Чытачы mogilev.media падзяліліся сваімі сумнымі назіраннямі. Прадпрыемствы, размешчаныя на ўчастку Свабоднай эканамічнай зоны на паўднёвым усходзе Магілёва па выхадных днях вось так радуюць жыхароў навакольных паселішчаў.
У паветры стаіць моцны непрыемны пах. Падобныя выкіды рэдка назіраюцца ў працоўныя дні – заўважылі чытачы.
Дым падымаецца ледзь не з усіх труб Омск-карбона, з труб “Кранаспана” і “ВМГ індастры”.
Фота ад чытачоў mogilev.media
Уладзіслаў Шпілеўскі і яго навуковы кіраўнік Алена Мурашка ўпэўненыя, што будучыня сусветнай аўтамабільнай прамысловасці менавіта за вадародам і спрабуюць рэалізаваць сваю тэорыю, піша “Асіповіцкі край”.
Па шчырасці, ідэю дзесяцікласніка нельга назваць рэвалюцыйнай. Першы рухавік, які працуе на вадародзе, быў вынайдзены яшчэ ў 1806 г. Сёння машыны з вадароднымі рухавікамі называюцца асноўнымі канкурэнтамі экалагічна чыстых электрамабіляў. Неацэнная перавага вадародных рухавікоў заключаецца ў экалагічнай прыязнасці і ў адсутнасці выкідаў у атмасферу вуглякіслага газу. Аднак, па словах заснавальніка Tesla Ілана Маска, “гэта надзвычай непрадуманая тэхналогія”.
Што ж прынцыпова новага ў распрацоўцы альтэрнатыўнага носьбіта энергіі прапануе Уладзіслаў?
Малады чалавек распачаў першыя спробы пабудаваць рухавік, а дакладней, яго сістэму сілкавання вадародам у 14 гадоў. У 2019 годзе, натхнёны відэаматэрыяламі на YouTube, падлетак пачаў плаўнае апусканне ў свет альтэрнатыўнай энергіі, але хутка прыйшоў да высновы, што інтэрнэт не самая надзейная крыніца ведаў, таму ён павінен стварыць рухавік сам.
У мінулым годзе Уладзіслаў стварыў і прадставіў устаноўку для пераводу класічных рухавікоў унутранага згарання на працу на вадародзе на рэспубліканскі конкурс. Ягоны бацька Сяргей і дзед Валянцін узялі на сябе тэхнічны бок выканання распрацоўкі – выраб шматлікіх дэталяў.
Устаноўка стала своеасаблівым “сэрцам” сістэмы вадароднага забеспячэння . Карыстальнік улівае звычайную ваду ў рэзервуар, які пастаўляецца на электралізер. Пад уздзеяннем электрычнага току вадарод падзяляецца на кісларод і вадарод у прапорцыі два да аднаго. Гэта рэчыва называецца “выбуховым газам”. Для пастаўкі ў рухавік сумесь газу падвяргаецца падрыхтоўцы, рэалізацыя якой і з’яўляецца аўтарскім ноу-хау.
Галоўнае дасягненне – у рухавіку Уладзіслава Шпілеўскага захоўваецца ціск газу пры пераключэнні хуткасці, а таксама захоўваецца герметычнасць канструкцыі. Маладому вынаходніку паспяхова ўдалося “перасадзіць” сістэму вадароднага сілкавання на матацыкл Miнск-125 і праверыць яе на дарогах.
Наколькі перспектыўныя разлікі Уладзіслава – пакажа будучыня.
Фота: “Асіповіцкі край”.
У Краснапольскім раённым Маладзёвым цэнтры культуры і вольнага часу «Міраж» прайшоў Дзень мясцовых ініцыятыў «Фестываль экаторбаў» – паведамляе партал мясцовай газеты “Чырвоны сцяг”.
Мерапрыемства рэалізуецца ў рамках праекта “Дзейнічаем лакальна, думаем глабальна” пры фінансавай падтрымцы Праграмы малых грантаў Глабальнага экалагічнага фонду, Праграмы развіцця ААН у Беларусі. У фестывалі прынялі ўдзел прадстаўнікі розныў узроставых груп, прафесій.
Экаторбы – ініцыятыва спецыялістаў Краснапольскага раённага цэнтра сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва. Ідэю падтрымалі іх падапечныя: маладыя людзі з інваліднасцю і пажылыя грамадзяне.
Удзельнікі мерапрыемства даказалі сабе і іншым, што экаторба мае сваю яркую індывідуальнасць: тут была выстаўлена проста бясконцае мноства мілых торбаў і торбачак з вясёлым прынтам, якія радуюць вока. Асабліва ўразіла разнастайнасць матэрыялаў, з якіх яны былі выраблены: стары парасон, джынсы, абрус і дзіцячы вазок, які нават выйшаў са строю.
На фестывалі можна было не толькі набыць упадабаны аксэсуар, але і навучыцца самастойна яго вырабляць пад час правядзення майстар-класаў.
У конкурсе “Экалагічна сяброўскі фермер Беларусі” перамог Віктар Арцем’еў, уладальнік гаспадаркі ў вёсцы Канстантоў Клічаўскага раёна – перадае Магілёўская рэдакцыя канала “Беларусь 4”.
У конкурсе на самага экалагічнага фермера бяруць удзел гаспадаркі, якія ўкараняюць практыкі, што зніжаюць нагрузку на навакольнае асяроддзе. Віктар Арцем’еў у сваёй гасподзе не ўжывае хімікатаў для вырошчвання гародніны, а ўсе ўгнаенні зямлі ажыццяўляе з дапамогай біягумусу – прадуктамі жыццядзейнасці каліфарнійскіх чарвякоў.
На палях фермерскай гаспадаркі вырошчваецца часнок, бульба, гуркі і іншыя культуры.
Фота: “Сцяг Саветаў”
У Бабруйску працягваецца дыскусія пра будучыню дуба-волата. Толькі статус помніка ратуе 300-гадовае дрэва.
У 2003 годзе Бабруйскі гарадскі выканаўчы камітэт аб’явіў батанічным помнікам прыроды мясцовага значэння “Бабруйскі дуб-волат”. А сёлета эксперты прапануюць пазбавіць дуб статуса батанічнага помніка, бо ён знаходзіцца ў аварыйна-небяспечным стане. Тлумачыцца гэта небяспекай для маёмасці і чалавечых жыццяў. Дуб-волат у Бабруйску расце ў цэнтры горада, побач з тратуарам і праезнай часткай, паміж будынкам УУС і крамай керамікі.
Дыяметр ствала “Бабруйскага дуба-волата” роўны 1,4 м. У вышыню дрэва дасягае 28 метраў. Крона гарадскога старажыла распасціраецца на 17,1 м (прыкладна на 6 паверхаў) у напрамку з поўначы на поўдзень, на 24,2 м — з усходу на захад (8 паверхаў). Дуб захаваўся ў горадзе з часоў Рэчы Паспалітай. Мясцоваму старажылу больш за 300 гадоў.
У гэтым годзе Бабруйск наведалі эксперты навукова-практычнага цэнтра НАН Беларусі па біярэсурсах у рамках інвентарызацыі помнікаў прыроды рэспубліканскага і мясцовага значэння ўнікальных прыродных аб’ектаў у Магілёўскай вобласці. У сярэдзіне вегетацыйнага перыяду, калі жыццёвыя паказчыкі расліны найбольш вызначальныя, быў абследаваны і Дуб-волат. Выніковы акт канстатуе праблемны стан дрэва і рэкамендуе разгледзець пытанне аб спыненні функцыянавання яго як помніка прыроды.
Чаму вякавое дрэва, якое вытрымала шматлікія войны, аблогі і пажары ў Бабруйску, пачало гінуць?
Святлана Цярэшчанка, кандыдат біялагічных навук, старшы навуковы супрацоўнік цэнтра з сумам канстатуе:
“Пашкоджанні Дуба-волата ў Бабруйску звязаныя з натуральным разбурэннем. Дрэва страціла галіну першага парадку з часткай ствала. У месцы разгалінавання шкілетных галін з’явіліся дуплы, а трутавыя грыбы на ствале дрэва сведчаць аб наяўнасці ствалавой гнілі… Калі ламаюцца шкілетныя галіны, дрэвы губляюць устойлівасць. У Дуба-волата ў Бабруйску зламаная адна з буйных шкілетных галін, а другая мае нахіл каля 30 градусаў. Моцны вецер можа яе зламаць.”
На жыццяздольнасць раслін уплывае комплекс фактараў: месца вырастання, наяўнасць ці адсутнасць шкоднікаў, хвароб, глебава-гідралагічныя, кліматычныя і іншыя ўмовы.
“Каранёвая сістэма дуба ў Бабруйску схільная да антрапагеннага прэса: у ёй адбываюцца парушэнні працэсаў цыркуляцыі вады і паветра, дрэва не атрымлівае дастатковай колькасці пажыўных рэчываў. Акрамя таго, на дуб аказваюць уздзеянне выкіды ад аўтамабільнага транспарту і прамысловых прадпрыемстваў” – тлумачыць Цярэшчанка.
Ахоўныя мерапрыемствы
У акце абследавання помніка прыроды эксперты высока ацанілі прыродаахоўную дзейнасць мясцовых арганізацый. КУП “ДЭП г. Бабруйска” у 2015 годзе сцягнула дрэва стальным абручом, які замацаваў расколіну ў драўніне ад канчатковага разлому. Супрацоўнікі прадпрыемства праводзяць мерапрыемствы з мэтай падаўжэння веку гарадскога волата: выдаляюць сухія галіны, дэзынфікуюць і пламбуюць расколіны антысептычнымі сродкамі. Але дрэва знаходзіцца ў аварыйным стане.
Абмеркаванне на экспертным узроўні працягваецца. А грамадскія актывісты і эколагі турбуюцца, бо пазбаўленне статусу помніка амаль немінуча прывядзе да ліквідацыі аднаго з самых старых сведкаў мінуўшчыны Бабруйска.
Фота: zviazda.by
Яшчэ адно прадпрыемства плануюць пабудаваць за 800 метраў ад вёскі.
На тэрыторыі ўчастка нумар 4 свабоднай эканамічнай зоны “Магілёў” стартуе праект будаўніцтва завода, які будзе вырабляць слаістыя пластыкі. Замоўцам завода выступае «Кронаспан ОСБ» – прадпрыемства па вытворчасці драўняных пліт, якое было заснавана ў 2011 годзе. Яшчэ ў канцы 2021 года побач з дзеючай вытворчасцю быў закладзены першы камень, які засведчыў намер будаўніцтва новага завода.
Планавы аб’ём прадукцыі – больш за 12 млн кв.м у год прэсаванага ламінату і ламінату высокага ціску. Гэтая прадукцыя ўжываецца пры вытворчасці мэблі, дэкаратыўных абліцавальных матэрыялаў, аздабленні інтэр’ераў і экстэр’ераў. У планах экспартаваць 80 працэнтаў прадукцыі. Сыравінная база – драўніна, а таксама смолы, якія вырабляюцца на прадпрыемстве «Кранахем», што працуе на гэтай самай вытворчай пляцоўцы. Будоўлю плануюць завершыць у 2024 годзе, а на заводзе стварыць 100 новых рабочых месцаў.
Трэба звярнуць увагу, што ў межах рэалізацыі праекта прадугледжана не толькі будаўніцтва завода але і мадэрнізацыя лакальных ачышчальных збудаванняў завода “Кронаспан ОСБ”. Плануецца дадатковая ачыстка сцёкавых вод з мэтай іх наступнага выкарыстання на прадпрыемстве паўторна.
Бліжэйшая жылая тэрыторыя размешчана ва ўсходнім напрамку на адлегласці 835-840 метраў – гэта вёскі Вейна і Навасёлкі. Але дадатковае ўздзеянне прадпрыемства на асяроддзе будуць адчуваць і жыхары Задняпроўя.
З 31 кастрычніка 2022 года стартавала грамадскае абмеркаванне справаздачы аб ацэнцы ўздзеяння завода на навакольнае асяроддзе. Працягнецца яно цягам месяца. Інфармацыя пра гэта размешчана на афіцыйным сайце Магілёўскага гарвыканкама.
У Крычаве ўрачыста адкрылі экалагічны гарадок недалёка ад берага возера Маладзёжнае. Па задумцы мясцовых чыноўнікаў гэты культурны аб’ект павінен стаць зонай адпачынку для гараджанаў.
На тэрыторыі гарадка на сённяшні момант зроблена шэсць драўляных альтанак для адпачынку, усталяваны дзве біяпрыбіральні, кантэйнеры для смецця, ёсць асвятленне і дзіцячая пляцоўка. Таксама абсталявана месца для палення вогнішчаў.
Мясцовыя жыхары адзначаюць, што комплекс з чатырма драўлянымі лавамі і шасцю валунамі размешчанымі па коле, у цэнтры якога знаходзіцца месца для вогнішча, нагадвае язычніцкае капішча.
Уваход на тэрыторыю экалагічнага гарадка пачынаецца з плутара дзясяткаў валуноў розных парод, якія размешчаны лініяй, што пазначае межы аб’екта адпачынку. Кампазіцыя крыху нагадвае мінскі парк-музей камянёў, створаны ў 1985 годзе навукоўцамі-геолагамі.
Пабудавана была і аглядная пляцоўка, агароджаная жалезнымі парэнчамі па перыметру. З пляцоўкі адкрываецца прыгожы выгляд на водную роўнядзь сённяшняга возера Маладзёжнае, а ў далечыні бачны карпусы старога цэментна-шыфернага камбіната і розныя будынкі двух гарадскіх раёнаў (т.зв. “Вакзал” і “Цэмзавод”).
Адзначым, што возера Маладзежнае – гэта былы кар’ер, у якім здабывалі сыравіну для вытворчых патрэбаў цэментнага завода. Глыбіня кар’ера больш чым 30 метраў, што аўтаматычна робіць яго дастаткова небяспечным водным аб’ектам для адпачынку.
На тэрыторыі старога цэментнага завода хоць і спынілі вытворчасць з 2015 года, аднак праз год ТАА «Кровельные материалы Беларуси — Восток» стала арандаваць у цэментнікаў вытворчую лінію. Цяпер бліжэйшыя планы кампаніі заключаюцца ў тым, каб мадэрнізаваць шыферную вытворчасць. А гэта ў сваю чаргу не ўвязваецца з ідэяй “экалагічнага гарадка” як месца адпачынку мясцовых жыхароў, бо хутчэй за ўсё вытворчасць не будзе экалагічнай. Дарэчы, дзейнасць цэментнага завода, які пачаў працаваць з 1933 года, доўгі час забруджвала экалогію Крычава і ваколіц.
Месца размяшчэння экалагічнага гарадка ставіць пад сумнеў таксама ажыўленая шаша, што пралягае побач. Пры гэтым не менш прыгожыя і досыць ціхія месцы для адпачынку ў Крычаве існуюць на беразе ракі Сож, што цячэ ў старой частцы горада, насычанай багатай гісторыяй.
Городские очистные сооружения просто “захлебываются”, а от коммунального армагеддона Шклов пришлось спасать возможностями МЧС.
В январе 2022 года на заседании коллегии Могилевского областного комитета природных ресурсов и охраны окружающей среды было отмечено, что в прошлом году как министерство природных ресурсов, так и областные комитеты сработали достаточно стабильно и уверенно. Выполнены все программы и поручения, реализованы проекты, поэтому с чистой совестью соответствующие организации вошли в новый год. Это со слов первого заместителя министра природных ресурсов и охраны окружающей среды Болеслава Пирштука. Такое впечатление, что замминистра позабыл о существовании проблем с очистными сооружениями г.Шклова.
При этом, мы не будем акцентировать внимание в ряду недоработок министерства в борьбе за чистоту окружающей среды на таких вещах, как переработка бытовых отходов и извлечение из них вторичных материальных ресурсов. На проблемах загрязнения воздуха – а ведь на единую систему мониторинга его состояния выделено на текущий год порядка 4 млн рублей, и это огромная сумма.
Мы обратим внимание на состояние очистных сооружений в небольшом райцентре Могилевской области – городе Шклове. Объект выбран не случайно. По итогам за 2021 год в области выявлено 17 случаев загрязнения водоемов сточными водами, виновниками в большинстве случаев являются коммунальные предприятия. Так вот, особенно проблемными в этом отношении по области являются города Мстиславль и Шклов.
В частности, экологическая бомба на территории Шклова, особенно касающаяся состояния чистоты воды в реке Днепр была заложена более 40 лет назад, когда начали строительство очистных сооружений в рассчете на потребности одной только бумажной фабрики “Спартак”. К нашему же времени уже особо отличились в “антиприродной” борьбе еще и льнозавод с молокоперерабатывающим предприятием. Но экономические интересы района превалировали над состоянием здоровья людей, а посему на природоохранные мероприятия особого внимания не обращали. В настоящее время к городской канализации подключены практически все организации города и многоэтажное жилье.
Канализация начала “захлебываться” стоками, оборудование выходить из строя – уже в 2021 году насосы не справились с нагрузкой и сломались. От коммунального армагеддона Шклов пришлось спасать возможностями МЧС.
И все эти годы общественность Шклова “била в колокола” по поводу издевательства над природой и людьми. Нельзя сказать, что власти не предпринимают мер по исправлению ситуации. Еще 7 лет назад приступили к реконструкции комплекса очистки городских стоков, выполнены работы на 17 млрд. руб. Пожалуй, главное, что было достигнуто в результате комплекса работ – проложили трубопровод через Днепр до очистных сооружений. Но в 2021 году эти работы остановились и, получается, что для местного населения и состояния воды в Днепре ничего сделано не было.
По-прежнему “недоработанные” сточные воды загрязняют окружающую среду. Характерным признаком таких вод стала пена, образующаяся круглый год в “диких” ручейках, “питающих” реку Днепр на протяжении десятилетий.
На фото: “Шкловский коктейль”
В текущем году местные власти совместно с министерством должны были проработать вопрос по шкловским очистным сооружениям с Банком развития на предмет выделения кредита в размере порядка 3,8 млн долларов водоканалу для реконструкции этих очистных сооружений.
Увы, у властей остался лишь один метод воздействия на ситуацию – штрафные санкции (а это может потянуть на миллион рублей), что позволит отчитаться о повышенном внимании к данной проблеме.
Свой можна будзе не кідаць – арганізатары выдадуць іншы.
Мерапрыемства пройдзе на пляцоўцы каля гандлёвага цэнтра “Форум” па вуліцы Крупскай, 119 у бліжэйшую суботу, 8 кастрычніка пачынаючы з 12.00. Фестываль адбудзецца ўжо чацвёрты раз у абласным цэнтры.
Спаборніцтвы будуць праходзіць у 4 катэгорыях – хлопчыкі і дзяўчынкі да 14 гадоў, а таксама мужчыны і жанчыны. Усе пераможцы атрымаюць падарункавыя сертыфікаты ў магазін Страла.
На мерапрыемстве яго ўдзельнікі змогуць ўтылізаваць старыя непатрэбныя тэлефоны на месцы ў спецыяльнай урне. Для ўдзелу ў спаборніцтвах не абавязкова прыносіць мабільную прыладу з сабой, арганізатары абяцаюць самі выдаць тэлефоны для кідання.
– Гэтым мерапрыемствам мы кожны раз спрабуем звярнуць увагу на праблемы забруджвання навакольнага асяроддзя. У старой тэхніцы змяшчаецца шмат шкодных для прыроды рэчываў, якія доўга раскладаюцца. – патлумачылі мэты фестываля арганізатары, прадстаўнікі сеткі крамаў “Страла”.
Іншыя насельнікі вёскі пад Магілёвам не бачаць праблемы ў суседстве з новай вытворчасцю.
Паведамленне пра забруджванне паветра заводам БелЭмса, размешчаным у Палыкавічах-2 паявіліся на беларускіх інтэрнэт-рэсурсах. У кароткім роліку чутна, як дзве жыхаркі паселішча абмяркоўваюць завод па вытворчасці падгузнікаў.
“Ляціць пыл, бруд. Адыходы вытворчасці” – кажуць жанчыны за кадрам, а адзін з мясцовых жыхароў дадае:
– Не адзін месяц ужо завод працуе без фільтраў. Мой дом знаходзіцца прыкладна ў 300 метрах ад гэтага завода. На машыне ўвесь час адчуваюцца валокны, стаіць непрыемны саладкавы пах. Куды звяртацца, незразумела.
Журналісты Магілёў.media пабывалі ў Палыкавічах-2 і могуць пацвердзіць, што незвычайны саладкаваты водар лунае ў паветры паблізу вытворчасці. Аднак сустрэтыя намі мясцовыя жыхары адверглі падазрэнні наконт завода падгузнікаў.
– Тут нічога не вытвараецца хімічнага. – запэўнілі двое мужчын сталага веку, што праходзілі міма БелЭмса – Тут падгузнікі толькі шыюць, збіраюць, а сюды ўжо прывозяць гатовую сыравіну. А пахне – гэта, можа, ад газавай станцыі?
Разам з тым, пачынаючы з 2020 года кампанія БелЭмса заяўляла, што акрамя дзіцячых падгузнікаў запускае новую вытворчую лінію па вырабе медыцынскіх масак. Гэтая лінія праектавалася як вытворчасць поўнага цыклу, а гэта азначае, што вытворчасць матэрыялаў для гатовай прадукцыі таксама ажыццяўляецца на прадпрыемстве. Медыцынскія маскі вырабляюцца на чатырох тэхналагічных лініях прадпрыемства. А ў 2022 годзе БелЭмса запусціла вытворчасць новага віду прадукцыі – падгузнікаў-трусікаў для дзетак.
Кампанія “БелЭмса” зарэгістравана ў свабоднай эканамічнай зоне “Магілёў” у 2011 годзе. Заснавальнікам і інвестарам прадпрыемства выступіла турэцкая кампанія Ucar Grup. 70 працэнтаў прадукцыі экспартуецца, яна пастаўляецца ў 18 краін свету. Пераважна, гэта падгузнікі гандлёвай маркі “Senso”.
