Краснаполле будзе сапраўдным раем на Зямлі, дзе камяні размаляваны ва ўсе колеры вясёлкі.
Маленькае Краснаполле адметна тым, што ў ім штогод праводзіцца міжрэгіянальны фестываль аматарскіх тэатраў «Тэатральныя вечары». «Тэатральныя вечары» прадстаўлялі сабой своеасаблівы форум, месца для абмеркаванняў тэатральных праблем, спектакляў, для ўстанаўлення зносін акцёраў, рэжысёраў, аматараў тэатральнага мастацтва.
З 2013 года фестываль праводзіцца штогод і мее статус міжрэгіянальнага. Ён аб’ядноўваў аматарскія тэатры розных напрамкаў з усіх куткоў нашай краіны і краін замежжа. У 2018 годзе прайшоў VII Міжрэгіянальны фестываль аматарскіх тэатраў «Тэатральныя вечары», які быў прымеркаваны да 100-годдзя Краснапольскага народнага тэатра. Нездарма каля жоўтага будынка мясцовага цэнтра культуры размешчана малая архітэктурная форма ў выглядзе двух масак як сімвалаў фестываля.
Штогод у Краснаполлі таксама праводзіцца фестываль народных промыслаў і раместваў «Краснапольскі глечык». Яго асноўныя мэты – выяўленне і падтрымка таленавітых самабытных майстроў народнай творчасці Краснапольшчыны, а таксама адраджэнне, захаванне і развіццё творчасці майстроў Магілёўскага краю, падтрымка лепшых узораў народнай творчасці. У Краснаполлі для адраджэння ганчарнага промыслу стварылі нават ганчарную мастэрню, у якой спецыялісты могуць даць майстр-клас па вырабе не толькі ганчарнага посуду, але і вырабе гліняных цацак-свісцёлак. Сімвалічна, што на гербе раённага цэнтра размешчана выява залатога гарлача.
Сярод іншых адметнасцяў адзначым шэраг старых будынкаў канца ХІХ — пачатку ХХ стст. Прычым у адным з такіх будынкаў знаходзіцца мясцовы гісторыка-этнаграфічны музей, які налічвае пяць экспазіцыйных і выставачных залаў, якія падрабязным чынам знаёмяць з мінулым Краснапольшчыны.
Адзначым таксама яўрэйскія могілкі, якія знаходзяцца фактычна ў ваколіцах мястэчка, што некалі былі важным месцам, бо яўрэйскае насельніцтва стагоддзе таму складала значную частку жыхароў мястэчка.
