Жорсткімі кадрамі з інтэрната па вуліцы Куцепава, 16 у Магілёве падзяліўся Тэлеграм-канал “ЧП Могилев”. Уваходнай дзверы ў адным з пад’ездаў няма наогул, рудыя разводы на столі паказваюць, што дах будынка пастаянна працякае.
У самім пад’ездзе сцены кішаць тараканамі.
Пры гэтым камунальныя паслугі для жыхароў інтэрната складаюць да 264 рублёў за месяц.
Ужо сем чалавек пакусалі кляшчы ў Берасцейскай вобласці – паведамляе абласны цэнтр гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя. Укусы фіксуюцца на паўднёвым захадзе Беларусі ўжо з канца лютага. Варта чакаць, што прынамсі поўдзень і паўднёвы захад Магілёўшчыны таксама ўжо небяспечныя для чалавека і хатняй жывёлы па ўкусах кляшчоў.
На пасяджэнні аргкамітэта па забеспячэнні падрыхтоўкі і правядзення ў Беларусі міжнародных спартыўных спаборніцтваў разгледжаны эскізы талісмана, лагатыпа і слогана II Гульняў краін СНД на 2023 год – піша афіцыйны сайт Нацыянальнага Алімпійскага камітэта.
Талісманам гульняў стала рысь па мінушцы Рыся. Таксама зацверджаны эмблема і слоган Гульняў.
Другія Гульні краін СНД пройдуць з 3 па 15 жніўня – паведамлялі mogilev.media. У Магілёве пройдуць спаборніцтвы ў двух відах: каратысты будуць змагацца ў спарткомплексу “Алімпіец”, а лучнікі адстраляюцца на стадыёне “Спартак”.
Сусветны дзень правоў спажыўца (World Consumer Rights Daу, з 1983 года).
Устаноўлены па рашэнні Генасамблеі ААН.
15 сакавіка 1962 года прэзідэнт ЗША Дж. Кенэдзі, выступаючы ў Кангрэсе, сказаў: “Спажыўцы, па азначэнні, гэта ўсе мы. Спажыўцы – гэта найбуйны эканамічны пласт… Але гэта адзіны голас, якога часцяком не чуваць”.
Амерыканскі прэзідэнт назваў тады чатыры асноўныя і неад’емныя правы спажыўца: на бяспеку, на інфармацыю, на выбар і права быць пачутым.
9 красавіка 1985 года Генасамблея ААН прыняла Кіруючыя прынцыпы для абароны інтарэсаў спажыўцоў.
Дзень Канстытуцыі.
Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь была прынята 15 сакавіка 1994 года на сесіі Вярхоўнага Савета. Набыла сілу 30 красавіка 1994 з моманту яе апублікавання.
Тагачасны старшыня Вярхоўнага Савета М. Грыб узгадвае, што асноўны закон краіны прымаўся вельмі цяжка і складана – па главах, па раздзелах, літаральна па радках – неабходна было, каб прагаласавалі дзве траціны дэпутатаў.
24 лістапада 1996 года па ініцыятыве А. Лукашэнкі быў праведзены рэферэндум, на падставе якога ўнесены істотныя змяненні і дапаўненні ў Канстытуцыю Рэспублікі Беларусь. Абноўлены тэкст Канстытуцыі набыў сілу 27 лістапада 1996 года. Дадатковыя змены былі ўнесены ў Канстытуцыю пасля рэферэндуму 2004 года.
У гэты ж дзень у 2022 годзе, год таму назад, уступае ў дзеянне новая Канстытуцыя, прынятая на “рэферэндуме” 27 лютага 2022 года.
Самы першы збор законаў канстытуцыйнага характару – Статут ВКЛ (1529). Статут быў удасканалены ў 1566 і 1588 гадах. Выданне 1588 года захоўваецца ў Музеі гісторыі Магілёва.
У Беларусі было да 2022 года некалькі канстытуцый: 1918 (часовая, БНР), 1919, 1927, 1937, 1978 і 1994 года.
1781 год. Нарадзіўся Юзаф Завадскі.
Віленскі друкар і выдавец.
Вучыўся выдавецкай справе ва Уроцлаве і Лейпцыгу. У 1803 годзе адкрыў друкарню ў Вільні. Калі ў 1805 годзе да яго перайшла ўніверсітэцкая друкарня, ён злучыў дзве друкарні і заснаваў выдавецтва. Быў сябрам масонскай ложы «Гарлівы Літвін».
Яго сыны Адамі і Фелікс, таксама былі выдаўцамі.
Памёр 5 снежня 1838 года. Пахаваны ў Вільні на Антокальскіх могілках.
1789 год. У губернскіх Магілёве і Полацку адкрыты рускія галоўныя народныя вучылішчы.
Створаны расійскімі ўладамі на анэксіраванай па І Раздзелу тэрыторыі ВКЛ. Адзначаліся нізкім узроўнем адукацыі і русіфікатарскай скіраванасцю. Галоўныя, губернскія, вучылішчы былі 4-х класнымі.
Адкрыццё вучылішча ў Магілёве адбывалася з вялікай помпай: архіяпіскап Г. Каніскі правёў урачыстую службу і ўзначаліў хросны ход з царквы ў вучэльню.
Па першым часе ў вучылішчах працавалі толькі прысланыя з цэнтральных расійскіх губерняў настаўнікі.
У 1809 годзе вучылішча пераўтворана ў мужчынскую гімназію.
1881 год. Нарадзіўся Аляксей Назарэўскі.
Беларускі грамадска-палітычны дзеяч, дзейнічаў у Заходняй Беларусі.
У 1922 годзе быў абраны ў польскі Сенат, быў членам Беларускага пасольскага клуба. Працаваў у магістраце г. Баранавічы.
Арыштаваны НКУС 2 студзеня 1940 года, асуджаны на 8 гадоў лагераў. У верасні 1941 года быў вызвалены з Сіблага і накіраваны ў Паўладарскую вобласць.
Далейшы лёс невядомы.
1893 год. У в. Палуж (зараз Краснапольскі раён) нарадзіўся Андрэй Мрый (Шашалевіч).
Беларускі празаік, журналіст, перакладчык. Вязень ГУЛАГу.
Настаўнічаў у Краснаполлі, разам з братам і шваграм стварыў першы ў раёне народны тэатр, выдаваў рукапісны часопіс «Пралеска», збіраў народную лексіку, дасылаў яе ў Слоўнікавую камісію Інбелкульта.
Найбольш вядомы сваім сатырычным раманам на савецкую рэчаіснасць «Запіскі Самсона Самасуя».
Супрацоўнік часопіса «Наш край», інспектар Цэнтральнага бюро краязнаўства, член літаратурнага аб’яднання «Узвышша», стылістычны рэдактар у газеце «Звязда».
У 1934 годзе арыштаваны НКУС па «справе краснапольскіх настаўнікаў». Асуджаны да лагераў. Зноў арыштаваны ў чэрвені 1940 года, асуджаны і адпраўлены ва Усць-Вымскі канцлагер Комі АССР.
Медкамісіяй прызнаны інвалідам і 23 верасня 1943 года быў вызвалены і адпраўлены паміраць дадому.
Паводле некаторых звесткак 8 кастрычніка 1943 года забіты рэцэдывістамі ў цягніку.
У Магілёве яго імя носіць бульвар.
1921 год. Нарадзіўся Васіль Мялешка.
Беларускі гісторык. Доктар гістарычных навук, прафесар. Аўтар манаграфіі «Могилев в XVI-XVII вв.», даследчык гісторыі Магілёва.
Працаваў у Інстытуце гісторыі АН БССР, старшынёй камісіі Акадэміі навук па гісторыі сельскай гаспадаркі і сялянства Беларусі.
Вывучаў праблемы класавай барацьбы ў беларускай вёсцы, прааналізаваў тры формы сялянскіх выступленняў: пасіўнае супраціўленне (скаргі, адмова ад выканання павіннасцей, уцёкі), узброеныя акцыі (напады на маёнткі, сутычкі з узброенымі атрадамі і інш.), паўстанні – на Каменшчыне, 1736-1754 і Крычаўскім старостве, 1740-1744.
Памёр 5 верасня 2004 года.
1927 год. Закладзены ДнепраГЭС.
На беразе Дняпра, на скале “Каханне”, каля Запарожжа з’явіўся сцяг з надпісам “Днепрабуд пачаты”.
Першая чарга ГЭС была пабудавана ў 1932 годзе. Узровень у Дняпры, у тым ліку ў Магілёве, павысіўся, былі затоплены Кабяляцкія парогі (з 2000 г. – помнік прыроды мясцовага значэння) у Оршы.
1930 год. У Віцебску нарадзіўся Жарэс Алфёраў.
Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы за распрацоўку паўправадніковых гетэраструктур і стварэнне хуткіх опта- і мікраэлектронных кампанентаў. Яго даследаванні адыгралі вялікую ролю ў інфарматыцы. Акадэмік АН СССР, Расійскай акадэміі, НАН Беларусі. Доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар. Віцэ-прэзідэнт АН СССР.
Працаваў у Фізіка-тэхнічным інстытуце імя А. Іофэ, старшынёй Навукова-адукацыйнага комплекса «Санкт-Пецярбургскі фізіка-тэхнічны навукова-адукацыйны цэнтр» РАН.
Аўтар больш як 500 навуковых прац, трох манаграфій і каля 50 вынаходніцтваў.
Памёр 1 сакавіка 2019 года.
1938 год. Расстраляны ўраджэнец Магілёва Мікалай Красцінскі (1883–1938).
Рэвалюцыянер, дыпламат.
Вучыўся ў Магілёўскай, Віленскай гімназіях, на юрыдычным факультэце Пецярбургскага ўніверсітэта.
Усё жыцце, з 1903 года, быў на службе бальшавікоў, якія яго і расстралялі. За партыйную работу ў Вільна, Віцебску неаднаразова арыштоўваўся. У 1914-1917 гадах быў сасланы на Урал, быў старшынёй Екацярынбургскага рэвалюцыйнага камітэта.
У першыя месяцы Савецкай улады прызначаны намеснікам галоўнага камісара Дзяржаўнага банка. Яго рукой былі падпісаны першыя савецкія грошы.
Пасол у Германіі (1921-1930), удзельнічаў у Генуэзскай канферэнцыі. У 1930 годзе прызначаны першым намеснікам народнага камісара замежных спраў СССР.
У 1937 годзе арыштаваны, прыгавораны да вышэйшай меры пакарання.
У яго гонар названа вуліца ў Екацярынбургу.
2000 год. У Мінску прайшоў «Марш свабоды».
Масавая вулічная акцыя ў абарону незалежнасці Беларусі, правоў чалавека і дэмакратыі, супраць паглыблення беларуска-расійскай інтэграцыі.
Намер прэзідэнтаў Б. Ельцына і А. Лукашэнкі стварыць Саюзную дзяржаву быў сустрэты масавымі вулічнымі акцыямі пратэсту.
Першы «Марш свабоды», арганізаваны апазіцыяй 17 кастрычніка 1999 года, адзначыўся брутальнымі сутыкненнямі ўдзельнікаў з міліцыяй і АМАПам.
Другі «Марш свабоды» 2000 года быў прымеркаваны да дня прыняцця Канстытуцыі Беларусі. Міжнародная супольнасць салідарызавалася ў падтрымку беларускіх дэмакратычных сілаў, што стрымала А. Лукашэнку, які за суткі да пачатку маршу пагражаў, што ад удзельнікаў акцыі «паляціць шмаццё».
У вулічнай акцыі ў Мінску ўзялі ўдзел да 40 000 чалавек, у тым ліку ў маршы – 15 000.
У Магілёве на марш выйшла каля 150 чалавек.
2013 год. 10 год таму назад на Беларусь абрынуўся цыклон «Хаўер».
Ад стыхіі таксама пацярпелі Венгрыя, поўнач Украіны і захад Расіі.
«Хаўер» – наймацнейшы падобны прыродны катаклізм у гісторыі Беларусі.
Падчас цыклону пачаўся вялікі снегапад пры моцным ветры да 28 м/с. Па ўсёй краіне стаў транспарт, прыкметна павялічылася колькасць аварый, адбыўся транспартны калапс (аўтазаторы дасягалі 20 км), без святла засталіся 1728 трансфарматарных падстанцый, 558 населеных пунктаў, было перанесена святкаванне Масленіцы, скарэктаваны расклад заняткаў у навучальных установах.
12 сакавіка Белгідрамет спрагназаваў пагаршэнне надвор’я, 14 сакавіка быў абвешчаны чырвоны ўзровень небяспекі і штармавое папярэджанне. Але інфармацыя аб шкале ўзроўняў небяспекі да «Хаўера» давалася Белгідраметам толькі ў МНС, і шырокія слаі насельніцтва не маглі ацаніць ступень рэальнай небяспекі ўмоў надвор’я.
Па збегу абставінаў напярэдадні катаклізму кіраўнікі дзяржавы адбылі на пасяджэнні ў Пецярбург і Маскву. З вышэйшых асоб застаўся толькі другі намеснік прэм’ера А. Калінін.
Месцамі таўшчыня снежнага покрыва склала 57 см, а ў выніку моцнай завеі, што актыўна пераносіла снежныя масы, у многіх месцах гурбы дасягалі 1 м і вышэй. У Слаўгарадскім раёне выпала 26 мм ападкаў.
Для барацьбы са снегам у Мінску і іншых гарадах 19 сакавіка былі праведзены суботнікі.
2017 год. У Мінску, абласных цэнтрах, буйных гарадах прайшлі масавыя маршы пратэсту вядомыя як “Маршы недармаедаў” у адказ на Дэкрет №3.
Дзень 15 сакавіка аб’яўлены нацыянальным днём барацьбы з падаткам на беспрацоўе.
Гэта быў 8-ы пратэст недармаедаў з пачатку года. Першы адбыўся 17 лютага. Усяго за год адбылося 22 маршы, апошні – 21 кастрычніка.
Дэкрэт № 3 “Аб папярэджанні сацыяльнага ўтрыманства” быў падпісаны 2 красавіка 2015 года. Самі акцыі пратэсту выліліся толькі пасля атрымання грамадзянамі «ліста шчасця» – ліста ад падатковай інспекцыі з прад’яўленнем аб выплаце «падатку на дармаедства».
Усяго падатковыя органы разаслалі каля 470 000 апавяшчэнняў на выплату падатку. 20 лютага 2017 года павінен быў скончыцца апошні тэрмін выплаты гэтага збору.
У Магілёўскім раёне працягваюць рэгістраваць злачынствы, ахвярамі якіх сталі пажылыя людзі, сеньёры – зазначае “Прыдняпроўская ніва”, абапіраючыся на дадзеныя міліцыі.
На тэрыторыі Магілёўскага раёна ў адносінах да сеньёраў (састарэлых грамадзян) у 2022 годзе было ўчынена 99 злачынстваў. Гэта ніяк не менш за папярэднія гады. Сеньёры становяцца ўсё часцей ахвярамі злачынных замахаў ашуканцаў – псеўдасацработнікаў, псеўдамедыкаў, якія авалодваюць іх грашыма, маёмасцю.
Каб прадухіліць падобныя злачынствы з роднымі, блізкімі і знаёмымі пажылымі людзьмі, варта прысвяціць ім больш увагі. Часцей тэлефанаваць альбо наведваць асабіста. Пастаянная ўвага і клопат паспрыяюць не толькі інфармацыйнай дасведчанасці сеньёраў, але таксама дадуць ім псіхалагічныя сілы ў эмацыйным супрацьстаянні з незнаёмцамі, пачуццё абароненасці і патрэбнасці.
Магілёвец выкраў з кватэры сваёй дзяўчыны залатыя ўпрыгожванні на агульную суму амаль 5 000 тысяч рублёў – паведамляе прэс-служба УУС Магілёўскага блвыканкама.
Устаноўлена, што напярэдадні дзяўчына аддала ключы ад кватэры свайму хлопцу, які выкраў яе маёмасць і здаў каштоўнасці ў ламбард. Атрыманыя грошы патраціў на пагашэнне сваіх пазык. Узбуджана крымінальная справа. Выкрадзеная маёмасць канфіскавана і вернута ўладальніцы.
Усім магілёўцам і жыхарам Магілёўскага раёна, якія незаконна падлучыліся да вадаправоднай сістэмы і не аплачваюць спажыванне вады, водаканал прапануе пачынаючы з 20 сакавіка і да 30 красавіка з’явіцца з павіннай. У гэтым выпадку іх “урэзкі” ў сістэму будуць легалізаваныя і гаспадары сядзіб пазбегнуць штрафу – піша Mycity.by. Не будуць нават кампенсавацца тыя страты, якія ўжо цяпер панёс водаканал.
Каб патрапіць пад водную амністыю, неабходна звярнуцца ў Магілёўскі вадаканал па вуліцы Якубоўскага.
В то время когда инновации – это то, что обеспечивает будущее экономики, доля инновационного продукта на Могилевщине колеблется от официальных 10-15% до реальных… 2%. Очередной экономический обзор от mogilev.media.
Внедрение инноваций позволяет создать конкурентоспособную наукоемкую, ресурсо- и энергосберегающую экономику, способную обеспечить устойчивое развитие Могилевской области. Особое внимание – использованию экспортно-ориентированных и импортозамещающих технологий, базирующихся на местных сырьевых ресурсах.
Слезы могилевских инноваций
Увы, это не совсем о Могилевской области, в которой ежегодно затраты на инновации не превышают 1,5 % от валового регионального продукта. Экономика региона попала в своеобразный заколдованный круг низкой эффективности – недостаток финансовых ресурсов в инновации (и даже просто в инвестиции) не позволяет расширять производство востребованной продукции, ограничивая тем самым отчисления в инновационные фонды.
Ежегодные показатели инновационности отгружаемой могилевской продукции колеблются в пределах 10-15 %, в то время как в развитых странах он достигает рубежа в 35 %. На самом деле реально инновационный продукт в так называемых инновационных товарах местного производства составляет всего лишь…2 %.
Да и о каком производстве конкурентоспособных товаров может идти речь, когда на 1 февраля 2023 г. соотношение запасов готовой продукции в обрабатывающей промышленности области к среднемесячному объему производства составило 90,4 % (по Беларуси 87,2 %) против 65,1 % на 1 февраля 2022 г. И это при индексе промышленного производства к январю 2022 г. в 97,7 %. Вот и получается: с одной стороны, сокращаем объемы производства, с другой – снижаем объемы реализации.
По уровню инновационности Беларусь в мировом рейтинге не подымалась выше 45 места, имея показатель в 19 % от объема реализованной продукции. Очевидно, что экономика Могилевской области в данном ракурсе находится не только на задворках цивилизованного мира, но и территории синеокой.
Занимаемся космическими технологиями, а фитофтору картофеля победить не можем
Но не будем посыпать пеплом голову инновационными проблемами области. Мало кто знает, что, например, Кричев стал первым в республике «умным» городом. На его примере отрабатывалась единая диспетчерская служба с коротким номером 115, в районной поликлинике запись идет на электронную очередь и выдают электронные рецепты, а в школе отметки выставляют в электронном дневнике.
Для могилевской действительности уже не новинка данные подходы, но ведь где-то нужно было на практике реализовывать соответствующий проект. Простой пример воздействия инноваций на уровень качества жизни местного населения. Конечно, самостоятельно руководство Кричевского района без помощи института проблем информатики НАН Беларуси не сумели бы поднять данное направление инновационного характера.
Без инноваций невозможно представить ни одну отрасль, ни одно промышленное предприятие региона. Каждое из них в определенной степени вынуждено инвестировать в новые технологии и современное оборудование, с помощью которых обеспечивается производство инновационной продукции.
В Могилевской области 34 организации и предприятия занимаются научно-техническими разработками в различных сферах экономики и жизнедеятельности. Ведущее место за «Могилевлифтмашем» (производство современных лифтов), «Зенитом», «Могилевтрансмашем», «Белшиной», «Моготексом», переработчиками сельскохозяйственной продукции. Подтягивается и частный сектор экономики: «Протос», «Стрим» – зарядные устройства для быстрой зарядки аккумуляторов, «Виктори» – новые разработки газового отопительного оборудования и тому подобное.
Удивляет другое: явно недостает в области разработок по искусственному интеллекту, IT-технологиям и робототехнике, микроэлектронике и приборостроению, по беспилотным летательным аппаратам. Недостаточно могилевские ученые работают в направлении создания биотехнологий и биоматериалов, в медицине.
На другом полюсе такая «новинка» как машина для сортировки картофеля, которую планируют внедрить в производство. С помощью умного зрения она будет отбрасывать бракованные клубни, а пригодные отправлять в упаковку. А может стоило бы – научиться выращивать здоровые картофель и овощи, победив болезни с помощью новых сортов и технологий? Может, с большим рвением заниматься внедрением точного земледелия, дронов в сельскохозяйственную практику?
Сегодня белорусы занимаются космическими технологиями, а фитофтору картофеля победить не могут. Требует более пристального внимания борьба с многими болезнями человека и животных. С другой стороны, с выставки на выставку таскают продукцию «Бобруйскагромаша» – опрыскиватели, кормораздатчики, разбрасыватели органических удобрений, в которых инновации и не ночевали. И так по большинству позиций могилевской экономики. Пора бы уже и прозреть?
Решение проблемы инноваций в экономику Могилевской области позволит нарастить объемы производства современной продукции, увеличит объемы реализации товаров, подымет благосостояние граждан. Что мешает поступательному движению в инвестиционно-инновационном развитии? Есть мнение, что не последнюю роль в этом играет неразворотливость как раз тех структур, которые и должны отвечать за будущее региона.
19 сакавіка, у нядзелю Магілёўскае агенцтва рэгіянальнага развіцця арганізуе жаночы бізнэс-інкубатар. Дзесяць прадстаўніц цудоўнага пола змогуць прадставіць свае праекты прафесійнаму журы і такім чынам атрымаць наўпроставы выхад да магчымага далейшага бізнэс-партнёрства.
10 членаў журы – гэта дзеючыя бізнесмены, кіраўнікі прадпрыемстваў, для якіх фестываль стане глытком навізны і магчымасцю раскрыць і падзяліцца сваёй экспертнасцю. Прадугледжаны 20 месцаў для гасцей, якія могуць быць не толькі гледачамі, але і, магчыма, стануць часткай чужога пачынання, прапанаваўшы сябе ў якасці партнёра і аб’яднаўшы рэсурсы – паведамляюць “Магілёўскія ведамасці”.
Акрамя прэзентацыі праектаў запланаваны таксама круглыя сталы з прадстаўнікамі бізнэса і лекцыі пра спецыфіку вядзення жаночых стартапаў.
Міжнародны дзень барацьбы супраць рачных плацін, за рэкі, ваду і жыццё (International Day Against Dams, з 1997 года).
З’явіўся па ініцыятыве амерыканскай грамадскай арганізацыі “Міжнародная сетка рэк” падчас правядзення І Міжнароднай канферэнцыі супраць будаўніцтва буйных плацін у бразільскім горадзе Курытыба.
За апошнія паўстагоддзя ва ўсім свеце ў выніку будаўніцтва буйных плацін было пераселена 60 мільёнаў чалавек. З-за будаўніцтва плацін было затоплена ў агульнай складанасці больш за 400 000 кв. км самых урадлівых земляў і каштоўных лясоў. Плаціны – асноўная прычына таго, што адна пятая відаў прэснаводных рыб у свеце або знікла, або знаходзіцца пад пагрозай знікнення.
З 177 найбуйных рэк свету толькі траціна не маюць дамбаў ці іншых збудаванняў на сваім галоўным рэчышчы. Будаўніцтва дамбаў на рэках – небяспечная тэндэнцыя, якая пагражае прыродзе ўсёй планеты.
У апошнія 11 гадоў на Беларусі пабудаваны плаціны Гродзенскай, Полацкай і Віцебскай ГЭС.
Міжнародны дзень ліку Пі (International day of pi, з 1988 года) адзначаецца аматарамі матэматыкі а 1:59:26.
Пі – матэматычная канстанта, адносіны даўжыні акружнасці да яе дыяметра. У лічбавым выразе “Пі” пачынаецца як 3,141592 і мае бясконцую матэматычную працягласць.
Упершыню Дзень быў адзначаны ў 1988 годзе ў навукова-папулярным музеі “Эксплораторыум” у Сан-Францыска, бо дата 14.03 – гэта ў амерыканскім запісе 3/14, што супадае з першымі разрадамі ліку “Пі” = 3,14…
Да свята, якое было прызнана амерыканскім кангрэсам, паступова далучыліся фізікі і матэматыкі з усяго свету. У гэты дзень праводзяцца мерапрыемствы, якія накіраваныя на павышэнне цікавасці да матэматыкі.
У англійскай мове словы pie (пірог) і pi (лік π) гучаць аднолькава, таму прыгатаванне і паяданне пірагоў стала вясёлай часткай свята.
Аўдоцця-вясноўка і Гуканне вясны (народны каляндар). Новы год паводле сакавіцкага каляндарнага стылю – непрацоўны дзень.
На Аўдокі голы бокі.
Калі Аўдоцця чырвоная – і вясна чырвоная.
На Аўдоццю цёплы вецер – будзе лета цёплае і мокрае.
Калі Аўдоцця з дажджом – быць лету мокраму.
1167 год. Памёр Расціслаў Мсціславіч (1100/1110-1167).
Князь смаленскі (1125-1159), вялікі князь кіеўскі (1154, 1159-1167), заснавальнік дынастыі смаленскіх князёў, горада Мсціслаў (1136).
У гады яго княжання Смаленскае княства дасягнула росквіту і ахапіла тэрыторыі Верхняга Падняпроўя з Копыссю, Лучынам, Басеяй, Мірачыцамі, Вітрына, Прупоем, Крэчутам і Верхняга Паволжа, падпарадкаваў сабе радзімічаў.
У 1158 годзе аказаў дапамогу полацкаму князю Рагвалоду Барысавічу ў барацьбе за полацкі сталец і падтрымліваў яго пазней.
Прылічаны да ўгоднікаў божых і ўваходзіць у Сабор беларускіх святых. Дзень святкавання памяці Расціслава Мсціславіча 14 (27) сакавіка.
1633 год. Кароль Уладзіслаў IV Ваза афіцыйна прызнаў Праваслаўную царкву на тэрыторыі Рэчы Паспалітай.
Яго прывілеем зацверджана праваслаўная епархія з цэнтрам у Магілёве, якая была выдзелена са складу Полацкай епархіі (створана ў 992 годзе) 11 лістапада 1632 года як Аршанская, Мсціслаўская і Магілёўская.
Ліквідавана ў 1937 годзе, аднаўлялася пры немцах у 1943, зачынялася пры М. Хрушчове, адноўлена 6 ліпеня 1989 года.
24 снежня 2004 года з яе складу выдзелена самастойная Бабруйская і Быхаўская епархія.
1708 год. У Магілёўскі замак з пышнай світай дэлегацыі ад саюзнай дзяржавы ў вайне са Швецыяй прыбыў першы саветнік Пятра I князь Аляксандр Меньшыкаў.
А 8 верасня 1708 года праваслаўны і саюзны Магілёў будзе спалены прадстаўнікамі “дружалюбных рускіх войскаў” і “рускага праваслаўнага свету”.
1850 год. Вядомы французскі пісьменнік Анарэ дэ Бальзак за 5 месяцаў да сваёй смерці абвянчаўся ў Бердзічаве (цяпер Жытомірская вобласць Украіны) з графіняй Эвелінай Ганскай (народжанай Ржавускай).
52-гадовая ўдава паходзіла са старажытнага ваяўнічага польскага роду. Адным са сведкаў быў граф Георг Мнішак, які быў у сваяцтве з “хуткацечнай” рускай царыцай Марынай Мнішак – жонкай Лжеідзмітрыя І, Лжэдзмітрыя ІІ, з уладальнікам Крычава Ежы Мнішак.
Пасля цырымоніі Бальзак заявіў Эве: “Ура! Я зрабіў тое, чаго не змог Банапарт!.. У тваёй асобе я пакарыў Расію”.
1920 год. Пачалося будаўніцтва Шухаўскай вежы на Шабалаўцы ў Маскве.
Наватарская для XX стагоддзя гіпербалоідная канструкцыя, выкананая ў выглядзе апорнай сталёвай сеткаватай абалонкі. Пабудавана да 1922 года па праекце акадэміка У. Шухава.
Усяго ў свеце пабудавана 11 металічных гіпербалоідных канструкцый. Цікава, што чатыры з іх былі пабудаваны на Беларусі, захаваліся дзве: ваданапорныя вежы ў Барысаве і на чыгуначнай станцыі Коханава Талачынскага раёна. Апошняй, што пабудавана ў 1929 годзе, нададзены статус нерухомай матэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці рэгіянальнага значэння.
1931 год. Нарадзіўся Павел Місько.
Беларускі пісьменнік, празаік, паэт, публіцыст.
Працаваў у розных газетах, у тым ліку «Звязда», «Літаратура і мастацтва», часопісе «Полымя», у выдавецтве «Мастацкая літаратура».
Аўтар апавяданняў, зборнікаў апавяданняў і аповесцей, сатыры і гумару, вершаў, кніг нарысаў, раманаў, у тым ліку «Мора Герадота», рамана ў вершах, аднаактовых п’ес, вершаў, прыгодніцкіх кніг і кніг фантастыкі для дзяцей.
Яго творчасці ўласцівыя ўвага да бытавой стыхіі народнага жыцця, шчырыя адносіны да чалавека працы, жывое шматфарбнае народнае слова.
Пераклаў на беларускую мову паэму М. Гогаля «Мёртвыя душы», казку П. Яршова «Канёк-гарбунок», паасобныя творы У. Цендракова, У. Лічуціна, Я. Носава, В. Бялова, К. Чукоўскага, перакладаў таксама з украінскай, польскай і балгарскай моў.
Памёр 9 чэрвеня 2011 года.
1938 год. Нарадзіўся Мікалай Цішачкін.
Беларускі акцёр. Заслужаны артыст Беларусі.
Усё жыццё служыў у Беларускім тэатры імя Якуба Коласа.
Выконваў вострахарактарныя ролі, якія вызначаліся выразным пластычным малюнкам. Іграў у спектаклях «Несцерка» В. Вольскага, «Зацюканы апостал» А. Макаёнка), «Вайна пад стрэхамі» паводле А. Адамовіча, па творах А. Астроўскага, Ф. Дастаеўскага, А. Чэхава, Н. Думбадзе, К. Гальдоні, У. Караткевіча, У. Шэкспіра і іншых.
Памёр 30 красавіка 1993 года.
1943 год. У Празе памёр Васіль Захарка (1877-1943).
Прэзідэнт БНР (1928-1943).
Выкладаў у царкоўнапрыходскай школе, у 1898-1917 гадах быў на ваеннай службе. Член БСГ, адзін з арганізатараў з’езду беларускіх вайскоўцаў Заходняга фронту (1917), сакратар Цэнтральнай беларускай ваеннай рады, член Вялікай беларускай рады. Удзельнік І Усебеларускага з’езда, займаў міністрэрскія пасады ў розных урадах БНР. Арыштоўваўся бальшавікамі (1918).
Сябра Гродзенскага Беларускага нацыянальнага камітэта, клубу «Беларуская хатка».
Выступаў за адзінства беларускіх зямель, не прызнаў Мінск адзіным цэнтрам нацыянальна-дзяржаўнага адражэння Беларусі.
Жыў на эміграцыі ў Чэхаславакіі, збіраў архіў БНР, далучыў да гэтай справы Л. Геніюш. Аўтар прац «Галоўныя моманты беларускага руху», «Беларусь – роль і значэнне на ўсходзе Еўропы».
Пахаваны на Альшанскіх могілках.
1954 год. Памёр у харвацкім Дуброўніку Людамір Рагоўскі (1881-1954).
Польскі кампазітар і дырыжор.
Вучыўся музыцы ў Варшаве, Лейпцыгу, Мюнхене, Рыме і Парыжы.
У 1909-1912 гадах кіраваў віленскім сімфанічным аркестрам, выкладаў у школе арганістаў, быў музычным крытыкам газеты «Літоўскі кур’ер».
Захапляўся беларускім фальклорам, сябраваў з Янкам Купалам, І. Луцкевічам і А. Уласавым. Паклаў на музыку верш Янкі Купалы «А хто там ідзе?».
Кіраваў хорам у Беларускім музычна-драматычным гуртку, ствараў музычнае афармленне да спектакляў трупы І. Буйніцкага, склаў «Беларускі песеннік з нотамі для народных і школьных хароў», які прапагандаваў беларускія нацыянальныя песні. Напісаў сімфанічную «Беларускую рапсодыю» для малога аркестра «Беларускі пейзаж». Адбіткі беларускага фальклору адчуваюцца і ў сімфанічным творы «Аблокі».
Напісаў 7 сімфоній, 7 опер, 3 балеты, у тым ліку «Купала», шэраг сімфанічных паэм, аркестравых сюіт, камерных і харавых твораў, кантаты і квартэты, музыку да спектакляў.
Падарыў музычныя інструменты ў калекцыю І. Луцкевіча, якая стала пазней асновай для Беларускага музея ў Вільні.
1976 год. Памёр Віктар Заўрыеў (1908–1976).
Беларускі географ, падарожнік, педагог, прафесар, доктар геаграфічных навук, стваральнік і загадчык кафедры фізічнай геаграфіі замежных краін БДУ.
Вывучаў Урал, Сібір, Каўказ, Іран, В’етнам, Беларусь.
Даследчык праблем Палесся, дынамікі палескіх азёр.
З яго імем звязана станаўленне лабараторыі возеразнаўства, кафедраў агульнага землязнаўства, геадэзіі і картаграфіі.
Чытаў лекцыі ў розных універсітэтах СССР, Сафійскім, Белградскім, Кракаўскім. Пад яго кіраўніцтвам абаронена больш за 20 кандыдацкіх дысертацый.
1992 год. Пачатак актыўных баявых дзеянняў урадавых войск Малдовы супраць сепаратыстаў з Прыднястроўя.
Прыднястроўе, Прыднястроўская Малдаўская Рэспубліка (ПМР) – непрызнанае міжнароднай супольнасцю дзяржаўнае ўтварэнне на тэрыторыі усходняй Малдовы. Мяжуе з Украінай. Сталіца – Ціраспаль.Нацыянальны склад насельніцтва: малдаване 34%, рускія – 28%, украінцы – 26%. Сепаратысцкая рэспубліка – ачаг нестабільнасці ў рэгіне, яе актыўна падтрымлівае Масква.
2 верасня 1990 года Ціраспаль абвясціў незалежнасць ПМР ад Малдовы. Урад Малдовы не прызнаў гэтага рашэння і накіраваў у рэгіен паліцыю. Пачаліся сутыкненні паміж паліцыяй і прыднястроўскімі апалчэнцамі, якія перараслі 2 сакавіка 1992 года ў канфлікт, 14 сакавіка – у баявыя дзеянні, якія працягваліся да 21 ліпеня 1992 года. З абодвух бакоў загінула каля 2000 чалавек.
2006 год. Адкрыццё Палескага драматычнага тэатра ў Пінску.
29-ы прафесійны тэатр дзяржаўнага падпарадкавання ў краіне.
Вытокі тэатра сыходзяць у 1939 год, калі быў створаны Палескі абласны драматычны тэатр. У 1949-1954 гадах працаваў як Пінскі абласны драмтэатр.
У 1954 годзе тэатр пераехаў у Магілёў, а будынак перадалі гарадскому дому культуры, і ў яго сценах працавала самадзейная тэатральная трупа.
Тэатр размяшчаецца ў былым будынку кінематографа «Казіно», помніку архітэктуры XIX стагоддзя. Тэатр працуе пяць дзён на тыдзень.
2020 год. Памёр Ігар Есьман (1932-2020).
Беларускі архітэктар, дызайнер, вынаходнік. Член-карэспандэнт Міжнароднай акадэміі архітэктуры, Беларускай акадэміі архітэктуры.
Працаваў у інстытутах будаўніцтва і архітэктуры АН БССР, «Мінскпраект», дырэктарам Творчай майстэрні, у «Мэта-Інтэрнэшнл».
Сярод яго галоўных работ у Мінску – карпусы інстытутаў замежных моў, політэхнічнага, педагагічнага, народнай гаспадаркі, студэнцкіх інтэрнатаў, дашкольныя установы, жылыя дамы, вяслярная станцыя на Заслаўскім вадасховішчы, турысцкая гасцініца, станцыя метро «Пушкінская».