Падмікольскі парк у Магілёве – якія экалагічныя праблемы былі названыя, і як іх праігнаравалі

У Магілёўскім гарвыканкаме завяршылася грамадскае абмеркаванне праблемы ўздзеяння работ па будаўніцтве дарожна-транспартнай інфраструктуры ў парку Падміколле на навакольнае асяроддзе. Апублікаваны на сайце гарвыканкама пратакол абмеркавання паказвае, што эколагі звярнулі ўвагу на шэраг асаблівасцяў развіцця гэтай паркавай зоны, якія спрыяльнымі для захавання прыроднага свету ніяк не назавеш.

Так, удзельніца абмеркавання Валерыя Яфрэмава звярнула ўвагу, што праект будаўніцтва дарожнай інфраструктуры ў парку прадугледжвае:

  • выдаленне аб’ектаў расліннага свету;
  • вырубку дрэваў.

Таксама падчас падрыхтоўкі да арганізацыі будаўнічых прац было праігнаравана тое, як гэтыя працы паўплываюць на жывёльны свет і якім будзе шумавое ўздзеянне ад дарожна-транспартнай інфраструктуры.

Пасля парушэння прыродных экасістэм

Цяпер зробім невялікае адступленне, для таго, каб пагрузіцца ў кантэкст праблемы. Справа ў тым, што ўжо шмат гадоў магілёўскія эколагі звяртаюць увагу, што арганізацыя парка ў Падміколлі ідзе парадаксальным для паркавага будаўніцтва чынам. Раней зялёная зона ў Падміколлі з’яўлялася натуральным прыродным калідорам, які ішоў фактычна праз увесь горад па беразе Дняпра, злучаючы зоны дзікай прыроды на поўнач і поўдзень ад Магілёва. Будаўніцтва ж парка, замест захавання гэтага некранутага ўчастка, арганізаванае так, каб яго цалкам перарэзаць. 

Паглядзіце, як пра гэта прама гаворыцца ў адказе прадстаўнікоў Магілёўскага гарвыканкама падчас грамадскага абмеркавання: “Сообщества почвенных беспозвоночных, мелких земноводных, сформированные после нарушения природных экосистем, являются вторичными… [вследствие чего] расчет компенсации для данной территории нецелесообразен”.

вырубают деревья

Такім чынам, атрымліваецца, што будуючы парк у Падміколлі, арганізатары спачатку самі ж парушылі прыродныя экасістэмы, а потым самі ж заяўляюць, што раз уж так атрымалася, то і жывёльны свет тут ужо другасны, і на яго можна напляваць.

Будаўніцтва парка метадам вырубкі дрэваў

Другая парадаксальная рэч падчас будаўніцтва парка ў Падміколлі – знішчэнне старых дрэў, асабліва рэдкіх парод. Звычайна парк – гэта дрэвы. У нас жа, атрымліваецца, што парк – гэта лесвіца і дарожкі.

Пра тое, што ў парку паміраюць старыя вязы, mogilev.media пісалі яшчэ два гады таму. Зараз жа праект стварэння ў Падміколлі новай дарожна-транспартнай інфраструктуры наўпрост прадугледжвае “значнае выдаленне аб’ектаў расліннага свету, у тым ліку вырубку дрэваў”.

Наўзамен старым вязам у Паміколлі стараюцца пасадзіць сотні маладых дрэўцаў, але калі яны вырастуць? І ці вырастуць? Ці не атрымаецца ў нас яшчэ адзін такі ж самы лысы парк, як той, што каля Святога возера? 

Такім чынам, пакуль што ў Магілёве галоўны парк горада, у які ўлады ўжо амаль дзесяць гадоў укідваюць каласальныя сродкі – гэта бетонныя дарожкі, вінегрэт з розных аматарскіх скульптурных кампазіцый і вулічных трэнажораў. Ну і лесвіца, якая нікуды асабліва і не вядзе, а існуе як быццам бы проста сама па сабе.

Фота: mogilev.media

У Магілёве пройдзе забег па лесвіцы ў Падміколлі – у баявой вопратцы і ў апаратах па 18 кілаграмаў

Магілёўскі гарадскі аддзел МНС абвясціў турнір “Падмікольскі каскад” з забегам для ўсіх ахвотных у баявой вопратцы.

Спаборніцтвы пройдуць 31 траўня ў 9.00. У забегу прымуць удзел некалькі груп спартсменаў. Першыя дзве групы складуць супрацоўнікі МНС, мужчыны. У трэцяй групе змогуць спаборнічаць усе жыхары Магілёва старэйшыя за 18 гадоў, таксама мужчыны. Жанчыны – як супрацоўніцы МНС, так і грамадзянскія асобы, змогуць прыняць удзел у чацвёртым забегу.

Спартсмены будуць спаборнічаць у хуткасным пад’ёме на лесвіцу Падмікольскага парка. Усе ўдзельнікі-мужчыны пойдуць на забег у баявой вопратцы ратавальніка і ў апаратах на сціснутым паветры, вага якога 18 кілаграмаў. Жанчыны будуць бегаць без апаратаў, але ў баявой вопратцы. Перад пачаткам спаборніцтваў усе спартсмены пройдуць медыцынскае асведчанне.

Фота: mogilev.media

Дзень у гісторыі. 5 студзеня. Нарадзіліся Еўфрасіння Полацкая, акадэмік Аляксандр Вайтовіч, жывапісец Ігар Бархаткоў. Пачалося будаўніцтва маста “Залатыя вароты”

Дзень работнікаў сацыяльнай абароны Беларусі. 

Гэта свята непасрэдна датычыцца больш як 35 тысяч чалавек, якія працуюць у органах па працы, занятасці і сацыяльнай абароне, а таксама, і іх падапечных. А гэта – ні многа ні мала – больш за 1,8 мільёнаў людзей, якія стаяць на ўліку ў тэрытарыяльных цэнтрах сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва.

Найбольш запатрабаванай на сёння формай сацыяльнага абслугоўвання пажылых і інвалідаў з’яўляецца дапамога на даму. Яе атрымліваюць каля 90 тысяч непрацаздольных жыхароў краіны.

1104 год. Нарадзілася Еўфрасіння Полацкая (Прадслава). 

Святая ў праваслаўных і грэка-каталікоў, апякунка Беларусі. 

Полацкая князёўна і ігумення, першая ў Цэнтральна-Усходняй Еўропе падарожніца, паломніца. 

У 1167 годзе ішла ў паломніцтва па Дняпры, праз Оршу, праз месца, дзе зараз стаіць Магілёў, магла прыпыняцца там, дзе зараз месціцца Паднікольскі манастыр. 

У 1187 г. яе мошчы былі перанесены з Ерусаліма ў Кіева-Пячорскую лаўру. 

У 1910 годзе пры вяртанні машчэй з Кіева ў Полацк, рака з парэшткамі святой стаяла тры дні ў Іосіфаўскім саборы ў Магілёве.

1875 год. Памёр Адам Завадскі

Віленскі друкар і выдавец.

Пасля бацькі Юзафа Завадскага ўзначаліў выдавецтва Завадскага. Яго жонка – Вінцэнціна Завадская – аўтар папулярнай кулінарнай кнігі «Літоўская кухарка» (Вільня, 1854).

Супрацоўнічаў з многімі пісьменнікамі, у тым ліку з В. Дунінам-Марцінкевічам, у 1846 годзе выйшла яго першая кніга «Сялянка». Перапісваўся з М. Асорыя-Цяплінскім наконт выдання «Snopka Nadniemeńskiego» і збору яго твораў.

1891 год. Нарадзіўся Адам Пучкар-Хмялеўскі. 

Рымска-каталіцкі святар, грамадскі і культурны дзеяч.

Вучыўся ў Магілёўскай духоўнай каталіцкай семінарыі ў Пецярбургу, дзе далучыўся да беларускага нацыянальнага руху. Святар з 1916 года, служыў у Бабруйску, Іркуцку, мінскіх касцёле Святых Сымона і Алены, кафедральным касцёле, у парафіях Койданава, Заслаўя, Воўчкавіч.

У 1926 годзе на з’ездзе каталіцкіх святароў Мінскай губерні выступіў з прапановай утварэння каталіцкай дыяцэзіі на чале з беларускім біскупам, падпарадкаваным непасрэдна Ватыкану, а не польскай іерархіі. 

Арыштоўваўся ЧК у 1920, ДПУ БССР у 1933 годзе. Разам з іншымі святарамі асуджаны і сасланы ў лагеры.  

Загінуў 1 верасня 1938 года.

1907 год. У в. Радучы Чавускага раёна нарадзіўся Кастусь Губарэвіч.  

Беларускі драматург. Заслужаны дзеяч мастацтваў.

Настаўнічаў, працаваў у газетах «Палеская праўда», «Літаратура і мастацтва»,  на Белдзяржкіно, «Беларусьфільме», Беларускім радыё, у Міністэрстве культуры.

Аўтар вершаў, апавяданняў, зборнікаў апавяданняў, драм, лірычных камедый, шэрагу гісторыка-рэвалюцыйных і ваенна-патрыятычных п’ес, у тым ліку «Цытадэль славы» (пастаноўка 1949; пад назвай «Брэсцкая крэпасць», 1953), «Простая дзяўчына», «На крутым павароце», «Брэсцкі мір», «Партызанская зона». Выступаў як кінадраматург: сцэнарыі фільмаў «Баям насустрач», «Дзяўчынка шукае бацьку», «Паланэз Агінскага» і іншых.

Памёр 3 ліпеня 1987 года.

 

1931 год. Нарадзіўся Уладзімір Піліповіч. 

Беларускі вучоны ў галіне лазернай фізікі і аптычнай апрацоўкі інфармацыі. Доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар, акадэмік. Заслужаны дзеяч навукі. Лаўрэат Дзяржаўных прэмій СССР і Беларусі.

Працаваў у Інстытуце фізікі АН БССР, загадчыкам Лабараторыі электронікі дырэктарам Інстытута электронікі Акадэміі навук.

Вынікі яго даследаванняў і распрацовак адлюстраваны больш чым у 400 навуковых працах, у тым ліку ў 3 манаграфіях. У галіне лазернай фізікі і аптычнай апрацоўкі інфармацыі створана прызнаная навуковая школа, сярод яго вучняў 3 дактары і 32 кандыдаты навук.

Памёр 2 красавіка 2018 года.

1933 года. У Сан-Францыска пачалося будаўніцтва аднаго з самых вядомых у свеце мастоў – “Залатая Брама”, “Залатыя Вароты” (Golden Gate Bridge). Вісячы мост праз праліў Залатыя Вароты. 

Ён злучае горад Сан-Францыска на поўначы паўвострава Сан-Францыска і паўднёвую частку акругі Марын, побач з прадмесцем Саўсаліта. Быў самым вялікім вісячым мостам у свеце з моманту адкрыцця ў 1937 і да 1964 года. 

Даўжыня моста – 1970 метраў, даўжыня асноўнага пралёта – 1280, вышыня апор – 230 метраў над вадой. Ад праезжай часткі да паверхні вады – 67 метраў.

1938 год. Нарадзіўся Аляксандр Вайтовіч. 

Беларускі акадэмік, фізік і палітык. Доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар, акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, Еўрапейскай акадэміі навук, мастацтваў і славеснасці.

Працаваў у Інстытуце фізікі АН БССР, дырэктарам Інстытута малекулярнай і атамнай фізікі НАН Беларусі, прэзідэнтам Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1997-2000), Старшынёй Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу (2000-2003), загадчыкам лабараторыі Інстытута фізікі імя Б. Сцяпанава акадэміі навук.

Аўтар прац па лазернай фізіцы і оптыцы, дынаміцы нелінейных сістэм, фізіцы нанапамерных структур.

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі за цыкл работ «З’явы анізатрапіі ў лазерах і прынцыпы палярызацыйна лазернай спектраскапіі», Прэмія НАН Беларусі і Сібірскага аддзялення РАН імя В. Капцюга за цыкл работ «Лазерная спектраскапія высокага дазволу і яе фундаментальныя прыкладанні».

Аўтар каля 250 навуковых прац, у тым ліку 2 манаграфій, даведніка, 25 вынаходніцтваў.

1958 год. Нарадзіўся Ігар Бархаткоў. 

Беларускі мастак-жывапісец, калекцыянер. Яго бацька Антон Бархаткоў – славуты мастак, старэйшы брат Вітольд, хроснік акадэміка жывапісу Бялыніцкага-Бірулі, жонка Алена – мастачка.

Мастакі Бархатковы выстаўляюцца ў знакамітых галерэях па ўсім свеце, але жывуць у вёсцы пад Мінскам.

Скончыў Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут, вучыўся ў П. Крохалева і М. Данцыга. Вучыўся ў творчых майстэрнях Акадэміі мастацтваў СССР у г. Мінску ў славутага М. Савіцкага.

Работы мастака знаходзяцца ў прыватных калекцыях у краінах СНД і за мяжой.

Мастакі Ігар І Алена Бархатковы

1984 год. У Мінску заснаваны музей «Дом Ваньковічаў». 

Адкрыты ў 2000 годзе да 200-годдзя з дня нараджэння мастака Валенція Ваньковіча (1800—1842) як філіял Нацыянальнага мастацкага музея – музей «Дом Ваньковічаў. Культура і мастацтва першай паловы XIX стагоддзя». Помнік палацава-сядзібнай архітэктуры, былы дом прадстаўнікоў беларускага шляхецкага роду Ваньковічаў.

У флігелі ўпраўляючага знаходзіцца офіс турыстычнай фірмы. У двары сядзібы ўстаноўлены помнік В. Ваньковічу. У сядзібным комплексе адрэстаўраваны гаспадарчы корпус, у якім спачатку знаходзіліся стайні і карэтная, а цяпер рэстаран «Грай», сядзібны дом, дзве афіцыны, гаспадарчыя пабудовы, фруктовы сад.

У мемарыяльных залах музея экспануюцца дакументы пра Валенція Ваньковіча і яго род, фотаздымкі і каляровыя рэпрадукцыі партрэтаў яго пэндзля, жывапісныя копіі, сапраўдныя жывапісныя творы іншых мастакоў першай паловы XIX стагоддзя, сучаснікаў Ваньковіча.

У астатніх пакоях дэманструюцца сядзібныя партрэты, прадметы ўбрання, мэбля XVIII-XIX стагоддзяў, партрэтная галерэя.

Дзень у гісторыі. 23 кастрычніка. Міжнародны дзень ірбіса. Дзень нараджэння Арцёма Вярыга-Дарэўскага, Адама Плуга, Цішкі Гартнага. Антысавецкае паўстанне ў Будапешце

Міжнародны дзень снежнага барса (з 2013).

Ад 4000 да 7000 асобін ірбісаў жывуць у 20 краінах – на цяжкадаступных горных вяршынях Цэнтральнай Азіі.

Цікавыя факты. У адрозненне ад вялікіх котак, снежны барс умее варкатаць і не ўмее рыкаць.

Аддае перавагу паляваць на здабычу буйней сябе ці якая адпавядае яго памерам.

Родзіч тыгра. Даганяючы сваю здабычу, можа здзейсніць скачок да 6 м у даўжыню.

Адзіная котка, якая жыве ў суровых умовах высакагор’я.

Снежныя барсы ніколі не нападаюць на чалавека.

1816 год. Нарадзіўся Арцём Вярыга-Дарэўскі. 

Беларускі пісьменнік і даследчык фальклору, адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры.

У 1861-1862 гадах браў удзел у патрыятычных дэманстрацыях у Віцебску, у 1863 адзін з кіраўнікоў узброенага выступлення на Віцебшчыне.

Арыштаваны ў траўні 1863 года. Сасланы ва Усходнюю Сібір, дзе і памёр у 1884 годзе.

На Віцебшчыне арганізоўваў народныя школы, тэатр, бібліятэкі і чытальні, віцебскую публічную бібліятэку. Збіраў беларускі фальклор.

Аўтар паэм, гутарак і драматычных твораў, драм, камедый, магчымы аўтар паэмы «Тарас на Парнасе».

Першым пераклаў на беларускую мову паэму А. Міцкевіча «Канрад Валенрод».

1823 год. Нарадзіўся Адам Плуг.

Беларускі пісьменнік і журналіст.

За ўдзел у антыўрадавых маніфестацыях быў зняволены (1864-1866).

Працаваў у выданнях «Kłosy», «Wędrowiec», «Kurier Warszawski», галоўным рэдактарам «Вялікай усеагульнай ілюстраванай энцыклапедыі». Аўтар шматлікіх матэрыялаў пра Беларусь.

Пісаў на беларускай мове апавяданні, легенды, вершы. Аўтар прац пра У. Сыракомлю, С. Манюшку, В. Дуніна-Марцінкевіча, з якімі сябраваў.

Перакладчык на польскую мову твораў В. Дуніна-Марцінкевіча, Г. Гейнэ, В. Гюго, А. Пушкіна, У. Шэкспіра.

1887 год. нарадзіўся Цішка Гартны (Зміцер Жылуновіч). 

Беларускі пісьменнік, грамадскі і дзяржаўны дзеяч. Акадэмік АН БССР. Першы кіраўнік БССР.

Сакратар Беларускага нацыянальнага камісарыята, рэдактар першай беларускай бальшавіцкай газеты «Дзянніца».

Аўтар маніфеста аб утварэнні Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь, з 1 студзеня 1919 па 3 лютага 1919 старшыня яе Часовага ўрада.

Узначальваў Дзяржвыдавецтва БССР і Цэнтральны архіў БССР, працаваў намеснікам наркама асветы і старшынёй Галоўмастацтва БССР, з’яўляўся членам Інбелкульта, першым рэдактарам часопіса «Полымя».

Выключаны з ВКП(б) у студзені 1931 года, арыштаваны ў 1936 годзе.

7 красавіка 1937 года змешчаны ў Магілёўскую псіхіятрычную лячэбніцу, дзе і загінуў. Пахаваны на ўскраіне Пячэрскага парку ў Магілёве.

Цішка Гартны мог стаць першым Народным паэтам Беларусі: у 1923 годзе пленум ЦК КП(б)Б пастанавіў надаць яму такое званне, але з невядомых прычын пастанова не была выканана.

У памяць дзеяча ўсталяваны помнік у Капылі, названы вуліцы ў Мінску, Капылі.

wikimedia.org

 1937 год. Памёр Уладзімір Крыловіч. 

Беларускі акцёр, адзін з заснавальнікаў беларускага савецкага тэатра. Заслужаны артыст БССР.

Удзельнік аматарскіх спектакляў, з 1921 года працаваў у купалаўскім тэатры. Іграў ролі ў творах беларускай і рускай савецкай драматургіі.

Сярод лепшых роляў: Крыніцкі («Паўлінка» Я. Купалы), Машэка, Кастусь Каліноўскі («Машэка», «Кастусь Каліноўскі» Е. Міровіча).

Здымаўся ў кіно, у тым ліку ў фільме “Двойчы народжаны”  (1934).

wikimedia.org

 1940 год. Нарадзіўся Пеле (Э́дсан Арантыс ду Насіменту). Бразільскі футбаліст.  

Нападнік. Найлепшы футбаліст XX стагоддзя. Найлепшы спартсмен свету (1970), найлепшы футбаліст чэмпіянатаў свету (1958, 1970), найлепшы паўднёваамерыканскі футбаліст (1960, 1964, 1965, 1970).

Чэмпіён свету 1958, 1962, 1970 гадоў. 

У 1995-1999 гадах міністр спорту Бразіліі.

wikimedia.org

1941 год. Загінуў у ГУЛАГу ўраджэнец в. Мхінічы Краснапольскага раёна Васіль Шашалевіч. 

Беларускі драматург, празаік, паэт.

Выкладаў рускую мову і літаратуру ў школах Краснаполля (1919-1924), Мінска, працаваў сцэнарыстам на кінафабрыцы ў Ленінградзе.

Разам з братам і сёстрамі ў Краснаполлі стварыў народны тэатр, хор і аркестр народных інструментаў. Разам яны збіралі фальклор і ўключалі найлепшыя ўзоры ў свае канцэрты.

Аўтар вершаў, апавяданняў, п’ес, якія ставіліся на тэатральных сцэнах у Маскве і Мінску. 

Перакладаў на беларускую мову драматычныя творы А. Чэхава, раманы І. Тургенева.

Арыштоўваўся ДПУ ў ліпені 1930, кастрычніку 1936 года. У 1937 годзе прыгавораны да 10 гадоў лагераў. Адбываў пакаранне ў Магілёве, Прымор’і.

У ГУЛАГу, на лесапавале, на Васіля наўмысна спусцілі бярозу, якая прыціснула яго да вогнішча. Засталіся звесткі, што ў пісьменніка выцеклі вочы.

Памёр у санітарнай частцы. Месца пахавання невядомае.

wikimedia.org

 1956 год. Супраць урада краіны і савецкага кантролю над краінай пачалося паўстанне ў сталіцы Венгрыі Будапешце

Пачаліся хваляванні насельніцтва, незадаволенага палітычнымі рэпрэсіямі і неэфектыўнай эканамічнай палітыкай венгерскага кіраўніцтва. 

У выніку з ініцыятывы студэнтаў Будапешцкага політэхнічнага інстытута ў сталіцы была арганізавана масавая дэманстрацыя, да якой далучылася звыш 200 тысяч чалавек. 

Людзі патрабавалі вываду савецкіх войскаў з краіны, увядзення афіцыйнага пражытачнага мінімуму для працоўных, дэмакратычнай працэдуры выбараў і дазволу шматпартыйнасці. 

Дэманстранты разбурылі помнік Сталіну ў цэнтры сталіцы. 

Хваляванні распаўсюдзіліся па ўсёй краіне. 25 кастрычніка 1956 года стаў у Венгрыі “крывавым чацвяргом”. У гэты дзень натоўп лінчаваў супрацоўнікаў венгерскай дзяржбяспекі, партыйных функцыянераў. Загінулі і выпадковыя людзі.

kor.ill.in.ua

 1968 год. У Магілёве нарадзілася Іна Афанасьева. 

Беларуская эстрадная спявачка, тэлевядучая.

Выхаванка дзіцячага эстраднага калектыва «Вясёлка» Магілёўскага палаца піянераў, Магілёўскага вучылішча культуры. З 1988 года працавала ў Дзяржаўным канцэртным аркестры Беларусі.

Сольную кар’еру пачала ў 1994 годзе. У 2000 годзе ўзначаліла ўласны творчы калектыў.

Шэраг песень запісаны ў дуэце з Валерыем Дайнекам, Дзмітрыем Смольскім.

2000 год. Знойдзены музей старажытных музычных інструментаў.

Кітайскія археолагі знайшлі музей музычных інструментаў, створаных 2 тысячы гадоў таму, у эпоху дынастыі Хань. Амаль усе 150 экспанатаў былі ў добрым стане.

2022 год. Адкрыццё XXVII Міжнароднага фестываля “Званы Сафіі” у Сафійскім саборы Полацка. 

Будзе працаваць з 23 кастрычніка па 27 лістапада. 

Жыхары і госці горада змогуць атрымаць асалоду ад голасу полацкага аргана ў сугуччы з вакалам, флейтай, аркестрам. Аматарам арганнага мастацтва арганізатары абяцаюць 6  незабыўных канцэртаў, дзе выступяць выдатныя выканаўцы. 

gorod214.by

 2022 год. Асвячэнне храма Покрыва Божай Маці ў магілёўскім парку ў Падміколлі. Узноўлены на яго гістарычным месцы.

sobory.ru, Фота 1916 года

Дзень у гісторыі. 11 кастрычніка. Міжнародны дзень дзяўчынак. Адкрыццё “Скансена”, універсітэта Стэфана Баторыя. Прыняцце Канстытуцыі БНР

Міжнародны дзень дзяўчынак (International Day of the Girl Child, з 2011 года). Абвешчаны Генеральнай Асамблеяй ААН у знак прызнання правоў дзяўчынак.

Ва ўсім свеце амаль кожная чацвёртая дзяўчынка ва ўзросце 15-19 гадоў не мае адукацыі, прафесійнай падрыхтоўкі ці працы. Для параўнання, сярод хлопчыкаў такая сітуацыя назіраецца ў адным з дзесяці выпадкаў.

У 2021 годзе каля 435 мільёнаў жанчын і дзяўчынак жылі менш чым на 2 даляра ў дзень. З іх 47 мільёнаў апынуліся ў галечы ў выніку COVID-19.

Кожная трэцяя жанчына ў свеце падвяргалася фізічнаму або сэксуальнаму гвалту. Па некаторых дадзеных, у выніку ўспышкі COVID-19 рэзка выраслі выпадкі гвалту ў дачыненні да жанчын і дзяўчынак, і асабліва хатні гвалт.

Каля 60% краін па-ранейшаму дыскрымінуюць правы дачок на атрыманне ў спадчыну зямлі і іншых актываў як па законе, так і на практыцы.

1424 год. Пры аблозе Пршыбіслава ў Чэхіі ад чумы памёр Ян Жыжка. 

Кіраўнік гусітаў, выдатны чэшскі палкаводзец. Нацыянальны герой Чэхіі. 

Не пацярпеў ніводнай паразы. 

У 1410 годзе ў складзе чэшскіх добраахвотнікаў ваяваў пад сцягамі Ягайлы і Вітаўта супраць Тэўтонскага ордэна, удзельнік Грунвальдскай бітвы.

На чале 4 тысяч табарытаў Жыжка ў ліпені 1420 года на гары Віткоў пад Прагай разбіў 30-тысячнае войска крыжакоў, у лістападзе разбіў імператарскія войскі Жыгімонта пры Панкрацэ і авалодаў крэпасцю Вышаград.

Страціўшы пры аблозе замка Рабі сваё другое вока, сляпы Жыжка працягваў кіраваць войскамі.

У 1623 годзе паводле загаду імператара магіла Жыжкі ў Чаславе была разбураная, а рэшткі яго выкінутыя.

1760 год. Памёр Міхал Антоні Сапега. 

Дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Падканцлер вялікі літоўскі. Адзін з найбольш заможных магнатаў ВКЛ. 

На Магілёўшчыне валодаў Старым і Новым Быхавам, Баркалабавам, Дабоснай. Быў старостам амсціслаўскім (з 1757).

Працаваў у камісіі па павелічэнні войска. Адзін з ініцыятараў аднаўленьня павятовых попісаў і Генеральнага з’езда ВКЛ.

1783 год. У рускім Пецярбурзе Кацярынай II заснавана Расійская акадэмія

Прэзідэнтам (дырэктарам) акадэміі была прызначана Кацярына Дашкава. Дашкава валодала маёнткам Круглае (зараз – цэнтр раёна Магілёўскай вобласці). 

Кацярына Дашкава мае пэўныя адносіны да ўвядзення ў Расіі літары “ё” (мілагучнае ёканне яна пачула ў беларускім маёнтку, прычым асабліва спадабалася, што ёсць словы лёс і лес). 

Не мае ніякіх адносін да назвы вёскі Дашкаўка пад Магілёвам.

1891 год. У цэнтры Стакгольма адчынены першы ў свеце этнаграфічны музей пад адкрытым небам «Скансен». 

У ім сабраны дамы і пабудовы з розных рэгіёнаў краіны: кузні, майстэрні, млыны. 

Зараз у Скансене прадстаўлены больш за 150 дамоў, сядзіб XVIII – XX стагоддзяў з захаваным убраннем. 

Наглядчыкі дамоў, якія апрануты ў касцюмы адпаведнай эпохі, могуць правесці наведвальнікаў па пакоях і расказаць пра экспанаты.

У сувязі з вялікай папулярнасцю назва «Скансен» стала намінальнай для абазначэння музеяў такога роду. 

Можна пачуць пра беларускія скансены –  Музей народнай архітэктуры  – агрсядзіба «Ганка» і Музей народнай архітэктуры і побыту паміж вёскамі Строчыцы і Азярцо пад Мінскам.

Магілёўскаму парку “Падміколле” безумоўна бракуе свайго скансена.

1913 год. Нарадзілася Эдзі Агняцвет (Эдзіт Каган). 

Беларуская паэтэса, перакладчыца. Пісала пераважна для дзяцей.

Выдала 26 кніг паэзіі, шэраг паэм, лібрэта, кнігу для чытання ў 4 класе «Роднае слова». Перакладала на беларускую мову творы рускіх, украінскіх, французскіх і іншых класікаў. 

Узнагароджана міжнародным Ганаровым дыпломам імя Х. Андэрсена.

Пемерла ў 2000 годзе.

1918 год. Рада БНР зацвердзіла часовую Канстытуцыю і перайменавала Народны сакратарыят у Раду Народных Міністраў Беларускай Народай Рэспублікі. 

Раду ачоліў Антон Луцкевіч.

1919 год. У Вільні адкрыўся Універсітэт Стэфана Баторыя. 

На месцы былога імператарскага Віленскага ўніверсітэта. Мовай выкладання была выключна польская.

У 1939 года пераўтвораны ў Вільнюскі ўніверсітэт.

Універсітэт  – спадкаемца Віленскага езуіцага калегіума (1570-1578), Віленскай акадэміі (1578-1781, адчынена па прывілею Стэфана Баторыя), Галоўнай школы Вялікага княства Літоўскага, Галоўнай віленскай школы, Імператарскага Віленскага ўніверсітэта (1803-1832).

1922 год. Распачала працу Дзяржаўная калегія БНР

Орган выканаўчай ўлады Беларускай Народнай Рэспублікі.

Дзейнічала з 11 кастрычніка 1922 да 20 красавіка 1923 года ў Коўне. У склад калегіі ўваходзілі Самуіл Жытлоўскі, Лявон Заяц, Пётра Крачэўскі (старшыня), Вацлаў Ластоўскі, Аляксандар Цвікевіч.

На ФОТА першы прэзідэнт БНР Пётр Крачэўскі

1934 год. Нарадзіўся Язэп Крупскі. 

Беларускі мастак. Працаваў у станковым жывапісе і манумэнтальна-дэкаратыўным мастацтве.

Важнае месца ў творчасці займала тэма вайны: вядомы яго карціны «Берасце», «Фарсіраванне Дняпра», «Невядомыя салдаты», «Абарона Брэсцкага вакзалу».

У пошуках новых тэм для твораў шмат вандраваў па краіне.

У сваіх творах часта звяртаўся да тэматыкі роднай Берасцейшчыны і Палесся: карціны «Палессе», «Вербы над Бугам», «Вёска майго дзяцінства», «Пружанскія балоты» і іншыя.

Памёр ў 2014 годзе.

2001 год. Памёр Канстанцін Дамарад. 

Беларускі гісторык. Кандыдат гістарычных навук.

У  1941-1944 гадах служыў у органах ваеннай разведкі і контрразведкі Заходняга фронту, у Барысаўска-Бягомльскім партызанскім злучэнні.

Працаваў у інстытутах гісторыі партыі пры ЦК КПБ, гісторыі АН Беларусі. Даследаваў гісторыю падпольнага і партызанскага рухаў у часы Другой сусветнай вайны.

 

Экскаватарная археалогія ў Магілёве – у ахоўнай зоне выкапалі катлаван без неабходнага нагляду

На Падміколлі, каля адноўленай Пакроўскай царквы чытачы Магілёў.media

заўважылі агромністую, нядаўна выкапаную экскаватарамі яму. 

Уся гэтая тэрыторыя ўваходзіць у ахоўную зону – адзначылі ў прыватнай гутарцы спецыялісты па ахове спадчыны – і любыя земляныя работы тут, на глыбіні большай за 60 сантыметраў, павінны суправаджацца археалагічным наглядам. Як можна пабачыць на фотаздымках, катлаван мае глыбіню каля 1,5-2 метраў.

Прысутнасць археолагаў на мясцовасці заўважаная не была, затое на паверхні гары з выкінутым у ходзе работ культурным слоем нашы чытачы заўважылі нямала артэфактаў канца ХІХ – пачатку ХХ стагоддзяў. 

Асаблівую цікавасць выклікала плітка з крыжападобнай выявай, якая магла выкарыстоўвацца для пакрыцця падлогі ў памяшканнях арыгінальнай Пакроўскай царквы.