Tag: День истории

Дзень у гісторыі: 3 верасня. Нарадзіўся пісьменнік і грамадскі дзеяч Алесь Адамовіч. Магілёўцы здалі маскоўцам горад, а праз 7 гадоў узнялі паўстанне супраць іх. Памерлі каталіцкі святар, руплівец беларушчыны Пётр Татарыновіч і дзеяч беларускага руху ў міжваеннай Польшчы Міхась Васілёк

Навіна ад

1654 год. Жыхары Магілёва здалі горад маскоўкаму войску і палку Канстанціна Паклонскага.

Трыма месяцамі раней шматтысячнае войска Вялікая Княства Маскоўскага атакавала беларускія землі. Вайна доўжылася 13 гадоў і прынесла вялізныя страты беларускай гаспадарцы, загінула шмат людзей. Край абязлюдзіў і на доўгія гады заняпаў. Багата рамеснікаў нападнікі палонам вывезелі ў Масковію. Вайну 1654-1667 гадоў называюць Патопам.

Маскоўцы былі абазнаныя ў канфесійных праблемах Літвы і ўмела схілялі праваслаўнае насельніцтва краю на свой бок.

На пазіцыю пераважна праваслаўнага жыхарства Магілёва паўплываў і розгалас, пра тое, што твораць маскоўцы з гарадамі, якія бароняцца. На той момант быў акупаваны Полацк. Абложаны Смаленск.

Магілёў за здраду пазбавілі магдэбургскага права, але новая ўлада пакінула гараджанам некаторыя вольнасці. Ад іх не патрабавалася хадзіць на вайну, іх не маглі высяляць у іншыя гарады, гарадскія двары вызвалілі ад ваеннага пастою. Пры гэтым каталіцкаму насельніцтву і яўрэям забаранялася жыць у горадзе.

1 лютага 1661 году магілёўцы ўзнялі паўстанне і выбілі маскоўскі гарнізон. Гораду ўлады Рэчы Паспалітай вярнулі магдэбургскае права і даравалі новы герб. Са зменамі, ён застаецца сімвалам Магілёва дагэтуль.

1731 год. Нарадзіўся Станіслаў Богуш-Сестранцэвіч.

Каталіцкі святар, архіепіскап магілёўскі, навуковец, пісьменнік.

З 1798 года – мітрапаліт усіх рымска-каталіцкіх касцёлаў у Расійскай імперыі. Спачуваў паўстанню 1794 года.

У Магілёве заснаваў друкарню, тэатр, бровар, суконную фабрыку, аранжарэю ў Буйнічах.

Аўтар вершаў, казанняў, паэм. Старшыня Вольнага эканамічнага таварыства, прэзідэнт Імператарскай Акадэміі навук.

Адзін з заснавальнікаў ідэалогіі заходнерусізму.

Аўтар «Граматыкі літоўскай» са слоўнікам (пад «літоўскай мовай», мусіць, мелася на ўвазе беларуская).

1915 год. Нарадзіўся Барыс Райскі.

Дырыжор. Заслужаны артыст Беларусі.

Працаваў галоўным дырыжорам аркестраў Мінскага цырка, беларускага тэлебачання і радыё.

Пад яго кіраўніцтвам зроблены фондавыя запісы опер «Кастусь Каліноўскі», «У пушчах Палесся», «Зорка Венера» і іншыя, радыёоперы, музыкі балетаў, камедый «Паўлінка» і «Несцерка».

Быў рэпрэсаваны ў 1950 годзе і 4 гады адбыўся ў лагерах. Вызвалілі ў 1954 годзе.

1927 год. Нарадзіўся Алесь Адамовіч.

Беларускі пісьменнік і грамадскі дзеяч.

Доктар філалагічных навук, прафесар, член-карэспандэнт Акадэміі навук БССР.

Дырэктар Усесаюзнага НДІ кінематаграфіі, сустаршыня Міжнароднага фонду «Дапамога ахвярам Чарнобыля».

Народны дэпутат СССР. Удзельнік працы Сойму Беларускага Народнага Фронту.

Адамовіч не прымаў савецкага погляду на Другую сусветную вайну. Трымаўся таго, што вайна для беларуса – была «вайною пад стрэхамі».

Ягоныя творы экранізаваныя. Сярод іх «Вайна пад стрэхамі», «Сыны сыходзяць у бой».

У 1985 годзе на кінастудыі «Беларусьфільм» Элем Клімаў паставіў мастацкі фільм «Ідзі і глядзі», у аснове якога творы «Хатынская аповесць» і «Карнікі».

У пасёлку Глуша Бабруйскага раёну, дзе прайшло дзяцінства пісьменніка, імем пісьменніка названая вуліца, у 2018 адкрыты арт-аб’ект – «Прыпынак Адамовіча», а ў 2019 пастаўлены бюст.

1960 год. Памёр Міхась Васілёк.

Паэт. Арганізатар гурткоў Таварыства беларускай школы, дзеяч вызвольнага руху ў Заходняй Беларусі.

Першы надрукаваны зборнік лірыкі «Шум баравы» быў канфіскаваны польскімі ўладамі, канфіскаваны і знішчаны быў і рукапіс другога зборніка.

Аўтар некалькіх кніг паэзіі.

У яго гонар названа вуліца ў Гродна, на якой стаяў дом паэта.

1978 год. Памёр Пётр Татарыновіч.

Каталіцкі святар, перакладчык, арганізатар Беларускай секцыі Ватыканскага радыё, паэт, выдавец. Доктар тэалогіі.

Прыхільнік беларусізацыі царкоўнага жыцця.

За патрыятычнае выхаванне беларускай каталіцкай моладзі пераследаваўся польскімі ўладамі.

Спрыяў пашырэнню ўніяцтва на Століншчыне.

Аўтар доктарскай дысертацыі «Святы Кірыла, біскуп Тураўскі, і ягонае духоўнае вучэнне».

Быў кіраўніком і асноўным аўтарам беларускіх перадач «Радыё Ватыкана».

Апекаваў беларусаў-католікаў у эміграцыі.

Аўтар шэрагу кніг. Перакладчык на беларускую мову, у тым ліку рамана Генрыка Сянкевіча «Quo vadis?».

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 2 верасня. Скончылася Другая сусветная вайна. Нарадзіўся гісторык Яўген Мірановіч. Памерлі: пісьменнік, журналіст Мікола Гайдук і кампазітар, драматург Мацей Радзівіл. Суд над Маціясам Рустам, які прызямліў самалёт у цэнтры Масквы

Навіна ад

1800 год. Памёр Мацей Радзівіл.

Дзяржаўны дзеяч, кампазітар, драматург.

Удзельнічаў у падрыхтоўцы паўстання 1794 года. Дараваў волю сваім сялянам, якія прымалі ўдзел у паўстанні.

Аўтар вершаў, паланэзаў, санат. Упершыню ўвасобіў тэму палявання ў жанры паланэзу.

Яго опера «Агатка, або Прыезд пана», у якой апаэтызаваныя людзі з народу, ставілася ў Нясвіжы, Варшаве, Любліне, Вільні, Львове.

1945 год. Скончылася Другая сусветная вайна.

Акт аб капітуляцыі Японія падпісала на борце лінкора ВМФ ЗША «Місуры».

Злучаныя Штаты Амерыкі ўступілі ў Другую сусветную вайну 7 снежня 1941 года па нападзе Японіі на ваенна-марскую базу Пёрл-Харбар.

Тэатр ваенных дзеянняў ЗША і Японіі ахопліваў Ціхі акіян, Індакітай і Паўднёва-Усходнюю Азію. Амерыканскія войскі былі задзейнічаныя і ў Еўропе. Узялі на сябе найбольшы цяжар у адкрыцці Другога фронту – высадцы дэсанту ў Нармандыі.

ЗША страцілі забітымі ў Другой сусветнай вайне 418 000 чалавек і 671 278 былі параненыя. Таксама 130.201 амерыканец лічыўся ваеннапалонным, з іх 116.129 чалавек вярнуліся на радзіму па вайне.

Японская імперыя ўступіла ў Другую сусветную вайну 27 верасня 1940 года, падпісаўшы Берлінскі пакт з Германіяй і Італіяй ды напаўшы на Індакітай.

Многія японскія палітыкі і ваенныя дзеячы былі асуджаныя за ваенныя злачынствы Такійскім трыбуналам і іншымі трыбуналамі саюзнікаў.

Колькасць людзей, якія загінулі ў Заходняй Азіі ў выніку бактэрыялагічнай вайны Японіі і эксперыментаў на людзях, ацэньваецца прыкладна ў 580 000 чалавек.

За час вайны Японія страціла 2,5 мільёны чалавек. Шмат японцаў загінула ў выніку ядзернага бамбавання амерыканцамі Хірасімы і Нагасакі. Атака гэтых гарадоў новым відам зброі прыспешыла капітуляцыю Японіі.

1955 год. Нарадзіўся Яўген Мірановіч.

Беларускі і польскі гісторык, грамадскі і культурны дзеяч.

Доктар гістарычных навук. Загадчык кафедры беларускай культуры Беластоцкага ўніверсітэту.

Даследуе беларуска-польскія стасункі, беларускі нацыянальны рух у Польшчы, найноўшую гісторыю Польшчы і Беларусі.

Галоўны рэдактар тыднёвіка «Ніва», рэдактар часопісу «Białoruskie Zeszyty Historyczne».

1987 год. Суд над Маціясам Рустам.

18-гадовы нямецкі спартсмен-пілот на ўласным самалёце праляцеў еўрапейскую частку Савецкага Саюзу і прызямліў самалёт у цэнтры Масквы, а потым раздаваў аўтографы.

Руста абвінавацілі ў хуліганстве, парушэнні авіяцыйнага заканадаўства, незаконным перасячэнні савецкай мяжы і прысудзілі чатыры гады пазбаўлення волі.

3 жніўня 1988 году ён вярнуўся ў ФРГ па амністыі. Руст правёў у зняволенні 432 дні.

1998 год. Памёр Мікола Гайдук.

Пісьменнік, журналіст, краязнавец, настаўнік.

Выкладчык і дырэктар беларускага ліцэю імя Браніслава Тарашкевіча ў Бельску Падляскім, працаваў у газеце «Ніва» (Беласток).

Аўтар зборніка вершаў на беларускай мове, апавяданняў, аповесцяў і гістарычных эсэ, казак.

Апублікаваў каля 600 уласных запісаў беларускіх песень з нотамі, краязнаўчы слоўнік.

Сабраў у наваколлі Белавежы і апрацаваў зборнік беларускіх народных казак, легенд і паданняў «Аб чым шуміць Белавежская пушча».

Суаўтар падручнікаў па беларускай мове для 3–8 класаў.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

 

Дзень у гісторыі: 1 верасня. Пачалася Другая сусветная вайна. Нарадзіліся: этнограф Міхал Федароўскі і празаік Масей Сяднёў. Прызналі ансамблем «Лявонаў», якія ўзгадавалі «Песняроў». Адкрылі помнік Усяславу Чарадзею

Навіна ад

1939 год. Пачалася Другая сусветная вайна.

Гітлераўская Германія атакавала Польшчу. Тады саюзнікам Германіі быў Савецкі Саюз. Ён напаў на Польшчу з усходу. Між двума краінамі-агрэсарамі існавала дамоўленасць аб падзеле краін усходняй Еўропы. Гэты дакумент вядомы, як пакт Молатава-Рыбентропа.

Саюзніцкія абавязкі Сталін выконваў да 22 чэрвеня 1941 году, калі на СССР напала Германія.

У вайне ўдзельнічалі 62 дзяржавы з 74 з 80 % насельніцтва Зямлі, загінула больш за 70 мільёнаў чалавек.

На тэрыторыі Беларусі было забіта 2219 тысяч чалавек, ускосныя страты – да 3 мільёнаў – кожны трэці жыхар краіны і 4,3% усіх ахвяраў вайны ў свеце.

Вайна скончылася ў Еўропе 8 мая 1945 году. Афіцынай жа датай яе сканчэння лічыцца 2 верасня 1945 году, калі Японія падпісала акт аб капітуляцыі.

1 верасня адзначаецца Сусветны Дзень міру.

1841 год. Нарадзіўся Гіяцынт Альхімовіч.

Беларускі і французскі мастак.

Разам з братам Казімірам удзельнічаў у паўстанні 1863-1864 гадоў.

Эміграваў у Францыю, прафесар школы малявання, прафесійна-тэхнічнага вучылішча, вышэйшай жаночай школы ў Перпіньяне.

Удзельнік выстаў мастацкіх твораў. Узнагароджаны французскім ордэнам «Officier d’Académie».

1853 год. Нарадзіўся Міхал Федароўскі.

Фалькларыст, этнограф, археолаг.

Збіральнік кніг, твораў жывапісу і графікі, гістарычных, фальклорна-этнаграфічных матэрыялаў.

Сабраў беларускія песенныя і танцавальныя мелодыі, народныя песні, прыказкі, сотні казак, загадак, якія выдадзеныя ў 8-томнай працы «Люд беларускі» (1887-1981).

Аўтар этнаграфічнага твору «Пружана і яе ваколіцы».

Вёў археалагічныя раскопкі ў Гродзенскай губерні.

1900 год. Нарадзіўся Сымон Баранавых.

Празаік, дзіцячы пісьменнік.

Член абʼяднання «Маладняк».

Аўтар апавяданняў, аповесцяў, раманаў. Па смерці выдадзены 6 кніг з яго твораў.

Арыштаваны савецкімі органамі ў 1936 годзе, асуджаны на 10 гадоў лагераў як «член контррэвалюцыйнай нацыянал-фашысцкай арганізацыі і за антысавецкую дзейнасць». Загінуў на Калыме.

Рэабілітаваны прэзідыумам Вярхоўнага суда БССР 29 снежня 1954 году.

1913 год. Нарадзіўся Масей Сяднёў.

Паэт, празаік, журналіст

Праз усю яго творчасць праходзіць адна нязменная тэма – Бацькаўшчына, маці, мова.

Аўтар зборніка вершаў «Ад сына твайго, Беларусь», кнігі «Ахвяры бальшавізму», шэрагу зборнікаў паэзіі, у тым ліку «Цень Янкі Купалы», раманаў, успамінаў.

На беларускую мову пераклаў санеты Мікеланджэла, некаторыя творы І. Гётэ, Г. Гейнэ, Р. Рыльке.

Арыштаваны савецкімі органамі ў 1936 годзе, абвінавачаны ў нацдэмаўшчыне і распаўсюдзе твораў Язэпа Пушчы і Алеся Гаруна.

З 1944 года – на эміграцыі.

З 1967 да 1983 году Майсей Сяднёў працаваў на Радыё Свабода, узначальваў беларускую рэдакцыю.

1942 год. Нарадзіўся Іван Басюк.

Гісторык.

Даследаваў пачатковы перыяд Другой сусветнай вайны на тэрыторыі Беларусі, гісторыю беларускай дзяржаўнасці, палітычнай і прававой думкі ў Беларусі.

Аўтар 100 навуковых прац. 

1956 год. Нарадзіўся Уладзімір Салодкі.

Спявак.

Выхаванец Магілёўскага культасветвучылішча.

Уладальнік голасу прыгожага тэмбру шырокага дыяпазону.

У рэпертуары беларускія, украінскія народныя, аўтарскія і іншыя песні, сярод якіх «У лузе каліна стаяла», «Кірыла Тураўскі» У. Будніка.

Працаваў у Дзяржаўным народным хоры Беларусі, ансамблі «Свята», Дзяржаўным ансамблі танца.

Сустваральнік ансамбля народнай песні «Вяселле».

1969 год. Калектыў “Лявоны” атрымаў статус вакальна-інструментальнага ансамбля.

У 1970 годзе «Лявоны» змянілі назву на «Песняры», якім наканавана было стаць брэндавым беларускім калектывам.

Аснову яго рэпертуару складалі апрацаваная беларускія народныя песні.

Мастацкім кіраўніком з моманту ўтварэння і да смерці ў 2003 годзе быў У. Мулявін, народны артыст Беларусі і СССР.

Самымі папулярнымі песнямі калектыву сталі «Касiў Ясь канюшыну», «Бывайце здаровы», «Белая Русь». У 1976 годзе падчас гастроляў у Амерыцы, канадцы знялі фільм пра «Песняроў», а кампанія «Columbia» выпусціла кружэлку з іх песнямі.

2007 год. Адкрыты помнік Усяславу Чарадзею.

Першы конны помнік у незалежнай Беларусі. Вышыня помніка з пастаментам складае 3,5 метраў. Скульптура важыць 4,5 тоны.

Пад уладай Усяслава з 1044 па 1101 гады Полацкае княства дасягнула найбольшай магутнасці, пры ім зʼявіўся і першы мураваны будынак – Сафійскі сабор.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

 

Дзень у гісторыі: 31 жніўня. Улады закрылі беларускамоўнае «Радыё 101,2». Пачаўся працэс аб’яднання Германіі. Нарадзіўся паўстанец Людвік Нарбут. «Вечны мір» з Масковіяй. Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім

Навіна ад

1432 год. Грамадзянская вайна у Вялікім Княстве Літоўскім.

Двое ўплывовых дзеячаў Літвы Жыгімонт Кейстутавіч і Сямён Гальшанскі спрабавалі забіць лідэра краю Свідрыгайлу, якому пашчасціла збегчы ў Полацк.

Свідрыгайла, хоць і быў каталіком, але падтрымліваў праваслаўных вернікаў краіны. У яго былі складаныя адносіны з польскім каралём Ягайлам, якія прывялі да разрыву Літвы з Польшчай.

Па ўцёках Свідрыгайлы, уладу ў Літве захапіў Жыгімонт.

Грамадзянская вайна трывала пяць гадоў. У выніку адзінаўладным Князем стаў Жыгімонт.

Супраць яго таксама ўчынілі змову, за якой стаялі прыхільнікі Свідрыгайлы. Жыгімонта забілі ў Троцкім замку.

1449 год. Паміж Вялікім княствам Літоўскім і Вялікім княствам Маскоўскім падпісаны «дагавор пра вечны мір».

За Вялікім Княствам Літоўскім Масква прызнавала Смаленск і шэраг гарадоў на тэрыторыі цяперашняй Расіі, а таксама землі Украіны. Масковія ж завалодала Ноўгарадам, Ржэвам ды Псковам.

Аддаўшы гэтыя гарады Літва страціла на ўсходніх землях уплыў і саюзнікаў.

1832 год. Нарадзіўся Людвік Нарбут.

Вайсковец, адзін з кіраўнікоў паўстання 1863-1864 гадоў.

У 1850 годзе арыштаваны за спробу стварыць «общество патриотов с целью произвести восстание», а ў 1851 сасланы ў салдаты на Каўказ.

Адным з першых стварыў атрад з паўстанцаў у Беларусі, з якімі з лютага па красавік 1863 году змагаўся супраць расійскіх войск. Быў ваенным начальнікам Лідскага павета, палкоўнікам.

Загінуў у баі пад Дубічамі.

1885 год. Нарадзіўся Генадзь Багдановіч.

Грамадскі дзеяч.

Выдавец віленскай газеты «Незалежная думка», выкладаў у віленскай гімназіі, віцебскіх педагагічным тэхнікуме і ветэрынарным інстытуце.

15 ліпеня 1930 году арыштаваны савецкімі органамі па сфабрыкаванай справе «Саюзу вызвалення Беларусі». У 1931-ым сасланы ў Кіраўскую вобласць Расіі. 

Паўторна арыштаваны 25 ліпеня 1937 году. Загінуў у зняволенні. Абставіны смерці невядомыя.

Рэабілітаваны 15 лістапада 1957.

1922 год. Нарадзіўся Ўладзімір Шыцік.

Журналіст, пісьменнік.

Працаваў на шклоўскай папяровай фабрыцы «Спартак», у шэрагу газет.

Аўтар фантастычных твораў і дэтэктываў.

1990 год. Пачаўся працэс аб’яднання Германіі.

У Берліне падпісаны Дагавор аб устанаўленні германскага адзінства паміж Федэратыўнай Рэспублікай Германіяй і Германскай Дэмакратычнай Рэспублікай.

Афіцыйнае абʼяднанне ФРГ і ГДР адбылося 3 кастрычніка 1990 года.

ГДР спыніла сваё існаванне як дзяржава, а Заходні Берлін перастаў быць самастойнай палітычнай адзінкай з асаблівым міжнародным статусам.

1996 год. Спыненае вяшчанне незалежнай беларускамоўнай радыёстанцыі «Радыё 101,2».

Была спадкаемніцай радыёстанцыі «Беларуская маладзёжная», якую зачынілі ў 1994 годзе незадоўга да першых прэзідэнцкіх выбараў. За тым рашэннем стаяў прэтэндэнт на пасаду прэзідэнта прэм’ер-міністр Вячаслаў Кебіч.

Фармальнай прычынай для закрыцця Радыё 101,2 стала тое, што, нібы, перадатчык радыёстанцыі стварае перашкоды міліцэйскім каналам «Алтай».

Частата 101,2 FM была перададзеная пазней для вяшчання іншым радыёстанцыям. З 2003 года на частаце 101,2 МГц працуе радыёстанцыя «Пілот ФМ», якая належыць Беларускаму рэспубліканскаму саюзу моладзі.

На «Радыё 101,2» аўтарскія перадачы і эфіры вяліся па-беларуску, была ўведзеная прынцыповая адмова ад рускамоўных песень.

Улетку 1996 года радыёстанцыя выйшла на самаакупнасць.

“Радыё 101,2” – першай распачало практыку выступленняў музычных гуртоў у жывым эфіры.

Па  закрыцці  радыёстанцыі ў яе студыі былі запісаныя супольныя музычныя праекты «Народны Альбом» і «Я нарадзіўся тут».

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

 

Дзень у гісторыі: 29 жніўня. Ад маскоўцаў вызвалены Полацк. Беларуская мова перастала быць моваю справаводства. Нарадзіліся: даследчык беларускага адраджэння Уладзімір Казбярук і амерыканскі спявак Майкл Джэксан. Міжнародны дзень дзеянняў супраць ядзерных выпрабаванняў і Арэхавы спас

Навіна ад

1579 год. Вызвалены Полацк ад войск маскоўскага цара Івана Жахлівага.

Вызваленнем з-пад маскоўскай акупацыі кіраваў Стэфан Баторы. Пад уладай чужынцаў горад знаходзіўся 16 гадоў і страціў большую частку насельніцтва. Заняпаў.

1696 год. Моваю дзяржаўнага справаводства ў Вялікім Княстве Літоўскім замест русінскай (беларускай) зацверджаныя польская і лацінская.

Такую пастанову прыняў канфедэрацыйны сойм Рэчы Паспалітай.

З гэтага часу ўсе рашэнні мелі складацца на польскай мове; усе ранейшыя акты, запісы, рашэнні і паказанні захоўвалі сваю сілу.

Канфедэрацыйны сойм пастановаю «Юрыдычнае ўраўнаванне» шляхецкіх саслоўяў Вялікага Княства Літоўскага і Кароны Польскай ураўнаваў правы шляхты Беларусі з правамі польскай шляхты. Адзін з пунктаў дакументу закранаў мову. Беларуская шляхта заплаціла за падвышэнне статусу адыходам ад сваёй мовы.

Беларуская мова ў Рэчы Паспалітай страціла статус дзяржаўнай мовы, што ў перспектыве прывяло да яе заняпаду.

1923 год. Нарадзіўся Уладзімір Казбярук.

Літаратуразнаўца.

Вывучаў беларуска-польскія літаратурныя сувязі, беларускі рамантызм ХІХ – пачатку ХХ стагоддзяў.

Аўтар даследаванняў па гісторыі Беларусі і беларускай культуры, беларускага нацыянальнага адраджэння, утварэння Беларускай Народнай Рэспублікі, жыцця і літаратурнай дзейнасці Францыска Скарыны, Кастуся Каліноўскага, Алеся Гаруна.

1934 год. Нарадзілася Тамара Мушынская.

Педагог, літаратуразнаўца.

Працавала ў Нацыянальным інстытуце адукацыі.

Аўтар 6 кніг і звыш 60 артыкулаў па методыцы выкладання літаратуры.

Суаўтар 16 падручнікаў па рускай літаратуры для сярэдняй школы, шэрагу дапаможнікаў для настаўнікаў рускай і беларускай літаратуры, хрэстаматыяў.

1958 год. Нарадзіўся Майкл Джэксан.

Амерыканскі поп-спявак, танцор.

Дасягнуў міжнароднай вядомасці ў 11 гадоў, як вакаліст дзіцячай групы Jackson 5.

Адзін з самых камерцыйна паспяховых сольных артыстаў у гісторыі. Яго называюць «Каралём поп-музыкі».

Уладальнік 19 прэміяў «Грэмі». Яго імя двойчы занесена ў Залу славы рок-н-ролу, як сольнага выканаўцы і як удзельніка Jackson 5.

1974 год. Сутыкнуліся два ваенных верталёты Мі-4 пад Ружанамі.

Абодва верталёты праз памылкі лётчыкаў абрынуліся на зямлю ў раёне месца для бомбакідання, усе 6 членаў экіпажаў загінулі.

2014 год. Памёр Канстанцін Шаранговіч.

Мастак-графік, педагог.

Выкладчык Беларускай акадэміі мастацтваў.

Адзін з заснавальнікаў і кіраўнік салону-галерэі «ГАЛ-творчасць».

Працаваў у галіне кніжнай і станковай графіцы, жывапісу.

Міжнародны дзень дзеянняў супраць ядзерных выпрабаванняў (International Day Аgainst Nuclear Tests).

Адзначаецца ад 2009 году. Зацверджаны Генеральнай асамблеяй Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў дзеля актывізавання намаганняў у справе спынення ядзерных выпрабаванняў, як неабходнай умовы для стварэння бяспечнага свету.

Трэці Арэхавы Спас. 

Па ім дазвалялася збіраць лясныя арэхі – ляшчыны. У гэты дзень пяклі боханы з новага ўраджаю збожжа. Напярэдадні чысцілі крыніцы і студні.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 28 жніўня. Нарадзіліся паэт Генадзь Бураўкін і журналіст Дзмітрый Завадскі. Памёр Васіль Вашчыла, верхавод Крычаўскага паўстання і Рафал Корсак, царкоўны дзеяч, які імкнуўся прымірыць уніятаў і праваслаўных

Навіна ад

1640 год. Памёр Рафал Корсак

Уніяцкі царкоўны дзеяч Рэчы Паспалітай, Вялікага Княства Літоўскага, царкоўны гісторык.

Падтрымліваў палітыку прымірэння ўніятаў з праваслаўнымі. Ініцыятар склікання сумеснага сабору праваслаўных і ўніятаў з мэтаю стварэння адзінага рускага патрыярхату ў Рэчы Паспалітай.

Пераклаў творы Мялеція Сматрыцкага, заснаваў у Рыме сядзібу базылянаў з Беларусі і Ўкраіны.

1744 год. Памёр Васіль Вашчыла

Кіраўнік Крычаўскага паўстання 1743-1744 гадоў, вясковы войт.

У траўні 1740 года ўзначаліў узброены атрад з некалькіх сотняў сялянаў у Крычаўскім старостве, да якога пазней далучыліся сяляне з іншых мясцін.

Паўстанне было выклікана завялікімі для сялян падаткамі, якімі абклалі іх арандатары. Сяляне скардзіліся на свавольства арандатараў уладальніку зямель Гераніму Фларыяну Радзівілу, але той нічога не мяняў. Паўстанне было здушанае, а ўдзельнікаў жорстка пакаралі.

Васіль Вашчыла ўцёк за мяжу. У Кіева-Пячэрскай крэпасці захварэў і памёр.

Уладзімір Караткевіч прысвяціў Вашчыле вершаваную легенду «Вощила на горе Маяк», а паўстанню – трагедыю «Маці ўрагану», якая была экранізаваная.

1765 год. Нарадзіўся Тадэвуш Чацкі.

Гісторык, дзеяч асветы і навукі ў Вялікім Княстве Літоўскім.

Ініцыятар складання гідраграфічнай карты Польшчы і Княства.

Вывучаў гаспадарчы стан краіны і прапаноўваў праекты яе гаспадарчага развіцця: рамёстваў, гарадоў, замежнага гандлю, скасавання ўсіх абмежаванняў для яўрэяў.

Аўтар твораў па эканоміцы, гісторыі і праве, манетнай справе.

Першым пачаў даследаваць Статут Вялікага Княства Літоўскага.

Ініцыятар збірання народных песень і паданняў – крыніц вывучэння дахрысціянскай Польшчы і Літвы.

1772 год. Нарадзіўся Францішак Сапега.

Дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага.

Уладальнік мноства маёнткаў, у тым ліку на Магілёўшчыне.

Удзельнічаў у падрыхтоўцы паўстання Тадэвуша Касцюшкі. Быў яго кіраўніком у Слонімскім, Ваўкавыскім паветах і на ўсходнім Падляшшы.

Па здушэнні паўстання прысягнуў Кацярыне II, атрымаў чын тайнага саветніка, быў маршалкам шляхты Менскай губерні.

1936 год. Нарадзіўся Генадзь Бураўкін.

Паэт, дзяржаўны дзеяч.

Кіраўнік Дзяpжкaмiтэту савецкай Беларусі па тэлeбaчaннi i paдыёвяшчaннi, пacтaянны пpaдcтaўнiк Бeлapyci у ААН, нaмecнiк мiнicтpa кyльтypы і друку.

У 2000 годзе, разам з Радзімам Гарэцкім і Рыгорам Барадуліным, удзельнічаў у арганізацыі Усебеларускага з’езду за незалежнасць.

Член Беларускага ПЭН-Цэнтра.

Аўтар зборнікаў паэзіі, кніг для дзяцей, дакументальных аповесцяў, сцэнарыяў для фільмаў, літаратурна-крытычных артыкулаў.

Перакладаў на беларускую мову творы замежных літаратараў.

Укладальнік кнігі «Наш Быкаў».

На вершы паэта напісана багата песень. Сярод іх «Белы снег», «Зачараваная», «Матылі», «Малітва».

Яго «Калыханку» ведае кожны беларус.

1937 год. Нарадзіўся Іосіф Багдзевіч.

Глебазнаўца-вынаходнік.

Дырэктар Інстытуту глебазнаўства і аграхіміі.

Вызначыў спосабы пераадолення наступстваў радыеактыўнага і хімічнага іх забруджвання па аварыі на ЧАЭС.

Аўтар звыш 600 навуковых прац.

1958 год. Нарадзіўся Аляксандр Грыцанаў.

Філосаф, наймаладзейшы ў СССР кандыдат філасофскіх навук. Ім стаў у 24 гады.

Галоўны рэдактар міжнароднага праекту «Гуманітарная энцыклапедыя» Мінскай філасофскай школы, у рамках якога апублікаваныя:

– «Найноўшы філасофскі слоўнік»;

– Энцыклапедыі па філасофіі;

– «Постмадэрнізм»;

– «Гісторыя філасофіі».

Аўтар мноства навуковых артыкулаў па філасофіі, сацыялогіі, гісторыі, паліталогіі, культуралогіі, псіхалогіі і псіхааналізе.

1972 год. Нарадзіўся Зміцер Завадскі.

Журналіст, тэлевізійны аператар.

У 1994-1997 гадах быў асабістым аператарам Аляксандра Лукашэнкі. Працаваў на расійскім тэлеканале ОРТ. Здымаў сюжэты ў Чачні, калі там ішла вайна

7 ліпеня 2000 году быў скрадзены, калі накіроўваўся ў аэрапорт «Мінск-2» на аўтамабілі, каб сустракаць свайго калегу Паўла Шарамета. Аўтамабіль быў знойдзены ў аэрапорце, але самога Завадскага з тых часоў ніхто не бачыў. Знікненне Завадскага ўстала ў адзін шэраг са знікненнем апазіцыйных палітыкаў Віктара Ганчара і Юрыя Захаранкі.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў.

 

Дзень у гісторыі: 26 жніўня. Рэфармаванне беларускай мовы і з’яўлянне «наркамаўкі». Нарадзілася паэтка Таццяна Сапач. Памерлі: літаратар Алесь Разанаў, гісторык Мікалай Улашчык

Навіна ад

1933 год. Рэфармавалі беларускую мову.

Канец перыяду савецкай беларусізацыі.

Урад савецкай Беларусі прыняў пастанову «Пра змены і спрашчэнне беларускага правапісу».

Рэформа беларускага правапісу 1933 году– штучнае, ненатуральнае і прымусовае набліжэнне беларускай моўнай нормы да расійскай ва ўмовах жорсткага тэрору савецкіх уладаў без грамадскага і навуковага абмеркавання.

Прымусовае рэфармаванне мовы прывяла да суіснавання двух правапісаў. 

«Наркамаўку» навязалі беларусам у БССР, а традыцыйны класічны правапіс «Тарашкевіцу» захавалі беларусы замежжа. 

«Тарашкевіца» вярнулася была ў незалежную Беларусь. На ёй выдавалі газеты і кнігі. Па прыходзе да ўлады Лукашэнкі беларусаў сталі пераследаваць да публічнае выкарыстанне «ненарматыўнага правапісу» з “мяккімі знакамі”.

1962 год. Нарадзілася Таццяна Сапач (у замужжы – Дубавец).

Журналістка, паэтэса.

Удзельніца нацыянальна-культурніцкага і дэмакратычнага руху.

На радыёстанцыі «Беларуская маладзёжная» стварыла праграму «Альбаросіка», якая хутка адгукалася на тагачасныя змены ў грамадстве і імкнулася паскараць іх.

20 гадоў рыхтавала беларускую тэлепраграму «Віленскі сшытак» у Літве, супрацоўнічала з Радыё Свабода і радыёстанцыяй «Балтыйскія хвалі».

Займалася арганізацыяй беларускіх набажэнстваў у віленскай царкве Святога Мікалая.

1994 год. Памёр Сяргей Новік-Пяюн.

Паэт, празаік.

Удзельнік нацыянальна-культурнага руху ў Заходняй Беларусі. Тройчы арыштоўваўся польскімі ўладамі, сядзеў у турме.

Працаваў дырэктарам Слонімскага краязнаўчага музею.

Пад час Другой сусветнай вайны за сувязь з партызанамі адпраўлены ў лагер смерці Калдычэва.

У 1944 годзе арыштаваны чэкістамі і апраўлены на 10 гадоў на Калыму.

Пісаў на беларускай, рускай, польскай мовах і на эсперанта.

Аўтар двух вершаваных зборнікаў. Некаторыя песні на яго творы лічацца народнымі, найбольш вядомыя з іх «Зорачкі» і «Над Шчарай» («Слонімскі вальс»).

1994 год. Памёр Мікалай Улашчык.

Гісторык, археограф, этнограф, краязнавец, літаратар.

Працаваў навуковым супрацоўнікам Інстытуту гісторыі АН СССР.

Аўтар навуковых прац па гісторыі Вялікага Княства Літоўскага, па праблемах летапісання, крыніцазнаўства і археаграфіі.

Рэдагаваў два тамы беларуска-літоўскіх летапісаў.

Адшукаў і апісаў “Ленінградскі” і “Краснаярскі” спісы «Хронікі літоўскай і жамойцкай».

Арыштоўваўся савецкімі органамі ў 1930, 1932, 1941, 1950 гадах. Адпраўлены быў у сібірскія лагеры.

У Старых Дарогах яму стаіць помнік.

2001 год. Памёр Валерый Маслюк.

Рэжысёр, актор, драматург, паэт.

Галоўны рэжысёр Магілёўскага абласнога тэатру, Рускага драматычнага тэатру імя Горкага, рэжысёр-пастаноўшчык, дырэктар драматычнага тэатру імя Якуба Коласа.

Аўтар тэатральных пастановак і п’есаў.

2006 год. Памёр Іван Чыгрын.

Літаратуразнавец, паэт, крытык.

Працаваў у Інстытуце літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР.

Аўтар літаратурна-крытычных артыкулаў. Даследаваў станаўленне беларускай прозы, творчасць абʼяднанняў «Маладняка», «Узвышша», а таксама гісторыю беларускай савецкай літаратуры.

2021 год. Памёр Алесь Разанаў.

Пісьменнік і перакладчык.

Паэт-наватар, аўтар новых паэтычных формаў, новых жанраў, стваральнік новай паэтыкі.

У 1968 годзе стаў адным з арганізатараў збірання подпісаў пад лістом у ЦК КПБ з патрабаваннем вярнуць беларускамоўнае навучанне ў БДУ. Пасля гэтага і наведвання Ларысы Геніюш, выключаны з БДУ.

Член Беларускага ПЭН-цэнтра.

Аўтар шматлікіх паэтычных зборнікаў, некаторыя з якіх лічацца этапнымі для беларускай паэзіі.

Перакладаў з літоўскай, латышскай, грузінскай, балгарскай, сербскахарвацкай, чэшскай, англійскай моваў.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

 

Дзень у гісторыі: 24 жніўня. Дзень незалежнасці Украіны. Нарадзіліся: Янка Чарапук, Янка Раманоўскі, Ядвіга Грыгаровіч, Вячаслаў Яноўскі. Масавы рэлігійны гвалт у «Барталамееўскую ноч»

Навіна ад

1991 год. Дзень незалежнасці Ўкраіны і 182-гі дзень поўнамаштабнай вайны Расіі супраць яе.

Вярхоўная Рада Савецкай Украіны прыняла Акт аб сваёй незалежнасці.

24 лютага 2022 году Ўкрану атакавала Расія. Пачалася поўнамаштабная агрэсіі, якая трывае дагэтуль.

Ад расійскіх абстрэлаў загінула больш за 5 тысяч цывільнага насельніцтва. Блізу 10 мільёнаў украінцаў сталі бежанцамі. Разбураныя гарады і інфраструктура. Зафіксаваныя злачынствы расійскіх салдат супраць мірнага насельніцтва.

Сёлета не будзе парада ўкраінскай арміі. У цэнтры Кіева пакажуць «расійскую ваенную тэхніку», якую ўкраінскія вайскоўцы адбілі ў расіян за час вайны.

1572 год. Масавы рэлігійны гвалт гугенотаў у Францыі, учынены каталікамі (Барталамееўская ноч).

Загінула ад 5 да 30 тысячаў чалавек.

1896 год. Нарадзіўся Янка Чарапук (Янка Змагар).

Грамадска-палітычны дзеяч, дыпламат.

Стваральнік пецярбургскай культурна-асветнай арганізацыі «Вольныя беларусы». Член Рады Беларускай Народнай Рэспублікі

3 1922 года актыўны дзеяч беларускай дыяспары ў ЗША. Адзін з арганізатараў Беларуска-амерыканскай нацыянальнай рады.

1928 год. Нарадзіўся Янка Раманоўскі.

Мастак.

Аўтар партрэтаў вядомых беларускіх пісьменнікаў.

Першы беларускі мастак, які асвоіў новую тэхніку – афорт, і першы, хто стаў пісаць партрэты бацькоў, блізкіх сваякоў, сяброў Янкі Купалы, яго мастацкай спадчыны, купалаўскіх мясцін.

Рэдагаваў часопіс «Маладосць».

1946 год. Ядвіга Грыгаровіч.

Вучоны-педагог, дзяржаўны дзеяч. Доктар педагагічных навук, прафесар.

Ганаровы прафесар Сілезскага ўніверсітэту.

Працавала ў НДІ педагогікі, рэктарам Беларускага ўніверсітэту культуры.

Даследчыца праблем эстэтычнага выхавання моладзі, прафесійнай падрыхтоўкі студэнтаў да сацыякультурнай дзейнасці.

1957 год. Нарадзіўся Вячаслаў Яноўскі.

Баксёр. Ганаровы грамадзянін Віцебску.

Алімпійскі чэмпіён 1988 году.

За прафесійную кар’еру ў боксе мае 30 перамог, 1 нічыю і 1 паразу.

У 1998-2000 гадах быў прэзідэнтам Федэрацыі бокса Беларусі.

Яго імя прысвоена віцебскім баксёрскаму клубу і залі бокса.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў.

 

Дзень у гісторыі: 22 жніўня. Нарадзіўся Ігнат Буйніцкі, заснавальнік першага Беларускага прафесійнага тэатру. Памёр Віталь Вольскі, аўтар п’есаў пра Несцерку і Машэку. Заснаванае Таварыства Чырвонага крыжа. Гарэлка стала абавязковым прадуктам для савецкіх салдат

Навіна ад

1861 год. Нарадзіўся Ігнат Буйніцкі.

Заснавальнік Беларускага нацыянальнага прафесійнага тэатру.

Упершыню на сцэне паказаў, як танцуюць беларусы. Сваёй дзейнасцю захаваў і развіў традыцыі грання на беларускай дудзе.

У 1975 годзе намаганнямі Уладзіміра Караткевіча перапахаваны на малой радзіме, у Празароках. На цэнтральнай плошчы мястэчка яму стаіць помнік.

Буйніцкаму прысвячалі вершы шматлікія паэты – Янка Купала, Змітрок Бядуля, Уладзімір Караткевіч.

У Мінску, Маладзечне, Глыбокім яго імем названы вуліцы, завулкі, на малой радзіме працуе музей.

1864 год. Заснаванае Таварыства Чырвонага крыжа.

Гуманітарная арганізацыя, якая дзейнічае ва ўсім свеце, грунтуючыся на прынцыпах нейтральнасці і бесстароннасці.

Абараняе і дапамагае пацярпелым ва ўзброеных канфліктах і ўнутраных беспарадках, з’яўляецца часткай Міжнароднага Руху Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца.

Штаб-кватэра месціцца ў Жэневе. Прадстаўніцтвы арганізацыі ёсць у амаль 80 краінах.

1898 год. Нарадзіўся Генрык Лаўмяньскі.

Польскі гісторык, даследчык Вялікага княства Літоўскага.

Генрык Лаўмяньскі быў экспертам ранняй гісторыі славянскага і балтыйскага народаў. Даследаваў старажытную гісторыю Польшчы, Літвы і славян увогуле.

Ён аўтар шматлікіх прац, у тым ліку шасцітомніка манументальнай манаграфіі Początki Polski.

У Познані заснаваў асяродак вывучэння Вялікага Княства Літоўскага. Выдаваў навуковы альманах «Lituano-Slavica Posnanensia», прысвечаны гісторыі Княства.

Дзве працы прысвяціў Магілёву: «Handel Mohylewa w XVI w». (1938) і «Struktura gospodarcza Mohylewa w czasach pomiary włócznej» (1939).

1941 год. Гарэлку Сталін зрабіў неабходным прадуктам для салдат, якія пазней норму ў 100 грамаў на чалавека назавуць «наркомаўскімі».

Была выдадзеная пастанова “Аб увядзенні гарэлкі на забеспячэнне ў дзейнай Чырвонай арміі”.

У вайсковых часцях прызначаліся адказныя за правільнае размеркаванне гарэлачных порцый.

У траўні 1942 года масавую штодзённую выдачу гарэлкі Сталін адмяніў, захаваўшы права на падбадзёрлівы напой з павелічэннем штодзённай дозы да 200 грамаў толькі за “вайскоўцамі частак перадавой лініі, якія маюць поспехі ў баявых дзеяннях”.

23 лістапада 1943 года Сталін зацвердзіў “наркомаўскія” нормы: 100 г для байцоў на перадавой і 50 г для астатніх. І было так да самай Перамогі.

1978 год. Памёр Піліп Пястрак.

Паэт, празаік, публіцыст, крытык.

Аўтар шматлікіх зборнікаў паэзіі, апавяданняў і нарысаў, паэм, раманаў.

Тэме барацьбы ў Заходняй Беларусі прысвяціў раман «Сустрэнемся на барыкадах».

Перакладаў на беларускую мову творы замежных пісьменнікаў.

На яго вершы напісаны песні. У Гродна вуліца названая яго імем.

1988 год. Памёр Віталь Вольскі (Зэйдэль-Вольскі).

Беларускі празаік, перакладчык, драматург, сцэнарыст, літаратуразнавец.

Даследчык народнай творчасці, кітабаў, беларускай літаратуры эпохі феадалізму. Аўтар кніг краязнаўчых нарысаў і апавяданняў, п’ес. Сярод якіх «Несцерка», «Машэка».

Працаваў дырэктарам Беларускага драматычнага тэатру ў Віцебску, Інстытуту літаратуры і мастацтва АН БССР.

Бацька пісьменніка Артура Вольскага і дзед музыкі Лявона Вольскага.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 18 жніўня. Нарадзіліся: Макар Краўцоў, аўтар словаў гімну «Мы выйдзем шчыльнымі радамі» ды Алесь Марціновіч, укладальнік шматтомнай гісторыі Беларусі ў асобах. Гадавіна найбуйнейшай аўтааварыі ў Беларусі. У Магілёве паставілі помнік Тарасу Шаўчэнку

Навіна ад

1848 год. Нарадзіўся Іпаліт Корвін-Мілеўскі.

Грамадска-палітычны дзеяч, публіцыст, доктар права.

Трымаўся ідэалаў, якія дэкларавалі «краёўцы». Гэта палітычная плынь першага дваццацігоддзя XX стагоддзя ў Беларусі і Літве, дзеячы якой – пераважна карэннае каталіцкае і польскамоўнае заможнае дваранства – сумяшчалі ў сваёй праграме аўтанамісцкія ліберальныя і інтэрнацыянальныя лозунгі. Пазней трансфармавалася ў ідэю дзяржаўнай самастойнасці зямель былога Вялікага Княства Літоўскага.

Корвін-Мілеўскі вядомы як падарожнік і заснавальнік віленскай газеты «Літоўскі кур’ер».

1891 год. Нарадзіўся Макар Краўцоў (Касцевіч).

Дзеяч нацыянальна-вызваленчага руху, паэт, публіцыст, перакладчык.

Аўтар слоў гімну Беларускай Народнай Рэспублікі «Мы выйдзем шчыльнымі радамі». Удзельнік Усебеларускага з’езду, сябра Рады БНР.

Даследчык творчасці Янкі Купалы, Якуба Коласа, Максіма Багдановіча ды аўтар успамінаў пра сучаснікаў, дзеячаў нацыянальна-вызвольнага руху.

У канцы 1939 г. арыштаваны савецкімі органамі і паводле некаторых сведчанняў, закатаваны ў савецкай турме ў Беластоку.

1912 год. Нарадзіўся Давыд Генін.

Мастак-акварэліст, марыніст, майстар індустрыяльнага пейзажу.

Працаваў у Дзяржаўным выдавецтве савецкай Беларусі. Ён аўтар шматлікіх акварэляў. Сярод іх знакамітыя “Новы Мінск”, “Краявіды Беларусі”. А таксама – паштовак з выявамі вуліц беларускіх гарадоў.

1946 год. Нарадзіўся Алесь Марціновіч.

Пісьменнік, крытык, літаратуразнаўца.

Аўтар больш трох дзясяткаў кніг. Сярод іх выданняў па гісторыі для дзяцей: «Святая Еўфрасіння», «Златавуст з Турава», «Сімяон, сын Полацку», «Як Гурка ворагаў граміў».

Марціновіч займаўся літаратуразнаўчымі даследаваннямі. 

Вяршыняй творчасці з’яўляецца шматтомная гісторыя Беларусі ў асобах. Упершыню ў беларускай літаратуры праз жанр мастацка-дакументальных твораў прасочаны лёсы больш чым 300 знакамітых суайчыннікаў.

1954 год. Нарадзіўся Алесь Ксёндзаў.

Мастак-жывапісец, графік. Прафесар Беларускай дзяржаўнай Акадэміі мастацтваў.

Творы мастака захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі, Траццякоўскай галерэі, калекцыі «Дойчэ-Банка» ў Лейпцыгу, у прыватных зборах Беларусі і замежжа.

1966 год. Нарадзілася Алена Брава.

Журналістка, празаік.

Аўтар зборнікаў паэзіі, прозы, шматлікіх апавяданняў, аповесцяў, раманаў. Асобныя творы перакладаліся на нямецкую, польскую мовы.

Лаўрэат літаратурнай прэміі «Гліняны Вялес» за кнігу «Каменданцкі час для ластавак», міжнароднай літаратурнай прэміі «Silver Bullet» выдавецтва «Franc-Tireur USA».

1991 год. Адбылася найбуйнейшая аўтамабільная аварыя.

Пад Мінскам, аўтобус прабіў жалезную агароджу, вылецеў з масту і ўпаў дахам на чыгуначнае палатно. 17 турыстаў з 28 загінулі. Прычынай аварыі названа тэхнічная няспраўнасць аўтобуса.

2005 год. У Магілёве паставілі помнік класіку ўкраінскай літаратуры Тарасу Шаўчэнку.

Стаіць на ўзбярэжжы Дняпра.

Адкрыты напярэдадні 14 гадавіны незалежнасці Украіны з ініцыятывы мясцовай украінскай грамады. 

Ідэю падтрымала пасольства Украіны ў Рэспубліцы Беларусь, а таксама гандлёва-эканамічнай місія пры ўкраінскім дыпламатычным прадстаўніцтве.

У 2015 годзе невядомыя пашкодзілі былі помнік. Актывісты ўкраінскай нацыянальнай суполкі «Дніпро» звярнуліся ў міліцыю, але ці выкрылі вандалаў, невядома.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў