Дзень у гісторыі. 23 студзеня. Самы разбуральны землятрус. Памерлі герой Чылі Ігнат Дамейка і «імператар рэпартажу» Рышард Капусцінскі. Расстраляны Вацлаў Ластоўскі

Дзень почырку, Дзень ручнога ліста (Handwriting Day)

Заснаваны па ініцыятыве Асацыяцыі вытворцаў пішучых прылад з мэтай нагадаць усім нам аб унікальнасці ручнога ліста, аб непаўторнасці почырку кожнага чалавека і зірнуць на стварэнне рукапіснага тэксту, як на спосаб самавыяўлення. 

Дата гэтага свята абрана не выпадкова – у гэты дзень нарадзіўся адзін з вядомых амерыканскіх дзяржаўных дзеячаў, Джон Хэнкок, які першым паставіў свой подпіс пад Дэкларацыяй Незалежнасці ЗША (1774 год). Подпіс Хэнкока быў буйным і размашыстым, што і дадало аўтарытэту яе аўтару.

Мастацтва ручнога ліста актыўна развівалася на працягу многіх тысяч гадоў. Аб сувязі почырку з духоўным светам і характарам чалавека выказваліся і Арыстоцель, і вялікія італьянцы эпохі Адраджэння. А ў 1875 годзе французскі абат Жан Іпаліт Мішанер ужыў тэрмін “графалогія”, які пазначае вобласць ведаў аб почырку і метадах яго даследавання ў сувязі з псіхічным станам асобы. Графалогія лічыцца адной з найважнейшых навук, здольнай толькі па ручным пісьме вызначыць індывідуальныя здольнасці чалавека.

Па почырку можна пазнаць характар асобы, яе моцныя і слабыя бакі, у якім настроі чалавек пісаў, яго стаўленне да навакольных і нават аптыміст ці песіміст аўтар.

1556 год. У кітайскай правінцыі Шаньсі адбыўся самы разбуральны землятрус з усіх сусветных сейсмічных катастроф

Яго цэнтр знаходзіўся ў горадзе Сіань, які размешчаны на берагах вялікай ракі Хуанхэ. 

Па сведчанні відавочцаў, цэлыя гарады апускаліся ў грунт за лічаныя секунды, колькасць ахвяр гэтай трагедыі налічвала больш за 830 000 чалавек. Па колькасці загінулых – гэта трэцяя катастрофа за ўсю пісьмовую гісторыю чалавецтва, а з землятрусаў – наймацнейшы ў гісторыі па колькасці ахвяр і адзін з наймацнейшых па магнітудзе (8,4)

На карце чырвоным колерам адзначана правінцыя Шэньсі, охравым –  закранутыя землятрусам раёны.

1793 год. У Санкт-Пецярбургу падпісана пагадненне паміж Расіяй і Прусіяй аб ІІ падзеле Рэчы Паспалітай. 

Кацярына II і Фрыдрых Вільгельм II падпісалі трактат пра падзел, паводле якога да Прусіі адышлі землі, населеныя этнічнымі палякамі: Данцыг, Торунь, Вялікая Польшча, Куявія і Мазовія, за выняткам Мазавецкага ваяводства. Расія атрымала літоўскія землі да лініі Дзвінск (сёння Даўгаўпілс) – Пінск – Збруч, усходнюю частку Палесся, украінскія вобласці Падолле і Валынь.

У гэтым падзеле не брала ўдзелу Аўстрыйская імперыя, занятая вайной з рэвалюцыйнай Францыяй.

1783 год. Нарадзіўся Стэндаль (Анры-Мары Бейль). 

Французскі пісьменнік, адзін з заснавальнікаў французскага рэалістычнага раману, аўтар знакамітага рамана «Чырвонае і чорнае». Аўтар слова «турыст». 

Удзельнік пахода Напалеона на Расію ў 1812 годзе. Праз Оршу, Смаленск дайшоў да Маквы. 

Падчас панавання французскіх войскаў на беларускай тэрыторыі, служыў ваенным інтэндантам у Оршы.

1849 год. У ЗША упершыню ўручаны дыплом урача жанчыне Элізабет Блэквел. 

А вось першай жанчынай на Беларусі і ў Расіі з дыпломам доктара медыцыны ў 1867 годзе стала ураджэнка Чавус Варвара Руднева-Кашаварава (па нараджэнню – Нафанова).

1889 год. Памёр ураджэнец Беларусі Ігнат Дамейка. 

Беларускі, польскі і чылійскі навуковец, геолаг. Нацыянальны герой Чылі.

У 14-гадовым узросце стаў адным з самых юных студэнтаў Віленскага ўніверсітэта. Член таварыства філаматаў разам з Я. Чачотам, А. Міцкевічам. 

Удзельнік Лістападаўскага паўстання 1830-1831 гадоў, быў ад’ютантам 25 пяхотнага палка. 

Пасля сканчэння Горнай школы ў Парыжы атрымаў запрашэнне на працу ў Чылі. Працаваў прафесарам горнай школы (зараз універсітэт яго імя) у Кікімба (1838-1846), прафесарам, загадчыкам кафедры хіміі, рэктарам (1867-1883) універсітэта Сант’яга. Чылійскі “Гранд дэ адукатар”, фактычны заснавальнік прародазнаўчых даследаванняў, сучаснай адукуацыі, увёў метрычную сістэму, арганізаваў метэаралагічную службу.

Склаў з каментарамі геаграфічную, геалагічную і эканамічную карту былых земляў Рэчы Паспалітай.

У 1884 годзе наведаў сяброў і калег у Кракаве, Варшаве, Вільні, на радзіме ў Мядзведцы, у Міры і Навагрудку.

Памёр 23 студзеня 1889 года. Дзень пахавання быў абвешчаны днём нацыянальнай жалобы Чылі.

Імем вучонага названы малая планета, мінерал, шматлікія расліны, выкапнёвыя жывёлы, роды дыназаўраў, птэразаўраў, рыб, падвід лісіц, названы горад, універсітэт і вуліцы ў Сант’яга-дэ-Чылі і яшчэ ў 9 гарадах Чылі, у Вільнюсе, Навагрудку. Таксама – горны хрыбет у Андах, бібліятэка ў Буэнас-Айрэсе, шэраг навучальных і навуковых устаноў у Чылі. Ёсць музей і стаіць абеліск у в. Крупава Лідскага раёна. У Мядзведкаўскай школе адкрыты музей, а ў вёсцы Мядзведка ўстаноўлены бюст і памятны камень, помнік усталяваны і ў Сант’яга.

1901 год. Нарадзіўся Станіслаў Калеснік. 

Беларускі, савецкі географ, доктар геаграфічных навук, акадэмік АН СССР, прафесар, палярнік, заснавальнік савецкай гляцыялогіі, Прэзідэнт Геаграфічнага таварыства СССР (1964-1977).

У аўтабіяграфіі месца нараджэння – г. Віцебск.

Скончыў геаграфічны факультэт ЛДУ.

Удзельнік і кіраўнік шматлікіх геамарфалагічных даследаванняў горных раёнаў, ледавікоў, арктычных экспедыцый.

У Ленінградскім універсітэце прайшоў шлях ад асістэнта да прафесара і загадчыка кафедры, дэкана геаграфічнага факультэта, прарэктара.

Працаваў віцэ-прэзідэнтам Міжнароднага геаграфічнага саюза, з’яўляўся Ганаровым членам Польскага, Сербскага, Харвацкага, Амерыканскага геаграфічных таварыстваў; Ганаровым доктарам Кракаўскага і Фінскага (Турку) універсітэтаў.

Рэдактар Энцыклапедычнага слоўніка геаграфічных назваў.

Памёр 13 верасня 1977 года.

Яго імем названы: пік у Забайкальскім Алатау, два пікі на Паміры, ледавікі – на Каўказе, Палярным Урале.

1916 год. Самае рэзкае у свеце  пахаладанне на працягу сутак: падзенне на 56 градусаў

Адбылося ў амерыканскім штаце Мантана: тэмпература знізілася з  з +6,7 да -48,8°С.

1938 год. Расстраляны Вацлаў Ластоўскі. 

Беларускі пісьменнік, грамадскі і палітычны дзеяч, гісторык, філолаг, літаратуразнавец, этнограф, акадэмік.

Рэдактар, выдавец  беларускіх газет, часопісаў, кніг, падручнікаў.

Кіраўнік Кабінета міністраў Народнай рады БНР.  

Працаваў дырэктарам Беларускага дзяржаўнага музея, загадчыкам кафедры этнаграфіі пры Інбелкульце, сакратаром Інбелкульта, у Камісіі жывой беларускай мовы, Камісіі па ахове помнікаў старасветчыны, арганізатарам этнаграфічных экспедыцый, у час адной з якіх быў знойдзены Крыж Ефрасінні Полацкай.

Ставіў нацыянальныя інтарэсы вышэй за класавыя, лічыў нацыянальную праблему найважнейшай у гісторыі. Адмаўляў канцэпцыю адзінства гістарычных лёсаў Расіі і Беларусі.

Аўтар «Кароткай гісторыі Беларусі» (1910) – першай кнігі, у якой была спроба абгрунтаваць беларускі характар Вялікага княства Літоўскага, «Падручнага расійска-крыўскага слоўніка» (1924), фантастычнай аповесці «Лабірынты», сцэнічнага эпізода з жыцця Ф. Скарыны («Адзінокі»). Таксама – апрацовак гістарычных легенд, апавяданняў, артыкулаў пра знакамітых беларускіх дзеячаў, па гісторыі Беларусі, перакладаў з рускай, англійскай, польскай, дацкай і іншых моў.

21 ліпеня 1930 года арыштаваны ДПУ. Утрымліваўся ў турмах Масквы і Мінска, знаходзіўся ў ссылцы. Паўторна арыштаваны 20 жніўня 1937, 23 студзеня 1938 прыгавораны да расстрэлу і ў гэты ж дзень расстраляны. 

1960 год. У склад Магілёўскай вобласці ўключаны Глускі раён. 

Гэта адзіны палескі раён у складзе вобласці і адзіны са здабычай нафты, у басейне р. Прыпяць. Самы цёплы, з самым працяглым вегетатыўным перыядам, адзіны раён, дзе пануе ветравая эрозія глебаў.  

У 1938-1944 гадах уваходзіў у склад  Палескай, у 1944-1954 – Бабруйскай, у 1954-1960 – Мінскай вобласці. Зараз у раёне каля 12 000 жыхароў.

1981 год. Памерла Вера Маслоўская. 

Беларускі грамадска-палітычны і культурны дзеяч, паэтэса.

Арганізатар беларускай школьнай працы ў Заходняй Беларусі, настаўнічала на Міншчыне, была школьным інструктарам Барысаўскага, Дзісенскага паветаў. Сузаснавальніца і старшыня Цэнтральнага саюза беларусак (1920).

У 1920-1921 гадах стварала падпольныя паўстанцкія арганізацыі на Беласточчыне і Гродзеншчыне. Удзельніца І Усебеларускай канферэнцыі (Прага). Арыштавана ў 1923 годзе, цэнтральная фігура «Працэсу 45-ці», прыгаворана да 6 гадоў турмы.

Пры прыходзе Саветаў, займалася школьнай справай на радзіме, у Агароднічках, якую працягвала і пры нямецкай акупацыі. У 1946 годзе ў Сілезіі арганізавала дзіцячы сад, у 1951-1958 гадах працавала ў Супраслі загадчыцай гарадской бібліятэкі, у Лізе жанчын, у беластоцкай Павятовай радзе. Аўтар вершаў.

Вера Маслоўская сярод членаў фракцыі Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў на І Усебеларускай палітычнай канфэрэнцыі ў Празе, 1921.

2007 год. Памёр ураджэнец Пінска  Рышард Капусцінскі. 

Польскі сусветна вядомы рэпарцёр, журналіст, пісьменнік, паэт, фатограф, «імператар рэпартажу».

Дэбютаваў як паэт у 17 гадоў. У 24 гады атрымаў Залаты Крыж Заслугі за газетны рэпартаж. Працаваў у выданнях “Polityka”, “Kultura”, Польскім прэс-агенцтве (PAP) як замежны карэспандэнт у Афрыцы, Лацінскай Амерыцы і Азіі.

Удзельнік руху «Салідарнасць».

Па яго кнізе «Імператар» пра ўпадак рэжыму ў Эфіопіі, у  1987 годзе лонданскі Royal Court Theatre паставіў сцэнічную адаптацыю.

Ганаровы доктар Слянскага, Уроцлаўскага, Ягелонскага, Гданьскага ўніверсітэтаў. Лаўрэат каля 40 прэмій і узнагарод.

Двойчы намінаваўся на Нобелеўскую прэмію па літаратуры.

Памёр 23 студзеня 2007  года.

У Пінску на доме, дзе жыў Капусцінскі, ўсталявана мемарыяльная дошка.

Кампанія «Віталюр» прыпыняе выплату кешбэка за пакупкі і сыходзіць з Бабруйска

Праграма лаяльнасці «Віталюр» перастала працаваць яшчэ ў пачатку года, але кешбэк можна выкарыстаць да 22-га студзеня. Да канца месяца чакаецца перадача ўсіх магазінаў сетцы «Санта».

У афіцыйным паведамленні кампаніі «Віталюр» адзначаецца, што пакуль на папярэдніх умовах працягваюць дзейнічаць сацыяльная праграма “Добрыя 10%”, “Дзень кліента” і акцыя “З картай Віталюр танней”. А вось кешбэк, які налічаны за пакупкі, якія зроблены ў снежні 2022 года, даступны для выкарыстання да 22 студзеня 2023 года.

Гандлёвая сетка «Віталюр» праводзіла агрэсіўную кампанію будаўніцтва сваіх магазінаў з акцэнтам на сталіцу. У Магілёўскай вобласці яна замацавалася толькі ў Бабруйску, дзе мела чатыры гандлёвыя аб’екты, уключаючы гіпермаркет. 

Праблемы кампаніі пачаліся адначасова з пандэміяй кавіду і ўзмацніліся ў сувязі з палітычным крызісам 2020 года ў Беларусі і агрэсіяй Расіі ва Ўкраіне. Утварылася вялікая запазычанасць перад пастаўшчыкамі. 

У выніку ў канцы 2022 года «Віталюр» і «Санта Рытэйл» заключылі здзелку па перадачы ў арэнду ўсёй гандлёвай сеткі «Віталюр». Мэтай здзелкі з’яўляецца поўнае пагашэнне запазычанасці Віталюра пастаўшчыкам. Гандлёвыя памяшканні 84 аб’ектаў Віталюра адыйдуць да сеткі «Санта».

У выніку аб’яднання дзвюх кампаній на беларускім рынку з’явіцца другі пасля Еўраопта рытэйлер. Плануецца завяршыць здзелку да канца студзеня.

Система “Оплати” – разыгрывает iPhone14 и приближает цифровой рубль

В платёжном сервисе “Оплати” вплоть до 8 марта 2023 года проходит розыгрыш двадцати пяти iPhone14. Чем привлекательна эта белорусская платёжная система? Разбираемся.

В Viber-чате поддержки Оплати более 8 тысяч подписчиков – это те люди, которые пользуются сервисом и внимательно следят за всеми акциями.  Оплати разыгрывает смартфоны, кофемашины  и автомобили. Компания-создатель, таким образом, несет в массы удобные цифровые решения.

После запуске сервиса – это произошло два года назад – к нему присоединились более 200 тысяч пользователей в течение первого года. Драйвером системы оказался транспорт – в троллейбусах и автобусах легко и быстро можно оплатить билет за проезд через QR-код.

Выгодно всем

Сейчас сервис постоянно совершенствуется. Приложение  в App Store и  Google Play может быть установлено на любой смартфон и даже для детей. И, главное, не требуется  оформления банковской карточки, которая  часто является платной и на оформление которой требуется время.

Явные преимущества для  клиентов – простая регистрация в сервисе, простое использование, отсутствие комиссии.

Многие  продавцы привлекают внимание к своим товарам и услугам, предоставляя хорошие скидки при оплате через этот сервис, порой  до 20%. Уже год назад  более 5000  бизнесов подключились к сервису, и наблюдается их рост в геометрической прогрессии. Бизнесу Беларуси сервис тоже выгоден – комиссия за использование системы не превышает 0,5% и списывается в конце месяца.  Не требуются терминалы. Оплата происходит через QR-код.

Очевидна выгода для государства – сокращаются расходы на банковские комиссии  международным платежным системам Visa, MasterCard, Мир, UnionPay  и другим. Сокращаются расходы на производство банковских карточек, бумаги на чеки.

Шаг к национальной цифровой валюте

Эволюция платежных систем  ведет к национальной цифровой валюте. Уже  более 20 лет мы используем банковские карточки. Затем банковские карточки привязали к платежным системам WebMoney, PayPal, QIWI, EasyPay. Далее появились  платёжные системы без привязки к банковским карточкам, в частности Bitcoin, Ethereum и другие. Появилась возможность мгновенной оплаты через  контакты в телефонной книге, через чаты.

Для того, чтобы перейти к  тотальной цифровизации, необходимо распространить систему электронных платежей на всех жителей государства. Это в свою очередь подталкивает людей приобретать смартфоны. 

Так государство движется к цифровизации всех товаро-денежных потоков, сокращению  сопутствующих расходов, совершенствованию налогового законодательства, дальнейшей оптимизации налоговой системы. 

Следующий этап?  Национальный банк несколько лет уже работает над цифровой версией белорусского рубля. Конечно же, при этом оглядывается на соседей и их опыт. Цифровой рубль – одна из форм денег и логичное продолжение этой эволюции.

Главная цель цифровых решений – упростить товарно-денежные процессы, сократить издержки использования денег,  облегчить международную торговлю и инвестирование.

Не исключено, что в 2023 году Беларусь придет к таким же выводам и ускорит внедрение белорусского цифрового рубля.

Фото из открытых источников.

Планавалі прырост эканомікі, атрымалі скарачэнне – афіцыйна

ВУП у Беларусі ў 2022 годзе скараціўся на 4,7%, пры гэтым прагнозам сацыяльна-эканамічнага развіцця краіны на 2022 год быў прадугледжаны рост эканомікі да 102,9%.

Белстат агучыў, на колькі ўпала эканоміка Беларусі за 2022 год: “Ажыццёўлена першая ацэнка валавога ўнутранага прадукту за 2022 год. Аб’ём ВУП у бягучых цэнах склаў 191,4 млрд. рублёў, ці ў супастаўных цэнах 95,3% да ўзроўню 2021 года”.

Атрымліваем пралік на 7,6% пасля якога ўзнікае пытанне аб узроўні і якасці прагназавання.

Аднак зразумела, што прагноз не мог прадугледзіць расійскай агрэсіі супраць Украіны і новых санкцый супраць краіны з боку заходніх краін. 

Фота носіць ілюстрацыйны характар

На Australian Open беларускі афіцыйны сцяг забаранілі з-за расіян

Пасля інцыдэнту ў першы дзень адкрытага чэмпіяната Аўстраліі па тэнісе арганізатары забаранілі сцяг Беларусі з-за паводзін балельшчыкаў Расіі.  

У чэмпіянаце Аўстраліі расіяне і беларусы прымаюць удзел “на ўмовах нейтралітэту” – без указання краіны, а таксама без сцяга і гімна. А вось заўзятарам з Беларусі і Расіі першапачаткова было дазволена прыносіць сцягі, але пры ўмове, што не будзе парушэнняў і правакацый. 

У першы ж дзень турніру расійскі сцяг з’явіўся на трыбунах падчас матчу паміж расіянкай Камілай Рахімавай і ўкраінкай Кацярынай Байндль. Украінскія фанаты сцвярджаюць, што ўкраінскую тэнісістку правакавалі і дражнілі, пасля чаго яны выклікалі ахоўніка і паліцыю. Расійскія заўзятары даказваюць, што проста падтрымлівалі суайчынніцу. 

Амбасадар Украіны ў Аўстраліі заклікаў арганізатараў выконваць умовы нейтральнага сцяга для расіян і беларусаў. А некаторыя ўкраінскія тэнісісты заявілі, што не будуць паціскаць руку спартсменам з Расіі і Беларусі, калі яны рашуча не асудзілі дзеянні сваіх урадаў, а простай фармулёўкі “мы не хочам вайны” недастаткова. Бо такая фармулёўка двухсэнсоўная, яна не асуджае агрэсара і сцвярджае, што ўкраінцы таксама нібыта хочуць вайны. 

Пасля інцыдэнту татальная забарона на выкарыстанне сцягоў Расіі і Беларусі адразу ўступіла ў сілу – кажуць арганізатары турніру.

Колькі ў Беларусі ўкраінскіх бежанцаў і чым яны забяспечаныя? Разбіраемся

Афіцыйныя лічбы ў разы адрозніваюцца ад дадзеных ААН, забеспячэнне ўкраінскіх бежанцаў горшае, чым тых, хто атакаваў польскую мяжу.

Вярхоўны камісар па справах бежанцаў ААН Філіпа Грандзі 12 студзеня 2023 года падзякаваў Беларусь за падтрымку, што аказваецца бежанцам з Украіны, паведамілі ў Міністэрстве замежных спраў, піша Спутнік. 

У матэрыяле прыводзяцца лічбы, згодна з якімі з лютага 2022 года ў Беларусь, паводле статыстыкі Дзяржпагранкамітета, прыбылі звыш 75 тысяч грамадзян Украіны.

200 000, 70 000 ці 17 000? Ці 7 000?

Але гэтыя лічбы ніяк не суадносяцца з дадзенымі Упраўлення Вярхоўнага камісара ААН па справах бежанцаў па стане на 6 снежня 2022 года – ААН кажа толькі аб 17 260 бежанцах, якія прыбылі ў Беларусь (дадзеных аб колькасці выбыўшых няма), гэта амаль у 5 разоў ніжэй за дадзеныя памежных служб Беларусі.

Пры гэтым МУС Беларусі ўстанавіла размеркавальныя квоты рэгістрацыі хадайніцтваў на 2023 год агульнай колькасцю 2 500. Адпаведная пастанова ведамства №305 ад 21 снежня 2022 года афіцыйна апублікавана на Нацыянальным прававым інтэрнэт-партале.

Размяркоўваюцца квоты наступным чынам:

Віцебская і Гомельская вобласці – па 500 чалавек;

Брэсцкая і Гродзенская вобласці – па 380 чалавек;

Мінская – 350 чалавек;

Магілёўская – 390 чалавек.

Вось гэтыя лічбы ўжо стасуюцца з дадзенымі ААН.

Нагадаем, што 18 сакавіка 2022 года, А. Лукашэнка агучыў агульную колькасць украінскіх бежанцаў, якія прыбылі на тэрыторыю Беларусі. Паводле яго слоў, пачынаючы з узброенага канфлікту на Данбасе ў 2014 годзе “ў краіну ўехала больш за 200 тысяч украінцаў” – паведамляла БелТА. 

Лукашэнка пракаментаваў гэты факт наступным чынам: «Нехта лічыць 170-180 тысяч, нехта — 200 тысяч. Але ў гэтых межах. Адзінкі пасля гэтага з’ехалі. Цяпер назад вярнуліся».

Па дадзеных апошніх перапісаў насельніцтва Беларусі 2019 і 2009 года, доля ўкраінцаў застаецца нязменнай на адзнацы 1,7% ад агульнай колькасці жыхароў краіны: у 2009 годзе пражывала 158 723, у 2019 годзе –159 656 (для параўнання: у 1999 годзе – 237 014).

Эксперты сцвярджаюць, што дадзеныя перапісаў цалкам абвяргаюць дадзеныя А. Лукашэнкі аб уездзе 170-200 тысяч украінцаў з 2014 года. Калі ў такой колькасці яны і заязджалі, што мала верагодна, то тут жа ў сваёй большасці яны з’ехалі ў іншыя краіны.

У верасні 2014 года СМІ пісалі аб прыбыцці ў Беларусь “больш за 25 тысяч уцекачоў з Украіны” . Адкуль узяліся яшчэ 145-175 тысяч, невядома.

З мэтай вызначэння колькасці ўкраінскіх мігрантаў, Прадстаўніцтва Міжнароднай арганізацыі па міграцыі (МАМ) у Рэспубліцы Беларусь у супрацоўніцтве з МУС, агенцтвамі ААН і Беларускім Чырвоным Крыжам запусцілі Матрыцу ўліку перамяшчэнняў – інструмент, які дазваляе збіраць і аналізаваць дадзеныя аб мабільнасці, уразлівасцях і патрэбах мігрантаў, у тым ліку для таго, каб асобы, якія прымаюць рашэнні і рэагуюць на міграцыйныя выклікі, маглі аказваць гэтым групам насельніцтва больш эфектыўную дапамогу.

Паводле апублікаванай справаздачы ААН у Беларусі застаюцца каля 7200 грамадзян Украіны – што ў 30 разоў менш агучаных Лукашэнкай лічбаў – і 1100 грамадзян трэціх краін. У асноўным яны прыязджаюць з Данецкай вобласці, а таксама з Луганскай, Харкаўскай, Кіеўскай і Чарнігаўскай абласцей.

Амаль палова з іх уехала ў Беларусь напрамую з Украіны, 33% з Польшчы, 19% з Расіі і менш за 1% з Літвы і Латвіі.

Большасць украінскіх мігрантаў – мужчыны ад 19 да 39 гадоў. Каля паловы з іх плануе застацца ў Беларусі, у той час як іншая палова мае намер патрапіць у Нямеччыну, Іспанію, Францыю, Польшчу і іншыя краіны ці вярнуцца ў краіны свайго паходжання.

Большасць апытаных украінцаў плануюць пакуль заставацца ў Беларусі – ў асноўным, таму што тут у іх ёсць сваякі і сябры. Пры гэтым кожны трэці хацеў бы вярнуцца на радзіму, калі гэта будзе магчыма і бяспечна.

Восенню 2022 года МУС паведаміла аб выдачы грамадзянства 7,3 тысячы выхадцаў з Украіны. Але працэдура грамадзянства – працяглая і гэта не закранула тых, хто прыбыў у 2022 годзе. 

Роўныя правы з беларусамі?

Украінцам, якія прыбылі ў Беларусь, з верасня 2022 года сталі прадастаўляць дадатковыя льготы і пашырылі іх правы. Гэта прадугледжана адпаведным указам.

У новай рэдакцыі выкладзены ўказ ад 30 жніўня 2014 года “Аб знаходжанні грамадзян Украіны ў Рэспубліцы Беларусь. “Прадугледжана прадастаўленне названай катэгорыі асоб правоў нароўні з беларускімі грамадзянамі, а менавіта на дашкольную, агульную і спецыяльную адукацыю; атрыманне прафесійна-тэхнічнай, сярэдняй спецыяльнай і вышэйшай адукацыі за кошт сродкаў рэспубліканскага і (або) мясцовых бюджэтаў або на ўмовах аплаты; даступнае медыцынскае абслугоўванне; прызначэнне дапамог на дзяцей і пенсій” – гаворыцца ў паведамленні.

Дакумент вызваляе грамадзян Украіны ад выплаты дзяржпошлін за рэгістрацыю часовага знаходжання, выдачу дазволу на часовае пражыванне, разгляд заявы аб выдачы дазволу на пастаяннае пражыванне ў рэспубліцы, выдачу біяметрычнага віду на жыхарства. 

Усё так. Але, каб здзяйсняць усе астатнія адміністрацыйныя працэдуры неабходна кожны раз выплачваць па ½ базавай велічыні, і гэтыя выдаткі значна вышэйшыя пазначаных ільгот. Уцекачам, калі афармляюць афіцыйна сваё бежанства, даюць толькі дапамогу ў 1 базавую велічыню (32 рублі ў 2022 годзе, 37 – у 2023).

Якія бежанцы лепш?

Самі супрацоўнікі міграцыйных службаў зазначаюць, што такая падтрымка не задавальняе большасць бежанцаў і яны імкнуцца выехаць у іншыя краіны. Бо трэба акрамя харчавання, адзення, аплачваць жыллё, транспарт, камунальныя паслугі, паслугі сувязі.

ДзяржСМІ пішуць, што амаль кожны апытаны мігрант і бежанец атрымаў гуманітарную дапамогу ў Беларусі – у асноўным ад міжнародных арганізацый. 

Пры гэтым ўсе бежанцы яшчэ маюць патрэбу ў падтрымцы – фінансавай дапамозе, прадуктах харчавання, сродках гігіены, адзенні, доступу да паслуг аховы здароўя. Міжнародная арганізацыя па міграцыі аказвае гэтыя віды дапамогі, а таксама дапамагае з пражываннем, транспартам і працаўладкаваннем.

Большасць бежанцаў і мігрантаў паведамляюць: дапамога была. Выдалі аднаразова пакет з прадуктамі харчавання: 0,5 кг макарон, 0,7 кг рысу, сушкі, пітную ваду, пачак перапечкаў «Мінскія», намазка на хлеб Namazka, 3 пачкі печыва, рулон туалетнай паперы, сурвэткі, папяровыя ручнікі, шампунь, дэзінфікуючую вадкасць, зубную пасту, зубную шчотку, галеты, слоік 0,3 кг мясных кансерваў.

Цяпер параўнаем, што выдавалі беларускія ўлады на беларуска-польскай мяжы бежанцам з краін Азіі і Афрыкі штодня(!) ў канцы 2021 года: малако, кансервы, хлеб, пюрэ хуткага прыгатавання, салодкае, садавіну. Аб гэтым паведамляў генеральны сакратар Беларускага Чырвонага Крыжа Дзмітрый Шаўцоў. 

Тады было зазначана, што 2 000 бежанцам штодзень дастаўляюць каля 8 т прадуктаў. Гарачае харчаванне – гарбату і кашы – рыхтуюць ваенныя. Валанцёры раздаюць сфарміраваныя загадзя прадуктовыя пакеты: 2 л малака, хлеб, два слоікі мясных кансерваў, два слоікі рыбных кансерваў, пюрэ хуткай падрыхтоўкі, каўбасу, кандытарскія вырабы, садавіну. “Штодня фарміруем каля 4 тон такіх набораў” – казаў Дзмітрый Шаўцоў.

А што ў суседніх краінах?

Параўнаем беларускую дапамогу з дапамогай у суседніх краінах, не вельмі заможных.

У Літве ў 2022 годзе стандартны прадуктовы кошык, што для незаможных літоўцаў, што для бежанцаў з Украіны, складаецца з дзевяці розных прадуктаў: аўсянка хуткага прыгатавання, мясныя і агароднінныя кансервы і кансерваваныя супы, малако, алей, печыва. Дапамогу размяркоўваюць самакіраванні і дзве няўрадавыя арганізацыі: фонд Maisto Bankas і Літоўскі Чырвоны Крыж.

Атрымаць харчовы паёк можна ў 600 пунктах па ўсёй Літве. Дапамогу раздаюць раз на 1-2 месяцы, напрыклад ў другім паўгоддзі 2022 года рэалізовывалася ў чэрвені, жніўні, кастрычніку і снежні.

У Латвіі, напрыклад, у Даўгаўпілсе, бясплатнае гарачае харчаванне бежанцы могуць атрымаць на супавай кухні Сацыяльнай службы, у сталовай Арміі выратавання з панядзелка па пятніцу.

Акрамя таго, у Латвійскім Чырвоным Крыжы можна атрымаць пакеты дапамогі ад ЕС: прадукты харчавання, сродкі гігіены і бытавой хіміі, неабходнае для дзяцей, канцылярскія тавары і іншае.

Фота з адкрытых крыніц.

Улады ліквідуюць яшчэ адно аб’яднанне – асацыяцыю ахвяр палітычных рэпрэсій

Улады ў судовым парадку ліквідуюць грамадскае аб’яднанне «Беларуская асацыяцыя ахвяр палітычных рэпрэсій 1920 – 1980-х гадоў». Вярхоўны суд пачне разглядаць пазоў Мінюста аб гэтым 3 лютага.

Арганізацыя існуе з 1992 году, ставіць сваёй мэтай аказанне прававой, матэрыяльнай, сацыяльна-бытавой і іншай дапамогі пацярпелым ад палітычных рэпрэсій, займаецца ўшанаваннем памяці ахвяр рэпрэсій і асветніцкай дзейнасцю.

Паводле  дадзеных праваабарончых арганізацый, за перыяд пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 году і да канца снежня 2022 года грамадскі сектар Беларусі пазбавіўся самае малае 1 173 некамерцыйных арганізацый – абʼяднанняў, прафсаюзаў, фондаў, недзяржаўных устаноў і асацыяцый.

Большасць арганізацый закрываюцца рашэннем уладаў. Апошнім часам Mogilev.media паведамлялі пра скасаванне таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры.

Як у Беларусі мяняюцца правілы гандлю – з 22 студзеня

Бялізну з штампамі дзяржаўных арганізацый, радыёактыўныя рэчывы і эратычную прадукцыю нельга будзе прадаваць на рынках. І тварог.

Савет міністраў Беларусі прыняў пастанаўленне №964, якое змяняе правілы гандлю – расказваем у якіх сферах будуць новаўвядзенні

Не будзе алкаголя на касах, новыя меню

Згодна пастановы Савета міністраў у крамах з 22 студзеня алкаголь нельга будзе размяшчаць на касах і на гандлёвым абсталяванні, што знаходзіцца побач. Такая забарона не будзе распаўсюджаацца толькі на алкамаркеты, duty free, аўталаўкі, сельскія крамы, крамы плошчай да 400 квадратаў і ўстановы грамадскага харчавання.

Пастанова таксама зацвердзіла новыя правілы да інфармацыі, якая знаходзіцца ў меню ўстановаў грамадскага харчавання. У іх павінна быць дакладна прапісана наступная інфармацыя: найменне, порцыя, кошт за порцыю, краіна паходжання тавара. Пры продажы алкагольных напояў у меню і віннай карце ўстаноў грамадскага харчавання павінны быць указаны найменні алкагольных напояў, краіна іх паходжання, ёмістасць спажывецкай ўпакоўкі і іх кошт, аб’ём і кошт порцыі.

На рынках нельга будзе прадаваць тварог і масла

У пералік забароненых тавараў для продажу на рынках увайшло ажно сорак дзве пазіцыі. Пад забарону трапілі твораг і тварожныя вырабы, масла з каровінага малака, маргарынавая прадукцыя, не расфасаваныя вытворцамі ў адпаведную спажывецкую ўпакоўку. Выключэнне зроблена толькі для фермераў або фізасоб, якія прадаюць прадукцыю ўласнай вытворчасці.  

Гэтаксама нельга будзе прадаваць алкаголь, насенне мака, воцат і воцатную кіслату (уключна з растворамі на яе аснове), разрэзанныя дыні і кавуны пры адсутнасці індывідуальнай упакоўкі, вяленае і сыравяленае мяса, рубленыя мясныя паўфабрыкаты, а таксама недаведзеныя да кулінарнай гатоўнасці вырабы з мяса хатняй вытворчасці.

Бялізна са штампамі дзяржаўных арганізацый – усё

Акрамя таго, нельга будзе прадаваць на рынках – выбуховыя, атрутныя і радыёактыўныя рэчывы, скуры жывёлаў без маркіроўкі, канфіскаваныя з абароту тавары, бялізну са штампамі дзяржаўных арганізацый, дзяржаўныя ўзнагароды і ганаровыя знакі, бланкі каштоўных папер і дакументаў з пэўнай ступенню абароны, а таксама каштоўныя металы і камяні, вырабы з іх ва ўсіх відах, гадзіннікі з карпусамі з каштоўных металаў і нават жэмчуг з бурштынам.

Больш за тое, у гандлёвых кропках рынкаў нельга будзе прадаваць бытавую тэхніку, гадзіннікі, фотатавары, тэлефоны, кампутары і аргтэхніку, тытунёвыя вырабы, лекавыя сродкі (як вырабы для медыцынскага прызначэння, так і ветэрынарнага), дзіцячае і спартовае харчаванне, пестыцыды, адзенне з натуральнага футра і скуры, а таксама эратычную прадукцыю.

Толькі чыстыя аўто

Новая пастанова Савета міністраў абавязвае ўладальнікаў камісійных аўтакрамаў аператыўна паведамляць па тэлефоне ў органы ўнутраных спраў аб выпадках выяўлення пры прыёме аўто на камісію відавочных прыкмет змянення ідэнтыфікацыйнага  нумара або аб выпадках яго адсутнасці, ці неадпаведнасці прадстаўленым дакументам.

Акрамя таго, у дагаворы аб прыёмцы аўто на камісію давядзецца ўказваць інфармацыю аб адсутнасці звестак аб абмежаванні і забароне на здзяйсненне здзелак з транспартным сродкам, у тым ліку аб тым, што яно нікому не падорана, не прададзена, не закладзена, не перададзена ў арэнду, не арыштавана, а таксама па ёй няма судовых спрэчак і тавар вольны ад любых прэтэнзій з боку трэціх асоб.

Больш падрабязна з новай пастановай Саўміна можна пазнаёміцца на Нацыянальным прававым інтэрнет-партале

Фота ілюстратыўнае

Бітва паразітаў – свіны грып перамагае каранавірус у Беларусі і свеце

“Канкурэнцыя” інфекцый зменшыла для чалавецтва небяспеку кавіднага захворвання, але павялічыла магчымасць захварэць на грып.

У 2022 годзе Ўсходняя Еўропа, у тым ліку Беларусь, перажыла дзве хвалі каранавірусу – зімой і летам.  Выкліканы яны былі новым штамам – “амікронам”. Кожны раз рэгіянальныя ўлады абвяшчалі ўмацаванне масачнага рэжыму і рыхтавалі “чырвоныя зоны” у шпіталях. І раптам у снежні распачалася беспрэцэдэнтная за апошнія гады эпідэмія свінога грыпу. Эксперты на старонках forbes.ru разважаюць аб прычынах затухання пандэміі Covid-19 і адраджэння грыпу. 

Пачатак 2022 года быў вельмі цяжкім. Частата захворвання Covid-19 расла штодня. Новы штам віруса, які называўся “амікрон” аказаўся больш заразным за ранейшыя. Праўда, часцей за ўсё развіццё хваробы было прасцейшым, а смяротнасць ад яго стала ніжэйшай.

У ліпені-жніўні распачалася новая хваля каранавіруса. Да сярэдзіны жніўня колькасць выпадкаў была амаль такой жа, як і ў час самай высокай лістападаўскай хвалі 2021 года. Тым не менш, павелічэнне колькасці захворванняў ішло павольней і было не такім моцным.

А вось у канцы лістапада свіны грып і ВРВІ пачалі актыўна распаўсюджвацца.

Яны відавочна перамагаюць. На сёння сітуацыя нетыповая. За выключэннем кавідных гадоў такой высокай смяротнасці не было з 2012 года. Вучоныя не могуць растлумачыць яе нічым, акрамя грыпу. Умовы смяротнасці ад грыпу выглядаюць тым больш шакавальнымі, калі ўлічваць тое, што, паводле афіцыйных дадзеных, у сезоне 2020-2021 грыпу папросту не было.

Прычыны рэваншу грыпу і адступлення кавіду.

Навуковы дарадца Дзяржаўнага навукова-даследчага інстытута вакцын і сыроваткаў імя Мечнікава, акадэмік Віталь Звераў лічыць, што “нельга сказаць, што [у час Covid] зусім не было грыпу… Іншая справа, што яго было вельмі мала. Грып нікуды не падзеўся, ён будзе з чалавецтвам усё жыццё. Гэта звязана з тым, што, у адрозненне ад каранавірусу, вірус грыпу зараджае шырокі спектр жывёл”.

Малюнак, на думку экспертаў, вымалёўваецца наступны: калі каранавірус моцны, то грып слабы, і наадварот. Расійская статыстыка паказала, што калі прыйшоў Covid, у першы 2020-й год ён задушыў грып, у другім 2021 годзе грып вярнуўся да звычайных памераў, а зараз ходзіць незвычайны грып – самы моцны за шмат гадоў .

Усе гэтыя вірусы: ковід, грып і ВРВІ – антаганісты і паразіты. Іх паразітызм прадугледжвае існаванне ў хворым, але жывым арганізме. Інфекцыя, будучы паразітам, не імкнецца знішчыць арганізм, які яе, так бы мовіць, корміць. Смерць арганізма ад заражэння стратная для іх. Памерлы ад грыпу перастане чхаць і кашляць, а вірус, які яго забіў, застанецца ў трупе і таксама загіне.

У выпадку адначасовага заражэння некалькімі вірусамі верагоднасць смяротнага выніку павялічваецца. Таму прырода прадугледжвае такую ​​хітрасць: два вірусы не могуць заразіць адну клетку. Як толькі клетка заражана адным, то ўваход для іншых адразу закрываецца. Гэта робіцца з выкарыстаннем сістэмы інтэрферонаў – спецыяльных бялкоў, якія вырабляюцца ў адказ на ўварванне віруса, і якія блакуюць яго размнажэнне.

Закон эпідэмій

Прырода паклапацілася, каб пазбегнуць падвойнай інфекцыі. Згодна з законам эпідэміялогіі, калі нараджаецца інфекцыя, яна напачатку не ведае сваіх магчымасцяў, як і арганізм, дзе яна пасяляецца, таксама гэтага не ведае. Таму спачатку могуць узнікнуць цяжкія формы хваробы і смерці, а калі мы адаптуемся, адбіраецца менш агрэсіўны вірус. У выніку атрымліваецца зніжэнне як патагеннасці, так і смяротнасці, – лічаць навукоўцы.

Як кажуць эксперты, цяпер распаўсюджаны не той свіны грып, які быў выяўлены ў 2009 годзе і які выклікаў пандэмію. З ім здарылася тое ж самае, што і з Covid: напачатку ён быў агрэсіўным і смяротным, але ў канчатковым выніку таксама аслаб да звычайнага сезоннага грыпу.

Менавіта з гэтай прычыны эксперты лічаць, што ўсплёск захворванняў на каранавірус і грып у Кітае не паўплывае на сітуацыю ў Еўропе.

Сёння па планеце разгульваюцць адразу тры групы патагенных мікраарганізмаў: дзве монаінфекцыі, грып і кавід, якога ніхто не адмяніў, і каля двухсот розных рэспіраторных вірусаў, якія называюцца агульным тэрмінам “ВРВІ”.

Фота з адкрытых крыніц. 

Індэкс беларускага пашпарта ніжэйшы за ўсіх суседзяў

Без візы беларусы могуць наведаць толькі 44 краіны свету. Па мабільнасці грамадзян Беларусь параўнальная з мізэрнай Науру.

Згодна “Індэкса пашпартоў свету” (Henley Passport Index), больш за ўсіх па безвізаваму рэжыму могуць ездзіць грамадзяне Швецыі, Фінляндыі, Германіі, Люксембурга, Іспаніі, Францыі, Італіі. Жыхары гэтых краін без візы маюць права наведаць 129 краін свету.

Сярод нашых суседзяў самы высокі рэйтынг па колькасці бязвізавых напрамкаў у Польшчы і Літвы – іх грамадзяне могуць без візы наведаць па 124 краіны свету. Амаль столькі ж краін адкрыты для грамадзян Рэспублікі Латвія – 123.

Высокі ўзровень мабільнасці і ў грамадзян Украіны. Без афармлення папярэдніх дакументаў украінцы могуць вандраваць па 95 краінах свету.

Грамадзяне Расійскай Федэрацыі могуць наведаць без віз 79 краін свету, але іх узровень мабільнасці горшы за Тонга і Кірыбаці, бо жыхары гэтых маленькіх ціхаакенаскіх краін могуць наведаць без дакументаў 80 і 81 краіну адпаведна.

Ацэнка мабільнасці сярод суседніх краінаў самая горшая ў Беларусі, бо грамадзяне нашай рэспублікі без спецыяльных дакументаў могуць паехаць толькі ў 44 краіны свету.  Прычым столькі ж краін без візы могуць наведваць грамадзяне самай маленькай незалежнай рэспублікі ў свеце – Рэспублікі Науру.

Адзначым, што ўзровень мабільнасці вышэй за беларускі і ў Малдовы, жыхары якой могуць без папярэдніх дакументаў паехаць у 75 краін свету. Але ёсць і краіны СНД, індэкс пашпартоў якіх яшчэ горш, чым у Беларусі: Казахстан – 39 краін, Азербайджан – 34 краіны, Арменія – 33, Узбекістан  – 27 краін, а Кыргызстан і Таджыкістан – 26 і 25 краін адпаведна.

Henley Passport Index – рэйтынг усіх пашпартоў свету ў адпаведнасці з колькасцю пунктаў прызначэння, у якія іх уладальнікі могуць патрапіць без папярэдняй візы, і заснаваны на эксклюзіўных дадзеных Міжнароднай асацыяцыі паветранага транспарту

Выява: passportindex.org