Дзень у гісторыі: 3 верасня. Нарадзіўся пісьменнік і грамадскі дзеяч Алесь Адамовіч. Магілёўцы здалі маскоўцам горад, а праз 7 гадоў узнялі паўстанне супраць іх. Памерлі каталіцкі святар, руплівец беларушчыны Пётр Татарыновіч і дзеяч беларускага руху ў міжваеннай Польшчы Міхась Васілёк

1654 год. Жыхары Магілёва здалі горад маскоўкаму войску і палку Канстанціна Паклонскага.

Трыма месяцамі раней шматтысячнае войска Вялікая Княства Маскоўскага атакавала беларускія землі. Вайна доўжылася 13 гадоў і прынесла вялізныя страты беларускай гаспадарцы, загінула шмат людзей. Край абязлюдзіў і на доўгія гады заняпаў. Багата рамеснікаў нападнікі палонам вывезелі ў Масковію. Вайну 1654-1667 гадоў называюць Патопам.

Маскоўцы былі абазнаныя ў канфесійных праблемах Літвы і ўмела схілялі праваслаўнае насельніцтва краю на свой бок.

На пазіцыю пераважна праваслаўнага жыхарства Магілёва паўплываў і розгалас, пра тое, што твораць маскоўцы з гарадамі, якія бароняцца. На той момант быў акупаваны Полацк. Абложаны Смаленск.

Магілёў за здраду пазбавілі магдэбургскага права, але новая ўлада пакінула гараджанам некаторыя вольнасці. Ад іх не патрабавалася хадзіць на вайну, іх не маглі высяляць у іншыя гарады, гарадскія двары вызвалілі ад ваеннага пастою. Пры гэтым каталіцкаму насельніцтву і яўрэям забаранялася жыць у горадзе.

1 лютага 1661 году магілёўцы ўзнялі паўстанне і выбілі маскоўскі гарнізон. Гораду ўлады Рэчы Паспалітай вярнулі магдэбургскае права і даравалі новы герб. Са зменамі, ён застаецца сімвалам Магілёва дагэтуль.

1731 год. Нарадзіўся Станіслаў Богуш-Сестранцэвіч.

Каталіцкі святар, архіепіскап магілёўскі, навуковец, пісьменнік.

З 1798 года – мітрапаліт усіх рымска-каталіцкіх касцёлаў у Расійскай імперыі. Спачуваў паўстанню 1794 года.

У Магілёве заснаваў друкарню, тэатр, бровар, суконную фабрыку, аранжарэю ў Буйнічах.

Аўтар вершаў, казанняў, паэм. Старшыня Вольнага эканамічнага таварыства, прэзідэнт Імператарскай Акадэміі навук.

Адзін з заснавальнікаў ідэалогіі заходнерусізму.

Аўтар «Граматыкі літоўскай» са слоўнікам (пад «літоўскай мовай», мусіць, мелася на ўвазе беларуская).

1915 год. Нарадзіўся Барыс Райскі.

Дырыжор. Заслужаны артыст Беларусі.

Працаваў галоўным дырыжорам аркестраў Мінскага цырка, беларускага тэлебачання і радыё.

Пад яго кіраўніцтвам зроблены фондавыя запісы опер «Кастусь Каліноўскі», «У пушчах Палесся», «Зорка Венера» і іншыя, радыёоперы, музыкі балетаў, камедый «Паўлінка» і «Несцерка».

Быў рэпрэсаваны ў 1950 годзе і 4 гады адбыўся ў лагерах. Вызвалілі ў 1954 годзе.

1927 год. Нарадзіўся Алесь Адамовіч.

Беларускі пісьменнік і грамадскі дзеяч.

Доктар філалагічных навук, прафесар, член-карэспандэнт Акадэміі навук БССР.

Дырэктар Усесаюзнага НДІ кінематаграфіі, сустаршыня Міжнароднага фонду «Дапамога ахвярам Чарнобыля».

Народны дэпутат СССР. Удзельнік працы Сойму Беларускага Народнага Фронту.

Адамовіч не прымаў савецкага погляду на Другую сусветную вайну. Трымаўся таго, што вайна для беларуса – была «вайною пад стрэхамі».

Ягоныя творы экранізаваныя. Сярод іх «Вайна пад стрэхамі», «Сыны сыходзяць у бой».

У 1985 годзе на кінастудыі «Беларусьфільм» Элем Клімаў паставіў мастацкі фільм «Ідзі і глядзі», у аснове якога творы «Хатынская аповесць» і «Карнікі».

У пасёлку Глуша Бабруйскага раёну, дзе прайшло дзяцінства пісьменніка, імем пісьменніка названая вуліца, у 2018 адкрыты арт-аб’ект – «Прыпынак Адамовіча», а ў 2019 пастаўлены бюст.

1960 год. Памёр Міхась Васілёк.

Паэт. Арганізатар гурткоў Таварыства беларускай школы, дзеяч вызвольнага руху ў Заходняй Беларусі.

Першы надрукаваны зборнік лірыкі «Шум баравы» быў канфіскаваны польскімі ўладамі, канфіскаваны і знішчаны быў і рукапіс другога зборніка.

Аўтар некалькіх кніг паэзіі.

У яго гонар названа вуліца ў Гродна, на якой стаяў дом паэта.

1978 год. Памёр Пётр Татарыновіч.

Каталіцкі святар, перакладчык, арганізатар Беларускай секцыі Ватыканскага радыё, паэт, выдавец. Доктар тэалогіі.

Прыхільнік беларусізацыі царкоўнага жыцця.

За патрыятычнае выхаванне беларускай каталіцкай моладзі пераследаваўся польскімі ўладамі.

Спрыяў пашырэнню ўніяцтва на Століншчыне.

Аўтар доктарскай дысертацыі «Святы Кірыла, біскуп Тураўскі, і ягонае духоўнае вучэнне».

Быў кіраўніком і асноўным аўтарам беларускіх перадач «Радыё Ватыкана».

Апекаваў беларусаў-католікаў у эміграцыі.

Аўтар шэрагу кніг. Перакладчык на беларускую мову, у тым ліку рамана Генрыка Сянкевіча «Quo vadis?».

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў