Занимательная конспирология вокруг шкловского маслодельного завода

Почти детективная история про одно молокоперерабатывающее предприятие в Шкловском районе – наше расследование.

В Шклове промышленной переработкой молока стали заниматься с 1949 г., после ввода в эксплуатацию маслодельного завода. Шли годы, переработчики звезд с неба не хватали, но и в отстающих не ходили. Со временем сливочное масло перестали производить, так что название “маслодельный” скорее дань истории и ностальгии.

Сегодня маслодельный завод выпускает не менее 28 наименований цельно- и кисломолочной продукции хорошего качества – продукцию завода знают в Беларуси, кроме Брестской и Гродненской областей, а также в России. Шкловский район не входит в состав холдинга “Бабушкина крынка” (такие же смелые переработчики еще нашлись в Горках), но активно с ним сотрудничает через поставки излишков молока.

Естественно, для завоевания рынков (особенно внешнего) нужно производить качественную и разнообразную продукцию через совершенствование отношений с хозяйствами сырьевой зоны и своевременную модернизацию производства.

Следует отметить, что Шкловский маслодельный завод оказывал весомую помощь отстающим хозяйствам района в обеспечении посевной и уборочной кампаний путем выплаты авансовых платежей за поставки молока в будущем. Один из “колхозов” таким образом “выбрал” платежей на 2 года вперед. 

Впервые модернизацию производства на заводе провели (и весьма эффективно) в 1989 г., продолжили в 1996 и в 2008 годах. Предприятие расширяло ассортимент продукции с разной степенью эффективности, но убытки образовывались от беспринципности, некомпетентности и вороватости директоров завода. Кто только не руководил им: агрономы, автомобилисты, инженеры – завод имел коммунальный статус собственности и поиздевались над его трудовым коллективом местные чиновники сполна. Завод периодически отдавался в кормление руководителям-неудачникам из иных отраслей и он попросту грабился недобросовестными участниками событий.

Не дремали и правоохранительные органы: один из очередных назначенцев получил 6 лет зоны, другому пришлось чуть ли не ночью увольняться и куда-то бежать (иначе выловили бы и водворили в более достойное место, чем кабинет директора).

Когда в город входят гусары

Завод стал хиреть и под мудрым руководством чиновников Шкловского райисполкома должен был обанкротится с передачей сырьевой зоны “Бабушкиной крынке”.

Но тут… помните фразу из популярного фильма о том, что жизнь в городе начинается после того, когда в него входят гусары? 

В результате весьма эффективной модернизации производства в 2008 г. завод стал постепенно оживать, но на горизонте мечты очередного бюрократа появился иностранный инвестор в виде российской частной фирмы “Юнимилк”. В конце концов в 2009 г. было зарегистрировано совместное общество СООО “Юнимилк Шклов”, расположившееся на территории маслодельного завода. Иностранный инвестор вложился не слабо в совместное производство, построив современный завод, а вот доля Шкловского маслодельного завода в СООО оказалась 49 %. 

Продали фактически завод и его будущую прибыль ни за что, и винить руководство завода в этом не стоит – владельцем активов был Шкловский райисполком, там и принимались соответствующие решения. 2010-е годы в Шкловской вертикали прошли под знаком воровства и коррупции руководящего состава (посадить никого просто не успели, хотя и пытались на уровне главного кадрового инспектора области), снижением экономической активности и падением авторитета власти.

По сносной цене, через забор

Кстати, в 2011 г. в России регистрируется торговая марка “Избушка молочника”, а доля экспорта молочной продукции шкловского СООО в объемах продаж со временем достигает 40 %. Частное производство стало экономически процветать. А вот схема получения заслуживающей уважения прибыли была не очень оригинальна и проста. 

Заготовкой молока занимался Шкловский маслодельный завод, делал дополнительную очистку (первичная проводится в хозяйствах) и охлаждение продукта и продавал по договорной цене “Юнимилку” буквально через забор. Иностранный партнер никакого участия в финансировании хозяйств сырьевой зоны не принимал и помощи им не оказывал. Такой расклад был утвержден в нужном министерстве нужными же и заинтересованными чиновниками. 

Впоследствии “Юнимилк Шклов” перешел под управления российско-французской кампании “Данон” и образовалось СООО “Данон Шклов” с теми же 49 % доли Шкловского завода. Логистика производства не изменилась, но аппетиты на “дармовщину” резко возросли. Ситуация на маслодельном заводе все меньше была похожа на солнечную перспективу, эффективность производства не удовлетворяла заявленные параметры.

Но тут с какого-то бодуна Шкловский райисполком назначает на должность принципиального директора, который сохранил Родине (без пафоса – он просто исполнял свои обязанности) миллионы и разрушил планы вороватых чиновников различных уровней.

(продолжение следует)

Фото из открытых источников

У Асіповічах у 2022 годзе не было забойстваў, а ўзнагародзілі за гэта пракурораў

Пракуратура Асіповіцкага раёна прызнана лепшай у Беларусі, бо ў рэгіёне летась – было шмат крадзяжоў, квітнела п’янства, не была выкаранена карупцыя – але затое не здарылася асабліва цяжкіх злачынстваў.

У інтэрв’ю карэспандэнту “Асіповіцкі край” раённы пракурор Дзяніс Іван’коў даволі шчыра абмаляваў карціну стану злачыннасці ў рэгіёне і дзейнасці пракуратуры. Пракурор лічыць, што прызнанне лепшымі – вынік працы яго каманды прафесіяналаў, з якой усе задачы могуць быць паспяхова вырашаны. 

Афіцыйная статыстыка сапраўды выглядае аптымістычнай і паважнай. Іван’коў адзначыў, што летась агульная колькасць злачынстваў на Асіпоўшчыне знізілася з 609 да 590, іх раскрыццё павысілася і працэнт раскрыцця перавышае рэгіянальны і рэспубліканскі ўзровень. У раёне не зарэгістраваныя забойствы ці замахі на іх, не было фактаў наўмыснага нанясення цяжкіх цялесных пашкоджанняў, якія б прывялі да смерці, не было разбояў.

Каб пазбегнуць сур’ёзных злачынстваў супраць жыцця і здароўя грамадзян, пракурор распачаў дзевяць крымінальных спраў па фактах прычынення лёгкіх цялесных пашкоджанняў, катаванняў і пагроз забойствам.

Найбольш распаўсюджаныя злачынствы 

Нягледзячы на аптымістычную справаздачнасць і вялікую працу мясцовых пракурораў, Асіповіцкі раён досыць часта мільгае ў зводках крымінальнай злачыннасці. Часткова прычына гэтага тлумачыцца самім пракурорам. 

Са ловаў Дзяніса Іван’кова, крадзёж – займае па ранейшаму першае месца ў структуры злачынстваў. Значная колькасць крадзяжоў здзейснена шляхам змянення камп’ютарнай інфармацыі, ухілення бацькоў ад утрымання дзяцей альбо ад кампенсацыі выдаткаў на ўтрыманне дзяцей у дзяржаўным забеспячэнні.

Кіберзлачынцы таксама асабліва хвалююць пракурора. Хаця колькасць падобных злачынстваў і знізілася, але застаецца вялікай – 69. Пракурор яшчэ раз нагадаў землякам: каб не быць ахвярай, нельга нікому, у тым ліку асобам, якія называюць сябе “работнікамі банка” ці “міліцыя”, паведамляць свае асабістыя дадзеныя, дадзеныя банкаўскіх карт і коды ад Апавяшчэнні SMS банка. 

Карупцыя таксама па-ранейшаму ўяўляе сабой значную пагрозу для нармальнага функцыянавання дзяржавы. Летась у рэгіёне было выяўлена 14 карупцыйных злачынстваў: 11 крадзяжоў маёмасці шляхам злоўжывання афіцыйнымі паўнамоцтвамі, два выпадкі атрымання хабару і злоўжывання службовымі паўнамоцтвамі. 

У стане алкагольнага ап’янення было здзейснена кожнае трэцяе ад агульнай колькасці злачынстваў – 134 крымінальна пакараныя дзеянні. Нападпітку здзяйсняліся крадзяжы (60), хуліганскія дзеянні (12), нанясенне лёгкіх цялесных пашкоджанняў (9).

А самае страшнае – у раёне шмат людзей паміраюць з-за алкаголю. З-за злоўжывання спіртовымі напоямі загінула 16 чалавек: сем у выніку атручвання алкаголем альбо яго сурагатамі, шэсць – у транспартных аварыях, двое – на пажары і адзін утапіўся.

Праблема вызначэння лепшых у праваахоўнай дзейнасці па статыстычных паказчыках заключаецца ў тым, што дастаткова здарыцца ў 2023 годзе хаця б аднаму цяжкому  злачынству, як раён пакажа адразу вялікі рост злачыннасці, а асіповіцкая пракуратура перастане быць лепшай у рэспубліцы. 

Фота ілюстрацыйнае з адкрытых крыніц. 

Коррупция в Могилевской области удорожает строительство на 30-50% – анализ

Строительство на Могилевщине и инвестиции в него – продолжение экономического анализа, а предыдущий материал цикла читайте здесь.

Весьма негативное влияние на эффективность функционирования строительной отрасли оказывает коррупционная составляющая, связанная с присвоением средств, уклонением от выплаты налогов, махинациями и воровством, завышением объемов и стоимости проектных и строительных работ. 

Коррупция пронизывает белорусское строительство сверху донизу. По оценкам экспертов, именно коррупционная составляющая приводит к удорожанию строительства на 30-50 %. Истоки коррупции в строительстве во-многом предопределяются его высокой затратностью, привлекающей крупные инвестиционные потоки.

Строительная отрасль Могилевской области также является одной из наиболее коррумпированных сфер экономической деятельности. Ежегодно правоохранительными органами в области выявляется до 50 преступлений коррупционной направленности, совершенных должностными лицами предприятий, организаций и учреждений в сфере строительства, что составляет до 13 % от общего количества выявленных коррупционных преступлений в области. 

Половину из них составляет злоупотребление служебным положением, 24 % – факты взяточничества. В строительстве фиксируется до 20 % от общего количества нарушений в виде отступлений от требований налогового и бюджетного законодательств.

При этом, вред и негативное воздействие коррупции в строительстве, на самом деле, не всегда определяется только цифрами и показателями. Впрочем, даже официально зарегистрированные суммы предотвращенного вреда измеряются десятками миллионов рублей, что характеризует отрасль как наиболее непрозрачную и подверженную коррупции.

Системность всепроникающего зла

Коррупции подвержены все уровни в организации строительных работ, независимо от источников финансирования, форм собственности и местонахождения объектов. К примеру, еще в 2013 г. Комитет государственного контроля (КГК) Могилевской области предотвратил завышение стоимости строительства 101 объекта и ряда государственных программ, финансируемых из бюджета, на общую сумму в 37,2 млрд. руб. (до деноминации). 

В частности, при выполнении строительно-монтажных работ при строительстве многоквартирного дома в Горках генподрядчиком в акт выполненных работ необоснованно включены работы и материалы на сумму 1,4 млрд. руб. По итогам проверок эта сумма была снята из расчетов и, таким образом, предотвращен соответствующий урон государственным интересам. Виновные понесли наказание.

Не изменилась ситуация и в 2015 г. – уже на другом «конце» Могилевской области, в Кричевском районе при проверке Комитетом деятельности местного управления капитального строительства (УКС) выявлено необоснованное завышение подрядчиками объемов строительно-монтажных работ на общую сумму более 1 млрд. руб., в том числе на бюджетных строительных объектах. 

Наглость подрядчиков вышла далеко за пределы разумного: в отдельных случаях стоимость использованных материалов  была завышена в 2 500 раз. Естественно, нарушался порядок проведения тендеров, что «потянуло» на перерасход бюджетных средств еще на 300 млн. руб. Опять выводы, опять наказания должностных лиц.

Повсеместно в области при проверке УКСов выявляются нарушения порядка проведения подрядного строительства, организации строительного процесса, нормативных сроков введения ряда объектов, некачественное исполнение на них строительно-монтажных работ, искажения государственной статистической отчетности. И из всех изложенных позиций «торчат уши» коррупции, минимум в виде воровства, незаконно полученных зарплат и премий.

Казалось бы, во главе борьбы с нарушениями в строительстве должно стоять областное руководство УКСов. Но отнюдь – ситуация оказалась не лучше, чем в районных подразделениях, а вот масштабы ограбления государства гораздо «солиднее». Только в период 2013-2016 гг. на 39 бюджетных объектах завышение объемов строительства составило 90,9 млрд. руб. Кстати, по итогам проверки оштрафовано 5 должностных лиц и 8 работников предприятия.

Характерным для строительных организаций стало уклонение от налогообложения. В частности, в 2017 г. бухгалтер домостроительного комбината в Бобруйске осуждена на 2,5 г. за неуплату налогов в сумме 182,9 тыс. руб.

В частном секторе ситуация еще сложнее: к 6 годам заключения приговорен гендиректор могилевской фирмы в том числе и за уклонение от уплаты налогов в особо крупном размере (1,6 млрд. руб.).

К сожалению, в 2017 г. был задержан один из самых авторитетных руководителей стройорганизации из Круглого, который в тюрьме и скончался, а ПМК, им возглавляемое, закономерно потеряло ведущую роль в отрасли строительства в стране.

В 2018 г. гендиректор могилевской стройорганизации дал подчиненным указания на закупку оборудования в коммерческой фирме по ценам в 5 раз превышающим стоимость на рынке. Государству нанесен ущерб на 630 тыс. руб., а гендиректор сел на 6,5 лет,  директор-взяткодатель коммерческой фирмы – на 6 лет. Также в 2018 г. за взятку в размере 1 400 долларов США осужден главный специалист управления архитектуры и градостроительства Могилевского горисполкома.

В 2019 г. привлечены к уголовной ответственности директор и начальник участка одного из ОАО в Могилеве за подделку документов, для необоснованного перечисления денежных средств в сумме 85 633 руб.

В 2020-2021 гг. исполняющий обязанности директора одной из организаций по предварительному сговору с главным бухгалтером похитил 8,9 тыс. руб. В 2021 г. в Могилеве ОБЭП раскрыл аферу в строительной сфере: задержаны местный бизнесмен и его сын, обманувшие десятки человек почти на 2,5 миллиона рублей.

В 2022 г. оперативники по борьбе с экономическими преступлениями задержали должностное лицо одного из предприятий Бобруйска, который отвечал в организации за линию капитального строительства. 

Кстати, благодаря КГК в Могилевской области в 2022 г. сэкономлено более Br9 млн при возведении объектов с господдержкой.

Так что в  строительстве воруют всюду, воруют как у государства, так и у граждан, в реале коррупция в Могилевской области приобрела системный характер.

Как победить непобедимое?

Правоохранительные органы отмечают, что во время проверок строительных организаций фиксируется рост выявленных излишков основных средств и товарно-материальных ценностей, безосновательное списание горюче-смазочных материалов, фиктивных документов по командировкам. Настоящим бичом строительства является воровство материалов.

Еще одна проблема строительной отрасли – это латентные прибыли и расходы – высокая цена квадратного метра жилья определяется существующей системой откатов и других подобных манипуляций. Способствует данной ситуации тот факт, что свыше 90 % проектной документации исполняется с недоработками и ошибками.

Более того, коррупция в строительстве становится возможной из-за закрытости для общества процедуры закупок, аргументом для чего является необходимость сохранения коммерческой тайны участников и организации-заказчика. Естественно, требует совершенствования работа правоохранительных органов по оперативному сопровождению закупок, осуществляемых для реализации в регионах государственных программ.

Для строительной отрасли Могилевской области характерно грубое нарушение подрядными организациями графиков строительства и превышение договорных сроков строительства. Создается впечатление, что графики производства строительных работ составляются формально и с одной целью – для обеспечения получения от заказчика максимального объема денежных средств и минимизации потерь от индексации несвоевременно отработанных авансов.

Ликвидация данных предпосылок и действий в строительном процессе позволит заметно снизить стоимость вводимых в эксплуатацию объектов. Впрочем, важно элементарное наведение порядка, сохранение трудовой и технологической дисциплины, обеспечение исполнения регламента строительного процесса, повышение культуры строительства.

Очевидно коррупционный характер носит деятельность руководителей ряда строительных организаций, которые занимаются строительством жилья. Аукционы, как правильно, выигрывают заинтересованные застройщики, потом сразу же утверждаются разрешение и проект. Различного рода юридические нюансы, в том числе и общественное обсуждение, реализуются формально.

Эффективной профилактической мерой ограничения коррупции в строительстве могло бы стать создание при крупных строительных организациях независимых служб безопасности, расходы на функционирование которых в обозримом будущем окупятся  эффективностью всей экономики страны.

Необходимо отметить, что коррупционные преступления в строительстве, кроме экономического вреда, как правило, имеют большой общественный резонанс. Высоким остается в области – особенно в Могилеве и Бобруйске – и количество обращений граждан и юридических лиц о работе строительных организаций. 

Кроме объективных составляющих, большое количество обращений стало возможным из-за недостаточной проработки решений гор-райисполкомами, самоустранение местного управления капитальным строительством от функции единого заказчика-застройщика и отсутствия соответствующего контроля строительной отрасли со стороны исполнительной власти.

Как проявления коррупции в строительстве, так и меры борьбы с ней многолики и есть надежда, что в Беларуси коррупция будет заметно ограничена и ее влияние на экономику сведется к минимуму.

Фото иллюстративное.

Экс-міністра асудзілі на 7,5 гадоў, ён раней узначальваў Бабруйскі лясгас

Віталь Дрожжа быў асуджаны сёння за атрыманне хабару ў асабліва буйным памеры.

Як паведамляе БелТА, былы міністр лясной гаспадаркі Беларусі Віталь Дрожжа прыгавораны да 7 гадоў 6 месяцаў калоніі за атрыманне хабару. Адначасова да яго прымянілі амністыю, скараціўшы тэрмін перабывання ў калоніі на адзін год.

Грошы ў якасці хабару на той момант міністру перадаваў заснавальнік і дырэктар замежнай камерцыйнай арганізацыі за “спрыяльнае вырашэнне пытанняў”. Суму хабару хабарадаўца вызначыў самастойна, а Дрожжа, як вынікае з абвінавачання, з іх памерам пагадзіўся. Хабары перадаваліся з кастрычніка 2020-га па красавік 2022 года.

Як адзначаецца ў абвінавачанні, Дрожжа даваў указанне падпарадкаваным работнікам міністэрства – лясгасам – закупаць сушыльныя комплексы для сушкі пілапрадукцыі выключна на ўмовах растэрміноўкі. Пры гэтым ён ведаў, што адзінай арганізацыяй на тэрыторыі Беларусі, якая іх пастаўляла на такіх умовах, была замежная кампанія хабарадаўцы.

Міністрам лясной гаспадаркі Дрожжа стаў у 2018 годзе. Да гэтага з 2013 года ён кіраваў Нацыянальным паркам “Браслаўскія азёры”. А яшчэ раней – з 2008 года працаваў дырэктарам Бабруйскага лясгаса. У 2014-2018 гадах быў дэпутатам Бабруйскага раённага Савета дэпутатаў 27 склікання.

Фота: БелТА

Топ-менеджэр бабруйскага прадпрыемства затрыманы за “сістэматычны хабар”

Як паведамляе прэс-служба УУС падчас атрымання хабару быў затрыманы намеснік дырэктара аднаго з прадпрыемстваў Бабруйска. Як мяркуюць аператыўнікі упраўлення па барацьбе з эканамічнымі злаынствамі, 40-гадовы мужчына з кастрычніка мінулага года рэгулярна атрымліваў грошы ад кіраўніка камерцыйнай арганізацыі за спрыяльнае вырашэнне пытанняў, звязаных з аплатай раней пастаўленых камплектуючых для вытворчасці. Сума хабару склала 41 000 рублёў.

Абодва ўдзельнікі карупцыйнай схемы затрыманы, узбуджана крымінальная справа.

Фота: прэс-служба УУС

Тяжелая поступь коррупции

Могилевщина сквозь призму взяточничества

С начала года в Могилевской области учтено 112 коррупционных преступлений, совершенных 91 лицом. Хотя их удельный вес в структуре преступности и невелик – всего 1,5 %, воздействие на социально-экономическую сферу весьма значительно. 

Как правило, коррупционные правонарушения совершаются грамотными, подготовленными кадрами, всесторонне разбирающимися в тонкостях порученного сектора управления. Это руководители и специалисты организаций, а также чиновники разных уровней – в Могилевской области доля коррупционных преступлений с участием государственных служащих достигает 35 % от всего количества подобных злодеяний. 

С одной стороны: чиновники провоцируют малоэффективное распределение и расходование государственных средств и ресурсов в свою пользу, дезинформируют вышестоящие органы об эффективности инвестиций и перенаправляют их на ложные цели, стоят у истоков разорения и удорожания частного бизнеса и снижения качества общественного сервиса. 

С другой: аппетиты воровства чиновников определяются масштабами проекта и возможностью перераспределения средств в свой карман. В Шкловском районе еще не забыт случай изъятия из хозяйственного (финансового) оборота 4,2 млн. евро зампредседателя райисполкома, который сегодня отсиживает 14-летний срок заключения. Погублены карьера, семья, жизненный комфорт и все ради призрачного богатства, временно побывавшего в его руках.

В наибольшей степени в Могилевской области за 10 месяцев 2022 года коррупции были подвержены такие сферы, как сельское хозяйство, промышленность, торговля.  Особое внимание прокуратура области уделяет процедуре закупок – за нарушение законодательства о закупках 78 виновных должностных лиц привлечены к дисциплинарной ответственности, 32 – к административной, 4 – к материальной. Как видим, должностные лица не попадаются на взятках. Или слишком хитры, или изыскивают иные варианты обогащения, в первую очередь через игнорирование правил тех же закупок.

А вот раньше, еще каких-то 8–10 лет назад, в прессу сливались отдельные факты мздоимства, шокирующие своей масштабностью. Рекорд по взяткам установил бывший директор вагоностроительного завода, который попался на взятке в 792 тыс. долларов США – но и записал себе в “актив” 11 лет заключения. А что мы видим сегодня? Работники Батаевского лесничества Костюковичского лесхоза совершили хищение 20 кубометров деловой древесины на сумму 3,3 тыс. рублей. И это не рядовые воришки тырили елки для бани: деловая древесина переоформлялась в дрова и под таким деревянным флагом транспортировалась в Россию. 

Аналогичные преступления выявлены в Климовичском и Кличевском лесхозах. Практически по такой схеме, но для внутриобластного частного потребления действовали должностные лица “Быховрайагропромтехснаба”. “Замазали” себя коррупционными делами и “лесные” братья из Белыничского района. Вы думаете, что кого-то посадили?

Массу вариантов бюджетного “дерибана” раскрывают работники Могилевского Комитета государственного контроля. В 2021 году, например, по результатам проверок взыскано в бюджет 7 млн рублей, обеспечено возмещение средств государственным организациям на сумму более 19 млн рублей, сэкономлено 42 млн рублей. 

Кстати, по материалам проверок КГК возбуждено 84 уголовных дела.  Вдумайтесь, только в системе ЖКХ области выявлено незаконное получение бюджетных средств на 1 млн рублей!  И это без информирования общества в делах строительной отрасли – вот где простор для злоупотреблений и воровства. Только исследование обоснованности формирования сметной стоимости строительства возводимых с поддержкой государства объектов разного назначения привело к экономии 8,6 млн рублей!

Преступная халатность чиновников, их некомпетентность (“кумовство” тоже входит в разряд коррупционных преступлений), злоупотребление полномочиями “влетают” в копеечку государству и народу. Недавно мошенниками признаны заказчики и подрядчики одного из строящихся в области “проблемных” домов. Их уже нашли и обвинили, но как расценивать тот факт, что в области сегодня во введенных в эксплуатацию жилых домах не проданы более 100 квартир общей площадью 7,16 тыс. м2, в строящихся домах – более 1000 квартир площадью 108,8 тыс. м2. КГК взял данную проблему под контроль, но, может, более детально заняться планированием и не только в сфере строительства?

Можно долго рассуждать о вредоносности коррупции и ее истоках. Уже не удивляет работа в райисполкомовских структурах ранее судимых чиновников (ранее в Могилевском, теперь и в Шкловском), но когда “вышедшего” на свободу коррупционера сначала назначают на должность директора школы, а потом возносят до уровня зам. председателя администрации одного из районов Могилева, это уже слишком. Может и в этом причина необходимости ударной работы КГК, следственного комитета, милиции и прокуратуры области? Попробуй угадай, кого можно ловить за руку, а кто завтра станет твоим сюзереном!

9 снежня. Дзень у гісторыі. Забіты Войшалк. Заснаваны Магілёўскі аддзел геаграфічнага таварыства. Нарадзіліся Максім Багдановіч, Кірк Дуглас

Міжнародны дзень барацьбы з карупцыей (International Anti-Corruption Day, с 2003 года). 

Абвешчаны Генеральнай Асамблеяй ААН. У гэты дзень у 2003 годзе ў Мексіцы была адкрыта для падпісання Канвенцыя ААН супраць карупцыі.

Мэтай заснавання дня, як пазначана ў рэзалюцыі Генеральнай Асамблеі, было паглыбленне разумення праблемы карупцыі і ролі Канвенцыі ў папярэджанні карупцыі і барацьбе з ёй. 

 

Юр’е зімовы і Ганны (народны каляндар)

“Юра мосціць”. “Ад Ганнаў да Калядаў 2 тыдні і 2 дні”.

Юр’е Зімовы лічыўся апекуном свойскай і лясной жывёлы. У гэты дзень гаспадары аглядалі кароў, падстрыгалі грывы і хвасты коням, а таксама аднімалі ад кабыл жарабят, якіх да вясны ставілі ў асобныя хлявы. Раней лічылася, што 9 снежня ваўкі пачынаюць хадзіць зграямі і нападаць на скаціну, бо “Юр’я ўжо дае ваўкам свабоду”, таму жывёл нельга было выпускаць на вуліцу.

У гэты дзень некалі прыгонныя сяляне мелі права перамяніць сабе гаспадароў.

Калі паблізу жылля вые воўк – да марозу.

Старыя слухалі ў гэты дзень ваду – кідалі ў палонку падпаленае вуголле з печы, вуголле шыпелі, убіралі ў сябе жыватворную сілу рачной вады. А пасля, з палонкі далонню зачэрпнуўшы некалькі вугольчыкаў, старыя неслі іх курам і парасятам.

У Юр’еў дзень хадзілі слухаць ваду ў студнях: калі ціха – зіма будзе цёплай, пачуюцца гукі – чакай моцных завірух і маразоў.

Да гэтага дня неабходна было раздаць усе пазыкі. Не вярнуць пазыку да Юр’ева дня – усё жыццё ў пазыках хадзіць.

Юр’е з мостам, Мікола (19 снежня) з цвіком.

На Юр’еў дзень у бярлогах мядзведзь моцна засынае.

 

1048 год. Памёр Аль Біруні. 

Вялікі ўзбекскі вучоны з Харэзма, аўтар шматлікіх капітальных прац па гісторыі, геаграфіі, філалогіі, астраноміі, матэматыцы, геадэзіі, мінералогіі, фармакалогіі, геалогіі і іншых. 

У Еўропе быў вядомы пад імем Альбероніус.

Апрача сваёй роднай харэзмскай мовы, аль-Біруні валодаў цюркскай, фарсі, санскрытам, арабскай мовай, а таксама ведаў грэчаскую, сірыйскую мовы, іўрыт і берберскія мовы.

Большую частку свайго жыцця Аль-Біруні правёў у Газні (зараз – Афганістан), дзе працаваў пры двары султана Махмуда Газнаві і яго наступнікаў Масуда і Маўдуда. Аль-Біруні прымаў удзел у паходах Махмуда ў Індыю, дзе таксама пражыў некалькі гадоў.

 

1268 год. Забіты Войшалк. 

Князь навагрудскі (1240-я – 1255, 1258 – 1264), вялікі князь літоўскі (1264 – 1267). Сын Міндоўга, караля літоўскага.

Пашырыў тэрыторыю ВКЛ за кошт уключэння ўсходнебалцкіх зямель Нальшчан і Дзяволтвы.

Быў манахам у Палонінскім манастыры, хадзіў у паломніцтва да гары Афон, але не здолеў дайсці з-за “мяцяжу” ў землях па дарозе, вярнуўся і заснаваў Лаўрышаўскі манастыр (Лаўрыш – імя інака Войшалка).

Пасля нападу на Літоўскую зямлю  мангола-татар Бурундая і галіцка-валынскіх князёў  Войшалк выйшаў з манастыра і зноў сеў на навагародскім стальцы.

Потым зноў жыў у манастыры – Ляшчынскім Свята-Успенскім пад Пінскам.

Галіцкі князь Леў Данілавіч запрасіў на сустрэчу Войшалка ва Ўладзімір-Валынскі і пад час піру забіў яго.

Войшалк быў пахаваны ў царкве св. Міхаіла Вялікага.

Фота: Войшалк засноўвае манастыр. Мініяцюра з Астэрманаўскага І-га тому Ліцэвога летапіснага збору, XVI ст. Бібліятэка Расійскай акадэміі навук, г. Санкт-Пецярбург.

1857 год. На Ашмяншчыне нарадзіўся  Чэслаў Янкоўскі. 

Польскі паэт, крытык, публіцыст, гісторык-краязнаўца.

Быў дэпутатам I і II Дзяржаўнай думы ад Віленскай губерні, падтрымліваў Канстытуцыйна-каталіцкую партыю Літвы і Беларусі, быў членам Краёвай партыі Літвы і Беларусі. 

Рэдактар газет «Kurier Litewski», «Глос польскі». Не лічыў Літву і Беларусь этнічна польскімі землямі.

Выступаў з ідэяй «этнаграфічнай Польшчы».

Аўтар лірычных вершаў, літаратурных нарысаў, перакладаў, 4-томавага даследавання «Ашмянскі павет», «Польскі народ і яго Бацькаўшчына», «Этнаграфічная Польшча», мемуараў.

Паводле некаторых звестак, быў аўтарам лірычнай мініяцюры «Ужо птушкі пяюць усюды», якая памылкова прыпісваецца У. Сыракомлю.

Памёр 6 кастрычніка 1929 года ў Вільні.

 

1891 год. Нарадзіўся Максім Багдановіч. 

Беларускі паэт, публіцыст, літаратурны крытык. Зорка беларускай паэзіі.

Яго спадчына ўвайшла ў залаты фонд беларускай культуры.

Упершыню пачаў гутарыць на беларускай мове ў 1895 годзе ў в. Вяззе (зараз – Асіповіцкі раён), калі гасцяваў у сваякоў. Там цяпер усталявана мемарыяльная шыльда (на доме сваякоў, з 1986 г. будынак спартовай базы).

Асноўны кірунак яго творчасці – патрыятычнае служэнне сацыяльнаму і нацыянальнаму вызваленню беларускага народа.

Сузаснавальнік пейзажнай і інтымнай любоўнай лірыкі ў беларускай паэзіі. Вялікая заслуга паэта ў распрацоўцы гістарычнай тэмы і урбаністычных матываў.

Яго творчасць мела першаступеннае значэнне ў гістарычным самапазнанні народа і сцвярджэнні яго месца ў гісторыі чалавецтва.

Пераклаў на беларускую мову вершы П. Верлена, Э. Верхарна, Г. Гейнэ, А. Пушкіна, Авідзія, Гарацыя і іншых паэтаў, на рускую – творы Янкі Купалы, Т. Шаўчэнкі, І. Франко.

Памёр 25 мая 1917 года. Пахаваны на Старых могілках у Ялце.

У 1980-х гадах уздымалася пытанне пераносу праху паэта з Ялты ў Мінск.

Працуюць музеі паэта ў Мінску, Гродне, Яраслаўлі, яго імя носяць вуліцы ва ўсіх абласных цэнтрах і буйных гарадах Беларусі, у Ніжнім Ноўгарадзе, Яраслаўлі і Ялце, беларускія школы і бібліятэкі.

Помнікі паэту пастаўлены ў Яраслаўлі, Мінску.

У 1991 годзе імя Максіма Багдановіча ўнесена ў каляндарны спіс ЮНЕСКА “Гадавіны выдатных асоб і падзей”.

 

1915 год. Апублікаваны ўніверсал Канфедэрацыі Вялікага Княства Літоўскага. 

Канфедэрацыя ВКЛ – блок беларускіх, літоўскіх, польскіх і яўрэйскіх арганізацый у 1915-1917 гадах, што адносіліся да ліберальна-дэмакратычнай плыні краёвасці і выпрацоўвалі мадэлі беларуска-літоўска-латвійскай дзяржавы, якую меркавалася адрадзіць на тэрыторыі былога ВКЛ.

Канцэпцыя больш шырокай канфедэрацыі была распрацавана ў ліпені 1916 года Беларускім народным камітэтам. Яго старшыня А. Луцкевіч абгрунтаваў ідэю Злучаных Штатаў ад Балтыйскага да Чорнага мораў. У гэтую канфедэрацыю павінны былі ўвайсці Беларусь, Літва, Латвія, Украіна. 

Імкненне беларускіх арганізацый да дзяржаўнага адзінства з гэтымі рэгіёнамі тлумачылася найперш эканамічнымі матывамі і жаданнем мець выхад Беларусі да Балтыйскага і Чорнага мораў.

Пасля абвяшчэння незалежнасці Літвы (16 лютага 1918) і Беларускай Народнай Рэспублікі (25 сакавіка 1918) ідэя канфедэрацыі не ўзнімалася.

У 1919 годзе бальшавікі стварылі Літоўска-Беларускую ССР, якая неўзабаве спыніла сваё існаванне ў сувязі з польскай акупацыяй.

 

1916 год. Нарадзіўся Кірк Дуглас (Ісэр Даніеловіч). 

Амерыканскі кінаакцёр і прадзюсар. Амерыканскі Інстытут Кіно прызнаў яго адным з лепшых кінаакцёраў усіх часоў.

З гомельскіх і чавускіх яўрэяў.

Атрымаў шэраг узнагародаў, у тым ліку “Оскар”, зорку на Галівудскай Алеі Славы. У яго гонар названы праспект у горадзе Палм-Спрынгз, штат Каліфорнія.

Займаўся гуманітарнай дапамогай, за што атрымаў Прэзідэнцкі Медаль за Свабоду, Ордэн Французскага Легіёна, Нацыянальны Медаль за дасягненні ў галіне мастацтва. Быў паслом добрай волі ў Дэпартаменце ЗША.

Бацька акцёраў Майкла, Эрыка Дугласаў, прадзюсараў Джоэля, Пітэра Дугласаў.

Памёр 5 лютага 2020 года.

 

1958 год. На арганізацыйным сходзе членаў геаграфічнага таварыства прынята рашэнне аб арганізацыі Магілёўскага аддзела. 

Магілёўскі аддзел – першая структурная адзінка геаграфічнага таварыства на Беларусі. 

Зарэгістраваны 19 студзеня 1959 года. Першым старшынёй аддзела стаў Мікалай Нешатаеў (1959-1963), вучоным сакратаром – Пятро Лярскі (1959–1963).

У розныя гады ў аддзеле плённа працавала больш за 120 членаў таварыства, сярод якіх вядомыя вучоныя М. Ратабыльскі, П. Лярскі, С. Сідор, Р. Дулаева, М. Клюкін, Ю. Шчарбакоў, М. Звераў, В. Гаркуноў, У. Хамякоў, М. Смаляроў, Г. Рыдзеўскі, Б.Нешатаеў, М. Нешатаеў, І.Шаруха, Дз. Грумо і іншыя.

Геаграфічнае таварыства на тэрыторыі сучаснай Беларусі вядзе сваю гісторыю ад Рускага геаграфічнага таварыства (1845). Магілёўскія географы працавалі ў складзе створанага ў 1867 годзе Паўночна-Заходняга аддзела геаграфічнага аб’яднання (Вільня), у складзе геаграфічнага таварыства БССР (1954), Беларусі (1991).

Беларускае геаграфічнае таварыства Магілёў

 

1960 год. Нарадзіўся Ігар Пракаповіч

Беларускі географ, краязнавец, паэт, лаўрэат Нацыянальнай літаратурнай прэміі (2020), прэміі імя Уладзімера Караткевіча.

Аўтар каля 40 краязнаўчых, у тым ліку па фізічнай геаграфіі, тапаніміцы Пастаўскага раёна,  паэтычных кніг.

Ганаровы сябра Саюза пісьменнікаў Беларусі.

Адкрыў у Пастаўскім раёне месца старажытнага паселішча і курганны могільнік.

«Чалавек года Віцебшчыны» (2009), пераможца конкурса «Беларускі настаўнік года».

Старшыня Пастаўскай арганізацыі Таварыства беларускай мовы (да 2021), член Навуковай рады Беларускага геаграфічнага таварыства і Міжнароднай акадэміі арганізацыйных і кіраўнічых навук.

1974 год. Памёр Янка Шутовіч. 

Беларускі літаратуразнавец, выдавец.

Быў членам Беларускага студэнцкага саюза, рэдактарам часопісаў «Студэнцкая думка»,  «Калосьсе», «Шлях моладзі», працаваў карэктарам у беларускай друкарні імя Ф. Скарыны і ў Беларускім інстытуце гаспадаркі і культуры, настаўнікам, загадчыкам Беларускага музея ў Вільні (1941-1944).

За актыўную дзейнасць у справе беларускага нацыянальнага адраджэння быў зняволены ў лагеры Бяроза-Картуская (1939). У 1944 годзе арыштаваны НКДБ. Вязень ГУЛАГу, ссыльны.

Пасля ссылкі, з 1957 года працаваў у Віленскім дзяржаўным мастацкім музеі, карэспандэнтам часопіса «Полымя».

Займаўся перакладамі твораў літоўскіх і беларускіх пісьменнікаў. Адшукаў у архіве рукапіс рамана-хронікі М. Гарэцкага «Віленскія камунары», знайшоў дзённік А. Станкевіча.

Фота: Могілка Яна Шутовіча ў Павільнісе (Павіленскія могілкі), Вільня, 2021

 

 

1976 год. Заснаванне Беларускага дзяржаўнага музею народнага архітэктуры і побыту. 

Музей пад адкрытым небам, дзе сабраныя помнікі беларускага народнага драўлянага дойлідства з розных гісторыка-этнаграфічных рэгіёнаў Беларусі, заснаваны ў адпаведнасці з пастановай партыйных органаў. Знаходзіцца пад Мінскам, каля МКАД, паміж вёскамі Строчыцы і Азярцо, займае плошчу ў 151 гектараў.

Першыя спробы стварыць музэй-скансен на Беларусі былі зробленыя ў 1908 годзе мастаком Ф. Рушчыцам, але гэтаму перашкодзіла Першая сусветная вайна.

Штоверасень з 2009 года ў музеі ладзіцца міжнародны фольк-фестываль «Камяніца».

Музей мае тры асноўныя зоны: экспазыцыйная, вытворча-гаспадарчая і запаведная. Аснова экспазыцыйнай зоны — умоўны падзел тэрыторыі Беларусі на шэсць гісторыка-этнаграфічных рэгіёнаў: Цэнтральная Беларусь, Падняпроўе, Паазер’е, Усходняе і Заходняе Палессе, Панямонне.

У экспазіцыі гісторыка-этнаграфічнага рэгіёну Цэнтральная Беларусь, заходняя Магілёўшчына  прадстаўлена грамадскім свіранам канца XIX — пачатку XX стагодзя з в. Касарычы Глускага раёна

А вось у экспазіцыі гісторыка-этнаграфічнага рэгіёну Падняпроўе знаходзіцца ветраны шатровы млын пачатку XX стагоддзя з в.  Зелянец Хоцімскага раёна, вяночны (замкнуты) двор з традыцыйным інтэр’ерам з в. Бракава Слабада Чавускага раёна.

 

2004 год. Памёр Сяргей Войчанка. 

Беларускі мастак і дызайнер. Разам з Ул. Цэслерам распрацоўваў  дасціпныя рэклямныя постэры і плакаты на сацыяльныя тэмы.

Аўтар плакатаў «Нержавеющий Сталин», «1939, начало войны в Польше», «Карл Маркс 1990-х», «Афганистан», «Good morning, Belarus!», «От международного года мира – к миру без войн и оружия», «Война несет людям…», «Афган, Forbidden Fruit», «Contemporary art+centre „VITA NOWA“» і іншых.

Праца «Вудсток. 30 лет. – Levi`s» знаходзіцца ў калекцыі Луўра.

Работы Цэслера і Войчанкі выстаўляліся на шматлікіх выставах і атрымлівалі ўзнагароды ў многіх краінах Еўропы.

Уладальнік больш за 40 узнагарод міжнародных конкурсаў, біенале і фэстываляў плакату.

За месяц да смерці адбылася выстава на Манмартры ў Парыжы.

Памёр 9 снежня 2004 года.

Следчыя раскрылі карупцыйную схему на “Магатэксе” і аддзелачнай фабрыцы

За восем месяцаў на прадпрыемствах скралі каля 34 тысяч рублёў.

Злачынную схему выкарыстоўвалі 59-гадовая дырэктар па вытворчасці “Магатэкса” і 51-гадовы дырэктар аддзелачнай фабрыкі. Яны рахтавалі справаздачныя дакументы з фіктыўнымі звесткамі аб завышэнні паказчыка аб здачы гатовай прадукцыі з фабрыкі на склад “Магатэкса” – паведамляе прэс-служба Следчака камітэта Беларусі.

Падробная дакументацыя дазваляла зламыснікам налічваць супрацоўнікам фабрыкі павышаныя прэміі, і атрымліваць прэміі самім. Гэта прывяло да прычынення шкоды на агульную суму больш за 32 тысячы рублёў. 

Абвінавачаныя цалкам кампенсавалі ўрон, але віну прызналі толькі часткова. Ім прад’яўлены абвінавачанні па ч.3 арт.426 (перавышэнне ўлады або службовых паўнамоцтваў, што прывяло да цяжкіх наступстваў) і па ч.2 арт.427 (службовы падлог, учынены з мэтай скажэння даных дзяржаўнай статыстычнай справаздачнасці) Крымінальнага кодэкса. Да фігурантаў справы прыменена мера стрымання ў выглядзе асабістага паручальніцтва.

Карупцыянэр-аграрнік з Магілёўшчыны «нагрэў» гаспадарку на 90 тысяч рублёў і застаўся на волі

Дырэктар сельгаспрадпрыемства купіў нібыта для гаспадаркі два трактары, якіх у ёй не пабачылі. За тэхніку было заплачана больш за 90 тысяч рублёў з бюджэту сельгаспрадпрыемства. Працэс над абвінавачаным у карупцыйным злачынстве зрабілі паказным.

Справу аграрніка з Дрыбініскага раёну разглядалі на выязным судовым пасяджэнні, на якое склікалі кіраўнікоў іншых сельгаспрадпрыемстваў.

59-гадовы кіраўнік гаспадаркі, імя якога не называецца, у канцы жніўня 2020 года «у парушэнні патрабаванняў статуту прадпрыемства, без узгаднення з назіральным саветам, не пераканаўшыся ў фінансавых магчымасцях прыватнай камерцыйнай арганізацыі», заключыў з ёй дамову на набыццё двух трактароў МТЗ, паведамляе  прэс-служба пракуратура.

Аграрнік віну прызнаў часткова, але аплаціў нанесеную сваім злачынствам шкоду.

Яго асудзілі на тры гады пазбаўлення волі з адтэрміноўкай. Ён мае сплаціць штраф у 9600 рублёў. Яму забаронена займаць кіроўныя пасады цягам 5 гадоў.

У абвінавачанага застаецца шанец абскардзіць вырак.

Фота з адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

У Зімбабвэ жыхары на закупы пойдуць з золатам

У гэтай афрыканскай краіне вялізная інфляцыя. Гадавы яе памер сягае 192 працэнтаў. Улады наважыліся ўвесьці ў абарачэнне залатыя манеты.

Паводле рэсурсу Myfin, Цэнтрабанк краіны пачне прадаваць манеты з 25 ліпеня. Кожная будзе ўтрымліваць унцыю золата (31,1 грама).

Манеты стануць сродкам ашчаджання, то бок ліквідным актывам, які захоўваецца працяглы час без страты сваёй пакупной здольнасці да наступнага абмену на тавары, паслугі або іншыя актывы.

Паўднёваафрыканскай краінай Зімбабвэ 30 гадоў кіраваў Роберт Мугабэ, які здабыў сабе рэпутацыю дыктатара.

У 1980 годзе, калі краіна стала незалежнай, ён стаў прэм’ер-міністрам, а потым і прэзыдэнтам. Мугабэ абяцаў дэмакратыю і прымірэнне, а яго праўленне абярнулася вялізнай карупцыяй і эканамічнай катастрофай.

У лістападзе 2017 года ў выніку вайсковага перавароту Мугабэ адхілілі ад улады і арыштавалі. Пад ціскам войска ён быў змушаны падаць у адстаўку.

фота: plusworld.ru