У апошні месяц долар і еўра упэўнена даражэлі. Еўра сягнуў праз адзнаку ў 3 рублі, а долар узяў вышыню у 2,84. Mogilev.media прайшліся па абменніках Магілёва і даведаліся, як магілёўцы распараджаюцца сваімі вольнымі сродкамі ў беларускіх рублях і замежнай валюце.
Грамадзянам банкі цяпер прапаноўваюць такую фішку: можна зафіксаваць выгадны курс абмену валюты на 2 гадзіны з дапамогай новага сервісу Myfin.by. Курс не зменіцца за час вашага шляху ў банк.
Першымі наведалі абменнікі “Тэхнабанк” ГЦ “Грын” на Астроўскага, ГЦ “Арбат”.
Чэргі ў пункты абмену валют невялікія: 2-3 чалавекі. Чарга ідзе хутка. За 10 хвілін прайшло праз абменнікі 8 і 10 чалавек. Мянялі галоўным чынам невялікія сумы ад 20 да 50 доллараў і ад10 да 50 еўра на беларускія рублі. Адзін грамадзянін купіў 100 еўра, дзяўчына набыла 200 долараў. Абодва яны лічаць, што курс будзе падымацца, але не так моцна як год назад. Максімум для долара яны вызначылі у 3 рублі, еўра ў 3,3-3,5.
У аддзяленнях “Беларусбанка” на Астроўскага, Пажарным, Шмідта, у “БТА-Банку” і “Банк Решение” на Пажарным завулку, долары, еўра не здавалі і не куплялі ў час нашага наведвання.
Дастаткова актыўна аперацыі па куплі-продажы валюты праходзілі ў аддзяленнях “Беларусбанк” ў “кітайскай сцяне” і каля гатэля “Магілёў”, у “Тэхнабанк” у ГЦ “Атрыум”. Тут здавалі расійскія рублі, еўра, долары, набывалі долары і еўра, прычым апошнія неяк больш актыўна.
Больш маладыя нашыя грамадзяне, з якімі прыйшлося сутыкнуцца, пры набыцці валюты (расійскія рублі не ў лік) аддавалі перавагу еўра (60%), некаторыя набываюць і долары і еўра, а вось у асоб 50+ больш даверу долару (75%). Грамадзяне купляюць валюту, “каб не згубіць уласныя сродкі з прычыны інфляцыі”.
Асобы да 45 гадоў акумулюць сродкі ў валюце для будучых адпачынку, падарожжаў, набыцця аўтамабіля, бытавой тэхнікі, на вяселле.
80% асоб да 40-45 гадоў лічаць, што рост курсу валют прагназуемы і долар, і еўра
будуць далей расці, а расійскі рубель будзе падаць.
Людзі больш маладога ўзроста кажуць, што апошнім часам яны часцей набываюць валюту, чым здаюць, бо думаюць, што курсы валют будуць расці. Яны асабліва не здзівяцца летнім курсам 3,0 за долар і 3,5 за еўра, а ў канцы года – 4,0 і 5,0 рублёў.
Моладзь рост курсу валют звязваюць з сітуацыяй у свеце, з вонкавымі палітыкай і эканомікай.
Супрацоўнікі банкаў сведчаць, што з новага года і да 8 сакавіка большасць нашых грамадзян больш здавалі валюты, чым яе набывалі, што ў апошні час неяк крыху больш актыўна набываюць еўра, чым долары.
Беларускі і польскі літаратар, выдавец, адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры.
Вядомы за свой найбуйнейшы твор «Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях», паводле якога на “Беларусьфільме” зняты фільм В. Туравым.
Аўтар вершаў на беларускай мове, паэм, балад, аповесцей, «Нарыса паўночнай Беларусі». Яго вершы «Дзеванька», «Гарэліца» пакладзены на музыку А. Абрамовічам.
Скончыў Полацкі езуіцкі калегіум. Падарожнічаў па наваколлях возера Нешчарда, па Беларусі, у тым ліку па Мсціслаўшчыне. Збіраў беларускі фальклор, апісваў курганы і гарадзішчы.
Выкладаў на Беларусі, у Пецярбургу. Выконваючы даручэнні марскога ведамства, пабываў у Францыі, Вялікабрытаніі і Фінляндыі. Сябраваў з А. Міцкевічам, Т. Шаўчэнкам, Г. Шапялевічам.
Займаўся выданнем штогадовага альманаха «Niezabudka» (1840-1844).
Па запрашэнні польскага пісьменніка Г. Жавускага пераехаў у г. Чуднаў на Валыні. Пасяліўся ў доме графіні Ю. Жавускай, дзе таксама жыў мастак-графік Напалеон Орда. Ва Украіне збіраў матэрыялы пра археалагічныя аб’екты, падарожнічаў.
Памёр ад сухотаў. Пахаваны ў Чуднаве.
У красавіку 2019 года ў Чудніве была ідэнтыфікаваная магільная пліта Я. Баршчэўскага, яна месцілася на адным з прыватных падворкаў, куды была калісьці перанесеная з разрабаваных за савецкім часам каталіцкіх могілак. На надмагіллі надпіс па-польску: «Ян Баршчэўскі, які любіў Бога, прыроду і людзей. Пісьменнік натхненняў і пачуцця. Жыў годна 70 гадоў».
У гонар пісьменніка пастаўлены помнікі на беразе возера Нешчарда, у Чуднаве.
Тытульны ліст кнігі «Шляхціц Завальня». Мастак Рудольф Жукоўскі
1868 год. У в. Студзянец сённяшняга Клімавіцкага раёна нарадзіўся Панцеляймон Лепяшынскі (1868-1944).
Выхаванец магілёўскай гімназіі. Прафесійны рэвалюцыянер, доктар гістарычных навук. Паплечнік У. Леніна. Стваральнік Ліцвінавіцкай школы-камуны.
Працаваў у наркамасветы, Маскоўскім універсітэце і Камуністычнай Акадэміі, дырэктарам гістарычнага музея, Музея рэвалюцыі ў Маскве. Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў Камісіі па распрацоўцы гісторыі РКП(б).
Аўтар драм, рамана, аповесці, апавяданняў, успамінаў, навуковых прац па гісторыі, народнай асветы, пра А. Грыбаедава, М. Салтыкова-Шчадрына і іншых.
Памёр 30 верасня 1944 года.
У Беларусі існуе Дзяржаўная прэмія Беларусі імя Лепяшынскага за лепшы публіцыстычны твор.
Яго імя носіць вуліца ў Магілёве. У Чэрыкаве таксама ёсць вуліца Лепяшынскага, але ў гонар его брата – Мадэста, стваральніка Леменскай школы-камуны каля Чэрыкава.
У 1986 годзе зняты мастацкі фільм «Нетерпение души» аб стварэнні Ліцвінавіцкай школы-камуны, дзе ў ролі Лепяшынскага зняўся В. Ціханаў. У аграгарадку Ліцвінавічы Кармянскага раёна працуе мемарыяльны музей П. Лепяшынскага.
1871 год. У Парыжы памёр Леанард Ходзька (1800-1871).
Беларускі і польскі гісторык, публіцыст, выдавец.
Сябра таварыства філарэтаў, паплечнік А. Міцкевіча, Я. Чачота, Т. Зана, быў сакратаром кампазітара М. Агінскага.
З 1822 года на эміграцыі, жыў у Парыжы.
Аўтар паэм, біяграфіі Т. Касцюшкі, «Папулярнай гісторыі Польшчы», выдаў зборнікі твораў А. Міцкевіча, І. Красінскага, мемуары М. Агінскага, працы па гісторыі, геаграфіі, статыстыцы, у тым ліку «Польшча», у якой шмат матэрыялаў пра Беларусь.
Сабраў 125 тамоў дакументаў па гісторыі Польшчы, Беларусі, Украіны.
1922 год. Памёр пры загадкавых абставінах Кузьма Цярэшчанка (1888-1922).
Беларускі грамадска-палітычны дзеяч.
Скончыў Маскоўскі сельскагаспадарчы інстытут. У час вучобы ў Маскве актыўны ўдзельнік беларускага студэнцкага гуртка.
Старшыня Пскоўскай беларускай рады, дэлегат з’езда беларусаў-вайскоўцаў Паўночнага фронту ў Віцебску і Усебеларускага з’езда ў Мінску, член Віленскай беларускай рады.
У 1919 годзе быў камісарам Міністэрства беларускіх спраў Літоўскай тарыбы ў Беластоку, Гродне, міністр унутраных спраў БНР.
З восені 1919 года старшыня Часовага Беларускага нацыянальнага камітэта ўМінску, адзін з кіраўнікоў Цэнтральнага Беларускага саюза сельскай гаспадаркі. Член Найвышэйшай Рады БНР.
Працаваў на адказных пасадах у Цэнтральным Беларускім саюзе сельскай гаспадаркі.
1932 год. Заснавана Краснапольская раённая газета “Чырвоны сцяг. Краснаполле».
З моманту заснавання называлася “Чырвоны сцяг”, затым – “Голас Краснапольшчыны”.
Перыядычнасць выхаду: серада, субота. За час выдання выйшла 10784 нумары.
1940 год. Падпісанне мірнага дагавору паміж СССР і Фінляндыяй. Канец савецка-фінскай вайны(30 лістапада 1939 – 12 сакавіка 1940).
Вайна фармальна не аб’яўлялася, але СССР афіцыйна разарваў дыпламатычныя адносіны з Фінляндыяй.
Прычынай для вайны быў названы інцыдэнт артылерыйскага абстрэлу тэрыторыі СССР. Праз шмат гадоў М. Хрушчоў пісаў, што гэты абстрэл быў арганізаваны савецкім камандармам 1-га рангу Р. Куліком.
Стратэгічнае становішча СССР па выніках вайны пагоршылася: быў падарваны яго міжнародны аўтарытэт, Ліга Нацый выключыла яго са сваіх членаў, Фінляндыя адышла ад палітыкі нейтралітэту і зблізілася з Германіяй.
У захопніцкай, вельмі непапулярнай у народзе вайне СССР паказаў сваю слабасць: 131 476 забітымі і згінуўшымі без весткі (страты фінаў – 22 830), 200 000 параненых, 51 000 захварэўшых. Страты 406 самалётаў супраць 62 фінскіх, 653 танкаў супраць 50 фінскіх.
За баявыя подзвігі ў савецка-фінляндскай вайне 20 беларусам і ўраджэнцам Беларусі было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза, у тым ліку В. Кучараваму з Чэрыкава, І. Саламонікаву з-пад Магілёва, А. Целешаву з-пад Чавус.
1944 год. Нямецкімі захопнікамі створаны тры Азарыцкія лагеры смерці ў Даманавіцкім (зараз Калінкавіцкі) раёне ў якасці жывой заслоны на шляху наступу Чырвонай арміі.
Створаны па загаду камандзіра 9-й армііЁ. Гарпэ. У лагеры прыгналі каля 50 000 жыхароў Гомельскай, Магілёўскай і Палескай абласцей БССР, Смаленскай і Арлоўскай РСФСР.
Папярэдне ў лагеры завезлі хворых на сыпны тыф, каб сарваць наступ Чырвонай арміі за кошт эпідэміі сярод вайскоўцаў.
19 сакавіка 1944 года наступаючыя часткі Чырвонай арміі знайшлі гэтыя лагеры на балотах. Подступы да іх былі замінаваныя. Ніякіх пабудоваў, нават лёгкага тыпу, на тэрыторыі лагераў не было. Зняволеныя размяшчаліся на зямлі. Ім было забаронена разводзіць вогнішчы, збіраць галлё для падсцілкі.
З трох лягераў вызвалілі 33 480 чалавек, з іх 15 960 (48 %) дзяцей да 13 гадоў і 13 072 (39 %) жанчынаў, 4 448 (13 %) старых.
У 1965 годзе на месцы лагераў узвялі мемарыяльны комплекс, у 2004 годзе ў Азарычах адчынілі Музей памяці.
2006 год. На Замкавай плошчы ў Варшаве прайшоў першы канцэрт пад лозунгам «Салідарныя з Беларуссю».
Праведзены напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі.
“Салідарныя з Беларуссю” – серыя канцэртаў, праведзеных польскай грамадскай арганізацыяй Ініцыятыва «Вольная Беларусь» у Варшаве на Замкавай плошчы. На канцэртах выступалі польскія і беларускія музыкі Л. Вольскі, Зм. Вайцюшкевіч, А. Кулінковіч, Руся і іншыя.
Другі канцэрт быў праведзены 25 сакавіка 2007, трэці – 30 сакавіка 2008 года.
1988 год. Нарадзілася Марына Літвінчук (Паўтаран).
Беларуская вяслярка на байдарцы. Трохразовая чэмпіёнка свету, шасьціразовая чэмпіёнка Еўропы, двухразовы бронзавы прызёр Алімпійскіх гульняў (2012, 2016).
Чэмпіёнка Еўропы 2011 году ў гонцы-адзіночцы на 5000 м, прызёр чэмпіянатаў свету і Еўропы.
1999 год. У блок НАТА ўступілі Чэхія, Польшча і Венгрыя.
Гэта было 4-е пашырэнне ваенна-палітычнай арганізацыі краін Паўночнай Амерыкі і Еўропы, створанай на падставе Паўночнаатлантычнага дагавора ад 4 красавіка 1949 года. І першы выпадак уступлення былых сацыялістычных краін, былых членаў Варшаўскай дамовы 1955-1991 гадоў.
У 2004 годзе да НАТА далучыліся Балгарыя, Эстонія, Латвія, Літва, Румынія, Славакія, Славенія, у 2009 годзе – Албанія, Харватыя, у 2017 – Чарнагорыя, у 2020 – Паўночная Македонія.
Перамовы аб магчымым далучэнні вядуцца з Грузіяй, Сербіяй, Босніяй і Герцэгавінай, Украінай. Імкнецца ў НАТА і Малдова.
18 мая 2022 года прадстаўнікі Фінляндыі і Швецыі перадалі ў штаб-кватэру НАТА афіцыйныя заяўкі на далучэнне да Альянсу.
Беларусь удзельнічае ў Савеце еўраатлантычнага партнёрства з 1992 года, у праграме «Партнёрства дзеля міру» – з 1995 года. Пастаяннае прадстаўніцтва Беларусі пры НАТА адкрыта ў 1998 годзе.
Адносіны Беларусі з НАТА застаюцца складанымі. Першае сур’ёзнае абвастрэнне адбылося пасля прэзідэнцкіх выбараў 2006 года. Наступны віток супрацьстаяння адбыўся ў 2020-2021 гадах на фоне беларускіх пратэстаў, інцыдэнта з самалётам Ryanair і інструменталізацыі нелегальных мігрантаў на мяжы Беларусі з Польшчай і Літвой.
У сувязі з уварваннем Расіі ва Украіну ў 2022 годзе, у Беларусі нечакана заявілі аб гатоўнасці супрацоўнічаць з НАТА.
У Міжнародны жаночы дзень, што адзначаўся на гэтым тыдні, у Клайпедзе не толькі дарылі цюльпаны і самаробныя паштоўкі мамам. Па ўсталяванай традыцыі, тут на 8 Сакавіка ўспаміналі выдатных жанчын у гісторыі Клайпеды і Клайпедскага краю.
Клайпеда сваю самую вядомую дзяўчыну – знакамітая скромніца старога Мемеля стала сімвалам Клайпеды, прайшоўшы праз амплуа музы паэта Сімона Даха.
Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.
Сімон Дах упершыню ўбачыў яе, калі яна выходзіла замуж за святара Ёхана Партацыя, і закахаўся ў чужую нявесту з першага позірку. Пра сваё нязбытнае каханне Дах напісаў верш “Анхен з Таравы”.
Аніке, як яе называюць абывацелі, перажыла трох сваіх мужоў і нарадзіла 11 дзяцей. Яе першынец Фрыдрых Партацый перакладаў Біблію і псалмы на літоўскую, і таму згадваецца як адзін з родапачынальнікаў літоўскага пісьменства.
У сваю чаргу нашчадкамі Анхен аказаўся знакаміты пісьменнік Э. Гофман і журналістка і паэтка Агнес Мігель.
Хаця са смерці Аніцы прайшло ўжо больш за 300 гадоў, памяць аб ёй жывая. У разгар летняга сезона можна пачуць, як турысты з Германіі напяваюць песню пра Аніке з Таравы, складзеную на вершы паэта і прафесара Кёнігсбергскага ўніверсітэта Сімона Даха.
Дамова аб Пабрацімстве Клайпеды і Магілёва была падпісана 8 сакавіка 1997.
27 лютага 2022 году, на трэці дзень уварвання расійскіх войск ва Ўкраіну, мэр Клайпеды заявіў аб спыненні пабрацімскіх сувязяў з расійскімі і беларускімі гарадамі. Паводле яго ён звярнуўся да кіраўніцтва гарадоў партнёраў, каб тыя супраціўляліся агрэсіі супраць Украіны, але рэакцыі не было. У афіцыйным спісе гарадоў пабрацімаў Клайпеды Магілёва няма.
Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Клайпеды, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам са спадзевам, што пабрацімства між гарадамі адновіцца.
Клайпеда месціцца на захадзе краіны і з’яўляецца портам на Балтыйскім моры. Насельніцтва 160 тысяч чалавек.
28 зваротаў са скаргамі на няякасны разгляд заявак службай 115 паступіла на “гарачую лінію” Камітэта дзяржкантроля па Магілёўскай вобласці. Праверка выявіла неналежны кантроль мясцовых органаў улады за выкананнем заявак, няякасны разгляд выканаўцамі ЖКГ заявак і неабгрунтаванае зняцце іх з кантролю, неэфектыўнае выкарыстанне бюджэтных сродкаў на ўтрыманне службы 115. Праца службы таксама аказалася стратнай для бюджэта. Яшчэ 55 такіх зваротаў з вобласці паступіла падчас правядзення Камітэтам дзяржкантроля аналагічнай прамой лініі па ўсёй Беларусі.
Больш за ўсіх працавала крам і кропак грамадскага харчавання з парушэннямі ў Чавускім раёне – 9, у тым ліку ў саміх Чавусах сем. У Магілёўскім раёне – 4, у тым ліку і ў кавярні “Любужскі замак”, Горацкім – 4.
Тыповы набор тавараў з парушэннямі
З парушэннямі тэрмінаў рэалізацыі і правіл захоўвання гандляваліся, галоўным чынам, мясныя паўфабрыкаты, кандытарскія і хлебабулачныя вырабы, прэсервы з рыбы, рыбная прадукцыя, безалкагольныя напоі, малочная прадукцыя, яйкі,
Парушаюць крамы не толькі райспажыўтаварыствы, але і «Еўраопт»
Парушэнні дапусцілі не толькі крамы, якія належаць райспажыўтаварыствам, «Роднаму куту», індывідуальным прадпрымальнікам, ЗАТ «Дабраном», але і сетцы «Еўраопт» (дзве крамы ў г. Асіповічы).
У крама вопраткі б/у на вуліцы Касманаўтаў у Магілёве сёння раніцай здарыўся пажар – паведамляе Тэлеграм-канал “ЧП Магілёў”. Пакуль няма падрабязнасцяў пра пацярпелых.
Традыцыйныя рэспубліканскія спаборніцтвы па лёгкай атлетыцы памяці заслужанага трэнера БССР Васіля Яроміна стартуюць сёння ў Магілёве.
Спаборніцтвы будуць праходзіць у спарткомплексе “Алімпіец” на працягу двух дзён.
У праграме 13 дысцыплін: бег на 60, 200, 400, 800, 1500 і 3000 м, бег з бар’ерамі на 60 м, спартыўная хада на 3000 м, змешаная эстафета 4х200 м, скачкі ў даўжыню і вышыню.
Як падкрэслілі арганізатары, у рэспубліканскіх спаборніцтвах будуць браць удзел таксама спартсмены з Расіі.
Урачыстае адкрыццё пройдзе сёння ў 12.45 – паведамляе БелТА.
Пра змены раскладу руху магілёўскіх аўтобусаў інфармуе Аўтобусны парк № 1.
Расклад руху аўтобуснага маршруту № 43 зменіцца з 15 сакавіка ў сувязі з перакрыццем руху па вуліцы Камсамольскай і арганізацыяй аб’езду маршрутам вуліца Піянерская – праспект Міра. У зваротным напрамку шлях ляжа па вул. Лазарэнка, вул. Болдзіна.
З 18 сакавіка зменіцца расклад руху і аўтобуснага маршруту № 41 з той жа прычыны.
У Магілёве супрацоўнікі Дзяржаўтаінспекцыі выявілі тыповыя парушэнні правіл дарожнага руху кіроўцамі маршрутных таксі – паведамляе прэс-служба Магілёўскага абласнога ўпраўлення ўнутраных спраў.
Маршрутчыкі часта перавозяць пасажыраў звыш дапушчальнай колькасці, не саступаюць дарогу пешаходам і іншаму транспарту, ездзяць не прышпіленымі.
На працягу некалькіх дзён падчас рэалізацыі прафілактычных мерапрыемстваў, накіраваных на папярэджанне парушэнняў правіл дарожнага руху з боку маршрутчыкаў, супрацоўнікамі ДАІ былі праведзены рэйды, правераны дзясяткі адзінак транспартных сродкаў.
Названыя тыповыя парушэнні кіроўцаў маршрутак не з’яўляецца нейкім адкрыццем – такія парушэнні вядомы з моманту масавага з’яўлення маршрутных таксі на вуліцах беларускіх гарадоў.
Міжнародны дзень ды-джэя (International DJ Day, з 2001 года) святкуецца па пастанове ЮНЕСКА.
Арганізатары фонду World DJ Day Foundation заклікаюць ды-джэяў ахвяраваць усе заробленыя ў гэтую ноч грошы дзіцячым дамам і дабрачынным арганізацыям.
Свята па маштабах гучней за ўсіх адзначаецца ў Вялікабрытаніі. Вядучыя ды-джэі і клубы на працягу тыдня бесперапынна іграюць музыку. Усе сабраныя сродкі пасля такога маштабнага свята паступаюць дзецям-сіротам.
Штогод у акцыі бяруць удзел не менш за 3 000 ды-джэяў з 82 краін свету.
Стварэнне клубнай музыкі – цэлая навука. Ёсць нават школы ды-джэяў. Проста ставіць кампазіцыю – гэтага ўжо мала. Ды-джэю трэба зрабіць рытм, пад які будуць танчыць сотні людзей.
1497 год. Польскі манах Мікалай Капернік (1473-1543) зрабіў першае са сваіх 27 планетарных назіранняў.
Вынікі яго назіранняў былі скарыстаны ў трактаце “Аб зваротах нябесных сфер”, які змяніў карціну свету. Ён з’яўляецца стваральнікам геліяцэнтрычнай сістэмы.
Навуковыя доследы Каперніка былі падтрыманы кардыналам М. Шэнбергам, нашчадак якога, Гергард Шэнберг (1875-1954) працаваў прафесарам і загадчыкам кафедры геаграфіі (1946-1954) Магілёўскага педінстытута.
1652 год.Дэпутат ад ВКЛ Уладзіслаў Сіцінскі ўпершыню выкарыстаў права liberum veto у Сейме Рэчы Паспалітай і спыніў працу сейма.
«Вольнае вета», Liberum veto – прынцып парламенцкага ладу ў Рэчы Паспалітай, які дазваляў любому дэпутату сейма спыніць абмеркаваньне пытання ў сейме і працу сейма наогул, выступіўшы супраць.
1814 год. Нарадзіўся Тарас Шаўчэнка (1814-1861).
Вядомы ўкраінскі мастак і літаратар. Нацыянальны герой Украіны.
Праехаў па Беларусі ў 1829 годзе, у час прыезду свайго ўладніка П. Энгельгарта ў Вільню.
У 1843 годзе, здабыўшы волю, Шаўчэнка па дарозе з Пецярбурга да Украіны наведаў Віцебск, Магілёў, Гомель. Гэтым жа шляхам вяртаўся ў Пецярбург у 1847 годзе. Падрымліваў сувязі са многімі беларускімі літаратарамі, удзельнікамі вызваленчага руху.
У 1863 годзе ў Вільні быў выдадзены «Кабзар» Шаўчэнкі на польскай мове ў перакладзе У. Сыракомлі.
Да пачатку XX стагоддзя адносяцца пераклады Шаўчэнкі на беларускую мову, якія зрабілі зрабілі Янка Купала, А. Гурло, А. Паўловіч. Першым даследчыкам паэтыкі Т. Шаўчэнкі ў Беларусі быў М. Багдановіч. У аснове паэмы Янкі Купалы “Тарасава доля” адлюстраваны жыццёвы шлях вялікага Кабзара.
Перакладалі Шаўчэнку і беларускія паэты міжваеннага і паваеннага часу, у іхнім ліку – Рыгор Барадулін.
У яго гонар у Беларусі усталяваны помнікі ў Брэсце, Слуцку, Гомелі, Мінску, Магілёве (2005). У 2015 годзе помнік у Магілёве быў пашкоджаны вандаламі.
Выява Шаўчэнкі разам з Гогалем і Пушкіным размешчана на мемарыяльнай дошцы на будынку па Ленінскай, 33 у Магілёве.
У Беларусі вуліцы Шаўчэнкі ёсць у шматлікіх гарадах, у тым ліку Бабруйску, Магілёве.
1831 год. У Алжыры заснаваны Французскі замежны легіён.
Ваеннае фарміраванне, якое спачатку прыцягвала замежных наймітаў. Першапачаткова фармаванне прызначалася для аперацый у афрыканскіх уладаннях Францыі. Салдаты кляліся “служыць не Францыі, але Легіёну”, і лацінская формула “Legio patria nostra” (“Легіён – наша Айчына”) была іх неафіцыйным дэвізам.
Сёння Замежны легіён – высокапрафесійны і дысцыплінаваны наёмны спецназ, які здолеў захаваць свой рамантычны арэол для шукальнікаў прыгод. Яго афіцэрамі з’яўляюцца толькі французы. Іншаземцы ж, якія добрасумленна адслужылі радавымі не менш за адзін пяцігадовы тэрмін, могуць прэтэндаваць на французскае грамадзянства.
Да 1 000 беларусаў і выхадцаў з Беларусі, не менш за 30 магіляўчан, служылі ў шэрагах Легіёна.
1838 год. Памёр Іасафат Булгак (1758-1838).
Грэка-каталіцкі царкоўны дзеяч.
Яго смерць зняла апошнюю перашкоду для скасавання Берасцейскай уніі 1596 года.
Вучыўся ў школе пры Жыровіцкім манастыры і ў Рыме.
Член ордэна базыльян. Доктар тэалогіі і кананічнага права. Выкладаў у манастырскіх школах у Беразвеччы, Жыровічах.
Падчас царавання Паўла I садзейнічаў вяртанню ў унію прыходаў, якія былі пераведзены ў праваслаўе.
Епіскап брэсцкі, архіепіскап полацкі, мітрапаліт грэка-каталіцкай царквы (1817-1838).
У канцы жыцця яго акружалі епіскапы, прыхільнікі аб’яднання з праваслаўнай царквой – І. Сямашка, А. 3убко, В. Лужынскі і іншыя, што вяло да змяншэння яго ўплыву.
1858 год. У амерыканскай Філадэльфіі выдадзены патэнт на вулічную паштовую скрыню.
У Рэчы Паспалітай паштовыя скрыні вядомы з 1633 года. На радзіму паштовай скрыні прэтэндуе Легніца.
1883 год. Нарадзіўся Францішак Аляхновіч.
Беларускі драматург, празаік, паэт, публіцыст.
Яго аповесць «У капцюрох ГПУ» ёсць адным з ранніх твораў сусветнай літаратуры, які апісвае жыццё ў сталінскім канцэнтрацыйным лагеры непасрэдна з погляду арыштанта.
Яго п’есы (17) актыўна ставіліся калектывамі Беларусі, Латвіі, Чэхіі і найбольш трупай У. Галубка. За плённую працу Францішка Аляхновіча на ніве тэатра яшчэ пры жыцці яму прысвоілі званне «бацькі найноўшай беларускай драматургіі».
Супрацоўнічаў з «Нашай Нівай», удзельнічаў у беларускім нацыянальным руху, у тэатральных пастаноўках, арганізаваў віленскі тэатральны гурток Беларуская драматычная дружына, стварыў і паставіў дзіцячыя п’есы, ставіў пастаноўкі ў Менску, Вільні, меў сваю мінскую ўласную трупу, працаваў дырэктарам Беларускага савецкага тэатра, у Другім дзяржаўным тэатры ў Віцебску.
1 студзеня 1927 года арыштаваны, атрымаў 10 гадоў катаргі на Салавецкіх астравах.
У пачатку восені 1933 года быў абмяняны на арыштаванага ў Польшчы беларускага палітыка і філолага Б. Тарашкевіча.
Пад час вайны быў рэдактарам віленскай газеты «Беларускі голас», уваходзіў у Цэнтральны Камітэт Беларускай незалежніцкай партыі, ставіў у Мінску п’есы.
Увечары 3 сакавіка 1944 года быў застрэлены на сваёй кватэры. Яго забойства ўскалыхнула беларусаў Вільні. Яго застрэліць маглі і байцы Арміі Краёвай, і савецкія партызаны, і немцы.
З вялікаю ўрачыстасцю пахаваны на Кальвінскіх могілках у цэнтры Вільні, у 1989 годзе перапахаваны на могілках Росы, дзе пастаўлены помнік.
Творы Ф. Аляхновіча зноў пачалі ставіць на беларускай сцэне ў 1990-х гадах.
1918 год. Выканаўчы камітэт Рады Усебеларускага з’езда прымае Другую Устаўную грамату, абвешчана Беларуская Народная Рэспубліка ў этнічных межах.
Першая Грамата была выдадзена 21 лютага, у якой Выканкам аб’явіў сябе часовай уладай у Беларусі. Спасылаючыся на права народаў на самавызначэнне, Рада . Яназаяўляла, што ўлада ў краіне павінна фармавацца згодна з воляй народаў, якія насяляюць краіну, шляхам дэмакратычных выбараў ва Усебеларускі Устаноўчы Сойм.
Трэцяя Статутная грамата была выдадзена 25 сакавіка 1918 года а 8:00 у будынку мінскага сялянскага пазямельнага банка на вуліцы Серпухоўскай (цяпер – Валадарскага, 9). Яна аб’явіла аб абвяшчэнні незалежнай Беларускай Народнай Рэспублікі.
БНР мела тэрыторыю 300 000 квадратных кіламетраў.
1934 год. Нарадзіўся Юрый Гагарын (1934-1968).
Першы ў свеце касманаўт, Герой Савецкага Саюза.
У юнага Гагарына любімым творам быў верш Янкі Купалы “Хлопчык і лётчык”, які, верагодна, абумовіў выбар прафесіі.
У Магілёве ў гонар першага касманаўта Зямлі названа вуліца ў Задняпроўі.
1953 год. У бяльгійскім Лёвене памёр Мікола Равенскі (1886-1953).
Беларускі кампазітар, дырыжор, музычны крытык.
Працаваў рэгентам у Навагрудку, Чэрвені, хормайстрам мінскага гарадскога тэатра, выкладчыкам у музычным тэхнікуме, Беларускай кансерваторыі.
3 1944 года на эміграцыі ў Германіі, Бельгіі. Працаваў у Лёвенскі універсітэце, дзе стварыў студэнцкі ансамбль беларускай музыкі, кіраваў хорам беларускіх студэнтаў Бельгіі, з якім гастраляваў па Еўропе. Супрацоўнічаў з Беларускім інстытутам навукі і мастацтва.
Музычная і кампазітарская творчасць цесна звязана з беларускім фальклорам.
Аўтар апрацовак беларускіх народных песень і песень на вершы М. Багдановіча, Янкі Купалы, Якуба Коласа, К. Буйло, Ц. Гартнага, З. Бядулі, оперы «Браніслава» (лібрэта У. Дубоўкі; у 1930 годзе канфіскавана), першай беларускай аперэты на словы В. Дуніна-Марцінкевіча «Залёты», музыкі для «Пагоні», на тэксты царкоўных малітваў, у тым ліку «Магутны Божа» (на словы Н. Арсенневай).
Аўтар даследавання «Характэрныя рысы беларускай народнай песні».
1953 год. Пахаванне І. Сталіна і тысячы загінулых.
Цела Сталіна хаваюць у Маўзалеі, над галоўным уваходам якога змяшчаецца вялізны маналіт чорнага лабрадора са словамі: Ленін, Сталін.
Пазней цела Сталіна будзе вынесена з Маўзалея.
Сталін памёр 5 сакавіка. На чатыры дні ў СССР была аб’яўлена ўсенародная дзяржаўная жалоба. Тры дні запар жывая шматкіламетровая чалавечая рака, выгінаючыся па вуліцах Масквы, накіроўвалася да Калоннай залы Дома Саюзаў, да труны з целам нябожчыка.
З-за шматтысячнай вялікай колькасці людзей утвараліся цісканіны. Многія памерлі далёка на подступах. Па сведчаннях відавочцаў, усе раздушаныя целы складалі на грузавікі і вывозілі за горад. Сярод раздушаных былі такія, якія прыходзілі ў сябе, прасілі дапамогі. Але хуткая медыцынская дапамога практычна не працавала: па цэнтральных вуліцах забаранялася ездзіць. Параненыя нікога не цікавілі. На многіх вуліцах разыгрываліся сапраўдныя трагедыі. Цісканіна была такой моцнай, што людзей проста ўціскалі ў сцены дамоў. Абвальваліся платы, ламаліся брамы, разбіваліся вітрыны крам. Людзі залазілі на жалезныя ліхтарныя слупы і, не ўтрымаўшыся, падалі адтуль, каб ужо ніколі не падняцца. Некаторыя ў роспачы наадварот спрабавалі пралезці пад грузавікамі, але іх туды не пускалі. Па іх тапталіся, напіралі ззаду. Натоўп гушкаў хвалямі то ў адзін бок, то ў другі. Аб колькасці загінуўшых у тым страшным гармідары забаранялася нават казаць. І толькі праз некалькі гадоў, ужо ў гады выкрыцця культу асобы, сталі з’яўляцца сведчанні ўдзельнікаў тых падзей аб тысячах загінуўшых.
Колькасць ахвяр магчыма была куды большая за Хадынскую трагедыю, калі 30 траўня 1896 года ў дні ўрачыстасцяў з нагоды каранацыі Мікалая II загінула ад 1 389 да 4 000 чалавек.
1959 год. У продаж паступаюць першыя лялькі Барбі па 3 долары.
Амерыканская фірма “Матэл” прадставіла на выставе цацак у Нью-Йорку сваю ляльку “Барбі”, якая стала кумірам дзяцей ва ўсім свеце.
Барбі – самая папулярная ў свеце цацка. Кожны тыдзень у свеце прадаецца каля мільёна лялек, кожную секунду – дзве лялькі. У амерыканскай дзяўчынкі ва ўзросце 3-10 гадоў у сярэднім 8 такіх лялек, у італьянкі – 7, у францужанкі, немкі і англічанкі – па 5.
Адна з лялек, набытых у 1959 годзе за 3 долары, у 2004 годзе была прададзена на аўкцыёне eBay за 3 552 долары, а ў 2006 на аўкцыёне Christie’s у Лондане яе кошт вырас да 17 000.
1992 год. Памёр ураджэнец Брэста Менахем Бегін (Мечыслаў Бягун, 1913–1992).
Шосты прэм’ер-міністр Ізраіля, лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру.
20 верасня 1940 года ў Вільні быў арыштаваны НКУС і заключаны ў Лукішскую турму як «агент брытанскага імперыялізму», быў этапаваны ў лагер у Комі АССР. У 1941 годзе ўступіў у войска Андэрса і ў траўні 1942 года апынуўся ў Палестыне.
Бегін – актыўны ўдзельнік Вайны за незалежнасць Ізраіля. Рэфарматар.
Аўтар артыкулаў і трох кніг мемуарнага характару, у тым ліку пра савецкую турму і лагер.
