10 ліпеня ў гісторыі. Паланенне Усяслава. Першы ўпамін Оршы. Пажар у Магілёве, таран пад Магілёвам. Абранне Лукашэнкі.

1067 год. Кіеўскія Яраславічы падманам узялі ў палон Усяслава Чарадзея.

Праз 4 месяцы пасля бітвы на Нямізе (3 сакавіка), на рацэ Ршы (Аршыца) кіеўскія Яраславічы ўзялі ў палон Усяслава Брачыславіча і двух яго сыноў. Пры запрашэнні на перамовы Яраславічы цалавалі крыж, што не зробяць благога. Усяслава з сынамі адвезлі ў Кіеў і кінулі ў земляную турму – «поруб», дзе ён прабыў больш за 14 месяцаў, пакуль у 1068 г. яго не вызвалілі кіяне і не паставілі яго князем.

У сувязі з падзеямі на Ршы звязана першае ўпамінанне пра Оршу.

1781 год. Нарадзіўся Антон Марціноўскі (1781-1855).

Беларускі выдавец і публіцыст, апякун здольнай моладзі.

Адзін з арганізатараў Віленскага друкарскага таварыства, літаратурна-грамадскага аб’яднання шрубаўцаў, рэдактар «Вулічных навін», «Dziennik Wileński», уладальнік друкарні, у якой друкаваліся «Статут ВКЛ» (1819), літаратурныя творы. 

Сакратар Камісіі Часовага ўрада ВКЛ (1812). Марціноўскі стаў узорам новага тыпу патрыёта Беларусі: будучы палякам, любіць Беларусь, а будучы беларусам, любіць Польшчу.

1782 год. Здарыўся вялікі пажар ў Магілёве.

У вялікім пажары за Дняпром згарэла 70 дамоў «хрысціянскіх», 5 габрэйскіх, разбурана каля 40 будынкаў.

1857 год. Нарадзіўся Анатоль Бонч-Асмалоўскі (1857-1930).

Рэвалюцыянер-народнік. Грамадска-палітычны дзеяч, публіцыст, мемуарыст, член арганізацый «Зямля і воля» і «Чорны перадзел», член ЦК партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў.

У высылцы ў бацькоўскім маёнтку Блонь Ігуменскага павета пры ўдзеле А. Багдановіча арганізаваў сялянскі гурток самаадукацыі.

Неаднаразова арыштоўваўся, быў у ссылцы, у тым ліку ў Сібіры. Удзельнік рэвалюцыі 1905-1907 гадоў.

У час 1-й сусветнай вайны працаваў у арганізацыях дапамогі бежанцам-беларусам. Дэлегат 1-га Усебеларускага з’езда (1917). З 1918 года ў Мінску, удзельнічаў у кааператыўным руху.

З 1926 года жыў у Маскве, член Усесаюзнага таварыства паліткатаржан і ссыльнапасяленцаў. Пісаў успаміны.

Яго драўляная сядзіба Блонь існуе і зараз у якасці раённага краязнаўчага музея.

1871 год. У Магілёве нарадзіўся Барыс Казановіч (1871-1943).

Вайсковец, генерал-лейтэнант. 

Выхаванец Магілёўскай гімназіі. Удзельнік руска-японскай, Першай сусветнай, грамадзянскай войн.

Адзін з кіраўнікоў Белага Руху. Старшыня Таварыстваў – афіцэраў Генштаба ў Югаславіі, вывучэння Грамадзянскай вайны.

1895 год. У Глыбокім нарадзіўся  Павел Сухі (1895-1975).

Сусветна вядома авіяканструктар самалётаў Су.

Лаўрэат Ленінскай, Дзяржаўнай прэмій, двойчы Герой Сацыялістычнай Працы, доктар тэхнічных навук. Аўтар больш як 50 самалётаў. Яго называлі «квінтэсэнцыя нашай авіяцыі». У Гомелі імем Сухога названы вуліца, тэхнічны ўніверсітэт, устаноўлены бюст. У Глыбоцкай СШ № 1 створаны яго музей. 

1900 год. Нарадзіўся Пётра Сергіевіч (1900-1984).

Беларускі мастак, актыўны дзеяч беларускага адраджэння. Заслужаны дзеяч мастацтваў Літвы (1965). 

Яго палотны прысвечаны гістарычным асобам, у тым ліку Усяславу Чарадзею, Ф. Скарыне, К. Каліноўскаму, Р. Шырме, Ф. Багушэвічу, прадстаўнікам розных прафесій. 

Значнае месца ў творчасці мастака займалі купалаўская тэма, тэма жыцця ў Заходняй Беларусі.

Сергіевіч П. Кастусь Каліноўскі сярод паўстанцаў 1863 года, 1955 г.

1917 год.  Першае беларускае таварыства драмы і камедыі дало прэм’ерную пастаноўку п’есы Я. Купалы «Раскіданае гняздо».

Разумеючы сацыяльную і палітычную вастрыню п’есы, была пастаўлена толькі пасля падзення царызму. Была пастаўлена Ф. Ждановічам у Мінску Першым беларускім таварыствам драмы і камедыі ў памяшканні гарадскога тэатра.

«Раскіданае гняздо» шмат ставілі аматарскія тэатральныя калектывы, нават аматарскі гурток у Глуску.

Новае сцэнічнае жыццё «Раскіданаму гнязду» даў Беларускі тэатр імя Я. Коласа. Прэм’ера спектакля адбылася ў Віцебску 13 снежня 1951 года.

1932 год. У Быхаве нарадзіўся Аркадзь Мацвееў.

Беларускі вучоны ў галіне інфекцыйных захворванняў.

Скончыў Віцебскі медінстытут.

Працаваў галоўным урачом Віцебскай раённай санэпідстанцыі, затым намеснікам галоўнага ўрача па лячэбнай рабоце ў Віцебскім раёне.

З 1963 года асістэнт, дацэнт, прафесар, дэкан факультэта Віцебскага медыцынскага інстытута.

Апублікавана больш за 70 яго навуковых прац.

1937 год. Нарадзіўся Леанід Дземідовіч (1937-1999).

Беларускі навуковец-геолаг. Доктар геолага-мінералагічных навук, прафесар.

З 1959 года працаваў ў Беларускім геолага-разведачным НДІ, з 1970 года намеснік дырэктара, у 1975-1983 дырэктар інстытута. З 1983 года ў БДУ.

Навуковыя працы ў галіне геалогіі, пошуку і разведкі нафтавых і газавых радовішчаў.

Стварыў схемы класіфікацыі парод-калектараў, стадый і этапаў літагенезу.

1941 год. Пад Магілёвам правёў паветраны таран Мікалай Цярохін (1916-1942).

Лётчык-знішчальнік. Адзін з двух савецкіх лётчыкаў (разам з А. Хлабыставым), якія тройчы ўчынілі паветраны таран, прычым у Цярохіна два тараны – у адным баі.

У баі, растраціўшы ўсе боепрыпасы, таранам збіў «Юнкерс-88» і ўжо пашкоджанай сваёй машынай другім таранам збіў яшчэ адзін «Юнкерс-88».

Загінуў у паветраным баі 30 снежня 1942 года ў Наўгародскай вобласці.

Яго імя носіць адна з вуліц Магілёва. Яго подзвігу прысвечаны верш К. Сіманава.

1942 год. Нарадзіўся Пётр Клімук.

Другі беларускі касманаўт (у космасе ў 1973, 1975, 1978) пасля В. Церашковай, палітычны дзеяч.

Генерал-палкоўнік авіяцыі, кандыдат тэхнічных навук. Двойчы Герой Савецкага Саюза. Апошні трэці палёт 1978 г. здзейсніў разам з польскім касманаўтам Міраславам Гермашэўскім.

1944 год. 21-й вайсковай часці, якія вызначыліся пры вызваленні Магілёва 28 чэрвеня 1944 года надалі найменні “Магілёўскіх”.

У горадзе адноўлена праца радыё, абласной санэпідэмстанцыі, створаны рамонтны завод.

Вуліца Першамайская ў Магілёве, 1944 год

1994 год. Аляксандр Лукашэнка абраны першым прэзідэнтам Беларусі.

Дзень у гісторыі. Паланенне Чарадзея. Нарадзіўся Антон Марціноўскі, быўшы палякам любіў Беларусь. Нарадзіўся Тэсла, паказаў чалавецтву перспектывы бесправадной перадачы току. Лукашэнка стаў кіраўніком Беларусі

10 ліпеня 1067 года полацкі князь Усяслаў Брачыславіч трапіў у палон да кіеўскіх князёў Яраславічаў.

У зняволенні быў больш за 14 месяцаў. Падчас паўстання яго вызвалілі і абвясцілі Вялікім князем кіеўскім. У Кіеве на велікакняжацкай пасадзе Усяслаў прабыў 7 месяцаў, а пасля вярнуўся ў Полацк.

У Полацку валадарыў – 54 гады. Займеў мянушку Чарадзей.

Адстойваў і пашыраў Полацкае княства. Падчас яго княжання быў пабудаваны Полацкі Сафійскі сабор – найранейшае манументальнае архітэктурнае збудаванне ў Беларусі. Адзін з герояў «Слова пра паход Ігараў» і ўсходнеславянскага фальклору.

10 ліпеня 1781 года нарадзіўся Антон Марціноўскі.

Выдавец і публіцыст, апякун здольнай моладзі.

Адзін з арганізатараў Віленскага друкарскага таварыства, літаратурна-грамадскага аб’яднання шрубаўцаў, рэдактар «Вулічныя навіны», «Dziennik Wileński», уладальнік друкарні, у якой друкаваліся «Статут ВКЛ» (1819), літаратурныя творы.

Марціноўскі лічыцца, для часу, якім жыў, узорам новага тыпу патрыёта Беларусі: быўшы палякам, любіць Беларусь, а быўшы беларусам, любіць Польшчу.

10 ліпеня 1856 года нарадзіўся Нікола Тэсла.

Фізік, вынаходнік у галіне электрычнасці, магнетызму і электратэхнікі.

Першым звярнуў увагу на фізіялагічнае ўздзеянне токаў высокай частаты, публічна прадэманстраваў бесправаднае перадаванне высокачастотнага току на лямпы і рухавікі.

Быў ключавой фігурай пры будаўніцтве першай гідраэлектрастанцыі на Ніягарскім вадаспадзе. Адзінка вымярэння магнітнай індукцыі ў сістэме СІ носіць назву ў гонар даследчыка.

Распрацаваў прынцыпы дыстанцыйнага кіравання, асновы лячэння токамі высокай частаты, стварыў першыя электрычныя гадзіннікі, рухавік на сонечнай энергіі, машыну-тэлепартатар.

10 ліпеня 1900 года нарадзіўся Пётра Сергіевіч.

Мастак, актыўны дзеяч беларускага адраджэння.

Заслужаны дзеяч мастацтваў Літвы (1965).

Яго творчасць вызначаецца прасякнутая цікаўнасцю да самабытнасці беларускай народнай культуры, рамантычнасцю.

Яго творы прысвечаны беларускім гістарычным асобам. Значнае месца ў творчасці  займалі купалаўская тэма, жыццё Заходняй Беларусі.

10 ліпеня 1942 года нарадзіўся Пётр Клімук.

Беларускі касманаўт палітычны дзеяч.

Адзначаны вялікай колькасцю савецкіх узнагарод. У трэцім палёце ў космас у 1978 годзе адправіўся разам з польскім касманаўтам Міраславам Гермашэўскім.

Пётр Клімук аўтар дзвюх кніг пра касмічныя палёты – «За зорамі» і «Атака на бязважкасць».

10 ліпеня 1994 года Аляксандр Лукашэнка стаў кіраўніком Беларусі.

Пасля масавых пратэстаў 2020 году і пачатку палітычнага крызісу ў Беларусі яго статус застаецца нявызначаным. Краіны захаду не прызнаюць яго прэзідэнтам. За час кіраўніцтва Беларусь апынулася ў міжнароднай ізаляцыі і ўспрымаецца, як саўдзельніца поўнамаштабнай вайны Расіі супраць Украіны.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу “Вікіпедыя” і з іншых адкрытых у інтэрнэце крыніц