Дзень у гісторыі. 26 студзеня. Перамога на Уле. Расстрэл уніятаў. Самы вялікі ў свеце алмаз. Выжыць пры падзенні з 10 кіламетраў. Беларуская мова стала дзяржаўнай. Памерлі Алесь Адамовіч, Уладзімір Мулявін.

  Міжнародны дзень мытніка (International Customs Day, з 1983). 

Прафесійнае свята ўсіх працаўнікоў мытных службаў планеты. Устаноўлена да 30-годдзя Сусветнай мытнай арганізацыі (World Customs Organization). На сённяшні дзень Сусветная мытная арганізацыя аб’ядноўвае 182 дзяржавы-члены, якія кантралююць 98% усяго міжнароднага гандлю.

Беларусь уступіла ў Сусветную мытную арганізацыю ў 1993 годзе.

У Вялікім Княстве Літоўскім мытня месцілася ў каморы. Мыта (цло) збіралі з купцоў за правоз тавараў праз мяжу і па землях ВКЛ.

1564 год. Войскі ВКЛ у ходзе Лівонскай вайны разбілі маскоўскую армію на рацэ Ула.

Вялікалітоўская кавалерыя ў 10 000 шабель на чале з вялікім гетманам Мікалаем Радзівілам Рудым, Р. Сангушкам і Р. Хадкевічам  перамагла 24-тысячную маскоўскую армію П. Шуйскага на рацэ Уле на Іванскіх палях пад Чашнікамі. 

Імклівая франтальная атака, спалучаная з нападам з тылу, павярнула маскоўцаў наўцёкі, якіх гналі «5 міляў» і значную частку ўзялі ў палон. 

Мясцовыя сяляне не толькі прыносілі важныя звесткі пра рух маскоўскага войска, але і ўдзельнічалі ў бітве. Ваяводу Шуйскага забіў сякерай адзін з мясцовых сялян. 

Гэтая перамога, разам з наступнай перамогай на Дуброўне пад Оршай у тым жа годзе, сарвала планы вялікага маскоўскага паходу 1564 года.

1617 год. Мінскі кашталян Пётр Тышкевіч пацвердзіў права мусульман на мячэць пабудаваную ў Татарскай слабадзе. 

Слабада ўзнікла ў сувязі з пасяленнем тут у пачатку XVI стагоддзя ўзятых у палон крымскіх татараў, якія ўдзельнічалі ў набегах на беларускія землі і былі разбітыя пад Клецкам у 1506 годзе, хаця існуе меркаванне, што масавае пасяленне палонных татараў у Мінску ўзнікла значна раней, яшчэ ў часы вялікага князя Вітаўта. 

Першая драўляная мячэць з’явілася ў Мінску ў 1599 годзе, на яе месцы на пачатку 1900-х гадоў быў узведзены мураваны будынак, разбураны ў 1962 годзе для будаўніцтва гасцініцы «Юбілейная». Каля мячэці знаходзіўся мізар, які таксама быў знішчаны ў 1960-я. 

На тэрыторыі краіны было больш за 10 мячэцей, зараз засталіся ў Іўе, Мінску, Смілавічах, Навагрудку, Слоніме. 

Мінская мячэць, 1918.

1690 год. Памёр Марцыян Аляксандр Агінскі. 

Дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Адзін з уплывовых магнатаў. Чашнік, стольнік, крайчы і канцлер вялікі літоўскі, ваявода троцкі.

Граф «на Дуброўне», меў ва ўласнасці многія землі, у тым ліку Рагачоўскае староства.

Удзельнік Паўночнай вайны (1655-1660), вайны з Маскоўскай дзяржавай (1654-1667). На чале ўласнага палка браў удзел у Хоцінскай бітве (1673). Удзельнік падпісання «Вечнага міру» (1686) з Масковіяй.

Сябар праваслаўнага Віленскага Святадухаўскага і Магілёўскага Богаяўленскага брацтваў.

1784 год. Бенджамін Франклін выказаў шкадаванне аб тым, што арол стаў сімвалам ЗША, заяўляючы, што ён упадабаў бы індычку. 

Пасля абвяшчэння незалежнасці першых штатаў ЗША ў 1776 годзе перад амерыканцамі стаў выбар – каго лічыць нацыянальным сімвалам. Эмблемай свабоднай Амерыкі вырашана было зрабіць толькі тую птушку, якая насяляе толькі ЗША.

Такіх выявілася дзве – белагаловы арлан і дзікая індычка. Спрэчкі працягваліся цэлых 6 гадоў. Бенджамін Франклін быў катэгарычна супраць арлана, лічыў яго ганебным, баязлівым і злосным: “Гэта птушка нізкай маралі, як тыя людзі, хто жыве жорсткасцю і рабаваннем. Індычка ж, хоць дурная і самазадаволеная, але ўсё ж лепшы выбар.”

1874 год. Пры абароне сваёй царквы ад ператварэння яе ў праваслаўную загінула 13 беларускіх сялян-уніятаў з в. Пратулін на Падляшшы. 

500 уніятаў вёскі, узброеныя каламі, занялі абарону вакол царквы, каб не пусціць туды праваслаўнае духавенства. Супраць вернікаў 2 роты царскіх салдатаў ужылі зброю: 9 чалавек забіта, з 14 цяжка параненых 4 памерлі. Аналагічныя сутыкненні уніятаў з войскамі адбыліся ў вёсках Дралёва (загінула 5 чалавек) і Палубічы.

У 1875 у Парыжы ў іх гонар быў выбіты медаль з надпісам «Братам-русінам, замардаваным маскоўскім царызмам, за вернасць царкве і Польшчы. 1874» з імёнамі 18 уніятаў, забітых у Пратуліне і Дралёве. 

6 кастрычніка 1996 года 13 падляшскіх мучанікаў урачыста беатыфікаваны ў Рыме.

1905 год. У Паўднёвай Афрыцы знойдзены самы вялікі ў гісторыі чалавецтва алмаз “Кулінан” – 3106 каратаў, 621,2 грам. 

Выпадкова вынайдзены кіраўніком рудніка “Прэм’ер” Ф. Уэлсам пры вячэрнім абыходзе, калі ён заўважыў яркі бляск і зіхаценне, якія зыходзілі з кропкі на сценцы кар’ера. 

Сваю назву атрымаў у гонар уладальніка рудніка Т. Кулінана. Камень дзівіў усіх не толькі сваімі вагой і  памерам 10 x 6,5 x 5 сантыметраў – з’яўляўся абломкам буйнейшага крышталя, – але і дзіўнай чысцінёй, поўнай адсутнасцю мінеральных уключэнняў, бурбалак і расколін. 

Кошт дыямента быў такі высокі, што на працягу шэрагу гадоў на яго не знаходзілася пакупніка. Ён два гады быў выстаўлены на ўсеагульны агляд у банку ў Ёханэсбургу. 

Камень быў набыты за 150 000 фунтаў стэрлінгаў і падораны англійскаму каралю да дня яго нараджэння 9 лістапада 1907 года. 

Сучасныя эксперты-гемалогі лічаць, што пакупнікам унікальны камень дастаўся практычна дарма: па цэнах таго часу яго кошт складаўся не менш за 8 мільёнаў фунтаў, а цяперашні эквівалентны кошт – 94 тоны золата. 

У 1908 годзе “Кулінан” вырашана было разбіць на часткі і аграніць. Для гэтага яго адправілі ў Амстэрдам да знакамітых ювеліраў братам Асскор. Алмаз быў расколаты на 9 буйных частак і каля 100 дробных. 

Агранка камянёў была завершана ў 1912 годзе. Было атрымана 105 дыяментаў агульнай вагой 1063,65 карата, 34,25% ад масы зыходнага каменя. 9 самых буйных і знакамітых дыяментаў складаюць гонар англійскай кароны.

1947 год. Нарадзілася Святлана Акружная. 

Беларуская актрыса. Народная артыстка Беларусі.

Скончыла Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. З 1969 года працуе ў Беларускім нацыянальным драматычным акадэмічным тэатры імя Якуба Коласа.

Сыграла больш за 30 роляў у тэатры, а таксама ў кіно, у тым ліку, у фільмах “Плач перапёлкі”, “Зацюканы апостал” і іншых. Пра яе асаблівы талент напісана больш 450 нарысаў і артыкулаў у кнігах, часопісах, газетах і біяграфічных даведніках, зняты дакументальны фільм «Святлана» (рэжысёр А. Трафіменка).

1961 год. Нарадзіўся Уэйн Грэцкі

Знакаміты канадскі хакеіст. Унук выхадца з Гродзеншчыны Цярэнція Грэцкі. 

Адзін з самых вядомых спартсменаў XX стагоддзя. У Нацыянальнай хакейнай лізе, дзе Грэцкі атрымаў мянушку «Вялікі», ён усталяваў 61 рэкорд і неаднаразова заваёўваў індывідуальныя прызы Лігі, уключаючы 9 прызоў самаму каштоўнаму гульцу і 10 — лепшаму бамбардзіру сезону. 

Быў у ліку 5 спартсменаў, якія запалілі агонь Алімпіяды-2010 у Ванкуверы. 

Увайшоў у сімвалічную зборную стагоддзя «Centennial All-Star Team» Міжнароднай федэрацыі хакея з шайбай.

1972  год. Югаслаўка Вясна Вулавіч засталася жывой пасля падзення з самалёта з вышыні 10160 метраў. Рэкорд Кнігі Гінэса. 

Самалёт югаслаўскай кампаніі JAT, на якім яна была сцюардэсай, пралятаючы над нямецкай вёскай Хінтэрхермсдорф, узарваўся ў паветры, а яго абломкі ўпалі ў раёне чэхаславацкай вёскі Србска-Камяніцы. 

Вуловіч аказалася адзінай выжылай у гэтым рэйсе, паколькі знаходзілася ў хвасце самалёта і была прышпілена рамянямі бяспекі. 

Яна была некалькі сутак у коме, правяла некалькі месяцаў у шпіталях: пералом чэрапа, зламаныя абедзве нагі і тры пазванкі, з-за чаго некаторы час была паралізаваная ніжэй пояса. 

Пасля трагедыі, ужо не змагла быць сцюардэсай і працавала ў кампаніі JAT на адміністрацыйнай пасадзе.

1990 год. Вярхоўны Савет БССР прыняў Закон «Аб мовах». Абвяшчэнне беларускай мовы дзяржаўнай. 

Закон аб мовах павінен быў спыніць татальную русіфікацыю Беларусі. Беларуская мова абвяшчалася адзінай дзяржаўнай у Беларусі, расійская мова — «мовай міжнацыянальных зносін».

Але на Рэферэндум 1995 года, разам з іншымі пытаннямі, першым было вынесена: «Ці згодныя вы з наданнем рускай мове роўнага статусу з беларускай?». 

Улетку 1998 года у Закон «Аб мовах у Рэспубліцы Беларусь» былі ўнесены змены і дапаўненні. У адпаведнасці з імі была выключаная ўзнёслая прэамбула Закона і ўстаноўлены ў якасці дзяржаўных моваў беларуская і руская мовы. 

З прыняццем новай рэдакцыі Закона аб мовах ад 13 ліпеня 1998 года было спынена прыярытэтнае развіццё беларускай мовы, як і адменена дзяржаўная праграма яе развіцця.

Некаторыя сацыялагічныя даследаванні паказваюць, што 1/3 беларусаў заяўлялі пра свабоднае валоданне беларускай мовай, але толькі каля 6 % беларусаў гавораць, што ўвесь час карыстаюцца беларускай мовай, амаль 74 % увесь час карыстаюцца рускай, а 21 % не карыстаюцца беларускай мовай наогул.

У афіцыйнай сферы выкарыстанне беларускай мовы вельмі абмежаванае. Справаводства ў Беларусі амаль цалкам рускамоўнае.

Назвы населеных пунктаў на дарожных паказальніках падаюцца, у асноўным, на беларускай мове, хоць часам сустракаюцца і рускамоўныя шыльды.

Удзельная вага вучняў школ з беларускай мовай навучання каля 10% і яна мае тэндэнцыю да скарачэння.

8 лістапада 2021 года Вярхоўны суд Беларусі ліквідаваў “Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны”.

1994 год. Памёр Алесь Адамовіч. 

Беларускі пісьменнік і грамадскі дзеяч.

Крытык, навуковец, кінасцэнарыст, публіцыст. Доктар філалагічных навук, прафесар, член-карэспандэнт Акадэміі навук БССР. Член Саюза пісьменнікаў СССР, Саюза журналістаў СССР і Саюза кінематаграфістаў. 

Дырэктар Усесаюзнага НДІ кінематаграфіі, сустаршыня Міжнароднага фонду «Дапамога ахвярам Чарнобыля». Народны дэпутат СССР. Удзельнік працы Сойму БНФ. 

Найбольш вядомы па творах, якія экранізаваны – «Вайна пад стрэхамі», «Сыны сыходзяць у бой» (аўтар і выканаўца песень У. Высоцкі), «Хатынская аповесць», «Я з вогненнай вёскі», «Карнікі» (ляглі ў аснову сцэнару кінафільма «Ідзі і глядзі»).

Суаўтар «Блакаднай кнігі», аўтар серыі артыкулаў пра творчасць Максіма Гарэцкага, кніг публіцыстыкі.

У п. Глушы Бабруйскага раёна, дзе прайшло дзяцінства пісьменніка, ёсць вуліца яго імя, у 2018 адкрыты арт-аб’ект — «Прыпынак Адамовіча», у 2019 – адкрыты бюст.

2003 год. Памёр Уладзімір Мулявін. 

Беларускі і рускі артыст, спявак, кампазітар, народны артыст БССР і СССР, Заслужаны дзеяч культуры Польшчы, заснавальнік і мастацкі кіраўнік ансамбля «Песняры».

Працаваў у Беларускай дзяржаўнай філармоніі, у ансамблі Беларускай ваеннай акругі. Стварыў ВІА «Лявоны» (1968), які ў 1970 годзе змяніў назву на «Песняры».

У 1976 годзе гастраляваў з «Песнярамі» у ЗША разам з амерыканскай кантры-групай «Нью Крысці Мінстрэлс».

У яго творчай дзейнасці своеасаблівае выканальніцкае майстэрства спалучалася з глыбокім веданнем народнай песеннай творчасці, захаваннем і ўзбагачэннем яе лепшых традыцый. Аўтар шматлікіх апрацовак беларускіх народных песень, якія вызначылі стыль і творчую накіраванасць ансамбля, арганічна спалучаюць стылістыку беларускай народнай песеннасці і эстраднай музыкі.

Узнагароджаны медалём і  ордэнам Францыска Скарыны.

14 мая 2002 года трапіў у аўтакатастрофу, 26 студзеня 2003 года памёр у Маскве ў шпіталі імя Бурдэнкі.

Дзень у гісторыі. 9 лістапада. Скончылася васьмівекавое кіраванне сёгунаў. Падораны самы вялікі ў свеце алмаз “Кулінан”. Дэмантаж Берлінскай сцяны. Дзень памяці паэта Гіёма Апалінэра

Міжнародны дзень барацьбы з фашызмам і антысемітызмам.

Устаноўлены ў памяць Крыштальнай ночы з 9 на 10 лістапада 1938 года, калі ў выніку пагромаў у Германіі было спалена 267 сінагог, 815 габрэйскіх крам, 30 000 яўрэяў былі заключаны ў канцлагеры.  

wikimedia.org

1512 год. Францыск Скарына ў Падуі абараніў ступень доктара медыцынскіх навук.

Францыск Скарына – беларускі і ўсходнеславянскі першадрукар, асветнік-гуманіст, пісьменнік, грамадскі дзеяч, прадпрымальнік, вучоны-медык. 

Перакладчык і выдавец кніг Бібліі беларускім ізводам царкоўнаславянскай мовы.

Найвыдатнейшы гістарычны дзеяч Беларусі. 

Яго імем названы вышэйшыя ўзнагароды краіны – медаль і ордэн, Гомельскі ўніверсітэт, Нацыянальная бібліятэка. 

У розных краінах Францыску Скарыне пастаўлены помнікі, прысвечаны скульптурныя і жывапісныя творы.

wikimedia.org

1789 год. Нарадзіўся Марцін Антоні Паўловіч. 

Беларускі геолаг, асветнік. Скончыў Віленскі ўніверсітэт, вывучаў геалогію ў Парыжы і Фрыбургу. 

Працаваў у Віленскай, Віцебскай гімназіях, Варшаўскім ліцэі, прафесарам і загадчыкам мінералагічнага кабінета Аляксандраўскага ўніверсітэта ў Варшаве. Склаў 12 калекцый мінералаў для ваяводскіх гімназій. 

Аўтар «Трактата аб уласцівасцях і зачатках базальтаў», артыкулаў у перыядычным друку. Выдаваў «Веснік фізічных, матэматычных і статыстычных ведаў».

1856 год. Нарадзіўся Уладзімір Стукаліч. 

Беларускі літаратуразнавец, гісторык, юрыст. Заходнерусіст. Народнік.

Аўтар кніг «Беларусь і Літва», пра творчасць М. Нікіфароўскага і А. Сапунова. 

Даследаваў аўтарства паэмы «Тарас на Парнасе». Член Віцебскай вучонай архіўнай камісіі. Выступаў за адкрыццё ў Віцебску ўніверсітэта. 

Адзін з заснавальнікаў і кіраўнікоў кансерватыўна-клерыкальнай грамадскай арганізацыі Беларускі народны саюз. 

Расстраляны чэксітамі ў Віцебску 18 кастрычніка 1918 года.

evitebsk.com

1867 год. У Японіі скончылася васьмівекавое кіраванне сёгунаў. 

Такугава Есінобу, 15-ы і апошні сёгун, сышоў у адстаўку, перадаўшы ўладу імператару.

За гэта яму было абяцана даць важную пасаду ў новым урадзе, але зроблена гэта не было. 

Да траўня 1868 гады ён спрабаваў змагацца за ўладу, але сілы былі няроўныя. 

Урадавыя войскі занялі Эдоскі замак, і Есінобу быў вымушаны капітуляваць.

Пасля гэтага стаў займацца паэзіяй, блукаў па наваколлях з фотаапаратам, і гэтыя фотаработы захаваліся ў розных музеях Японіі.

У 1898 годзе яму імператарам нададзены тытул князя, у  1902 годзе стаў членам палаты пэраў парламента. 

Есінобу перажыў усіх сваіх палітычных супернікаў і памёр 22 лістапада 1913 года на 76-годзе.

tunnel.ru

1907 год. Паўднёваафрыканская калонія Трансвааль падарыла на дзень нараджэння брытанскаму каралю Эдуарду VII дыямент “Кулінан”.

Кулінан – самы вялікі дыямент у свеце (вага 3 106,75 каратаў або 621,35 грама), памеры 100х65х50 мм. Быў знойдзены выпадкова 25 студзеня 1905 гады і з’яўляўся аскепкам вельмі буйнага крышталя. 

Названы ў гонар уладальніка рудніка Томаса Кулінана.

Кароль даручыў агранку дыямента галандскай фірме “IJ Asscher diamond company”. 

З яго вырабілі 9 буйных і 96 дробных найчыстай вады блакітна-белага колеру брыльянтаў, адну частку ў 69,5 карат пакінулі неапрацаванай.

1918 год. У Парыжы памёр Гіём Апалінэр (Кастравіцкі). 

Паэт, пісьменнік, крытык, графік. Аўтар тэрміну сюррэалізм.

Паходзіць з беларускага шляхецкага роду герба Вонж. Радавы маёнтак Кастравіцкіх пад Навагарудкам быў канфіскаваны за іх удзел у паўстанні 1863-1864 гадоў. 

Удзельнік мастацкай суполкі “Манпарнас”, у якую ўваходзілі і яго сябры Пабла Пікаса, Андрэ Брэтон, Жан Както, Марк Шагал, Анры Русо і іншыя.

Пісаў вершы, нарысы пра сучасны жывапіс, рэдагаваў часопіс “Суарэ дэ Пары”, аўтар кніг і зборнікаў паэзіі. Большасць твораў апублікована пасмяротна. На беларускую мову творы Апалінера перакладала Э. Агняцвет.

Быў звязаны з фавістамі, кубістамі, праторваў сцежку сюррэалізму, адзін з майстроў мастацкай культуры авангардызму і адзін з роданачальнікаў экспрэсіўнай тыпаграфікі ХХ стагоддзя.

У верасні 1911 года паліцыя спрабавала яго абвінаваціць ва ўдзеле ў крадзяжы “Моны Лізы” з Луўру.

З пачаткам Імперыялістычнай вайны пайшоў добраахвотнікам у артылерыю, быў паранены ў скронь кавалкам снараду, памёр 9 лістапада 1918 года.

На фота – магіла Апалінера, Пер-Лашэз, wikimedia.org

1938 год. “Крыштальная ноч”, або “Ноч пабітых вітрын”. 

У ноч з 9 на 10 лістапада, пры падтрымцы нацысцкіх уладаў, у дзясятках гарадоў на тэрыторыі Германіі і Аўстрыі былі арганізаваны яўрэйскія пагромы. Яны сталі першай масавай акцыяй фізічнага гвалту Трэцяга рэйха ў адносінах да яўрэяў. Нацысты забілі больш за 90 чалавек, 30 тысяч яўрэяў былі схоплены і адпраўлены ў канцлагеры.

У Берліне пагромшчыкі ў цывільным адзенні спалілі 9 з 12 сінагог, пры гэтым пажарныя, як адзначаецца, не прымалі ўдзелу ў тушэнні пажараў. Сотні сінагог на тэрыторыі Германіі і Аўстрыі былі спалены дашчэнту, а тысячы вітрын крам, якія ўтрымліваліся яўрэямі, разбіты.

“Крыштальная ноч” стала першым буйным пагромам супраць яўрэяў, які правялі нацысты. Паводле ацэнак гісторыкаў, практычна поўная адсутнасць рэакцыі на пагром як унутры самой Германіі, так і ў іншых краінах Еўропы развязала фашыстам рукі і паслужыла стымулам да пачатку масавага знішчэння еўрапейскіх яўрэяў.

tunnel.ru

1953 год. Прапановы наконт Сталінскай ССР, Саюза Савецкіх Сталінскіх Рэспублік

Праз 8 месяцаў пасля смерці Іосіфа Сталіна з Агульнага аддзела ЦК КПСС на імя сакратара ЦК Мікіты Хрушчова паступіла чарговая зводка прапаноў савецкіх грамадзян па ўвекавечанні імя памерлага правадыра. 

Найбольш характэрнымі ў ёй былі прапановы перайменаваць Грузінскую ССР у Сталінскую ССР, СССР – у Саюз Савецкіх Сталінскіх Рэспублік, а горад Маскву – у горад Сталін.

kavkaz-uzel.eu

1962 год. Нарадзіўся Аляксей Мельнікаў. 

Беларускі літаратуразнавец. Кандыдат філалагічных навук. Навуковы супрацоўнік Інстытута літаратуры НАН Беларусі.

Даследчык старажытна-славянскай літаратуры, пісьмовай спадчыны. Вывучаў беларускую агіяграфію, у тым ліку жыціі Еўфрасінні Полацкай, Кірылы Тураўскага, сваёй працай значна паспрыяў першаму поўнаму выданню твораў Тураўскага.

Аўтар кніг «Путь непечален: исторические свидетельства о святости Белой Руси» (1992), «Кірыл, епіскап Тураўскі: жыццё, спадчына, светапогляд» (1997), «Преподобная Евфросиния Полоцкая» (1997). Укладальнік «Кнігі жыцій і хаджэнняў» (1994).

Пераклаў на беларускую мову ўсе вядомыя помнікі беларускай агіяграфіі Сярэднявечча, малітвы Кірылы Тураўскага і шэраг іншых яго твораў. Часткова пераклаў на беларускую мову Псалтыр і Новы Запавет.

Памёр  13 жніўня 1995 года.

1977 год. Нарадзіўся Дзмітрый Дашчынскі. 

Беларускі фрыстайліст. Двухразовы прызёр Алімпійскіх гульняў (1998, бронза, 2006, серабро). Заслужаны майстар спорта. 

Удзельнік чатырох  зімовых алімпіяд, уладальнік бронзавага медаля чэмпіяната свету сярод юніёраў (1994), сярэбранага медаля чэмпіяната свету (2001). Заняў 1-е месца на этапе Кубка свету па фрыстайлу ў Нарвегіі ў 2012 годзе. Лепшы спартсмен Беларусі 2006 года. 

1989 год. Пачаўся дэмантаж Берлінскай сцяны – самага вядомага сімвала “халоднай вайны”.

Збудаванне Берлінскай сцяны было пачата 13 жніўня 1961 года. Спачатку былі простыя драцяныя загароды, якія затым ператварыліся ў бетонную сцяну вышынёй да 5 метраў з працягнутым паверсе калючым дротам і з вартаўнічымі вышкамі. 

Даўжыня сцяны, якая падзяляла горад, была 45 км і яшчэ 120 км вакол Заходняга Берліна.

Сцяна павінна была скараціць колькасць перабежчыкаў з ГДР у Заходні Берлін, колькасць якіх расла з года ў год. 

Да пачатку ўзвядзення сцяны з ГДР на захад збеглі два мільёны чалавек. 

9 лістапада 1989 года, пасля падзення камуністычнага рэжыму ў ГДР, неадкладна пачалося разбурэнне сцяны радаснымі берлінцамі. Памежнікі, якія не атрымалі загадаў, спрабавалі спачатку адціснуць натоўп, выкарыстоўвалі вадамёты, але затым, саступаючы масаваму напору, вымушаны былі адкрыць мяжу. 

tunnel.ru

fishki.net

2014 год. Памёр Анатоль Маразевіч.  

Беларускі вучоны. Доктар тэхнічных навук, прафесар, рэктар Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь (2007-2014). 

Заслужаны работнік адукацыі.

З’яўляўся старшынёй Савета па абароне доктарскіх дысертацый пры Акадэміі кіравання, аўтарам (сааўтарам) больш 200 навуковых прац, у тым ліку 9 навучальных дапаможнікаў.

wikimedia.org