Да Сусветнага дня барацьбы з сухотамі 24 сакавіка, Магілёўскі абласны цэнтр гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя, апублікаваў дадзеныя па гэтаму захворванню.
Спецыялісты Цэнтра канстатуюць, што найбольш высокі ўзровень захворвання на сухоты адзначаецца ў Гомельскай і Магілёўскай абласцях. Ён перавышае сярэднерэспубліканскі паказчык. Пры гэтым, канкрэтных актуалізаваных дадзеных па захворваемасці Цэнтр не прыводзіць.
Вядома, што ў дакавідны перыяд, паводле дадзеных за 2018 год паказчык захворваемасці складаў 24 чалавекі на 100 000 насельніцтва, тады было выяўлена 259 новых хворых (гэта дадаткова 2,4, або 10%, на 100 000), з якіх трое – дзеці. Найбольш праблемнымі ў той год былі Слаўгарадскі, Чэрыкаўскі і Касцюковіцкі раёны.
Па стану на 2023 год смяротнасць ад сухотаў у Магілёўскай вобласці за апошнія 10 гадоў знізілася на 84% і склала 1,2 на 100 000 жыхароў (у 2018 годзе – 2,9 на 100 тыс. жыхароў).
Сухоты, якія вядомы са старажытнасці, застаюцца адной з вядучых прычын смяротнасці ад інфекцыйных хвароб у свеце.
Нягледзячы на вялікія поспехі медыцыны ў дыягностыцы і лячэнні, хвароба займае 1-е месца па смяротнасці сярод інфекцыйных захворванняў.
Прагназуецца, што ў выніку пандэміі COVID-19 істотна вырасце захворванне і смяротнасць ад сухотаў. Смяротнасць можа павялічыцца на 13%, што можа даць у свеце дадатковыя 1 400 000 ахвяр у 2022-2025 гадах.
Выступаючы перад Рэспубліканскім саветам па гістарычнай палітыцы пры Адміністрацыіі Лукашэнкі яе кіраўнік Ігар Сергеенка заявіў, што будзе «разгледжана пытанне транслітарацыі ў геаграфічных назвах вуліц і населеных пунктаў з выкарыстаннем рускай мовы”, бо быццам бы “паступаюць звароты грамадзян па гэтым пытанні, і мы вырашылі разгледзець яго і ўнесці яснасць, як далей выкарыстоўваць рускую мову ў назвах вуліц, населеных пунктаў, у транспарце».
Наш каментар. Цяжка зразумець ход думак чыноўнікаў, але хутчэй за ўсё, гаворка ідзе пра тое, што камусьці не даспадобы назвы вуліц і населеных пунктаў на беларускай мове і іх дубліраванне на лацінцы. Але тут нюанс: няма ў Беларусі рускіх назваў населеных пунктаў – усе яны беларускія.
Падача назваў на лацінцы – нармальная сусветная з’ява, тым больш што Беларусь знаходзіцца ў цэнтры Еўропы, на перакрыжаванні шляхоў зносін.
Усе такія назвы на лацінцы рабіліся паводле “Інструкцыі па транслітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь літарамі лацінскага алфавіта”— метада запісу лацінскім пісьмом беларускіх геаграфічных назваў.
Сама Інструкцыя была ўхвалена пастановай Дзяржаўнага камітэта па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі Рэспублікі Беларусь за № 15 ад 23 лістапада 2000 года. Апошнія змены ў яе ўносіліся 11 чэрвеня 2007 года.
У лютым 2013 года інструкцыя была рэкамендаваная Арганізацыяй Аб’яднаных Нацый у якасці міжнароднай сістэмы раманізацыі беларускіх геаграфічных назваў.
Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с.
Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с.
Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006. — 382 с.
Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. —Мн.: Тэхналогія, 2004.—469 с..
Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с.
Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с.
Усе назвы нарматыўных даведнікаў даваліся на беларускай мове кірыліцай, лацінкай і на рускай мове і ніякай асаблівай крытыкі не выклікалі, а наадварот былі ўхвалены, як узорныя, ААН.
Калі будуць зрусіфікаваны назвы населеных пунктаў краіны, то будзе поўнасцю разбурана нацыянальная тапанімічная прастора, якая з’яўляецца элементам гістарычнай спадчыны.
Спяшацца з высновамі не будзем, трэба выслухаць мовазнаўцаў з акадэмічных інстытутаў, членаў тапанімічных камісій пры Савеце Міністраў і Акадэміі навук.
Пільныя чытачы MOGILEV.MEDIA адзначылі дзіўны стан аднаго з адметных гарадскіх дамоў. Былая гасцініца “Днепр”, а цяпер офісны будынак, настолькі набраўся смеццем, што на яго архітэктурных выступах пачалі расці дрэвы.
Будынак гасцініцы “Днепр” быў узведзены на месцы Іосіфаўсакага сабора, знесенага савецкімі ўладамі ў 1938 годзе. Будаўніцтва гасцініцы было запраектавана ў межах даваеннага плана па пераносу сталіцы БССР з Мінска ў Магілёў. Архітэктурны стыль, у якім выканана былая гасцініца – блізкі да канструктывізма, але пабудова не мае ахоўнага статуса і не залічаная ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей.
Гітары на вуліцах сыходзяць у мінулае, адзначае аўтар здымка і відэа, зробленых у Магілёве на мясцовай пагулянцы.
Па ягоных словах на пешаходную вуліцу вяртаюцца музыкі. Іх становіцца ўсё больш. Калі раней, заўважае ён, на вуліцы спявалі пераважна пад гітару, то цяпер даюць канцэрты невялікія музычныя калектывы.
«У вуліцы з’яўляецца свой калектыўны голас. Адметны музычны і непаўторны», – піша магілёвец.
Горад святкуе афіцыйны Дзень незалежнасці. Урачыстасці трываюць не першы дзень. Кожны куток гарадскога цэнтру адведзены пад імпрэзы.
Сёння, 2 чэрвеня, гараджане пабачылі ў цэнтры апранутых у вайсковае землякоў. Яны прадстаўлялі два варожыя бакі: савецкіх салдат і салдат вермахту.
Пакуль «на фронце было зацішша» удзельнікі тэатральнай пастаноўкі пакурвалі і пазіравалі фатографам. На сцэне ж дэманстравалі зухаватасць і прагу да перамогі.
«Ваенны» Магілёў гатовы адзначыць Дзень незалежнасці Беларусі.
Каля абласнога мастацкага музея імя Паўла Масленікава выстаўлена вялізнае крэсла для гігантаў. Яно прыцягвае ўвагу магілёўцаў і выклікае шматлікія пытанні.
Памеры крэсла сапраўды ўражваюць. Вышыня яго большая за 2 метры. Проста забрацца на крэсла звычайнаму чалавеку зусім не проста, а для большасці мінакоў немагчыма. Таму натуральна ўзніклі самыя розныя, часам экзатычныя версіі прычын яго ўсталявання.
Версія пра жаданні магілёўцаў патрапіць у кнігу рэкордаў Гінеса аказалася лагічнай па накіраванасці думкі, але непраўдзівай. У свеце ёсць і большыя крэслы для гэтых мэтаў.
Таксама не спраўдзілася здагадка пра з’яўленне ў Магілёве новага Гулівера і атракцыён з ім.
Усё аказалася больш банальна. Крэсла з’яўляецца адметным вялікім магнітам, які павінен заманіць у музей наведвальнікаў.
Справа ў тым, што ў Магілёўскім абласным мастацкім музеі імя П.У.Масленікава працуе інтэрактыўная выстава “Экспірыментус”. Па сутнасці, гэта не выстава, а незвычайная экспазіцыя прыбораў і прылад, якая дэманструе фізічны бок разнастайных і дзіўных па прыгажосці з’яў. Наведвальнікам гэтага праекту адкрыюцца розныя законы фізікі, прыродныя з’явы, аптычныя ілюзіі, прынцыпы працы тэхнічных прылад і шматлікае іншае.
Выстава – гэта яшчэ і займальная вольная гадзіна для ўсёй сям’і, дзе навочна дэманструюцца прыродныя з’явы і заканамернасці. Як кажуць арганізатары, тут вялікая колькасць экспанатаў, якія не толькі можна, але і трэба чапаць, круціць, націскаць. Усе наведвальнікі нечакана для сябе становяцца даследчыкамі дзіўнага і незвычайнага.
Дзецям да 7 гадоў уваход толькі ў суправаджэнні дарослых!
А стул? Ён проста ўсталяваны замест рэкламнага шчыта. І слава Богу, што арганізатарам выставы хапіла розуму не быць банальнымі і ў гэтай частцы свайго праекту.
Будынкі ў гістарычным цэнтры горада – а ў гэты абшар уваходзіць уся тэрыторыя ад парка імя М. Горкага да лініі вуліцы Міронава – пачалі паступова пазбаўляцца ад рэкламных шчытоў, наклеек на вокнах і вывесак, якія парушаюць эстэтычнае ўспрыяцце помнікаў архітэктуры. Усяго ў горадзе каля 170 такіх помнікаў, і яны пераважна сканцэнтраваны на вуліцах Ленінскай, Першамайскай, Пажарным завулку.
