Tag: Беларусь

Ад аграгарадкоў да «вёсак будучыні». Эксперыменты з сельскай гаспадаркай працягваюцца

Навіна ад

Беларускія ўлады заявілі пра намеры стварыць ува ўсіх рэгіёнах «Вёскі будучыні». Чыноўнікі запэўніваюць, што ў такіх паселішчах будзе забяспечанае камфортнае пражыванне і створаныя новыя працоўныя месцы ды вытворчасці.

Намесніца міністра эканомікі Таццяна Бранцэвіч кажа, што ўся тэрыторыя краіны ўжо падзелена на шэсць рэгіянальных груп, дзе адначасова будзе ўкараняцца гэты праект, піша краснапольскае выданне «Чырвоны сцяг».

Вернутыя з савецкай мінуўшычыны – аграгарадкі, якія і тады не далі плёну

Два дзясяткі гадоў таму заяўлялася, што аграгарадкі стануць прыкладна тым жа, што і праектаваная «Вёска будучыні».

У 2003 годзе Лукашэнка даручыў распрацаваць праграму адраджэння вёскі, каб яна стала перспектыўнай і прывабнай для моладзі.

Першым аграгарадком стала вёска Язёры Чэрыкаўскага раёну Магілёўскай вобласці.

Феномен «аграгарадка» – не выдумка цяперашняй улады ў Беларусі. Яе прататыпы ў БССР з’явіліся яшчэ ў 1950 гадах, калі ўзяліся ўзбуйняць калгасы. Новых паселішчаў стварылі 3852. Тагачасныя аграгарадкі не выратавалі вёску ад дэградацыі, не затрымалі там і моладзь.

Праз некалькі дзесяцігоддзяў савецкі досвед узгадалі. Планавалася, што да канца 2011 года будзе завершана стварэнне сеткі аграгарадкоў, а іх колькасць перавысіць 1,5 тысячы. У 2014 годзе іх было 1512. Аграгарадок стаў афіцыйным відам сельскага паселішча.

У ідэале аграгарадок меўся быць забяспечаны сувяззю, электрычнасцю, газам, водаправодам, крамамі, сталоўкамі, поштай, ашчаднай касай, установамі медыцыны, адукацыі, культуры, спорту.

На справе ж многія аграгарадкі не адпавядалі крытэрыям такой інфраструктуры. Толькі 93 % жыллёвага фонду газіфікавана, 76 % забяспечана водаправодам, 72 % каналізацыяй, 65 % цэнтральным ацяпленнем, 50% гарачай вадой. Насельнікі аграгарадкоў не маюць абяцаных высокіх заробкаў, а адсутнасць перспектыў не прываблівае ў іх моладзь.

Пра “Вёскі будучыні” чыноўнікі кажуць ужо пяць гадоў

У лістападзе 2017-га тагачасны віцэ-прэмʼер Міхаіл Русы абвясціў, што ў Беларусі выбралі пасёлкі, якія ператворацца ў «вёскі будучыні». Іх збіраліся ствараць на базе аграгарадкоў і, нібыта, тады ўжо былі падрыхтаваныя тыпавыя праекты «вёсак будучыні».

У якасці прыкладу, да чаго павінны імкнуцца такія вёскі, чыноўнік назваў аграгарадок Верцялішкі і вёску Копысь, пісала   «БелТА». 

Копысь адметная тым, што праз Дняпро родная вёска Лукашэнкі, а ў копысеўскай лякарні ён нарадзіўся і, таму, па словах мясцовых жыхароў, па асабліваму ставіцца да гэтага паселішча.

Як вынікала з тлумачэньняў Русага, тагачасныя намеры ў стварэнні «вёсак будучыні» не былі прапрацаваныя, бо, як ён адзначыў, толькі ў 2018 збіраліся іх «юрыдычна ўзаконьваць».

Мінула 5 гадоў і чынавенства зноў загаварыла пра “Вёскі будучыні” ўжо вуснамі намесніка міністра эканомікі Таццяны Бранцэвіч.

З яе слоў, праўда, незразумелая прынцыповая розніца паміж «вёскай будучага» і аграгарадком. Яна амаль цытуе Русага, але спасылаецца на «Канцэпцыю рэгіянальнага развіцця», якую толькі разглядае Лукашэнка.

«Ужо вызначаны населеныя пункты, падрыхтаваны комплекс мер. – запэўнівае яна – Дадаткам да гэтай канцэпцыі зʼяўляюцца палепшаныя сацыяльныя стандарты пражывання ў гэтых населеных пунктах».

Высновы…

Чыноўнікі не могуць зразумець, што толькі прыватная ўласнасць паставіць усё на свае месцы без аграгарадкоў, «вёсак будучыні», а сусветны вопыт паказвае, што без прыватніка-гаспадара свайго лёсу і не будзе гэтай «будучыні».

Кожны новы віток рэфармавання вёскі чыноўноўнікамі вядзе да змяншэння колькасці сельскага насельніцтва, дэградацыі сяла, нягледзячы на вялізныя фінансавыя затраты, датацыі ў аграпрамысловы комплекс, ад якіх не багацеюць ні краіна, ні яе грамадзяне.

Фота з рэсурсаў: komandirovka.ru, tourister.ru, pniva.by, mezcisetki.mogilev.edu.by, rodniva.by,  be.wikipedia.org

Дзень у гісторыі: 9 жніўня. Другая гадавіна самых пратэстных выбараў у гісторыі Беларусі, гвалт трывае дагэтуль. Нарадзіліся паэтка Ларыса Геніюш і дзеяч беларускага руху Янка Запруднік. Памёр Іван Мележ, аўтар культавага раману «Людзі на балоце»

Навіна ад

1910 год. Нарадзілася Ларыса Геніюш.

Паэтка, празаік, грамадскі дзеяч.

Друкавацца пачала ў 1939 годзе ў беларускіх эмігранцкіх перыядычных выданнях. Жыла ў Заходняй Бларусі, якая была пад уладай Польшчы.

Выехала з сям’ёю ў Прагу ў 1937 годзе. Наладзіла сувязі з беларускай эміграцыяй, удзельнічала ў рабоце ўраду Беларускай Народнай Рэспублікі на эміграцыі. У сакавіку 1943-га стала Генеральным сакратаром ураду і займалася захаваннем і ўпарадкаваннем архіва БНР.

5 сакавіка 1948 году чэхаславацкімі ўладамі была арыштавана, а 12 жніўня разам з мужам перададзеная савецкім уладам.

Утрымліваліся ў савецкіх турмах Вены і Львова, з канца 1948 году ў турме ў Мінску, дзе Ларысу Геніюш дапытваў міністр Дзяржбяспекі БССР Лаўрэнцій Цанава, які беспаспяхова патрабаваў ад яе перадаць архівы БНР.

Па вызваленні прынцыпова адмаўлялася прымаць савецкае грамадзянства, засталася грамадзянкай Чэхаславакіі. Дом Геніюшаў у Зэльве стаў прыцягальным асяродкам для творчай моладзі Беларусі. Нягледзячы на нагляд КДБ, частымі гасцямі ў Зэльве бывалі паэты і пісьменнікі, мастакі, навукоўцы.

1926 год. Нарадзіўся Янка Запруднік (Сяргей Вільчыцкі).

Дзеяч беларускага руху, гісторык, журналіст, палітолаг.

Дзеяч беларускай дыяспары ў Германіі, Згуртавання беларусаў у Вялікай Брытаніі. Працаваў у беларускай секцыі радыёстанцыі «Вызваленне» у Мюнхене, Нью-Ёрку. Прафесар Калумбійскага ўніверсітэта. Удзельнік працы Рады БНР. Даследаваў гісторыю Беларусі.

1938 год. Нарадзіўся Валерый Аношка.

Географ, глебазнаўца, доктар геаграфічных навук, прафесар.

Адзін з заснавальнікаў меліяратыўна-інжынернай геаграфіі, распрацаваў канцэпцыю і склаў карту тэхнагеннай парушанасці прыродных комплексаў Беларусі.

1943 год. Памёр Хаім Суцін.

Французскі мастак-экспрэсіяніст беларускага паходжання, адзін з найбольш славутых майстроў нацюрморту.

Яго творам, напісаным пераважна паміж 1920–1929 гадамі, уласцівыя глыбока індывідуальныя бачанне свету і тэхніка. Характэрныя наўмысныя скажэнні, ахвяраванне кампазіцыяй і вымалёўкай дэталяў дзеля раскрыцця ўнутранай сутнасці прадметаў і з’яваў. Карыстаўся інтэнсіўнай, часта падкрэслена пачварнай каляровай палітрай.

На малой радзіме, у Смілавічах у 2008 годзе пры садзейнічанні ЮНЕСКА створана музейная экспазіцыя «Прастора Хаіма Суціна».

1976 год. Памёр Іван Мележ.

Народны пісьменнік Беларусі.

Аўтар культавых твораў «Людзі на балоце» і «Подых навальніцы».

Творы Мележа вызначаліся вернасцю пісьменніка жыццёвай праўдзе, глыбокім псіхалагічным аналізам чалавечых учынкаў, вастрынёй сацыяльнага і духоўнага бачання рэчаіснасці.

2020 года. Адбыліся прэзідэнцкія выбары ў Беларусі.

Яны прывялі да масавых пратэстаў супраць фальсіфікацыі вынікаў. Супраць пратэстоўцаў сілавікі ўжылі гвалт. Толькі за 9-10 жніўня было затрымана больш за 5000 чалавек.

Рэпрэсіі ў Беларусі трываюць дагэтуль.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Асіповічам 150 год. Экскурс у гісторыю гораду

Навіна ад

Юбілей Асіповічы адзначылі на прамінулых выхадных – 6-7 жніўня. Паводле афіцыйнай інфармацыі, святкавалі яго з размахам.

«Сотні жыхароў гораду былі задзейнічаны ва ўрачыстым шэсці прадпрыемстваў, працоўных калектываў і грамадскіх арганізацый, – паведаміла мясцовая раёнка. – На галоўнай плошчы гораду яблыку не было дзе ўпасці. Прыкавала ўвагу шматлікіх гледачоў сваім выступленнем рота Ганаровай варты Мінскай ваеннай камендатуры ў суправаджэнні ваеннага аркестра».

Асіповічы, як “цэнтр сусвету”

Асіповічы, адзін з самым «маладых» райцэнтраў Магілёўшчыны, але пасля Магілёва і Бабруйску – найвялікшы горад рэгіёну. Тут жыве амаль 30 тысяч чалавек.

 

Асіповічы буйны чыгуначны вузел. Цягнікі разыходзяцца тут на захад у бок Слуцка, поўнач – у Мінск, поўдзень – у Бабруйск і Гомель і на ўсход у Магілёў. Ад Асіповічаў да сталіцы 90, а да Магілёва – 140 кіламетраў.

 

Лічыцца, што ад 18 стагоддзя на месцы Асіповіч была аднайменная вёска. Яе насельніцтва займалася земляробствам, рыбалоўствам, паляваннем ды сплаўляла лес. З гістарычных звестак вядома, што ў 1777 годзе ў ёй было 16 сялянскіх двароў. Ёю валодаў Дамінік Еранім Радзівіл – апошні прадстаўнік нясвіжскай мужчынскай лініі роду Радзівілаў.

Чым славуты Дамінік Еранім Радзівіл

З 1810 году ён служыў у войску Княства Варшаўскага, меў званне палкоўніка. У чэрвені 1812 годзе наперадзе свайго палку ачоліў урачысты ўваход войскаў Напалеона ў Вільню, калі той паабяцаў свабоду і незалежнасць Вялікаму Княству Літоўскаму і Рэчы Паспалітай.

Дамінік Еранім Радзівіл удзельнічаў у напалеонаўскай выправе на Маскву, за ўдзел у бітве пад Смаленскам узнагароджаны Ордэнам Ганаровага легіёну.

З кастрычніка 1812 году атрымаў званне маёра Імператарскай Гвардыі, браў удзел у бітве пад Ліпскам. Атрымаўшы цяжкую кантузію ў бітве пад Ханаў, памёр у Францыі 11 лістапада 1813 году.

Улады Расейскай імперыі арыштавалі маёнткі Дамініка Радзівіла за ўдзел яго ў вайне на баку Напалеона.

З вёскі да гораду…

Асіповічы разрасліся да памераў мястэчка, а затым гораду падчас будаўніцтва Лібава-Роменскай чыгункі ў другой палове XIX стагоддзя. Асіповічы – сталі першым паселішчам сучаснай Магілёўшчыны, дзе праклалі чыгунку. У Магілёве тагачасная прыкмета цывілізацыі з’явілася толькі напачатку 20 стагоддзя.

Асіпаўчане лічаць сімвалам гораду помнік паравозу, а дзень чыгуначніка святкуюць тут з асаблівым размахам.

Подзьвіг партызана

У 1943 годзе на станцыі Асіповічы партызан Фёдар Крыловіч знішчыў чатыры нямецкія эшалоны з палівам, снарадамі і танкамі «Тыгр». Гэтая дыверсія ў тым ліку паспрыяла перамозе Савецкіх войск у бітве на Курскай дузе.

За подзвіг Кірыловіча ўзнагародзілі ў 1949 годзе ордэнам Леніна і тое, дзякуючы заступніцтву будучага кіраўніка савецкай Беларусі Кірыла Мазурава. Помнік герою паставілі толькі ў 2009 годзе, калі Беларусь была незалежнай.

Асіповічы – горад артылерыстаў-ракетчыкаў

У Асіповічах за савецкім часам было некалькі буйных вайсковых частак. Цяпер тут дыслакуюцца артылерысты-ракетчыкі. Непадалёк ад райцэнтру распрасціраецца вайсковы палігон, які выкарыстоўваецца падчас беларуска-расійскіх манеўраў.

Фота з рэсурсаў: gzt-akray.by, planetabelarus.by, be-tarask.wikipedia.org, ekskursii.by 

Ілья Карнавухаў з Дрыбіна пабіў нацыянальны рэкорд па бегу і мог бы прэтэндаваць на месца ў дзясятцы на Алімпійскіх гульнях

Навіна ад

Вынік, паказаны спартсменам, мог бы даць яму магчымасць увайсці ў топ-10 бегуноў, калі б ён паказаў яго на мінулых Алімпійскіх гульнях, у Токіа. 

Паказаць жа дастойны вынік на міжнародных спаборніцтвах Ілья Карнавухаў наўрад ці зможа бліжэйшым часам – беларускіх спартсменаў не хочуць бачыць на сусветных форумах з-за саўдзелу нашай краіны ў расійскай ваеннай агрэсіі супраць Украіны.

Ілья Карнавухаў спецыялізуецца на сярэдняй дыстанцыі ў 1 500 метраў. Папярэдні нацыянальны рэкорд на гэтай дыстанцыі трымаўся 30 гадоў, належаў Азату Ракіпаву і складаў 3 хвіліны, 36 секунд і 16 сотых секунды. Паказчык Карнавухава – 3:35,95 што хутчэй на 21 сотую секунды. 

Для параўнання – нарвежац Якаб Інгебрытсэн на Алімпійскіх гульнях у Токіа паказаў алімпійскі рэкорд з хуткасцю 3:28,32.

«Галоўнае для мяне, як для любога спартоўца, – біць асабістыя рэкорды. – расказваў Ілья дрыбінскай раёнцы «Савецкая вёска» – Думаю, што мяжы яшчэ не дасягнуў. І дзе яна – гэта цікава».

Сёлета на спаборніцтвах World Athletics Indoor Tour – Czech Indoor Gala Ostrava 2022 у чэшскай Астраве спартсмен ужо пабіў нацыянальны рэкорд на тую ж адлегласць для закрытых памяшканняў.

Ілья Карнавухаў – выпускнік Магілёўскага абласнога цэнтру алімпійскага рэзерву па лёгкай атлетыцы і гульнявым відам спорту, цяпер студэнт «Беларуска-Расійскага універсітэта».

фота з рэсурсу: dribin.by

 

20 п’яных кіроўцаў, 33 п’яных пешаходы – як прайшлі выходныя на дарогах вобласці

Навіна ад

Упраўленне ўнутраных справаў Магілёўскага аблвыканкаму лаканічна падвяло вынікі працы за выхадныя дні. 6 і 7 жніўня было зарэгістравана ўсяго 2 ДТЗ, у якіх пацярпелі 2 чалавекі.

Паводле прэс-службы  ведамства ў рэгіёне было зарэгістравана 1121 парушэнне правілаў дарожнага руху, у тым ліку ДАІшнікі спаймалі 20 п’яных кіроўцаў і 44 бяспраўніка. Былі пакараныя 33 пешаходы, якія ў нецвярозым стане парушалі правілы дарожнага руху.

Фота ілюстрацыйнае, узятае з адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

На ўсходзе Магілёўшчыны актывізавалася перавозка тавараў чыгункай

Навіна ад

На станцыі Клімавічы за два апошнія месяцы павялічыўся грузапаток больш чым удвая. Чыгункай вязуць драўніну, угнаенні, будаўнічыя матэрыялы. Стала больш пасажыраў.

“Калі ў маі тут на пагрузку было адпраўлена 437 вагонаў, то ў чэрвені — 1039. Такая ж лічба была і ў ліпені”, – кажуць клімавіцкія чыгуначнікі.

Паводле кіраўніцы чыгуначнай станцыі Лідзіі Нерасценкі дадатковыя аб’ёмы перавозак далі работнікі лясной гаспадаркі.  Па ліквідацыі наступстваў навальніцаў буралом вывозяць на перапрацоўчыя прадпрыемствы. Піламатэрыялы пастаўляюць у Расію ды Азербайджан. 

Штодня да 10 вагонаў ідуць на адгрузку прадукцыі клімавіцкага цэха Беларускага цэментнага завода. Будаўнічыя матэрыялы прыбываюць для мясцовых прадпрыемстваў. На станцыю для сельгаспрадпрыемстваў рэгулярна прыбываюць угнаенні, піша  клімавіцкая газэта “Родная ніва”.

Друз, адсеў і іншыя матэрыялы прыходзяць для ДРБУ-172, цэгла, блокі – для ПМК № 256. Камбінат хлебапрадуктаў адпраўляе спажыўцам муку, вотруб’е і іншую прадукцыю.

Кіраўніца чыгуначнай станцыі кажа, што ў параўнанні з мінулым годам на 35 працэнтаў вырас аб’ём пасажыраперавозак. У чэрвені білетная каса рэалізавала 30 тысяч білетаў. 

Ілюстрацыі з рэсурсу www.rodniva.by

Магілёў у чаканні навальніцы. Неба зацягнула хмарамі. Зважайце на сябе

Навіна ад

На ўсходзе Беларусі сіноптыкі прагназуюць навальніцы. Абвешчаны аранжавы (!) узровень небяспекі. 

«Пры навальніцах месцамі моцныя залевы і шквалістае ўзмацненне ветру парывамі да 15-20 м/с, у асобных раёнах па паўднёвым усходзе – град», напісана  на сайце Белгідрамету.

У Магілёве, кажуць сіноптыкі, воблачна з праясненнямі.

«Кароткачасовы дождж, навальніца (верагоднасць ападкаў 80-90%). Тэмпература паветра +19, +21°C. Вецер паўночна-заходні, 4-9 м/с. Парывы да 14 м/с», – папярэджваюць спецыялісты па надвор’і.

Дзень у гісторыі: 7 жніўня. Беларусы вучаць маскоўцаў друкаваць кнігі, за што трапляюць пад пераслед. Нарадзіліся: дзеяч Беларускай Народнай Рэспублікі Пётр Крачэўскі, літаратуразнаўца Адам Мальдзіс, археолаг, гісторык Алег Трусаў. Памёр класік беларускай літаратуры Максім Танк. У СССР пачалі страляць за «тры каласкі»

Навіна ад

1565 год. Беларусы Пятро Мсціславец і Іван Фёдараў (Федаровіч) у Маскве сталі выдаваць «Часоўнік». 

Гэта была іх другая кніга. Першую «Апостал» яны надрукавалі ў Маскве годам раней.

У 1566 друкарам давялося ўцякаць з Масковіі ў Вялікае Княства Літоўскае праз пераслед з боку царкоўных і свецкіх дзеячаў. Разам з тым, Іван Фёдараў лічыцца ў Расіі першадрукаром і асветнікам.

Калі беларусы вучылі маскоўцаў выдавецкай справе, то самі яны на радзіме ўжо мелі кнігі на сваёй нацыянальнай мове. У 1517 годзе Францыск Скарына выдаў першую кнігу «Псалтыр».

1879 год. Нарадзіўся Пётр Крачэўскі.

Палітычны і грамадска-культурны дзеяч.

Удзельнік Усебеларускага з’езда. Па яго разгоне бальшавікамі ўвайшоў у Выканаўчы камітэт Рады Усебеларускага з’езда, а пасля ў Раду Беларускай Народнай Рэспублікі

Арганізатар Усебеларускай канферэнцыі 1921 году ў Празе. Яна асудзіла падпісанне Рыжскай дамовы між Бальшавіцкай Расіяй і Польшчай, якая ўзаконіла захоп Польшчай значнай часткі беларускіх і ўкраінскіх зямель. Права беларускай нацыі на нацыянальна-тэрытарыяльнае самавызначэнне ў этнічных межах было праігнаравана.

На Пражскай канферэнцыі былі пацверджаныя ідэалы незалежнасці Беларусі.

Крачэўскі дамогся ад урада Чэхаславакіі стыпендый для беларускіх студэнтаў. Ён адзін са стваральнікаў Беларускага загранічнага архіва ў Празе, выдавец альманаху «Замежная Беларусь».

Аўтар вершаванай драмы «Рагнеда», вершаў, гістарычных і літаратурных эсэ, перакладаў з рускай, чэшскай і ўкраінскай моў.

1932 год. Нарадзіўся Адам Мальдзіс.

Літаратуразнавец, гісторык, грамадскі дзеяч.

Даследчык гісторыі беларускай культуры і літаратуры XVII-XIX стагоддзяў.

Перакладаў з польскай і балгарскай моў.

Складальнік зборнікаў «Зямля навагрудская, краю мой родны…» і «Пан Тадэвуш» А. Міцкевіча, «Творы» Язэпа Дылы, Рэдактар слоўніка «Беларускія пісьменнікі».

1932 год. У Савецкім Саюзе выдалі пастанову «Аб ахове маёмасці дзяржаўных прадпрыемстваў, калгасаў і кааперацыі і ўмацаванні грамадскай (сацыялістычнай) уласнасці».

Пастанова вядомая яшчэ як «Закон аб трох каласках».

Закон прадугледжваў за крадзеж калгаснай уласнасці расстрэл з канфіскацыяй маёмасці, нават калі памер прысвоенага не перавышаў тых самых трох каласкоў.

Амністыя па такіх справах не прадугледжвалася. Па набыцці законам моцы на палях ставіліся дазорныя вышкі, высылаліся конныя раз’езды і вартавыя з вінтоўкамі.

Гэтай пастановай у юрыдычную практыку СССР было ўведзена паняцце «крадзяжу сацыялістычнай уласнасці» як «злачынства супраць дзяржавы і народу» для перадухілення «масавых крадзяжоў дзяржаўнай і калгаснай маёмасці».

1949 год. Нарадзіўся Генадзь Шкуратаў.

Актор. Заслужаны артыст Беларусі.

Сыграў больш дзясятка роляў у Беларускім нацыянальным драматычным акадэмічным тэатры імя Якуба Коласа, каля 20 – у кіно.

1954 год. Нарадзіўся Алег Трусаў.

Археолаг, гісторык, грамадскі і палітычны дзеяч.

Шматгадовы старшыня Таварыства беларускай мовы імя Францыска Скарыны.

Праводзіў археалагічныя раскопкі ў многіх гарадах, у тым ліку Магілёве і Мсціславе.

Даследчык помнікаў манументальнага дойлідства, матэрыяльнай культуры Беларусі XI-XVIII стагоддзяў.

Удзельнік распрацоўкі афіцыйнай выявы дзяржаўнага герба «Пагоня», бел-чырвона-белага дзяржаўнага сцяга, сузаснавальнік Беларускага гуманітарнага ліцэю імя Якуба Коласа. Суаўтар кнігі аб магілёўскай ратушы.

Адзіны ў краіне выкладчык гісторыі філатэліі Беларусі. З 2017 году рэктар прыватнага Нацыянальнага ўніверсітэту імя Ніла Гілевіча.

1958 год. Нарадзіўся Віктар Манаеў.

Актор тэатру і кіно. Народны артыст Беларусі.

Уладальнік Дзяржаўных прэміяў за ролі ў спектаклях «Радавыя», «Тутэйшыя», «Пінская шляхта».

40 гадоў служыў у тэатры імя Янкі Купалы. Больш за 30 год удзельнічаў у радыёспектаклях.

У верасні 2020 году сышоў з Купалаўскага тэатру, далучыўшыся да сваіх калегаў, якія пратэставалі супраць звальнення дырэктара Паўла Латушкі праз іхную пазіцыю адносна гвалту сілавікоў і фальшавання выбараў у 2020 годзе.

1995 год. Памёр Максім Танк (Яўген Скурко).

Паэт і грамадскі дзеяч, класік беларускай літаратуры.

Яшчэ ў сталінскія часы не прымаў сацыялістычны рэалізм. Падтрымліваў беларускую мову і нацыянальную сімволіку, выступіў супраць вынікаў рэферэндуму 1995 году.

Многія вершы паэта пакладзены на музыку, перакладзены на многія мовы народаў свету.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў.

 

У Мсціславе рыцарскі фэст. У рысталішчах клубы гістарычнай рэканструкцыі высвятляюць, хто з іх дужэйшы

Навіна ад

Традыцыйна месцам правядзення рысталішчаў становіцца мясцовая замкавая гара. На ёй сёлета, паводле афіцыйнай інфармацыі, сабралася 160 чальцоў клубаў гістарычнай рэканструкцыі.

Адраджэнцы рыцарскай культуры на замчышчы застаюцца пакуль трывае фэст. Завершыцца ён 7 жніўня.

У Беларусі цяпер назіраецца росквіт клубаў гістарычнай рэканструкцыі. Для многіх іх удзельнікаў магчымасць апрануць даспехі альбо вопратку мінулых эпох – сапраўдныя, а не рафінаваныя патрыятызм і павага, нават прага да мінулага 

У мінулыя гады фэст прымяркоўвалі да ўгодкаў Грунвальдскай бітвы – 15 ліпеня. З цягам часу яго пачатак стаў рухомым.

Свята сярэднявечнай культуры ўпершыню было арганізавана ў 2007 годзе. У анонсах сёлетняга фэсту не згадваецца, што яго ініцыяваў тагачасны мсціслаўскі ксёндз Караль Тамэцкі. Ажыццявіць задуманае яму дапамаглі Цэнтр сацыяльных інавацыяў з Мінску і выканаўчая ўлада. У арганізацыі фэсту прадугледжваўся ўдзел актыўнай часткі мясцовага грамадства.

Свята мелася быць рэсурсам для развіцця тутэйшай супольнасці і павелічэння яе ўплывовасці. У далейшым незалежныя ад дзяржавы грамадскія структуры ўладаю былі адсунутыя ад арганізацыі і фэст ператварыўся выключна ў забаўляльнае дзейства. Яго арганізацыя цалкам пад кантролем ідэолагаў.

«Калі фэст становіцца толькі забаўляльным мерапрыемствам, а жыхары гораду – толькі гледачамі, то пра развіццё гораду казаць цяжка», – адзначалі грамадскія актывісты, які арганізоўвалі першыя фэсты ў Мсціславе.

Тым часам улады абяцаюць, што сёлетні фэст стане рэкордны колькасцю наведнікаў. Асабліва падкрэсліваецца, што на свята беларускага рыцарства прыедзе багата расіян, якія пасля кавідных абмежаванняў «гатовыя павесяліцца» 

У Магілёве паставілі помнік святару Каніскаму. Улада не раіліся з гараджанамі, ці патрэбны манумент неадназначнаму персанажу беларускай гісторыі

Навіна ад

У адкрыцці помніка ўдзельнічалі асобы апранутыя ў казацкае. На чорных майках было напісана, што яны нібыта прадстаўнікі «беларускага казацтва».

Помнік Каніскаму паставілі на глядзельнай пляцоўцы побач з лесвіцай, якая вядзе ў Падмікольскі парк. На адкрыцьцё прыйшлі кіраўнікі гораду і аблвыканкаму. Мітрапаліт Мінскі і Заслаўскі Веніямін ўзнагародзіў Уладзімера Цумарава і Анатолія Ісачанку мэдалямі “святителя Георгия Конисского”. 

На адкрыцьцё помніка сабралася вялікая грамада людзей, якія называлі сябе праваслаўнымі. Па іх словах Каніскі вялікі дзеяч і святы. Некаторыя адзначалі, што ён  “абараніў Белую Русь ад каталікоў”.

Урачыстасць праходзіла побач з плошчай Арджанікідзэ. Яе ў 2016 годзе ўлады з ініцыятывы праваслаўных актывістаў хацелі пераназваць у гонар Каніскага. Тады было абвешчана грамадскае абмеркаванне, якое разгарнула палеміку ў беларускім інтэрнэце. Яно і выявіла неадназначнае стаўленне да святара, як гістарычнай асобы.

На епіскапскае служэнне ў Беларусь Каніскага запрасілі з Украіны ў 1755 годзе. Магілёўскай епархіяй ён кіраваў на зломе эпохаў у другой палове 18 стагоддзя. Падзеі таго часу прывялі да знікнення з палітычнай карты Еўропы Рэчы Паспалітай.

Па ўмацаванні на беларускіх землях расійскай улады, з ініцыятывы Каніскага прымусова пачалі навяртаць у праваслаўе ўніятаў, каталікоў ды пратэстантаў. Методыку, апрабаваную на Магілёўшчыне і Мсціслаўшчыне, пазней пашырылі на ўсю Беларусь.

Паводле ўкраінскага гісторыка Яраслава Фошчана, Георгій Каніскі, трапіўшы ў Беларусь, аказаўся закладнікам часу і ўмоваў, у якіх яму давялося дзеіць. Ён прасіўся, каб яго адправілі з архіепіскапскага служэння ў Рэчы Паспалітай ва ўкраінскі манастыр. Навуковец прызнае, што цяпер у гістарыяграфіі стаўленне да дзейнасці Каніскага палярныя.

У 1992 годзе вал «Красной звезды» пераназвалі у архірэйскі вал Каніскага. Тады гэта не выклікала ў грамадстве напружання і расцэньвалася як аднаўленне гістарычнай праўды.

6 жніўня 1993 году архіепіскап Георгій Каніскі быў далучаны да ліку мясцовых святых. Ягоны вобраз намаляваны на некалькіх праваслаўных святынях Магілёва. На Архірэйскім вале стаіць крыж у яго памяць, а на будынку былога архірэйскага палацу ўсталяваная шыльда са звесткамі пра яго жыццё.

Цяперашняя ўлада Каніскага ставіць у адзін шэраг з Еўфрасінняй Полацкай і іншымі прызнанымі беларускімі дзеячамі і асветнікамі.

Сама ж Беларусь успрымаецца ў свеце, як саўдзельніца вайны, распачатай Расіяй супраць Украіны. Адбылося гвалтоўнае здушэнне грамадскага пратэсту 2020 году. А, канчатковае рашэнне аб помніку Каніскаму было прынята ў 2021-ым. Грамадскага абмеркавання, як у выпадку пераназваннем плошчы, не абвяшчалася. Летась на месцы, дзе паставілі помнік Каніскаму, паклалі капсулу з пасланнем нашчадкам.