Сёння адбылося прызначэнне на пасаду новага дырэктара Нацыянальнага мастацкага музея Беларусі. Ім стана Ганна Конанава, мастачка з Магілёва, дачка вядомых магілёўскіх творцаў – скульптара Уладзіміра Конанава і мастачкі Галіны Конанавай.
З творчасцю дзеячоў мастацтва можна пазнаёміцца на гэтай старонцы ў Фэйсбук.
Ганна Конанава нарадзілася і пачынала вучыцца ў Магілёве, затым вучылася ў Акадэміі мастацтва ў Мінску, дзе засталася выкладаць, абараніла кандыдацкую дысертацыю і паднялася ў кар’еры да пасады прарэктара па вучэбнай працы.
У 2020 годзе, яшчэ як дэкан мастацкага факультэта Акадэміі мастацтваў, яны выступала сведкай на судзе над яе студэнтамі, што пратэставалі ў сценах вну з такімі словамі: “Жадаю распавесці сваё назіранне. Маладыя людзі ў масе сваёй паддаліся парывам старэйшых. Таму прашу даць ім шанец.”
Аб непрацягненні кантракта былому кіраўніку Нацыянальнага мастацкага музея Уладзіміру Пракапцову стала вядома на мінулым тыдні. Афіцыйнай прычынай стаў узрост – у жніўні яму споўніцца 70 гадоў. Аднак у музейных колах абмяркоўваюць, як паведамляюць крыніцы беларускіх журналістаў, што сапраўдная прычына можа быць звязана з даўнім паклёпам прапагандыстаў на музейшчыкаў.
У 2020 годзе Пракапцоў спрабаваў замяць сітуацыю з дзёрзкім вершам вядомага мастацтвазнаўцы Мікіты Моніча, але той палічыў за лепшае сысці з музея, пазней звольнілі і яго маці. З музея звольнілі дзясяткі чалавек, якія ў 2020-м выходзілі на прыступкі, каб выказацца супраць гвалту. Пракопцаў не змог іх абараніць.
На вуліцы Якубоўскага ў Магілёве арганізацыя “Жылэкспа”, якая абслугоўвае раён, пачала рамонт дзіцячай пляцоўкі, ды так і кінула. Ужо тыдзень няма ніякага руху што да работ – паведамляюць сведкі. Дзеці, тым часам, працягваюць свае забавы на пляцоўцы.
323 да нашай эры. У Вавілоне памёр Аляксандр III Вялікі, Македонскі.
Найбуйны палкаводзец старажытнага свету, цар. Памёр на 33-м годзе жыцця ад малярыі (а быць можа, і ад атруты) ў росквіце сіл і ў разгар падрыхтоўкі да новага вайсковага паходу.
Трэці па ліку Аляксандр на пасадзе цара Македоніі, воін “ад бога”, які атрымаў бліскучую адукацыю пад кіраўніцтвам Арыстоцеля.
У 338 годзе да н.э. разам з бацькам падпарадкаваў сабе ўсю Эладу, а за 13 наступных гадоў стварыў велізарную імперыю, якая распасціралася ад Істра (Дуная) да Ганга. Але спадчынніка Аляксандр не пакінуў, і з яго сыходам з жыцця дзяржава распалася на шэраг варожых адзін аднаму ўтварэнняў.
Па іншых дадзеных, вялікі палкаводзец памёр 10 чэрвеня.
1508 год. З Ліды выйшла Паспалітае рушэнне ВКЛ для дзеянняў супраць маскоўскіх войскаў.
Паспалітае рушэнне – мабілізацыя ўсіх ваеннаабавязаных краіны або аднаго ці некалькіх ваяводстваў ці паветаў, апалчэнне, агульны паход у Польшчы і ВКЛ.
Да сярэдзіны ХVІ стагоддзя паспалітае рушэнне складала аснову ўзброеных сіл ВКЛ.
Шляхецкае апалчэнне на карціне Юзафа Бранта, 1880.
1611 год. Войскі Рэчы Паспалітай пасля працяглай аблогі і генеральнага штурма вярнулі Смаленск – важны стратэгічны горад па шляху на Маскву.
Горад быў у аблозе 20 месяцаў, з 26 верасня 1609 года. Голад і эпідэміі выкасілі большую частку 80-тысячнага горада. У Смаленску засталося 8 000 чалавек, у гарнізоне – 200 ваяроў.
Горад удалося ўзяць пры дапамозе аднаго са смаленскіх баярскіх сыноў, які паказаў слабое месца ў абароне. Насупраць слабага месца ў крэпасной сцяне былі пастаўлены некалькі батарэй. Пасля некалькіх дзён абстрэлу сцяна павалілася.
У ноч на 3 чэрвеня 1611 года нашы войскі пайшлі на штурм з чатырох напрамкаў.
Смаленск гарэў. Апошнія абаронцы замкнуліся ў саборнай царкве Багародзіцы. Калі ў сабор ўварваліся вялікалітоўскія войскі, то пасадскі чалавек А. Беляніцын узяў свечку і залез у склеп, дзе захоўваўся запас пораху. Выбух быў магутным, шмат людзей загінула.
Параненага маскоўскага ваяводу Шэіна ўзялі ў палон. Пад Смаленскам нашы ваяры згубілі каля 30 000 жаўнераў – 2/3 войска.
1702 год. Нарадзіўся Міхал Казімір Радзівіл «Рыбанька» (1702-1762).
Дзяржаўны дзеяч ВКЛ, мецэнат. Найбольш уплывовы прадстаўнік роду Радзівілаў XVIII стагоддзя, адзін з найбагацейшых магнатаў Рэчы Паспалітай.
Пры звяртанні да кагосьці ўжываў ласкавае слова “рыбанька”.
Аднавіў замак ў Нясвіжы, разбураны шведамі ў 1706 годзе, дзейнасць Нясвіжскай друкарні, адкрыў Нясвіжскі кадэцкі корпус, заснаваў першыя ў ВКЛ мануфактуры, у тым ліку Слуцкую персіярню па вырабе шаўковых паясоў.
Памёр 15 мая 1762 года.
1746 год. Прадстаўленне камедыі «Дасціпнае каханне» Францішкі Уршулі Радзівіл (1705-1753).
Адбылося ў нясвіжскай летняй рэзідэнцыі Радзівілаў Альба.
Уршуля – першая ў ВКЛ жанчына-драматург, паэтэса і мастачка.
1834 год. Нарадзіўся Канстанцін Вераніцын (1834-1903).
Беларускі аграном, педагог, адзін з заснавальнікаў новай беларускай літаратуры.
Удзельнік літаратурнага жыцця сярэдзіны ХІХ стагоддзя, аўтар сатырычна-гумарыстычнай паэмы «Тарас на Парнасе».
Памёр 26 жніўня 1903 года.
У 2001 годзе на радзіме К. Вераніцына ў Астраўлянах і Гарадку пастаўлены мемарыяльныя знакі ў гонар паэмы «Тарас на Парнасе» і яе аўтара.
1888 год. Нарадзіўся Антон Аўсянік (1888-пасля 1933).
Беларускі палітык і дыпламат, дзеяч БНР, сакратар Рады БНР.
Удзельнік нацыянальна-вызваленчага руху ў Заходняй Беларусі, пасол сейма Польшчы, сябра Беларускага пасольскага клуба. У пачатку 1930-х гадоў выехаў у БССР, быў арыштаваны ў 1933 годзе. Далейшы лёс невядомы.
На фота дзеячоў БНР – 2-гі справа стоячы – Антон Аўсянік
1889 год. Нарадзіўся Павел Жаўрыд (1889-1939).
Беларускі грамадска-палітычны дзеяч, адзін з кіраўнікоў Слуцкага паўстання, журналіст.
Скончыў Слуцкую гімназію (у ёй з Фабіянам Шантырам ужо з 4 класа збіраў нелегальныя сходы, распаўсюджваў літаратуру), вучыўся ў Варшаўскім універсітэце, скончыў Віленскую вайсковую вучэльню.
Удзельнік І Сусветнай вайны, служыў у Палтаве, Туркестане, на Румынскім фронце. Быў старшынёй палкавога камітэта. Ад амаль 100 000 беларусаў-вайскоўцаў дэлегаваны на Усебеларускі з’езд 1917 года ў Менску.
Працаваў юрысконсультам Слуцкага павятовага зямельнага аддзела. У 1918 годзе ў складзе камісіі правяраў дзейнасць Слуцкай ЧК і выкрыў шматлікія злоўжыванні. У адплату за гэта быў арыштаваны ЧК, сядзеў у Слуцкай, Бабруйскай, Смаленскай турмах.
У 1920 годзе Найвышэйшай радай БНР прызначаны камісарам Случчыны, уваходзіў у склад Беларускай рады Случчыны. Адзін з кіраўнікоў Слуцкага паўстання.
Арыштоўваўся ДПУ БССР у 1930 і 1937 гадах, асуджаны да лагераў.
Памёр у ГУЛАГу.
1943 год. Польскімі падпольшчыкамі забіты Юльян Саковіч (1906-1943).
Беларускі грамадска-палітычны дзеяч, адзін з кіраўнікоў канспірацыйнай Беларускай незалежніцкай партыі і кіраўнік Беларускай Народнай Грамады.
Падчас вучобы ў Віленскім універсітэце быў членам Беларускага студэнцкага саюза, КПЗБ, Таварыства беларускай школы. Актывіст Беларускай Сялянска-Работніцкай Грамады, выдаваў разам з Г. Вялецкім у Вільні часопіс «Вольная думка» – орган беларускага студэнцтва.
Вязень Бяроза-Картузскага канцлагеру, савецкіх турмаў.
У перыяд нацысцкай акупацыі Беларусі займаў пасады ў Беларускай народнай самапомачы.
1956 год. Нарадзіўся Леанід Тараненка.
Беларускі цяжкаатлет, двухразовы чэмпіён свету.
Уладальнік 19 сусветных рэкордаў, прычым два з іх – 266 кг у штуршку і 475 кг у дваябор’і – застаюцца неперасягнутымі і сёння.
2015 год. У Тбілісі адбылася трагедыя.
У грузінскай сталіцы Тбілісі пайшоў звычайны дождж.
Тбілісцы раскрылі парасоны і працягнулі займацца сваімі штодзённымі справамі. У той момант яшчэ ніхто не ведаў, што 14 чэрвеня горад чакае самы цяжкі світанак за апошнія дзясяткі гадоў.
Экстраннае паведамленне аб паводцы прагучала толькі ў 23:00. Паводка адбылася з-за сходу апоўзня ў раку Веры, якую звычайна пераплюнуць можна, яна працякае вышэй за Тбілісі.
На горад рушылі масы вады, уперамешку з зямлёй і выдранымі з каранямі дрэвамі. Раз’юшаная Веры, накіраваўшыся да ракі Кура, зносіла ўсё на сваім шляху…
Горад ахоплівала паніка – на вуліцах на волі аказаліся львы, тыгры, ваўкі і гіены, бегемот з заапаркаў. Адзін з супрацоўнікаў заапарка быў загрызены насмерць белым тыграм.
Да гэтага часу невядомы лёс трох жыхароў горада. Ахвярамі апоўзня лічацца 19 чалавек.
2019 год. У Магілёве пабіты тэмпературны рэкорд +30,7°С.
Рэкорднай да гэтага лічылася тэмпература 30,5°С 13 чэрвеня 1959 года.
Традыцыйны чайны фестываль сямейнага адпачынку і здаровага ладу жыцця “Гарбата па-сваякоўску” пройдзе ў аграгарадку Усход Магілёўскага раёна 17 чэрвеня, піша “Прыдняпроўская ніва”.
Mogilev.media рабілі рэпартаж з мінулагодняга фестываля – атрымалася душэўна. Сёлета зноўку чакаецца масавае чаепіцце, конкурсы і выступы фальклорных калектываў.
Спецыяльна запрошнаныя госці фестывалю – артыстка беларускай эстрады Ульяна Шэлах, народны арт-гурт “Горад М”, народны шоу-балет “Крычэс”.
Да месца правядзення фестывалю ад аўтавакзала ходзіць аўтобус №238. Пачатак свята а 12-й гадзіне.
Вечарам 11 чэрвеня на вуліцы Якубоўскага ў Магілёве насмерць разбілася дзяўчынка палутара гадоў. Яна засталася разам з бабуляй у кватэры на шостым паверсе. Бацькі былі ў ад’ездзе. У нейкі момант бабуля выйшла на кухню, каб прыгатаваць ежу.
Падчас адсутнасці дарослай, дзяўчынка забралася праз канапу на падваконне, адчыніла вакно і выпала ўніз. Ад атрыманых траўмаў яна загінула – паведамляе прэс-служба Следчага камітэта.
978 год. Уладзімір Святаславіч (960-1015) абвешчаны вялікім князем кіеўскім.
У 980-я гады ён абраў хрысціянства дзяржаўнай рэлігіяй Кіеўскай дзяржавы. Вядомы ў гісторыі як Уладзімір Святы, Уладзімір Вялікі, Уладзімір Хрысціцель, у былінах – як Уладзімір Краснае Сонейка.
Уладзімір захапіў у 977 (978) годзе Полацк, забіў полацкага князя Рагвалода і яго сям’ю, акрамя дачкі Рагнеды, якую гвалтам узяў яшчэ адной жонкай.
Ад 7 жонак меў 13 сыноў і не менш за 10 дачок, у тым ліку ад Рагнеды меў Ізяслава (князь полацкі, родапачынальнік полацкай галіны Рурыкавічаў), Мсціслава, Яраслава (князя растоўскага, наўгародскага, кіеўскага), Усевалада (князя Уладзіміра-Валынскага), Прадславы, Праміславы (жонка венгерскага прынцаЛасла Лысага), Мсціславы.
Ласенка А. Уладзімір і Рагнеда, 1770 год.
1910 год. Нарадзіўся Жак-Іў Кусто (1910-1997).
Французскі акіянограф, контр-адмірал, фатограф, рэжысёр, вынаходнік, аўтар мноства кніг і фільмаў, акадэмік, дырэктар Акіянаграфічнага музея ў Манака.
Адзін з вынаходнікаў акваланга, падводных дамоў, апарата «ныраючы сподак».
Займаўся пытаннямі аховы падводнага асяроддзя.
Аўтар кніг і каля 90 дакументальных фільмаў, сярод якіх «Свет маўчання», «Залатая рыба» (прэмія «Оскар») і «Свет без сонца» («Оскар»).
Існуюць звесткі, што знакаміты вучоны і падарожнік мае беларускія карані, што быццам ягоны бацька Даніель Кусто (1878-1969) эміграваў у Францыю з Лынтупаў сённяшняга Пастаўскага раёна, перарабіў свае беларускія імя і прозвішча Даніла Куст на французскі ўзор. Хаця, верагодна, гэта толькі прыгожая легенда, бо на інтэрактыўным генеалагічным дрэве сям’і Кусто бліжэйшыя продкі Жак Іва Кусто паходзяць выключна з Францыі.
1911 год. Нарадзіўся Пётр Савачкін (1911-1975).
Беларускі гісторык, дэкан гістарычнага факультэта БДУ (1955-1973), кандыдат гістарычных навук, дацэнт.
Даследаваў гісторыю Заходняй Беларусі 1920-х гадоў, устанаўлення савецкай улады ў заходніх абласцях Беларусі.
Працаваў загадчыкам кафедры, намеснікам дырэктара Мінскай школы прафруху ВЦСПС (1950-1955), загадчыкам кафедры гісторыі СССР.
Памёр 11 лістапада 1975 года.
1917 год. У Магілёве выйшаў першы нумар газеты “Молат”.
З 10 студзеня 1918 года выходзіла як “Весткі Магілёўскага савета рабочых і салдацкіх дэпутатаў”, у лютым 1919 – маі 1925 – «Саха і молат», да 1929 – «Магілёўскі селянін», з лістапада 1929 да 1941 года – «Камунар Магілёўшчыны».
У час Вялікай Айчыннай вайны – орган Магілёўскага падпольнага абкама КП(б)Б. Назва падчас вайны і ў 1945-1956 гадах – «За Радзіму». З 12 жніўня 1956 года выходзіць пад назвай «Магілёўская праўда».
Выдавалася на рускай, з 10 кастрычніка 1924 года на беларускай мове.
1923 год. Выйшла ў свет паэма Якуба Коласа «Новая зямля».
Першы беларускі буйны эпічны твор. «Энцыклапедыя жыцця беларускага сялянства канца XIX – пачатку XX стагоддзя».
Напісана ў 1911-1923 гадах. Пачала стварацца, калі Якуб Колас сядзеў у мінскім астрозе: было напісана гумарыстычнае вершаванае апавяданне «Як дзядзька ездзіў у Вільню і што ён там бачыў».
Пазней на аснове апавядання былі створаны раздзелы «Па дарозе ў Вільню», «Дзядзька ў Вільні», «На Замкавай гары». Дзевяць апошніх раздзелаў (з 29) былі напісаны ў 1921 годзе. Паэма была завершана 5 студзеня 1923 год.
1931 год. Нарадзіўся Уладзімір Мацюхін (1931-2020).
Беларускі фізіёлаг і біяфізік, акадэмік НАНБ, Акадэміі медыцынскіх навук СССР, Расійскай акадэміі медыцынскіх навук, доктар медыцынскіх навук, прафесар, Кавалер Ордэна Ф. Скарыны.
Ажыццявіў комплексныя даследаванні па эколага-фізіялагічных і эколага-радыяцыйных праблемах чалавека пасля Чарнобыльскай катастрофы.
Распрацоўваў сістэмы жыццезабеспячэння пасля буйных радыяцыйных катастроф.
Аўтар больш за 240 навуковых прац, у тым ліку 7 манаграфій.
Пад яго кіраўніцтвам абаронены 17 кандыдацкіх і 5 доктарскіх дысертацый.
Памёр 13 лютага 2020 года.
1942 год. Нарадзіўся Яраслаў Пятроў.
Беларускі спявак (бас). Народны артыст БССР, саліст Нацыянальнага акадэмічнага тэатра оперы Беларусі.
Выпускнік Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі. З 1973 года – саліст Нацыянальнага акадэмічнага тэатра оперы Беларусі.
Валодае моцным голасам прыемнага тэмбру, шырокага дыяпазону, сцэнічнай абаяльнасцю. Творчасці ўласцівы тэмперамент і шчырасць у перадачы пачуццяў, глыбокае пранікненне ў вобраз, гранічная выразнасць кожнага характару.
У рэпертуары – практычна ўсе галоўныя басовыя партыі, у тым ліку ў пастаноўках «Сівая легенда» Дз. Смольскага, «Дзікае паляванне караля Стаха» У. Солтана, «Хаваншчына» М. Мусаргскага, «Русалка» А. Даргамыжскага, «Іван Сусанін» М. Глінкі, «Князь Ігар» А. Барадзіна.
Удзельнічаў у гастролях у Іспаніі, ПКнязь Ігарартугаліі, Аргенціне. Выконваў партыю Барыса Гадунова на сцэнах оперных тэатраў Варшавы, Уроцлава, Любляны, Сафіі, Буэнас-Айрэса.
1965 год. Англійская каралева Лізавета ўзнагародзіла ордэнам Брытанскай імперыі музыкантаў гурта “The Beatles”.
Першыя ўганараваныя ордэнам музыкі: да гэтага ордэнам узнагароджваліся пераважна вайскоўцы і палітыкі. Ордэны былі ўручаны 26 кастрычніка 1965 года.
Пасля каралеўскага рашэння з усіх бакоў пасыпаліся лісты з пратэстамі. Палата лордаў таксама была супраць, бо па іх словах нельга ўзнагароджваць “хлопцаў, якія адбіліся ад рук”.
Бітлы таксама былі вельмі здзіўлены такім паварот падзей. Яны нават мелі намер адмовіцца ад узнагароды, але ўсё ж вырашыліся прыняць яе – для таго, каб правучыць старэйшае пакаленне.
На самой цырымоніі ўручэння ў Букінгемскім палацы “The Beatles” паводзілі сябе адпаведна з ўласным іміджам – увесь час смяяліся і паводзілі сябе эпатажна.
1982 год. Памёр Рыгор Семашкевіч (1945-1982).
Беларускі пісьменнік і літаратуразнавец, дацэнт кафедры беларускай літаратуры БДУ, кандыдат філалагічных навук.
Аўтар зборнікаў вершаў, аповесцей, эсэ, верша “Апошняя ноч Каліноўскага”, аўтар прац “Браніслаў Эпімах-Шыпіла”, “Беларускі літаратурна-грамадскі рух у Пецярбургу”.
Даследаваў гісторыю трупы Ігната Буйніцкага.
1985 год. Нарадзіўся Дзмітрый Калдун.
Беларускі папулярны спявак.
Пераможца праекту «Фабрыка Зорак-6», на конкурсе Еўрабачанне 2007 заняў 6-е месца – самае высокае за ўсю гісторыю ўдзелу Беларусі ў конкурсе.
Прыгадаем, што толькі раз на конкурсе “Еўрабачанне” перамог этнічны беларус – Алесь Рыбак у 2009 годзе, у якасці прадстаўніка Нарвегіі.
1993 год. Памёр Віталь Цвірка (1913-1993).
Беларускі жывапісец, педагог, Народны мастак БССР, рэктар Беларускага тэатральна-мастацкага інстытута.
Займаўся пейзажам і «тэматычным жывапісам», нацюрмортам, пад час шматлікіх падарожжаў па Беларусі пісаў краявіды.
Большасць твораў захоўваецца ў Нацыянальным мастацкім музеі.
2020 год. Памерла Рыма Дулаева (1934–2020).
Эканоміка–географ, першы доктар геаграфічных навук сярод асецін, прафесар.
У 1968–1972 гадах выкладала на кафедры эканамічнай геаграфіі Магілёўскага педінстытута, стварыла з ліку студэнтак геаграфічнага факультэта фальклорны ансамбль «ОСА» і аб’ехала з канцэртамі амаль усе райцэнтры Магілёўшчыны.
У 1972–1982 гадах працавала ў НДІ эканомікі Дзяржплана БССР, вывучала пытанні геаграфіі прамысловых вузлоў. Аўтар першай у свеце манаграфіі аб татарах свету.
У магілёўскім музеі імя В.К. Бялыніцкага-Бірулі адкрылася выстава “V Трыенале дэкаратыўнага мастацтва Беларускага саюза мастакоў “ДЭКАРТ-22. Выбранае”.
Для Беларускага саюза мастакоў стала ўжо традыцыйным раз на тры гады напрыканцы года ў лістападзе праводзіць буйны мастацкі праект, прысвечаны сучаснаму дэкаратыўна-прыкладному мастацтву.
Цяпер творы Трыенале выстаўлены ў магілёўскім філіяле Нацыянальнага мастацкага музея – музеі імя В.К. Бялыніцкага-Бірулі.
У выставе ўдзельнічаюць не толькі сябры секцый дэкаратыўнага мастацтва і тэкстылю“Беларускага саюза мастакоў”, але і творчая моладзь, студэнты, мастакі з усіх рэгіёнаў Беларусі. Прадстаўлены формы як класічнага, традыцыйнага мастацтва, так і новыя эксперыментальныя інтэрпрэтацыі.
У экспазіцыі можна ўбачыць сучасны тэкстыль, кераміку, шкло, батык, метал.
Хочуць школьнікі, ці не хочуць, але адміністрацыі гімназій і школ прымушаюць іх пайсці на канцэрт прапуцінскіх спевакоў – Вольгі Бузавай, гурта “Прапаганда” і іншых.
Сёлета ў Магілёве выпускны вечар ператворыцца ў афіцыйнае мерапрыемства з афіцыёзнай праграмай. Звычайнага развітання са школай у адзінаццацікласнікаў практычна не будзе – выступленні чыноўнікаў і канцэрт прапагандыстаў зоймуць увесь вечар, каля пяці гадзін, з 18:00 да 23:00. Мерапрыемства будзе праходзіць перад “Атрыумам”. Бацькі і дзеці выпускнікоў, што цэлы год рыхтаваліся да аднаго з самых запамінальных вечароў у жыцці, проста пастаўленыя перад фактам.
– Спачатку пагражалі, што напішуць дрэнную характарыстыку, а атэстат не выдадуць 10-га, тыпу яго падправяць. – расказаў беларускім журналістам адзін з магілёўскіх выпускнікоў – Пасля абурэння бацькоў “слёзна” прасілі прыйсці. Цяпер ужо проста «настойліва рэкамендавалі». Тлумачаць, што павінна быць максімальная яўка, казалі, што самі ўсё разумеюць, але зрабіць нічога не могуць, бо пры адсутнасці людзей на канцэрце пытацца будуць з адміністрацыі школы.
Пра новы фармат правядзення выпускнога вечара ў 2023 годзе школьнікі і іх бацькі даведаліся ў пачатку траўня. Цяпер усе раней запланаваныя мерапрыемствы на вечар прыходзіцца адмяняць альбо істотна скарачаць – па сваёй праграме юнакі і дзяўчаты змогуць адсвяткаваць толькі бліжэй да апоўначы.
Культурную праграму для выпускнога вечара ў Магілёве падрыхтавала упраўленне культуры гарвыканкама. У спісе – расійскія спевакі, што адзначыліся актыўнай падтрымкай вайны супраць Украіны.
Хэдлайнер канцэрта Вольга Бузава – актыўная прыхільніца Пуціна, у кастрычніку 2022 года яна ездзіла ў самаабвешчаную ДНР з гуманітарнай дапамогай. У канцы 2022 года яна выпусціла адмысловую песню з крытыкай тых расіян, якія паехалі за мяжу на фоне масавай мабілізацыі.
Вакалісткі гурта “Стрэлкі” ездзілі ў Данецк яшчэ ў 2017 годзе, да поўнамаштабнай вайны і анэксіі Расіяй новых тэрыторый Украіны. А «Прапаганда» адзначылася тым, што павіншавала расейскіх мужчын з 23 лютага фатаграфіяй (на загалоўным фота) з літарай Z, якая стала сімвалам уварвання, а ў лістападзе 2022-га выступала ў расейскай вайсковай частцы, пажадаўшы байцам «вярнуцца з перамогай жывымі і цэлымі!».
У канцэрце таксама возьмуць удзел магілёўскія артысты. Дзмітрый Азаранка выканаў сумна вядомую песню “Беларуская жонка”. Таксама будзе спяваць Ганна Трубяцкая, якая раней выступала на украінскім шоў “Х-фактар”.
Сусветны дзень мадэрну (World Art Nouveau Day, з 2013 года).
Устаноўлены для прапаганды мастацтва высокага стылю мадэрн ў архітэктуры, жывапісу, паэзіі, музыцы, а таксама захавання яго спадчыны. Дата прымеркавана да дня скону выдатных прадстаўнікоў мадэрну Антоніа Гаўдзі і Эдэна Лехнера.
У Магілёве стыль мадэрн прадстаўлены будынкам сялянскага зямельнага банка, у якім зараз месціцца мастацкі музей імя П. Масленікава.
Міжнародны дзень геральдыкі (International Day of Heraldry).
Геральдыка, гербазнаўства – спецыяльная гістарычная навука, якая вывучае паходжанне, развіццё, грамадска-прававое значэнне і фармаванне герба і інстытут яго карыстання.
Інтэнсіўнае развіццё геральдыкі ў ВКЛ пачалося пасля заключэння Гарадзельскай уніі 1413 года, калі 47 найбольш знатных родаў Княства атрымалі гербы.
У ХVІІ стагоддзі распаўсюдзілася гарадская геральдыка. Уласныя гербы мелі больш за 100 беларускіх гарадоў.
1067 год. Кіеўскія Яраславічы захапілі ў палон полацкага князя Усяслава Брачыславіча (1029-1101) і двух яго сыноў.
Гэта адбылося падчас сустрэчы “на Ршы”. Першая пісьмовая згадка пра Оршу.
Пры Ўсяславе Чарадзеі Полацкае княства дасягнула сваёй магутнасці, быў пабудаваны Полацкі Сафійскі сабор.
Праз 4 месяцы пасля бітвы на Нямізе (1067), Яраславічы запрасілі Усяслава на перамовы, цалавалі крыж, што не зробяць благога. Але, як толькі Усяслаў пераплыў у чоўне Дняпро для перамоваў, Яраславічы парушылі цалаванне крыжа і схапілі князя з сынамі, адвезлі ў Кіеў і кінулі ў земляную турму. Праз 14 месяцаў, падчас паўстання 1068 года, кіеўляне вызвалілі Усяслава з поруба і абвясцілі вялікім князем кіеўскім.
1633 год. У Магілёве на Троіцу на Дняпры патапілася шмат людзей.
Гэта адбылося падчас пераправы праз раку з Магілёва ў Лупалава. Затануў паром разам з шматлікімі гараджанамі, святарамі.
1794 год. У Гродне ўтворана Цэнтральная дэпутацыя ВКЛ.
Выканаўчы органа паўстання 1794 года.
Заклікі Т. Касцюшкі да простага народа змагацца за незалежнасць выклікалі недавер сялян і сабатаж памешчыкаў. У сялян на працягу стагоддзяў выхоўвалася рабская псіхалогія. Яны, пакорлівыя сваім панам, не былі гатовыя да актыўных дзеянняў у якасці свядомых барацьбітоў за свае правы, за сваю свабоду. Усё гэта ўлічваў Касцюшка і ў кожным звароце да народа стараўся абудзіць яго свядомую актыўнасць, умацаваць веру ў перамогу.
А. Арлоўскі. Паўстанцы Т. Касцюшкі.
1883 год. Нарадзіўся Язэп Гапановіч (1883-1961).
Беларускі грамадскі дзеяч, прадпрымальнік
Быў членам Беларускага гуртка ў Варшаве. У пачатку 1920-х гадоў дзеяч беларускай кааперацыі на Віленшчыне, з ліпеня 1925 года стаў намеснікам старшыні Беларускага нацыянальнага камітэту ў Варшаве.
Быў уласнікам цагельні. Заснавальнік і старшыня Асветнага таварыства беларусаў у Варшаве (1937-1939), аплочваў памяшканне таварыства, дапамагаў незаможным беларускім студэнтам.
Выдаў зборнік вершаў С. Станкевіча «З майго ваконца» (1928). Дзеяч Беларускага камітэту ў Варшаве (1940-1944). Пасля 1956 года ўдзельнічаў у працы Варшаўскага аддзелу Беларускага грамадска-культурнага таварыства, спяваў у хоры таварыства.
Памёр 20 мая 1961 года.
1910 год. Памёр Мікалай Нікіфароўскі (1845-1910).
Беларускі этнограф, фалькларыст, краязнавец, сябра геаграфічнага таварыства, таварыства аматараў прыродазнаўства, антрапалогіі і этнаграфіі пры Маскоўскім універсітэце.
Рэдактар часопіса “Этнографическое обозрение”, паплечнік па даследаваннях магілёўца Паўла Шэйна (1826-1900).
Аўтар грунтоўных “Нарысаў Віцебскай Беларусі” (8 частак), “Нарысаў простанароднага жыцця-быцця ў Віцебскай Беларусі і апісанне прадметаў ужытку”, “Простанародныя прыкметы і павер’і, прымхлівыя абрады і звычаі, легендарныя паданні пра асобы і мясціны” (змяшчае 2307 народных прыкмет, павер’яў, забабонаў, абрадаў, звычаяў).
1917 год. У Менску выйшаў першы нумар газеты «Вольная Беларусь».
Беларускамоўная грамадска-палітычная, эканамічная і літаратурная газета нацыянальна-дэмакратычнага кірунку пад рэдакцыяй Язэпа Лёсіка.
Выдавалася Беларускім нацыянальным камітэтам, потым Таварыствам беларускай культуры да лістапада 1918 года.
Газета закрылася па заняцці Менска бальшавікамі.
1919 год. У Вільні ўтворана Цэнтральная беларуская рада Віленшчыны і Гродзеншчыны.
Гэта адбылося падчас працы Беларускага з’езда Віленшчыны і Гродзеншчыны (9-10 чэрвеня).
Рада – орган палітычнага прадстаўніцтва беларускага нацыянальнага руху Заходняй Беларусі на чале К. Дуж-Душэўскім і М. Кахановічам. Рада выступала ў абарону правоў беларусаў, спрыяла развіццю беларускай культуры, кааперацыі, займалася дабрачыннасцю на карысць пацярпелых ад вайны і дзяцей-сірот. У палітычнай дзейнасці прытрымлівалася актаў БНР.
Удзельнікі з’езда. Пасярэдзіне стаіць К. Дуж-Душэўскі.
1923 год. Памёр Міхал Федароўскі (1853-1923)
Беларускі і польскі фалькларыст, этнограф, археолаг.
Сабраў каля 1 500 беларускіх песенных і танцавальных мелодый, 5 000 беларускіх народных песень, каля 10 000 прыказак, сотні казак, загадак, якія выдадзеныя у 8-томнай працы “Люд беларускі”. Аўтар этнаграфічнай працы “Пружана і яе ваколіцы”.
1942 год. Нямецкімі войскамі сцёртая з твару зямлі чэшская вёска Лідзіцэ.
Непасрэднай падставай для расправы стала забойства Рэйнхарда Гейдрыха, пратэктара Багеміі і Маравіі, учыненае 27 мая 1942 года ў Празе. Жыхары вёскі былі абвінавачаныя ва ўкрывальніцтве чэхаславацкіх патрыётаў, якія здзейснілі замах.
Усё мужчынскае насельніцтва старэйшае за 15 гадоў, а гэта 172 чалавекі, было расстраляна, 195 жанчын былі адпраўленыя ў канцэнтрацыйны лагер Равенсбрук. З 98 дзяцей было пакінута 13 дзяцей узростам да аднаго года і прыдатныя для анямечвання. Астатнія дзеці былі забітыя ў газавай камеры ў лагеры смерці каля Хелмна. Усе будынкі вёскі былі спаленыя.
Трагедыя Лідзіцэ.
1958 год. Нарадзіўся Васіль Аўраменка.
Магілёўскі паэт, бард, пісьменнік, урач-неўрапатолаг па прафесіі.
Сталы аўтар часопіса “ARCHE”, удзельнік праекту “Радыё Свабода” “Барды Свабоды”, бардаўскіх канцэртаў, сябра клубу аматараў гісторыі і падарожжаў “Чароўны ўспамін”, аўтар паэтычных зборнікаў, кнігі пра інтымнае жыццё, неафіцыйнага гімну Магілёва.
1972 год. Нарадзіўся Пітэр Серафіновіч.
Брытанскі акцёр беларускага паходжання.
Пачаў працу на радыё BBC Radio 1, прымаў удзел у розных шоў на радыё і тэлебачанні, у тэлесерыялах на брытанскім і амерыканскім тэлебачанні.
Вядомы і ў якасці акцёра агучання, працаваў у рэкламе, дубляжы.
Яго брат Джэймс Серафіновіч – сцэнарыст і рэжысёр, сястра Хелен – замужам за сцэнарыстам Грэгэмам Лінеганам.
2020 год. Памёр Валерый Гаркуноў (1947-2020).
Беларускі глебазнавец, краязнавец, доктар сельскагаспадарчых навук, прафесар МДУ імя А. Куляшова.
Член геаграфічнага таварыства і таварыства глебазнаўцаў, галоўны рэдактар часопіса “Магілёўскі мерыдыян”.
Даследчык глеб Магілёўскай вобласці, аўтар 50 прац па структуры глебавага покрыва вобласці і ўсходняй Беларусі.
Санітарна-эпідэміялагічная служба выявіла наяўнасць сарбінавай кіслаты ў турэцкіх цукерках “Coco” вытворчасці турэцкай кампаніі “Antat” – паведамляе Магілёўскі абласны цэнтр гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя.
Цукеркі – з какосавай стружкі, пакрытыя шакаладнай глазурру. Сарбінавая кіслата, што ўваходзіць у склад прадукта, не была пазначаная на этыкетцы.
