Tag: война

Дзень у гісторыі. 25 снежня. Раство Хрыстова. Пачатак Аўганскай вайны і ліквідацыя СССР. Расстрэл Чаўшэску. Нарадзіліся Віталь Сіліцкі, Зінаіда Канапелька

Навіна ад

Раство Хрыстова (у цэрквах, якія карыстаюцца грыгарыянскім календаром).

Адно з найгалоўнейшых хрысціянскіх святаў, калі адзначаецца нараджэнне Ісуса Хрыста ад Дзевы Марыі.

У хрысціянскай царкве з канца II і да IV стагоддзя падзеі Нараджэння Хрыстова ўспаміналіся ў дзень Багаяўлення, 6 студзеня. Каля 200 года Клімент Александрыйскі згадвае пра такую практыку.

Першыя хрысціяне былі яўрэямі і гэтае свята ўвогуле не адзначалі. Магчыма, выбар 25 снежня звязаны з паганскім салярным святам “Нараджэння Сонца Непераможнага”, якое прыходзілася на гэты дзень і якое пасля прыняцця ў Рыме хрысціянства напоўнілася новым зместам.

Дата 25 снежня, як нараджэння Ісуса, упершыню згадана ў летапісах у 221 годзе новай эры. Упершыню Раство адсвяткавалі ў Рыме ў 336 годзе. Верагодна, усё гэта было абумоўлена імкненнем хрысціянскай царквы выцесніць шырокараспаўсюджаны ў Рымскай імперыі культ Непераможнага Сонца.

У ХІІІ стагоддзі, у часы святога Францішка Асізскага, з’явіўся звычай выстаўляць у храмах для пакланення яслі з фігуркай Дзіцяткі Езуса.

1741 год. Цэльсій вынайшаў шкалу вымярэння тэмпературы.

Шведскі астраном Андэрс Цэльсій выкарыстаў ртутны тэрмометр Фарэнгейта з уласнай шкалой, дзе тэмпература кіпення вады была прынята за 0 градусаў, а раставання лёду – за 100 градусаў.

Калі яго спыталі аб гэтых дзівацтвах яго шкалы, Цэльсій з усмешкай парыраваў: “У нас у Швецыі даволі халаднавата, і для пазбягання адмоўных тэмператур я і вынайшаў дадзеную шкалу”.

1795 год. Расійскай імператрыцай Кацярынай ІІ прынята рашэнне аб створэнні Слонімскай губерні на землях, якія адышлі да Расійскай імперыі па ІІІ падзеле Рэчы Паспалітай.  

Але рашэнне не было рэалізавана.  

У другі раз утворана 8 жніўня 1796 года як намесніцтва і складалася з частак Берасцейскага, Віленскага, Гарадзенскага і Навагрудскага ваяводстваў былога Вялікага Княства Літоўскага. 

Падзялялася на 8 паветаў: Брэсцкі, Ваўкавыскі, Гродзенскі, Кобрынскі, Лідскі, Навагрудскі, Пружанскі, Слонімскі. Насельніцтва ў 1796 годзе складала больш за 300 тыс. чалавек. 

У 1797 годзе ў выніку адміністрацыйна-тэрытарыяльных рэформаў Паўла I Слонімская і Віленская губерні былі аб’яднаныя ў Літоўскую губерню з цэнтрам у Вільні.

1885 год.  Нарадзіўся Вячаслаў Селях-Качанскі. Беларускі оперны спявак (драматычны бас-барытон), музычна-драматычны і тэатральны дзеяч.

Артыст тэатра «Музычнай драмы», саліст Марыінскага і Александрынскага тэатраў, спяваў сумесна з Ф. Шаляпіным.

Кіраўнік музычнай падсекцыі Інбелкульта, выкладчык опернага і харавога класаў Беларускага музычнага тэхнікума. 

Арганізатар Беларускага студыйнага хору, які ў 1928 годзе рэарганізаваны ў Беларускую дзяржаўную капэлу 1927 года, дырэктар БДТ-1, Беларускага тэатральнага тэхнікума, загадчык Беларускіх драматычных курсаў.

Пад пагрозай рэпрэсій пераехаў ў Ленінград: намеснік дырэктара Опернай студыі імя Рымскага-Корсакава, рэжысёр Вандроўнай оперы Усерасійскага тэатральнага таварыства. 

У 1943-1944 гадах кіраваў аддзелам мастацтва Беларускай Цэнтральнай Рады,  аддзелам культуры і мастацтва Беларускай народнай самапомачы, Мінскім гарадскім тэатрам.

У 1944 годзе ў Берліне сумесна з М. Равенскім стварыў канцэртна-эстрадную групу. У 1950 годзе пераехаў у ЗША, дзе займаўся арганізацыяй хароў і тэатральных груп, ладзіў канцэрты і спектаклі.

Аўтар твораў царкоўнай музыкі, хароў і песень на вершы беларускіх паэтаў.

Памёр 8 жніўня 1976 года. Пахаваны на беларускіх могілках у Саўт-Рыверы.

https://www.kino-teatr.ru/acter/album/525744/1017010.jpg

1893 год. Памёр Ігнат Храпавіцкі. Паэт і фалькларыст.

У 1850 годзе разам з С. Убрыем і Ю. Шчытам распрацаваў праект скасавання паншчыны і правёў яго на сходзе дваран Віцебскай губерні. 

З’яўляўся  дрысенскім павятовым і віцебскім губернскім маршалкам. Правадзейны член Віцебскага губернскага апякунства дзіцячых прытулкаў, член статыстычнага камітэта, старшыня  Віцебскага таварыства сельскай гаспадаркі.

Аўтар працы «Погляд на паэзію беларускага народа» з дадаткам назіранняў над асаблівасцямі беларускай мовы на матэрыяле гаворкі Віцебшчыны – першай гісторыка-параўнальнай характарыстыкі беларускай фальклорнай спадчыны.

Аўтар вершаў, перакладчык на польскую мову беларускіх народных песень, некаторых гістарычных дакументаў. Рыхтаваў да выдання працу «Поўны беларускі песнязбор».

У 2017 г. ў гонар 200-годдзя з дня нараджэння Ігната Храпавіцкага ў Верхнядзвінску і Каханавічах прайшла міжнародная навуковая канферэнцыя.

1895 год. У в. Байлюкі Глускага раёна нарадзіўся Яўхім Кіпель. 

Беларускі грамадскі і палітычны дзеяч, педагог, публіцыст.

Член Навукова-тэрміналагічнай камісіі пры Наркамасвеце БССР, сакратар аддзелу прыроды і народнай гаспадаркі Інстытуту беларускай культуры.

Двойчы (1930, 1935 гады) арыштоўваўся НКУС. Быў фігурантам сфальсіфікаванай крымінальна-палітычнай справы «Саюзу вызвалення Беларусі». Вязень ГУЛАГу.

Аўтар кнігі ўспамінаў пра савецкія лагеры «З іхняга раю».

З 1950 года ў ЗША. Стваральнік Аб’яднання беларускіх вязняў савецкіх лагераў.

Член Беларускага кангрэсавага камітэту Амерыкі. Публікаваўся ў беларускай эмігранцкай прэсе. Успаміны Яўхіма Кіпеля захоўваюцца ў архіве Беларускага інстытуту навукі і мастацтва ў Нью-Ёрку.

Памёр 27 ліпеня 1969 года. 

1916 год. Нарадзіўся Святаслаў Коўш. 

Беларускі рэлігійна-грамадскі дзеяч, пісьменнік.

Нарадзіўся ў Разані ў сям’і беларускіх бежанцаў, выхадцаў з Вілейскага павета.

Пасля заканчэння Втленскага ўніверсітэта пасвячоны ў дыяканы. З 1939 года працаваў завучам школы ў Стаўбцоўскім раёне, у 1941-1944 гадах – старшынёй Клецкага павета.

У Германіі арганізаваў беларускую гімназію імя М. Багдановіча і пачатковую школу.

З 1949 года на іміграцыі ў ЗША: святар, настаяцель беларускіх прыходаў Св. Кірылы Тураўскага ў Рычманд-Гіле (Нью-Ёрк), Св. Ефрасінні Полацкай у г. Саўт-Рывер (Нью-Джэрсі),  член епархіяльнай рады Беларускай праваслаўнай царквы Паўночнай Амерыкі і Канады, адміністратар беларускіх праваслаўных прыходаў ЗША і Канады пад  юрысдыкцыяй Канстанцінопальскага патрыярхату, старшыня Беларуска-Амерыканскага дапамогавага камітэта і рэдактар праваслаўнага часопіса «Царкоўны Сьветач».

Выдаваў «Беларускі праваслаўны каляндар».

Аўтар кнігі балад і прозы, аповесцей

Памёр 5 лістапада 1997 года. Пахаваны на  беларускіх могілках у г. Саўт-Рывер.

1918 год. Нарадзілася Зінаіда Канапелька. 

Беларуская актрыса. Народная артыстка БССР. Ганаровы грамадзянін г. Віцебска.

На хутары Шыркі непадалёк ад Багушэўска жылі ўсяго тры сям’і, у тым ліку Канапелькі і Машэравы.  П. Машэраў і З. Канапелька –  аднагодкі. Іх сяброўства і павага адзін да аднаго працягваліся ўсё жыццё.

З 1934 года творчае жыццё Канапелькі звязана з Беларускім  тэатрам імя Якуба Коласа (Віцебск). Сярод асноўных тэатральных роляў – Паўлінка ў аднайменнай п’есе Янкі Купалы. Сябравала з Купалам з часоў гастроляў у Мінску: “Я вельмі хвалявалася, ідучы да Янкі Купалы. Сустрэлі мяне на дзіва проста і гасцінна…. Цётка Уладзя глядзела на мяне вельмі ласкава, а Янка Купала сказаў: “Цудоўная дзяўчына, жадаю табе сыграць гэту ролю на сцэне”. Сустрэча з такім чалавекам, такім знакамітым паэтам стала для мяне сапраўднай падзеяй”.

Памерла 27 мая 1997 годзе. У яе гонар у Віцебску па вул. Урыцкага, 19 усталявана мемарыяльная шыльда.

1962 год. Горад Дрыса Віцебскай вобласці атрымаў недарэчную назву Верхнядзвінск. 

Горад згадваецца ў 1386 годзе, калі замак быў спалены полацкім князем Андрэем Альгердавічам. 

Горад месціцца ў сутоку рэк Дрыса і Дзвіна. Недарэчнасць новай назвы ў тым, што на тэрыторыю Беларусі прыходзіцца сярэдняе цячэнне Дзвіны, а верхняе знаходзіцца ў Расіі.  

Сёння ў цэнтры Верхнядзвінскага раёна жыве 7 000  жыхароў, працуюць адзін з першых савецкіх ільнозаводаў (1929-1932), масласырзавод, хлебазавод, завод сталярных вырабаў, фабрыка мастацкіх вырабаў, Цэнтр традыцыйнага мастацкага ткацтва.

 1972 год. Нарадзіўся Віталь Сіліцкі. 

Самы вядомы ў свеце беларускі палітолаг. Першы дырэктар Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў. 

Доктар паліталогіі Ратгерскага ўніверсітэта (ЗША), распрацоўшчык канцэпцый «прэвентыўнага аўтарытарызму» і «аўтарытарнага інтэрнацыяналу», грамадскі дзеяч і блогер.

Быў сярод першых, хто ўключыў аўтарытарныя рэжымы ў міжнародны кантэкст. Многія навукоўцы ў 1990-х і напачатку 2000-х пісалі пра распаўсюджанне дэмакратыі, а Сіліцкі распачаў дыскусію аб супрацьлеглым працэсе. У пэўным сэнсе ён сфармуляваў новую праблематыку ў сферы распаўсюду аўтарытарызму. Сярод іншага, Віталь акрэсліў канцэпцыю «прэвентыўнага аўтарытарызму» – па сутнасці, гэта імкненне рэагаваць на кожны выклік звонку ўзмацненнем каардынацыі дзеянняў паміж недэмакратычнымі дзяржавамі.

Ён жадаў бачыць Беларусь дэмакратычнай і еўрапейскай краінай, дзе паважаюцца беларуская мова і нацыянальная культура.

У яго гонар заснаваны стыпендыі ў Цэнтральна-Еўрапейскім універсітэце (г. Вена), у Інстытуце еўрапейскіх даследванняў і міжнародных адносін (Славакія), Беларускім інстытуце стратэгічных даследаванняў.

Памёр 11 чэрвеня 2011 года.

1979 год. У Аўганістан уведзены савецкія войскі. 

Аўганская вайна працягвалася з 25 снежня 1979 да 15 лютага 1989 года – 2 238 дзён. 

Праз вайну прайшло 620 000 вайскоўцаў, з якіх сваім жыццём заплацілі 14 453 чалавекі.  Прапалі без вестак ці патрапілі ў палон 417 чалавек, сталі інвалідамі 10 751 чалавек. Звання Героя Савецкага Саюза ўдастоены 86 чалавек, з іх 28 – пасмяротна.  

У Аўганістане ваявала каля 30 000 белорусаў, з іх больш за 1 500 былі паранены, кантужаны, 702 – сталі інвалідамі, 723 – загінулі,  12 зніклі бяз вестак. Сярод загінулых і Герой Савецкацкага Саюза, магілёвец Андрэй Мельнікаў (1968-1988) – прататып галоўнага героя фільма Ф. Бандарчука “9 рота”. 

Аўганская вайна паскорыла развал СССР.  

Дакладная колькасць загінуўшых у вайне аўганцаў невядомая – верагодна каля 2 млн. чалавек.

1980 год. Памёр Сяргей Дзяргай. 

Беларускі паэт і перакладчык.

Працаваў карэктарам у друкарні газеты «Звязда».

Арыштоўваўся ў 1935, 1939 гадах, адбываў пакаранне ў турме, у ссылцы ў Казахстане.

Пасля вайны працаваў у часопісах «Полымя», «Вожык».

Аўтар вершаў, з дзясятак зборнікаў паэзіі.

Пераклаў на беларускую мову асобныя творы  А. Міцкевіча, Ю. Славацкага, А. Блока, У. Маякоўскага, Б. Пастарнака, Ю. Тувіма, Г. Зегерс,  Л. Украінкі, Л. Гіры і іншых.

Лаўрэат Літаратурнай прэміі імя Янкі Купалы.

1989 год. У Румыніі ў 14:50 расстраляны былы лідар краіны Нікалае Чаўшэску і яго жонка Алена. 

За такую меру пакарання прагаласаваў Надзвычайны ваенны трыбунал, які абвінаваціў Чаўшэску ў злачынствах супраць дзяржавы, генацыдзе ўласнага народа (60 000 загінулых), адкрыцці таемных рахункаў у замежных банках на суму больш за 1 мільярд даляраў  і падрыве нацыянальнай эканомікі. Усё гэта адбылося праз 3 дні, як быў скінуты камуністычны рэжым пад час    антыўрадавых хваляванняў.

Чаушэску (1918-1989) з 1965 года быў генеральным сакратаром ЦК Румынскай камуністычнай партыі, у 1974-1989 гадах быў Прэзідэнтам Сацыялістычнай Рэспублікі Румынія.

Дзеці Чаўшэску Валянцін (прыёмны), Ніку і Зоя патрапілі ў турму. Яны былі абвінавачаны ў саўдзеле ў злачынствах іх бацькі. Праз 8 месяцаў вызвалілі з турмы навукоўцаў Валянціна і Зою (памерла ў 2006 годзе ва ўзросце 57 гадоў).

Ніку Чаўшэску, які меў дачыненне да органаў улады, атрымаў 20 гадоў турмы, але ўжо ў 1992 годзе быў вызвалены з прычыны хваробы. Ён памёр у 1996 годзе.

Фота: Расстрэл Мікалае і Алены Чаушэску.

1991 год. Міхаіл Гарбачоў пайшоў у адстаўку з пасады прэзідэнта СССР. 

Аб гэтым ён давёў а 19:00 у телевізійным звароце  ў прамым эфіры Цэнтральнага тэлебачання. 

Ён сказаў, што з-за сітуацыі, якая склалася з утварэннем Садружнасці Незалежных Дзяржаў, спыняе сваю дзейнасць на пасадзе Прэзідэнта СССР. 

Пасля заявы Гарбачова аб адстаўцы і падпісанні ім Указа аб перадачы кіравання стратэгічнай ядзернай зброяй Прэзідэнту Расіі Барысу Ельцыну, першы і апошні Прэзідэнт СССР назаўжды пакінуў Крэмль.

У Крамлі быў спушчаны чырвоны дзяржаўны сцяг СССР. Спыніў сваё існаванне Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік, які існаваў з 30 снежня 1922 да 25 снежня 1991 года.

«Куток былога» – новы музейны аб’ект у глыбінцы Касцюковіцкага раёна

Навіна ад

У Муравільскай сярэдняй школе Касцюковіцкага раёна адкрыўся музейны пакой «Куток былога», паведамляе golk.by. 

Сама школка невялічкая – усяго 65 вучняў. Пад адным з ею дахам прытуліўся і дзіцячы садок з 16 выхаванцамі.

У аграгарадку Муравілле 249 двароў і 556 жыхароў (амаль траціна насельніцтва сельскага савета, другі па велічыні населены пункт апасля аграгарадка Шарэйкі). У пасяленне падведзены прыродны газ, працуюць пошта, аддзяленне банка, АТС, урачэбная амбулаторыя, цэнтр культуры, дом сацыяльных паслуг, бібліятэка, міні-маркет “Родны кут”. Цяпер яшчэ адным элементам культурнай інфраструктуры стаў«Куток былога».

Калісьці ў школе быў пакой з экспанатамі, а не музей. А зараз дзякуючы намаганням кіраўніка па ваенна-патрыятычнаму выхаванню Мікалаю Данілаву тут з’явіўся краязнаўчы куток з разнастайнымі экспанатамі – фатаздымкі, грашовыя купюры, манеты, сельскагаспадарчы інструмент, прадметы побыту, якія выраблены мясцовымі майстрамі ў мінулых стагоддзях, адзенне і абутак, тэхніка… 

Сабраныя экспанаты адлюстроўваюць мясцоваю даўніну і сялянскі побыт, савецкую эпоху, гады Вялікай Айчыннай вайны, жыццё акцябратаў, піянераў.  

Ёсць надзея, што зборы будуць паступова папаўняцца новымі рарытэтамі.

Амаль цэлы год пайшоў у М. Данілава на ўладкаванне музейнага пакоя, і на «здабычу» экспанатаў. Да гэтай працы былі прыцягнуты і педагогі, і самі вучні: вялася пошукавая дзейнасць, ствараліся стэнды, раздрукоўваліся фотаздымкі выдатных землякоў, удзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны, юных партызан. 

На адкрыцці музея выступіла намеснік старшыні райвыканкама Валянціна Манушэнка: 

– Мне спадабалася, што педагогі і вучні гэтай школы неабыякавыя да гісторыі. Не сумняваюся, гэта абавязкова станоўча адаб’ецца на далейшым выхаванні і адукацыі дзяцей, яны атрымаюць карысны досвед падчас знаёмства з гісторыяй сваёй радзімы. Музей мае патэнцыял. Тут можна ладзіць урокі па гісторыі Беларусі, вывучаць на мясцовым матэрыяле гісторыю Вялікай Айчыннай вайны, роднага краю.

Наш каментар. Адкрыццё  краязнаўчага пакойчыка «Куток былога» – выдатная падзея. Маем пажаданне, каб тут была  адлюстравана таксама і гісторыя пасялення з наваколіцамі дарэвалюцыйнага часу, каб з’явіліся матэрыялы пра паданні ўзнікнення назваў рэк, балот, лясоў і пасяленняў, пра старажытныя паселішчы, падзямеллі, мясцовыя таржкі, мануфактуры, храмы, пра герояў-паўстанцаў, выбітных адраджэнцаў беларушчыны.

Наша даведка. Назву сённяшняга аграгарадка Муравілле Пралетарскага сельсавета мала хто ўзгадае ў краіне, Магілёўскай вобласці, нешмат пра яе гісторыю ведае і большасць жыхароў Касцюковіцкага раёна. А тым часам пасяленне ўзнікла больш за 500 гадоў назад, вядома па летапісных звестках з ХVІ стагоддзя як вёска Мар’янвілле, Мар’янвіль, Лістапады, але насельніцтва тут з’явілася на 1000 гадоў раней, аб чым сведчаць старажытныя курганы. 

У 1786 годзе тут пабудавана драўляная царква Раства Багародзіцы (Св. Дзевы Марыі – Мар’яны). Тут захаваліся рэшткі падземных хадоў былога манастыра. Да 1930-х гадоў вёска была вядома пілігрымкамі, якія  ладзіліся да Абраза Святой Марыі з немаўляткам. У ХVІІІ-ХІХ стагоддзях на мясцовай мануфактуры вырабляліся цудоўныя керамічныя вазы, у ХІХ стагоддзі праводзіўся штогадовы таржок. Тут нарадзіўся А. Галавінскі, дзеяч беларускага адраджэння, прадстаўнік Рады БНР на Украіне, супрацоўнік Вышэйшага Савета народнай гаспадаркі БССР.

Фота: газета “Голас Касцюкоўшчыны”

Клайпеда – найлепшая ў Літве калядная прыгажуня і цэлы каскад выставаў

Навіна ад

Пакуль Вільня з Каўнасам спрачаліся, чыя калядная ёлка лепшая, Клайпеда займела сапраўдную прыгажуню. Яна будзе мігацець рознакаляровымі агнямі да самых Трох Каралёў – дня Богаяўлення ў каталікоў 6 студзеня.

Зялёная прыгажуня вышынёй больш за 15 метраў упрыгожана 3-кіламетровымі гірляндамі,  пахне сапраўдным лесам. Жыхары і госці горада сцвярджаюць, што іх ёлка – самая прыгожая з усіх, што яны бачылі да гэтага часу.

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.

У Клайпедзе ўстанавілася традыцыя (з 2016 года), што галоўны навагодні сімвал выбіраюць самі жыхары: кожны год яны прапануюць сваю версію ёлкі і галасуюць за найбольш сімпатычную. Дрэва сякуць напярэдадні свят і ўсталёўваюць на Тэатральнай плошчы.

Кожны год за некалькі месяцаў да ўстаноўкі на Тэатральнай плошчы ў горадзе ладзяць «конкурсы прыгажосці» елак. Каб прайсці этап адбору, дрэва павінна адпавядаць адразу некалькім крытэрам: галіны асаблівай шчыльнасці і сіметрычнасці, вышыня не менш за 10 м, добрая транспартная даступнасць.

У гэтым годзе навагодняя ёлка з’явілася дзякуючы універсітэцкаму Батанічнаму саду.

Амаль 30-гадовае дрэва цудоўна перажыло дастаўку, магутныя снегапады апошніх дзён і некалькі сур’ёзных парываў ветру. Гараджане адзначылі незвычайную прыгажосць ёлкі і дзіўную гармонію ўпрыгожванняў з шышкамі пад снегам. Мэр Клайпеды Вітаўтас Грубляўскас своеасаблівым спосабам кампенсаваў Батанічнаму саду страту елкі: падарыў маленькую елачку  «навыраст».

Побач з ёлкай запалілася інсталяцыя “Зоркі над морам”, якая сімвалізуе 100-годдзе далучэння Клайпедскага краю да Літвы.

А 17 снежня мастачка Саўле Жалніце зрабіла свой уласны падарунак Клайпедзе ў Старым крытым рынку, піша atviraklaipeda.lt

Гэта інсталяцыя «Падарунак. Падаючая вада – дождж думак/ Падарунак. Вадаспад – мазгавы штурм». Падчас адкрыцця інсталяцыі выступілі танцорка Тэатра танца «Шэйкас» Д. Бінкаўскайтэ, прагучала музыка Фаўста Поцыяуса на аснове гукавых калажаў Саўле Жаўнітэ.

Інсталяцыя прысвечана 100-годдзю далучэння Клайпедскага краю да Літвы.

 У Марскім музеі Клайпеды адкрылася выстава калядных паштовак Людаса Мажыліса. 

Яна працуе з 16 снежня да 8 студзеня.  Выстава  паштовак – настальгічнае і некалькі сентыментальнае падарожжа па міжваенным калядным свеце. Наведвальнікі могуць убачыць 64 паштоўкі з калекцыі, нават не заходзячы ў музей і не набыўшы квіток. Самыя ранейшыя паштоўкі датуюцца 1918 годам, самыя познія – ХХІ  стагоддзем.

Напярэдадні калядаў і Міжнароднага дня салідарнасці людзей (20 снежня) адкрыліся чатыры выставы ўкраінскіх фатографаў і выстава ўкраінскага мастака Мікіты Кадана – як працяг VІІ Фестывалю фатаграфіі, – інфармуе atviraklaipeda.lt

У Выставачнай зале Клайпедскага цэнтра культурнай камунікацыі Клайпедскае аддзяленне Саюза фатографаў Літвы і асацыяцыі “Art Zone” з 16 снежня да 15 студзеня 2023 года прадстаўляюць выставы ўкраінскіх калег.

Прадстаўлены выставы ўкраінскай фатаграфіі: Ганны Мельнікавай «Горад без назвы», Дзмітрыя Купрана «36 відаў на Гаверлу», Паўласа Дарагоюса «Залатыя людзі» і Станіслава  Астравуса “Харкаў – Фарпост”, мастака Мікіты Кадана “Яма спявае”

У выставу “Яма спявае” ўвайшлі працы, створаныя падчас расійска-ўкраінскай вайны 2014 года, з пачатку маштабнага ўварвання ва Украіну ў 2022 годзе. Гэтыя працы звязаныя з даследаваннем палітыкі памяці, аналізам калектыўных траўмаў, новых перажыванняў масавага гвалту і разбурэнні асяроддзя пасялення чалавека.

Фотавыстава Ганны Мельнікавай “Горад без назвы”. Праект выкананы ў традыцыйнай тэхніцы аналагавага фотадруку, – гэта эксперымент і спроба паказаць новую рэальнасць і партрэт новага пейзажу. У кожным здымку спалучаюцца дэталі розных гарадоў і краін, дзе жыла фатограф, партрэты людзей, якіх яна сустракала.

”Горад без назвы”

Выстава Дзмітрыя Купрана “36 відаў Гаверлы” прысвечана самай высокай кропцы Украіны якая, па аналогіі са святой гарой Фудзі ў Японіі, для ўкраінцаў з’яўляецца амаль сакральным і міфічным месцам.

У сваіх працах фатограф уяўляе гару Гаверлу як святое месца для ўкраінцаў, якое стала цяпер славутасцю. На вяршыню Гаверлы вельмі лёгка дабрацца некалькімі маршрутамі, а па дарозе можна пагрузіцца ў мясцовыя традыцыі горцаў Прыкарпацця.

Працуе таксама выстава Паўласа Дарагоюса “Залатыя людзі”. У сваёй працы мастак часта абапіраецца на фотаархівы, большая частка якіх прысвечана архітэктуры. Таму выкарыстанне знойдзеных фотаздымкаў не падаецца яму новым напрамкам. Але серыя выстаў была натхнёная куды больш асабістым парывам – мастака кранула ўразлівасць партрэтаў, якія ён знайшоў на барахолках Харкава. Дарагоюсу прыйшла ў галаву бесклапотная ідэя намаляваць вакол некаторых фігур на фотаздымках арэол з ліста латуні, у чулых спробах даць ім другое жыццё ў выглядзе твора мастацтва.

Гэтыя пазалочаныя і лакаваныя выявы перадаюць іранічную манументальнасць, рэзка кантрастуюць з тэмамі працоўных сустрэч, адпачынку, сямейных вячорак. Глядач неахвотна залучаецца ў гульню, яму прапануецца ўважліва вывучыць кожны фотаздымак, каб знайсці адказы на шэраг пытанняў: Хто гэтыя людзі? Чаму ў некаторых з іх арэолы? Што на самой справе азначаюць гэтыя спасылкі на святасць?

Выстава Паўласа Дарагоюса

Выстава фатаграфій Станіслава Астравуса “Харкаў – фарпост”

Мы з дзяцінства ведаем аб вайне ўсё. Мы гулялі ў вайну. Чыталі аб вайне. Мы глядзелі ваенныя фільмы. Мы ўяўлялі сябе героямі – разведчыкамі, лётчыкамі, танкістамі. Самыя папулярныя цацкі – поршневыя пісталеты. Быць гучным, пахнуць серай! Гэты шчаслівы, дурны далёкі час застаўся ў памяці і на некалькіх чорна-белых адбітках. Час, які невытлумачальным чынам урываецца ў нашу рэальнасць падобна іншаму, ужо з’яўляецца сапраўднай вайной. З выбухамі, ракетнымі абстрэламі, развалінамі, страшнымі навінамі аб загінуўшых і параненых. Сірэны паветранай трывогі, глухое, працяглае, знясільваючае выццё. Веснікі смерці і разбурэнні. У зацягнутай цішыні застаецца чакаць новага ўдару. Чакаюць, калі ракета, запушчаная з варожага боку, уразіць мэту і прычыніць людзям пакутлівы боль…”

Мастак у сваіх працах імкнецца адлюстраваць уражанні ад самай жудаснай і халоднай вясны ў сваім  жыцці.

Дамова аб Пабрацімстве Клайпеды і Магілёва была падпісана 8 сакавіка 1997.

27 лютага 2022 году, на трэці дзень уварвання расійскіх войск ва Ўкраіну, мэр Клайпеды заявіў аб спыненні пабрацімскіх сувязяў з расійскімі і беларускімі гарадамі. Паводле яго ён звярнуўся да кіраўніцтва гарадоў партнёраў, каб тыя супраціўляліся агрэсіі супраць Украіны, але рэакцыі не было. У афіцыйным спісе гарадоў пабрацімаў Клайпеды Магілёва няма.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Клайпеды, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам са спадзевам, што пабрацімства між гарадамі адновіцца.

Клайпеда месціцца на захадзе краіны і з’яўляецца портам на Балтыйскім моры. Насельніцтва 160 тысяч чалавек.

Фота: atviraklaipeda.lt 

Клайпеда збірае спальныя мяшкі для Украіны і мяняе назву гімназіі імя Горкага

Навіна ад

У Клайпедзе, як і па ўсё Літве праходзіць акцыя па зборы спальных мяшкоў для Украіны, паведамляе delfi.lt.

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.

Валанцёры, Чырвоны Крыж заклікаюць ахвяраваць жыхарам Украіны спальныя мяшкі – чыстыя, якія ўжо былі ва ўжыванні, або новыя. 

– Мы ведаем, што літоўцы – надзвычай згуртаваны народ, і мы неаднаразова гэта даказвалі. Мы не можам заставацца абыякавымі да просьбы нашых калег сабраць неабходную колькасць спальных мяшкоў, таму вельмі спадзяемся, што яшчэ не стаміліся дапамагаць і ахвяраваць Украіне, якая па-ранейшаму вельмі мае патрэбу ў дапамозе. Перад Калядамі мы заклікаем зрабіць вельмі важную працу і ўнесці свой уклад у нашу ініцыятыву па зборы спальных мяшкоў. – заклікае кіраўнік Чырвонага Крыжа Літвы Крысціна Мэйдэ. 

Чырвоны Крыж адзначае, што з-за хуткага пахаладання і вострага дэфіцыту электраэнергіі ва Украіне амаль 12 мільёнаў украінцаў засталіся без электрычнасці і кожны дзень змагаюцца з холадам. Таму Чырвоны Крыж Украіны звярнуўся ў Чырвоны Крыж Літвы з просьбай аб 75 000 адзінак спальных мяшкоў, у якіх цяпер вельмі маюць патрэбу жыхары Украіны. 

Прэзідэнт Літвы Г. Наўседа, які далучыўся да акцыі, таксама заклікае ўсіх жыхароў Літвы згуртавацца і дапамагчы ўкраінцам у гэтай барацьбе. 

– Кожны дзень вайны паказвае нам рашучасць і волю ўкраінскага народа захаваць сваю дзяржаву, захаваць свабоду. Яны змагаюцца са злом за ўсіх нас і кожны з нас можа дапамагчы ў гэтай барацьбе. Спальныя мяшкі, падораныя Чырвонаму Крыжу, будуць прызначаны для жанчын, дзяцей, бабуль і дзядуляў – тых, каго вораг хацеў бы зламаць холадам.Яны сагрэюць і абароняць жыцці, таму я заклікаю народ Літвы яшчэ раз згуртавацца для аказання дапамогі. Я таксама звяртаюся да літоўскіх муніцыпалітэтаў і бізнесу з просьбай дапамагчы Украіне шляхам перадачы электрагенератараў, у якіх краіна сёння надзвычай мае патрэбу. – сказаў кіраўнік краіны. 

Арганізатары адзначаюць, што зараз не збіраюць іншыя рэчы і просяць прыносіць толькі спальныя мяшкі. Таксама падкрэсліваюць, што важна прыносіць рэчы ў добрым стане ці новыя, якія можна адразу адправіць ва Украіну. 

Прагімназіі імя Максіма Горкага шукаюць новую назву 

 

Клайпедская прагімназія імя Максіма Горкага выказала жаданне змяніць назву сваёй навучальнай установы, якую яна носіць з 1946 года. Акрамя прагімназіі назву пралетарскага класіка атрымала і былая вуліца Ліепу. 

Аднак і прапанаваная школьнай супольнасцю новая назва – Клайпедская прагімназія партовага горада  – выклікала здзіўленне і не задавальняе адміністрацыю горада. 

Пасля дыскусій 8 снежня большасцю галасоў Камітэт па культуры, адукацыі і спорту Гарадской рады прыняў рашэнне пакуль адкласці разгляд гэтага пытання.

Член камітэта Эдмундас Кведэрыс нагадаў, што назвы многіх школ у партовым горадзе былі выбраны або па прозвішчах вядомых людзей Малой Літвы, або адлюстроўвалі пэўныя асаблівасці гэтай тэрыторыі, таму прапанаваў і далей трымацца гэтай традыцыі.

Але школьная супольнасць не жадае каб новая назва “асацыявалася з той ці іншай асобай, і хочуць нейтральную назву” – выказалася кіраўнік Аддзела адукацыі.

Са свайго боку, Юдзіта Сіманавічутэ параіла сваім калегам «не ладзіць драмы». 

– Партавы горад – гутарковы выраз, але Клайпеда нідзе не ўзаконена як партовы горад. Калі абшчына выбрала такую назву, то ў гэтым няма нічога такога. – сказала яна, заявіўшы пры гэтым, што ўхваліць новую назву Клайпедскай прагімназіі партовага горада.

– Я б прапанавала адказна паставіцца да гэтага пытання, бо назвы школ фарміруюць ідэнтычнасць нашага горада, адлюстроўваюць  яго гісторыю і ўсёй краіны. – сказала Н. Пуцейкіене, шкадуючы, што ў горадзе няма назваў, прысвечаных 100-годдзю далучэння Клайпедскага краю да Літвы. І задалася пытаннем, чаму гімназія не магла б быць названа ў гонар Ёнаса Будрыса, правадыра Клайпедскага паўстання.

Пытанне аб перайменаванні прагімназіі вынесенае на разгляд Гарадской рады, бо новая назва прагімназіі павінна быць узаконена з 1 студзеня.

Дамова аб Пабрацімстве Клайпеды і Магілёва была падпісана 8 сакавіка 1997.

27 лютага 2022 году, на трэці дзень уварвання расійскіх войск ва Ўкраіну, мэр Клайпеды заявіў аб спыненні пабрацімскіх сувязяў з расійскімі і беларускімі гарадамі. Паводле яго ён звярнуўся да кіраўніцтва гарадоў партнёраў, каб тыя супраціўляліся агрэсіі супраць Украіны, але рэакцыі не было. У афіцыйным спісе гарадоў пабрацімаў Клайпеды Магілёва няма.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Клайпеды, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам са спадзевам, што пабрацімства між гарадамі адновіцца.

Клайпеда месціцца на захадзе краіны і з’яўляецца портам на Балтыйскім моры. Насельніцтва 160 тысяч чалавек.

Мікалаеў – 290 дзён вайны

Навіна ад

За апошнія суткі ў Мікалаеўскай вобласці расійскімі абстрэламі пашкоджаны 26 грамадзянскіх аб’ектаў, такую інфармацыю дае Друге ТВ.

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.

Усяго за час вайны ў Мікалаеўсакай вобласці пашкоджана часткова або поўнасцю 14 045 грамадзянскіх аб’ектаў, з іх:

– аб’екты жыллёвага фонду – 9048;

– медыцынскія ўстановы – 92;

– навучальныя ўстановы – 389;

– установы культуры – 184;

– аб’екты прамысловых прадпрыемстваў – 189;

– аб’екты жыццезабеспячэння: газа – 1025, электра – 881, вода – 32, цеплазабеспячэнне – 96; іншыя не ваенныя аб’екты – 2109.

Зараз у вобласці працягваюцца работы па аднаўленні газа- і электразабеспячэння ў населеных пунктах, якія пацярпелі ў выніку вайны. Да гэтага часу без газазабеспячэння пакутуюць 6086 спажыўцоў, спынена электразабеспячэнне, водазабеспячэнне, водаадвод у 81 населеным пункце, у 4 – часткова.

Усяго з Мікалаеўскай вобласці эвакуіравана 27751 чалавек. 

Прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі заклікаў Турцыю і ААН гарантаваць бяспеку Мікалаеўскай вобласці і яе портаў, што стане яшчэ адным крокам для забеспячэння глабальнай харчовай бяспекі.

Аб гэтым ён паведаміў на міжнародным форуме TRT World Forum 2022 у Стамбуле:

– Цяпер больш за 13 мільёнаў тон аграпрадукцыі на экспарт, а можам даць яшчэ дзясяткі мільёнаў тон. Нашы парты задзейнічаны ў экспартнай збожжавай ініцыятыве, працуюць толькі на палову магутнасці. І гэта таму, што Расія тармозіць рэалізацыю экспарту, трымае судны ў чаканні інспекцый. Па стане на сённяшні дзень больш за 80 суднаў.

Зяленскі перакананы, што калі гарантаваць бяспеку Мікалаеўскай вобласці і яе портаў, гэта стане яшчэ адным крокам для забеспячэння глабальнай харчовай бяспекі.

Мікалаеўскі порт
Мікалаеўскі порт

 

Мост паміж Мікалаевам і Херсонам, які быў зруйнаваны расійскімі акупантамі, адновяць праз некалькі месяцаў, паведаміў намеснік кіраўніка Офіса Прэзідэнта Кірыл Цімашэнка ў сваім тэлеграм-канале. Пуцеправод ужо абследавалі спецыялісты і пачынаюцца работы па аднаўленні. Дарожнікі запэўніваюць, што справяцца праз некалькі месяцаў

З мостам звязана шмат чаго: эвакуацыя жыхароў, гуманітарная дапамога, перавозка грузаў, лагістыка для бізнесу. 

Рамонт моста
Рамонт моста

 

А вось будынак Мікалаеўскай абласной вайсковай адміністрацыі, які быў напалову разбураны ўранні 29 сакавіка ў выніку ракетных абстрэлаў расійскіх акупантаў, аднаўленню не падлягае. Яго знясуць,  паведаміў кіраўнік абласной ваеннай адміністрацыі Віталь Кім. Пры абстрэлах будынку адміністрацыі пацярпеў офіс Кіма, загінула 7 чалавек, з пад завалаў выратавалі яшчэ 22 параненых.

Мікалаеўская абласная ваенная адміністрыцыя
Фота: Мікалаеўская абласная ваенная адміністрыцыя

 

Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.

31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».

Мікалаеў праз 278 дзён вайны. Праблемы з электрычнасцю, з цяплом, размініраваннем

Навіна ад

28 лістапада, у горадзе Мікалаеве з палуначы пачалі адключаць спажыўцоў па графіку стабілізацыйных адключэнняў, паведамляе прэс-служба АТ “Мікалаеваблэнерга”. 

«Сітуацыя крытычная, таму патрабуе аператыўных дзеянняў і адначасовага адключэння вялікай колькасці людзей. Таму на 10 гадзін раніцы абясточаны, акрамя 10 груп паводле графіка стабілізацыйных адключэнняў, і дадатковыя населеныя пункты – усяго амаль 600. Агульная колькасць абанентаў, якія часова апынуліся без электрасілкавання, складае каля 150 тысяч» – гаворыцца ў паведамленні.

Таксама насельніцтва просяць адказна ставіцца да спажывання электраэнергіі, што садзейнічае паспяховаму аднаўленню энергасістэмы Украіны.

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.

 Акрамя праблем з электразабеспячэннем ёсць і праблемы з падачай цяпла. 

Мікалаеўская ЦЭЦ рамантуе цепласеткі, таму жыхары 12 шматпавярховых дамоў у Цэнтральным раёне горада да вечара 29 лістапада будуць, на жаль, без ацяплення, паведамляе прэс-служба прадпрыемства. Работы абяцаюць завершыць да 20:00 29 лістапада.

Праблемы з размініраваннем. 

Вызвалены ад акупантаў Снігіроўскі раён застаецца моцна замініраваным, з-за чаго аграномы наўрад ці змогуць пачаць пасяўную вясной 2023 года, адзначае начальнік мясцовай гарадской ваеннай адміністрацыі Іван Кухта. У гэтым раёне Мікалаеўскай вобласці па-ранейшаму застаецца шмат выбухованебяспечных прадметаў.

Па словах Кухты, акупанты працягваюць абстрэльваць горад, у розных населеных пунктах раёна знаходзіцца вялікая колькасць выбухованебяспечных прадметаў: “Я не магу сказаць колькі іх, але іх вельмі шмат… 344 выбухованебяспечных прадметы… на недзе 21-22 гектары. Гэта пад’езд да горада Снігіроўка разам з інфраструктурнымі аб’ектамі, якія нам непасрэдна трэба для таго, каб вярнуць жыццё ў Снігіроўку, наладзіць працу камунальных устаноў, адміністрацыі… Я не ўпэўнены, што вясной аграрыі змогуць працаваць на сваіх землях”.

Чарговая ахвяра мін. 

Сёння ў Снігіроўцы ў выніку выбуху ў падвале шматпавярховага дома пацярпеў мужчына. Зараз ён знаходзіцца ў рэанімацыі. Выбухны прадмет быў усталяваны акупантамі ў склепе шматпавярхоўкі. Да гэтага ў горадзе падарваліся два пажарніка.

Большая частка калабарантаў збегла. 

Тыя, якія арганізавалі «рэферэндум» і займалі кіруючыя пасады, збеглі са Снігіроўкі разам з акупантамі-расейцамі, а тымі, хто засталіся – імі займаецца СБУ, паведамляе “НІС-ТБ”. 

Таксама паведамляецца, што месцазнаходжання калабарантаў Юрыя Барбашова, які займаў пасаду «кіраўніка» акупацыйнай адміністрацыі і намесніка кіраўніка Баштанскага райсавета Таццяны Мезінай на дадзены момант невядома.

Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.

31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».

фота: wikimedia.org

 

Пад Мікалаевым расійскія войскі разбурылі капліцу, пабудаваную беларускімі і польскімі перасяленцамі ў сярэдзіне ХІХ ст.

Навіна ад

У Мікалаеве фактычна знішчаны вадаправод. На дзявятым месяцы поўнамаштабнага расійскага ўварвання ва Украіну высветлілася, што ў Мікалаеве з-за салёнай вады пашкоджана карозіяй 240 кіламетраў вадаправода. З красавіка ў Мікалаеве няма прэснай вады, паведамляе УНІАН 

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.

Вадаправодная сістэма для забеспячэння насельніцтва, прадпрыемстваў, войск напаўнялася салёнай вадой з Днепра-Бугскага лімана. Генеральны дырэктар гарадскога камунальнага прадпрыемства “Мікалаеўводаканал” Барыс Дудзенка адзначае, што карозіяй пашкоджаны трубы па ўсім горадзе.

images.unian.net

Для выпраўлення сітуацыі пачата супрацоўніцтва з “Таварыствам Чырвонага Крыжа”, “UNICEF”. Кошт рамонту гарадской сеткі з’яўляецца настолькі маштабным, што яго не здужае ні мясцовы бюджэт, ні дзяржаўны.

У Мікалаеўскай вобласці без электрычнасці застаюцца амаль 90 населеных пунктаў.

З пачатку вайны акупанты часткова пашкодзілі або цалкам знішчылі 787 аб’ектаў электразабеспячэння на тэрыторыі рэгіёна, паведамляе palyanytsyaua.

Усяго на Мікалаеўшчыне расійцы пашкодзіла і знішчылі 13 542 грамадзянскія аб’екты, сярод іх: 92 медыцынскіх, 388 навучальных устаноў, 184 установы культуры, 189 прамысловых прадпрыемстваў, 8 729 аб’ектаў жыллёвага фонду, 992 аб’екты газазабеспячэння, 30 аб’ектаў аб’ектаў водазабеспячэння і іншыя.

Тым часам, працягваецца праца сапёраў. У вызваленых раёнах вобласці выявілі больш за 100 мін, якія акупанты схавалі ў сярэдніх школах.

palyanytsyaua.com

Акупанты зруйнавалі каталіцкую капліцу ў Кісялёўцы. 

Каля вызаленага ад акупантаў раённага цэнтра Снігіроўкі акупанты разбурылі храм, які перажыў сусветную вайну і камуністычны рэжым. Будынак не дачакаўся свайго 170-годдзя, якое планавалася адсвяткаваць 8 снежня.

Храм Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Панны Марыі ў вёсцы Кісялёўка, як сведчыць пробашч парафіі айцец Аляксандр, цалкам разбураны і аднавіць яго немагчыма, толькі пабудаваць нанава.  Знішчаны найстарэйшыя іконы. Сяло Кісялёўка было заснавана католікамі-перасяленцамі з Польшчы і Беларусі. Мураваная капліца ўзведзена ў 1852 годзе.

Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.

31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».

Мікалаеў будуць аднаўляць як экалагічны і інклюзіўны горад

Навіна ад

Мэр Мікалаева Аляксандр Сянкевіч падпісаў Дамову аб партнёрстве з польскім горадам Хелмам. Дакумент прадугледжвае супрацоўніцтва гарадоў у гандлёва-эканамічнай, навукова-тэхнічнай і культурнай сферы. 

З пачатку поўнамаштабнага ўварвання расійскіх акупантаў на Ўкраіну абшчына Хелма неаднаразова збірала для Мікалаева гуманітарную дапамогу.

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.

Хелм, горад у складзе Люблінскага ваяводства Польшчы, за 25 км ад мяжы з Украінай. Гэта цэнтр украінскай гістарычнай вобласці Холмшчына ў Паўднёва-Заходняй Русі. Насельніцтва горада 72 600 жыхароў. Заснаваны ў 1237 годзе князем Даніілам Галіцкім як рэзідэнцыя.

У яўрэяў Еўропы вядомы як Хелем. Назва блізкая на ідыш да слова, якое азначае «сон, мара». Таму «хелемскія мудрацы» – увасабленне наіўнасці, а Хелем – знакаміты «горад летуценнікаў і фантазёраў».

Найбольш знакамітыя ўраджэнцы Хелма – украінскія грамадскія і палітычныя дзеячы Антон Васіньчук і Міхайла Грушэўскі.

Фота: Хелм, wikimedia.org

Раней мэр Мікалаеў падпісаў мемарандум аб партнёрскіх адносінах з мэрам нямецкага Гановера Беліт Онай.

Снігіроўка ў руінах і з катавальняй

10 лістапада ўкраінскія войскі вызвалілі апошні раёны цэнтр Мікалаеўскай вобласці – Снігіроўку. Ад даваеннага насельніцва ў 12 000 чалавек тут засталося некалькі тысяч.  

Значная частка будынкаў і прадпрыемстваў у горадзе разбурана або пашкоджана падчас расійскай акупацыі.

На фотаздымках телеграм-канала “Николаевский Ванек” з вызваленага горада бачна, што на вуліцах стаяць спаленыя аўтамабілі, таксама прыкметна вялікая колькасць смецця, якую пакінулі акупанты ў разгромленых дамах і прадпрыемствах.

Адзначаецца, што акупанты, верагодна, здзейснілі ў Снігіроўцы і ваенныя злачынствы – украінскія СМІ паведамлялі, што ў мясцовым аддзеле паліцыі расійцы арганізавалі катавальную мірных жыхароў.

Экалагічны і інклюзіўны

У стварэнні перспектыўнага генеральнага плана Мікалаева ўдзельнічаюць міжнародная архітэктурная кампанія One Works і Norman Forster, паведаміла прэс-служба Мікалаеўскага гарсавета.

У пачатку восені Еўрапейская эканамічная камісія ААН (ЕЭК ААН) запрасіла міжнародных архітэктараў дапамагчы ў распрацоўцы перспектыўнага генплана Мікалаева. Гэтую працу каардынуе сусветная дызайнерска-архітэктурная кампанія One Works (Італія).

Як паведамляецца на сайце архітэктурнай кампаніі, One Works стварыла спецыяльную каманду на бясплатнай аснове. З мэрыяй Мікалаева ўжо абмеркаваны першыя крокі, якія неабходна зрабіць, каб задаволіць самыя неадкладныя патрэбы і падтрымаць намаганні па аднаўленні горада дзеля лепшага заўтра, прадугледжваючы зялёны і інклюзіўны горад, які адпавядае самым неадкладным патрабаванням постканфліктнага перыяду.

One Works працуе ў цесным супрацоўніцтве з аператыўнай групай ЕЭК ААН, Фондам Нормана Фостэра і ўладамі Мікалаева па пяці тэматычных макранапрамках, якія складаюць аснову для аналізу і вызначэння стратэгій, якія будуць кіраваць распрацоўкай новага генеральнага плана развіцця горада: транспарт і інфраструктура, зялёная і водная сістэма, сацыяльнае жыллё, індустрыяльнае развіццё.

У распрацоўцы генеральнага плана горада ўжо ўдзельнічаюць Дэпартамент гарадскога планавання Міланскага політэхнічнага ўніверсітэта, эксперты па лічбавай трансфармацыі гарадоў Municipia, ExSUF – Цэнтр перадавога вопыту Жэнеўскай хартыі ААН, Liuc – Libera Università di Castellanza.

Паралельна праводзіцца і сацыялагічнае даследаванне меркаванняў грамадзян адносна стварэння генплана.

Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.

31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».

Мікалаеў. Горад не абстрэльвалі толькі 44 з 256 дзён вайны. Выстава “Прыфрантавы Мікалаеў”. Перамога кікбаксёраў

Навіна ад

Мікалаеў не абстрэльвалі ўсяго 44 дні з 256 дзён вайны, распавялі ў гарадской адміністрацыі. Расійскія ракеты забілі 149 грамадзянскіх асоб, з іх – 2 дзіцяці. Цяжка параненыя 698 чалавек, 10 з якіх – дзеці.  

З 486 000 чалавек, якія пражывалі ў горадзе да пачатку поўнамаштабнай вайны, у горадзе засталося толькі каля 220 000 – 230 000. Да гэтага паведамлялася пра страты і пашкоджанні больш за 13 000 грамадзянскіх аб’ектаў.

korabelov.info

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.

Гераізму прыфрантавога Мікалаева прысвечана фотавыстава ў Кіеве. 

«Горад, у якім я пражыў шмат шчаслівых хвілін, восем месяцаў стрымліваў націск варожай арды. Колькі ран на яго целе цячэ крывёй, колькі пераломаў і ўдараў ён атрымаў за гэтыя жудасныя месяцы вайны — не падлічыць. Але ён стаіць і трывае, я гэта дакладна ведаю», «Мікалаеўцы, якія цяпер у Кіеве, і ўсе, усе, усе, абавязкова прыходзьце, ушануем подзвіг жыхароў нашага суровага горада-героя Мікалаева. Перамога будзе за намі!» — пішуць мікалаеўцы у паведамленнях пра выставу.

img.novosti-n.org

Мікалаеўскія спартсмены за адзін дзень заваявалі 10 медалёў на чэмпіянаце свету па кікбоксінгу ISKA. 

Спаборнцтва праходзіць у Турцыі. У скарбонцы спартсменаў 6 залатых, 3 сярэбраныя і 1 бронзавы медалі.

news.pn

Крымінал.

У Мікалаеўскай вобласці затрыманы дзве жанчыны, якія звярнуліся ў сэрвісныя цэнтры МУС па атрыманне паслугі. Але аказалася, што яны знаходзяцца ў вышуку, паведамляе прэс-служба МУС па Мікалаеўскай вобласці. 

Адна звярнулася з заявай аб выдачы вадзіцельскага пасведчання, другая з мэтай здачы тэарэтычнага іспыту для атрымання вадзіцельскага пасведчання.

А ў Мікалаеве суд арыштаваў Аляксея Ушахіна, супрацоўніка камунальнага прадпрыемства. Ён далучыўся да тэлеграм-каналу акупантаў і падаў ім каардынаты для паўторнага ўдару па будынку ўпраўлення СБУ. 

Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе. 31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў.media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў – адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».

 

Дзень у гісторыі. 22 кастрычніка. Дзень нараджэння Івана Буніна. Дзень памяці рэлігійнага дзеяча Бенедыкта Войны, ссыльнага публіцыста Рамуальда Падбярэскага. Крушэнне на вакзале Манпарнас. Зроблена першая ксеракопія. Назразумелае 100-годдзе Магілёўскага тэатра

Навіна ад

1615 год. Памёр Бенедыкт Война. 

Рэлігійны і дзяржаўны дзеяч Вялікага княства Літоўскага.

Сакратар караля і вялікага князя Стэфана Баторыя. Пробашч троцкі, адміністратар Віленскай дыяцэзіі, біскуп віленскі.

Правёў паўторную кананізацыю Святога Казіміра – каралевіча польскага і вялікага княжыча літоўскага, патрона Вільні і Гродзенскага біскупства, апякуна Вялікага Княства Літоўскага.

wikimedia.org

 1856 год. У ссылцы памёр Рамуальд Падбярэскі. 

Беларускі выдавец, публіцыст, краязнавец і фалькларыст.

Перакладаў на польскую мову рускія байкі для часопіса «Athenaeum».

Выдаваў літаратурна-навуковыя альманахі «Rocznik Literacki» і «Pamіetnik naukowo-literacki», выдаў зборнікі Т. Лада-Заблоцкага «Паэзія» і «Дыярыуш» С. Бельскага.

Аўтар прадмовы «Беларусь і Ян Баршчэўскі» да кнігі «Шляхціц Завальня…» Я. Баршчэўскага.

Блізкі сябар Т. Шаўчэнкі.

За публіцыстычную дзейнасць арыштаваны ў 1850 годзе і сасланы ў Архангельскую губерню.

 wikimedia.org

 1870 год. Нарадзіўся Іван Бунін. 

Рускі пісьменнік, паэт, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры 1933 года. Яго род вядзе свой пачатак ад літвіна Сімяона Бункоўскага.

Памёр 8 лістапада 1953 года ў Парыжы. Пахаваны на могілках Сент-Жэнеўеў-дэ-Буа.

У студзені 2010 года ў выдавецтве І. Логвінава выйшла буйное 486-старонкавае выданне твораў Буніна на беларускай мове ў перакладзе Андрэя Каляды. 

Кнігу склалі 75 апавяданняў, 3 аповесці, раман «Жыццё Арсеньева» і іншыя матэрыялы.

Вершы Буніна перакладалі на беларускую мову Рыгор Бярозкін, Пётр Макарэвіч, Рыгор Сітніца.

wikimedia.org

 1895 год. Крушэнне на вакзале Манпарнас – адно з самых вядомых у гісторыі.

Пасажырскі цягнік, не здолеўшы затармазіць на ўхіле, выбіў шляхавы ўпор, выехаў на перон вакзала, прабіў сцяну будынка і зваліўся з вышыні на вуліцу.

Распаўсюджаныя фатаграфіі паравоза, які выпаў, і згадванне ў шэрагу твораў мастацтва, зрабілі яго адным з самых вядомых чыгуначных здарэнняў.

tunnel.ru

1918 год. Нарадзіўся Алесь Бажко. 

Беларускі пісьменнік, перакладчык. Заслужаны работнік культуры.

Закончыў музычны інстытут імя С. Манюшкі ў Навагрудку.

Удзельнічаў у стварэнні першых фарміраванняў Войска Польскага на тэрыторыі СССР.

Быў членам нелегальнай падпольнай арганізацыі “Саюз вызвалення Беларусі”, але неўзабаве быў перавербаваны КДБ.

Працаваў ў розных газетах, часопісах, дырэктарам Літаратурнага музея Янкі Купалы, у Міністэрстве культуры БССР.

Аўтар многіх аповесцяў, зборніка нарысаў і памфлетаў, кніг аповесцей,  паэм, зборнікаў вершаў.

Перакладаў з польскай і славацкай моў.

nashi-lyudi.by

 1937 год. НКУС быў расстраляны Фларыян Ждановіч. 

Беларускі акцёр і рэжысёр, тэатральны дзеяч, адзін з заснавальнікаў беларускага прафесійнага тэатра.

Адзін са стваральнікаў і кіраўнік Першага таварыства драмы і камедыі, Беларускага дзяржаўнага тэатра (цяпер Купалаўскі, 1920). 

Зрабіў першыя пастаноўкі беларускай драматургічнай класікі, паводле твораў Я. Купалы, Я. Коласа, Ф. Аляхновіча, У. Галубка, К. Каганца, К. Буйло і іншых.

Абапіраўся на практыку папярэднікаў і традыцыі беларускага народнага тэатра, імкнуўся да жыццёвай дакладнасці і праўдзівасці, шырока выкарыстоўваў у пастаноўках народную музыку, спевы.

Перакладаў на беларускую з польскай, рускай і ўкраінскай моў.

Арыштаваны ДПУ у 1930 годзе. Вязень ГУЛАГу.

Яго дачка – Ірына Ждановіч – актрыса, Народная артыстка БССР.

wikimedia.org

1938 год. Упершыню ў гісторыі вынаходнікам Чэстэрам Карлсанам зроблена ксеракопія. 

За сваё вынаходства ён пасля атрымаў ад кампаніі “Ксеракс” 150 мільёнаў даляраў (100 мільёнаў ён выдаткаваў на дабрачыннасць). 

У 1949 году ў продаж паступілі першыя мадэлі капіравальнага апарата кампаніі «Халоід». 

Тэхналогію назвалі “ксераграфія” – ад грэчаскіх “ксерас” (“сухі”) і “графе” (“пішу”).

“Халоід” з 1958 года стала называцца “Халоід Ксеракс” ці проста “Ксеракс” (Xerox).

tunnel.ru

 2018 год. Памёр Фёдар Клімчук. 

Беларускі мовазнавец, дыялектолаг, гісторык. Кандыдат філалагічных навук. 

Узнагароджаны Дзяржаўнай прэміяй у складзе аўтарскага калектыву за цыкл прац «Лексічны атлас беларускіх народных гаворак» у 5-ці тамах.

Асноўныя накірункі навуковай дзейнасці: дыялекталогія, лінгвагеаграфія, лексікаграфія, тапаніміка, міжмоўныя і міжэтнічныя кантакты, сацыялінгвістыка, фальклор, этнаграфія, этналінгвістыка.

Старшыня «Заходнепалескага навукова-краязнаўчага таварыства „Загароддзе“.

Выдаў пераклад «Новага Запавету» на заходнепалескім дыялекце.

wikimedia.org

 1988 год. Адбылося святкаванне 100-годдзя Магілёўскага абласнога драматычнага тэатру. Выбар даты незразумелы. 

28 траўня 1886 года адбылося першае паседжанне будаўнічага камітэта па будаўніцтве Магілёўскага драмтэатра, 14 траўня 1888 года цалкам скончаны будынак тэатра. 

15 траўня, у дзень святкавання свяшчэннага каранавання Іх Імператарскіх Вялікасцей, у гарадскім тэатры адбыўся першы аматарскі спектакль, на які многія жадаючыя не змаглі патрапіць з-за хуткага распродажу ўсіх білетаў. 

На святкаванні ззялі ордэнамі віцэ-губернатар, гарадскі галава, мясцовыя багацеі. Архітэктар П. Камбураў, майстры-будаўнікі былі ў натоўпе, як і малады мастак Чарнышоў, які выконваў пры пабудове тэатра ўсе жывапісныя працы. Не было сярод тых, хто адкрываў тэатр, і мастака Трэніна, які напісаў заслону і дэкарацыю.

Пра гэту знамянальную падзею ў культурным жыцці горада ўжо 17 траўня 1888 г. пісалі “Магілёўскія губернскія ведамасці”.

25 верасня 1888 года антрэпрызай Г.Дзеркача (Любімаў) адкрыўся зімовы тэатральны сезон.

Чырвоная цагляная пабудова Магілёўскага тэатра са складанай кампазіцыяй лічыцца адной з найпрыгажэйшых у горадзе. Помнік архітэктуры псеўдарускага стылю. 

Тэатр пабудаваны на месцы былых абарончых умацаванняў сярэднявечнага Магілёва, на месцы Каралеўскай брамы. Яго будавалі на ахвяраванні жыхароў усёй губерніі.

Сцены тэатра памятаюць імператара Мікалая II, кіраўніка Часовага ўрада А. Керанскага, адмірала А. Калчака, шматлікіх царскіх генералаў, класікаў літаратуры Якуба Коласа і Янкі Купалы. На сцэне тэатра выступалі В.Камісаржэўская, С.Рахманінаў.

У 1985 годзе магілёўская грамадскасць абараніла тэатр, не дапусціўшы яго разбурэння. Пасля рэканструкцыі ў студзені 2001 года тэатр зноў адчыніў свае дзверы для гледачоў.