Tag: могилевская область

Дзень у гісторыі. 23 студзеня. Самы разбуральны землятрус. Памерлі герой Чылі Ігнат Дамейка і «імператар рэпартажу» Рышард Капусцінскі. Расстраляны Вацлаў Ластоўскі

Навіна ад

Дзень почырку, Дзень ручнога ліста (Handwriting Day)

Заснаваны па ініцыятыве Асацыяцыі вытворцаў пішучых прылад з мэтай нагадаць усім нам аб унікальнасці ручнога ліста, аб непаўторнасці почырку кожнага чалавека і зірнуць на стварэнне рукапіснага тэксту, як на спосаб самавыяўлення. 

Дата гэтага свята абрана не выпадкова – у гэты дзень нарадзіўся адзін з вядомых амерыканскіх дзяржаўных дзеячаў, Джон Хэнкок, які першым паставіў свой подпіс пад Дэкларацыяй Незалежнасці ЗША (1774 год). Подпіс Хэнкока быў буйным і размашыстым, што і дадало аўтарытэту яе аўтару.

Мастацтва ручнога ліста актыўна развівалася на працягу многіх тысяч гадоў. Аб сувязі почырку з духоўным светам і характарам чалавека выказваліся і Арыстоцель, і вялікія італьянцы эпохі Адраджэння. А ў 1875 годзе французскі абат Жан Іпаліт Мішанер ужыў тэрмін “графалогія”, які пазначае вобласць ведаў аб почырку і метадах яго даследавання ў сувязі з псіхічным станам асобы. Графалогія лічыцца адной з найважнейшых навук, здольнай толькі па ручным пісьме вызначыць індывідуальныя здольнасці чалавека.

Па почырку можна пазнаць характар асобы, яе моцныя і слабыя бакі, у якім настроі чалавек пісаў, яго стаўленне да навакольных і нават аптыміст ці песіміст аўтар.

1556 год. У кітайскай правінцыі Шаньсі адбыўся самы разбуральны землятрус з усіх сусветных сейсмічных катастроф. 

Яго цэнтр знаходзіўся ў горадзе Сіань, які размешчаны на берагах вялікай ракі Хуанхэ. 

Па сведчанні відавочцаў, цэлыя гарады апускаліся ў грунт за лічаныя секунды, колькасць ахвяр гэтай трагедыі налічвала больш за 830 000 чалавек. Па колькасці загінулых – гэта трэцяя катастрофа за ўсю пісьмовую гісторыю чалавецтва, а з землятрусаў – наймацнейшы ў гісторыі па колькасці ахвяр і адзін з наймацнейшых па магнітудзе (8,4)

На карце чырвоным колерам адзначана правінцыя Шэньсі, охравым –  закранутыя землятрусам раёны.

1793 год. У Санкт-Пецярбургу падпісана пагадненне паміж Расіяй і Прусіяй аб ІІ падзеле Рэчы Паспалітай. 

Кацярына II і Фрыдрых Вільгельм II падпісалі трактат пра падзел, паводле якога да Прусіі адышлі землі, населеныя этнічнымі палякамі: Данцыг, Торунь, Вялікая Польшча, Куявія і Мазовія, за выняткам Мазавецкага ваяводства. Расія атрымала літоўскія землі да лініі Дзвінск (сёння Даўгаўпілс) – Пінск – Збруч, усходнюю частку Палесся, украінскія вобласці Падолле і Валынь.

У гэтым падзеле не брала ўдзелу Аўстрыйская імперыя, занятая вайной з рэвалюцыйнай Францыяй.

1783 год. Нарадзіўся Стэндаль (Анры-Мары Бейль). 

Французскі пісьменнік, адзін з заснавальнікаў французскага рэалістычнага раману, аўтар знакамітага рамана «Чырвонае і чорнае». Аўтар слова «турыст». 

Удзельнік пахода Напалеона на Расію ў 1812 годзе. Праз Оршу, Смаленск дайшоў да Маквы. 

Падчас панавання французскіх войскаў на беларускай тэрыторыі, служыў ваенным інтэндантам у Оршы.

1849 год. У ЗША упершыню ўручаны дыплом урача жанчыне Элізабет Блэквел. 

А вось першай жанчынай на Беларусі і ў Расіі з дыпломам доктара медыцыны ў 1867 годзе стала ураджэнка Чавус Варвара Руднева-Кашаварава (па нараджэнню – Нафанова).

1889 год. Памёр ураджэнец Беларусі Ігнат Дамейка. 

Беларускі, польскі і чылійскі навуковец, геолаг. Нацыянальны герой Чылі.

У 14-гадовым узросце стаў адным з самых юных студэнтаў Віленскага ўніверсітэта. Член таварыства філаматаў разам з Я. Чачотам, А. Міцкевічам. 

Удзельнік Лістападаўскага паўстання 1830-1831 гадоў, быў ад’ютантам 25 пяхотнага палка. 

Пасля сканчэння Горнай школы ў Парыжы атрымаў запрашэнне на працу ў Чылі. Працаваў прафесарам горнай школы (зараз універсітэт яго імя) у Кікімба (1838-1846), прафесарам, загадчыкам кафедры хіміі, рэктарам (1867-1883) універсітэта Сант’яга. Чылійскі “Гранд дэ адукатар”, фактычны заснавальнік прародазнаўчых даследаванняў, сучаснай адукуацыі, увёў метрычную сістэму, арганізаваў метэаралагічную службу.

Склаў з каментарамі геаграфічную, геалагічную і эканамічную карту былых земляў Рэчы Паспалітай.

У 1884 годзе наведаў сяброў і калег у Кракаве, Варшаве, Вільні, на радзіме ў Мядзведцы, у Міры і Навагрудку.

Памёр 23 студзеня 1889 года. Дзень пахавання быў абвешчаны днём нацыянальнай жалобы Чылі.

Імем вучонага названы малая планета, мінерал, шматлікія расліны, выкапнёвыя жывёлы, роды дыназаўраў, птэразаўраў, рыб, падвід лісіц, названы горад, універсітэт і вуліцы ў Сант’яга-дэ-Чылі і яшчэ ў 9 гарадах Чылі, у Вільнюсе, Навагрудку. Таксама – горны хрыбет у Андах, бібліятэка ў Буэнас-Айрэсе, шэраг навучальных і навуковых устаноў у Чылі. Ёсць музей і стаіць абеліск у в. Крупава Лідскага раёна. У Мядзведкаўскай школе адкрыты музей, а ў вёсцы Мядзведка ўстаноўлены бюст і памятны камень, помнік усталяваны і ў Сант’яга.

1901 год. Нарадзіўся Станіслаў Калеснік. 

Беларускі, савецкі географ, доктар геаграфічных навук, акадэмік АН СССР, прафесар, палярнік, заснавальнік савецкай гляцыялогіі, Прэзідэнт Геаграфічнага таварыства СССР (1964-1977).

У аўтабіяграфіі месца нараджэння – г. Віцебск.

Скончыў геаграфічны факультэт ЛДУ.

Удзельнік і кіраўнік шматлікіх геамарфалагічных даследаванняў горных раёнаў, ледавікоў, арктычных экспедыцый.

У Ленінградскім універсітэце прайшоў шлях ад асістэнта да прафесара і загадчыка кафедры, дэкана геаграфічнага факультэта, прарэктара.

Працаваў віцэ-прэзідэнтам Міжнароднага геаграфічнага саюза, з’яўляўся Ганаровым членам Польскага, Сербскага, Харвацкага, Амерыканскага геаграфічных таварыстваў; Ганаровым доктарам Кракаўскага і Фінскага (Турку) універсітэтаў.

Рэдактар Энцыклапедычнага слоўніка геаграфічных назваў.

Памёр 13 верасня 1977 года.

Яго імем названы: пік у Забайкальскім Алатау, два пікі на Паміры, ледавікі – на Каўказе, Палярным Урале.

1916 год. Самае рэзкае у свеце  пахаладанне на працягу сутак: падзенне на 56 градусаў. 

Адбылося ў амерыканскім штаце Мантана: тэмпература знізілася з  з +6,7 да -48,8°С.

1938 год. Расстраляны Вацлаў Ластоўскі. 

Беларускі пісьменнік, грамадскі і палітычны дзеяч, гісторык, філолаг, літаратуразнавец, этнограф, акадэмік.

Рэдактар, выдавец  беларускіх газет, часопісаў, кніг, падручнікаў.

Кіраўнік Кабінета міністраў Народнай рады БНР.  

Працаваў дырэктарам Беларускага дзяржаўнага музея, загадчыкам кафедры этнаграфіі пры Інбелкульце, сакратаром Інбелкульта, у Камісіі жывой беларускай мовы, Камісіі па ахове помнікаў старасветчыны, арганізатарам этнаграфічных экспедыцый, у час адной з якіх быў знойдзены Крыж Ефрасінні Полацкай.

Ставіў нацыянальныя інтарэсы вышэй за класавыя, лічыў нацыянальную праблему найважнейшай у гісторыі. Адмаўляў канцэпцыю адзінства гістарычных лёсаў Расіі і Беларусі.

Аўтар «Кароткай гісторыі Беларусі» (1910) – першай кнігі, у якой была спроба абгрунтаваць беларускі характар Вялікага княства Літоўскага, «Падручнага расійска-крыўскага слоўніка» (1924), фантастычнай аповесці «Лабірынты», сцэнічнага эпізода з жыцця Ф. Скарыны («Адзінокі»). Таксама – апрацовак гістарычных легенд, апавяданняў, артыкулаў пра знакамітых беларускіх дзеячаў, па гісторыі Беларусі, перакладаў з рускай, англійскай, польскай, дацкай і іншых моў.

21 ліпеня 1930 года арыштаваны ДПУ. Утрымліваўся ў турмах Масквы і Мінска, знаходзіўся ў ссылцы. Паўторна арыштаваны 20 жніўня 1937, 23 студзеня 1938 прыгавораны да расстрэлу і ў гэты ж дзень расстраляны. 

1960 год. У склад Магілёўскай вобласці ўключаны Глускі раён. 

Гэта адзіны палескі раён у складзе вобласці і адзіны са здабычай нафты, у басейне р. Прыпяць. Самы цёплы, з самым працяглым вегетатыўным перыядам, адзіны раён, дзе пануе ветравая эрозія глебаў.  

У 1938-1944 гадах уваходзіў у склад  Палескай, у 1944-1954 – Бабруйскай, у 1954-1960 – Мінскай вобласці. Зараз у раёне каля 12 000 жыхароў.

1981 год. Памерла Вера Маслоўская. 

Беларускі грамадска-палітычны і культурны дзеяч, паэтэса.

Арганізатар беларускай школьнай працы ў Заходняй Беларусі, настаўнічала на Міншчыне, была школьным інструктарам Барысаўскага, Дзісенскага паветаў. Сузаснавальніца і старшыня Цэнтральнага саюза беларусак (1920).

У 1920-1921 гадах стварала падпольныя паўстанцкія арганізацыі на Беласточчыне і Гродзеншчыне. Удзельніца І Усебеларускай канферэнцыі (Прага). Арыштавана ў 1923 годзе, цэнтральная фігура «Працэсу 45-ці», прыгаворана да 6 гадоў турмы.

Пры прыходзе Саветаў, займалася школьнай справай на радзіме, у Агароднічках, якую працягвала і пры нямецкай акупацыі. У 1946 годзе ў Сілезіі арганізавала дзіцячы сад, у 1951-1958 гадах працавала ў Супраслі загадчыцай гарадской бібліятэкі, у Лізе жанчын, у беластоцкай Павятовай радзе. Аўтар вершаў.

Вера Маслоўская сярод членаў фракцыі Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў на І Усебеларускай палітычнай канфэрэнцыі ў Празе, 1921.

2007 год. Памёр ураджэнец Пінска  Рышард Капусцінскі. 

Польскі сусветна вядомы рэпарцёр, журналіст, пісьменнік, паэт, фатограф, «імператар рэпартажу».

Дэбютаваў як паэт у 17 гадоў. У 24 гады атрымаў Залаты Крыж Заслугі за газетны рэпартаж. Працаваў у выданнях “Polityka”, “Kultura”, Польскім прэс-агенцтве (PAP) як замежны карэспандэнт у Афрыцы, Лацінскай Амерыцы і Азіі.

Удзельнік руху «Салідарнасць».

Па яго кнізе «Імператар» пра ўпадак рэжыму ў Эфіопіі, у  1987 годзе лонданскі Royal Court Theatre паставіў сцэнічную адаптацыю.

Ганаровы доктар Слянскага, Уроцлаўскага, Ягелонскага, Гданьскага ўніверсітэтаў. Лаўрэат каля 40 прэмій і узнагарод.

Двойчы намінаваўся на Нобелеўскую прэмію па літаратуры.

Памёр 23 студзеня 2007  года.

У Пінску на доме, дзе жыў Капусцінскі, ўсталявана мемарыяльная дошка.

Па ўсёй Магілёўскай вобласці пад вадой аказаліся масты і дарогі

Навіна ад

У чатырох раёнах падтоплены масты і шэраг аўтамабільных дарог

Як паведамілі ў Міністэрстве надзвычайных спраў, у першыя дні новага года ў Магілёўскай вобласці былі падтоплены два нізкаводныя масты ў Мсціслаўскім і Чавускім раёнах і чатыры ўчасткі дарог у Слаўгарадскім, Касцюковіцкім, Круглянскім і Хоцімскім раёнах. 

У Круглянскім раёне падтапленне ўчастка дарогі адбылося паміж вёскамі Грыбіна і Аляксандрава – паведамлялі mogilev.media. 

У выніку павышэння ўзроўня вады ў рацэ Проня адбылося падтапленне ўчастка аўтамабільнай дарогі паміж вёскамі Ляцягі і Улукі Слаўгарадскага раёна, а таксама падтапленне нізкаводнага аўтамабільнага маста і ўчастка аўтамабільнай дарогі каля вёскі Скварск Чавускага раёна. 

У ведамстве адзначаецца, што пры павышэнні ўзроўня вады пад’езд да вёсак Вярбоўка, Пухнова, Дзедня Чавускага раёна будзе ажыццяўляцца па аб’яздной дарозе праз вёску Пуцькі. 

Падтапленне ўчастка грунтовай дарогі адбылося і каля аграгарадка Баханы  Хоцімскага раёна па прычыне павышэння ўзроўню вады ў р.Бесядзь. Працягласць участка падтаплення складае дзесяць метраў, пагэтаму праезд паміж вёскамі Баханы, Юзэфаўка і Дуброўка не парушаны. Праезд транспарта магчымы, жыццезабеспячэнне насельніцтва не парушана.

Фота: mogilevnews.by

60 год таму на Магілёўшчыне праводзілі бязглузды адміністрацыйна-тэрытарыяльны эксперымент

Навіна ад

Скарацілі кучу раёнаў, прычым Крычаў стаў шараговым пунктам Мсціслаўскага раёна, хоць быў у два разы большы за Мсціслаў.

У канцы 1962 года была распачата рэформа адміністрацыйна-тэрытарыяльнага падзелу Савецкага Саюза. Валюнтарысцкім рашэннем партыйнае кіраўніцтва пачало па ўсяму СССР узбуйняць адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі, у выніку чаго толькі на тэрыторыі Савецкай Беларусі замест 123 раёнаў рэспублікі засталося 77.

У Магілёўскай вобласці яшчэ ўвесну 17 красавіка 1962 года быў ліквідаваны Хоцімскі раён, а яго тэрыторыя падзелена паміж Клімавіцкім і Касцюковіцкім раёнамі. 

Больш неадназначная, а часам і абсурдная сітуацыя адбылася ў канцы 1962 года. 25 снежня гэтага года ліквідуецца Слаўгарадскі і Крычаўскі раёны. Тэрыторыя ліквідаванага Слаўгарадскага раёна была падзелена паміж Быхаўскім, Краснапольскім і Чавускім раёнамі. Крычаўскі раён падзяляецца паміж Клімавіцкім, Краснапольскім, Мсціслаўскім і Чавускім раёнамі. Больш за ўсё было далучана да Мсціслаўскага раёна: Бацьвінаўскі, Касцюшкавіцкі, Лабковіцкі і Маляціцкі сельсаветы, а таксама сам горад Крычаў. Прычым на той час Крычаў быў большы Мсціслава па колькасці насельніцтва ў два разы.

Падобныя працэсы адбываліся і на захадзе Магілёўскай вобласці. 25 снежня 1962 года быў ліквідаваны Клічаўскі раён, а яго тэрыторыя цалкам ўвайшла ў Кіраўскі раён. Гэтым зімнім днём быў ліквідаваны і Глускі раён, які тэрытарыяльна стаў часткай Бабруйскага раёна.

Аднак даволі хутка рэформа паказала сваю неэфэктыўнасць і ў канцы 1964-га — пачатку 1965-га гадоў была згорнута. Згодна пастанове прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 6 студзеня 1965 г. былі наноў утвораны больш за дваццаць раёнаў у сваіх колішніх межах. Менавіта тады былі адноўлены Слаўгарадскі, Крычаўскі і Клічаўскі раёны Магілёўскай вобласці. Пазней паўторным загадам ад 30 ліпеня 1966 года было ўтворана яшчэ больш за трыццаць новых раёнаў. У гэты час на карце Магілёўскай вобласці зноўку ўзнік Хоцімскі раён, а таксама Глускі і Чэрыкаўскі раёны.

Менавіта гэтыя падзеі паспрыялі станаўленню некаторых сучасных раённых цэнтраў, а межы шэрагу раёнаў Магілёўскай вобласці з гэтага часу практычна не змяняліся дагэтуль.

Кожны пяты аб’ект на Магілёўшчыне прыбраны ад снегу дрэнна – санэпідэмслужба

Навіна ад

Дзяржаўная санітарна-эпідэміялагічная служба правяла маніторынг уборкі снега за перыяд з 25.11.2022 па 23.12.2022 на тэрыторыі Магілёўскай вобласці.

Было абследавана 5916 тэрыторый і аб’ектаў што да правядзення суб’ектамі гаспадарання супрацьгалалёдных мерапрыемстваў. Парушэнні ў частцы несвоечасовай ачысткі снегу выяўлены на 1220 аб’ектах – а гэта 20% ад агульнай колькасці, несвоечасовага прымянення супрацьгалалёдных сродкаў на 159.

Асноўная частка парушэнняў прыпадае на ўнутрыдваровыя тэрыторыі  – праезды, пешаходныя дарожкі, тратуары, вуліцы, аўтадарогі. Таксама парушэнні выяўляліся на прыпыначных пунктах, аб’ектах гандлю, прамысловых прадпрыемствах.

Па выніках нагляду за выяўленыя парушэнні санітарна-эпідэміялагічнага заканадаўства вынесена 15 пастаноў аб накладанні штрафу – паведамляецца на афіцыйным сайце санстанцыі.

Фота ілюстрацыйнае.

Нюансы импортозамещения на Могилевщине – из миллионых инвестиций освоен всего один процент

Навіна ад

Перспективы современной белорусской экономики сегодня базируются, в основном, на трех факторах – инвестиции, инновации, импортозамещение. Данные факторы взаимосвязаны между собой и требуют серьезного отношения к их реализации, в частности, на местном уровне. 

Могилевские чиновники, например, импортозамещение возвели в ранг целевого показателя, который за 9 месяцев текущего года областью перевыполнен на 4 % (640 млн. и 615 млн. долларов США) или 70 % годового задания. Фактически импортозамещение для многих предприятий является той точкой роста, которая позволяет наращивать не только производство, но и экспорт продукции в условиях санкций. Как нюанс – более половины импортозамещающей продукции в области производят субъекты малого и среднего бизнеса.

Собственно, за этим показателем не очень-то просматривается роль местных органов власти. В ряду претензий: насколько серьезно проанализированы товары и ниши,  выпавшие из импорта, что позволит более действенно проводить импортозамещающую политику. С другой стороны, облисполкомом разработан и реализуется план мероприятий по импортозамещению на текущий год, куда включены 112 субъектов хозяйствования региона, в том числе 87 организаций малого и среднего бизнеса. Производство по этому плану планируется осуществлять по 188 товарным позициям и обеспечить объем его производства  на сумму 820 миллионов долларов США. Все, как будто получается хорошо у могилевских импортозамещающих производств.

В первую очередь размышления о степени локализации – доле отечественных компонентов, используемых в процессе производства. На мысль об акценте данного исследования навела информация о недавней презентации в Китае нового белорусского трактора BELARUS-3523, подаваемого как импортозамещающий продукт. Так вот, особенность новинки – электромеханическая трансмиссия CRRC и дизельный двигатель CUMMINS китайского производства, российская навигационная система и белорусская гидравлика. Вот такое у нас импортозамещение!

Какова ситуация в могилевской экономике, которая в последние 2 года развивается в свете программ и мероприятий по импортозамещению? Увы, грандиозных успехов на этой экономической стезе мы не наблюдаем. 

Как говорится, статистика нам в помощь: в 2019 году степень локализации производства составляла 76,5 %, в 2020 – 77,5 %, в 2021 – 75,07 %, в январе-сентябре 2022 – 75,16 %. Ведь до гениального просто: если в результате санкций возник дефицит импортных комплектующих – производим свои, по качеству соответствующие. Или поспособствовать вводу в строй соответствующих производств, которые недавно были заморожены. 

Как пример: так распиаренное производство технического углерода на территории СЭЗ “Могилев” с потреблением его “Белшиной” до 140 тысяч тонн. Увы, введены в эксплуатацию только 3 из 10 пусковых комплексов  из-за трудностей в комплектовании производства импортным оборудованием. И чем помог облисполком так нужному производству на территории Могилевщины? А, ничем ибо помогать некому – в высоком доме ведь обитают чиновники на бюджетной зарплате, в уютных кабинетах и поднаторевшие в речах, а не в конкретных делах.

Именно субъекты хозяйствования в области выступают инициаторами выпуска импортозамещающих товаров, они же принимают решения о способах реализации конкретных планов. Роль чиновников сводится к накоплению данных о производителях импортозамещающей продукции, отслеживанию статистической аналитики о производстве и экспорте такой продукции. 

Но весьма преуспел бюрократический аппарат в проведении онлайн-конференций, круглых столов и бизнес-миссий. Предвижу возражения по поводу отсутствия у местных органов власти действенных рычагов воздействия на исправление сложившейся ситуации. Отнюдь, на реализацию  мероприятий Госпрограммы “Малое и среднее предпринимательство в Республике Беларусь” в 2022 году за счет областного бюджета предусмотрено направить 2 060 тысяч рублей. А на 1 октября освоено всего лишь… 21,3 тыс. руб – это чуть больше одного процента. 

За этими деньгами не нужно обивать пороги столичных кабинетов – просто реализовывать возможности региона и эта реализация целиком в руках и местных властей. Нужно больше инициативы в разработке и реализации импортозамещающих проектов, степени локализации продукции, в создании кластеров на территории приднепровского края.

(продолжение следует)

Перископность инвестиций – продолжение

Навіна ад

Продолжение экономической аналитики, начало читайте здесь.

Создается впечатление, что эффективно работают инвестиции там, где мохнатая рука чиновника не видит личной перспективы. Характерной особенностью данной ситуации является присутствие частного капитала или финансов субъектов хозяйствования. 

В качестве положительного примера – введение в эксплуатацию свинокомплекса в Славгородском районе за счет  мясокомбината, который, кстати, параллельно построил и комбикормовый цех. Бобруйский “Красный пищевик” создал новые производства в том же Славгороде по производству мармелада и фасовке меда. Впечатляет деятельность ООО “Протос” в Могилевском районе, уверенная поступь Могилевдрева, “Технониколя” в Осиповичах. 

На этих примерах мы видим эффективную реализацию функций времени и пространства (в данном случае географического положения) инвестиций в разных точках Могилевской области. На отдельных производствах с высоким уровнем добавленной стоимости проявляется еще одна недавно приобретенная инвестициями функция импортозамещения (шкловские завод газетной бумаги и фабрика “Спартак”).

Вернемся к мохнатой руке. В свое время на территорию Могилевской области “зашла” всемирно известная иностранная компания “Danone”. В Шклове она построила перерабатывающее производство и неплохо себя чувствовала под крылом шкловского маслодельного завода, который поставлял совместному предприятию молоко по приемлемой цене. “Danone” , извините, “халявное” молоко перерабатывал и отправлял по экспорту в Россию, имея завидный навар. 

Не вложив ни копейки в сырьевую зону (эта функция была навязана маслодельному заводу), фактически иностранное производство вытягивало ресурсы с территории Шкловского района. Первая ласточка в окно хитрых даноновцев постучала со сменой руководителя маслодельного завода – тогда и открылась некоторая подноготная перспективы иностранных переработчиков. Дело в том, что из Минска на маслозавод поступила команда продавать 1 литр молока не по 17, а по 15 рублей. Но принципиальность директора была поддержана местным руководством, и в итоге “Danone” умылся ценой в 17 рублей – пострадало иностранное предприятие и мохнатая рука из правительства. Сегодня “Danone” в Шклове практически не работает, а шкловские маслодельцы по-прежнему на плаву, и не зря они инвестировали в производство молока на территории своего района, выкупая в отдельных колхозах продукцию на 2 года вперед.

Характерный пример перископности инвестиций – в свое время могилевские управленцы ЖКХ участвовали в эксперименте по внедрению суперэффективного насосного оборудования с КПД в…120%. Государству (бюджету) был нанесен урон в 20 млн. рублей под обещания быстрой окупаемости проекта и эффективного ведения жилищно-коммунального хозяйства. Более-менее грамотная общественность удивилась столь высокому КПД – такого не может быть в принципе на просторах коммунальной экономики. Несмотря на рекламу даже на ТВ, прокуратура подошла к теме с точки зрения исполнения уже своих функций и отправила “инвесторов” на сроки от 6 лет и выше. Это пример, когда служение золотому тельцу ведет к деградации экономики и общества в целом, в том числе и на территории Могилевской области.

А вот со строительством свиноводческого репродуктора в Климовичском районе чиновники угадали. Инвестиции в объеме 70 млн. рублей, новые рабочие места (до 100), планируемое увеличение производства свинины – все в копилку данного проекта. 

Правда, обещали пустить в строй до 1 декабря 2022 года, но пока не получается. На возведении свинокомплекса отметились ПМК Климовичского, Костюковичского, Кричевского, Хотимского, Белыничского и Могилевского районов. Стройка все больше приобретает характер социального  объекта, а за увеличение производства мяса уже будут отвечать новые руководители – ведь “живет” председатель райисполкома в своей должности в среднем 3 года.

Хотелось бы и подсказать горе-инвесторам определенные направления, как быстрой, так и долговременной окупаемости. Сколько уже говорилось об ЭМ (эффективные микроорганизмы) – технологиях. Затраты на 1 самую плохую в районе по показателям ферму в месяц не превышают 100 евро + заинтересованность телятницы, завфермой, гл. ветврача и руководителя хозяйства. Окупаемость в сотни процентов по итогам уже первого месяца внедрения. Раствор для применения можно приготовить даже в бане. Попробуйте – ведь полмира сегодня работает по этой технологии и только белорусские чиновники не видят перспективы. У них, видите ли, мнение, хотя сам на этой должности только вредительством занимается (на примере Шкловского района).

Долгоиграющий проект – для обеспечения Гомельского химзавода из Апатита завозится ежегодно около 500 000 тонн фосфоритного сырья. Ученые знают о несметных залежах фосфоритов в Кричевской зоне – строй завод по добыче и обогащению оных хоть в Кричеве, хоть в Мстиславле – реализуй свой, пусть и социальный на первом этапе, проект, но с огромными возможностями. Ученые говорят о низком содержании действующего вещества? Так обяжите их создать соответствующие технологии обогащения – под ногами ведь сырье – только нагнись и не ленись поднять. Ах, да, желательна реализация проекта без мохнатой руки чиновника, а то у инвестиций давно уже проявляется функция коррупционности

Дзень у гісторыі. 18 снежня. Першыя на Беларусі тэлефонныя лініі. Пачаўся Першы Усебеларускі з’езд. Нарадзіліся мастак Бонч-Асмалоўскі, гісторык Загарульскі. Памёр Пятро Глебка

Навіна ад

Міжнародны дзень мігранта (International Migrant Day, з 1990 года). 

Абвешчаны Генеральнай Асамблеяй ААН у гонар прыняцця Міжнароднай канвенцыі аб абароне правоў мігрантаў і членаў іх сем’яў.

Да нападу Расіі на Украіну кожны 35-ы зямлянін быў мігрантам. Да іх дадалася амаль 8 мільёнаў з Украіны. Мігранты ёсць сярод насельніцтва ўсіх краін.

Больш за 200 мільёнаў чалавек жывуць і працуюць не ў сваёй краіне. Часта яны сутыкаюцца з сур’ёзнымі праблемамі, нягледзячы на тое, што ўзбагачаюць абшчыны, якія іх прымаюць, вопытам, ведамі і людскімі рэсурсамі. 

Штогод эмігранты пераводзяць у краіны свайго паходжання 300 мільярдаў долараў. Такія пераводы з’яўляюцца для многіх краін адной з асноўных крыніц замежнай валюты і важным складальнікам іх валавога нацыянальнага прадукту.

Міжнародны дзень арабскай мовы (International Day of the Arabic Language, з 2012 года).  

Заснаваны ААН «для святкавання шматмоўя і культурнай разнастайнасці, а таксама для садзейнічання раўнапраўнага выкарыстання ўсіх шасці афіцыйных моў Арганізацыі».

З 8 мільярдаў жыхароў Зямлі, арабская мова з’яўляецца роднай 310 мільёнам, другой мовай – яшчэ 270 мільёнам чалавек. Гэта афіцыйная мова ААН.

Дзень Савы (народны каляндар). 

Міколін бацька. «Сава мосьце, а Мікола цвікі забівае». 

Даўней на Саву надвор’е даведваліся не выходзячы з хаты: чырвоны агонь у печы ды дровы трашчаць,  на двары сцюжа лютая.

Калі дым слупам – да марозу, калі дым поцягам – да непагадзі, калі дым без ветра б’е да зямлі – чакай снягі.

З Савы ўсталёўваецца трывалы санны шлях і нельга лаяцца таму гаспадару, у каго ёсць конь.

На дзень Савы працаваць грэх, святога пакрыўдзіш.

 

1542 год. Памёр  Станіслаў Гаштольд. 

Вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч, ваявода новагародскі, троцкі.

Быў жанаты на Барбары Радзівіл, якая пазней стала жонкай караля Жыгімонта II Аўгуста.

Са смерцю Станіслава род Гаштольдаў згас. Родавыя маёнткі перайшлі да вялікіх князёў літоўскіх, на іх аснове былі створаны Трабскае, Радашковіцкае, Валожынскае і Любчанскае староствы.

Паводле М. Улашчыка, найбольш верагодны ініцыятар стварэння легендарнай гісторыі пра пачаткі ВКЛ, запісанай у беларуска-літоўскіх летапісах.

Фота: Герб Гаштольдаў

1842 год. Створана Ковенская губерня. 

У яе ўвайшлі паветы Віленскай губерні з пераважна балтамоўным сялянскім насельніцтвам.  Губерня існавала да 1917 года і мела неафіцыйную назву  «Самагіція» («Жамойць», «Жмудзь»). 

Мела плошчу 40 641,36 км². У склад гэтай адзінкі ўваходзіла 7 паветаў, у тым ліку Новааляксандраўскі, які да 1836 года меў назву Браслаўскі. Зараз на частцы павета знаходзіцца Браслаўскі раён Віцебскай вобласці.

1882 год. Пачалі працаваць першыя на Беларусі тэлефонныя лініі. 

Яны  запрацавалі ў Гомелі і злучылі гомельскі маёнтак князя Ф. Паскевіча з яго палацам, фабрыкамі і фальваркамі. Гэта адбылося праз 6 гадоў пасля атрымання патэнту А. Бэлам на вынаходніцтва тэлефона (1876). 

У Мінску  першая тэлефонная станцыя пабудавана ў 1890 годзе на вуліцы Губернатарскай (зараз Леніна). Першая міжгародная сувязь з’явілася толькі ў 1908 годзе паміж Мінскам, Смалявічамі і Барысавам. 

Есць непадцверджаныя даныя, што першы телефон з’явіўся ў Магілёве ў 1878 годзе. Але, у энцыклапедычным даведніку “Магілёў” (1990) даецца дата – 1905 год.

1883 год. Нарадзіўся Мікалай Бонч-Асмалоўскі. 

Беларускі і расійскі савецкі мастак і расійскі мастак-манументаліст, жывапісец, графік.

Паходзіў са старажытнага беларускага шляхецкага роду. Аўтар жанравых, пейзажных («Мінск. Рака Свіслач»), партрэтных прац, працаваў у жанры ню. Вынаходнік запатэнтаваных новых відаў фарбаў.

Займаўся і кніжнай ілюстрацыяй. У яго афармленні выйшла некалькі твораў класікаў рускай літаратуры: «Дэман» М. Ю. Лермантава, а таксама казкі А. Пушкіна і П. Яршова. Займаўся сцэнаграфіяй.

Вядомы яго эскізы да опер А. Барадзіна, М. Рымскага-Корсакава, А. Сярова.

У 1936 годзе рэпрэсаваны НКУС. Знаходзіўся ў Сегежлагу, у сібірскай ссылцы.

Карціны мастака прадстаўлены ў Траццякоўскай галерэі, мастацкім музеі імя А. Пушкіна.

Памёр 23 жніўня 1968 года.

1917 год. У Мінскім гарадскім тэатры распачаўся Першы Усебеларускі з’езд. 

Праходзіў 18 снежня па новым стылі, 5-га па старым. Прысутнічала 1872 дэлегаты пераважна сацыялістычнай арыентацыі ад усіх населеных беларусамі губерняў.

З’езд абвясціў права на самавызначэнне і прыняцце дэмакратычнай формы ўраду, прызнаў савецкую ўладу, рэспубліканскі лад, цэнтральны ўрад бальшавікоў у Маскве. Патрабаванняў незалежнасцi Беларусі не агучвалася.

Былі абраны Рада Кангрэсу і Выканаўчы Камітэт, утвораны Усебеларускі Савет сялянскіх, салдацкіх, рабочых дэпутатаў.

Нягледзячы на падтрымку У. Леніна і І. Сталіна, з’езд быў гвалтоўна разагнаны бальшавікамі А. Мясніковым, В. Кнорыным, К. Ландэрам.

Рада сышла ў падполле. На адным з падпольных пасяджэнняў быў выбраны Выканаўчы камітэт Рады з’езду з 17 чалавек на чале з Язэпам Варонкам. Пазней гэтыя структуры адыгралі важную ролю ў абвяшчэнні БНР.

31 студзеня 1918 года паводле дэкрэта Леніна ў Народным камісарыяце па нацыянальных справах на чале са Сталіным, стварылі Беларускі нацыянальны камісарыят, які адыграў выключную ролю ў стварэнні беларускай савецкай дзяржаўнасцці.

1928 год. Нарадзіўся Эдуард Загарульскі. 

Беларускі гісторык, археолаг, доктар гістарычных навук, прафесар. Заслужаны работнік вышэйшай школы.

Даследчык гісторыі старажытных гарадоў, замкаў і курганных магільнікаў перыяду ранняга і развітога Сярэднявечча, этнічнай гісторыі Беларусі і праблем паходжання і рассялення славян.

Працаваў у Інстытуце гісторыі АН БССР, БДУ, загадчыкам кафедры археалогіі, дэканам гістарычнага факультэта

Падчас раскопак Мінска даследаваў яго абарончыя збудаванні і забудову, зрабіў рэканструкцыю ўсходняй часткі замчышча і жылых будынкаў, даследаваў раннефеадальны замак Вішчын, пры раскопках якога выяўлены ўнікальны на тэрыторыі Беларусі грашова-рэчавы скарб XII-XIII стагоддзяў.

Аўтар звыш 100 навуковых работ, у тым ліку 10 манаграфій і брашур.

1935 год. Памёр Альбрэхт Антоні Радзівіл. 

Палітычны дзеяч, шаснаццаты нясвіжскі ардынат. Палітычны дзеяч, адзін з лідараў «віленскіх кансерватараў». Падтрымліваў БНР.

Прыхільнік беларускай нацыянальнай ідэі, выдатна ведаў беларускую мову. Сябе вызначаў як «тутэйшы».

Падчас Першай сусветнай вайны дазволіў на тэрыторыі Нясвіжскага замка размясціць шпіталь, штаб 2-й рускай арміі. Арганізатар у Нясвіжы з’езда Радзівілаў (1915), на якім было вырашана фінансаваць стварэнне польскіх вайсковых часцей у расійскай арміі.

У 1926 годзе на яго жыццё зрабіў замах з засады будучы Герой Савецкага Саюза і старшыня кіраўскага калгаса “Рассвет” Кірыл Арлоўскі.

З’яўляўся дзеячам Віленскага таварыства дабрачыннасці. Фінансава падтрымліваў школы, студэнтаў, артыстаў, касцёлы. Займаўся аднаўленнем Нясвіжскага замка

 Пахаваны ў радавой спачывальні.

У дні пахавання гатэлі Нясвіжа і замкавыя пакоі не змаглі змясціць усіх людзей, якія прыехалі развітацца з Радзівілам. Перад жалобным картэжам салдаты 27-га Нясвіжскага ўланскага палка неслі вянкі ад былога імператара Германіі Вільгельма ІІ, прэзідэнта Італіі, кіраўнікоў іншых дзяржаў.

1969 год. Памёр Пятро Глебка. 

Беларускі грамадскі дзеяч, навуковец, паэт, драматург, перакладчык. Акадэмік АН БССР. К. Чорны пісаў: “Ён самы асвечаны і культурны з усіх сённяшніх жывых беларускіх пісьменнікаў і самы большы абладальнік яснай думкі… Яго талент узбагачан думкаю, ясным розумам”. 

Узначальваў групу па складанні «Руска-беларускага слоўніка», інстытуты мовазнаўства, мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору.

П. Глебка стаіць крайні справа

2019 год. У Магілёўскай вобласці адноўлены рэкорды па станоўчых тэмпературах:  

Магілёў       +6°С (да гэтага рэкорд +5,2°С 18 снежня 1972),

Бабруйск     +6,7°С (+5,8°С, 2011 год),

Горкі       +5,3°С (+4,7°С, 1932 год),

Мсціслаў      +5,7°С (+4,2°С, 2011 год),

Слаўгарад +6,1°С (+5,4°С, 1972 год). 

“Белое” золото Могилевщины – экономический анализ

Навіна ад

Юго-Восточный регион Могилевской области, объединяющий семь районов, несмотря на миллиардные инвестиции показывает ужасающую динамику по производству одного из самых важных для хозяйств ресурсов.

На фоне блистательных результатов по урожаю вновь назначенного в стране “золота” – зерна, как-то меньше уделяется внимания производству золота “белого” – молока. Зерно в Беларуси превратилось в политическую культуру – больше урожай, успешнее власть с ее заботой о столе белорусов. И неважно, что вырученные деньги от его реализации давно проедены, и не все хозяйства могут позволить полноценный рацион кормления животных – главное вовремя обозначить достижение по урожайности и валу к уровню предыдущего года. Что ж, порадуемся и мы, но если наращивание объема производства зерновых превратится в тенденцию…

На самом деле особого внимания (в том числе и через увеличение зерна на кормовые цели) требует производство молока. Ежедневная его реализация позволяет держать оборотные средства хозяйств в “боевом” состоянии, обеспечивая повседневную деятельность субъектов хозяйства во всем ее многообразии. Естественно, забота о молочном стаде и наращивание эффективности  его использования – не только вопрос, но и проблема № 1 почти для всех сельскохозяйственных организаций как Беларуси, так и нашей области.

Производство молока можно нарастить по двум направлениям: увеличение численности коров и их продуктивности, что требует наличия соответствующей кормовой базы, помещений с современном оборудованием, грамотного обслуживания буренок, их осеменения и лечения. Отдельно стоит проблема сохранности стада и увеличения срока эксплуатации каждого животного.

И тут мы в Могилевской области и, в частности, в Юго-Восточном регионе (ЮВР)  наблюдаем весьма занимательную (и трагическую) картину. За 7 прошедших лет с момента начала действия Указа № 235, вдохнувшего жизнь в семь юго-восточных районов Могилевщины, показатели в производстве молока резко ухудшились. 

С 2015 по 2022 год производство молока в области снизилось на 5,6 % (недобрали 41 341 тонну), а в ЮВР и того хуже – валовый надой “упал” на 19,7 % (минус 22 331 тонна). Фактически юго-восток в производстве молока потерял условный Климовичский район. Надой в 2022 году по сравнению с 2015 годом в Славгородском и  Костюковичском районах составил только по 70 %, в Хотимском – 74,5 %, в Чериковском – 89 %. Относительно неплохо сработал Краснопольский район – 99,9 %, а вот Кричевский район, единственный в ЮВР, добавил 6,4 %.

Опять же, если по области удой на 1 корову с 2015 года уменьшился на 0,5 %, то данный показатель для Костюковичского района составил 29 %, Славгородского – 26,5 %, Хотимского – 20,9 %. Краснопольский район удой не потерял, а вот Кричевский район его нарастил почти на 30 %. Увы, на достижениях двух районов зоне ЮВР и дальше в светлое финансовое будущее дорога весьма проблематична.

А как же с поголовьем скота, за счет роста которого и обеспечивается увеличение валового надоя, правда, при условии эффективной эксплуатации коров ? 

К сожалению, провал и в этом направлении. За 7 лет в Могилевской области сократилось поголовье дойного стада на 6,8 % (меньше коров стало на 12 449 голов), а в ЮВР – на 11,6 % или на 3 825 голов. По поголовью дойного стада фактически стерт с экономического лица самый успешный Кричевский район. При этом, ни один район ЮВР поголовья коров не добавил: их численность в Чериковском районе сократилась на 21 %, в Костюковичском и Славгородском районах – по 8 %, в Хотимском – на 6 %.

ЮВР, получивший от государства миллиард рублей помощи в принципе должен был вытянуть область из “минусов” как в социальном, так и экономическом плане. Пока безрезультатно, но, мы надеемся, что разноплановые инвестиции обязательно сработают и зона ЮВР в ближайшие годы покажет эффективное их освоение.

Продолжение. Начало экономического анализа положения дел у Юго-Восточного региона Могилевщины можно прочитать здесь и здесь.

Фото: BBC

Усплёск захворванняў на ВІЧ зафіксаваны ў Асіповіцкім раёне

Навіна ад

Усплёск захворванняў на ВІЧ зафіксаваны ў Асіповіцкім раёне

Сэкс без прэзерватыва вывеў жыхароў раёна ў лідары вобласці па захваральнасці на ВІЧ-інфекцыю. 

За 9 месяцаў гэтага года колькасць новых выпадкаў хваробы перавысіла сярэдні абласны паказчык у 3,7 раза, паведаміў раённы цэнтр гігіены і эпідэміялогіі.

Часцей за ўсё выпадкі ВІЧ-інфекцыі выяўляюцца ва ўзроставых групах старэйшых за 30 гадоў. За 9 месяцаў 2022 на ўзрост 31-50 гадоў прыпала 80,9% выпадкаў. У адным выпадку ў бягучым годзе перадача ВІЧ ажыццявілася вертыкальным шляхам (ад ВІЧ-інфіцыраванай жанчыны да дзіцяці). 

Амаль кожны дзень жыхары Асіповіч кантактуюць з хворымі на СНІД. 

Усяго за ўвесь перыяд назірання ў Асіповіцкім раёне (на пачатак кастрычніка 2022 г.) выяўлены 423 выпадкі ВІЧ-інфекцыі. Гэта зусім не мала. Атрымоўваеца, што кожны соты жыхар раёна хворы на гэтую небяспечную хваробу. А калі не лічыць дзяцей і пенсіянераў, то сярод працаздольных хворы ўжо кожны 40-вы. Выходзіць, што амаль кожны дзень, ці праз дзень у краме альбо на працы дарослыя жыхары раёна кантактуюць з хворымі і не ведаюць пра гэта.

Шляхі захворванняў.

Большасць людзей заразіліся ВІЧ пасля сэксу без прэзерватыва – гэта 88,2% усіх выпадкаў у раёне за 9 месяцаў 2022 года. Перавага палавога шляху перадачы ВІЧ-інфекцыі на працягу шэрагу апошніх гадоў сведчыць аб тым, што людзі або не ведаюць аб мерах прафілактыкі інфекцыі, або грэбуюць імі, мяркуючы, што ВІЧ-інфекцыя мае дачыненне толькі да пэўных груп насельніцтва, да якіх чалавек сябе не адносіць. 

Аднак сацыяльная структура асоб, выяўленых з ВІЧ (за 9 мес. 2022 г., непрацуючыя – 33,3%, працоўныя – 47,6%, служачыя – 14,3%, дзеці – 4,8%), паказвае, што прыналежнасць да той ці іншай сацыяльнай групы не гарантуе абарону ад заражэння гэтым захворваннем.

Безадказныя адносіны да свайго здароўя – гэта можа здарыцца з кім заўгодна, але не са мной, “сляпы” давер да партнёра і многія іншыя стэрэатыпы ў пытаннях ВІЧ/СНІД спрыяюць росту колькасці новых выпадкаў інфікавання ВІЧ сярод насельніцтва.

Страшная трагедыя, трэш ад функцыянераў, самы вялікі гарбуз, а з Палыкавіцкай крыніцы нельга піць – навіны тыдня

Навіна ад

Мінулы тыдзень шакаваў жыхароў Магілёўшчыны бязлітаснымі ўмовамі надвор’я. Пасля хістання тэмператур каля нуля, пасля моцных снегападаў сотні населеных пунктаў днямі заставаліся без электрычнасці. 

Амаль 50 цягнікоў не патрапілі своечасова ў пункт прызначэння. 

Адначасова, ускоснымі ахвярамі стыхіі можна лічыць трох маладых дзяўчат, што загінулі ў жудаснай аварыі пад Чавусамі.

Тыдзень працягваў дэпрэсіўны тэмп фэйспалмамі ад мясцовага прызначанага чынавенства. 

То былы навуковец пагразіў святарам забараніць працаваць у школах без асабістай праверкі. 

То крычаўскія маляры замалявалі мурал пра існаванне нашай дзяржавы.

Фінальным трэшам тыдня можна лічыць ініцыятыву мінадукацыі звесці школьную адукацыю да БРСМ і мэтавага размеркавання.

Яшчэ на гэтым тыдні заўважылі гарбуз-прызёр, які павінен быў быць кабачком.

Дзіўную ініцыятыву магілёўскага аўтапарка запусціць тэставы аўтобус у дачны кааператыў зімой.

Кантэйнер для кала коштам у паездку на таксі.

Чарговых абасраных кароў, якія здзіўляюць хіба толькі тых, хто не чытае нашу эканамічную аналітыку.

Адна з горшых навін тыдня – дасягнем дна, каб пачаць рух наверх – вада з Палыкавіцкай крыніцы небяспечная для здароўя. 

Ну, і пачынаем дзякаваць за добрыя навіны. Беларускае саломапляценне – а яно цудоўнае на Магілёўшчыне – прызнана сусветным духоўным скарбам.

Маці трож дзетак з Асіповіч стала беларускай “Міс Чароўнасць”.

У Касцюковіцкім раёне бруіць жыццё гусіным святам.

А ў Кіраўску пачынаецца бітва смажанкі з пляцёнкай.

 

Заставайцеся з намі і заўсёды будзеце ў актуальных і самых важных навінах Магілёўшчыны.