А еще в Могилеве – поминают жертв сталинских репрессий.
Официальная дата осенних Дедов в государственном календаре Беларуси 2 ноября, хотя православное население традиционно отмечают праздник 5 ноября, на Дмитровскую родительскую субботу.
Осенние деды отличаются от Радуницы тем, что весной ходят в гости к своим предкам, а осенью символично приглашают их за свой стол. Это семейный обряд во время которого собирается и объединяется весь род.
На Деды традиционно накрывали богатый стол из нечётного количества блюд, к которым относятся мясо, кутья, блины, яичница и другие обрядовые блюда. В специальную посуду откладывались небольшие части еды и до утра не убирали
В Могилёве есть также памятное место для уничтоженных во времена большевистского террора людей. На проспекте Димитрова возле кольца Мясокомбината стоит памятный крест. Именно к нему в былые времена собиралось множество людей и поминали незаслуженно убиенных.
Крест стоит над бывшим карьером. Дело в том, что когда в советские времена из карьера брали песок, то начали появляться части костей с явными пулевыми отметками. Было заведено уголовное дело, создана специальная комиссия, но итогов ее работы до сих пор не опубликовали.
Уже замечено, что с каждым годом меньше и меньше приходит людей сюда. Но вот кто-то положил гвоздики, а кто-то зажёг свечу. Значит помнят и обязательно кто-то придёт и в последующие годы.
Міжнародны дзень школьных бібліятэк (International School Library Day, 4-ы чацвер кастрычніка, з 1999 года) накіраваны на прыцягненне ўвагі грамадства да стану школьных бібліятэк, фарміравання і папаўнення іх літаратурных фондаў.
Сёння мэта кожнай школьнай бібліятэкі – забяспечыць усім членам супольнасці ўстановы адукацыі роўны доступ да інфармацыі, а галоўнае адрозненне школьных бібліятэк ад публічных заключаецца ў тым, што яны арыентаваны галоўным чынам на вучняў і каардынуюць усе інфармацыйныя матэрыялы, якія выкарыстоўваюцца ва ўстановах адукацыі.
Доступ да ўсіх рэсурсаў школьных бібліятэк бясплатны.
Гэта дазваляе вучням незалежна ад іх сацыяльна-эканамічнага статусу атрымліваць неабходныя для навучання веды.
Сусветны дзень аўдыёвізуальнай спадчыны (з 2005 года).
Устаноўлены ў гонар дня прыняцця ў 1980 годзе Рэкамендацыі аб ахове і захаванні рухомых выяў, прыняцці мер па прызнанні важнасці і неабходнасці аўдыёвізуальнай спадчыны самабытнасці народаў.
Аўдыёвізуальныя дакументы, такія як фільмы, радыё- і тэлевізійныя праграмы, аўдыё і відэазапісы з’яўляюцца асноўнымі носьбітамі першаснай інфармацыі ХХ і ХХI стагоддзяў.
Вялікі князь літоўскі (1392-1430), кароль гусітаў.
Адзін з найбольш вядомых кіраўнікоў Вялікага Княства Літоўскага, яшчэ пры жыцці празваны Вялікім.
Ахрышчаны першы раз па каталіцкаму абраду пад імем Віганд (1382), другі раз па праваслаўнаму (1384), трэці раз (1386) па каталіцкаму абраду пад імем Аляксандр.
Разам з Ягайлай разграміў нямецкіх рыцараў у Грунвальдскай бітве 1410 года. Праводзіў палітыку цэнтралізацыі дзяржавы, паступова ліквідаваў буйныя ўдзельныя княствы.
За ім ВКЛ дасягнула найбольшай магутнасці і памераў: ад Пскоўскай мяжы да Чорнага мора і ад Акі і Курска да Галіцыі, пры ім беларускія гарады пачалі атрымліваць Магдэбургскае права.
У гонар вялікага князя Вітаўта названа мноства аб’ектаў у Літве, Беларусі і Польшчы. Пастаўлены шматлікія помнікі.
Выявы Вітаўта змешчаны на помніках “Тысячагоддзе Расіі» у Вялікім Ноўгарадзе (1862) і “990-годдзе Брэста” (2009).
wikimedia.org
1837 год. У нямецкім Ахене памёр ураджэнец ШкловаМіхаіл Гузікаў.
Беларускі музыка, які распрацаваў уласную мадэль ксілафона.
Удасканаліў беларускі народны інструмент брусочкі, з чаго і атрымаўся сучасны ксілафон.
Гастраляваў з ім у Аўстрыі, Германіі, Бельгіі і Францыі, выконваючы творы Паганіні, Вебера і Гумеля, а таксама беларускія народныя мелодыі.
У 1836 годзе ў Вене выйшла кніга вядомага музыказнаўца Шлёзінгера «Міхаіл Гузікаў і яго інструмент з дрэва і саломы».
Беларускі каталіцкі святар, прыхільнік беларусізацыі касцёла.
Пад час службы ў касцёле Святога Іосіфа ў Барадзенічах Браслаўскага павета быў асуджаны польскімі ўладамі за казанні на беларускай мове.
Служыў вікарыям і прэфектам каля Беластока, у мінскім Чырвоным касцёле (1944-1945).
У 1945 годзе арыштаваны НКУС, асуджаны на 10 гадоў турмы.
У 1955 годзе атрымаў парафію (нелегальна) ў Барысаве, дзе і памёр у 1960 годзе.
Апрацаваў зборнік «Калядныя песні», выдадзены Нінай Абрамчык у Берліне.
wikimedia.org
1907 год. ПамёрЗыгмунт Чаховіч. Адзін з кіраўнікоў паўстання 1863-1864 гг., бібліяфіл.
За ўдзел у паўстанні прыгавораны да расстрэлу, які заменены 12 гадамі катаргі ў Нерчынскіх рудніках.
У ягоным маёнтку Малыя Бясяды (цяпер Лагойскі раён) Янка Купала ўпершыню пазнаёміўся з нелегальнай літаратурай, даведаўся пра паўстанне, карыстаўся багатай бібліятэкай.
Гэты «ідэаліст і летуценнік» паўплываў на фарміраванне светапогляду Купалы.
Вобраз Чаховіча адлюстраваны ў п’есе У. Караткевіча «Калыска чатырох чараўніц».
Беларускі пісьменнік і мовазнавец. Заслужаны работнік культуры. Кандыдат філалагічных навук.
Працаваў у Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа АН БССР, загадчыкам рэдакцыі выдавецтва «Беларуская савецкая энцыклапедыя».
Аўтар апавяданняў, мовазнаўчых даследаванняў, эсэ і крытычных артыкулаў па праблемах пісьменніцкага майстэрства, псіхалогіі творчасці. У 1986 годзе выйшлі Выбраныя творы ў 3-х тамах.
Адзін са складальнікаў «Правілаў беларускай арфаграфіі і пунктуацыі» (1959), «Арфаграфічнага слоўніка» (з М. Суднікам, 1948), «Руска-беларускага слоўніка» (1953), «Беларуска-рускага слоўніка» (1962), кіраваў падрыхтоўкай «Тлумачальнага слоўніка беларускай мовы» ў 5-ці тамах (1977-1984).
Беларускі лінгвіст, перакладчык. Кандыдат філалагічных навук.
Аўтар вершаў, твораў прозы, крытычных матэрыялаў. Член «Маладняка».
Выкладаў англійскую мову ў вну Мінску, Ташкента, быў перекладчыкам англійскай тэхнічнай літаратуры ў Маскве.
Арыштаваны ДПУ ў 1933 годзе. Прыгавораны да 3 гадоў высылкі. З 1935 года і да смерці жыў у Ташкенце.
Падрыхтаваў працы па методыцы выкладання англійскай мовы і рускай фразеалогіі. Перакладаў на рускую мову з англійскай і узбекскай.
1989 год. Беларусь зрабіла першы крок каб стаць бяз’ядзернай тэрыторыяй.
На вайсковай базе пад в. Станькава Дзяржынскага раёна,паводле савецка-амерыканскага дагавору пра ліквідацыю ракет сярэдняй і малой дальнасці, знішчана апошняя ракета ОТР-23 (SS-23).
Станькава ўзгадваецца з 1407 года. Належыла Радзівілам, Чапскім. Тут размешчаны сядзібна-паркавы комплекс Чапскіх, Царква Святога Мікалая, магіла піянера-героя Марата Казея.
stankovo.by
1990 год. У польскай Гайнаўцы ў новым будынку адкрыўсяБеларускі этнаграфічны музей Таварыства «Музей і асяродак белару́скай культуры ў Га́йнаўцы»
Таварыства зарэгістравана 20 чэрвеня 1984 года. Мэта Таварыства – захаванне культурнай спадчыны беларусаў Польшчы. Аб’ядноўвае каля 100 сяброў.
Будаўніцтва будынку пад асяродак і музей вялося 20 гадоў. Удзел у ім бралі польскія прадпрымальнікі, установы і простыя жыхары, беларусы замежжа.
2011 год. Нацыянальны Банк Рэспублікі Беларусь выпусціў у абарачэнне памятныя манеты “Максім Багдановіч – 120 гадоў”: срэбную наміналам 10 рублёў і медна-нікелевую ў 1 рубель.
Наклад па 2000 адзінак. Манеты адчаканены Манетным дворы Польшчы.
На аверсе маецца арнамент, які выкарыстаны пры афармленні зборніка вершаў “Вянок”, на рэверсе – рэльефная выява партрэта Максіма Багдановіча, надпісы: “Максім Багдановіч”, “1891–1917”, арнаментальны матыў з васількоў.
Знешняя пазыка Беларусі складае 44,1 млрд. долараў – амаль 75% валавага ўнутранага прадукта (ВУП) краіны.
З гэтай сумы 19,36 млрд прыпадае на органы дзяржаўнага кіравання, 8,39 — на банкі, 13,98 — на іншыя сектары, а 2,36 — на міжфірменнае крэдытаванне.
Такія звесткі прыводзіць Еўразійская эканамічная камісія па стану на 1 ліпеня, паколькі Мінфін Беларусі публікацыю інфармацыі аб стане знешняй дзяржпазыкі спыніў яшчэ 1 чэрвеня, калі паказчык складаў 18,4 млрд. долараў (без пазык прадпрыемстваў, банкаў і іншых сектараў эканомікі).
Паняцце ВУП упершыню выкарыстана ў 1934 годзе Сайманам Кузняцом (1901-1985), ураджэнцам Пінска, Нобелеўскім лаўрэатам.
Неабходна нагадаць, што ВУП Беларусі – крыху больш за 60 млрд долараў па намінале (месца ў канцы 7-га дзясятка краін свету).
Да гэтага, дзяржаўная пазыка на 1 сакавіка 2022 года складала 61,4 млрд BYN (адсутнічае пералік на долары) і павялічылася ў параўнанні з пачаткам 2022 года на 3,2 млрд BYN, ці на 5,4%.
Затым, да 1 красавіка 2022 года, паводле звестак Мінфіна, агульная пазыка Беларусі – чыста дзяржаўная (“пазыка цэнтральнага ўрада”) і плюс гарантаваная дзяржавай – вырасла да рэкордных 76,203 млрд BYN.
Тады структура выглядала так: Дзяржаўная пазыка -65,933 млрд BYN (рэкорд) – 86,5% ВУП, у тым ліку:
унутраная: 12,430 млрд BYN – 17,2%
знешняя: 49,001 млрд BYN – 69,3%
гарантаваная дзяржавай пазыка: 10,271 млрд BYN – 13,5%, у тым ліку: унутраная: 4,458 млрд BYN – 5,8%, знешняя: 5,813 млрд BYN – 7,6%.
Дзяржаўная і знешняя пазыка крыху зменшыліся, паколькі ўсталяваліся спрыяльныя курсы валют, але далей прагназуецца іх рост у долі ВУП, паколькі аб’ём ВУП у перспектыве яшчэ больш прасядзе.
Беларускія ваенныя інструктары навучаюць ваяваць мабілізаваных на вайну расійскіх рэзервістаў пад Асіповічамі. Рэха выбухаў стала мясцовай штодзённасцю.
Афіцыйна анансавана, што ў Беларусь на розныя палігоны ў бліжэйшы час прыбудуць 9 тысяч расійскіх салдат. Частка з іх размешчана на Магілёўшчыне.
Мясцовыя жыхары адзначаюць, што расіяне пачалі прыбываць у Асіповічы яшчэ да таго, як было афіцыйна абвешчана аб стварэнні “сумеснай групоўкі войскаў”. Сур’езных канфліктаў паміж расіянамі і беларусамі пакуль не назіраецца. Хаця любоў мабілізаваных ваяк да паходаў у харчовыя магазіны за так званымі “моцнымі” прадуктамі штодзённага ўжывання, асіпаўчане ўжо прыкмецілі. А да кананады ад выбухаў тутэйшы люд ужо прызвычаіўся.
“Сталіцай беларускай артылерыі” пафасна называе Асіповічы дзяржаўная прэса. У савецкія часы ў горадзе кватаравала артылерыйская дывізія. Цяпер жа ў ваенным гарадку Паўднёвы суседнічаюць 51-я гвардзейская артылерыйская брыгада, 336-я рэактыўная артылерыйская брыгада і 465-я ракетная брыгада.
фота: sb.by
Не дзіўна, што на палігоне пад Асіповічамі вядзецца падрыхтоўка расійскіх артылерыстаў.
Праблема можа закрануць кліентаў Беларусбанка, Белінвестбанка, Белаграпрамбанка, Парытэтбанка, БПС-Сбербанка, БНБ-Банка, БТА Банка, Банка «Рашэнне», Франсабанка, Цэптэрбанка.
«Банкаўскі працэсінгавы цэнтр» паведаміў, што канал сувязі з міжнароднай аплатнай сістэмай Visa часова аказаўся недаступным. У сувязі з гэтым магчымыя адмовы ў абслугоўванні кліентаў па картах гэтай міжнароднай аплатнай сістэмы.
Паведамляецца, што спецыялістамі прыкладаюцца сумесныя намаганні для аднаўлення канала сувязі ў максімальна сціснутыя тэрміны.
Як паведамляюць у Беларускім працэсінгавым цэнтры, карткі Visa ў Беларусі зноўку запрацавалі.
Пасля сонечнага зацмення чакаюцца перамены. Нагадаем, што ў 1917 годзе ў гэты дзень адбыўся бальшавіцкі пераварот у Расіі.
25 кастрычніка 2022 года жыхары Беларусі змогуць убачыць частковыя фазы сонечнага зацьмення, паведамляе рэсурс astrobel.ru.
У гэтым годзе цень Месяца пройдзе па сонечным дыску ўжо другі раз – упершыню гэта здарылася 30 красавіка і зацьменне таксама было частковым.
У Хоцімску месяц схавае сонца на 65%
Частковае зацьменне Сонца змогуць назіраць жыхары большай часткі Еўропы, Паўночнай Афрыкі, Блізкага Усходу і заходняй часткі Азіі. Яно пачнецца з усходам сонца на тэрыторыі Ісландыі, а завершыцца з заходам сонца ў раёне Аравійскага мора. Найбольшая фаза сонечнага зацьмення складзе 0,863 і будзе назірацца ў Расійскай Федэрацыі ў Ханты-Мансійскай аўтаномнай акрузе – Югра. Тут Месяц схавае Сонца больш, чым на 86%.
Пры ўмове добрага надвор’я і яснага неба беларусы змогуць мілавацца зацьменнем таксама. Па разліках астраномаў, у Беларусі Сонца схаваецца за ценем Месяца прыкладна на 60%.
На тэрыторыі Беларусі найбліжэйшым горадам з бачнасцю максімальнай фазы стане горад Хоцімск. Тут Месяц схавае Сонца больш, чым на 65%.
Солнечнае зацьменне 25 кастрычніка па мінскім часе пачнецца ў 12 гадзін 17 хвілін. Яго пік, паводле разлікаў, павінен прыйсціся на 13 гадзін 29 хвілін. Сонца закрыецца па вобласці ў сярэднім на 60%, што будзе з’яўляцца максімальнай фазай. А завершыцца праходжанне ценю Месяца па сонечным дыску ў 14 гадзін 41 хвіліну. Час зацьмення ў сярэднем складзе 2 гадзіны 24 хвіліны.
Сонца з’яўляецца небяспечна яркай крыніцай святла.
Трэба памятаць, што нават часткова закрытае соца небяспечна. Таму назіраць зацьменне катэгарычна нельга праз біноклі ці тэлескопы, а таксама сонцаахоўныя акуляры, палярызацыйныя святлафільтры ці фотастужку. Дактары перасцерагаюць ад выкарыстання і народнага метаду назіранняў праз закуранае шкло. Усе гэтыя прадметы прапускаюць ультрафіялетавыя і інфрачырвоныя прамяні, якія шкодныя для вачэй самі па сабе.
Можна назіраць сонечнае зацьменне праз:
спецыяльныя сонечныя фільтры для тэлескопаў і бінокляў, якія можна набыць у профільнай краме;
маскі для зваркі з ахоўным адценнем не менш за 14;
спецыяльныя акуляры для назірання сонечнага зацьмення, іх можна вырабіць самастойна з плёнкі AstroSolar – яе выкарыстоўваюць у сонечных фільтрах.
Чаго нельга рабіць
З сонечнымі зацьменнямі таксама звязаны шэраг забарон, бо людзі здаўна надавалі такім з’явам вялікае значэнне. У прыватнасці, у гэты час не раяць:
пачынаць вялікія справы ў любых сфэрах;
прымаць важныя рашэнні;
перагружаць сябе фізічна ці эмацыйна;
падвяргаць сваё жыццё і здароўе рызыцы;
купляць новыя рэчы;
падпісваць дакументы;
сварыцца.
Дзень зацьмення раяць прысвяціць заспакаенню і рэлаксу – прыняць ванну, памедытаваць, прагуляцца на свежым паветры.
Астролагі абяцаюць, што з гэтага зацьмення ў краінах, дзе яно будзе бачным, пачнуцца вялікія перамены. Таму перад імі варта набрацца сіл.
Бабруйскія паблікі з насцярогай сустрэлі паведамленні пра падзенне расійскіх вайсковых самалётаў на жылыя кварталы расійскіх гарадоў, бо побач з Бабруйскам знаходзіцца ваенны аэрадром.
Учора 23 кастрычніка на жылы дом у Іркуцку ўпаў самалёт СУ-30. Шматмэтавы знішчальнік Су-30 як метэарыт упаў у жылы масіў. Авіякатастрофа адбылася падчас выпрабавальнага палёту. Пілоты паветранага судна загінулі. Дзякуючы шчасліваму збегу абставін ахвяр сярод цывільнага насельніцтва няма.
Гэта ўжо другое падзенне ваеннага самалёта ў Расіі за апошні тыдзень. 17 кастрычніка франтавы бамбавік Су-34 урэзаўся ў дзевяціпавярховы дом у Ейску Краснадарскага краю. Пілоты тады пакінулі самалёт да падзення і выратаваліся. А вось страты цывільных аказаліся жахлівымі. У выніку катастрофы, паводле апошніх звестак, загінулі 14 чалавек, яшчэ 42 пацярпелі.
Усяго Расія пасля лютаўскага ваеннага ўварвання ва Украіну ўжо мае больш за дзясятак не баявых страт ваенных самалётаў. Па сведчанню вайсковых экспертаў галоўная прычына аварый заключаецца ва ўзрослай інтэнсіўнасці палётаў расійскай авіяцыі. Тэхнічны персанал не паспявае абслугоўваць самалёты ў адпаведнасці з рэгламентам. Да таго ж, многія расійскія самалёты элементарна старыя. Іх тэхнічны знос патрабуе спісання суднаў, а вайна вымагае іх выкарыстоўваць.
Паколькі ваенны аэрадром ля Бабруйска ўжо не адзін раз выкарыстоўваўся для ваенных мэт расійскімі лётчыкамі, то насцярога бабруйчан, страх перад магчымымі авіякатастрофамі мае рэальныя падставы.
Распрацоўшчык папулярнага дадатка ў сегменце жаночага здароўя Flo заявіўпра ліквідацыю бізнэсу ў Беларусі.
Рашэнне аб закрыцці прадстаўніцтва было прынята ў канцы верасня, хаця чуткі пра гэта распаўсюджваліся яшчэ вясной 2022 года. Кампанія не жадае мець справу з саўдзельнікамі краіны-агрэсара.
У сакавіку, пасля пачатку поўнамаштабнага ўварвання Расіі ва Украіну, у ТАА “Фло Хелс Бел” змяніўся ўладальнік – усе акцыі падраздзялення перайшлі ад амерыканскай Flo Health Inc да фізічнай асобы. У той жа час, у самой кампаніі інфармацыю аб выхадзе з Беларусі ніяк не каментавалі.
Увесну гэтага года супрацоўнікаў Flo ў Беларусі папрасілі вырашыць пытанне ўласнай рэлакацыі з лімітавым тэрмінам да 14 сакавіка. Тым, хто працягваў заставацца ў Беларусі, кампанія адключыла доступ да карпаратыўных рэсурсаў.
Адзначым, што на сайце Flo ўжо даўно няма згадак пра офіс у Мінску, а таксама не публікуюцца вакансіі з прапановамі працы ў Беларусі.
Разам з тым, кампанія за апошнія некалькі месяцаў актыўна пашырае каманду ў суседняй Літве. За чэрвень – верасень бягучага года штат літоўскага офіса вырас удвая, да 245 чалавек.
Што вядома пра Flo Health
Кампанія з беларускімі каранямі, якая займаецца папулярным дадаткам у сегменце жаночага здароўя. Штаб-кватэра размяшчаецца ў Лондане, а прадстаўніцтвы знаходзяцца таксама ў Нідэрландах і ЗША. У той жа час, у Вільнюсе размяшчаецца офіс распрацоўкі Flo.
Дададзім, што на канец 2021 года кампанія налічвала 400 супрацоўнікаў, каля 200 з якіх тады яшчэ працавалі ў офісе распрацоўкі ў Мінску.
Увосень 2021 года Flo ацэньвалі ў 800 мільёнаў даляраў, і аналітыкі прагназавалі кампаніі статут адзінарога на рынках ўжо ў найблізкай будучыні.
Характэрна, што дадатак Flo тры гады запар з’яўляецца самым папулярным у катэгорыі Health&Fintess у AppStore. Па дадзеных кампаніі, у яе прадукта ўжо больш за 250 мільёнаў унікальных карыстальнікаў у свеце.
Как относиться к облавам по стране за повышение цен? Мнение экономиста, первая часть здесь.
Прошло только 2 недели с начала “борьбы” с ценами на просторах синеокой, а шороху соответствующие группы активистов наделали уже немало. Изначально претензии предъявлялись частным торговым структурам – даже какого-то замдиректора-камикадзе торговой точки выловили в районе Барановичей, который на второй день после Указа посмел поднять цену на второстепеннозначимый продукт. Но, то ли в самом деле высокие чиновники неожиданно озаботились благосостоянием нищих белорусов, то ли что-то в большой политике пошло не так – маховик “ценоборчества” продолжает раскручиваться уже и на прилавках госторговли. Значит, “борьба” с ценами принимает затяжной характер, если разум в высших кругах вертикали не возобладает над амбициями одного человека.
Цена – “нерв” экономики. Именно от методов ее формирования богатство страны зависит больше, чем от наличия природных ресурсов. В рыночной экономике цены определяются договором между продавцом и покупателем и определяются спросом и предложением и могут продолжительное время быть “замороженными” в силу разных обстоятельств.
Есть другой способ, затратный: к себестоимости продукта в цене добавляется прибыль, позволяющая вести расширенное воспроизводство от реализации всего объема товара. Как правило, эта доля превышает 15 % от себестоимости, но конкуренция не “пускает” подъем планки выше 20 %. Так что не так уж сладок хлеб у торгового люда. Особенно, если учесть, что рост цен на товары объективен: нужно поднимать работникам зарплату, чтобы не разбежались, растут цены на сырье, комплектующие, энергетику и прочие услуги. Также в частной торговле случаются наезды налоговой инспекции, пожарных, санстанции, бывают отчисления на разные дурацкие мероприятия. Так что на финише маячит безрадостное существование и банкротство. Вот почему нельзя трогать устоявшуюся систему ценообразования, в том числе и в Беларуси. Но трогают же!
Лично Лукашенко через свои Указы стал активно вмешиваться в ценообразование еще в 1998 и 1999 гг. через ограничение ежемесячных темпов инфляции в 2 % и 5 % соответственно. В странах с рыночной экономикой нет такой необходимости в госконтроле за ценами, кроме контроля цен монополистов (электроэнергия, канализация, водоснабжение и т.д.).
Если продавец завышает цену, то конкуренты выбросят его с рынка, если начинает занижать с определенными целями, для захвата рынка – скорее всего, разорится. Так что манипуляции с ценообразованием, как и ломание через колено стратегически нанесет вред государству.
Глава действующей вертикали власти, как экономист по образованию, должен понимать, что инфляция в 1-2 % носит стимулирующий характер. Первым, кстати, он же и дал задний ход, заявив, что он не давал команды полностью “заморозить” цены, а всего лишь обуздать их, не давать наживаться нечистоплотным торгашам через завышенную торговую наценку грабить население (как-то так). Согласитесь, звучит весьма благородно. Параллельно через штрафные санкции к частному бизнесу и конкретным работникам госторговли можно поправить ситуацию с бюджетом.
Но вот что удивительно, работа мониторинговых групп высветила 2 момента рациональности в их действиях. Депутаты обратили внимание на завышение цен переработчиками и тлетворное влияние “оптовиков” на бюджеты государственных структур, которым они поставляют продукцию.
Скажем так, Америку не открыли, но хлеб свой отработали. Впрочем, внимательному аналитику давно бросается в глаза, что в конечной добавленной стоимости товара 20 % приходится на производителя и по 40 % идут переработчикам и торговле (хотя методички МАРТ предполагают иной расклад). В Беларуси производители имеют минимальное влияние на инфляцию, практически, по всем видам товаров.
А вот с переработкой вопрос и вопрос. В магазине на прилавке мы видим до 80 видов колбас, хотя в реальности их не более 10 (источник – “Сельская газета” №119 от 13 октября 2022 г.). Изделия отличаются только названием и ценниками, остальное – уловки переработчиков. Попал, например, какой-то вид в контролируемый список, производителю проще изменить название товара, чуть-чуть подправить рецептуру и зарегистрировать по-новому.
Кстати, в некоторых развитых странах переработка не имеет права получать доход более 20 % от закупочной цены производителя.
Есть и масштабный казус в якобы переработке – дело касается цен на разделку тех же тушек кур и цыплят, которая приводит к резкому подорожанию товара. Это тот редкий случай, когда конкретный вид товара удостаивается чести целого постановления правительства – № 61 от 07.10.2022 “О регулировании цен на мясо кур цыплят-бройлеров в виде частей тушки”.
Что ж, признаем правоту чиновников правительства, ограничивших надбавку на филе кур 15 процентами. Впрочем, у покупателя всегда есть выбор в покупке целой тушки, а также путем посещения рынка с его демократическими ценами.
Борьба с оптовиками белорусскими чиновниками ведется давно и с определенными успехами. На уровне производства с ними более-менее разобрались через обязательное заключение договоров с прямыми поставщиками. А вот где “протекло”, так это отношения оптовиков с бюджетными организациями. Правительство регламентирует подобные отношения, но всегда получается как всегда.
Доходит до абсурда в пользу посредника – КГК завел уголовное дело на гомельского посредника, перепродававшего овощи бюджетным организациям с надбавкой в 300 %! Капусту по цене 15 копеек за 1 кг в дом-интернат реализовывали по 70 копеек, а картофель стоимостью 33 копейки – за 1 рубль 36 копеек.
Ущерб госбюджету только от одного перекупщика составил более 75 тысяч рублей. В данном случае даже речи быть не может о каких-то рыночных отношениях, налицо коррупция, требующая активного вмешательства правоохранительных органов.
Есть ли выход из положения? Скажем прямо – при сложившейся системе отношений в государстве выход не просматривается.
Мониторинг ситуации не заменит рыночных механизмов в экономике и не добавит совести чиновникам и распорядителям бюджетных средств. Частично может решить проблему фирменная торговля, но она в пользу покупателю, а не государству. Частично решение проблемы за активным сотрудничеством (и прозрачным) с фермерскими хозяйствами.
Но, в целом, нужно менять систему хозяйствования. Белорусская экономическая модель позабыта, а новой чиновники пока не изобрели – у нас боязнь рынка сложилась еще с 1917 года. И, видимо, это надолго.
Запрет на повышение цен политика может привести к стагнации реального сектора экономики, к дефициту товаров повседневного спроса (ощутимо в первую очередь) и к талонной системе распределения товаров.Тем не менее, в действиях мониторинговых групп имеется рациональное зерно.
Как известно, МАРТ (министерство антимонопольного регулирования и торговли) запретило повышать цены на товары после завершения акций, распродаж, скидок, которые были на 5 октября. Компаниям, поставляющим товары в Беларусь, также нельзя устанавливать цены выше уровня на эту дату.
На фоне военно-политических событий, в которые втянута и Беларусь, активность вокруг ценообразования в целом в экономике страны вызывает недоумение, но ощущается также и как предтеча грядущей катастрофы. Пока еще экономической…
Критичность ситуации в экономике Беларуси несомненна: все чаще говорят о динамике наполнения бюджета, проблемах с импортом современного оборудования, низкой эффективности импортозамещения, недостаточном уровне благосостояния белорусского населения.
Статистика подтверждает закономерность сложившегося положения: ВВП упорно не хочет расти, промышленность, транспорт и торговля показывают внушительный откат от показателей 2021 года. А тут еще и с производством молока и мяса необъяснимая с точки зрения обывателя прибавка со знаком около ноля. Во-всяком случае, экспорт мясомолочной продукции заметно в весовом измерении просел.
На этом фоне уже который месяц мы наблюдаем галопирующий рост цен в первую очередь на продукты питания. И если в крупных торговых сетях можно рост цен и не заметить (всегда найдется товар-заменитель), то в сельской местности за полгода ценники на отдельные виды продукции увеличились в 2-2,5 раза.
Особенно это касается рыбной продукции, отдельных видов мясомолочных товаров, напитков, соков, кондитерских изделий. Не будем забывать, что в сельской местности проживает 23 % населения с высокой долей пенсионеров. С одной стороны, у них гарантированный (пусть и небольшой) источник финансирования жизни в виде пенсии, но с другой стороны и невозможность кардинального улучшения благосостояния (огород не в счет).
Сказать, что наши чиновники озаботились об уровне жизни сельчан, будет слишком лестным для бюрократов – где они были, когда цены взяли разбег для двукратного их повышения? Таким образом, можно констатировать, что проблема ценообразования сегодня имеет общегосударственный масштаб, хотя и с налетом популизма.
Тем не менее, “справедливое ценообразование”, а с ним и ассортимент продуктов питания, внезапно стали предметом особого внимания практически всех уровней госуправления. В частности, подписана Директива № 10 “О недопустимости роста цен”. Правительство оперативно издало постановление № 669 “О временных мерах по стабилизации цен”, которым зафиксированы цены на товары и услуги на уровне 5 октября.
В свою очередь, председатель Совета Республики Наталья Кочанова возглавила группу по вопросу стабилизации ценовой ситуации и сдерживания темпов инфляции. К 20 октября на основе предложений этой группы должна быть введена в действие система регулирования цен, призванная обеспечить эффективный контроль за ценовой дисциплиной.
Только в Гомельской области создано 170 групп с участием депутатов для осуществления контроля. Но все ли так безобидно?
На утро 18 октября в КГК на телефон поступило 500 обращений по поводу завышенных цен, возбуждено 13 уголовных дел, по телевидению крутят ролики с сюжетами о наглых торгашах в наручниках и возможными сроками до 6 лет.
О популизме вокруг фантастических цен говорит тот факт, что не все головы в госуправлении так горячи, что готовы под идею борьбы за справедливость положить на плаху всю экономику страны.
Они понимают, что данная политика завтра приведет к стагнации реального сектора экономики, к дефициту товаров повседневного спроса (ощутимо в первую очередь) и к талонной системе распределения товаров.
Тем не менее, в действиях мониторинговых групп имеется рациональное зерно, через которое можно снизить цены в торговле и не повлиять кардинально негативно на производителя…
фота: sb.by
