У аграгарадку Кароўчына Дрыбінскага раёна здолелі ажывіць унікальную традыцыю лапцепляцення.
Тэхналогію пляцення лапцей з назвай «відушчыя» прыдумалі на Дрыбіншчыне шмат стагоддзяў таму. У такім абутку паміж падэшвай і пяцелькамі пад аборы застаюцца адтуліны – “вочкі”. Сакрэты майстэрства некалі перадавалі з пакалення ў пакаленне, а потым яно страціла актуальнасць.
Малодшы навуковы супрацоўнік Дома рамёстваў аграгарадка Кароўчына Валянціна Майсеева распавяла пра аднаўленне традыцыі:
– І мы вось да бабулі прыйшлі. Яна ўзяла ў рукі лыка і пачала плесці. Кажа: “Ой, галава не памятае, а рукі памятаюць”. Мы хадзілі, здымалі на фотаапарат, відэа здымалі, усё фіксавалі, потым глядзелі, спрабавалі. Што не атрымлівалася – зноў да яе ішлі. Доўга гэта ўсё, але навучыліся.
Зараз у Кароўчыне вырабляюць пад 300 пар лапцей штогод, самых розных памераў і ў тым ліку сувенірныя – піша газета “Савецкая вёска”.
Раней на Дрыбіншчыне адрадзілі яшчэ адзін старадаўні абутковы брэнд – валёнкі. Тэхналогіі валяння, якую мясцовыя шапавалы стварылі ў XVII стагоддзі, тут таксама навучаюць дзяцей. Шапавальства і лапцепляценне ўваходзяць у Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Беларусі.
19 сакавіка ў 16.00 у магілёўскім касцёле святога Станіслава пройдзе “Вечар арганных разважанняў”. Музыку Ё.-С. Баха, Ф. Мендэльсона і Х. Кушнарова будзе выконваць Аліе Абдурашытава з Санкт-Пецярбурга.
12 карцін маладых глускіх мастакоў з творчай асацыяцыі “Aрт кроха” выстаўлены ў Нацыянальным цэнтры сучаснага мастацтва сярод 200-т атабраных з усёй краіны работ.
Артпраект “Джаз! Кошкі! Вясна! ” праходзіць у Нацыянальным цэнтры сучаснага мастацтва штогод, і гэтым разам 12 карцін маленькіх мастакоў з Глуска выстаўлены ў экспазіцыі – паведаміла газета “Радзіма”.
“Коцікі заўжды прыцягваюць ўвагу людзей. А гэтыя адметныя кацяняты – гэта проста шарм, ну, проста няшачкі і мімімішачкі” – лічыць кіраўніца артстудыі Алена Пятрова.
Для выставы Мілана Зеленкаветс, Ганна Пятрова, Кацярына і Іля Ларкіны, Злата Аўчынікава, Сафія Арашкова, Анастасія Скубілава, Алена Бідзюк, Кірыл Лось, Дар’я Пастушонак, Святаслаў Боярка і Уліана Дзядуля, падрыхтавалі такія творы, якія не змагло ігнараваць журы.
Артпраект “Джаз! Кошкі! Вясна! ” будзе доўжыцца да 26 сакавіка.
Духоўны фестываль пройдзе ў другі раз за чатыры гады і будзе адлюстроўваць багатае рэлігійнае жыццё рэгіёна.
Як піша mstlife.by духоўны фестываль “Мсціслаўшчына – цэнтр духоўнасці” плануюць правесці сёлета ў Мсціславе. Пра гэта расказала начальнік аддзела ідэалагічнай працы, культуры і па справах моладзі Мсціслаўскага райвыканкама Наталля Біскуп.
У 2019 годзе быў праведзены Першы духоўны міжканфесійны фестываль “Мсціслаўшчына – цэнтр духоўнасці”. Святары, паломнікі з розных куткоў Беларусі і Расійскай Федэрацыі прыехалі ў Мсціслаў, каб дакрануцца да гісторыі, узяць удзел у богаслужэннях. Правесці ў 2020 годзе фестываль не ўяўлялася магчымым з-за пандэміі. Сёлета прадстаўнікамі мясцовага аддзела культуры было вырашана вярнуцца да фармату дадзенага фэсту.
Сёння Мсціслаў у жыхароў Беларусі і бліжэйшых краін у першую чаргу асацыюецца са святам сярэднявечнай культуры “Рыцарскі фэст”.
– Дастаткова багата прадстаўлена на Мсціслаўшчыне і духоўнае жыццё, аднак, яно менш папулярызавана – лічыць Наталля Біскуп.
Адзначым, што папярэдні духоўны фестываль знайшоў водгук як у мясцовых жыхароў, так і гасцей горада. За кошт дабрачынных сродкаў, сабраных у тым ліку падчас фестываля, быў зроблены рамонт у адной з цэркваў старажытнага Мсціслава.
Работы знакамітага ўраджэнца вёскі Леніно Горацкага раёна знайшоў і перадаў у музей пляменнік мастака.
Якаў Сімкін нарадзіўся ў вёсцы Леніно Горацкага раёна ў 1921 годзе. Прайшоў усю Вялікую Айчынную вайну, а ў сталым узросце заняўся жывапісам. Ён не атрымаў прафесійнай адукацыі, але заняткі ў вучня Казіміра Малевіча М. Хазанава далі яму дастатковы досвед, каб дасягнуць прызнання. У 1969 годзе ён стаў сябрам Саюза мастакоў СССР, быў удзельнікам шматлікіх персанальных і ўсесаюзных выставаў. Мастацтвазнаўцы адзначалі, што галоўным у працы мастака з’яўляецца духоўнасць, прыгажосць навакольнага свету і асаблівае колерабачанне і таму называлі Я. Сімкіна “цветаносным” мастаком.
8 работ мастака – сем малюнкаў і адна жывапісная карціна – былі перададзены ў Горацкі музей пляменнікам мастака Леанідам Сімкіным, які пражывае ў Ізраілі. Ён знайшоў гэтыя працы ў сваіх далёкіх сваякоў у Маскве. Паведамляецца, што перадачы карцін у музей паспрыяў іншы вядомы ўраджэнец Горак – Уладзімір Ліўшыц.
Казімір Малевіч называў сябе ўкраінцам, яго супрэматызм нарадзіўся ў Беларусі, і тым не менш імперская расійская традыцыя адносіла яго да рускага мастацтва і прапагандавала такі погляд у свеце.
Гарадскі музей Амстэрдама (Stedelijk Museum) вырашыў разабрацца, хто ж Малевіч на самой справе: паляк, украінец ці рускі? Пра яго беларускія карані ніхто не ведае.
Галандскае расследаванне
У гарадскім музеі Амстэрдама сабрана самая вялікая ў свеце калекцыя твораў Малевіча. 68 працаў рознага часу былі набытыя музеем у 1958 годзе. А сюды яны трапілі з Нямеччыны, дзе пасля Берлінскай выставы 1927 году засталіся на захаванні ў архітэктара Х’юга Герынга ў ягоным радавым маёнтку ў Бібераху паблізу Мюнхена.
Інфармацыя пад карцінамі Малевіча ў музеі трафарэтна паведамляла, што ён “расійскі” мастак. Але цяпер супрацоўнікі музею вырашылі высветліць, хто на самай справе Казімір Севярынавіч Малевіч: украінскі ці рускі мастак. Вынікамі даследавання падзялілася The Art Newspaper.
Сапраўды, Малевіча ў Расіі і СССР называлі “расійскім савецкім мастаком”, хаця аўтар знакамітага “Чорнага квадрату” нарадзіўся ў Кіеве ў сям’і ўкраінкі і паляка. І сам ён заўсёды атаясамляў сябе ўкраінцам, як лічаць украінскія даследчыкі. Яны ж падкрэсліваюць, што мастак часта пісаў лісты на ўкраінскай мове і быў выкладчыкам Інстытута мастацтваў у Кіеве.
У выніку расследавання галандскія эксперты пагадзіліся, што Расія неабгрунтавана па-імперскі прыватызавала сусветнавядомага авангардыста Казіміра Малевіча. Музей Амстэрдама абвясціў, што лічыць Малевіча ўкраінскім авангардыстам польскага паходжання. Інфармацыя пра мастака ўжо зменена ў тэкстах у экспазіцыі і на сайце.
Гэта не першы выпадак дэкаланізацыі мастацтва за апошнія гады. Такім самым чынам, у лютым 2023 года знакаміты музей мастацтва Метраполітэн у Нью-Йорку, ЗША (Metropolitan Museum of Art, The Met) прызнаў украінскімі мастакоў Іллю Рэпіна, Івана Айвазоўскага і Архіпа Куінджы, пра што паведамлялі mogilev.media. Акрамя таго, у музеі перайменавалі знакамітую карціну французскага мастака Эдгара Дэга “Расійская танцорка”. Цяпер палатно называюць “Танцорка ва ўкраінскім уборы”.
Беларускія карані
А вось пра беларускі след у жыцці мастака мала хто ведае. Пакуль за спадчыну Малевіча спрачаюцца расіяне, украінцы і палякі, то беларускасць яго застаецца па-за кантэкстам спрэчак. А правы ў беларусаў на ягоную спадчыну маюцца. Прынамсі так лічыць Ігар Малевіч – прафесар, доктар навук, дыпламат і прадаўжальнік славутага роду. Ягоная фамільная галіна ідзе ад Паўла, старэйшага брата Казіміра.
Справа ў тым, што Малевіч не толькі выкладаў у Віцебскім мастацкім інстытуце, пра што вядома шырока, але і сам яго стыль нарадзіўся ў акопах першай сусветнай вайны ў Беларусі, пра што ведаюць спецыялісты. Дык яшчэ і род ягоны з ліцвінскай шляхты.
Паводле Ігара Малевіча, бацька Казіміра – Сцяпан-Севярын Малевіч быў удзельнікам вызвольнага паўстання Кастуся Каліноўскага, блізкім сябрам ягонага брата Юзіка Каліноўскага. Разам з паплечнікамі-паўстанцамі ён быў вымушаны ратавацца ад расійскіх карных атрадаў. Менавіта так ён з жонкай і дзецьмі з роднай Капыльшчыны выехаў пад украінскі Канатоп, дзе і пачаўся ўкраінскі след біяграфіі Малевічаў.
Месца нараджэння галоўнага дзецішча Малевіча – супрэматызму – акопы Першай сусветнай вайны ад Смаргоні да Шаркаўшчыны. Праз іх давялося прайсці салдату Смаленскага інтэнданцкага палка Казіміру Малевічу. Яго карціны былі пранумараваны ў адпаведнасці з днём службы і сталі сапраўднымі антываеннымі маніфестамі.
І нарэшце, пра мову Малевіча. Паводле сведчанняў сваякоў, пасля ад’езду “ў людзі” ад Казіміра ішлі лісты-напаміны сваякам, напісаныя “капыльскай мовай”, на “крывіцкім жаргоне”, але “польскімі” (лацінскімі) літарамі. Так мастак-містык хаваў напачатку рэвалюцыйнае мінулае продкаў, а затым свае не зусім пралетарскія карані.
Як бачна, і беларусы маюць правы на спадчыну сусветна вядомага авангардыста.
Першы крок дэкаланізацыі спадчыны Малевіча робіцца на нашых вачах – яго ўсё шырэй прызнаюць украінскім мастаком. Наступны крок, прызнаннне беларускасці ягонай творчасці яшчэ наперадзе.
У Магілёве адкрылася постмадэрнісцкая выстава “Жаночы род”, якая нестандартным чынам ілюструе долю беларускай жанчыны.
У музеі Вітольда Бялыніцкага-Бірулі Магілёва, які з’яўляецца філіялам Нацыянальнага мастацкага мастацтва, пачаў працаваць выставачны праект «Жаночы род». Часовая экспазіцыя ўдала прыстасавана пад музейную пляцоўку, галоўная задача і ідэя якой – распавесці аб жаночым і аб жанчыне. Адзначым – пра беларускую жанчыну, пра тое, пра што яна з радасцю расказвае сама, а яшчэ больш пра тое, пра што маўчыць.
Партрэт, які сведчыць, што жанчыны цікавыя ў любым узросце.
Тыя, хто ўмее бачыць і цаніць прыгожае, знойдуць шмат вартых прагляду жаночых вобразаў і нечаканых інтэрпрэтацый тэмы жаноцкасці.
Падчас адкрыцця выставы гучалі народныя песні ад жаночага фальклорнага калектыву “Узвіжанне”. Яны праспявалі шэраг бяседных песень, якія сэнсава былі звязаны з тэматыкай выставы.
Сама выстава падзелена на два залы — «Жаночы» і «Род», знітавана з міфапаэтычным светам і звернута да архетыпаў, да нечага такога, што ляжыць у глыбінных пластах памяці. Творы, якія прадстаўлены на часовай экспазіцыі, ўключаюць ад народных посцілак да сюрэалістычных палотнаў, час стварэння – ад неаліту да эпохі інтэрнэту.
Адкрываюць экспазіцыю два творы, якія сягаюць да пракаветнасці. «Формы нёманскай культуры» Тамары Васюк — гэта і знойдзены ў раскопе гліняны сасуд, і жаночая фігура, архаічнае боства плоднасці і аховы роду. Як адзначаецца на сайце Нацыянальнага мастацкага музея: “Жаночы Род” – гэта выставачны праект, у якім творы народнага і прафесійнага выяўленчага мастацтва дэманструюць традыцыйныя архетыпічныя і міфапаэтычныя ўяўленні аб прыродзе жаночага свету і жаночай вобразнасці”.
Выставачны праект будзе працаваць у музеі па 28 мая.
Будынак пошты ў неагатычным стылі мае статус гісторыка-культурнай каштоўнасці, але замест рамонта яго сарамліва хаваюць ад гараджан.
Паштовая станцыя ў мястэчку Прапойск (цяпер Слаўгарад) на старой Варшаўскай шашы была пабудавана ў сярэдзіне XIX стагоддзя. Яна ўключана ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Беларусі другой катэгорыі. Гэта прамакутны аднапавярховы будынак з вялікім унутраным дваром і каменнай агароджай. Вокны і парадныя дзверы аформлены ў неагатычным стылі, над уваходам – металічны казырок на чугунных ажурных апорах. Сёння пабудова, якая з’яўляецца помнікам архітэктуры, знаходзіцца ў паўразбураным стане і не выкарыстоўваецца.
Уласнікам будынка з’яўляецца аддзел ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі Слаўгарадскага райвыканкама. Каб схаваць разбурэнні гістарычнай каштоўнасці, на фасад старога будынка быў нацягнуты тэнт. Як піша тэлеграм-канал “Спадчына”, тэнт на паштовай станцыі ў Слаўгарадзе вісіць аж з 2017 года, прычым быў усталяваны «ў мэтах забеспячэння бяспекі і захавання будынка».
– Як ануча можа забяспечваць захаванасць будынка? Навошта глядзець на помнік, калі можна глядзець на анучу з малюнкам на яго фасадзе? – задаюцца пытаннямі аўтары матэрыяла пра слаўгарадскую паштовую станцыю.
Адзначым, што мясцовая ўлада плануе рэканструяваць гістарычны будынак пад раённы музей у рамках дзяржаўнай праграмы “Культура Беларусі” на 2021-2025 гады. Але ці адбудзецца аднаўленне гарадской гістарычнай каштоўнасці пакажа будучыня.
Среди работ – самая дорогая картина в Беларуси. Жемчужины коллекции, которую собирала еще команда Виктора Бабарико, представлены в Выставочном зале и в ратуше да 30 апреля.
Хаим Сутин, Юдель Пэн, Леон Бакст, Евгений Магарил – известные белорусские художники начала XX века и современные мастера Владимир Товстик, Владимир Зинкевич, Владимир Савич, Юрий Яковенко. Эту экспозицию собрал под своей крышей Выставочный зал «Музея истории Могилёва», а шедевры предоставил уже в который раз Белгазпромбанк – более 40 картин и скульптур.
Название выставки «Портрет времени», где каждая из работ особенно ценна и является жемчужиной белорусского искусства.
Если подробнее о значимости этой выставки: Хайм Сутин – крупнейший мастер «Парижской школы», на выставке представлены две работы – «Ева», и «Уснувшая читательница, Мадлен Кастен», причём Белгазпромбанк в 2013 году приобрёл «Еву» на аукционе «Сотбис» за 1.805.000 долларов, она признана самой дорогой картиной в Беларуси.
Юдель Пен – белорусский живописец, видный деятель «еврейского ренессанса» в искусстве начала XX века, известен как учитель многих витебских художников, в том числе Марка Шагала.
Представлен портрет Иосифа Олешкевича, художника начала XIX века который часто выезжал в белорусские губернии, где сделал немало интересных портретов, дружил с Адамом Мицкевичем. Все остальные, представленные мэтры заслуживают особого внимания и изучения.
Стоит отметить, что художественное собрание “Белгазпромбанка” – поистине уникальная коллекция в нашей стране, над которой десятилетиями работала команда специалистов под управлением Виктора Бабарико. В 2021-2022 годах над ней нависла угроза, когда работы арестовывались государством на фоне политического кризиса в стране.
Часть коллекции выставлена в ратуше. Экспозиция будет работать до 30 апреля. Время работы выставочного зала: со среды по воскресенье – с 11:00 до 19:00. В понедельник и вторник – выходные дни.
Нядаўна ў вольным доступе для даследчыкаў паявіўся малюнак Магілёва і некалькіх гарадоў колішняй Магілёўскай губерніі 1830-х гадоў на сімвалічнай мапе губерніі. Аўтарам малюнка з’яўляўся магілёўскі губернскі землямер калежскі саветнік і кавалер Ігнаці Фёдаравіч Лада-Кладніцкі.
Гэтая рукапісная карта вядомая ў адзіным асобніку, які захоўваецца ў фондах Расійскай дзяржаўнай бібліятэкі. Некалькі спробаў магілёўскіх аматараў старажытнай гісторыі атрымаць ад расійскай бібліятэкі скан выявы ў высокай якасці не давалі плёну. Цяпер жа намаганнямі колішняга намесніка дырэктара Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі Алеся Сушы выява ў высокім пашырэнні трапіла да беларускіх краязнаўцаў. Найбольшую цікавасць на ёй выклікае выява экзэрцыргаўза. Гэты манеж для трэніровак вайскоўцаў размяшчаўся ў раёне сучаснага кінатэатра “Чырвоная зорка” і згарэў яшчэ ў 1860-х гадах. Выява ўнікальная тым, што гэта адзінае адлюстраванне магілёўскага экзэрцыргаўза.
Выява прадстаўлена магілёўскім краязнаўцам і калекцыянерам Алегам Давідам Лісоўскім.
