З нагоды свята мы сабралі некалькі цікавых фактаў пра дзень, які адзначаюць у шматлікіх краінах.
Шмат дзе па свеце адзначаецца дзень 1 красавіка, калі людзі жартуюць над сябрамі, знаёмымі і сваякамі. Гэту адметную дату называюць па-рознаму – Дзень дурня, Дзень жартаў, Дзень смеху, але сутнасць ад гэтага не змяняецца.
Паходжанне свята
Культуролагі і гісторыкі мяркуюць, што дзень падманаў узыходзіць да звычаю провадоў зімы, а таксама да культу старажытнарымскага бога смеху, які адпавядае ў грэцкай міфалогіі Геласу.
З’яўленне Дня жартаў можа звязвацца таксама са зменай летазлічэння ў сярэднявечнай Еўропе і пераходам з Юліянскага на Грыгарыянскі каляндар. Справа ў тым, што раней Новы год адзначалі ў канцы сакавіка, а фіналам святочнага тыдня быў менавіта 1 красавіка.
Пасля рэфармавання календара Новы год стаў выпадаць на 1 студзеня. А тых, хто па старой звычцы працягваў святкаваць Новы Год і дарыць у гэты дзень адзін аднаму падарункі называлі (April’s Fools) «красавіцкімі дурнямі»
Аднак многія народы свету звязваюць паходжанне Дня смеху са сваімі культурамі. Італьянцы ўпэўнены, што ў Старажытным Рыме ў канцы зімы адзначалі свята дурных, якое пасля змены календара стала прыпадаць на 1 красавіка.
Індусы перакананы, што свята жартаў зарадзілася ў старажытнасці менавіта ў Індыі. Яго атаясамляюць з сучасным індыйскім фестывалем холі – святам вясны, цвіцення і ўсеагульнай радасці.
У сваю чаргу ірландцы лічаць, што Дзень смеху з’явіўся ў часы старажытных кельтаў. Менавіта 1 красавіка продкі сучасных ірландцаў адзначалі яго, а ўсе жарты і розыгрышы былі прысвечаны богу смеху.
Ісландцы наогул звязваюць звычай падманваць 1 красавіка са скандынаўскай міфалогіяй. Яны лічаць, што такая традыцыя была заснавана язычніцкімі багамі ў памяць аб Скадэі, дачцэ Тыяса.
Павер’і і забабоны, звязаныя з датай
У Англіі лічыцца, што страціш поспех, калі разыграеш кагосьці пасля поўдня, жарты і розыгрышы прыняты толькі ў першай палове дня.
Немцы лічаць, што 1 красавіка з’яўляецца нешчаслівым днём, а таксама вераць, што народжаны ў гэты дзень будзе няўдачлівым. У гэты дзень у вёсках не працуюць, не пачынаюць новых спраў, не выпускаюць жывёлу са стойлаў, а дарослыя і дзеці падманваюць адзін аднаго, пасылаючы выконваць невыканальныя даручэнні.
У нашых прасторах у першы дзень красавіка было прынята варажыць па птушках. Існавала прыкмета, што калі жанчына ўбачыць самотнага птушаняці – гэта значыць, што ўвесь наступны год яна правядзе адна, а калі наадварот – адзінота ёй не пагражае.
Сны з 31 сакавіка на 1 красавіка неслі шчаслівыя прыметы: яны паказвалі на тое, што атрымліваецца лепш за ўсё, а на што не трэба марнаваць час. Таксама сны маглі падказаць дакладнае рашэнне праблем ці наладзіць на правільны лад.
1 красавіка людзі па прыметах судзілі аб надвор’і і будучым ураджаі. Калі дзень быў ясным і пагодлівым, можна было чакаць засушлівага лета. Калі журчэлі талыя воды – чакалі добрага ўкосу травы. А калі начное неба было бяззорным – надвор’е ў бліжэйшыя дні будзе цёплым.
Славутыя розыгрышы
1 красавіка 1915 года, у разгар Першай Сусветнай вайны, над нямецкім лагерам з’явіўся брытанскі самалёт і скінуў вялізную бомбу. Немцы кінуліся ўрассыпную, але выбуху не было. На бомбе красаваўся надпіс “З першым красавіка!”.
У 1957 годзе кампанія BBC апублікавала рэпартаж аб небывалым ураджаі макаронаў у Італіі. Кампанія атрымала нямала лістоў-водгукаў: хтосьці дзівіўся, што макароны растуць вертыкальна, а не гарызантальна, хтосьці прасіў выслаць расаду і толькі нешматлікія выказвалі лёгкую разгубленасць – бо да гэтага часу яны былі ўпэўненыя, што макароны вырабляюцца з мукі.
У 1998 годзе вядомая амерыканская кампанія фастфуда Burger King паведаміла, што прыдумалі бургер «Воппер», створаны спецыяльна для ляўшэй. У той жа дзень многія людзі, прыходзячы ў іх установы і прасілі «стары» бургер для праўшэй.
Але самы трэшовы розыгрыш быў здзейснены ў Даніі. 1 красавіка 2001 года, у Дзень смеху, у гонар запланаванага адкрыцця метрапалітэна на цэнтральнай плошчы Капенгагена быў устаноўлены макет вагона метро, які вылятаў наверх пад вуглом у 45 градусаў. Выглядала настолькі рэалістычна, што многія сапраўды паверылі ў рэальнасць здарэння. Насамрэч гэта быў спісаны вагон Стакгольмскага метрапалітэна.
Нацыянальныя святы ў Дзень жартаў
У некаторых краінах разам з Днем смеха адзначаюцца іншыя святы. У Японіі адзначаецца Міяка адары – вясновы фестываль танца, а ў Паўдневай Афрыцы Дзень сям’і. Некаторым краінам у першы дзень красавіка наогул не да жарцікаў. У
Іране ў гэты дзень адзначаецца Дзень Ісламскай Рэспублікі Іран, а на Кіпры
Дзень пачатку нацыянальна-вызваленчай барацьбы супраць ангельскіх каланізатараў.
Міжанародны Дзень жартаў. Дзень смеху. Дзень дурняў.
Гісторыя дня бярэ пачатак з грэчаскай міфалогіі. Такую назву ён атрымаў дзякуючы розыгрышам, якія ставяць людзей у смешнае, але не ў крыўднае становішча. На працягу многіх стагоддзяў былі розныя жарты, якія запомніліся людзям. У некаторых краінах прынята адзначаць вясёлы дзень да абеду, каб потым не назвалі “красавіцкім дурнем”.
Падобныя звычаі былі вядомыя старажытным персам, рымлянам, індусам і шматлікім іншым народам.
Паводле паданняў старажытных славян, 1 красавіка прачынаецца дамавік, і таму трэба ўсяляк ашукваць адзін аднаго, каб збіць яго з панталыку.
Першае гістарычнае сведчанне святкавання Дня адносіцца да 1686 года, калі англійскі пісьменнік і даследчык старажытнасцей Джон Обры даслоўна згадаў у сваім рукапісе тэрмін “Свята дурня”.
Інсталяцыя, устаноўленая на Дзень смеху ў Капенгагене. 2001 год
Міжнародны дзень птушак (International Bird Day, з 1894 года).
Экалагічнае свята, якое прымеркавана да пачатку вяртання птушак з месцаў зімовак. Мэта свята – захаванне краявіднай разнастайнасці і колькасці птушак.
Дзень птушак звязваюць з дзіцячым святам, уладкованым у 1894 годзе настаўнікам з амерыканскага горада Ойл-Сіці Ч. Бэбкокам. Яго падтрымала газета “Пітсбургская тэлеграфічная хроніка”, якая пачала актыўна папулярызаваць свята. Больш за тое, газета арганізавала спецыяльны клуб-музей па ахове птушак для школьнікаў. Неўзабаве Дзень птушак стаў шырока праводзіцца як народнае свята ва ўсіх штатах краіны, потым прыйшоў у Еўропу, а цяпер праходзіць у рамках біялагічнай праграмы ЮНЕСКА “Чалавек і біясфера” ў многіх краінах свету.
У школы Расійскай імперыі Дзень птушак уведзены намаганнямі ўраджэнца Полацка прафесарам Дз. Кайгарадавым (1846–1924).
Штогод у розных краінах свету выбіраецца птушка – сімвал года. Птушкай 2023 года ў Беларусі абрана звычайная галубка.
Да 2022 года мерапрыемствы да Дня птушак праводзіліся пад эгідай ГА«Ахова птушак Бацькаўшчыны» (1985–2022). Але арганізацыя ліквідавана Вярхоўным судом Беларусі.
1548 год. Памёр Жыгімонт Стары (1467–1548).
Кароль польскі і вялікі князь літоўскі (1506–1548). Пяты сын Казіміра Ягелончыка, унук Ягайлы. 8 снежня 1506 года стаў каралём польскім.
Мянушку «Стары» атрымаў за тое, што яшчэ пры сваім жыцці дамогся каранавання ў пераемнікі свайго дзесяцігадовага сына Жыгімонта.
Імкнуўся ўмацаваць дзяржаву. Пры ім быў уведзены Статут Вялікага Княства Літоўскага (1529), распаўсюдзілася Рэфармацыя, што садзейнічала далейшаму ўздыму гуманізму і адукацыі.
Вёў абарончыя войны супраць Маскоўскай дзяржавы. Пры ім да Польшчы была далучана Мазовія.
Вядомы як мецэнат. Падтрымаў першадрукара Францыска Скарыну.
1557 год. Жыгімонт Аўгуст падпісаў «Уставу на валокі».
Пачатак правядзення зямельнай рэформы ў Вялікім Княстве Літоўскім, якая прывяла да хуткага роста дабрабыту дзяржавы. Ва ўсіх валасцях, у тым ліку Магілёўскай, фальваркі павінны былі стварацца толькі пры тых замках і дварах, дзе адпаведна меліся ўраджайныя глебы.
Рэформа пачалася з ініцыятывы Боны Сфорцы, маці караля Жыгімонта Аўгуста, з мэтай павелічэння дзяржаўных даходаў. Пад час рэформы спраўджваліся правы на зямлю, ствараліся комплексныя панскія гаспадаркі – фальваркі, уводзілася адзіная мера абкладання залежных сялян – валока, рэгламентаваліся павіннасці сялян, разбуралася сялянская абшчыны.
Асноўныя прынцыпы землекарыстання і абкладання падаткамі сялянства, якія былі ўведзены аграрнай рэформай, вызначылі істотныя рысы аграрнага ладу Беларусі на працягу далейшых 200 гадоў яго развіцця і адгукаюцца дагэтуль.
1579 год. Каралём Стэфанам Баторыям заснаваны Віленскі ўніверсітэт.
Створаны на базе Віленскага езуіцкага калегіума. Першапачаткова складаўся з двух факультэтаў, тэалагічнага і філасофскага. Зачынены пасля паўстання у 1832 годзе. З 1919 года працаваў як адзін з універсітэтаў Польшчы, у 1939 годзе, калі Вільня ўвайшла ў склад Літвы, набыў свой цяперашні статус.
Другая вышэйшая навучальная установа на беларускіх землях – Полацкі калегіум – быў адкрыты ў 1581 годзе. На яго базе працавала акадэмія ў 1812–1820 гадах. Цяпер працуе Полацкі ўніверсітэт імя Еўфрасінні Полацкай.
Вялікі двор Віленскага ўніверсітэта з вежай абсерваторыі ў канцы XVIII стагоддзя
1862 год. Нарадзіўся Адам Багдановіч.
Беларускі фалькларыст, этнограф і мовазнаўца, бацька паэта Максіма Багдановіча.
Скончыў Нясвіжскую настаўніцкую семінарыю.
Загадваў гарадскім пачатковым вучылішчам у Мінску, займаўся рэвалюцыйнай дзейнасцю, працаваў у аддзяленні Сялянскага пазямельнага банка і дырэктарам публічнай бібліятэкі ў Гродна, працаваў у Ніжнім Ноўгарадзе, загадваў навуковай бібліятэкай Яраслаўскага музея, выкладаў у мастацкім, музычным і тэатральным тэхнікумах.
У 1932 годзе арыштаваны ДПУ, але вызвалены па хадайніцтве К. Пешкавай – жонкі М. Горкага.
Збіральнік фальклорна-этнаграфічных матэрыялаў, аўтар прац па этнаграфіі, мовазнаўству, успамінаў пра М. Горкага, сына Максіма, Ф. Шаляпіна. Яго рукапісы захоўваюцца ў Інстытуце літаратуры Акадэміі навук..
Памёр 16 красавіка 1940 года ў Яраслаўлі.
У Халопенічах, дзе нарадзіўся, жыў і настаўнічаў у яго гонар устаноўленыпомнік.
1877 год. Нарадзіўся Васіль Захарка.
Прэзідэнт БНР (1928–1943).
Выкладаў у царкоўнапрыходскай школе, у 1898–1917 гадах быў на ваеннай службе. Член БСГ, адзін з арганізатараў з’езду беларускіх вайскоўцаў Заходняга фронту (1917), сакратар Цэнтральнай беларускай ваеннай рады, член Вялікай беларускай рады. Удзельнік І Усебеларускага з’езда, займаў міністрэрскія пасады ў розных урадах БНР. Арыштоўваўся бальшавікамі (1918).
Сябра Гродзенскага Беларускага нацыянальнага камітэта, клубу «Беларуская хатка».
Выступаў за адзінства беларускіх зямель, не прызнаў Мінск адзіным цэнтрам нацыянальна-дзяржаўнага адражэння Беларусі.
Жыў на эміграцыі ў Чэхаславакіі, збіраў архіў БНР, далучыў да гэтай справы Л. Геніюш. Аўтар прац «Галоўныя моманты беларускага руху», «Беларусь – роль і значэнне на ўсходзе Еўропы».
Памёр 14 сакавіка 1943 года. Пахаваны на Альшанскіх могілках у Празе.
1901 год. Нарадзіўся Сяргей Пясецкі.
Адзін з найбольш яскравых польскіх пісьменнікаў беларускага паходжання XX стагоддзя.
Сёмы клас уладзімірскай гімназіі для Пясецкага скончыўся турмой, калі ён паспрабаваў пераканаць гімназійнага інспектара ў сваёй рацыі з дапамогай рэвальвера. З турмы ён уцёк.
Бальшавіцкі тэрор у Маскве настолькі яго ўразіў, што ў Мінск у 1918 годзе ён прыязджае свядомым антыкамуністам. Ваяваў з бальшавікамі ў шэрагах партызан («Зялёны Дуб»), у Літоўска-Беларускай дывізіі польскага войска. У міжваены час займаўся кантрабандай у Ракаве, быў асуджаны за рабаўніцтва на 15 гадоў турмы. У зняволенні прачнуўся літаратурны дар.
Яго турэмная проза прыцягнула ўвагу вядомага пісьменніка М. Ваньковіча, які дапамог выдаць першую кніжку «Каханак Вялікай Мядзведзіцы». Антысавецкая сатыра «Запіскі афіцэра Чырвонай Арміі» прынесла аўтару сусветную вядомасць і датэрміновае вызваленне з турмы. За два перадваенныя гады раман быў перакладзены і выдадзены на 11 мовах свету.
Падчас Другой сусветнай вайны ўдзельнічаў у фарміраваннях Арміі Краёвай. У 1946 годзе эмігруе ў Італію, потым у Вялікабрытанію.
Аўтар 12 раманаў, а таксама навел, кінасцэнарыяў, публіцыстычных артыкулаў. Паводле яго твораў здымаліся мастацкія фільмы і тэлевізійныя серыялы, у тым ліку ў Італіі.
Пясецкі пісаў да самай сваёй смерці ў 1964 годзе
1912 год. Дэбют у маскоўскім Вялікім тэатры ўраджэнца Магілёва Сяргея Мігая (1888–1959).
Артыст оперы. Народны артыст РСФСР. Прафесар Маскоўскай кансерваторыі.
Меў насычаны голас цёплага тэмбру, вялікага дыяпазону, дасканала валодаў вакальнай тэхнікай. Сярод лепшых партый: Анегін («Яўген Анегін» П. Чайкоўскага), Мізгір, Гразной («Снягурачка», «Царская нявеста» М. Рымскага-Корсакава), Князь Ігар («Князь Ігар» А. Барадзіна), Дэман («Дэман» А. Рубінштэйна), Рыгалета, Жэрмон, Ды Луна («Рыгалета», «Травіята», «Трубадур» Дж. Вердзі) і іншыя.
Актыўна ўдзельнічаў у рабоце Магілёўскага літаратурна-музычна-драматычнага гуртка. Аўтар мастацтвазнаўчых і метадычных прац. Сярод вучняў Мігая народны артыст СССР А. Саўчанка.
У гонар артыста ў Магілёве названы завулак.
1940 год. Загінуў Язэп Лёсік (1883-1940).
Беларускі мовазнавец, грамадска-палітычны дзеяч, старшыня Рады БНР.
Выкладчык БДУ, правадзейны сябра Інбелкульта, акадэмік. Родны дзядзька Якуба Коласа, брат Антона Лёсіка.
На пачатку педагагічнай дзейнасці працаваў у Бабруйскай сельскагаспадарчай школе.
Быў у царскай ссылцы ў Сібіры (разам з Алесем Гаруном).
Актыўны дзеяч беларускага нацыянальнага руху, член Беларускага нацыянальнага камітэта, Вялікай беларускай рады, адзін з ініцыятараў абвяшчэння незалежнасці Беларускай Народнай Рэспублікі, 2-гі старшыня Рады БНР.
Даследчык вытокаў беларускай нацыянальнай культуры, гісторыі ВКЛ, кнігадрукавання, старадрукаў. Аўтар прац «Гісторыя Вялікага княства Літоўска-Беларускага», «Памяткі старасвецкай беларускай мовы і пісьменства», «Бітва пад Грунвальдам у апісанні хронікі Быхаўца, Длугаша, Бельскага і інш.», падручнікаў «Практычная граматыка беларускае мовы», «Беларуская мова: Пачатковая граматыка», «Беларуская мова: Правапіс», «Сінтаксіс беларускае мовы» і іншых.
Арыштоўваўся ў 1922, 1930, 1938 гадах. Быў у турмах, ссылцы.
Паводле афіцыйнай версіі, памёр ад сухотаў у саратаўскай турме. Паводле іншай версіі, быў застрэлены адразу па абвяшчэнні прысуду. Месца пахавання невядомае.
У гонар Язэпа Лёсіка названыя вуліцы ў Маладзечне, Мікалаеўшчыне і Стоўбцах.
1940 год. Нарадзіўся Уладзімір Басалыга.
Беларускі савецкі графік, ілюстратар, калекцыянер.
Скончыў Мінскае мастацкае вучылішча імя Глебава, Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут.
Працаваў галоўным мастаком Упраўлення мастацкай прамысловасці, галоўным мастаком Мастацкага фонду БССР, дэканам мастацкага факультэта Беларускай акадэміі мастацтваў, старшынёй Беларускага саюза мастакоў.
Працаваў у галіне станковай і кніжнай графікі, дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. Майстар экслібрыса.
Для яго творчасці характэрныя сувязь з традыцыямі беларускага народнага мастацтва, яркая дэкаратыўнасць, глыбокае пранікненне ў задуму літаратурнага твора.
Галоўнымі тэмамі творчасці з’яўляліся тыя, якія звязаны з нацыянальнай культурай, традыцыйным побытам, народнымі вераваннямі, беларускай мовай (серыя «Мова наша родная»), архітэктурай (цыкл «Помнікі дойлідства Беларусі»).
Памёр 7 чэрвеня 2020 года.
1941 год. У Бабруйску нарадзіўся Леанід Марчанка.
Беларускі мастак-графік.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут
Майстар беларускай пейзажнай графікі, паслядоўнік ідэй нацыянальнага рамантызму.
Яго афорты, літаграфіі – характарыстыкі кожнай істотнай дэталі – раслін, нябеснай прасторы, воднай плыні. Ён шматпланава адлюстроўваў прасторы роднага краю.
Творы мастака знаходзяцца ў калекцыях Нацыянальнага мастацкага музею, Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі, маскоўскага Цэнтральнага Дома мастака, Музея сучаснага мастацтва ў Кёльне, Музеі імпрэсіянізму ў Германіі, прыватных зборах.
Памёр 11 сакавіка 1996 года.
1947 год. Нарадзіўся Алесь Жук.
Беларускі пісьменнік, перакладчык. Лаўрэат прэмій Ленінскага камсамола, Літаратурных прэмій імя І. Мележа, імя Я. Коласа. Бацька журналіста Дз. Жука.
Скончыў БДУ. Працаваў у выдавецтве «Мастацкая літаратура», у газеце «Літаратура і мастацтва», часопісах «Маладосць», «Полымя», «Нёман», «Беларусь».
Аўтар шматлікіх апавяданняў, кніг апавяданняў, празаічных зборнікаў. Па яго творах зняты мастацкі фільм «Палігон», ставіліся спектаклі.
Адзін з самых цікавых сучасных беларускіх празаікаў, творы якога вызначаюцца тэматычнай разнастайнасцю, грунтуюцца на філасофскай і эстэтычнай аснове і з’яўляюцца роздумамі над жыццём. Пісьменніка цікавіць прырода чалавечага шчасця, жыццёвыя праблемы і іх пераадоленне, асэнсаванне чалавекам самога сябе, адносіны да працы, да прыроды.
Памёр 15 кастрычніка 2022 года.
1956 год. Нарадзіўся Сяргей Антончык.
Беларускі палітык. Член БНФ.
Адзін з арганізатараў і лідараў рабочага руху Беларусі, актыўны ўдзельнік страйку працоўных у красавіку 1991 года. Дэпутат Вярхоўнага Савета (1990–1995).
Быў у складзе антыкарупцыйнай парламецкай камісіі, якую ўзначальваў А. Лукашэнка. Пасля абрання Лукашэнкі прэзідэнтам выступіў на сесіі Вярхоўнага Савету 20 снежня 1994 года з дакладам аб карупцыі ў атачэнні прэзідэнта. Газеты, якія вырашылі яго надрукаваць, выйшлі з «белымі плямамі». Па выніках дакладу кіраўнік справаў прэзідэнта І. Ціцянкоў падаў пазоў аб абароне гонару і годнасці, які Антончык прайграў, яго маёмасць была часткова канфіскаваная.
У красавіку 1995 года быў збіты разам з іншымі дэпутатамі Апазіцыі БНФ падчас галадоўкі ў залі парламента.
У 2001 годзе вылучаўся кандыдатам у прэзідэнты, але зняў сваю кандыдатуру на карысць М. Марыніча.
Пазней займаўся стварэннем незалежных прафсаюзаў.
2010 год. Памёр Яўген Дзямідчык (1925–2010).
Беларускі вучоны ў галіне анкалогіі і хірургіі. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук, доктар медыцынскіх навук, прафесар. Заслужаны ўрач.
Працаваў галоўным хірургам Мінскага гарздраўаддзела, загадчыкам кафедры анкалогіі, прафесарам медінстытута, кіраўніком Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра пухлін шчытападобнай залозы, даследчай групы Інстытута фізіялогіі акадэміі навук.
Даказаў, што вялікі рост захворвання дзяцей на рак шчытападобнай залозы ў Беларусі абумоўлены дзеяннем падвышанай радыяцыі ў выніку аварыі на ЧАЭС.
Прапанаваў метад камбінаванага лячэння хворых неаперабельным тырэоідным ракам і вызначыў эфектыўнасць радыаёдтэрапіі пры лёгачных метастазах рака шчытападобнай залозы ў дзяцей і падлеткаў, якія атрымалі апраменьванне падчас Чарнобыльскай катастрофы. Аўтар больш за 380 навуковых прац, у тым ліку 16 манаграфій і даведнікаў па хірургіі, эндакрыналогіі і гастраэнтэралогіі, 11 патэнтаў на вынаходствы.
2020 год. У Магілёўскай вобласці зарэгістраваны першы падцверджаны выпадак каронавіруснай інфекцыі.
На сёння застаецца невядомай колькасць памерлых ад інфекцыі.
Падатак на валоданне сабак павялічаны з 32,0 да 55,5 рубля за пароды, якія лічацца патэнцыйна небяспечнымі (бультэр’еры, ратвейлеры, нямецкія аўчаркі і іншыя) і з 9,3 да 11,1 рубля – за ўсе іншыя – паведамляе 1prof.by.
Уладальнікі сабак абавязаны выплачваюць падатак раз на квартал. Ад выплаты падатку за валоданне сабакамі вызваляюцца – ўладальнікі шчанюкоў маладзей за тры месяцы; інваліды за сабак-павадыроў; жыхары індывідуальных жылых дамоў, калі маюць не больш за аднаго сабаку.
Мясцовы падатак на сабак устаноўлены ў краіне 1 студзеня 2010 года, а сам збор фактычна існуе з 1997. Нагадаем, што заканадаўства патрабуе рэгістрацыі хатніх гадаванцаў, выканання правілаў выгулу сабак.
