Адзін такі арыгінальны каналізацыйны люк знаходзіцца амаль на плошчы Леніна, побач з праваслаўнай Свята-Уваскрасенскай царквой. Вакол яго праваліўся асфальт, у дзіркі засунута галлё. Прычым люк не агароджаны і, натуральна, небяспечны для пешаходаў, бо пад нагамі ў любы час можа адваліцца яшчэ кавалак асфальту.
Іншы каналізацыйны люк хоць і агароджаны, але таксама небяспечны, бо зямля вакол яго асыпалася, а сам ён моцна нахіліўся. Люк, які абваліўся, знаходзіцца каля дарогі і побач з дамамі прыватнага сектару на ўзбочыне цэнтральнай вуліцы Камсамольскай.
На кароткі рабочы тыдзень – з серады па суботу – у Магілёўскай вобласці сіноптыкі прагназуюць прыток цяпла, воблачнае з дажджамі надвор’е. Галоўным чынам без замаразкаў.
Удзень ад +8 да +19°С, уноч ад 0 да +5 і нават + 10°С. Працягласць дня з серады да суботы вырасце на 11 хвілін і дасягне амаль 16 гадзін. Ужо ў канцы працоўнага тыдня, а гэта субота, 13 мая, сонца ўзыдзе ў 5:01, зойдзе ў 20:52.
Серада, 10 мая
Прагназуецца днём воблачнае надвор’е без ападкаў. Уноч ясна, 0 +3 °С. Ранішнія тэмпературы да +8°С, у другой палове дня да 14°С. На працягу сутак прагназуюцца вятры ўсходніх і усходне-паўночных напрамкаў, хуткасць вятроў да 3 м/с. Убываючы Месяц. Геамагнітнае поле неўстойлівае.
Чацвер, 11 мая
Сіноптыкі прадказваюць воблачнае з дажджамі надвор’е. Вецер паўночны, паўночна-заходні і паўночна ўсходні, хуткасцю да 2-3, месцамі да 4 м/с. Ноччу да +5 °С, ўранні да +10°С, у абедзенныя часы – каля +16 °С, увечары – да +11 °С. Убываючы Месяц. Геамагнітнае поле неўстройлівае.
Пятніца, 12 мая
Па папярэдняму прагнозу будзем чакаць у асноўным воблачнае з дажджамі надвор’е з панаваннем паўночна-ўсходніх і паўночных вятроў хуткасцю да 3-5 м/с. Уноч +4 +6 °С, у ранішнія гадзіны да +12°С, удзень слупок тэрмометра дасягне велічыні 18°С, увечары прагназуецца каля +14°С. Убываючы Месяц. Геамагнітнае поле неўстройлівае.
Працоўная субота, 13 мая
Сіноптыкі па папярэдняму прагнозу дапускаюць у асноўным воблачнае без значных ападкаў надвор’е з панаваннем паўночна заходніх вятроў хуткасцю да 3-4 м/с. Уноч і ўранні да +10°С, удзень слупок тэрмометра верагодна дасягне велічыні ў 19°С. Убываючы Месяц. Геамагнітнае поле неўстройлівае.
Воспоминания известного в свое время беларуско-американского раввина и проповедника Цви Хирша Маслянского дают возможность познакомиться со специфическими нюансами могилевской еврейской жизни конца ХIX века.
В 1875 г. Цви Хирш Маслянский начал работать учителем в Пинске, оказывал влияние в духе Просвещения на пинскую еврейскую молодежь, в том числе на Хаима Вейцмана, ставшего впоследствии первым президентом Израиля. Много лет спустя тот назвал Маслянского «моим самым первым учителем сионизма».
После волны погромов и антиеврейских указов Александра III Цви Хирш c 1881 года стал известным странствующим проповедником. Он путешествовал между городами России, произнося свои речи, в которых одно из центральных мест занимала проповедь сионизма и еврейского национализма. В середине или конце 1880-х гг. он побывал и в Могилеве, о чем и рассказал в своих воспоминаниях.
Речи, воспоминания и странствия – сорок лет скитаний
«Могилев – город бедный, заброшенный и тихий. Железная дорога не дошла до него… Гомель, уездный город, полон жизни и движения больше, чем Могилев. Только протекающий через него Днепр поддерживает 100 000 его жителей, большинство из которых евреи.
С большим упорным трудом власть дала мне разрешение проповедовать в синагогах Могилева. И со мной была достигнута договоренность, что моя первая речь будет прочитана утром в Шаббат, после чтения Торы, в синагоге Цукермана. В этот день был день рождения царя Александра III, угнетавшего Израиль (евреев) и сделавшего его жизнь горькой.
Когда я вошел в синагогу в Шаббат на рассвете, мои глаза потемнели. Синагога была украшена российскими флагами. Перед Святым Ковчегом сидели высшие чиновники, начальник жандармов, начальник полиции со всей свитой. Они пришли послушать и увидеть, как иудеи молятся о мире Милостивому Царю в день его рождения. Мое сердце наполнилось гневом и ненавистью при виде лиц чиновников, лиц обжор и воров. Ненависть и отвращение к проклятому правителю и его злым, бесчинным и кровожадным слугам зашевелились в моем сердце. Мне стало жаль моих несчастных братьев…
– Несчастные мученики, – сказал я в сердце своем – сегодня вы собрались в синагоге, молиться за упокой убийцы, казнящего ваших жен и сыновей, просить долгой жизни, чтобы разрушить ваши дома … Отомсти и сотвори мир в сердце твоем и благословение на устах твоих. Как тяжело ваше положение, современные мученики!
С такими мрачными мыслями я поднялся на кафедру перед Святым Ковчегом, чтобы произнести свою речь. И именно этой речи следует уделить место в моих воспоминаниях, чтобы летописец мог знать все ужасы жизни нашего брата во времена Александра Романова III.
И поэтому я сказал:
– Братья мои, сестры, сыны народа Израиля и подданные России!
Мы собрались сегодня в этой святой синагоге вместе с миллионами наших братьев по всей России в своих храмах, чтобы отпраздновать день рождения нашего Царя Мессии Господа, чтобы помолиться Богу Авраама, Исаака и Иакова об упокоении нашего царя Александра III и его великодушных чиновников и министров. Наши пророки и мудрецы велят нам быть верными нашему царю, нашему защитнику и спасителю и нашей благословенной стране. …. Бог правит на небе, а царь правит на земле. И как мы должны благодарить Всевышнего Бога, так мы должны благодарить царя на земле.
Наши мудрецы наставляли нас: «Как благословляешь добро, так благослови и зло», и это кажется непонятным. За что же благословлять зло? Но это же просто. Мы, недальновидные люди, не знаем, что такое добро и что такое зло.
Расскажу вам притчу: человек спешит к поезду, опаздывает. И вот он приехал на вокзал, а поезд уже ушел. И он вынужден отложить поездку на завтра. Он несчастен, ему плохо. На следующий день он проснулся и прочитал в газете, что с поездом случилось страшное бедствие, локомотив сошел с рельсов, вагоны разбиты, а все пассажиры погибли. Тогда его глаза открылись, и он увидел, что вчерашнее зло было для него благом, спасшим его от смерти. Вот мы и должны благословлять зло так же, как мы благословляем добро. …
И это наш долг перед нашим царем. Мы должны благодарить его за зло, потому что все, что он делает, он делает во благо. Вот его последний указ, который постановил, что из ста десяти городов сто тысяч семей евреев были изгнаны. Судя по всему, это очень плохо.
И здесь я описал картины депортации, которые видел своими глазами. Вся аудитория была потрясена и начала плакать. Даже на глазах у чиновников тоже были слезы.
– Однако, – прочитал я вслух – только на первый взгляд это будет восприниматься как национальная катастрофа. Когда мы углубимся в вопрос, мы согласимся, что он наш царь, наш защитник, наш спаситель. Как отец защищает своего сына, так и он нас. Своей великой мудростью и своим широким умом он предвидел лицо зла, чтобы темная толпа не уничтожила Израиль…
Мои братья и сестры! – воскликнул я плачущим голосом – вы видели и доказали что император наградил нас. И если у нас есть возможность отпраздновать его день рождения, мы будем молиться за его безопасность и мир в его доме.
Вся аудитория, как один человек, поднялась на ноги, я повернулся лицом к Ковчегу Завета и произнес свою молитву на Святом языке…
Чиновники поблагодарили меня за мое выступление, и сообщили, что на следующей неделе вся речь будет напечатана в официальной газете… От имени главного министра мне было объявлено особое спасибо.
В Могилеве много богатых евреев. Но большинство из них скупы, напрягают сердца и отводят руки от своих несчастных братьев. Все богатые богобоязненны, они поддерживают синагогу и посещают ее, соблюдают еврейские законы и суровую мицву (заповедь, предписание, запрет в иудейской религии). Однако вся их богобоязненность только между человеком и местом, а между человеком и другим человеком – это лишь “лоскуты на пятках”.
Мне был противен богатый тиран, который гордился не только своим богатством, но и своей родословной, будучи правнуком и внуком рабби Йехезкеля Ландау, мужа «известного в Иудее». В последнем поколении в Могилеве жили два богатых человека, щедрых сердцем и щедрых духом – Цукерман и Шмерлинг. Однако они не оставили после себя сыновей, идущих их путем.
Шмарьягу Цукерман, крупный купец, банкир, благотворитель, Почетный гражданин г. Могилева.
И больше всего раздражает тот факт, что почти все богачи Могилева являются проглотами, сосущими деньги мелких торговцев, и хулящими Израиль. Я нашел пять раввинов в Могилеве, и ни один из них не достоин звания раввина для такого большого города. И было грустно видеть, что в этом городе не было достойного духовного лидера. Здесь были дни, когда заседал великий раввин, покойный Малбим, но и эти дни долго не продлились. Сплетни сделали его жизнь горькой здесь, пока он не покинул город».
Здание бывшей синагоги Цукермана, 1980-е гг.
В воспоминаниях обращает на себя внимание не только его специфическая оценка религиозной жизни Могилева и его представителей, но и весьма оригинальное преподнесение фактов российской действительности, которое позволяло сказать о многом, о чем говорить открыто в то время было просто опасно.
У двух суседніх раёнах згарэла 1,8 тысяч кубаметраў лесу, амаль 3,8 тысяч кубаметраў ўратавалі.
У полі побач з вёскай Анюціна ў Чэрыкаўскім раёне агонь паспеў знішчыць 1600 кубаметраў круглага лесу. Яшчэ 3,4 тысячы кубаметраў ратавальнікі і супрацоўнікі лясгаса здолелі выратаваць –паведамляе інфармацыйнае агенцтва БелТА.
Значна меншыя масштабы пажару былі ў Крычаўскім раёне, дзе агонь знішчыў 200 кубаметраў круглага лесу каля вёскі Бель-1. Інцыдэнт з узгараннем штабеля лесу адбыўся на адкрытай пляцоўцы аэрадрома сельскагаспадарчага прадпрыемства «Бель», які на сённяшні дзень не эксплуатуецца. На шчасце, ратавальнікі і леснікі змаглі ўратаваць яшчэ 380 кубаметраў лесу –пішуцьпра здарэнне “Магілеўскія ведамасці”.
Пацярпелых у выніку здарэнняў няма. Прычыны абодвух пажараў высвятляюцца.
Дзень Перамогіў Вялікай Айчыннай вайне 1941–1945 гадоў.
Вялікая Айчынная вайна – частка Другой сусветнай вайны 1939–1945 гадоў, пачалася досвіткам 22 чэрвеня 1941 года, калі фашысцкая Германія напала на СССР. На баку Нямеччыны выступілі Румынія, Італія, 23 чэрвеня да іх далучылася Славакія, 25 чэрвеня – Фінляндыя, 27 чэрвеня – Венгрыя, 16 жніўня – Нарвегія.
Вайна доўжылася амаль чатыры гады і стала самым буйным узброеным сутыкненнем у гісторыі чалавецтва. На фронце, які распасціраўся ад Баранцава да Чорнага мораў, абапал у розныя перыяды вайны адначасова ваявалі ад 8 мільёнаў да 13 мільёнаў чалавек, ужывалася ад 6 тысяч да 20 тысяч танкаў, ад 85 да 165 тысяч гармат і мінамётаў, ад 7 тысяч да 19 тысяч самалётаў.
Падчас вайны ў Беларусі загінула больш за 2,3 мільёны жыхароў, былі разбураны і разрабаваны 209 з 270 гарадоў і раённых цэнтраў (на 80-90% былі разбураны Мінск, Гомель, Віцебск), 9200 вёсак.
Улада і апазіцыя адзіны ў тым, што свята – усенароднае. Іх пазіцыі, аднак, адрозніваюцца ў падыходах да “напаўнення” свята, да таго, хто павінен быць у калонах на парадах. Так, 9 мая 1994 года АМАПне прапусціў на мінскую плошчу Перамогі народнага пісьменніка, франтавіка, пісьменніка Васіля Быкава.
У Дзень Перамогі выйшаў Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР аб заснаванні медаля “За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.” на георгіеўскай стужцы. Ён стаў самым масавым медалём: 14,9 млн. узнагароджаных. Асобы, якія атрымалі медаль, мелі права на ўзнагароды юбілейнымі медалямі да 20, 30, 40, 50, 60, 65, 70, 75 год Перамогі.
1878 год. У сям’і беларуса – выхадца з Чавускага павета нарадзіўся сын, географ Міхаіл Самбікін(1878–1968).
Вядомы савецкі фізіка-географ, метэаролаг, прафесар, член-карэспандэнт Галоўнай геафізічнай абсерваторыі Пецярбургскай акадэміі навук.
У 1934–1941 гадах працаваў прафесар і загадчыкам кафедры метэаралогіі Беларускай сельгасакадэміі, прафесарам кафедры фізічнай геаграфіі Магілёўскага педінстытута.
1913 год. Нарадзіўся Васіль Івашын (1913–2009).
Беларускі літаратуразнаўца, акадэмік НАНБ, АПН СССР, Расійкай акадэміі адукацыі, доктар філалагічных навук, прафесар, даследчык літаратурнай спадчыны Янкі Купалы.
Скончыў Мінскі педінстытут. Працаваў у Віцебскім педвучылішчы,у Інстытуце літаратуры АН БССР, дырэктарам НДІ педагогікі Міністэрства адукацыі БССР (зараз – Нацыянальны інстытут адукацыі).
Аўтар навуковых прац па пытаннях тэорыі і гісторыі беларускай літаратуры, літаратурных сувязей, метадалогіі і методыкі выкладання літаратуры ў школе. Аўтар падручніка па беларускай літаратуры для 8-9 класаў.
1929 год. У в. Продзвіна Бабруйскага раёна нарадзіўся Людвіг Асецкі (1929–2005).
Беларускі графік, заслужаны дзеяч мастацтваў. Узнагароджаны медалём Ф. Скарыны.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Выкладаў у ім, быў старшынём Мастацкага фонду БССР.
Працаваў у галіне станковай і кніжнай графікі, манументальнага жывапісу, графіцы.
Стварыў ілюстрацыі да кніг «Мы раскажам пра Мінск», «Людзі на балоце» і «Подых навальніцы» І. Мележа і іншыя.
Да 90-годдзя з дня нараджэння Максіма Багдановіча падрыхтаваў серыю «Ад родных ніў».
Творы знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі, Літаратурным музеі імя Я. Купалы, Беларускім музеі Вялікай Айчыннай вайны, музей сучаснага выяўленчага мастацтва ў Мінску, Магілёўскім абласным мастацкім музеі імя П. Масленікава.
1929 год. Пачала працу камісія ЦК ВКП(б) па вывучэнні практыкі правядзення новай нацыянальнай палітыкі ў БССР.
Камісія 27 чэрвеня 1929 года зрабіла крытычны даклад на адрас беларускай творчай інтэлігенцыі. Апагеем барацьбы з нацыянал-дэмакратызмам стала сфабрыкаваная прысланым з Масквы старшынём ДПУ БССР Р. Рапапортам справа так званага “Саюза вызвалення Беларусі”, па якой увясну-ўлетку 1930 былі арыштаваныя больш за 110 дзеячаў навукі і культуры Беларусі, у 1931 многія з іх былі асуджаны.
З гэтага часу пачалася палітыка абмежавання мовы тытульнай нацыі, працягам якой стала рэформа беларускага правапісу 1933 года, якая штучна наблізіла беларускую мову да рускай.
1953 год. У Мінску выйшаў першы нумар часопісу «Маладосць».
Штомесячны літаратурна-мастацкі і грамадска-палітычны ілюстраваны часопіс Саюза пісьменнікаў Беларусі на беларускай мове.
Публікуе прозу, паэзію, публіцыстыку, крытычныя і літаратуразнаўчыя артыкулы, рэцэнзіі і пераклады. Тыраж на канец 2022 года склаў 460 экзэмпляраў.
Выйшла больш за 830 нумароў.
У 2002-2012 гадах уваходзіў у склад рэдакцыйна-выдавецкай установы “Літаратура і Мастацтва”, затым у складзе рэдакцыйна-выдавецкай установы “Выдавецкі дом “Звязда”. З 2021 года ўваходзіць у склад выдавецтва “Мастацкая літаратура”.
У часопісе друкаваліся В. Быкаў – “Жураўліны крык”, “Трэцяя ракета”, “Альпійская балада”, “Мёртвым не баліць”, “Круглянскі мост”, У. Караткевіч – “Дзікае паляванне караля Стаха”, “Чорны замак Альшанскі”, І. Шамякін – “Ах, Міхаліна, Міхаліна”, І. Чыгрынаў – «Плач перапёлкі» і іншыя.
1986 год. У Мсціславе адкрыты мемарыяльны комплекс Курган Славы.
Прысвечаны землякам, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны.
1995 год. Адчынены Мціслаўскі гістарычна-археалагічны музей – адзіны ў Магілеўскай вобласці гісторыка-археалагічны.
Створаны ў чэрвені 1988 года. Значная частка экспанатаў была атрымана падчас археалагічных раскопак Л. Аляксеева, М. Ткачова, А. Трусава.
Пастаянная экспазіцыя займае тры залы: “Духоўныя крыніцы зямлі Мсціслаўскай”, “З гісторыі Мсціслаўшчыны ад старажытнасці да канца XVIII стагоддзя”, “Павятовы горад Мсціслаў”. Колькасць экспанатаў музея перавышае 20 000, з іх болей за 12 000 уваходзіць у асноўны фонд.
Найбольш цікавай калекцыяй з’яўляецца “Археалогія”.
З 2007 года музей прымае ўдзел у арганізацыі і правядзенні свята сярэднявечнай культуры “Рыцарскі фэст. Мсціслаў”.
2002 год. Апублікаваны канчатковы варыянт Рамкавай канвэнцыі ААН па змене клімату.
Сярэднія тэмпературы на Беларусі павялічаліся амаль на 1⁰С, клімат памякчэў, стаў менш кантынентальным, зіма ў сярэднім стала цяплей на 5-6⁰С у параўнанні з 1960-мі гадамі.
2005 год. У Магілёвена плошчы Славы адкрыта першая чарга Алеі Славы “Гонар і слава Магілёўшчыны”.
На ёй 137 дошак з імёнамі Герояў Савецкага Саюза – ураджэнцаў Магілёўскай вобласці.
Першым Героем Савецкага Саюза стаў акадэмік О. Шміт ў 1937 годзе, апошнім – воін-“афганец” А. Мельнікаў у 1988 годзе пасмяротна.
2005 год. У Буйнічах Магілёўскага раёна адчыніўся заасад.
Заснаваны ў 2004 годзе пры Магілёўскім агралесатэхнічным каледжы імя К. Арлоўскага яго дырэктарам Г. Маліноўскім.
Размяшчаецца на правым беразе Дняпра на плошчы ў 124 га. Асноўную частку заасада займаюць прасторныя вальеры, у якіх жывуць насельнікі беларускіх лясоў і экзатычныя для Беларусі звяры.
Да заасаду прымыкае стылізаваная «Этнаграфічная беларуская вёска» – музей пад адкрытым небам. Тут можна наведаць дом каваля, ганчара, азнаёміцца з побытам беларускага народа пачатку ХХ стагоддзя. У маёнтку памешчыка размясціліся кафэ і гасцініца, у сялянскіх хатах – майстэрні рамеснікаў і сувенірныя крамы.
2009 год.Свой першы рэйс здзейсніў цягнік на чыгуначнай міні-дарозе ў заасадзе ў Буйнічах.
Першымі пасажырамі сталі ветэраны вайны і школьнікі Буйніцкай школы.
Цягнік можа развіваць хуткасць да 10 км/г. Працягласць дарогі складае 2 км і дазваляе пазнаёміцца бліжэй з насельнікамі заасада: зубрамі, еўрапейскай ланню і плямістым аленем, казулямі.
Падарожнічаючы па чыгунцы, можна назіраць разгалінаваную сістэму каньёнаў, якія ўтварыліся на тэрыторыі заасаду ў ледніковы перыяд. У зоне інтэнсіўнага наведвання заасада частка каньёна ператворана ў штучны вадаём, на якім жывуць прадстаўнікі вадаплаўнай фаўны краіны – качкі і лебедзі.
Днём 7 мая ў Слаўгарадзе на вуліцы Чырвонафлотскай, у рацэ Сож было выяўлена цела жанчыны. Як высветлілася, патанулая была 1952 года нараджэння, пенсіянеркай – паведамляе прэс-служба МНС. Абставіны гібелі жанчыны высвятляюцца.
Паблізу крычаўскай цэнтральнай раённай бальніцы пачалі рыхтаваць пляцоўку для будаўніцтва новай гарадской паліклінікі.
Побач з раённай бальніцай Крычава з’явілася будаўнічая тэхніка і пачаўся падрыхтоўчы этап шэрагу прац па будаўніцтву паліклінікі. Згодна праекту новая паліклініка будзе чатырохпавярховай, з цокальным паверхам, які злучыцца з ужо дзеючым лячэбна-дыягнастычным корпусам.
Плануецца, што паліклініка будзе інтэграваная – гэта значыць, у ёй размесцяцца стаматалогія, дзіцячыя і дарослая паліклінікі, на першым паверсе – аддзяленне хуткай медыцынскай дапамогі і рэгістратуры – паведамляе пра новы медыцынскі аб’ект раённая газета “Крычаўскае жыццё”.
Новы будынак будзе абсталяваны двума ліфтамі. Паліклініка мусіць адпавядаць усім санітарна-гігіенічным патрабаванням, пагэтаму інфекцыйны і туберкулёзны кабінеты будуць з асобнымі ўваходамі. Будучы медыцынскі цэнтр будзе абсталяваны сучасным абсталяваннем, што падаможа палепшыць якасць медыцынскага абслугоўвання.
Завяршыць будаўніцтва крычаўскай паліклінікі плануюць у 2024 годзе.
Чэмпіянат Беларусі па футболе сярод каманд 2-й лігі Магілёўскага дывізіёна “Усход” распачаўся з матчаў у Мсціславе і Касцюковічах.
Футбольны клуб “Віхра”, якога доўга не было ў чэмпіянаце Магілёўскай вобласці, вярнуўся на авансцэну рэгіянальнага футбола. У першым туры мсціслаўская каманда гуляла з “Горкамі” на стадыёне сярэдняй школы №2.
Нягледзячы на тое, што мсціслаўцы прыйшлі пазаўзець за сваю каманду, вяртанне атрымалася надзвычай правальным. Ужо ў першым тайме “Горкі” забілі “Віхры” ажно дзесяць галоў. У выніку госці проста вынеслі гаспадароў, забіўшы за ўвесь матч ажно пятнаццаць мячоў. Адказаць хоць бы адным голам футбалісты “Віхры” так і не змаглі.
Іншай па сцэнарыю атрымалася гульня ў Касцюковічах, дзе мясцовы клуб на гарадскім стадыёне сустракаўся з краснапольскімі футбалістамі. У першым тайме матча футбалісты “Краснаполля” змаглі двойчы забіць гаспадарам, а вось другая палова атрымалася больш напружаная.
У ёй абедзьве каманды не забівалі галы, бо было шмат вязкай барацьбы. Па выніках гульні перамаглі краснапольскія футбалісты з лікам 0-2, хоць мачт для іх не стаўся лёгкім шпацырам.
Горы смецця, цвіль і нават жалезная бочка – у што ператварылі жыхары горада і камунальныя службы рэчку Крычаўку, даліна якой магла б стаць жывапісным месцам у сэрцы горада.
Невялічкая рачулка Крычаўка з’яўляецца правым прытокам галоўнай воднай артэрыі Крычава – рэчкі Сож. Яе даўжыня больш за пяць кіламетраў і збольшага рачулка цячэ ў межах горада.
Калі рэчка перацякае праз тунэль у старую частку горада, то яе акваторыя становіцца вельмі забруджанай. Неахайнасць людзей праявілася ў тым, што ў Крычаўку скідваюць рознае смецце: гумавыя рэчы, пластыкавыя і шкляныя бутэлькі, упакоўку ад розных відаў ежы і мноства металічных адходаў – ад накрывак слоікаў да цэлай жалезнай бочкі.
Камунальныя службы Крычава не заўважаюць праблем малой рэчкі, якая прыгожа цячэ па гарадской прасторы і ўрэшце ўпадае ў Сож. Хараство малой рэчкі губляецца за гарамі смецця і людской абыякавасці да наваколля.
Адзначым, што рэчка Крычаўка мае гістарычнае значэнне, на яе левым беразе размешчана старадаўняе гарадзішча пад назвай Гарадзец або Цвінтар. Назва правага прытока Сожа паходзіць ад наймення горада, хоць, што першае было названа – рака ці паселішча, цяпер ужо ніхто не скажа.
Жыліцкі палац, “другі Нясвіж” , “жамчужына Магілёўшчыны”, палац Булгакаў – помнік архітэктуры позняга класіцызму, гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі ў Кіраўскім раёне амаль падрыхтаваны да святкавання свайго 200-годдзя. Актыўная фаза рэканструкцыі ўжо завершана.
Зараз залі комплексу – а іх 100 – паволі напаўняюцца антыкварнай мэбляй, сучаснымі копіямі мэблі XIX стагоддзя, карцінамі. Нанова ствараецца аранжарэя і капліца. Экскурсіі па залах ужо праводзяцца.
Mogilev.media працягвае адсочваць ход рэканструкцыі палаца.
Раней гістарычныя крыніцы ўказвалі дату пабудовы палаца – 1825 год, зараз на сайце палацава-паркавага ансамбля даецца больш ранейшая дата – 1823.
Архітэктурны комплекс дзівіць прыгажосцю і маштабамі: будынак рознай паверхавасці, з вежай, складаецца са 100 памяшканняў агульнай плошчай 4 000 кв. м. Побач парк плошчай каля 20 гектар, рака.
Жылічы – рэзідэнцыя заможнага шляхціца, бабруйскага павятовага маршалка Ігната Булгака (1798-1848) у аграгарадку Жылічы на рацэ Добасна. Пабудаваны палац па праекце архітэктара Караля Падчашынскага.
Да галоўнага П-падобнага корпуса ў 1864-1876 гадах прыбудавалі, пры ўладальніку Эдгары Булгаку, доўгае двухпавярховае крыло з палацавай царквой і дадатковымі жылымі памяшканнямі. Такое архітэктурнае рашэнне ўтварыла напаўадкрыты ўнутраны двор. Заходняя частка палаца была дабудавана ў 1914 годзе.
Пасля рэвалюцыі ў палацы размяшчаліся дзіцячы дом, заатэхнічны тэхнікум. У час Вялікай Айчыннай вайны месціўся нямецкі шпіталь.
Пасля вайны ў палацы працавала Бабруйская агранамічная школа.
Першыя спробы рэканструкцыі палаца зроблены ў 1973 годзе архітэктарам Я. Куртам.
У наш час у палацы размешчаны краязнаўчы музей і музычная школа.
