А еще в Могилеве – поминают жертв сталинских репрессий.
Официальная дата осенних Дедов в государственном календаре Беларуси 2 ноября, хотя православное население традиционно отмечают праздник 5 ноября, на Дмитровскую родительскую субботу.
Осенние деды отличаются от Радуницы тем, что весной ходят в гости к своим предкам, а осенью символично приглашают их за свой стол. Это семейный обряд во время которого собирается и объединяется весь род.
На Деды традиционно накрывали богатый стол из нечётного количества блюд, к которым относятся мясо, кутья, блины, яичница и другие обрядовые блюда. В специальную посуду откладывались небольшие части еды и до утра не убирали
В Могилёве есть также памятное место для уничтоженных во времена большевистского террора людей. На проспекте Димитрова возле кольца Мясокомбината стоит памятный крест. Именно к нему в былые времена собиралось множество людей и поминали незаслуженно убиенных.
Крест стоит над бывшим карьером. Дело в том, что когда в советские времена из карьера брали песок, то начали появляться части костей с явными пулевыми отметками. Было заведено уголовное дело, создана специальная комиссия, но итогов ее работы до сих пор не опубликовали.
Уже замечено, что с каждым годом меньше и меньше приходит людей сюда. Но вот кто-то положил гвоздики, а кто-то зажёг свечу. Значит помнят и обязательно кто-то придёт и в последующие годы.
Чытачы Магілёў.media дасылаюць фотаздымкі з тым, як адзначаюць у Магілёве Дзень народнага адзінства. Найперш яны звяртаюць увагу на тое, што прадаецца ў разгорнутых паветках. На думку чытачоў, выбар тавараў ілюструе, што адзінай канцэпцыі адзначэння «прыдуманага свята» не існуе.
Чытачы пішуць, што найбольш іх уразіла падрыхтаваная да Дня народнага адзінства прадукцыя мясцовага прадпрыемства «Дамачай». Да 17 верасня хлебапёкі нагатавалі пернікаў з беларускай і расійскай атрыбутыкай.
«Як увязваюцца расійскія сімвалы з беларускім народным адзінствам, незразумела», – дзівіцца аўтары допісаў.
Яны дапускаюць, што рамеснікам улады загадалі прадаваць вырабы ў цэнтры гораду. Апоўдні на месцах імпрэзаў людзей было вобмаль. Горад, нібы, вымер, а рамеснікі са сваім таварам сумавалі, пішуць у Магілёў.media чытачы.
«Людзі заканчваюць працы на дачах, надвор’е добрае. Так ужо павялося, што свята ўспрымаецца ў нас святам, калі выхадны», – адзначана ў адным з допісаў.
Дзень народнага адзінства ідэолагі рэжыму Лукашэнкі прыдумалі ў адказ на масавыя пратэсты 2020 году. Упершыню яго адзначылі ў 2021 годзе. Яго святкаванне складалася з імпрэзаў дзяржаўных структураў і праўладных грамадскіх арганізацыяў. Сярод іншага яно ўключыла ў сябе правядзенне флэшмобаў з дзяржаўнай сімволікай. Сёлетнія імпрэзы больш маштабныя.
У Магілёве ў 2021 годзе пляцоўку, дзе збіраліся годам раней пратэстоўцы, гарвыканкам назваў Плошчай адзінства. На ёй улады праводзяць дзяржаўныя мерапрыемствы.
Дзень народнага адзінства ўвязаны з уварваннем Савецкага Саюзу ў Польшчу ў 1939 годзе. Польшча тады з 1 верасня баранілася ад гітлераўскай Нямеччыны, якая атакавала яе з Захаду. Савецкі Саюз ударыў праз 17 дзён з Усходу.
Савецкі Саюз і гітлераўская Германія былі хаўруснікамі. 23 жніўня 1939 гэтыя дзве краіны падпісалі пагадненне, якое падзяліла сферы ўплыву ў сумежных краінах. Усё, што знаходзілася паміж Рэйхам і СССР, было падзелена. Гэты пакт развязаў Другую сусветную вайну.
Дзве часткі Беларусі ў выніку захопу ўсходніх земляў Польшчы аб’яднаналіся. Іх падзел быў узаконены Рыжскай дамоваю 1921 году. Да Польшчы адышла тады заходняя Беларусь, а Ўсходняй яе часткаю завалодала Савецкая Расія.
У 1939-ым услед за Чырвонай арміяй на новыя тэрыторыі прыйшлі падраздзяленні савецкіх карных органаў, якія распачалі тэрор супраць насельніцтва.
На тое, што расійская сімволіка ў кіёсках «Магілёўсаюздруку» вывешаная на самых бачных месцах звярнулі ўвагі чытачы Магілёў.media. Адна з чытачак у допісе адзначыла, што расійскія сцяжкі прадавалі ў кіёсках і раней, але іх пакідалі ў баку «ад вачэй пакупнікоў». Цяпер жа імі сталі ўпрыгожваць вітрыну.
«Ужо і збанкрутавалі, але чым гандлююць», – пракаментавала аўтарка фотаздымка з расійскай атрыбутыкай.
Кіёск з расійскай сімволікай у вітрыне стаіць на плошчы Арджанікідзэ.
Дзень народнага адзінства ідэолагі рэжыму Лукашэнкі прыдумалі ў адказ на масавыя пратэсты 2020 году. Упершыню яго адзначылі ў 2021 годзе. Яго святкаванне складалася з імпрэзаў дзяржаўных структураў і праўладных грамадскіх арганізацыяў. Сярод іншага яно ўключыла ў сябе правядзенне флэшмобаў з дзяржаўнай сімволікай.
У Магілёве ў 2021 годзе пляцоўку, дзе збіраліся годам раней пратэстоўцы, гарвыканкам назваў Плошчай адзінства. На ёй улады праводзяць дзяржаўныя мерапрыемствы.
Справу аб банкруцтве акцыянернага таварыства «Магілёўсаюздрук» цяпер разглядае Эканамічны суд Магілёўскай вобласці. Манапаліст продажу газетаў і іншай прадукцыі вінаваты крэдыторам 5 160 864,45 рублёў і супраць яго распачата 130 працэсаў прымусовага спагнання даўгоў.
Горад расіяне сталі «віншаваць» з 233-годдзем абстрэлам уночы. Адна з ракет пацэліла ў старое, спісанае судна, што выклікала шквал жартаў. Страляніна па Мікалаеве абышлася без ахвяр.
Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.
Паводле кіраўніка абласной ваеннай адміністрацыі Віталія Кіма, Мікалаеўзазнаў абстрэл блізу гадзіны ночы. Атакаваныя былі таксама і паселішчы вобласці.
Пашкоджаныя прыватныя жылыя дамы, прыватныя прадпрыемствы, транспартныя сродкі і іншыя аб’екты інфраструктуры, дадае выданне «Новости N».
img.novosti-n.org
Адна з першых выпушчаных ракет па Мікалаеве трапіла ў спісанае судна. Яно перавярнулася і затанула. Пашкоджанні атрымаў і сам прычал.
Судна ўжо даўно было выведзена з эксплуатацыі і стаяла ля прычала ў чаканні ўтылізацыі на металалом. Папярэдне вядома, што расіяне выпусцілі па ім ракету С-300.
img.novosti-n.org
«Сёння акупанты вырашылі «павіншаваць» Мікалаеў з Днём гораду. Рашысты ўдарылі ракетамі, аднак яны зноў змарнавалі сілы і грошы на «вельмі важны абʼект», – адрэагаваў на затапленне судна прэс-афіцэр абласной ваеннай адміністрацыі Дзмітрый Пляцянчук.
«Арыгінальна (не) расійскія акупанты павіншавалі з 233-годдзем горад карабелаў, затапіўшы старое спісанае судна сваёй ракетай. Сімвалісты хр*новы. Шалеюць ад сваёй немачы», – адзначыў ён.
Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.
31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.
Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.
Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.
Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».
На ўсцяж рускамоўнае свята прыйшло некалькі сот чалавек. Шмат дзяцей.
Хто на свяце найбольш чаканы, гаварылася ў яго анонсах.
«У скверы 40-годдзя Перамогі адбудзецца гарадское свята «Здравствуй школа!» для першакласнікаў, чые бацькі з’яўляюцца членамі РГА «Белая Русь», паведамляў «Веснік Магілёва.
Адзначалася, што ў скверы «40-годдзя Перамогі» будзе арганізавана дэгустацыя прадукцыі мясцовых прадпрыемстваў. Сярод іх згадваліся «Фабрыка марожанага» і «Бабушкіна крынка», якія вырабляюць шмат смачнага для дзяцей.
Свята абвясцілі ў рамках рэспубліканскай акцыі “Соберем портфель вместе”, накіраванай на дапамогу ў набыцці школьных прылад.
Некаторыя з удзельнікаў былі здзіўленыя адсутнасцю беларускамоўных выступленняў, але, па іх словах, дзятва не сумавала. Кожны знаходзіў сабе занятак.
Гурковая тэма для мясцовых жыхароў брэндавая з часоў першай згадкі пра тутэйшыя агуркі ў 1526 годзе нямецкім паслом Жыгімонтам Герберштэйнам.
Дыпламат здзівіўся масаваму захапленню насельніцтвам гэтых мясцін агуркамі. Пра шклоўскія гуркі, як іх тут называюць, напісана ў Баркулабаўскім летапісе.
У цэнтры гораду ў 2007 годзе паставілі нават бронзавую скульптурную кампазіцыю «Агурок», якая зрабілася талісманам Шклова.
З агуркоў тут робяць мноства страў: ад агурочнага варэння, настоек да разнастайных закатак.
Свята летняга ўраджаю «Дзень агурка» адзначаюць у Шклове з 2006 года. Гараджане лічаць раённы цэнтр агурковай сталіцай Беларусі. Дагэтуль амаль усе жыхары вырошчваюць гэтую гародніну.
Праўда, калі раней ёю займаліся ледзь не ў прамысловых маштабах, то цяпер высаджваюць для сябе. На мясцовых агародах значна паменела цяпліц, а тры дзясяткі гадоў таму агуркі дапамагалі людзям разжывацца капейчынай.
Сёлета «Дзень агурка» праводзяць на пляцоўцы вакол гарадской ратушы, дзе месціцца гімназія. Гэта гістарычны і гандлёвы цэнтр Шклова.
Тут разгорнуты кірмаш, на якім можна пасмакаваць стравы з агуркоў. Арганізаваныя розныя забавы для старых і маладых.
Юбілей Асіповічы адзначылі на прамінулых выхадных – 6-7 жніўня. Паводле афіцыйнай інфармацыі, святкавалі яго з размахам.
«Сотні жыхароў гораду былі задзейнічаны ва ўрачыстым шэсці прадпрыемстваў, працоўных калектываў і грамадскіх арганізацый, – паведаміламясцовая раёнка. – На галоўнай плошчы гораду яблыку не было дзе ўпасці. Прыкавала ўвагу шматлікіх гледачоў сваім выступленнем рота Ганаровай варты Мінскай ваеннай камендатуры ў суправаджэнні ваеннага аркестра».
Асіповічы, як “цэнтр сусвету”
Асіповічы, адзін з самым «маладых» райцэнтраў Магілёўшчыны, але пасля Магілёва і Бабруйску – найвялікшы горад рэгіёну. Тут жыве амаль 30 тысяч чалавек.
Асіповічы буйны чыгуначны вузел. Цягнікі разыходзяцца тут на захад у бок Слуцка, поўнач – у Мінск, поўдзень – у Бабруйск і Гомель і на ўсход у Магілёў. Ад Асіповічаў да сталіцы 90, а да Магілёва – 140 кіламетраў.
Лічыцца, што ад 18 стагоддзя на месцы Асіповіч была аднайменная вёска. Яе насельніцтва займалася земляробствам, рыбалоўствам, паляваннем ды сплаўляла лес. З гістарычных звестак вядома, што ў 1777 годзе ў ёй было 16 сялянскіх двароў. Ёю валодаў Дамінік Еранім Радзівіл – апошні прадстаўнік нясвіжскай мужчынскай лініі роду Радзівілаў.
Чым славуты Дамінік Еранім Радзівіл
З 1810 году ён служыў у войску Княства Варшаўскага, меў званне палкоўніка. У чэрвені 1812 годзе наперадзе свайго палку ачоліў урачысты ўваход войскаў Напалеона ў Вільню, калі той паабяцаў свабоду і незалежнасць Вялікаму Княству Літоўскаму і Рэчы Паспалітай.
Дамінік Еранім Радзівіл удзельнічаў у напалеонаўскай выправе на Маскву, за ўдзел у бітве пад Смаленскам узнагароджаны Ордэнам Ганаровага легіёну.
З кастрычніка 1812 году атрымаў званне маёра Імператарскай Гвардыі, браў удзел у бітве пад Ліпскам. Атрымаўшы цяжкую кантузію ў бітве пад Ханаў, памёр у Францыі 11 лістапада 1813 году.
Улады Расейскай імперыі арыштавалі маёнткі Дамініка Радзівіла за ўдзел яго ў вайне на баку Напалеона.
З вёскі да гораду…
Асіповічы разрасліся да памераў мястэчка, а затым гораду падчас будаўніцтва Лібава-Роменскай чыгункі ў другой палове XIX стагоддзя. Асіповічы – сталі першым паселішчам сучаснай Магілёўшчыны, дзе праклалі чыгунку. У Магілёве тагачасная прыкмета цывілізацыі з’явілася толькі напачатку 20 стагоддзя.
Асіпаўчане лічаць сімвалам гораду помнік паравозу, а дзень чыгуначніка святкуюць тут з асаблівым размахам.
Подзьвіг партызана
У 1943 годзе на станцыі Асіповічы партызан Фёдар Крыловіч знішчыў чатыры нямецкія эшалоны з палівам, снарадамі і танкамі «Тыгр». Гэтая дыверсія ў тым ліку паспрыяла перамозе Савецкіх войск у бітве на Курскай дузе.
За подзвіг Кірыловіча ўзнагародзілі ў 1949 годзе ордэнам Леніна і тое, дзякуючы заступніцтву будучага кіраўніка савецкай Беларусі Кірыла Мазурава. Помнік герою паставілі толькі ў 2009 годзе, калі Беларусь была незалежнай.
Асіповічы – горад артылерыстаў-ракетчыкаў
У Асіповічах за савецкім часам было некалькі буйных вайсковых частак. Цяпер тут дыслакуюцца артылерысты-ракетчыкі. Непадалёк ад райцэнтру распрасціраецца вайсковы палігон, які выкарыстоўваецца падчас беларуска-расійскіх манеўраў.
Фота з рэсурсаў: gzt-akray.by, planetabelarus.by, be-tarask.wikipedia.org, ekskursii.by
Мінулай ноччу беларусы шукалі таямнічую папараць-кветку са спадзевам, што яна прынясе ім шчасце.
Купальскі Мсціслаў
На Магілёўшчыне купалле, якое мае быць напоўненае эратызмам і таямнічасцю, адзначалі ў райцэнтрах. Ва ўмовах татальнага падпарадкавання ўладнай вертыкалі і праграме купальскага фэсту пад Шкловам, рэліктавымі і тым больш каштоўнымі выглядаюць спробы захаваць традыцыю народных гулянняў менавіта ў глыбінцы.
mstlife.by
Таму, Магілёў.media зазірнуў на купалле ў Мсціслаў. На фотаздымках, на сайце мясцовай раёнкі «Святло Кастрычніка», свята падавалася цнатлівым: традыцыйныя сцэны з выступленнямі самадзейных артыстаў, забавы для дзяцей і дарослых.
Усё выглядала б будзённа, каб не група дзяўчат, якія агаліўшы ногі, увайшлі ў раку, каб кінуць у яе купальскі вянок. Купальскага качання ў расе аголеных маладзіц камера не выхапіла. Па-за ўвагай засталася вандроўка ўдзельнікаў у лес па папараць-кветкі.
Асаблівасці святкавання купалля беларусамі
Першапачаткова паганскае свята трывала ўвайшло ў народны каляндар. У ноч з 6 на 7 ліпеня купалу славяць Хрысціяне праваслаўнай традыцыі.
У архаічныя часы яно святкавалася ў дзень летняга сонцастаяння, якое прыпадае на 23 чэрвеня. У гэты ж дзень цяпер адзначаюць Купалле ў заходніх рэгіёнах краіны, дзе больш распаўсюджанай застаецца каталіцкая святочная традыцыя.
Праваслаўнае насельніцтва перанесла святкаванне на ліпень у сувязі з выкарыстаннем юліянскага календара.
На купалу палявыя зёлкі напаўняцца цудадзейнымі ўласцівасцямі.
Лічыцца, што на купалу ўсе жыццятворныя сілы зямлі набываюць найбольшую моц. Палявыя зёлкі напаўняцца цудадзейнымі ўласцівасцямі. Таму, ад раніцы, калі яшчэ не спала раса, дзяўчаты і жанчыны збіралі купальскае разнаквецце – купальскія зёлкі.
Яны захоўваліся ў доме на працягу ўсяго года як надзейны лекавы сродак і абярэг ад рознай злыбяды. Звітыя з кветак вянкі былі абрадавым галаўным уборам і сімвалізавалі дзявоцкую чысціню. На іх таксама варажылі пра будучую шлюбную долю.
Хрысціяне праваслаўнай традыцыі адзначаюць свята Купалля ў ноч з 6 на 7 ліпеня. Гэтае першапачаткова паганскае свята трывала ўвайшло ў народны каляндар.З 2010-х гадоў яно паступова ператварылася ў афіцыйнае дзейства, якое мала чым нагадвае старажытнае купалле.
У архаічныя часы яно святкавалася ў дзень летняга сонцастаяння, якое прыпадае на 23 чэрвеня. У гэты ж дзень зараз святкуюць Купалле ў заходніх рэгіёнах краіны, дзе больш распаўсюджанай застаецца каталіцкая святочная традыцыя. Праваслаўнае насельніцтва змясціла святкаванне Купалля на ліпень у сувязі з доўгім выкарыстаннем юліянскага календара.
kormanews.by
На Магілёўшчыне пачынаючы з 2010-х гадоў гэтае свята паступова ператварылася ў персанальнае мерапрыемства “Александрыя збірае сяброў” і перастала наогул прывязвацца да народнага календара. Сёлета “Купалле” ў Александрыі запланаванае на 9-10 ліпеня.
sp-ao.shortpixel.ai
Ва ўмовах татальнага падпарадкавання ўладнай вертыкалі праграме купальскага фэста пад Шкловам, рэліктавымі і тым больш каштоўнымі выглядаюць спробы захаваць традыцыю народных гулянняў у некаторых рэгіёнах вобласці.
Так, 6 ліпеня народнае свята Купалля пройдзе ў Дрыбіне і Мсціславе. У Дрыбіне яно пачнецца ў 21.00 на вуліцы Раснянскай. Чакаюцца тэатралізаваная праграма, купальскі касцёр, пошукі “папараць-кветкі” і дыскатэка.
Такая самая праграма запланаваная ў Мсціславе на пляжы “Пяты пясочак”, пачынаючы з 21.30.
