У перыяд з 18 па 24 чэрвеня Зямлю накрывае зацяжная магнітная бура з пікам 20 чэрвеня і магутнасцю G5 – паведамляе Цэнтр прагназавання касмічнага надвор’я Нацыянальнага агенцтва акіянаграфічных і атмасферных даследаванняў ЗША.
20 чэрвеня стане самым небяспечным днём гэтай хвалі. Асабліва асцярожнымі ў гэты перыяд павінны быць людзі, адчувальныя да ўмоў надвор’я.
Дарэчы, дырэктар Інстытута біялогіі і біямедыцыны Ніжненаўгародскага ўніверсітэта Марыя Вядунова адзначае, што магнітныя палі ўплываюць на працу мноства органаў і сістэм арганізма, асабліва на сардэчна-сасудзістую. Таму ў дні высокай актыўнасці Сонца і выпраменьванняў на Зямлі часцей назіраюцца інфаркты і інсульты.
Магнітныя буры – гэта абурэнні магнітнага поля Зямлі, якія выклікаюцца выбліскамі на Сонцы. G1 азначае слабую буру, а G5 – экстрэмальна моцную. Яны могуць доўжыцца ад пары гадзін да некалькіх сутак.
Апошняя моцная бура адбылася 25 сакавіка бягучага года, тады яна адпавядала ўзроўню G3.
Дзень адмовы ад празмернасцяў у ежы. Дзень здаровага харчавання (A Day of Abandoning Excesses in Food. Day of Healthy Eating, з 2011 года).
Праводзіцца ў процівагу амерыканскаму святу “Нацыянальны дзень, калі можна есці ўсё, што хочацца”.
Цікавыя факты.
Па папулярнасці ў свеце сярод прадуктаў на першым месцы знаходзяцца макароны, на другім і трэцім – мяса і рыс.
Здароўе чалавечага арганізма на 74% залежыць ад той ежы, якую ён спажывае.
На планеце толькі 44% жыхароў пры выбары прадуктаў харчавання кіруюцца меркаваннямі здароўя. Астатнія 66% выбіраюць прадукты сыходзячы з іх кошту.
1633 год.Выйшаў загад караля Уладзіслава IV Вазы аб магілёўскіх цэрквах.
Жыхарам Магілёва вярталіся ўсе праваслаўныя цэрквы, якія былі зачынены і запячатаны ў 1619 годзе. Гэта адбылося пасля паўстання гараджан 1618 года.
Увосень 1618 года ўніяцкі мітрапаліт І. Кунцэвіч пажадаў наведаць Магілёў і абярнуць жыхароў ва ўніяцтва, аднак жыхары горада пры яго набліжэнні сталі біць трывогу ў вечавы звон. Былі зачынены ўсе гарадскія вароты, на сценах і валах былі расстаўлены ўзброеныя людзі. Пасля гэтага ўлады горада разам з натоўпамі народа з харугвамі ў руках выйшлі насустрач Кунцэвічу, пачалі праклінаць яго як вераадступніка і нават пагражалі забіць, калі ён не адыдзе ад Магілёва. Паўстанне ўзначальваў бурмістр Магілёва Багдан (Мірон) Собаль.
Пасля гэтага Кунцэвіч асабіста адправіўся са скаргай у Варшаву да караля Жыгімонта III. Паводле каралеўскага ўніверсала ад 22 сакавіка 1619 года ўсе завадатары паўстання ў ліку 20 чалавек павінны былі быць пакараныя, на горад быў накладзены буйны штраф на карысць казны, а ўсе праваслаўныя цэрквы і манастыры з іх маёнткамі і прыбыткамі былі перададзены ў падпарадкаванне Кунцэвічу.
Пры гэтым у рашэнні спецыяльна згадана, што справа тычыцца не прыгнёту веры, а бунту і абразы не толькі архімандрыта, але і самога караля. Акрамя таго, 20 лістапада кароль забараніў жыхарам Магілёва будаваць цэрквы без дазволу Кунцэвіча.
Кароль Уладзіслаў IV Ваза.
1792 год. Наданне каралём С. Панятоўскім герба Браславу “Вока Божае”.
У хрысціянскай іканаграфіі вока ў цэнтры сонечных прамянёў або ў трохвугольніку з’яўляецца агульнавядомым сімвалам чароўнай сілы або ж Тройцы.
Вока сімвалізуе назіранне Бога за жыццём і дзеяннямі людзей, трохкутнік – трыадзінства Бога – Айца, Сына і Духа Святога. Сонца з найстаражытнейшых часоў з’яўляецца сімвалам жыцця, агню, які валодае ачышчальнай сілай.
“Вока Божае” на гербе Браслава ў сімвалічнай форме перадае Божую апеку над горадам, захоўвае яго ад усіх бед. Выява чалавечага вока шырока выкарыстоўваецца для ўпрыгажэння алтароў ў храмах і на прадметах культавага прызначэння.
Цяперашні герб зацверджаны 20 студзеня 2006 года. У краязнаўчым музеі Браслава сабраны шматлікія дакументы з выявай гарадскога сімвала. Больш чым за два стагоддзі свайго існавання ізаграфія герба практычна заставалася нязменнай. Герб Браслава адносіцца да гісторыка-геральдычных помнікаў Беларусі.
1905 год. Нарадзіўся Юрка Віцьбіч (Стукаліч, Алесь Крыжаніч; сапраўднае імя – Серафім Шчарбакоў; 1905-1975).
Беларускі пісьменнік, дзеяч беларускай эміграцыі.
У студзені 1941 года арыштаваны ДПУ. Падчас вайны – член Цэнтральнага ўрада Беларускага культурнага згуртавання, у 1944 годзе выдаў зборнікі публіцыстыкі “Вяліскія паўстанцы. Гэньдзікаўскія змагары”, “Нацыянальныя Сьвятыні”, быў рэдактарам часопіса “Узвышша”.
У 1943 годзе перавёз з Віцебска ў Полацк рэшткі Еўфрасінні Полацкай, якія там знаходзяцца і сёння, спрыяў аднаўленню Полацкай праваслаўнай епархіі. З 1944 года – на эміграцыі.
У 1946 годзе разам з Н. Арсенневай стварыў літаратурнае аб’яднанне “Шыпшына”. Рэдагаваў шэраг беларускіх газет, у тым ліку “Беларускае слова”, выступаў на Радыё “Свабода”. Аўтар цікавых гістарычных нарысаў “Плыве з-пад Святой гары Нёман”. Пахаваны на беларускіх могілках у Саўт-Рыверы.
Помнік змагарам за свабодную Беларусь у Саўт-Рывер.
1942 год. Нарадзіўся Эдуард Малафееў
Футбаліст, беларускі і расійскі трэнер па футболу, нападнік зборнай СССР, Заслужаны майстар спорту СССР, Заслужаны трэнер БССР і СССР.
Гулец за маскоўскі “Спартак”, у 1963-1974 – у мінскім “Дынама” (забіў 114 галоў), у 1963-1968 гадах гуляў за зборную СССР. Срэбраны прызёр чэмпіянату Еўропы 1964.
Пасля заканчэння кар’еры перайшоў на трэнерскую працу. У 1978 г. узначаліў мінскае «Дынама», якое прывёў да золата чэмпіянату СССР (1982). Пазней яшчэ два разы вяртаўся ў «Дынама» (1988-1991, 2001-2002).
У 1984-1986 гадах быў галоўным трэнерам зборнай СССР, якая пад яго кіраўніцтвам перамагла ў адборачным турніры да чэмпіянату свету 1986.
Пазней трэніраваў розныя клубы Расіі, Беларусі і Літвы. У 2000-2003 быў галоўным трэнерам зборнай Беларусі, якую прывёў да лепшага дасягнення (3 месца ў адборачным турніры да чэмпіянату свету 2002).
У снежні 2009 года быў прызначаны галоўным трэнерам салігорскага «Шахцёра». Абяцаў прывесці клуб да залатых медалёў чэмпіянату, але з-за хваробы пакінуў пасаду галоўнага трэнера ўжо ў маі 2010 года.
1955 год. Прынята Пастанова Савета Міністраў “Аб новым палігоне для Міністэрства абароны СССР” – Байканура.
Будаўніцтва касмадрома ішло ў пустыннай казахскай мясцовасці ў рэжыме найстрогай сакрэтнасці.
У маі 1957 года з палігона быў зроблены першы пуск міжкантынентальнай балістычнай ракеты Р-7, потым – першы ў гісторыі штучны спадарожнік Зямлі (4 красавіка 1957), першы касмічны карабель з чалавекам на борце (Ю. Гагарын, 12 красавіка 1961).
З Байканура ляталі ў космас і пяць беларусаў і ўраджэнцаў Беларусі, уключаючы і першую жанчыну-касманаўта В. Церашкову (бацька У. Церашкоў родам з в. Выйлава Бялыніцкага раёна, загінуў на фінскай вайне; маці – А. Церашкова родам з в. Ерамееўшчына Дубровенскага раёна).
1962 год. Падаўлены стыхійны мітынг і дэманстрацыя працоўных Новачаркаска Растоўскай вобласці.
Заліты крывёй з дапамогай войск Паўночна-Каўказскай ваеннай акругі. Жыхары пратэставалі супраць павышэння коштаў на прадукты харчавання. Падчас вайсковай аперацыі па “навядзенні парадку” былі забітыя 23 чалавекі, каля 40 чалавек атрымалі раненні. Зроблены масавыя арышты. У ходзе судовага разбору над удзельнікамі хваляванняў у Новачаркаску 14 чалавек былі прызнаны арганізатарамі беспарадкаў, 7 чалавек прыгавораны да расстрэлу, астатнія – да заключэння на тэрмін ад 10 да 15 гадоў.
Як сказана ў пастанове Вярхоўнага Савета Расіі “Аб падзеях у г. Новочеркаску ў чэрвені 1962 года” ад 22 мая 1992 года, “партыйна-савецкімі ўладамі ў г. Новачаркаску была жорстка задушана з ужываннем войскаў мірная дэманстрацыя працоўных, якія патрабавалі паляпшэнні свайго сацыяльна-эканамічнага становішча. Загінулі і атрымалі раненні дзясяткі ні ў чым не вінаватых людзей, у тым ліку жанчыны і дзеці. Многія ўдзельнікі падзей былі падвергнутыя судовай расправе за дзеянні, якія з’явіліся адказам на неправамерныя і правакацыйныя паводзіны ўладаў”.
1970 год. Нарадзіўся Віталь Шкраба (1970-2008).
Беларускі прафесійны баксёр, двухразовы чэмпіён Беларусі ў суперцяжкай вазе (97 кг). Праводзіў баі з многімі вядомымі баксёрамі, у тым ліку з М. Валуевым і М. Паповым.
17 ліпеня 2008 года знойдзены мёртвым з нажом у грудзях у сваёй кватэры ў Салігорску. Версія следства – самагубства.
1972 год. Нарадзілася Кацярына Карстэн(дзявочае – Хадатовіч).
Беларуская вяслярка ў акадэмічным веславанні, “Кацярына Вялікая беларускага веславання”. Першая двухразовая алімпійская чэмпіёнка ў алімпійскай камандзе Беларусі (1996, 2000); шасціразовая чэмпіёнка свету. Заслужаны майстар спорту СССР. Першы поўны кавалер ордэна Айчыны (2008).
У 1998 годзе выйшла замуж за нямецкага бізнесмена В. Карстэна. Жыве ў Германіі.
Падпісала адкрыты ліст спартыўных дзеячаў краіны, якія выступаюць за дзеючую ўладу Беларусі пасля жорсткіх падаўленняў народных пратэстаў у 2020 годзе.
2009 год. Зацверджаны герб Лепеля.
Герб «у чырвоным полі Пагоня» дараваны гораду 20 ліпеня 1852 года.
17-тысячны горад згадваецца з 1439 года. Меўся замак, гандлёвы порт. У свой час належыў Л. Сапегу, у 1772-1776 гадах быў сталіцай Полацкага ваяводства. У горадзе працуюць прадпрыемствы машынабудавання і металаапрацоўкі, дрэваапрацоўчай і харчовай прамысловасці, ГЭС.
Здароўе некаторых людзей можа пагоршыцца ў канцы 2023 – пачатку 2024 года, што будзе звязана з успышкамі на Сонцы і магнітнымі бурамі – такі прагноз зрабіў галоўны навуковы супрацоўнік Інстытута касмічных даследаванняў Расійскай акадэміі навук Сяргей Багачоў, паведамляе радыё Sputnik.
Актыўнасць Сонца павялічваецца і змяншаецца ў вызначаным рытме, адзін поўны цыкл займае 11 гадоў, гэтыя змены адбываюцца рэгулярна і іх лёгка прагназаваць. Максімальных значэнняў сонечная актыўнасць дасягне ў канцы 2023 – пачатку 2024 года, будзе шмат выбліскаў і магнітных бур.
– Гэта характэрная асаблівасць Сонца, як пульс у чалавека. Калі пульс знікае ці дае збой, гэта больш небяспечна, чым калі ён працуе стабільна. Баяцца трэба не максімумаў, а нейкіх збояў… Большасць навукоўцаў прагназуюць, што максімум у 2023–2024 гадах будзе даволі слабым, ніжэйшым за сярэдняе гістарычнае значэнне. – кажа С. Багачоў.
Больш пільна да свайго здароўя варта паставіцца ў перыяд піка сонечнай актыўнасці людзям з адчувальнай скурай і тым, хто рэагуе на магнітныя буры. У іх магчыма некаторае пагаршэнне самаадчування.
Цыклічнае павышэнне актыўнасці Сонца – гэта норма, а не анамалія, супакойвае вучоны.
На пачатку 2023 года ў некалькіх рэгіёнах на Поўначы Еўропы была бачная чарада паўночных ззянняў. Гэта адбылося з-за магутных выбліскаў на Сонцы. Пік сонечнай актыўнасці быў у ноч на 17 лютага, а магнітная бура, якая рушыла за ім, бушавала яшчэ некалькі дзён.
Сусветны дзень здароўя (World Health Day, з 1950 года).
Устаноўлены ў гонар стварэння ў 1948 годзе Сусветнай арганізацыі аховы здароўя. У арганізацыю ўваходзіць 191 дзяржава свету.
Сусветная арганізацыя створана на падставе прынцыпу, які заключаецца ў тым, што ўсе людзі павінны мець магчымасць для рэалізацыі свайго права на валоданне найвышэйшым дасягальным узроўнем здароўя. І была пераемніцай Міжнароднага бюро грамадскай гігіены (1907 год).
Здароўе – гэта самае каштоўнае, што мае чалавек у жыцці. Каб нагадаць аб гэтым грамадскасці і прыцягнуць увагу да самых актуальных праблем і праходзіць святкаванне дня здароўя ва ўсім свеце.
Дабравешчанне, Благавешчанне або Звеставанне.
Праваслаўныя вернікі адзначаюць Благавешчанне Прасвятой Багародзіцы.У гэты дзень пасланец Бога Архангел Гаўрыіл абвясціў Дзеве Марыі, што яна атрымала Боскую ласку і народзіць Сына Божага.
У католікаў і пратэстантаў святкуецца 25 сакавіка. У праваслаўі ўваходзіць у лік дванадзясятых святаў.
1348 год. Імператар Святой Рымскай імперыі Карл IV заснаваў у Празе першы ў Цэнтральна-Усходняй Еўропе ўніверсітэт.
Прадметы выкладаюцца на чэшскай і англійскай мовах. Ва ўніверсітэце вучацца больш за 47 000 студэнтаў з усяго свету.
Найбольшую папулярнасць ў Карлавым універсітэце маюць медыцынскі (8 000 студэнтаў), філасофскі (6 500) і юрыдычны (4 000) факультэты. Акрамя іх працуюць факультэты – фармацэўтычны, фізіка-матэматычны, педагагічны, сацыяльных навук (эканоміка, менеджмент, журналістыка, дызайн, міжнародныя адносіны), прыродазнаўчы, фізічнай культуры і спорту, гуманітарных навук.
У міжваенны перыяд (1918–1939) нешматлікія ў агульнай масе беларускай эміграцыі студэнты-гуманітарыі вучыліся на філасофскім факультэце ўніверсітэта. Яго скончылі з атрыманнем дыплома доктара філософіі 8 беларусаў: І. Дварчанін, Я.Станкевіч, Т. Грыб, М. Ільяшэвіч, Л. Вернікоўская, М. Чарнецкі, Л. Краскоўская, Ф. Грышкевіч. Скончылі ўніверсітэт і беларускія дзеячы М. Абрамчык, П. Бакач, Я. Геніюш, А. Клімовіч, А. Орса.
1860 год. Памёр Караль Падчашынскі (1790–1860).
Архітэктар, прадстаўнік класіцызму, прафесар Віленскага ўніверсітэта.
Аўтар рэканструкцыі касцёла Святых Янаў у Вільні, праектаў палацаў у Яшунах, Тускуленах, Жылічах, будынкаў гімназій у Слуцку, Камянцы Падольскім і Свіслачы, вучылішчаў у Бабруйску, Невелі, Мазыры і іншых.
Найбольш удалым яго творам лічыцца помнік позняга класіцызму евангелічна-рэфармацкая царква ў Вільні.
Аўтар першага ў Беларусі і Літве падручніка тэорыі архітэктуры «Пачаткі архітэктуры для акадэмічнай моладзі», артыкулаў пра выкладанне архітэктуры, даглядання за садамі і паркамі.
Памёр 7 красавіка 1860 года.
Палац ў Жылічах (Кіраўскі раён)
1897 год. Нарадзіўся Юрый Лістапад.
Беларускі настаўнік, кіраўнік беларускага руху на Случчыне. Удзельнік Слуцкага збройнага чыну.
Скончыў Панявежскую настаўніцкую семінарыю, 1-я Беларускія педагагічныя, Віленскія беларускія настаўніцкія курсы. Працаваў настаўнікам на Случчыне, заснаваў 8 беларускіх школ, выкладаў на Слуцкіх педагагічных курсах. Блізкі сябар Якуба Коласа.
Быў перекладчыкам у мінскіх беларускіх выдавецтвах. Пераклаў на беларускую мову апавяданне У. Караленкі «Бяз мовы», камедыі А. Астроўскага, падручнік «Арытмэтыка» Цыгельмана.
Арыштоўваўся ДПУ у 1925, 1930, 1933.
Расстраляны НКУС 5 ліпеня 1938 года у Байкала-Амурскім канцлагеры.
1918 год.УМагілёве на Каталіцкіх могілках адбылося перапахаванне эксгумаваных цел ксяндза Святаполк-Мірскага (1876–1918) і двух польскіх афіцэраў, якія былі расстраляны бальшавікамі 28 лютага.
Ксёндз Яўген паходзіць з дваран Святаполк-Мірскіх. У 1896 годзе пасвечаны ў святара магілёўскім біскупам Ф. Сымонам. Служыў святаром у Табольску, Краснаярску, Пецярбургу. У 1912–1918 гадах быў пробашчам кафедральнага сабора і дэканам у Магілёве. 8 лютага 1918 года арыштаваны бальшавікамі і абвінавачаны ў падрыхтоўцы паўстання, 28 лютага прыгавораны да расстрэла.
Падчас вынясення прысуду прыхаджане, якія прысутнічалі пры гэтым, паднялі шум і паспрабавалі сілай адбіць святара, у выніку адкрытага салдатамі агню было паранена і забіта некалькі вернікаў. У той жа дзень святара і яшчэ двух асуджаных вывезлі за горад і пасля жорсткіх катаванняў расстралялі, па ўспамінах відавочцаў у святара пад катаваннямі патрабавалі адрачэння ад каталіцкай веры, на што ён адказваў: “Цела можаце забіць, але душы не заб’яце”.
На наступны дзень цела святара было знойдзена з пяццю агнястрэльнымі і чатырма нажавымі ранамі, разбітай галавой і зламанымі рукамі. Улады забаранілі праводзіць адпяванне, дазволіўшы толькі пахаваць цела на месцы расстрэлу.
Пасля прыходу ў горад польскіх войскаў генерала Юзэфа Доўбар-Мусніцкага цела святара было эксгумавана і з ушанаваннямі пахавана на мясцовых каталіцкіх могілках.
1926 год. Прынята пастанова аб увядзенні ў БССР абавязковай пачатковай адукацыі.
Да гэтага, у 1922 годзе былі ўведзены пачатковая чатырохгодка і школа-сямігодка. Ужо ў 1931/1932 навучальным годзе 98 % дзяцей ва ўзросце 8-11 гадоў былі ахоплены пачатковым навучаннем. За 4 гады пачатковай школы вывучаўся увесь спектр прадметаў, у тым ліку сусветная гісторыя, эканамічная геаграфія замежных краін.
1927 год. Нарадзіўся Валерый Міронаў (1927–2008).
Беларускі артыст балета, педагог. Народны артыст.
Скончыў Маскоўскае харэаграфічнае вучылішча. Служыў у Дзяржаўным тэатры оперы і балета Беларусі, выкладаў у Беларускім харэаграфічным вучылішчы.
Танцоўшчык пераважна лірычнага плана, з рамантычнай накіраванасцю. Мастацтва Міронава вызначалі пераканальнасць у раскрыцці ўнутранага свету персанажаў, чысціня і лёгкасць выканання, высокая тэхніка дуэтнага танца.
У нацыянальных балетах стварыў рэльефныя вобразы Васіля («Князь-возера» В. Залатарова), Алеся («Святло і цені» Г. Вагнера).
Да найбольш значных творчых дасягненняў артыста належаць партыі Зігфрыда, Дэзірэ, Прынца («Лебядзінае возера», «Спячая прыгажуня» і «Шчаўкунок» П. Чайкоўскага), Вацлава («Бахчысарайскі фантан» Б. Асаф’ева), Гармодыя («Спартак» А. Хачатурана) і іншыя.
Лідзія Ражанава і Валер Міронаў.
1947 год. Нарадзіўся Валерый Славук.
Беларускі мастак, педагог, прафесар. Заслужаны дзеяч мастацтваў.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут.
Працуе ў станковай і кніжнай графіцы. Шырока вядомыя яго ілюстрацыі да беларускіх народных казак «Удовін сын», «Піліпка-сынок», «Алёнка», да кніг «Айвенга» В. Скота, «Чорны млын» Ю. Брэзана, «Шляхціц Завальня» Я. Баршчэўскага, «Вясна ўвосень» У. Караткевіча, да кнігі «Чароўны свет» і мноства іншых. Вялікую папулярнасць набылі ілюстрацыі В. Славука да двухтамомнага энцыклапедычнага выдання «Беларускі фальклор». Сярод станковых работ: «Казкі летняга дня», «Пасля навальніцы», «Збор ягад», «На выпасе».
1973 год. Памёр Язэп (Восіп) Дыла (1880–1973).
Беларускі пісьменнік і культурны дзеяч.
Вучыўся у Слуцкай гімназіі, сябраваў з Альгердам Абуховічам. Выключаны з Юр’еўскага ветінстытута за ўдзел у студэнцкіх хваляваннях.
Працаваў у газеце «Северо-Западный край» (Мінск), у выдавецтвах Пецярбурга, Арэнбурга, Казані, Масквы, быў асабіста знаёмы з А. Купрыным, Л. Андрэевым, М. Арцыбашавым і іншымі рускімі пісьменнікамі. У снежні 1917 удзельнічаў у І Усебеларускім з’ездзе.
Быў камісарам працы ў Часовым урадзе БССР, на розных кіраўнічых пасадах у Мінску, членам ЦВК БССР, дырэктарам Інстытута па вывучэнні мастацтва, дырэктарам тэатра імя Янкі Купалы, намеснікам загадчыка Белдзяржкіно, інспектарам наркамата асветы. Правадзейны член Інбелкульта. Разам з прафесарам У. Пічэтам, акадэмікам Я. Карскім распрацаваў статут Інбелкульта.
Арыштоўваўся ДПУ у 1930, 1938 гадах, высылаўся на Урал, на Волгу.
Аўтар апавяданняў, гістарычнага рамана «На шляху з варагаў у грэкі», аповесцей, п’ес, публіцыстычных артыкулаў, мемуараў, успамінаў пра Цішку Гартнага, Я. Райніса.
Даследваў узнікненне беларускага тэатра, вступаў у якасці навуковага кансультанта аднаго з першых беларускіх фільмаў – «Кастусь Каліноўскі» (1928).
Памёр у Саратаве.
1983 год. Памерла Ларыса Геніюш (Міклашэвіч, 1910–1983).
Беларуская паэтэса, грамадскі дзеяч беларускага адраджэння.
Працавала Генеральным сакратаром ураду БНР.
Была рэпрэсавана і ўтрымліваліся ў савецкіх турмах, у ГУЛАГу. Прынцыпова не прымала савецкага грамадзянства, засталася грамадзянкай Чэхаславакіі. Дом Геніюшаў у Зэльве, нягледзячы на нагляд КДБ, прыцягваў літаратараў, мастакоў, навукоўцаў.
Аўтар зборнікаў вершаў, успамінаў пра ГУЛАГ. У 1967 годзе пры садзейнічанні Максіма Танка надрукаваны яе першы ў савецкай Беларусі зборнік «Невадам з Нёмана». Доўгі час Ларысе Геніюш дазвалялі выступаць толькі як дзіцячай пісьменніцы, яна апублікавала дзве кніжкі вершаў для дзяцей «Казкі для Міхаські», «Добрай раніцы, Алесь». Пасмяротна былі выдадзены найбольш поўныя і значныя зборнікі яе твораў.
Яе вершы меладычныя, прасякнуты фальклорнымі ўплывамі. На яе вершы напісаны песні.
У яе гонар у 2003 годзе пастаўлены помнік пры Зэльвенскай царкве Святой Жываначальнай Тройцы, але ён знік 30 сакавіка 2023 года.
2010 год. Нацыянальны банк Беларусі ўвёў у абарачэньне памятныя манеты «Грунвальдская бітва. 600 год» па прапанове Таварыства беларускай мовы (зачынена ў 2021 годзе).
Супрацоўнікі Цэнтра ў 2022 годзе абследавалі 82 389 тэрыторый і аб’ектаў. Парушэнні выяўлены на 22 371 (на кожным трэцім аб’екце).
За парушэнні, у тым ліку паўторна, санітарна-эпідэміялагічнага дабрабыту насельніцтва вынесена 543 пастановы аб накладанні штрафу, да дысцыплінарнай адказнасці прыцягнута 120 вінаватых асоб, кіраўнікам арганізацый, прадпрыемстваў выдадзена 5 969 прадпісанняў, рэкамендацый.
Акрамя гэтага ліквідавана 623 несанкцыянаваныя звалкі.
З года ў год парушаюцца правілы ўтрымання кантэйнерных пляцовак, прылеглых да іх тэрыторый, несвоечасова вывозіцца смецце, адыходы, утвараюцца несанкцыянаванныя звалкі.
Дарэчы, у найбліжэйшы час бабруйчане атрымаюць новы смеццеперапрацоўчы завод.
Да Сусветнага дня барацьбы з сухотамі 24 сакавіка, Магілёўскі абласны цэнтр гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя, апублікаваў дадзеныя па гэтаму захворванню.
Спецыялісты Цэнтра канстатуюць, што найбольш высокі ўзровень захворвання на сухоты адзначаецца ў Гомельскай і Магілёўскай абласцях. Ён перавышае сярэднерэспубліканскі паказчык. Пры гэтым, канкрэтных актуалізаваных дадзеных па захворваемасці Цэнтр не прыводзіць.
Вядома, што ў дакавідны перыяд, паводле дадзеных за 2018 год паказчык захворваемасці складаў 24 чалавекі на 100 000 насельніцтва, тады было выяўлена 259 новых хворых (гэта дадаткова 2,4, або 10%, на 100 000), з якіх трое – дзеці. Найбольш праблемнымі ў той год былі Слаўгарадскі, Чэрыкаўскі і Касцюковіцкі раёны.
Па стану на 2023 год смяротнасць ад сухотаў у Магілёўскай вобласці за апошнія 10 гадоў знізілася на 84% і склала 1,2 на 100 000 жыхароў (у 2018 годзе – 2,9 на 100 тыс. жыхароў).
Сухоты, якія вядомы са старажытнасці, застаюцца адной з вядучых прычын смяротнасці ад інфекцыйных хвароб у свеце.
Нягледзячы на вялікія поспехі медыцыны ў дыягностыцы і лячэнні, хвароба займае 1-е месца па смяротнасці сярод інфекцыйных захворванняў.
Прагназуецца, што ў выніку пандэміі COVID-19 істотна вырасце захворванне і смяротнасць ад сухотаў. Смяротнасць можа павялічыцца на 13%, што можа даць у свеце дадатковыя 1 400 000 ахвяр у 2022-2025 гадах.
Больш за ўсіх працавала крам і кропак грамадскага харчавання з парушэннямі ў Чавускім раёне – 9, у тым ліку ў саміх Чавусах сем. У Магілёўскім раёне – 4, у тым ліку і ў кавярні “Любужскі замак”, Горацкім – 4.
Тыповы набор тавараў з парушэннямі
З парушэннямі тэрмінаў рэалізацыі і правіл захоўвання гандляваліся, галоўным чынам, мясныя паўфабрыкаты, кандытарскія і хлебабулачныя вырабы, прэсервы з рыбы, рыбная прадукцыя, безалкагольныя напоі, малочная прадукцыя, яйкі,
Парушаюць крамы не толькі райспажыўтаварыствы, але і «Еўраопт»
Парушэнні дапусцілі не толькі крамы, якія належаць райспажыўтаварыствам, «Роднаму куту», індывідуальным прадпрымальнікам, ЗАТ «Дабраном», але і сетцы «Еўраопт» (дзве крамы ў г. Асіповічы).
Больш за ўсё наркаманаў у Магілёўскай вобласці – у Бабруйску, Магілёве і Асіповічах.
Паводле афіцыйнай статыстыкі, за 2022 год наркалагічнай службай вобласці ўзята пад назіранне 293 наркаспажыўцы (за 2021 год – 231). Рост на 71% – прыводзіць дадзеныя Магілёўскі абласны цэнтр гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя
Узята пад дыспансернае назіранне з залежнасцю ад наркатычных сродкаў 49 чалавек (за 2021 год – 30), то бок маецца рост паказчыка на 63%.
Пад прафілактычнае назіранне ўзята спажыўцоў наркатычных сродкаў 244 чалавек (за 2021 год – 201) – больш на 21%. У тым ліку непаўналетніх – 17. Зза 2021 год было 14, гэта дэманструе рост паказчыка на 21%.
На 1 сакавіка 2023 пад наглядам наркалагічнай службы вобласці знаходзіцца 656 спажыўцоў наркатычных сродкаў (год назад іх было 644 чалавек), у тым ліку на дыспансерным уліку з залежнасцю ад наркатычных сродкаў – 285 чалавек (у 2022 годзе – 318), пад прафілактычным назіраннем – 371 чалавек (2022 год – 326) і тут рост паказчыка складае 13,8%. Сярод апошніх – 11 непаўналетніх асоб, як і ў мінулым годзе.
Найбольшая колькасць наркаспажыўцоў, якія знаходзяцца пад наглядам наркалагічнай службы, жывуць у Бабруйску – 52,9% (347 чалавек), Магілёве – 23,5% (154) і Асіповічах – 8,2% (54).
Сярэднестатыстычны наркаспажывец у Магілёўскай вобласці – гэта мужчына 30-50 гадоў, гараджанін, раней судзімы, з сярэдняй або сярэдне-спецыяльнай адукацыяй, не жанаты, беспрацоўны.
Штогод у Беларусі памірае да 100 чалавек ад перадазіроўкі наркотыкаў. Праблема наркаманіі ідзе поруч з праблемай распаўсюджвання ВІЧ-інфекцыі, вірусных гепатытаў.
У краіне назіраецца тэндэнцыя амаладжэння асоб, якія дапускаюць немедыцынскае спажыванне наркотыкаў. Сведчаннем таго з’яўляецца павелічэнне колькасці выяўленых нарказлачынстваў, учыненых з удзелам непаўналетніх.
Аналіз наркасітуацыі ў краіне паказвае, што наркаманы раней аддавалі перавагу марыхуане, гераіну, метадону. У цяперашні час шырокае распаўсюджванне сярод наркаспажыўцоў атрымалі сінтэтычныя псіхастымулятары – альфа-pvp і мефедрон.
У Бабруйску з продажу канфіскавалі няякасную шклоамывальную вадкасць расійскай вытворчасці – паведамляе БЕЛТА. Яна не адпавядае заяўленным уласцівасцям, утрыманне метылавага спірту ў 416 разоў перавышае норму, пагэтаму яна небяспечная для здароўя кіроўцаў і пасажыраў, шкодная для сістэмы астуджэння рухавіка ўнутранага згарання.
Падчас праверкі Магілёўскай абласной інспекцыяй Дзяржстандарта аднаго з прыватных гандлёвых аб’ектаў у продажы была выяўленая шклоамываючая нізказамярзальная вадкасць расійскай вытворчасці.
Устаноўлена, што вытворца наўмысна падмануў спажыўцоў: тэмпература крышталізацыі склала -13,5°С, а не -30°С заяўленных у маркіроўцы, метылавы спірт не заяўлены, а насамрэч яго змест у 416 разоў перавышаў норму, устаноўленую ў Беларусі для гэтай прадукцыі.
Эксперты зрабілі выснову, што такая шклоамывальная вадкасць можа сур’ёзна пашкодзіць сістэмы астуджэння рухавіка ўнутранага згарання, нанесці шкоду стану і здароўю людзей, бо ўдыханне пары метылавага спірту можа прывесці да страты самакантролю пры кіраванні транспартным сродкам ад выкліканых галаўнога болю, галавакружэння, паслаблення зроку і прытуплення рэакцыі.
Дзяржстандарт забараніў увоз і рэалізацыю гэтай прадукцыі.
У Магілёве канфіскавалі з продажу карамель з сінтэтычным фарбавальнікам з Расіі.
Як паведамілі ў Дзяржстандарце, падчас праверкі адной з крам Магілёва ў продажы знайшлі небяспечную карамель з фруктова-ягадным начыннем з густам «Кавун» расійскай вытворчасці. Даследаванне карамелі паказала, што цукеркі не адпавядаюць патрабаванням “аб бяспецы харчовай прадукцыі”, а таксама патрабаванням “аб бяспецы харчовых дабавак”.
У складзе карамелі знайшлі незаяўлены ў маркіроўцы сінтэтычны фарбавальнік понсо 4R (Е124) у колькасці 11,2 мг/кг. А ў інфармацыі аб саставе прысмакаў быў указаны зусім іншы фарбавальнік. А яшчэ на цукерках не было папераджальнага надпісу аб тым, што прадукт змяшчае фарбавальнік, які можа аказваць негатыўны ўплыў на актыўнасць і ўвагу дзяцей.
Цяпер увоз і продаж гэтых прысмакаў у Беларусі забаронены. Спажыўцам трэба быць уважлівымі, кармель можа яшчэ заставацца на паліцах іншых крамаў.
