Вось такі смерч бачылі на Гомельшчыне – відэа

Пыльны смерч быў заўважаны ў Гомельскай вобласці, яго знялі на відэа паміж Ельскам і Нароўляй – піша Onliner. Па словах відавочцаў, смерчаў было некалькі, і гэты – самы вялікі. На відэа можна заўважыць злева ад тарнада яшчэ адзін невялікі пылевы віхор.

 

Посмотреть эту публикацию в Instagram

 

Публикация от Навіны Магілёўскага рэгіёну (@mogilev.media)


Фота: Onliner, скрыншот

Дзень у гісторыі. 1 снежня. Разгром савецкага паўстання ў Эстоніі. З’явіўся часопіс “Playboy”. Сустрэча пад Ла-Маншам. Загінуў адзін з першых партызанаў Ціхан Бумажкоў.

Сусветны дзень барацьбы са СНІДам (World AIDS Day, з 1988 года) заснаваны па ініцыятыве Сусветнай арганізацыі аховы здароўя. 

Праблема распаўсюджвання ВІЧ-інфекцыі застаецца адным з самых вострых медыцынскіх і сацыяльных глабальных выклікаў. Агульнасусветная колькасць людзей, якія жывуць з ВІЧ каля 40 мільёнаў чалавек, з пачатку эпідэміі ад звязаных са СНІДам хвароб памерла каля 37  мільёнаў.

Па стане на канец 2021 года ў Беларусі з ВІЧ-станоўчым статусам пражывала больш за 23 тысячы чалавек. Больш за ўсё хворых у Гомельскай вобласці з лідарам г. Светлагорскам. Лідар у Магілёўскай вобласці – Асіповічы. 

За апошняе дзесяцігоддзе найбольшая колькасць новых выпадкаў рэгіструецца ва ўзроставай групе 35-49 гадоў, пераважае палавы шлях перадачы ВІЧ – на яго долю прыпадае больш за 80% выпадкаў, якія выяўляюцца ўпершыню.

 

1783 год.  Французскі фізік Жак Шарль здзейсніў палёт на вадародным аэрастаце. 

У палёт ён адправіўся сам разам з памагатым Роберам з саду Цюільры ў Парыжы. Абалонку дыяметрам 8 м за тры дні напоўнілі вадародам і шар узляцеў. Палёт працягваўся 2 гадзіны 5 хвілін на вышыні каля 400 м на адлегласць каля 40 км.

У той жа дзень у другім палёце Шарль падняўся яшчэ вышэй – на 2000 м. 

Гэта не было першым вандраваннем людзей на паветраным шары (10 днямі раней, 21 лістапада 1783 гады, Пілатр дэ Розье і маркіз д’Арланд ужо паднімаліся ў паветра на цеплавым аэрастаце канструкцыі братоў Мангальф’е), але вадародам абалонка шара была напоўненая ўпершыню.

 

1826 год. На 96-м годзе пайшоў з жыцця Станіслаў Богуш-Сестранцэвіч

Беларускі рэлігійны дзеяч, літаратар, навуковец. Дзядзька В. Дуніна-Марцінкевіча.

У 1773 годзе стаў біскупам Беларускай дыяцэзіі, у 1780 – Магілёўскай архідыяцэзіі, з 1782 – архібіскупам Магілёўскім. З 1798 года – мітрапаліт усіх рымска-каталіцкіх касцёлаў у Расійскай імперыі. Спачуваў паўстанню 1794 года.

У Магілёве заснаваў друкарню, тэатр, бровар, суконную фабрыку, аранжарэю ў Буйнічах. Пабудаваў касцёл Святога Станіслава ў в. Маляцічы (зараз – Крычаўскі раён).

Аўтар вершаў, казанняў, паэм. Апекаваў навуцы. Старшыня Вольнага эканамічнага таварыства, прэзідэнт (1813) Імператарскай Акадэміі навук.

Адзін з заснавальнікаў ідэялогіі заходнерусізму. аўтар «Граматыкі літоўскай» са слоўнікам (пад «літоўскай мовай», мусіць, мелася на ўвазе беларуская)

Захапляўся помнікамі старажытнасці, збіраў манускрыпты. Аўтар «Гісторыі Таўрыды», «Гісторыі сарматаў і славян».

У Магілёве захаваўся будынак былога палаца Сестранцэвіча (вул. Ленінская, 25). У Пецярбургу ўстаноўлены  мармуровы бюст.

Пахаваны ў Пецярбургу ў пабудаваным ім касцёле Св. Станіслава.

 

1867 год. Нарадзіўся Ігнацы Масціцкі. 

Польскі палітычны і дзяржаўны дзеяч, вучоны-хімік. Акадэмік Акадэміі навук Польшчы ў Кракаве.

Прэзідэнт Польшчы (1926-1939). Рэалізоўваў палітычную лінію, якую падтрымліваў і шэраг дзеячаў нацыянальна-вызваленчага руху ў Заходняй Беларусі.

 Быў прыхільнікам памяркоўнага ўмяшання дзяржавы ў эканоміку.

Аўтар навуковых прац, патэнтаў у галіне хімічных тэхналогій, арганізатар хімічнай прамысловасці ў Польшчы. Распрацаваў прамысловы метад атрымання азотнай кіслаты з паветра.

Памёр 2 кастрычніка 1946 года.

У яго гонар названы канал у Брэсцкім раёне і ў Валынскай вобласці Украіны, правы прыток ракі Заходні Буг. 

1896 год. У Зэльве нарадзіўся Іона Фрэйдзін. 

Савецкі географ, эканаміст, доктар геаграфічных навук, прафесар.

Кіраваў даследаваннямі па складанні схемы перспектыўнага развіцця і размяшчэння прадукцыйных сіл Мурманскай вобласці, працаваў у Маскоўскім філіяле Геаграфічнага таварыства, кансультантам Цэнтральнага эканамічнага НДІ Дзяржплана РСФСР.

Увёў паняцце «Кольская Поўнач». Быў адказным рэдактарам зборнікаў «Прырода і гаспадарка Поўначы», «У падножжа Хібін», суаўтарам і рэдактарам «Геаграфіі Мурманскай вобласці», шматлікіх навукова-папулярных выданняў.

 

1924 год. У Эстоніі правалілася Першаснежанскае паўстанне. 

Няўдалая спроба ўзброенага захопу ўлады эстонскімі і засланымі з СССР камуністамі ў Эстонію для ўсталявання Савецкай улады і далучэння Эстоніі да СССР.

Пры падтрымцы СССР баявыя групы паўстанцаў сталі фармавацца з лета 1924 гады ў дзясятках гарадоў Эстоніі, пры вайсковых частках. Агульная колькасць паўстанцаў да лістапада 1924 г. склала каля 1000 чалавек, з іх у Таліне каля 400.

1 снежня змоўшчыкамі быў забіты 21 чалавек, у тым ліку міністр шляхоў зносін Эстоніі К. Карк. Паўстанне было задушана ў той жа дзень. 12 паўстанцаў было забіта падчас баявых дзеянняў, яшчэ некалькі чалавек загінулі пры супраціве арыштам. Паводле савецкіх крыніц, на працягу 2-3 месяцаў пасля паўстання было расстраляна некалькі сотняў чалавек, звыш 2 000 было арыштавана. Гісторык Тоомас Хіё пацвярджае пакаранне больш за 100 удзельнікаў перавароту.

Фота: план паўстання ў Эстоніі

 

1919 год. У Бабруйску нарадзіўся Уладзімір Дамарад

Беларускі графік.

З натхненнем пісаў  эцюды старажытных Віцебска, Бабруйска.

На вайне служыў снайперам, паміж баямі маляваў сваіх аднапалчан, а тыя адсылалі партрэты дадому замест фотакартак.

Пасля вайны працаваў у бабруйскім тэатры, узначальваў фонды гарадскога краязнаўчага музея, ствараў мастацкі летапіс Бабруйшчыны.

Па яго творах можна вывучаць усе маляўнічыя куткі Бабруйшчыны.

Памёр 2 лютага 2005 года.

Яго імя прысвоена дзіцячай мастацкай школе г. Бабруйска.

 

1919 год. Памёр Вандалін Шукевіч. 

Беларускі археолаг і этнограф,  член-карэспандэнт Кракаўскай акадэміі навук.

Даследаваў археалагічныя помнікі на паўночным захадзе Беларусі і поўдні Літвы. Адкрыў больш за 130 помнікаў каменнага веку. Даследаваў 16 курганаў і 376 каменных магіл тыпу жальнікаў XIII – XIV стагоддзяў, у 1903 годзе адкрыў грунтовыя магілы. Даследаваў Троцкі, Лідскі і Радунскі замкі.

Запісваў народныя паданні, легенды, прыкметы, якія потым публікаваў у часопісах.

Свае археалагічныя і этнаграфічныя калекцыі вучоны перадаў у музей Таварыства сяброў навук у Вільні, у зборы Эразма Маеўскага ў Варшаве і ў Этнаграфічны музей у Кракаве. Пэўныя рэчы трапілі таксама ў музеі Пецярбурга і Масквы.

На жаль, віленскія зборы падчас войнаў, рэвалюцый амаль поўнасцю знішчаны і разрабаваны.

 

1931 год. Нарадзіўся Валянцін Малышаў. 

Заслужаны архітэктар Беларусі.

Працаваў у інстытуце “Белдзяржпраект”, быў яго галоўным архітэктарам.

Асноўнымі яго работамі з’яўляюцца: Мінскі палац спорту, кінатэатр “Кастрычнік”, Рэспубліканская школа-інтэрнат па музыцы і выяўленчым мастацтве, генеральны план акадэмічнага гарадка, Дом праектных арганізацый Дзяржбуда, Палац культуры ў Салігорску, конна-спартыўны манеж у Ратамцы, будынкі санаторыяў “Беларусь” у Друскінінкай, Юрмале, серыі буйнапанэльных жылых дамоў для Гродна, Гомеля, Бабруйска, Брэста.

1939 год. Нарадзіўся Уладзімір Платонаў. Беларускі матэматык, Акадэмік НАНБ, АН СССР, Расійскай, Хенаньскай, Індыйскай акадэмій навук. Прафесар, доктар фізіка-матэматычных навук. Заслужаны дзеяч навукі.

Вядомы даследаваннямі па алгебры, алгебраічнай геаметрыі, алгебраічнай тэорыі лікаў, групах Лі, лінейных групах і тапалагічнай алгебры, прыкладной алгебры і крыптаграфіі.

Вырашыў праблему моцнай апраксімацыі ў алгебраічных групах і праблему Кнезера-Тытса. Распрацаваў прыведзеную К-тэорыю і вырашыў на гэтай аснове праблему Танака-Артына. Вырашыў праблему рацыянальнасці спінорных многаўтварэнняў.

Даказаў асноўную апраксімацыйную тэарэму для лінейных груп з канечным лікам утваральных. Адкрыў новы лакальна-глабальны прынцып для функцыянальных гіперэліптычных палёў, акрэсленых над полем алгебраічных лікаў.

 

1941 год. Загінуў Ціхан Бумажкоў

Адзін з кіраўнікоў партызанскага руху на Палессі, Герой Савецкага Саюза.

Нарадзіўся 30 чэрвеня 1910 года ў Прыморскім краі ў сям’і сялян з-пад Магілёва. У 1922 годзе вярнуўся на радзіму, у 1930 годзе скончыў школу рабочай моладзі ў Княжыцах.

З’яўляецца арганізатарам і камісарам аднаго з першых партызанскіх атрадаў на Беларусі (чэрвень 1941). Яго атрад «Чырвоны Кастрычнік» 16-18 ліпеня разграміў штаб нямецкай дывізіі ў в. Воземля Акцябрскага раёна.

6 жніўня 1941 года Бумажкоў і камандзір атрада Ф. Паўлоўскі першымі з партызан былі ўдастоены звання Героя Савецкага Саюза.

У жніўні 1941 года быў адкліканы ў Чырвоную Армію. Загінуў пры выхадзе з акружэння ў баі ў Палтаўскай вобласці.

У яго гонар у г.п. Акцябрскі пастаўлены помнік, названы чыгуначная станцыя ў Акцябрскім раёне, вуліцы ў Мінску, Бабруйску, Мазыры, Акцябрскім, Петрыкаве, в. Парэчча Акцябрскага раёна.

 

1943 год. Паводле аператыўнай зводкі Саўінфармбюро. 

Паміж рэкамі Сож і Дняпро, на паўночным захадзе ад Гомеля, савецкія войскі працягвалі весці наступальныя баі, падчас якіх занялі некалькі населеных пунктаў. У раёне ніжняй плыні ракі Прыпяць войскі занялі некалькі населеных пунктаў, у тым ліку раённы цэнтр Палескай вобласці Нароўля.

 

1953 год. У газетных шапіках Чыкага з’явіўся першы нумар мужчынскага часопіса “Playboy”. 

Выданне выйшла накладам 70 тысяч паасобнікаў, і яго заснавальнік Х’ю Хэфнер спачатку сумняваўся, што калі-небудзь выпусціць другі нумар. Аднак яго асцярогі не апраўдаліся – за тыдзень разышліся тры чвэрці выдання, а да канца першага дзесяцігоддзя часопіс прадаваўся тыражом больш за 1 000 000 асобнікаў.

Чыннік поспеху зразумелы. Справа ў тым, што часопіс Хэфнера кардынальна адрозніваўся ад тагачасных мужчынскіх выданняў, якія асвятлялі ў асноўным спартыўныя падзеі, турызм, яхты, ды пікнікі. 

Хэфнер прыдумаў раз у месяц змяшчаць на разгорнутым унутраным укладышы часопіса фотаздымак прыгожай аголенай дзяўчыны. Першы нумар “Плэйбоя” ўпрыгожыў здымак аголенай Мэрылін Манро з эратычнага календара за 1949 год. Яна ж была і першай мадэллю на цэнтральным развароце. У розныя гады для часопіса пазіравалі Мэрылін Манро, Элізабэт Тэйлар, Сіндзі Кроўфард, Памэла Андэрсан і іншыя вядомыя мадэлі.

1990 год. Праходчыкі француз Філіп Козет і брытанец Грэхэм Фаг, якія будавалі Еўратунэль з французскага і брытанскага бакоў, сустрэліся адзін з адным пад Ла-Маншам.

Будаўнікі паціснулі адзін аднаму рукі і выпілі шампанскага за самы доўгі ў свеце падводны тунэль – каля 50 км, 39 з якіх пракладзена пад марскім дном, у сярэднім на 45 метраў ніжэй за яго ўзровень.

Еўратунэль большай часткай праходзяць пад пралівам Ла-Манш, злучае кантынентальную Еўропу з Вялікабрытаніяй. Дзякуючы тунэлю стала магчыма наведаць Лондан, адправіўшыся з Парыжа, усяго за 2 гадзіны 15 хвілін. У самім тунэлі цягнікі знаходзяцца ад 20 да 35 хвілін.

Тунэль урачыста адкрыты 6 траўня 1994 гады. З’яўляецца трэцім па працягласці чыгуначным тунэлем у свеце. Яму належыць рэкорд па працягласці пад вадой – 39 км, а таксама як самага доўгага міжнароднага тунэлю.

Амерыканскае таварыства інжынераў-будаўнікоў аб’явіла Еўратунэль адным з сямі цудаў свету сучаснасці.