Шквальны вецер за 7 і 8 кастрычніка пашкодзіў дахі на 17 будынках па Магілёўшчыне. 66 разоў ратавальнікам прыйшлося выяжджаць на ўборку паваленых дрэваў – паведамляе прэс-служба МНС.
Паваленымі дрэвамі былі пашкоджаны два жылыя дамы ў Магілёве і ў Круглянскім раёне, таксама пашкоджаны 3 легкавыя аўтамабілі ў Магілёве, Бабруйску і ў Шклове. Пацярпелых няма. Парушалася электразабеспячэнне 128 населеных пунктаў і 292 трансфарматарных падстанцый.
Вечарам 7 кастрычніка парывы моцнага ветру на Магілёўшчыне дасягалі хуткасці 25 метраў у секунду. Падраздзяленні МНС 37 разоў выязджалі на ўборку паваленых дрэў у Магілёве, Магілёўскім, Мсціслаўскім, Бабруйскім, Бялыніцкім, Быхаўскім, Дрыбінскім, Кіраўскім, Мсціслаўскім, Асіповіцкім, Чэрыкаўскім, Чавускім і Шклоўскім раёнах. У Магілёве і Шклове паваленымі дрэвамі пашкоджаны 2 легкавыя аўтамабілі.
У Бабруйску па вуліцы Ракасоўскага дрэва ўпала на прыпынак грамадскага транспарту. У гэты момант транспарту і людзей на прыпынку не было, ніхто не пацярпеў.
У Магілёве па вуліцы Алтайскай з-за падзення дрэва пашкоджана прыбудова жылога дома. Гаспадар у гэты час знаходзіўся на вуліцы, мужчына не пацярпеў.
На Магілёўшчыне падчас штармавога ветру парушалася электразабеспячэнне 177 населеных пунктаў, 449 трансфарматарных падстанцый – паведамляе прэс-служба МНС.
Вечарам 18 верасня каля вёскі Дабрэйка Шклоўскага раёна, на трасе Магілёў-Шклоў з’ехаў у кювет і перавярнуўся лесавоз МАЗ, бярвеннем засыпала ўсю дарогу. Падчас транспарціроўкі бярвенне на ім было зафіксавана, аднак у выніку падзення аўтамашыны парваліся тросы, і яно высыпала на шашу. Кіроўца ў здарэнні не пацярпеў – паведамляе прэс-служба УУС.
У дадатак да Горацкага, Дрыбінскага і Мсціслаўскага раёнаў, забарона на наведванне лясоў распаўсюдзілася таксама на Магілёўскі і Шклоўскі раёны – паведамляе Міністэрства лясной гаспадаркі Рэспублікі Беларусь.
Ва ўсіх астатніх раёнах вобласці дзейнічаюць абмежаванні на наведванне лясоў – тут забаронена праводзіць масавыя мерапрыемствы і распальваць кастры.
Нецвярозая 18-гадовая жыхарка Шклова, пасля сваркі са сваім хлопцам, спрабавала кінуцца з маста праз Днепр. Яна пералезла цераз парэнчы і стаяла спіной да вады, трымаючыся за агароджу.
Старшы оперупаўнаважаны крымінальнага вышуку Шклоўскага РАУС Сяргей Антонаў і выпадковы аўтамабіліст Андрэй Секацкі разам спынілі дзяўчыну і дапамаглі ёй пералезці назад – піша газета “Ударны фронт”.
На тэрыторыі “Папяровай фабрыкі “Спартак” размесціцца новая вытворчасць і будзе ўстаноўлена другая папераробчая машына па вытворчасці паперы з беленай цэлюлозы.Гэтыя змены дазволяць павялічыць як вытворчасць непасрэдна самой паперы, так і вырабаў з яе – сурвэтак, папяровых ручнікоў, туалетнай паперы, адзначае раённая газета “Ударны фронт”.
Сёлета ААТ “Папяровая фабрыка “Спартак” адзначае 125-годдзе з дня заснавання. Фабрыка лічыцца адным са старэйшых прамысловых прадпрыемстваў Беларусі.
Днём 19 жніўня на вуліцы 70 гадоў Вялікай Перамогі ў Шклове 14-гадовы веласіпедыст, заязджаючы ў дварую тэрыторыю, урэзаўся ў заднюю частку аўтамабіля ГАЗ, што рухаўся. Кіроўца машыны папрасіў хлопчыка нікому не казаць пра здарэнне і з’ехаў. Дзіцёнак, аднак, расказаў пра сутыкненне маці, а дактары дыягнаставалі ў яго пералом рукі – паведамляе прэс-служба УУС аблвыканкама.
Кіроўца быў аператыўна затрыманы, і ўжо паспеў выпіць алкаголь, па яго словах – пасля аварыі і да затрымання. На яго складзеныя пратаколы за пакіданне месца аварыі і за ўжыванне спіртнога пасля дарожна-транспартнага здарэння.
Вечарам 17 жніўня каля вёскі Локуці Шклоўскага раёна 48-гадовы жыхар Міншчыны, праязджаючы на аўтамабілі Scania з паўпрычэпам, заснуў за рулём і з’ехаў у кювет. З траўмамі ён дастаўлены ў бальніцу. Характэрна, што ад медыцынскага асведчання ён адмовіўся – піша Тэлеграм-канал прэс-службы абласнога УУС.
Сусветны дзень барацьбы супраць гепатыта (World Hepatitis Day, з 2008 года).
Праводзіцца па ініцыятыве Міжнароднага альянсу па барацьбе з гепатытам у гонар дня нараджэння амерыканскага лекара Баруха Блумбэрга, лаўрэата Нобелеўскай прэміі, які адкрыў вірус гепатыта B.
Гепатыт – віруснае захворванне печані, якое наносіць зруйнавальны ўдар па ўсім арганізме. Захворванне прызнана глабальна небяспечнай праблемай аховы здароўя. На гепатыт віруснай мадыфікацыі хварэе больш за 2 мільярды чалавек – кожны чацвёрты жыхар Зямлі.
У гэты дзень ладзяцца асветніцкія акцыі, прафілактычныя мерапрыемствы: правядзенне дыягностыкі, вакцынацыя.
Гепатыты B і C у сукупнасці штогод забіраюць жыцці да 1,5 мільёнаў чалавек. А на фоне пандэміі COVID-19 колькасць смерцяў ад віруснага гепатыту павялічылася.
2348 год да н.э. Ной упершыню адчыніў акно ў каўчэгу і паслаў галубку на пошукі зямлі.
Вада меншала да 10-га месяца. У 11-ы месяц, у 1 дзень Ной адчыніў вакенца, і паслаў крумкача, каб даведацца, ці адступіла вада. Птушка накінулася на целы мёртвых і не вярнулася да Ноя.
Ной паслаў галубку. Яна, не знайшоўшы апоры нагам сваім, палятала і вярнулася да Ноя. Праз 7 дзён, другі раз даслаў галубку. Птушка вярнулася да Ноя і прынесла ў дзюбе галінку алівы. Так Ной зразумеў, што адступіла вада. Яшчэ праз 7 дзён, паслаў галубку, і яна не вярнулася ў каўчэг, бо сышла вада з улоння зямлі. Ной жа дабраславіў птушку, хай будзе чыстай і наймудрэйшай сярод усіх птушак. Крумкача ж пракляў, залічыў да нячыстых птушак.
Было Ною 601-е лета яго жыцця. Працягваўся патоп на зямлі 20 месяцаў.
Праваслаўныя цэрквы шануюць памяць роўнаапостальнага князя Уладзіміра. Дзень хрышчэння Русі.
Хрышчэнне адбылося ў 988 годзе.
Лічыцца, што полацкія крывічы хрысціліся ў Дзвіне, радзімічы – у Блакітнай Крыніцы.
1586 год. У Англію з Калумбіі сэрам Томасам Хэрыётам прывезены клубні бульбы.
На Беларусь бульбу (гульбу) ў Гродна завезлі ў 1600-я гады шатландцы, а распаўсюджвацца яна пачала па ВКЛ з 1664 года з Бярозы – уладанняў Францішка Сапегі.
Бульба выратавала беларусаў ад голаду пасля вайны 1654-1667 гадоў.
Прыніжальная назва беларусаў “бульбаш” з боку рускіх спачатку адносілася толькі да ўніятаў, потым – да навабранцаў з літоўска-беларускіх губерняў.
У Расійскай імперыі па пасяўных плошчах і зборах бульбы выдзялялася Магілёўская губерня.
У СССР беларусы больш за іншых вырошчвалі і спажывалі бульбу. Хаця бульба – адзін з сімвалаў Беларусі, яе часта імпартуюць з Афрыкі, Азіі.
1812 год. Нарадзіўся Юзаф Крашэўскі (1812-1887).
Беларускі і польскі пісьменнік, “польскі Дзюма”.
Гісторык, фалькларыст, рэдактар, выдавец, публіцыст, музыка, мастак, акадэмік. Удзельнік паўстання 1830-1831 гадоў. Пачынальнік польскай рэалістычнай прозы, аўтар больш за 600 тамоў твораў.
У Польшчы яго творы ўваходзяць у канон школьнай праграмы. Паўплываў на творчасць шматлікіх аўтараў, у тым ліку Э. Ажэшкі, Я. Купалы.
1890 год. Нарадзіўся Язэп Рэшаць (1890-1958).
Дзеяч беларускай эміграцыі, рэлігійны і культурна-асветны дзеяч, навуковец, пісьменнік, драматург і публіцыст.
Доктар філасофіі і тэалогіі. Адзін з відных тэолагаў і вучоных у гісторыі беларускага хрысціянскага руху XX стагоддзя.
У 1938 годзе выехаў у ЗША да ксяндза Яна Тарасевіча ў Ліс-Ілінойс каля Чыкага, дзе ўступіў у ордэн бенедыкцінцаў.
Аўтар рэлігійных і навуковых кніг “З Хрысьціянскай Аполёгэтыкі”, “Сьвятыя”, “Асновы хрысціянскай веры для беларускага народа”, “Кароткі Катэхізм для Беларусаў-Каталікоў”. Адзін з распрацоўшчыкаў статуту Лігі абароны правоў беларусаў-каталікоў.
Пад псеўданімам Язэп Рушчанец выдаў п’есы “Першыя Ластаўкі”, “Зорка-ідэя”.
1897 год. Памёр Янка Лучына (Неслухоўскі, 1857-1897).
Беларускі паэт, перакладчык.
Псеўданімам Лучына падпісваў толькі творы на беларускай мове. Пісаў на польскай, рускай, беларускай мовах і ў розных жанрах.
Аўтар аднаго з першых твораў пра паўстанне 1863-1864 гадоў.
1914 год. Аўстра-Венгрыя аб’явіла вайну Сербіі.
Пачалася Першая сусветная вайна (28 ліпеня 1914-11 лістапада 1918), якая знішчыла чатыры вялікія імперыі Старога Свету – Германскую, Расійскую, Аўстра-Венгерскую і Асманскую.
У 38 краінах-удзельніцах загінула 10 млн. чалавек. Страты Беларусі склалі ад 600 тысяч да 1 мільёна жыхароў.
Магілёў з 1915 да 1918 года з’яўляўся ваеннай сталіцай Расіі, у 1915-1917 гадах знаходзілася царская Стаўка.
1917 год. У Магілёў прыбыў новы галоўнакамандуючы рускімі ўзброенымі сіламі генерал Л. Карнілаў.
Разагнаў усе мясцовыя “саветы” і партыі, закрыў газету “Молат”, навёў парадак у вайсковых часцях.
1920 год. Памёр Алесь Гарун (Прушынскі, 1887-1920).
Беларускі паэт, празаік, драматург, публіцыст, грамадскі дзеяч.
Віцэ-старшыня Усебеларускага з’езда 1917 года, сустваральнік БНР, рэдактар газеты «Беларускі шлях», адзін са стваральнікаў беларускай нацыянальнай арміі.
У 1907 годзе быў арыштаваны за антыўрадавую дзейнасць, асуджаны на ссылку і пажыццёвае пасяленне ў Сібіры. Працаваў у Іркуцкай губерні, на баржы на рацэ Лене, на залатых прыісках у Якуціі.
Публікаваўся ў газеце «Наша ніва». Аўтар вершаў, паэм, паэтычных водгукаў на вершы сучаснікаў, зборніка «Матчын дар», які з’яўляецца адным з найвыдатнейшых паэтычных дасягненняў ХХ стагоддзя.
Памёр у Кракаве па дарозе на курорт Закапанэ.
У гонар паэта ў Фрунзенскім раёне Мінска названа вуліца.
1944 год. Часцямі 1-га Беларускага фронта маршала К. Ракасоўскага ад нямецкіх войск вызвалены Брэст.
Беларусь цалкам вызвалена з-пад варожай акупацыі.
1945 год. Нарадзіўся Рыгор Белацаркоўскі.
Беларускі акцёр, Народны артыст.
Скончыў Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут.
З 1985 года працуе ў Магілёўскім абласным драматычным тэатры, вядучы акцёр.
1997 год. Памёр Лявон Луцкевіч (1922-1997).
Беларускі грамадскі і культурны дзеяч, педагог, мемуарыст.
Сын прэм’ер-міністра БНР Антона Луцкевіча.
Скончыў Віленскую беларускую гімназію.
У Другую сусветную вайну настаўнічаў у Радашковічах і Баранавічах, прымаў удзел у нацыянальным падполлі.
Арыштаваны НКДБ у Польшчы ў канцы 1945, быў асуджаны на судовым працэсе над кіраўніцтвам Беларускай Незалежніцкай Партыі.
У 1988 годзе стварыў віленскае беларускае культурнае таварыства. З канца 1980-х г. актыўна падтрымліваў беларускі адраджэнскі рух. Аўтар кнігі “Вандроўкі па Вільні”.
2000 год. У Катыні пад Смаленскам адкрыты мемарыял польскіх і расійскіх ахвяр НКУС – першы ў Расіі міжнародны помнік ахвярам сталінізму.
Адкрыты да 60-годдзя расстрэлу палонных афіцэраў польскага войска – усяго 21 857 чалавек, у тым ліку ўраджэнцаў Беларусі.
У 2010 годзе пад Катынню адбылася авіакатастрофа, у якой загінула польская дэлегацыя на чале з Прэзідэнтам Польшчы, якая ляцела на 70-годдзе Катынскага расстрэлу. Расійскія ўлады зараз імкнуцца да закрыцця мемарыяла.
2007 год. У Шклове адкрыты помнік агурку.
Аўтар помніка скульптар Андрэй Вараб’ёў.
Шклоў – рэгіянальная агурковая сталіца, радзіма самага смачнага ў свеце, смарагдава-зялёнага і пурпурна-хрумсткага агурка.
З 2006 года ў Шклове ладзяць сваё свята – Дзень агурка.
365 год. У Александрыі Егіпецкай адбыўся землятрус.
Моцна пашкодзіў адзін з сямі цудаў свету Фароскі маяк, забраў 50 000 жыццяў. Маяк пабудаваны ў III ст. да н. э. на востраве Фарос.
На мармуровай вежы ў 180 м бесперапынна падтрымліваўся агонь. Маяк быў канчаткова “дабіты” землятрусам 1375 года.
У памяць аб збудаванні мы маем сучасны тэрмін фара (аўтамабільная).
1773 год. Соймам Рэчы Паспалітайутворана Адукацыйная камісія (Камісія народнай асветы).
Першая ў Еўропе ўстанова па кіраўніцтву народнай асветай – правобраз міністэрства адукацыі.
Камісія ажыццявіла рэформу школ і ўніверсітэтаў у духу ідэй Асветніцтва. Камісіі непасрэдна падпарадкоўваліся Ягелонскі універсітэт у Кракаве і Галоўная школа Вялікага княства Літоўскага (Віленскі ўніверсітэт). Сярэднюю ступень адукацыі складалі акруговыя і падакруговыя школы. Шматлікія беларускія школы карысталіся праграмамі Камісіі ледзь не да сярэдзіны ХІХ ст.
Віленскі ўніверсітэт
1781 год. Нарадзіўся Антоні Марціноўскі (1781-1855).
Беларускі публіцыст, педагог, выдавец.
Заснавальнік Віленскай друкарні, у якой выдаў 400 кніг па сельскай гаспадарцы, гісторыі, прыродазнаўству, этнаграфіі і іншыя.
За свой кошт выдаў «Літоўскую гісторыю» Т.Нарбута, «Гісторыю польскай літаратуры» З.Барташэвіча.
1812 год. Маршал Даву паслаў з Магілёва войскі каб перахапіць адступіўшы рускі гарнізон.
1-ы і 3-і французскія кавалерыйскія палкі рушылі на перахоп адступіўшыхза дзень да таго інвалідаў-апалчэнцаў магілёўскага гарнізона.
Французы нагналі іх на быхаўскай дарозе. Але да інвалідаў паспелі далучыцца два рускіх батальёна егераў, сотня казакаў.
Пад час боя ад французскіх палкоў засталася толькі сотня кавалерыстаў.
У гэты ж дзень французскімі салдатамі быў зроблены ператрус у магілёўскай Спаскай царкве, з мэтай пошуку зброі. У выніку былі канфіскаваны 8 турэцкіх гармат, якія ляжалі на вуліцы і былі падораныя гораду князем Г. Пацёмкіным.
Французская кавалерыя
1816 год. На Вілейшчыне нарадзіўся Эдвард Жалігоўскі (1816-1864).
Польскі паэт, філосаф, грамадскі дзеяч.
У 1838 годзе арыштаваны за ўдзел у падрыхтоўцы паўстання пад кіраўніцтвам Шымана Канарскага, інтэрніраваны.
У 1851 годзе зноў арыштаваны і сасланы ў Петразаводск, потым у Арэнбург.
Пасябраваў і падтрымліваў сувязі з Тарасам Шаўчэнкам, прысвяціў яму верш «Да народнага паэта».
У Пецярбургу дапамагаў Іасафату Агрызку выдаваць газету «Slowo». Апублікаваў зборнікі «Poezye», «Dziś i wczoraj», драму «Jordan».
Пераклаў на польскую мову творы А. Пушкіна і Г. Гейнэ.
Апошнія гады жыў у Жэневе.
У в. Карэкаўцы Вілейскага раёна 20 верасня 2009 года адкрыты памятны знак сяброўству Э. Жалігоўскага і Т. Шаўчэнкі.
1860 год. Нарадзіўся Антон Каменскі (1860/1861-1933).
Беларускі, польскі і французскі ілюстратар і графік.
Скончыў акадэміі мастацтваў ў Пецярбурзе і Парыжы. Працаваў у Варшаве, Кракаве, Парыжы.
Супрацоўнічаў з «Tygodnikiem Ilustrowanym», дзе размяшчаў свае працы.
У час 1-й сусветнай вайны жыў у Парыжы, у 1919 годзе. вярнуўся ў Варшаву.
Памёр 12 верасня 1933 года. Пахаваны на Павонзках у Варшаве.
1891 год. Нарадзіўся Сымон Кандыбовіч (1891-1972).
Беларускі дзяржаўны дзеяч, гісторык. Працаваў старшынёй валаснога выканкаму ў Бабруйскім павеце, дэлегатам Чацвёртага Усебеларускага з’езду саветаў.
Рэпрэсаваны НКУС.
Адзін з кіраўнікоў Беларускай народнай самапомачы, член Беларускай цэнтральнай рады, Беларускага нацыянальнага камітэта.
3 лета 1944 – у Германіі. Змяніў прозвішча на Кабыш. Працаваў у беларускім аддзеле радыёстанцыі «Свабода», рэферэнтам Сакратарыята па пытаннях народнай гаспадаркі.
1906 год. Нарадзіўся Барыс Кабішчар (1906-1959).
Беларускі дзеяч цыркавога мастацтва. Заслужаны дзеяч мастацтваў.
Зрабіў значны ўклад у развіццё цыркавога мастацтва Беларусі. Дырэктар цыркаў: Віцебскага, Мінскага, Магілёўскага, Гомельскага, Бабруйскага, шэрагу расійскіх.
1917 год. У Мінску пачаўся З’езд беларускіх арганізацый i партый.
Працаваў да 25 ліпеня. Утварыў Цэнтральную Раду беларускіх арганізацый – каардынацыйны орган беларускіх нацыянальных партый і грамадскіх арганізацый. Фактычным кіраўніком Рады быў географ А. Смоліч.
Рада перастала існаваць у кастрычніку 1917 года. Імкнулася аб’яднаць усе нацыянальна-дэмакратычныя сілы на тэрыторыі Беларусі і за яе межамі. Выдавала газету «Вольная Беларусь».
1920 год. Пры палітааддзеле 16 арміі адчынены Магілёўскі чырвонаармейскі ўніверсітэт (КРУНТ).
Працаваў да 15 лютага 1921 года. Падрыхтаваў 69 палітрукоў і 437 палітработнікаў. Тут вучыўся ўраджэнец Магілёва, беларускі і ізраільскі мастак Марк Жытніцкі (1903-1993).
Марк Жытніцкі
1960 год. Першай у свеце жанчынай прэм’ер-міністрам стала Сірымава Бандаранаіке (1916-2000).
Прэм’ер-міністр Шры-Ланкі ў 1960-1965, 1970-1977, 1994-2000 гадах, узначальвала міністэрствы замежных спраў і абароны.
Яна замяніла на гэтай пасадзе свайго мужа, Саламона, нацыянальнага лідэра Цэйлона, хрысціяніна, які быў застрэлены будысцкім манахам-фанатыкам.
У 1994-2000 гадах кіравала краінай разам з дачкой, Чандрыкай Бандаранаіке Кумаратунга, якая была абрана прэзідэнтам Шры-Ланкі.
1964 год. Нарадзілася магілёўская лучніца Алена Марфель.
Неаднаразовая чэмпіёнка і рэкардсменка БССР, СССР, Еўропы і свету.
Занесена ў Кнігу рэкордаў Гінеса.
1983 год.Зарэгістравана самая нізкая на планеце тэмпература – мінус 89,2˚С.
Яна зафіксавана беларускімі палярнікамі на савецкайантарктычнай станцыі “Усход”.
У снежні 2013 года амерыканскім спадарожнікам Landsat 8 была зафіксавана ў Антарктыдзе тэмпература -93,2°С, але яна не ўнесена ў кнігу рэкордаў Гінеса, бо не падцверджана данымі праз кантактны тэрмометр.
2011 год. Памёр Казімір Свёнтак (1914-2011).
Беларускі і польскі рымска-каталіцкі царкоўны дзеяч. У 1994 годзе стаў першым кардыналам у гісторыі незалежнай і суверэннай Беларусі.
Скончыў баранавіцкую гімназію імя Т. Рэйтана, Пінскую вышэйшую духоўную семінарыю. У 1939 быў пасвечаны ў святары.
У 1941 годзе быў арыштаваны савецкімі ўладамі па абвінавачванні ў шпіянажы i два месяцы ўтрымліваўся ў турме ў Брэсце, з якой яго вызвалілі немцы. Усю вайну заставаўся з парафіянамі ў Пружанах.
У снежні 1944 года ён зноў быў арыштаваны i асуджаны на 10 гадоў. Зняволенне адбываў у лагерах Сібіры і Комі АССР.
З 1954 года – пробашч у Пінску, з 1991 – архібіскуп, мітрапаліт Мінска-Магілёўскі, апостальскі адміністратар Пінскай дыяцэзіі. З 1994 года – кардынал.
Пахаваны ў крыпце кафедральнага касцёла Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі ў Пінску.
2015 год. У Шклове адкрыты памятны геральдычны знак.
Вышыня 11 м. На пастаменце – дата ўтварэння Шклова – 1535 год. Назва толькі на рускай мове, дата першага летапіснага ўспаміну абазначаны год, калі Шклоў быў спалены маскоўскім войскам.
«Атрымліваецца парадокс, – кажа шклоўскі краязнаўца А. Грудзіна. – Горад спалілі ў 1535 годзе, і лічыцца, што тады яго і заснавалі». Тым не менш, Шклоў згадваецца ў 1520 годзе падчас падарожжа ў Масковію аўстрыйскім дыпламатам Сігізмундам фон Герберштэйнам.
