У двары крычаўскага цэнтра гігіены і эпідэміялогіі знаходзіцца старая медычная машына, якая выглядае як сапраўдны экспанат. Яна месціцца ў дворыку цэнтра, калі зайсці да будынку з тыльнага боку.
Гэты стары ЗіЛ хутчэй за ўсё выкарыстоўваўся некалі супрацоўнікамі цэнтра эпідэміялогіі, але ўжо даўно перастаў выконваць сваю функцыю. Цяпер машына з’яўляецца проста цікавай ілюстрацыяй якія чынам раней выглядаў спецыяльны медычны ЗіЛ. Аўтамабіль-экспанат стаіць на адкрытым месцы, праўда, пра яго мало хто ведае нават сярод мясцовых жыхароў.
Дарэчы, цэнтр раённы эпідэміялогіі і гігіены знаходзіцца ў старой частцы горада і па адной з версій можа лакалізавацца на месцы былога двухпавярховага драўлянага будынку царкоўна-прыходскай школы.
Нагадаем, што ў іншай частцы Крычава ўжо знаходзіўся тэхнапомнік – грузавая машына-самазвал ЗІЛ-164. Аднак яго не сталі рэстаўраваць і прыбралі з пастамента, замяніўшы на даваенны трактар-пуцілавец, пра што раней пісалі mogilev media. Пагэтаму медычны ЗіЛ у двары крычаўскага раёнага цэнтра эпідэміялогіі і гігіены ледзь не адзіная машына такога кшталту, што засталася ў горадзе.
У Муравільскай сярэдняй школе Касцюковіцкага раёна адкрыўся музейны пакой «Куток былога», паведамляе golk.by.
Сама школка невялічкая – усяго 65 вучняў. Пад адным з ею дахам прытуліўся і дзіцячы садок з 16 выхаванцамі.
У аграгарадку Муравілле 249 двароў і 556 жыхароў (амаль траціна насельніцтва сельскага савета, другі па велічыні населены пункт апасля аграгарадка Шарэйкі). У пасяленне падведзены прыродны газ, працуюць пошта, аддзяленне банка, АТС, урачэбная амбулаторыя, цэнтр культуры, дом сацыяльных паслуг, бібліятэка, міні-маркет “Родны кут”. Цяпер яшчэ адным элементам культурнай інфраструктуры стаў«Куток былога».
Калісьці ў школе быў пакой з экспанатамі, а не музей. А зараз дзякуючы намаганням кіраўніка па ваенна-патрыятычнаму выхаванню Мікалаю Данілаву тут з’явіўся краязнаўчы куток з разнастайнымі экспанатамі – фатаздымкі, грашовыя купюры, манеты, сельскагаспадарчы інструмент, прадметы побыту, якія выраблены мясцовымі майстрамі ў мінулых стагоддзях, адзенне і абутак, тэхніка…
Сабраныя экспанаты адлюстроўваюць мясцоваю даўніну і сялянскі побыт, савецкую эпоху, гады Вялікай Айчыннай вайны, жыццё акцябратаў, піянераў.
Ёсць надзея, што зборы будуць паступова папаўняцца новымі рарытэтамі.
Амаль цэлы год пайшоў у М. Данілава на ўладкаванне музейнага пакоя, і на «здабычу» экспанатаў. Да гэтай працы былі прыцягнуты і педагогі, і самі вучні: вялася пошукавая дзейнасць, ствараліся стэнды, раздрукоўваліся фотаздымкі выдатных землякоў, удзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны, юных партызан.
На адкрыцці музея выступіла намеснік старшыні райвыканкама Валянціна Манушэнка:
– Мне спадабалася, што педагогі і вучні гэтай школы неабыякавыя да гісторыі. Не сумняваюся, гэта абавязкова станоўча адаб’ецца на далейшым выхаванні і адукацыі дзяцей, яны атрымаюць карысны досвед падчас знаёмства з гісторыяй сваёй радзімы. Музей мае патэнцыял. Тут можна ладзіць урокі па гісторыі Беларусі, вывучаць на мясцовым матэрыяле гісторыю Вялікай Айчыннай вайны, роднага краю.
Наш каментар. Адкрыццё краязнаўчага пакойчыка «Куток былога» – выдатная падзея. Маем пажаданне, каб тут была адлюстравана таксама і гісторыя пасялення з наваколіцамі дарэвалюцыйнага часу, каб з’явіліся матэрыялы пра паданні ўзнікнення назваў рэк, балот, лясоў і пасяленняў, пра старажытныя паселішчы, падзямеллі, мясцовыя таржкі, мануфактуры, храмы, пра герояў-паўстанцаў, выбітных адраджэнцаў беларушчыны.
Наша даведка. Назву сённяшняга аграгарадка Муравілле Пралетарскага сельсавета мала хто ўзгадае ў краіне, Магілёўскай вобласці, нешмат пра яе гісторыю ведае і большасць жыхароў Касцюковіцкага раёна. А тым часам пасяленне ўзнікла больш за 500 гадоў назад, вядома па летапісных звестках з ХVІ стагоддзя як вёска Мар’янвілле, Мар’янвіль, Лістапады, але насельніцтва тут з’явілася на 1000 гадоў раней, аб чым сведчаць старажытныя курганы.
У 1786 годзе тут пабудавана драўляная царква Раства Багародзіцы (Св. Дзевы Марыі – Мар’яны). Тут захаваліся рэшткі падземных хадоў былога манастыра. Да 1930-х гадоў вёска была вядома пілігрымкамі, якія ладзіліся да Абраза Святой Марыі з немаўляткам. У ХVІІІ-ХІХ стагоддзях на мясцовай мануфактуры вырабляліся цудоўныя керамічныя вазы, у ХІХ стагоддзі праводзіўся штогадовы таржок. Тут нарадзіўся А. Галавінскі, дзеяч беларускага адраджэння, прадстаўнік Рады БНР на Украіне, супрацоўнік Вышэйшага Савета народнай гаспадаркі БССР.
