15 ліпеня ў гісторыі. Грунвальдская бітва. Вывяржэнне Этны. Бухенвальд. Нарадзіліся Цётка, У. Дубоўка. Памёр чалавек-велікан.

1410 год. Адбылася бітва пры Грунвальдзе.

Паміж Тэўтонскім ордэнам з аднаго боку і Польскім каралеўствам і ВКЛ – з другога адбылася вырашальная бітва “Вялікай вайны” 1409-1411 гадоў.

У выніку гэтага пабоішча польска-літоўска-рускія войскі пад камандаваннем польскага караля Уладзіслава II Ягайлы разграмілі галоўныя сілы Ордэна, якія ўзначальваў вялікі магістра Ульрых фон Юнгінген. Грунвальдская бітва нанесла смяротны ўдар па нямецкай экспансіі на Усход, на балтыйскія і ўсходнеславянскія землі.

Вялікае Княства Літоўскае атрымала выхад на балтыйскія гандлёвыя шляхі і ў Еўропу.

У гонар бітвы названы вуліцы ў Брэсце, Гарадку, Гродне, Полацку, Магілёве.

У гонар гадавіны бітвы ў Дудутках 22-23 ліпеня 2023 года пройдзе чарговы маштабны беларускі фестываль ваенна-гістарычнай рэканструкцыі «Наш Грунвальд».

1606 год. Мяшчане Магілёва ўварваліся ў ратушу і разагналі старую раду.

Была абрана новая, у складзе якой пераважалі незаможныя рамеснікі.

Падзея адбылася падчас гарадскога паўстання 1606-1610 гадоў, якое распачалося 20 чэрвеня 1606 года пад кіраўніцтвам саладоўніка Стахора Мітковіча.

Новая рада кіравала Магілёвам больш за два гады, асаблівая ўвага надавалася інтарэсам гарадскіх нізоў.

Нагадаем, што ў гэты час Магілёў налічваў 15 000 жыхароў, 2211 дамоў, 18 цэхаў, меў права на правядзенне двух рэгулярных кірмашоў.

1669 год. Скончылася вывяржэнне вулкана Этна на Сіцыліі.

Яно цягнулася з 11 сакавіка. Падчас катаклізму загінула 50 мястэчак і гарадоў, 100 000 чалавек.

Вулкан нарадзіўся 600 000 гадоў таму і з’яўляецца галоўнай славутасцю вострава Сіцылія. Гэта самы высокі з дзеючых у Еўропе і адзін з самых актыўных вулканаў у свеце.

1861 год. Памёр Адам Ежы Чартарыйскі (1770-1861).

Польскі і расійскі дзяржаўны дзеяч, пісьменнік. Намагаўся аднавіць Рэч Паспалітую ў межах 1772 года.

Удзельнічаў у абарончай вайне супраць Расіі (1792). Служыў у расійскім конна-гвардзейскім палку, камер-юнкерам і ад’ютантам Аляксандра I, пасланнікам у Сардзініі, міністрам замежных спраў (1804-1806), куратарам Віленскай навучальнай акругі (1803-1824).

Аўтар плана аднаўлення Рэчы Паспалітай і Вялікага Княства Літоўскага. Рэдактар Канстытуцыі Каралеўства Польскага, сенатар-ваявода і член Адміністрацыйнай рады ў Варшаве.

Падчас Паўстання 1830-1831 гадоў узначаліў Сенат і кансерватыўны Нацыянальны ўрад у Варшаве.

З 1831 года ў эміграцыі ў Англіі, Францыі развіваў праграму аднаўлення незалежнай Рэчы Паспалітай пры падтрымцы заходнееўрапейскіх дзяржаў. Развіваў ідэі славянскага федэралізму без Расіі.

Мецэнат літаратуры і навукі. Аўтар палітычных і публіцыстычных твораў, успамінаў, навуковых даследаванняў, вершаў.

1876 год. Нарадзілася Алаіза Пашкевіч (Цётка, 1876-1916).

Беларуская паэтэса, адна са стваральнікаў Беларускай Сацыялістычнай Грамады,  адна з пачынальніц беларускай прозы.

Удзельніца пецярбургскага гуртка студэнтаў-беларусаў «Круг беларускай народнай прасветы». Аўтар кніг «Першае чытанне для дзетак беларусаў», першага «Беларускага лемантара», «Гасцінец для малых дзяцей», вершаў, публіцыстычных артыкулаў, нарысаў, даследаванняў па гісторыі беларускага тэатра.

Асноўныя матывы яе паэзіі – любоў да радзімы, да прыроды, самаахвярнае служэнне народу.

Памерла 18 лютага 1916 года.

1900 год. Нарадзіўся Уладзімір Дубоўка (1900-1976).

Беларускі паэт, празаік, перакладчык, крытык.

Паэт незалежніцкай арыентацыі, член кіраўніцтва літаратурных аб’яднанняў «Маладняк», «Узвышша». Ініцыятар стварэння адмысловых літар для перадачы на пісьме ўнікальных гукаў беларускай мовы: «дж», «дз».

У 1926 годзе напісаў палітычны верш «За ўсе краі, за ўсе народы свету…», які быў надрукаваны ананімна ў часопісе «Беларуская культура». Савецкія спецслужбы выявілі аўтара верш і ён быў выкарыстаны для абвінавачвання паэта ва ўдзеле ў неіснуючым «Саюзе вызвалення Беларусі».

Арыштаваны ў 1930 годзе. Тройчы яго судзілі з абвінаваўчым прысудам. Па рэабілітацыі з 1958 году жыў у Маскве.

Памёр 20 сакавіка 1976 года.

1925 год. Адноўлена дзейнасць Беларускага камітэта ў Варшаве.

Грамадска-палітычная арганізацыя, створаная ў верасні 1919 года пад старшынствам ураджэнца Мсціслаўшчыны Лявона Дубейкаўскага для «культурна-асветнай працы і дабрачыннасці на карысць беларусаў, якія жылі ў Польшчы.

Адноўлены камітэт узначалілі Лявон Більдзюкевіч і Янка Пачопка.

Лявон Дубейкаўскі

1937 год.  Адчынены канцэнтрацыйны лагер Бухенвальд.

Афіцыйна створаны ў 1937 у наваколлях Веймара, аднак першыя зняволеныя з’явіліся тут яшчэ ў 1933, калі лагер называўся Этэрсберг. За 8 гадоў каля 250 000 чалавек будуць вязнямі Бухенвальда, з іх памруць або будуць забітыя больш за 56 000 чалавек.

Спачатку нямецкія антыфашысты, а потым, у гады Другой сусветнай вайны, прадстаўнікі многіх іншых нацыянальнасцей утрымліваліся тут. Асабліва шмат зняволеных загінула ў філіяле Бухенвальда “Дора”, дзе ў падземных цэхах вырабляліся самалёты-снарады “Фаў”.

Лагер вызвалены 10 красавіка 1945 года амерыканскімі войскамі.

Надпіс на браме лагера Бухенвальд “Jedem das Seine” – “Кожнаму сваё”.

1938 год. У Гомелі адкрыўся Дзяржаўны тэатр лялек Беларусі.

У 1950 годзе калектыў пераехаў у Мінск.

У 2008 годзе тэатру прысвоена званне «Заслужаны калектыў Рэспублікі Беларусь».

Ставяцца спектаклі для дзяцей, вячэрнія спектаклі для дарослых.

Тэатр гастраляваў у шматлікіх еўрапейскіх краінах.

1940 год. Памёр самы высокі мужчына ў свеце.

Роберт Першінг Уодлоу нарадзіўся ў 1918 годзе ў Олтане, штат Ілінойс.

Калі 27 чэрвеня 1940 года яму ў апошні раз вымяралі рост, ён быў роўны 2,72 м пры размаху рук 2,88 м. Яго максімальная вага дасягала 222,7 кг. Да апошняга дня ён працягваў расці, і да дня смерці яго рост цалкам мог дасягнуць 2,74 м.

1949 год. Нарадзіўся Леанід Лісоўскі.

Географ, краязнавец, байкапісец.

Выхаванец геаграфічнага факультэта Магілёўскага педагагічнага інстытута. Дацэнт Мазырскага педагагічнага ўніверсітэта. 

Даследчык прыроды Палесся, яго экалагічных праблем. Аўтар больш за 300 навуковых прац.

Аўтар баек для «Вожыка».

Дзень у гісторыі. 26 мая. Царкоўны раскол. Перамога “Меркурыя”. Заснавана “Узвышша”. Нарадзіліся джазмен Э. Рознер, дыктар І. Курган

1695 года. Віцебскі летапіс паведамляе пра незвычайныя метэаралагічныя з’явы.

У ім чытаем запіс, які тычыцца Усходняй Беларусі: “У год 1695. Месяца мая, 26 дня … выпаў па калена снег і ляжаў 3 дні”. 

Халодным былі ўсё XVII і пачатак XVIII стагоддзя – “малы” ледавіковы перыяд, які наступіў у сувязі з вулканічнай дзейнасцю ў Амерыцы. Самымі халоднымі зімы былі ў 1709 і 1710 гадах.

У апошнія гады ў Беларусі майскі снег фіксаваўся 12 мая 2020 года.

1666 год. Сабор праваслаўнай царквы адлучыў раскольнікаў. 

Пачаўся царкоўны раскол. Раскольнікі-стараверы сталі ўцякачамі з Маскоўскай дзяржывы і ўтварылі першую сталую групу рускіх на беларускіх землях з дзвюма буйнымі цэнтрамі – вакол Браслава і Відзаў (цяперашні Браслаўскі раён) і вакол Веткі (зараз раённы цэнтр Гомельскай вобласці). Кароль Рэчы Паспалітай Ян III Сабескі ў 1691 годзе дазволіў стараверам свабодна жыць у дзяржаве. У Ветцы хаваўся ад рускіх улад будучы кіраўнік сялянскага паўстання Е. Пугачоў. Рускія войскі рабілі набегі, у тым ліку трагічныя ў 1735 і 1764 гадах, на беларускія землі і адводзілі стараабраднікаў назад. Раскольнікі ў ХVІІІ стагоддзі рассяліліся па тэрыторыі Мінскай губерні.

У Магілёўскай вобласці стараабраднікі жывуць ва ўсходніх раёнах, Бабруйску і ў Кіраўскім раёне. У 1914 годзе ў Беларусі пражывала 100 тыс. стараабраднікаў. Пра жыццё стараабраднікаў распавядаюць экспазіцыі Веткаўскага музея стараабраднікаў і беларускіх традыцый імя Ф. Шклярава.

https://vetka-museum.by/

1829 год. Перамога “Меркурыя” беларуса А. Казарскага.

Падчас Руска-турэцкай вайны 18-ці гарматны брыг “Меркурый” атрымаў перамогу над двума турэцкімі 110- і 74-гарматнымі лінейнымі караблямі ў раёне Басфорскага праліва.

Калі “Меркурый” нечакана сустрэўся з турэцкай эскадрай з 18 караблёў, А. Казарскі (1798-1833), ураджэнец беларускага г. Дуброўна, вырашыў уступіць у бой. Больш за 3 гадзіны 115 маракоў Казарскага бясстрашна біліся з 1200 туркамі – і выйшлі пераможцамі.

Па-майстэрску манеўруючы і не даючы суперніку скарыстацца дзесяціразовай перавагай у артылерыі, брыг “Меркурый” збіў ядрамі сваіх прылад усё ветразнае абсталяванне непрыяцеля і пакінуў яго ў “цалкам бездапаможным выглядзе”.

У азнаменаванне подзвігу ў Севастопалі на марскім бульвары быў усталяваны помнік з надпісам на пастаменце: “Казарскаму. Нашчадству ў прыклад…”. 

Знакаміты мастак І. Айвазоўскі напісаў некалькі карцін, прысвечаных гэтаму бою.

1863 год. У баі з расійскімі карнікамі пад Парэччам каля Докшыцаў загінуў Генрых Дмахоўскі (1810-1863).

Беларускі і амерыканскі скульптар, паўстанец (1830-1831 і 1863 гадоў) на беларускіх землях, удзельнік Львоўскага паўстання 1846 года. 

У ЗША вядомы як Генры Д. Сандэрс. Па сённяшні дзень упрыгожваюць памяшканне Кангрэсу ЗША ягонай працы бюсты Дж. Вашынгтона, Т. Джэфэрсана, Б. Франкліна, Т. Касцюшкі.

1885 год. У Мінску нарадзіўся Барыс Дабрынін (1885-1951).

Карстазнаўца, геамарфолаг, падарожнік, доктар геаграфічных навук, прафесар Маскоўскага, Тбіліскага і Кіеўскага ўніверсітэта.

Скончыў прагімназію Бабруйска, гімназію Гомеля, Маскоўскі ўніверсітэт. Акрамя выкладання ва ўніверсітэтах, працаваў загадчыкам  аддзела Інстытута геаграфіі АН СССР.

Аўтар падручнікаў для геаграфічных факультэтаў універсітэтаў, прац па геаграфіі Дагестана, Маскоўскай вобласці, Еўрапейскай часткі СССР і Каўказа, Заходняй Еўропы.

Памёр 4 верасня 1951 года ў Кіеве. Пахаваны ў Маскве на Ваганькаўскіх могілках.

1910 год. У Берліне нарадзіўся Эдзі (Адольф) Рознер (1910-1976).

Савецкі беларускі джазавы трубач, скрыпач, дырыжор, кампазітар і аранжыроўшчык. Заслужаны артыст БССР (1944).

Жыў і працаваў у Германіі (1910-1933, 1973-1976), Польшчы (1934-1939) і СССР (1939-1972).  

Пасля далучэння Беластока да БССР пазнаёміўся з беларускім кіраўніком П. Панамарэнка – гарачым аматарам джаза, і пад яго заступніцтвам узначаліў новы вялікі джаз-аркестр, які неўзабаве атрымаў статус Дзяржаўнага джаза БССР. Аркестр Рознера атрымаў спецыяльны цягнік для гастроляў, які практычна стаў домам для аркестра. Любыя складанасці або праблемы вырашаліся дзякуючы ўмяшанню П. Панамарэнкі.

Улетку 1940 гады аркестр з вялікім поспехам даў канцэрты ў шматлікіх гарадах СССР і прыняў удзел у дэкадзе беларускага мастацтва ў Маскве. У верасні даў канцэрт ў Сочы для І. Сталіна. Сталіну канцэрт спадабаўся.

Біг-бэнд Рознера быў адным з першых савецкіх джазавых аркестраў, які выконваў музыку ў стылі свінг, і сыграў адну з ключавых роляў у засваенні айчыннымі музыкамі гэтага кірунку музыкі.

У 1946 годзе арыштаваны НКУС у Львове разам з жонкай. Прыгавораны да 10 гадоў лагераў і сасланы ў Хабараўскі край, дзе сабраў лагерны аркестр, потым на Калыму. Вызвалены ў 1954 годзе.

Адзін з найбольш папулярных джазавых артыстаў у СССР, чые запісы былі двойчы забаронены. Аўтар джазавых кампазіцый, а таксама танга, вальсаў, песень (на словы Ю. Цэйтліна, М. Пляцкоўскага, В. Маса, М. Чарвінскага, Я. Далматоўскага, У. Харытонава, Л. Кукса, Р. Пажэняна, Б. Дворнага і іншых) і джазавых аранжыровак.

Памёр 8 жніўня 1976 года ў Заходнім Берліне.

1909 год. Нарадзіўся Часлаў Ханяўка (1909-1988).

Беларускі грамадскі дзеяч. Стрыечны брат В. Жук-Грышкевіча.

Скончыў Віленскую беларускую гімназію, Віленскі ўніверсітэт.

У Другую сусветную вайну ў 1939 годзе ў Вільні стаў сузаснавальнікам Беларускай незалежніцкай партыі.

Падчас нямецкай акупацыі дзейнічаў у Беларускім камітэце ў Беластоку і Беларускім камітэце ў Варшаве.

З пачатку 1950-х жыў у ЗША ў Саўт-Рыверы. Актыўна дзейнічаў у беларускім асяроддзі, сузаснавальнік Беларускага інстытута навукі і мастацтва ў Нью-Ёрку, адзін з кіраўнікоў арганізацыі «Беларуска-амерыканская дапамога».

Памёр 2 ліпеня 1988 года ў Саўт-Рыверы, ЗША.

Саўт-Рывер. Царква Св. Еўфрасінні Полацкай.

1926 год. Заснавана беларускае літаратурна-мастацкае згуртаванне “Узвышша”.

Заснавана групай былых сяброў літаб’яднання “Маладняк”. Старшыня – К. Чорны, намеснік – К. Крапіва, сакратар – А.Бабарэка. З магілёўцаў у арганізацыю ўваходзілі  В. Шашалевіч,  А. Мрый (А. Шашалевіч). Арганізацыя ставіла перад сабой задачы: дасягнуць вяршыні нацыянальнай літаратуры шляхам вучобы i выхавання талентаў, пераадолення эпігонскіх тэндэнцый i стварэння арыгінальнай школы літаратурнага мастацтва праз развіццё высокай культуры мовы, арганічнае спалучэнне рэалістычных традыцый са смелым наватарствам. Праіснавала па снежань 1931 года. Савецкая крытыка 1930-1950-х гадоў адносіла аб’яднанне да варожых сацыялізму арганізацый. Літаратурныя дасягненні “Узвышша” аб’ектыўна ацэнены толькі ў 1950-1960 гадах.

«Узвышша»: першы рад: Я. Пушча, А. Бабарэка, У. Дубоўка, К .Чорны, З. Бядуля, К. Крапіва. Другі рад: М. Лужанін, С. Дарожны, А. Адамовіч, Т.Кляшторны, У.Жылка, В.Шашалевіч, П.Глебка. Мінск. 1929 г.

1926 год. Нарадзіўся Ілля Курган (Эйдэльман, 1926-2019).

Беларускі акцёр, дыктар радыё, “беларускі Левітан”, педагог, заслужаны артыст Беларусі, прафесар кафедры сцэнічнай мовы акадэміі мастацтваў і ўніверсітэта культуры.

Большасці беларусаў вядома фраза: “Гаворыць Мiнск. У мiкрафона Iлля Курган”. У эфіры беларускага радыё І. Курган працаваў з 1949 года. Прозвішча “беларускі Левітан” яму даў сам Левітан пасля выпадку, калі Кургану прыйшлоя вясці трансляцыю пасяджэння ЦК замест Левітана, які спазніўся, а потым канстатаваў: “Вам не патрэбен Левітан, ёсць у вас Ілля Курган!”.

1977 год. Памёр Янка Пачопка (1890-1977).

Беларускі паэт, фалькларыст, аграном, публіцыст, свецкі праваслаўны і культурны дзеяч, удзельнік хрысціянскага руху пачатку XX стагоддзя.

Выдаў шэраг кніг сельскагаспадарчай тэматыкі. Выдавец рэлігійнага выдання «Праваслаўны Беларус». У 1939-1958 гадах працаваў аграномам.

Блізкі сябар Язэпа Драздовіча, які рыхтаваў ілюстрацыі да яго кніг, Міхася Машары.

Аўтар перакладаў з рускай мовы ў «Нашай Ніве», вершаў.

1999 год. Памерла Лідзія Ялоўчык (Лісок, 1911-1999).

Беларуская пісьменніца, паэтэса, педагог.

Вучылася ў Оршы, Гродна.

Працавала на Гродзенскім радыёвяшчанні, у лясгасе, настаўнічала ў школах Гродзенскай вобласці.

Аўтар кніг апавяданняў і аповесцей. Пісала пераважна пра мінулае, удзяляючы значную ўвагу жыццю беларускай моладзі ў даваеннай Польшчы і ў час вайны.

Фота з адкрытых крыніц.

Дзень у гісторыі. 26 кастрычніка. Вынайдзены аловак з грыфелем. Дзень нараджэння дзеяча ВКЛ Міхала Радзівіла, cкульптара і паўстанца Генрыха Дмахоўскага, культавага паэта Анатоля Сыса. Мілінкевіч атрымаў прэмію Сахарава

1492 год. Вынайдзены аловак з грыфелем. 

Гэта адбылося пасля адкрыцця ў Кембрыджы вялікага радовішча графіту. Першы просты аловак быў вельмі падобны на сучасны па шматлікіх параметрах.

Аловак вырабляецца ў наш час з парашку спаленай косці, змацаванага раслінным клеем. Малюнак такім алоўкам мае глыбока чорны, матавы, аксамітны тон.

Першыя каляровыя алоўкі з’явіліся на землях сучаснай Танзаніі  7 тысяч гадоў таму, і вырабляліся з сала дзікіх жывёл, вокісу жалеза, здробненых скальных пародаў.

Графітны аловак складаецца з мінералу графіту з дамешкай спецыяльных гатункаў гліны. 

Свінцовы і сярэбраны алоўкі шырока ўжываліся да ХVІ стагоддзя і вырабляліся з адпаведных металаў. Рысунак сярэбраным алоўкам мае цёмна-шэры тон, з часам набывае карычневае адценне. Рысункаў свінцовым алоўкам збераглося вельмі мала, бо ім рабілі падрыхтоўчыя накіды пры маляванні іншай тэхнікай.

1635 год. Нарадзіўся Міхал Казімір Радзівіл. 

Дзяржаўны дзеяч Вялікага княства Літоўскага. 

Стольнік, крайчы і падчашы вялікі літоўскі, кашталян і ваявода віленскі, падканцлер вялікі літоўскі і гетман польны літоўскі.

Шчыры каталік. Фундатар навукоўцаў.

Падчас шведскіх войнаў адважна бараніў край, праявіў сябе ў бітвах за вызваленне захопленых маскоўскімі войскамі тэрыторый у вайну 1654-1667 гадоў. 

Удзельнік Хоцінскай бітвы (1673). 

Быў старостам многіх месцаў, у тым ліку гомельскім, крычаўскім, прапойскім.

wikimedia.org

 1810 год. Нарадзіўся Генрых Дмахоўскі (Генры Д. Сандэрс).

Беларускі і амерыканскі скульптар. Удзельнік нацыянальна-вызваленчага руху на землях Беларусі, Літвы і Польшчы ў 1830-1860-я гады.

З 1852 года жыў у ЗША як Генры Д. Сандэрс. Для будынку кангрэсу ў Вашынгтоне стварыў бюсты Дж. Вашынгтона, Т. Джэферсана, Б. Франкліна, Т. Касцюшкі.

Паўстанцкі камісар Дзісенскага павета падчас паўстання 1863-1864 гадоў.

Загінуў 26 мая 1863 года ў баі з расійскімі карнікамі.

Пахаваны на курганным могільніку каля в. Бірулі Докшыцкага раёна.

У маі 2020 года на яго магіле быў усталяваны помнік.

wikimedia.org

 1842 год. Нарадзіўся Васіль Верашчагін. Найбольш вядомы рускі жывапісец-баталіст.

Вандраваў па Расіі, Заходняй Еўропе, Азіі, Кубе, ЗША.

Аўтар кніг замалевак падарожжаў, прац па тэорыі мастацтва. Меў выставы ў многіх краінах свету.

У тэматычных серыях карцін «Туркестанская», «Балканская», на тэму вайны 1812 і іншых паказаў жорсткія будні вайны. 

У яго творах рамантычнае ўвасабленне ваенных сутыкненняў саступіла месца філасофскім разважанням пра вайну («Апафеоз вайны», «Нападаюць знянацку»), выкрыццю рэлігійнага фанатызму, каланіялізму.

Загінуў у Порт-Артуры пры выбуху на браняносцы «Петрапаўлаўск» 13 красавіка 1904 года падчас замалёвак у сваім рабочым нататніку.

У яго гонар названы вуліцы ў Мінску, Брэсце.

wikimedia.org

 1880 год. Нарадзіўся Дзмітрый Карбышаў. 

Фартыфікатар, найбуйнейшы  вучоны – ваенны інжынер, генерал-лейтэнант. Доктар ваенных навук, прафесар Акадэміі Генштаба. Герой Савецкага Саюза.

Сураспрацоўшчык і рэалізатар праекта будаўніцтва другога кальца абарончых умацаванняў Брэсцкай крэпасці (1913), рэканструкцыі яе цытадэлі (1939), праектант абарончых збудаванняў уздоўж заходняй мяжы – “лініі Сталіна”.

8 жніўня 1941 года каля ракі Дняпро каля в. Дабрэйка Шклоўскага раёна ў непрытомным стане быў захоплены ў палон.

18 лютага 1945 года ў Маўтгаўзене 500 палонных разам з Карбышавым на марозе аблівалі халоднай вадой, пасля чаго 64-гадовы генерал не выжыў.

tunnel.ru

 1890 год. Нарадзіўся Янка Пачопка. 

Беларускі аграном і публіцыст, свецкі праваслаўны і культурны дзеяч, удзельнік хрысціянскага руху пачатку XX стагоддзя.

Выдаў шэраг кніг сельскагаспадарчай тэматыкі. Выдавец рэлігійнага выдання «Праваслаўны Беларус». У 1939–1958 гадах працаваў аграномам.

Блізкі сябар Язэпа Драздовіча, які рыхтаваў ілюстрацыі да яго кніг, Міхася Машары.

Аўтар перакладаў з рускай мовы ў «Нашай Ніве», вершаў.

1944 год. На фронце, ва Ўсходняй Прусіі, загінуў Алесь Мілюць. 

Беларускі паэт.

Аўтар вершаў, артыкулаў.

Асноўныя матывы творчасці — пратэст супраць сацыяльнай і нацыянальнай несправядлівасці, заклік да грамадзянскай актыўнасці і салідарнасці прыгнечаных, паэтызацыя маральнага самаўдасканалення, апяванне хараства роднага краю, новага сацыялістычнага жыцця.

polymia.by

1959 год. Нарадзіўся Анатоль Сыс

Культавы беларускі паэт канца ХХ стагоддзя.

Сустваральнік Таварыства маладых літаратараў «Тутэйшыя» (1986), актыўны ўдзельнік «Талакі». 

Яго паэзія, грамадзянянская і творчая пазіцыя аказалі вялікі ўплыў на тагачаснае пакаленне беларускіх паэтаў.

Адзін з арганізатараў і прамоўцаў на першых дэмакратычных акцыях «Дзяды» 1987–1988 гадоў і мітынга супраць разбурэння Верхняга Горада ў Мiнску.

Памёр  4 мая 2005 года ад сардэчнага прыступу. Пахаваны ў роднай вёсцы Гарошкаў на Гомельшчыне.

wikimedia.org

 1999 год. Памёр Анатоль ІверсБеларускі паэт.

За ўдзел у рэвалюцыйна-вызваленчым руху быў выключаны з Віленскай (1928), Клецкай (1929) і Навагрудскай (1931) гімназій.

Служыў у Польскім войску. Падчас Вялікай Айчыннай вайны — адзін з арганізатараў падпольнага антыфашысцкага руху на Слонімшчыне, выдаваў газету «Барацьба», партызаніў.

У пасляваенныя гады савецкія ўлады доўгі час не прызнавалі слонімскую падпольную арганізацыю, А. Іверса некалькі разоў безпадстаўна звальнялі з працы.

Аўтар шэрагу зборнікаў паэзіі.

wikimedia.org

 2006 год. Беларускі навуковец, грамадскі дзеяч і палітык Аляксандр Мілінкевіч узнагароджаны Еўрапарламентам прэміяй імя Андрэя Сахарава «За свабоду думкі».

У кастрычніку 2005 года на Кангрэсе дэмакратычных сіл быў абраны «адзіным кандыдатам ад дэмакратычных сіл». Удзельнічаў у выбарах прэзідэнта Беларусі ў 2006 годзе.

У 2005-2007 гадах – старшыня Рады Аб’яднаных дэмакратычных сіл, у 2006-2016 гадах узначальваў Рух «За Свабоду».

wikimedia.org