Ва Ўкраіне масава пазбаўляюцца расійскіх помнікаў і назваў. Парадаксальна, але адначасова з’яўляюцца беларускія тапанімічныя знакі.
Ва ўкраінскіх гарадах поўным ходам ідзе дэрусіфікацыя тапанімічных назваў, а помнікі расійскім дзеячам пераносяцца ў музеі. Толькі за апошнія 10 дзён былі дэмантаваны помнікі Пушкіну, Кацярыне ІІ і два Суворавых. Ужо перайменаваны сотні вуліц і завулкаў. Так украінскае грамадства адказвае на агрэсію Расіі і ракетныя абстрэлы.
Напрыклад, кіеўскія ўлады перайменавалі больш за 40 вуліц, завулкаў і плошчаў, назвы якіх звязаныя з Расіяй і савецкай мінуўшчынай. Адпаведныя пастановы прыняла Кіеўская рада падчас пасяджэння 27 кастрычніка, паведаміў мэр украінскай сталіцы Віталь Клічко – інфармуе «Украінская праўда».
Тым не менш, у такі час у Кіеве ў гонар беларускага героя Кастуся Каліноўскага названа вуліца, а цяпер і сквер. Апошні знаходзіцца ў Дняпроўскім раёне на скрыжаванні вуліцаў Гарадзенскай і Алмацінскай. Раней ён называўся Старадарніцкі-1. Нагадаем, што ў кастрычніку ў Кіеве ў мясцовасці Старая Дарніца з’явілася вуліца Кастуся Каліноўскага, якая раней называлася Астраханскай.
Рашэнне ўславіць нацыянальнага героя беларусаў не было навязана палітычнымі сіламі. За перайменаванне вуліцы Астраханскай у вуліцу Каліноўскага прагаласавала большасць кіяўлян на гарадской інфармацыйнай платформе. У выніку імёны, якія атрымалі найбольшую падтрымку жыхароў Кіева, былі зацверджаны сесіяй гарадской рады Кіева.
У адной са знойдзеных катавальняў выяўлены асобны пакой, дзе расійскія акупацыйныя ўлады трымалі непаўналетніх. Інфармацыю пра гэта 14 снежня падчас брыфінгу паведаміў камісар Вярхоўнай Рады па правах чалавека Зміцер Лубянец.
Інфармацыя пра катавальні, якія стваралі расійскія вайскоўцы на акупаваных тэрыторыях Украіны ўжо назбіралася багата. Але звесткі пра катавальні для дзяцей здаваліся перабольшваннем.
І вось адна з такіх “дзіцячых камер” знойдзена ў вызваленым Херсоне.
Па словах людзей, якіх трымалі ў гэтых катавальнях, менавіта ў гэтым пакоі пакутвалі ўкраінскія дзеткі.
Па словах амбудсмена, гэтая “дзіцячая камера”, як і іншыя, была вільготнай, у ёй не было ўмоў для знаходжання. “Мы ўпершыню запісалі факт катаванняў дзяцей. Па словах людзей, якія знаходзіліся там, украінскія дзеці знаходзіліся ў гэтай камеры. Самі акупанты называлі гэта” дзіцячай камерай “.
Па словах Лубянца ўжываўся псіхалагічны ціск да дзяцей. Дзецям казалі, што іх бацькі нібыта адмовіліся ад іх. Іх амаль не кармілі, нават ваду давалі праз дзень.
Увогуле, у адпаведнасці з інфармацыяй камісара Вярхоўнай Рады па правах чалавека на дэакупаванай частцы Херсонскай вобласці выяўлена 10 катавальняў. Чатыры з іх у самім Херсоне.
Расійскія афіцыйныя органы абвяргаюць усе абвінавачванні, нягледзячы на наяўнасць практычна ва ўсіх пакінутых імі буйных населеных пунктах камер з непрыдатнымі ўмовамі для цывілізаванага ўтрымлівання зняволеных украінцаў.
Санкцыі забяспечваюць замарожванне актываў і забарону на правядзенне камерцыйнай дзейнасці. Яны накладзены супраць сямі іерархаў Украінскай праваслаўнай царквы (УПЦ) Маскоўскага патрыярхату за прамаскоўскую і калабаранцкую дзейнасць.
У апошнія тыдні служба бяспекі Ўкраіны праводзіла шэраг ператрусаў у цэрквах і манастырах УПЦ. 22 лістапада адбыліся ператрусы ў Кіева-Пячэрскай Лаўры, а ў цэлым у апошнія тыдні СБУ правярала больш за 350 царкоўных структур і 850 чалавек.
Паведамляецца пра знаходкі друкаваных матэрыялаў, расійскай літаратуры, якая прасоўвае прарасійскія ідэі. На тэрыторыі храмаў таксама былі выяўлены людзі без дакументаў, грамадзяне Расіі, расійскія пашпарты, а таксама і вялікія сумы грошай у грыўнях, доларах і рублях.
Украінская праваслаўная царква пасля пачатку поўнамаштабнага расійскага ўварвання ва Украіну ў лютым гэтага года пачала аддаляць сябе ад Масквы. У траўні яе Сінод абвясціў пра сваю “поўную незалежнасць”. Аднак яна захоўвае цесныя сувязі з Маскоўскім патрыярхатам. Расійская праваслаўная царква афіцыйна не прызнала гэтае рашэнне.
Прэзідэнт Украіны дэкрэтам зацвердзіў рашэнне, якое раней было прынята Саветам нацыянальнай бяспекі і абароны. СБУ патлумачыў, што цяперашнія фігуранты патрапілі ў спіс санкцый за дапамогу і абгрунтаванне расійскай агрэсіі супраць Украіны, а таксама за прасоўванне ідэй “рускага свету” ва Ўкраіне, за супрацоўніцтва з акупацыйнымі расійскімі ўладамі.
У санкцыйным спісе, які апублікаваны на сайце прэзідэнта Украіны, чатыры мітрапаліты: Запарожскі і Мелітопальскі мітрапаліт Лука, Луганскі і Альчэўскі мітрапаліт Пантэлеймон, мітрапаліт Барыспальскі і Броварскі Антоні, мітрапаліт Чарнавіцкі і Букавінскі Мялеці, арцыбіскуп Канстанцінаўскі Паісі, настаяцель Свята Ўспенскага сабора ў Херсоне Алексі і настаяцель Мелітопальскага Свята Савінскага манастыра Іаан.
Да ведама, Украінская праваслаўная царква (Маскоўскага патрыярхату) мае 12 тысяч парафій з усіх 29 тысяч, якія маюцца ва Ўкраіне. Для параўнання, ва ўсёй вялікай Расіі сёння паводле афіцыйных дадзеных усяго 22 тысячы цэркваў і малітоўных памяшканняў. А актыўных праваслаўных прыхаджан ва Ўкраіне амаль столькі ж, колькі ва ўсёй Расіі.
Санкцыі прадугледжваюць блакаванне актываў, перадухіленне зняцця капіталу за межамі Украіны, абмежаванне гандлёвых аперацый. Святары не змогуць набыць зямлю, прыватызаваць дзяржаўную ўласнасць. Акрамя таго, усе яны будуць пазбаўлены дзяржаўных узнагарод Украіны.
Згодна з тэкстам дакумента, кабінет міністраў павінен неадкладна падрыхтаваць законапраект, каб перадухіліць дзейнасць ва Украіне, “афіляваных з цэнтрамі ўплыву ў Расійскай федэрацыі рэлігійных арганізацый”.
У Клайпедзе, як і па ўсё Літве праходзіць акцыя па зборы спальных мяшкоў для Украіны, паведамляе delfi.lt.
Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.
Валанцёры, Чырвоны Крыж заклікаюць ахвяраваць жыхарам Украіны спальныя мяшкі – чыстыя, якія ўжо былі ва ўжыванні, або новыя.
– Мы ведаем, што літоўцы – надзвычай згуртаваны народ, і мы неаднаразова гэта даказвалі. Мы не можам заставацца абыякавымі да просьбы нашых калег сабраць неабходную колькасць спальных мяшкоў, таму вельмі спадзяемся, што яшчэ не стаміліся дапамагаць і ахвяраваць Украіне, якая па-ранейшаму вельмі мае патрэбу ў дапамозе. Перад Калядамі мы заклікаем зрабіць вельмі важную працу і ўнесці свой уклад у нашу ініцыятыву па зборы спальных мяшкоў. – заклікае кіраўнік Чырвонага Крыжа Літвы Крысціна Мэйдэ.
Чырвоны Крыж адзначае, што з-за хуткага пахаладання і вострага дэфіцыту электраэнергіі ва Украіне амаль 12 мільёнаў украінцаў засталіся без электрычнасці і кожны дзень змагаюцца з холадам. Таму Чырвоны Крыж Украіны звярнуўся ў Чырвоны Крыж Літвы з просьбай аб 75 000 адзінак спальных мяшкоў, у якіх цяпер вельмі маюць патрэбу жыхары Украіны.
Прэзідэнт Літвы Г. Наўседа, які далучыўся да акцыі, таксама заклікае ўсіх жыхароў Літвы згуртавацца і дапамагчы ўкраінцам у гэтай барацьбе.
– Кожны дзень вайны паказвае нам рашучасць і волю ўкраінскага народа захаваць сваю дзяржаву, захаваць свабоду. Яны змагаюцца са злом за ўсіх нас і кожны з нас можа дапамагчы ў гэтай барацьбе. Спальныя мяшкі, падораныя Чырвонаму Крыжу, будуць прызначаны для жанчын, дзяцей, бабуль і дзядуляў – тых, каго вораг хацеў бы зламаць холадам.Яны сагрэюць і абароняць жыцці, таму я заклікаю народ Літвы яшчэ раз згуртавацца для аказання дапамогі. Я таксама звяртаюся да літоўскіх муніцыпалітэтаў і бізнесу з просьбай дапамагчы Украіне шляхам перадачы электрагенератараў, у якіх краіна сёння надзвычай мае патрэбу. – сказаў кіраўнік краіны.
Арганізатары адзначаюць, што зараз не збіраюць іншыя рэчы і просяць прыносіць толькі спальныя мяшкі. Таксама падкрэсліваюць, што важна прыносіць рэчы ў добрым стане ці новыя, якія можна адразу адправіць ва Украіну.
Прагімназіі імя Максіма Горкага шукаюць новую назву
Клайпедская прагімназія імя Максіма Горкага выказала жаданне змяніць назву сваёй навучальнай установы, якую яна носіць з 1946 года. Акрамя прагімназіі назву пралетарскага класіка атрымала і былая вуліца Ліепу.
Аднак і прапанаваная школьнай супольнасцю новая назва – Клайпедская прагімназія партовага горада – выклікала здзіўленне і не задавальняе адміністрацыю горада.
Пасля дыскусій 8 снежня большасцю галасоў Камітэт па культуры, адукацыі і спорту Гарадской рады прыняў рашэнне пакуль адкласці разгляд гэтага пытання.
Член камітэта Эдмундас Кведэрыс нагадаў, што назвы многіх школ у партовым горадзе былі выбраны або па прозвішчах вядомых людзей Малой Літвы, або адлюстроўвалі пэўныя асаблівасці гэтай тэрыторыі, таму прапанаваў і далей трымацца гэтай традыцыі.
Але школьная супольнасць не жадае каб новая назва “асацыявалася з той ці іншай асобай, і хочуць нейтральную назву” – выказалася кіраўнік Аддзела адукацыі.
Са свайго боку, Юдзіта Сіманавічутэ параіла сваім калегам «не ладзіць драмы».
– Партавы горад – гутарковы выраз, але Клайпеда нідзе не ўзаконена як партовы горад. Калі абшчына выбрала такую назву, то ў гэтым няма нічога такога. – сказала яна, заявіўшы пры гэтым, што ўхваліць новую назву Клайпедскай прагімназіі партовага горада.
– Я б прапанавала адказна паставіцца да гэтага пытання, бо назвы школ фарміруюць ідэнтычнасць нашага горада, адлюстроўваюць яго гісторыю і ўсёй краіны. – сказала Н. Пуцейкіене, шкадуючы, што ў горадзе няма назваў, прысвечаных 100-годдзю далучэння Клайпедскага краю да Літвы. І задалася пытаннем, чаму гімназія не магла б быць названа ў гонар Ёнаса Будрыса, правадыра Клайпедскага паўстання.
Пытанне аб перайменаванні прагімназіі вынесенае на разгляд Гарадской рады, бо новая назва прагімназіі павінна быць узаконена з 1 студзеня.
Дамова аб Пабрацімстве Клайпеды і Магілёва была падпісана 8 сакавіка 1997.
27 лютага 2022 году, на трэці дзень уварвання расійскіх войск ва Ўкраіну, мэр Клайпеды заявіў аб спыненні пабрацімскіх сувязяў з расійскімі і беларускімі гарадамі. Паводле яго ён звярнуўся да кіраўніцтва гарадоў партнёраў, каб тыя супраціўляліся агрэсіі супраць Украіны, але рэакцыі не было. У афіцыйным спісе гарадоў пабрацімаў Клайпеды Магілёва няма.
Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Клайпеды, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам са спадзевам, што пабрацімства між гарадамі адновіцца.
Клайпеда месціцца на захадзе краіны і з’яўляецца портам на Балтыйскім моры. Насельніцтва 160 тысяч чалавек.
Украіна заклікае заходніх саюзнікаў байкатаваць культуру Расіі на час вайны, але на Захадзе з гэтай нагоды разгарнулася сур’ёзная дыскусія. Байкатаваць расійскую культуру, ці культура вышэй за войны?
Для беларусаў пытанне не менш актуальнае, бо многія дзеячы культуры і навукі, у тым ліку на Магілёўшчыне, прынялі асабістае рашэнне аб байкоце кантактаў з расійскімі калегамі з-за ўварвання арміі Расіі ва Ўкраіну.
Пазіцыя Ўкраіны: «паставіць на паўзу выкананне Чайкоўскага і іншых рускіх твораў пакуль вайна не спыніцца».
Міністр культуры Ўкраіны Аляксандр Ткачэнка заклікаў заходніх саюзнікаў краіны байкатаваць расійскую культуру да канца вайны.
У The Guardian ён напісаў, што такі «культурны байкот» не будзе азначаць «адмену Чайкоўскага», але будзе «прыпыняць выкананне яго твораў, пакуль Расія не спыніць сваё крывавае ўварванне».
Ткачэнка падкрэслівае, што вайна – гэта «цывілізацыйная бітва за культуру і гісторыю», у якой Расія актыўна «спрабуе знішчыць нашу культуру і памяць», настойваючы на тым, што ўкраінцы і рускія складаюць адзіную нацыю.
Многія дзеячы культуры ва Украіне падкрэсліваюць, што расійская дзяржава актыўна інструменталізуе сваю мастацкую спадчыну падчас канфлікту.
Напрыклад, на білбордах у акупаваным Расіяй Хэрсоне былі выявы Пушкіна з тэкстам, які згадваў пра сувязь расійскага паэта з горадам.
Дзеячы ўкраінскай культуры мовай дэкаланізацыі апісваюць працэс аддзялення сябе ад некалі дамінуючай расійскай культуры. Бо яе прасоўвалі ў той час, калі ўкраінскае мастацкае самавыяўленне падаўлялася, часам гвалтоўна, Расійскай імперыяй, а пазней і Савецкім Саюзам.
Дыскусіі ў брытанскім грамадстве гучаць так: «…мы, як саюзнікі Украіны, выступаем супраць расійскай дзяржавы, а не супраць яе народа або культуры».
«Прэзентацыя вялікіх гістарычных твораў, такіх як «Шчаўкунчык», у выкананні міжнароднага складу танцораў, павінна паслаць моцную заяву пра тое, што Чайкоўскі, які сам паходзіць з украінцаў, і яго творы звяртаюцца да ўсяго чалавецтва ў прамой і моцнай апазіцыі да вузкага і нацыяналістычнага погляду на культуру, якую прадае Крэмль» – заявіў прэс-сакратар Каралеўскага балета ў Лондане.
Ён таксама дадаў, што падчас вайны палітыка кампаніі заключаецца ў тым, што «мы не працуем ні з расійскімі дзяржаўнымі дзеячамі, такімі як Вялікі тэатр, ні з асобамі, якія маюць відавочную сувязь з рэжымам Пуціна ў Крамлі».
Прадстаўнік Англійскага нацыянальнага балета, які таксама ставіць спектакль «Шчаўкунчык» Чайкоўскага на гэтыя Каляды, заявіў, што, хаця кампанія «салідарная з усімі, хто пацярпеў ад уварвання Расіі ва Украіну», іх праграма будзе ісці, як планавалася.
Лонданскі сімфанічны аркестр выконвае ў Германіі праграмы Стравінскага і Рахманінава пад кіраўніцтвам сэра Саймана Рэтла. Выканаўчы дырэктар Кэтрын МакДоўэл заявіла, што яны працягваюць выконваць рускую музыку і працаваць з расійскімі артыстамі, «якія не атаясамліваюць сябе з цяперашнім кіраўніцтвам».
У праграмах Манчэстэрскага аркестра гучаць творы Стравінскага і Шастаковіча. «Хоць мы ненавідзім уварванне Пуціна ва Украіну і не выконваем музыку і не працуем з артыстамі, якія падтрымліваюць гэтую незаконную вайну, мы, як саюзнікі Украіны, выступаем супраць расійскай дзяржавы, а не супраць яе народа або культуры», – сказаў Дэвід Бутчар, кіраўнік аркестра.
Як бачна, большасць брытанскіх музыкаў не лічаць мэтазгодным адмяняць, прыпыняць або самацэнзураваць выдатную расійскую музыку, якая заслугоўвае таго, каб яе выканалі і пачулі. Пры гэтым яны відавочна дыстанцуюцца ад артыстаў, якія падтрымліваюць рэжым Пуціна і вайну Расіі ва Ўкраіне.
Пазіцыя заходніх дзеячаў культуры.
Многія дзеячы культуры саюзных Украіне дзяржаў і народаў напачатку падтрымалі заклікі да байкоту расійскай культуры, якая не змагла супрацьстаяць аўтарытарызму і імперскасці. Але такая радыкальная пазіцыя, як паказала перадкалядная афіша, адназначнай падтрымцы на Захадзе не атрымала.
У калядным сезоне “Шчаўкунчыкі” стануць “зімовай стравай” для гледачоў і будуць выкананы балетнымі трупамі ад Нью-Ёрка да Лондана, а культурныя лідары Вялікабрытаніі перасталі байкатаваць кананічныя расійскія творы.
Toby Melville/Reuters
У Венскай дзяржаўнай оперы ўсе квіткі на класічны балет “Спячая прыгажуня” на музыку Чайкоўскага па лібрэта Марыуса Петыпа ўжо прададзеныя на 21 і 23 снежня, а на 27 снежня “маленькія бясплатныя месцы яшчэ засталіся”, – гаворыцца ў афішы.
Кіраўніцтва Ла Скала не адмяніла пастаноўку Барыса Гадунова з расійскай зоркай Ілдарам Абадакавым, які тры гады таму прапанаваў адкрыць сезон 2022–2023 менавіта гэтай канкрэтнай расейскай операй. У дзень Вялікай прэм’еры 7 снежня тры дзясяткі чалавек зладзілі пікет перад тэатрам. Удзельнікаў акцыі трымалі на другім баку галоўнай плошчы, і палітыка не ўвайшла ў тэатр. Вядучыя дзеячы італьянскай культуры, палітыкі, бізнесмены 13-ць хвілін апладыравалі артыстам.
Байкатаваць расійскую культуру, ці культура вышэй за войны?
У заходнім грамадстве перамагае культура. Дзеячы культуры абвяргаюць словы расійскіх палітыкаў і прапагандыстаў пра тое, што “у сваёй русафобіі Захад пазбавіўся Чайкоўскага”.
А вось само выкананне твораў расійскіх кампазітараў на сцэнах еўрапейскіх тэатраў становіцца падставай для выказвання дзеячамі культуры сваёй пазіцыі асуджэння незаконнага ўварвання Расіі ва Ўкраіну.
Знаходка целаў двух з паловай тысяч мёртвых цюленяў на беразе Каспійскага мора ўсхвалявала эколагаў усяго свету. Выказанае mogilev.media меркаванне пра сувязь трагедыі з пускамі расійскіх ракет знаходзіць усё новыя пацверджанні з розных крыніц.
З вясны ўкраінскія эколагі пачалі паведамляць пра нябачную для мірнага часу колькасць знаходжання целаў чарнаморскіх дэльфінаў. Пра тое, што дзікая прырода Чорнага мора адчувае на сабе жорсткасць вайныmogilev.media са спасылкай на ўкраінскія крыніцы пісалі яшчэ ў чэрвені. Тады былі знойдзены не менш за 3 тысячы памерлых дэльфінаў.
Прычынай смерцяў дэльфінаў лічыліся магутныя выбухі ў моры, якія разбураюць тонкую рэхалакацыйную навігацыйную сістэму жывёл. А «сляпыя» дэльфіны паміралі ад голаду і інфекцыйных захворванняў.
Доктар біялагічных навук, кіраўнік Навукова-даследчага аддзелу прыроднага парка «Тузлоўскія ліманы» Іван Русеў казаў, што паведамленні аб гібелі дэльфінаў паступалі з Балгарыі, Румыніі.
images.unian.net
З-за замоўчвання гэтай праблемы расійскім бокам, які кантралюе ўсё крымскае ўзбярэжжа, факт не выходзіў на першыя старонкі сусветных СМІ. Да таго ж даказаць непасрэдную сувязь узрослай смяротнасці дэльфінаў з баявымі дзеяннямі тады было цяжка.
Пагібель тысяч каспійскіх цюленяў.
Паведамленні пра пагібель двух з паловай тысяч каспійскіх цюленяў выклікала вялікі рэзананс. Прычынай масавай гібелі млекавых расіяне называлі натуральныя прычыны: штормы, газавыя выкіды і г.д.
Але прычынай катастрофы маглі стаць пускі расійскіх ракет з акваторыі Каспійскага мора. Як ужо паведамлялася, кожны пуск ракеты суправаджаецца выкідам вялікага аб’ёму прадуктаў згарання ракетнага паліва, а атрутныя парэшткі могуць уплываць на цюленяў.
Цяпер, як кажуць, пазлы склаліся. У звязку з гібеллю дэльфінаў версія гібелі цюленяў ад расійскіх ракет з магчымай пераходзіць у разрад найбольш верагоднай, бо млекавыя пачалі масава выміраць як у Чорным, так і ў Каспійскім марах менавіта пасля пачатку вайны.
Дзеля разумення сур’ёзнасці праблемы, трэба ўзгадаць, што чалавек таксама адносіцца да млекакормячых – цеплакроўных пазваночных жывёл. Калі атрутныя парэшткі паліва так уплываюць на нашых братоў, то вельмі верагодна, што і для чалавека яны вельмі шкодныя.
Чаму менавіта з мора здзяйсняюцца пускі ракет?
Па інфармацыі генеральнага штабу Расійскай арміі запускі па ўкраінскіх гарадах расійскіх ракет на цвёрдым паліве здзяйсняліся з акваторыі Каспійскага і Чорнага мораў.
Адказ на пытанне пра прычыны выбару такога месца пускаў ракет даў вядомай публіцыстцы Юліі Латынінай украінскі эксперт па ракетах Раман Світан. Аказваецца, расійская армія з-за недахопу новых высокадакладных ракет выкарыстоўвае іх старыя яшчэ савецкія мадыфікацыі, якія павінны былі быць спісаны яшчэ дзесяцігоддзі таму.
З-за састарэласці ракет Х-55 амаль палова іх, па дадзеных разведак заходніх краін, падае ў мора, бо ў іх пасля аддзялення ад самалётаў банальна не спрацоўвае механізм запальвання рухавікоў.
Трапляючы ў мора ракеты забруджваюць яго як сваім палівам, так і выбухаючы пры спрацоўванні механізмаў самаліквідацыі ракет. Магчыма, прычына вымірання цюленяў ва ўранавай процівазе, якая выкарыстоўваецца ў крылатых ракетах.
Менавіта таму расіяне і пускаюць ракеты з далечыні Каспійскага мора, каб састарэлыя ракеты не падалі на расійскія гарады і вёскі. У выніку, удар расійскага ракетнага хламу на сябе прынялі каспійскія цюлені.
На беразе Каспійскага мора знойдзены целы каля двух з паловай тысяч мёртвых цюленяў. Эксперты ўсяго свету спрачаюцца пра прычыны самай маштабнай пагібелі нерпаў за апошнія дзесяць гадоў.
Памеры іх пагібелі ўражваюць. Толькі за апошнія дні на дагестанскім узбярэжжы Каспійскага мора знойдзены некалькі тысяч мёртвых цюленяў (гэтыя жывёлы таксама вядомыя як каспійская нерпа). Загінулі яны недзе два тыдні таму.
Каспійская нерпа з’яўляецца адзіным сысунам Каспійскім моры. Яна сілкуецца пераважна рыбай і не мае натуральных ворагаў. Агульная колькасць папуляцыі каспійскай нерпы складае ад 270 тыс. да 300 тыс. асобін.
Прычыны вымірання
Расійскае рэгіянальнае міністэрства прыроды супакойвае грамадства і паведамляе, што экалагічная трагедыя звязана з натуральнымі фактарамі. Тым не менш, сусветная супольнасць разглядае некалькі версій трагедыі на Каспіі.
Гвалтоўная смерць ад рэшткаў рыбалоўных сетак. Аднак іх парэшткаў на целах нерпаў не выяўлена.
Выкіды прыроднага газу сапраўды маглі стаць прычынай вымірання цюленей. Для басейна Каспійскага мора характэрны розныя нафтавыя і газавыя праявы. Але яны не былі зафіксаваны.
Працяглыя штармы таксама маглі стаць магчымай прычынай гібелі цюленяў. Хаця з іншага боку, штармы для марскіх жывёл – звычайная справа. А неверагодна працяглымі ў апошні месяц яны не былі.
Гіпотэза аб інтаксікацыі нерпаў цяжкімі металамі або пестыцыдамі, калі верыць расійскім крыніцам, нібыта не пацвярждаецца станам унутраных органаў даследаваных цюленяў.
Запускі ракет з акваторыі Каспійскага мора як прычына смерці цюленяў усяляк замоўчваецца ў расійскіх пабліках. А менавіта ракетныя запускі па ўкраінскім энергетычным аб’ектам дзіўным чынам супадаюць з масавай смерцю цюленяў.
Даведка: Кожны пуск ракеты суправаджаецца выкідам вялікага аб’ёму прадуктаў згарання ракетнага паліва, у тым ліку аксідаў азоту і аксідаў вугляроду. Пры пусках цвёрдапаліўных ракет дадаткова ўтвараюцца хлоравадарод, хлор і аксід алюмінію. Падчас працы ракетных рухавікоў у атмасферу могуць пападаць і іншыя небяспечныя рэчывы, уключаючы атамарны вадарод. І ў той час, як прадукты згарання вадкага ракетнага паліва ўтрымліваюць да 95% біялагічна нейтральных кампанентаў, то прадукты згарання цвёрдага паліва нейтральны толькі на 15-25%.
Па інфармацыі генеральнага штабу Расійскай арміі менавіта запускі па ўкраінскіх гарадах расійскіх ракет на цвёрдым паліве здзяйсняліся з акваторыі Каспійскага мора. Гэтыя пускі па часе супадаюць з часам вымірання нерпаў.
Матрона (народны каляндар). «З Матроны становіцца зіма». У Магілёўскай вобласці ў 2022 годзе зіма стала 15 лістапада. А вось самы позні першы снег у вобласці ў ХХ стагодзі выпаў з 21 на 22 лістапада 1963 года.
1605 год. Адбылося заручэнне прыгажуні Марыны Мнішак і Лжэдзмітрыя I.
Марына – дачка шляхетнага ваяводы Юрыя Мнішака, які ў 1611 годзе ўрачыста прадставіў польскаму каралю Жыгімонту III Вазе палоннага рускага цара Васіля Шуйскага.
Быць жонкай невядомага і брыдкага былога халопа прыгажуня Марына пагадзілася з-за жадання стаць рускай царыцай.
Пры змовінах дзяўчыне былі абяцаны, акрамя грошай, гарады Ноўгарад і Пскоў, магчымасць выйсці замуж за іншага ў выпадку няўдачы Ілжэдзмітрыя.
Вяселле з шлюбам і абвяшчэннем Марыны царыцай адбыліся ў маскоўскім Крамлі 18 траўня 1606 гады. Марына Мнішак была каранавана як руская царыца – адзіная жанчына, каранаваная ў Расіі да Кацярыны I.
А 27 траўня Лжэдзмітрый быў зрынуты. Роўна тыдзень панавала ў Маскве новая царыца. Выпадкова ацалела падчас выступлення супраць Лжэдзмітрыя. Пазней была адпраўлена да бацькі.
tunnel.ru
1797 год. Француз Андрэ Жак Гарнерэн здзейсніў першы ў свеце ўдалы скачок з парашутам.
Ён скокнуў з вышыні 1000 м (па іншых дадзеных – 680 м) з паветранага шара над паркам Монсо непадалёк ад Парыжа.
Аўтар шэрагу кніг апавяданняў, п’ес, раманаў, гумарыстычных твораў.
У творах імкнуўся стварыць «тыпы, якія носяць беларускія імёны» і «павінны стаць абагульненымі вобразамі, зразумелымі ўсім нацыянальнасцям».
Перакладчык асобных твораў А. Пушкіна, М. Гогаля, А. Астроўскага і інш. Пэўныя яго творы інсцэнізаваны і экранізаваны, у т.л. фільм «Ноч пры дарозе» (1992). У 1938-1939 гг. знаходзіўся ў турме НКУС.
Беларускі гісторык. Доктар гістарычных навук, прафесар. Загадчык кафедры гісторыі Беларусі Гродненскага дзяржаўнага ўніверсітэта.
Даследчык канфесійнай гісторыі Беларусі канца XVI – 1-й паловы ХІХ стагоддзяў, уніяцкай царквы, Гродзеншчыны.
Аўтар манаграфій «Уніяцкая царква ў этнакультурным развіцці Беларусі (1596-1839)», дапаможніка «Берасцейская царкоўная унія 1596 г. у беларускай гістарыяграфіі», кніг, брашур.
wikimedia.org
1960 год. Выпушчана першая партыя аўтамабіляў ЗАЗ-965 “Запарожац” з канвеера Запарожскага завода “Камунар”.
Адным з узораў для “народнага аўтамабіля” паслужыў бюджэтны італьянскі “FIAT 600”. “Гарбаты” атрымаўся ў цэлым трывалым і эканамічным, валодаў добрай праходнасцю, невялікім па масе.
Гандляваўся першы “Запарожац” за 1200 рублёў, і першая партыя машын у імгненне разышлася. У замежжа аўтамабіль прадававаўся пад брэндам “Yalta”. На гэтай жа базе завод стаў выпускаць і “інвалідкі” са змененымі механізмамі кіравання.
19 верасня 2008 года Запарожскі аўтазавод завяршыў выпуск аўтамабіля ЗАЗ-1103 “Славута” – апошняга нашчадка “гарбатага” ЗАЗ-965 з прычыны экалалагічных патрабаванняў Еўрасаюза.
35-ы прэзідэнт ЗША (1961-1963), першы прэзідэнт ЗША-каталік, першы прэзідэнт, які нарадзіўся ў XX стагоддзі, самы малады прэзідэнт краіны.
Пад час яго прэзідэнтства адбыліся шматлікія падзеі, сярод якіх: Карыбскі крызіс, дагавор аб забароне ядзерных выпрабаванняў, пачатак касмічнай гонкі, будаўніцтва Берлінскай сцяны, рух за грамадзянскія правы, эканамічныя рэформы.
У забойстве падазраваўся 24-гадовы Лі Харві Освальд (1939-1963), былы марскі пяхотнік, які меў кантакты як з правымі, так і з левымі групоўкамі.
Афіцыйная версія злачынства, нібыта здзейсненага Лі Харві Освальдам, забітым праз два дні, у цяперашні час прызнана сумнеўнай.
Лі Харві Освальд жыў у 1959-1962 гадах у Мінску, працаваў на радыётэхнічным заводзе «Гарызонт». Яго куратарам з’яўляўся С.С. Шушкевіч.
tunnel.ru
1988 год. У ЗША упершыню прадэманстраваны стратэгічны бамбавік B-2 “Стэлс” амаль нябачны для радараў.
Пабудаваны кампаніяй Northrop. Шматмэтавы бамбавік, здольны несці ядзерную і звычайную зброю. Зніжэнне яго радыёлакацыйнай прыкметнасці дасягаецца звышплаўным спалучэннем канструктыўных вузлоў пры мінімуме выступаючых элементаў.
Размах крыла – 52,4 м, даўжыня – 21, вышыня – 5,2, максімальная ўзлётная маса – 171 тона. Адлегласць палёту з дазапраўкай – 18 500 км.
Беларускі мастак -жывапісец, педагог. Заслужаны дзеяч мастацтваў. Пісаў карціны ва ўсіх жанрах станковага жывапісу.
Выкладаў у Мінскім мастацкім вучылішчы, настаўнік шматлікіх сучасных мастакоў.
Бацька мастака Сяргея Малішэўскага.
sb.by
2004 год. Пачалася “Аранжавая”, “Помаранчева» рэвалюцыя ва Украіне пад лозунгам “Разам нас багата, Нас не пераадолець!”.
Кампанія агульнанацыяльных пратэстаў, мітынгаў, пікетаў, страйкаў і іншых акцый грамадзянскага непадпарадкавання, арганізаваная і праведзеная прыхільнікамі Віктара Юшчанкі, асноўнага кандыдата ад апазіцыі на прэзідэнцкіх выбарах у лістападзе-снежні 2004 года, пасля абвяшчэння Цэнтральнай выбарчай камісіяй папярэдніх вынікаў, згодна якіх перамог яго супернік — Віктар Януковіч.
Юшчанку падтрымлівалі выбаршчкі заходніх і цэнтральных рэгіёнаў, Януковіча – усход і поўдзень Украіны.
У выніку рэвалюцыі было прызначэнне судом паўтора другога туру прэзідэнцкіх выбараў, праведзена Канстытуцыйная рэформа, якая зменшыла паўнамоцтвы прэзідэнта, знізіла ўзровень значнасці спрэчных прэзідэнцкіх выбараў.
Рэшткі 21 паўстанца знайшлі падчас раскопак на гары Гедзіміна ў Вільні. Сярод ідэнтыфікаваных 20-ці, лідары Кастусь Каліноўскі і Зыгмунт Серакоўскі.
Дзяржаўную камісію ў справе перапахавання ўзначаліў прэм’ер-міністр Літвы Саўлюс Сквярняліс. Афіцыйны беларускі бок асаблівай зацікаўленасці не праявіў. Беларуская грамадскасць дамаглася таго, каб на кожным надмагіллі апроч надпісаў па-літоўску і па-польску была і беларуская мова.
Цырымонія развітання праходзіла ў Кафедральным саборы Св. Станіслава і Св. Уладзіслава. На плошчы перад саборам сабраліся сотні людзей, сярод якіх пераважалі беларусы, якія трымалі бела-чырвона-белыя сцягі, партрэты Каліноўскага.
На цырымоніі прысутнічалі прэзідэнты Літвы, Польшчы, былыя літоўскія кіраўнікі, прадстаўнікі Украіны, Латвіі. Афіцыйную дэлегацыю Беларусі прадстаўляў віцэ-прэм’ер І. Петрышэнка. Міністэрства абароны Беларусі ідэю далучыцца да ўрачыстасці праігнаравала. Прысутнічалі таксама кіраўнікі Рады БНР на чале са старшынёй Рады БНР Івонкай Сурвілай, вядомыя беларускія літаратары, мастакі, спявакі, грамадскія дзеячы, палітыкі С. Шушкевіч, А. Бяляцкі і іншыя.
Пасля імшы, ускладання кветак, прамоў, працэсія рушыла да могілак Росы. Вайскоўцы Літвы і Польшчы ў парадных мундзірах выстраіліся ў ганаровы эскорт. Наперадзе рушылі барабаншчыкі і святары. За імі – вышэйшыя асобы, потым – калона пад нацыянальнымі сімваламі сваіх краін.
Пасля пахавання паўстанцаў, прагрымеў памятны салют з усіх відаў зброі.
У Пентагоне расследуюць заявы пра падзенне двух расійскіх ракет на тэрыторыі члена НАТА – Польшчы, аб гэтым піша Reuters.
“Мы ведаем аб паведамленнях у прэсе, у якіх сцвярджаецца, што дзве расійскія ракеты ўразілі месца ў раёне мяжы Польшчы з Украінай” – сказаў спікер Пентагона Пэт Райдэр.
“Цяпер у нас няма інфармацыі, каб пацвердзіць, што быў ракетны ўдар” – сказаў Райдэр журналістам, дадаўшы, што Пентагон “дадаткова вывучае гэтае пытанне”.
Як вядома, у другой палове дня 15 лістапада Расія нанесла масіраваны ракетны ўдар па тэрыторыі Украіны. Паведамлялася, што дзве ракеты ўпалі на тэрыторыі Польшчы і патрапілі ў зернесушылкі. Вядома пра гібель двух чалавек. На месца здарэння прыбылі прадстаўнікі паліцыі, пракуратуры і вайскоўцы.
Выбух у Польшчы наўрад ці выкліча эскалацыю, але рызыкі сутыкнення НАТА і Расіі рэальныя – піша Guardian.
Урад Польшчы заявіў, што ўсё яшчэ расследуе, чые ракеты ўпалі на яго тэрыторыю, а офіс прэзідэнта Анджэя Дуды паведаміў, што разглядае магчымасць прымянення артыкула 4 дамовы НАТА, які дазваляе любому члену склікаць тэрміновыя кансультацыі ў Паўночнаатлантычнай радзе.
Варшава не згадала артыкул 5 дагавора, які абвяшчае, што ўзброены напад на аднаго члена з’яўляецца нападам на ўсіх, і які быў бы найбольш верагодным механізмам эскалацыі да вайны паміж NATO і Расеяй.
Артыкул 5 не можа быць прыменены толькі адной краінай-членам, заявіў былы амбасадар ЗША ў НАТА Іва Даалдэр, дадаўшы, што гэта «патрабуе кансенсусу НАТА». Адзіны раз, калі гэта было задзейнічана саюзнікамі па НАТА, гэта было пасля тэрактаў 11 верасня і прывяло да таго, што саюзнікі забяспечылі паветранае радыёлакацыйнае патруляванне ЗША і ўзмацнілі ваенна-марское патруляванне ў Міжземным моры.
Распрацоўшчык папулярнага дадатка ў сегменце жаночага здароўя Flo заявіўпра ліквідацыю бізнэсу ў Беларусі.
Рашэнне аб закрыцці прадстаўніцтва было прынята ў канцы верасня, хаця чуткі пра гэта распаўсюджваліся яшчэ вясной 2022 года. Кампанія не жадае мець справу з саўдзельнікамі краіны-агрэсара.
У сакавіку, пасля пачатку поўнамаштабнага ўварвання Расіі ва Украіну, у ТАА “Фло Хелс Бел” змяніўся ўладальнік – усе акцыі падраздзялення перайшлі ад амерыканскай Flo Health Inc да фізічнай асобы. У той жа час, у самой кампаніі інфармацыю аб выхадзе з Беларусі ніяк не каментавалі.
Увесну гэтага года супрацоўнікаў Flo ў Беларусі папрасілі вырашыць пытанне ўласнай рэлакацыі з лімітавым тэрмінам да 14 сакавіка. Тым, хто працягваў заставацца ў Беларусі, кампанія адключыла доступ да карпаратыўных рэсурсаў.
Адзначым, што на сайце Flo ўжо даўно няма згадак пра офіс у Мінску, а таксама не публікуюцца вакансіі з прапановамі працы ў Беларусі.
Разам з тым, кампанія за апошнія некалькі месяцаў актыўна пашырае каманду ў суседняй Літве. За чэрвень – верасень бягучага года штат літоўскага офіса вырас удвая, да 245 чалавек.
Што вядома пра Flo Health
Кампанія з беларускімі каранямі, якая займаецца папулярным дадаткам у сегменце жаночага здароўя. Штаб-кватэра размяшчаецца ў Лондане, а прадстаўніцтвы знаходзяцца таксама ў Нідэрландах і ЗША. У той жа час, у Вільнюсе размяшчаецца офіс распрацоўкі Flo.
Дададзім, што на канец 2021 года кампанія налічвала 400 супрацоўнікаў, каля 200 з якіх тады яшчэ працавалі ў офісе распрацоўкі ў Мінску.
Увосень 2021 года Flo ацэньвалі ў 800 мільёнаў даляраў, і аналітыкі прагназавалі кампаніі статут адзінарога на рынках ўжо ў найблізкай будучыні.
Характэрна, што дадатак Flo тры гады запар з’яўляецца самым папулярным у катэгорыі Health&Fintess у AppStore. Па дадзеных кампаніі, у яе прадукта ўжо больш за 250 мільёнаў унікальных карыстальнікаў у свеце.
tunnel.ru
tunnel.ru
