К 80-летию освобождения Беларуси на административном здании ОАО “Могилевлифтмаш” открыта памятная доска первому директору завода. Он был ветераном.
На торжественном открытии мемориальной доски в память первого директора Могилевского завода лифтового машиностроения Василия Ивановича Иорина присутствовал его сын – Дмитрий, пишут “Могилевские ведомости”.
Мероприятие было приурочено к празднованию 80-летия освобождения Беларуси от гитлеровских оккупантов и этому есть весомая причина. Василий Иорин – ветеран Великой Отечественной войны.
Да Дня горада, што адзначаецца ў Магілёве на гэтых выходных, “Магілёўліфтмаш” падрыхтаваў абласному цэнтру даволі сумніўны падарунак. Вертыкальная электрычная велапаркоўка на шэсць ровараў была ўсталяваная прадпрыемствам на плошчы перад “Атрыўмам”. Раней гэтую дзіўную канструкцыю ўжо прэзентавалі на адкрыцці веласезона ў Магілёве.
Кіраўніцтва “Магілёўліфтмаша” пазіцыянуе сваю велапаркоўку як нейкае элегантнае вынаходніцтва, тады як у жыхароў горада, асабліва ў раварыстаў, узнікае вельмі шмат пытанняў што да глуздоў у аўтараў гэтай ініцыятывы.
Па-першае, на тым месцы, якое займае велапаркоўка, можна было б звычайным чынам размясціць тыя ж самыя шэсць веласіпедаў, калі не больш. Прадстаўнікі “Магілёўліфтмаша” на гэта заяўляюць, што ўтылітарныя функцыі велапаркоўкі другасныя, а ў першую чаргу гэта “малая архітэктурная форма” і “арыгінальны дызайн”. А па-другое, сумненні выклікае якраз дызайн. Жалезная спаруда, пафарбаваная ў аранжавы колер – гэта тое, што павінна ўпрыгожваць горад, здзіўляюцца гараджане?
“Хватит уродовать город разным мусором” – рэагуюць на канструкцыю каментатары пабліка Mogilev Live. “Бессэнсоўна і бязлітасна. Я свой ровар туды ніколі не пастаўлю, навошта мне гэты гемарой з абвязваннем стужкамі каб далібог не зваліўся?” – піша карыстальнік, падпісаны як Andrej Žuraŭkoŭ.
Каля Магілёўскага абласнога музея імя Масленікава ўжо паставілі недарэчную гаргару – вертыкальную паркоўку для аўтамабіляў – нагадваюць таксама магілёўцы. У выніку толькі сапсавалі від на гісторыка-культурную каштоўнасць, а самой паркоўкай так ніхто і не карыстаецца.
Сустракайце лонгрыд з аглядам тых выклікаў, якім цяпер прыходзіцца супрацьстаяць лідару магілёўскай эканомікі. Калі коратка – згублены прывабныя рынкі, ёсць іміджавыя праблемы, а таксама кадравыя.
“Магілёўліфтмаш” – гэта безумоўны флагман машынабудавання Магілёўскага рэгіёна. Заводам ганарацца чыноўнікі як лідарам на ўсходнееўрапейскім рынку, яго фінансавая стабільнасць і перспектывы выглядаюць бясхмарнымі. Гэта адно з тых рэдкіх прадпрыемстваў з дзяржаўнай формай уласнасці на Магілёўшчыне, якое штогод паказвае шматмільённы чысты прыбытак. Аднак людзі, знаёмыя з сітуацыяй на прадпрыемстве, часам дапускаюць даволі скептычныя ацэнкі той кан’юнктуры, што складаецца на ліфтавым і вакол яго. Чаму – паспрабавалі разабрацца mogilev.media.
Мінус ЕС, мінус Украіна
Першы негатыўны фактар, які ўплывае на перспектывы магілёўскага прадпрыемства, гэта, як няцяжка здагадацца, санкцыі і страта рынкаў з-за ўдзелу Беларусі ў ваеннай агрэсіі Расіі супраць Украіны. Можа здавацца, што рынак Еўрапейскага Звязу меў вартае жалю значэнне для беларускага гіганта ліфтавага будавання. У параўнанні з расійскім – гэта, сапраўды, адносна невялікія аб’ёмы. Але вось на што трэба звярнуць увагу. У Літве, Латвіі і Эстоніі ў жылых дамах і будынках, узведзеных у савецкія часы, пераважная колькасць ліфтоў – менавіта магілёўскай вытворчасці. Рыга, Вільнюс і Талін да 1990 года наогул уваходзілі ў спіс асноўных заказчыкаў “Магілёўліфтмаша”.
Так, напрыклад, зараз у Рызе застаецца больш за тысячу магілёўскіх пад’ёмнікаў у шматкватэрных дамах. На працягу ўсіх апошніх дзесяцігоддзяў наша прадпрыемства мела адтуль стабільныя замовы на дэталі для рамонту. Цяпер жа мэрыя Рыгі б’е трывогу з-за немагчымасці працягваць падобныя закупкі. Санкцыі. Кіраўніцтва сталіцы Латвіі вымушана набываць камплектуючыя дэталі ў іншых вытворцаў і наогул блізкае да поўнай замены беларускіх ліфтоў на новыя.
Для “Магілёўліфтмаша” вельмі прыцягальнай тэрыторыяй да вайны быў таксама ўкраінскі рынак. Адносна невысокі ўзровень жыцця гарантаваў стабільны попыт на магілёўскія ліфты па коштах, падобных на дэмпінгавыя. Гэты рынак, разам з рынкам краін Балтыі, даваў таксама Магілёву варыятыўнасць у накірунках рэалізацыі прадукцыі, і як вынік – устойлівасць. Лішне казаць, што цяпер наш завод трапляе ў пастку поўнай залежнасці ад кан’юнктуры на сваім адзіным значным рынку збыту.
Дзесяць крокаў наперад, пяць назад
Адначасова, трэба прызнаць, што санкцыі для “Магілёўліфтмаша” адыгралі таксама і станоўчую ролю. Калі з Расіі пасля вайны сталі масава сыходзіць заходнія вытворцы, наогул увесь беларускі прамысловы сектар радасна паціраў рукі – зажывем!
Расійскі рынак і без таго ўжо дзесяцігоддзямі з’яўляецца асноўнай сферай інтарэсаў “Магілёўліфтмаша”. Ён мае надзвычайную ёмістасць – штогадовая патрэба Расіі ў новых ліфтах складае 45 000 – 60 000 у год, падлічылі аналітыкі. Попыт фарміруюць дэвелаперы, якія ўзводзяць новабудоўлі, і рэгіянальныя аператары капрамонту, у рамках якога мяняюцца пад’ёмнікі ў шматкватэрных дамах. Сукупныя ж магутнасці ўсіх ліфтавых заводаў на постсавецкай прасторы гэтую нішу і далёка не закрываюць.
Больш за тое. У адпаведнасці з тэхрэгламентам Мытнага саюза, да 15 лютага 2025 года ў Расіі неабходна замяніць усе ліфты, у якіх скончыўся тэрмін эксплуатацыі (25 гадоў). А гэта каля 100 000 ліфтоў па ўсёй Расіі.
Магілёўскі завод, з яго самымі вялікімі ва Ўсходняй Еўропе магутнасцямі ў 12 000 – 13 000 ліфтоў у год, здавалася б, гарантавана павінен быць забяспечаным працай на гэтым фронце. І сапраўды, у 2022 годзе чысты прыбытак (даход, які застаўся пасля ўсіх падаткаў, абавязковых выплат і разлікаў) “Магілёўліфтмаша” падскачыў у 10 разоў у параўнанні з папярэднім – 113 мільёнаў рублёў супраць 11 мільёнаў адпаведна. У 2023 годзе, праўда, назіралася зніжэнне прыбыткаў, хоць нішто гэтага не прадказвала. Магілёўскі ліфтавы завод зарабіў у два разы менш – меней за 60 мільёнаў рублёў чыстымі.
Ужо не райскія шаты
Гэтае падзенне даходаў можа быць звязана з агульнай тэндэнцыяй на расійскім ліфтавым рынку. Аказалася, гэта не такія ўжо райскія шаты. Ва ўмовах санкцый і дэвальвацыі рубля ў Расіі назіраўся спад тэмпаў будаўніцтва новага жылля. Адпаведна, з’яўлялася менш замоваў на ліфты.
Таксама, як нам патлумачылі людзі, знаёмыя са становішчам на прадпрыемстве, перыяд спрыяльнай канкурэнцыі для “Магілёўліфтмаша” аказаўся не дужа доўгім. На расійскі рынак масава пачала паступаць прадукцыя кітайскіх кампаній, адаптавацца да санкцыйнага ціску здолелі ўласна расійскія заводы, а некаторыя заходнія вытворцы толькі на словах пакінулі рынак, замяніўшы брэнд і працягваючы сваю працу ў РФ.
Так паступіў, напрыклад, амерыканскі Otis, які прадаў свае расійскія актывы і ўжо ў жніўні 2022 года яго магутнасці запрацавалі пад новым брэндам. А трэба заўважыць, што Otis – гэта адзін з асноўных гульцоў на гэтым рынку. Яго сыход у 2022 годзе на 34% абрынуў вытворчасць ліфтоў у Расіі.
Вяртанне вострай канкурэнцыі – рэчаіснасць, якая азмрочыла такую салодкую і, здавалася, такую доўгую перспектыву. А ў канкурэнцыі, як правіла, выжывае не маменькін сыночак, а баец.
Адмоўная селекцыя і станоўчая кан’юнктура
Наступная праблема – кадравая. У красавіку гэтага года крыніцы паведамлялі пра праблемы на флагмане магілёўскага машынабудавання. На “Ліфтмашы” сталі скарачацца заробкі, людзі масава пакідалі прадпрыемства – пісала наша выданне, абапіраючыся на сведчанні супрацоўнікаў завода. Зараз мы зноў звязаліся са сваімі крыніцамі, каб прасачыць за дынамікай гэтай сітуацыі, а таксама атрымалі інфармацыю, якая тлумачыць пэўную нестабільнасць у працы прадпрыемства.
Сапраўды, адток кадраў з “Магілёўліфтмаша” назіраецца ўжо не першы месяц – пацвердзілі нам. Можна пераканацца ў гэтым таксама, параўнаўшы колькасць вакансій на прадпрыемстве. Калі на сярэдзіну красавіка ліфтавы завод шукаў спецыялістаў на 80 вакантных пасадаў, то цяпер гэты спіс складае ўжо 90 пазіцый на дзень падрыхтоўкі матэрыяла.
Шараговаму супрацоўніку заробак прапануюць прыблізна ў 1 400 рублёў, але калі няма адпаведнага разраду, то такі работнік будзе атрымліваць толькі 1 000. Для параўнання, у магілёўскім аўтапарку заробак абяцаюць ужо 2 300, але тут ёсць акалічнасць – за гэтыя грошы давядзецца адпрацаваць 280 гадзін у месяц, а гэта 28 дзён па 10 гадзін. Атрымліваецца, што за месяц супрацоўнік зможа адпачыць усяго два-тры дні.
Для прадпрыемства з штатам у 4 500 – 5 000 чалавек 90 вакансій – гэта некрытычны працэнт. Але трэба ўлічваць, што, як і іншыя дзяржаўныя арганізацыі, завод ідзе па шляху адмоўнай селекцыі – губляе вопытныя і кваліфікаваныя кадры, ініцыятыўных людзей. Гаворка тут вядзецца пра палітычныя чысткі, якія на прадпрыемстве поўным ходам праводзіць намеснік генеральнага дырэктара па ідэалогіі Мікалай Міхаленя.
Мікалай Міхаленя – ў цэнтры. Фота з афіцыйнага сайта прадпрыемства.
Замена звольненым з часам знаходзіцца, канечне – у Магілёве багата работнікаў, якія па старой памяці мараць служыць на ліфтавым. У ранейшыя часы ледзь не чарга стаяла з ахвотных сюды ўладкавацца. Але, як бачым па сітуацыі з актуальнымі вакансіямі, кадравы дэфіцыт актуальны для Магілёва гэтак жа сама, як і для ўсёй Беларусі. Эксперты тлумачаць гэту праблему двума прычынамі – дэмаграфічнай ямай і палітычнай эміграцыяй. І абедзьве гэтыя прычыны, як бачыцца, бліжэйшым часам – невырашальныя.
Зараз на ліфтавым заводзе не хапае інжынерна-тэхнічнага персаналу – паведамляюць нам крыніцы. Тых людзей, якія прыходзяць уладкоўвацца на кіроўныя пасады, падоўгу трымаюць у падвешаным стане, бо татальна правяраюць па т.зв. “дыскрэдытуючых абставінах”.
За кожным жа страчаным кадрам губляецца таксама і яго вопыт, а гэта – ўсё тая ж якасць працы. Нажаль, калі ў справу ўмешваецца палітыка, пра якасць ужо ніхто не думае. Адзін з нашых суразмоўцаў адпрацаваў на прадпрыемстве інжынерам па наладцы і выпрабаванням больш за дзесяць гадоў, а звольнены быў за подпіс у выбарчым лісце за вылучэнне кандыдатам у прэзідэнты Віктара Бабарыкі. Такіх як ён – дзясяткі, а можа і больш. Дакладная статыстыка, вядома ж, не вядзецца, але крыніцы кажуць, што палітычныя звальненні працягваюцца і зараз.
Гэтая своеасаблівая адмоўная селекцыя разам з кадравай праблемай гарантавана дадуць дэгенератыўны ўплыў на працу прадпрыемства ў далёкатэрміновай перспектыве. І гэта ва ўмовах, калі для завода сканчаецца цяплічны клімат на яго асноўным рынку збыту. Таксама – ва ўмовах, калі да якасці прадукцыі і так вельмі шмат пытанняў. Але пра гэта ніжэй.
Паміж Сцылаю і Харыбдай
Такім чынам, спрыяльныя ўмовы на асноўным рынку “Магілёўліфтмаша” сталі менш спрыяльнымі, і завод зноўку сутыкнуўся з абвастрэннем канкурэнцыі, якая цяпер наўрадці істотна знізіцца. Ва ўмовах канкурэнцыі поспех звычайна залежыць ад двух характарыстык – высокая якасць і нізкі кошт. Прычым балансіраваць даводзіцца толькі на чымсьці адным. Мантра пра “выдатнае спалучэнне “цаны і якасці”, якую прасоўвае менеджмент завода, як мы пабачым ніжэй, у людзей, добра знаёмых з прадукцыяй прадпрыемства выклікае горкую ўсмешку.
Нізкі кошт дае канкурэнтныя перавагі ў грамадствах з нізкім узроўнем даходаў. Але пачынае ствараць рэпутацыйныя перашкоды з выхадам грамадства на прыстойны ўзровень забеспячэння. Калі людзі могуць сабе дазволіць нешта лепшае па якасці, то яны, як прывіла, гэта сабе дазваляюць.
Звярніце ўвагу – да вайны чысты прыбытак “Магілёўліфтмаша” скараціўся да 11 мільёнаў рублёў (у 2020 было 33). Атрымліваецца, калі ў пакупніка была магчымасць і сродкі выбіраць, то яны выбіралі – і далёка не заўсёды нас.
Даволі прадказальна, магілёўскі вытворца нізкі кошт сваёй прадукцыі пазіцыянуе як адну з галоўных канкурэнтных пераваг. Не забываючы пры гэтым дэклараваць, што “асноўнай стратэгічнай мэтай развіцця арганізацый холдынгу “Магілёўліфтмаш” на 2024 год з’яўляецца вытворчасць высокаякаснай канкурэнтаздольнай прадукцыі, якая адпавядае патрабаванням спажыўца.”
А як справы выглядаюць насамрэч, нам дапамогуць разабрацца якраз карыстальнікі магілёўскай прадукцыі і работнікі арганiзацый, што абслугоўваюць гэтыя ліфты. Тут, канечне, узнікае пытанне пра рэлевантнасць выбаркі. Мы правялі аналіз водгукаў на асноўных пляцоўках, дзе карыстальнікамі з усёй постсавецкай прасторы абмяркоўваюць якасць магілёўскіх ліфтоў. Нажаль, вялікая колькасць ацэнак гаворыць пра тое, што ў “Магілёўліфтмаша” ёсць сур’ёзныя іміджавыя праблемы.
“Наиболее позитивно то, что после 2007 года могилевских лифтов в нашем городе не устанавливали.”
Лішне казаць, што ўсе магілёўцы, у дамах якіх усталяваныя – ну а чые ж яшчэ – ліфты “Магілёўліфтмаша”, маюць безліч гісторый пра праблемы з гэтымі пад’ёмнікамі. Заўважым – што гаворка вядзецца пра новыя дамы, якія мантажуюцца і абслугоўваюцца спецыялістамі, цудоўна знаёмымі са спецыфікай магілёўскага абсталявання.
Чаму гэта важна – практычна заўсёды, калі сустракаецца крытыка ў працы магілёўскіх ліфтоў, прадстаўнікі завода-вытворцы займаюць адну даволі камфортную пазіцыю – маўляў, якасць добрая, проста мантаж дрэнны і абслугоўванне не добрасумленнае. Таму і ўзнікае пытанне – а ў Магілёве што перашкаджае здзейсніць гэта ўсё на высокім узроўні? А тым часам рэдкі дамавы чат у нашым горадзе абыходзіцца без гістэрыкі пра зноўку паламаны ліфт. Абзванілі знаёмых, спраўдзілі – сапраўды, пастаянна ламаецца. Канечне, гэтыя размовы да справы не прыкладзеш, статыстыку на іх не пабудуеш, таму накіроўваемся ў сусветнае сеціва.
Найбольшая колькасць каментарыяў ад карыстальнікаў пра якасць магілёўскіх ліфтоў утрымліваецца на профілі завода ў Google-maps, Yandex-мапах, а таксама на сайтах otzyvy.by і otzovik.com. Найлепшы вынік завод мае на пляцоўцы Yandex – рэйтынг 4,5 з пяці, даволі шмат пазітыўных водгукаў. Але ёсць і проста адчайныя. “Мы с женой уже рассматриваем переезд в другой дом только из-за того, что здесь стоит этот ужасный лифт, который ломается просто постоянно.” – пісаў Ілья з Растова-на-Дану 28 студзеня гэтага года. Але ёсць і цалкам кампліментарныя каментарыі.
На Google-maps статыстыка ўжо трохі горш. Завод мае 3,6 зоркі з пяці, каментарыі таксама разыходзяцца – ад рэзка адмоўных да рэзка станоўчых.
Яшчэ горш сітуацыя на спецыялізаваных сервісах водгукаў. Так, на сайце otzovik.com з 27 водгукаў – 7 станоўчых, 20 адмоўных, а агульны рэйтынг прадпрыемства 2,3 з пяці. Характэрны прыклад – “Красивый, удобный, но уже успел нам надоесть постоянными сбоями” пракаментавала магілёўскія ліфты карыстальніца amimurka, якая паставіла заводу пяць зорачак.
З 32 адзнак на сайце otzyvy.by сфарміраваўся вартый жалю рэйтынг у 1,75 з пяці, а каментарыі пад профілем кампаніі – гэта проста ўзорны набор з сарказма, скаргаў і праклёнаў. Што цікава – пакінулі свае водгукі на гэтым рэсурсе і самі супрацоўнікі “Магілёўліфтмаша”, і людзі, якія абслугоўваюць прадукцыю магілёўскага завода.
А яшчэ ёсць спецыялізаваны прафесійны форум liftforum.ru, на якім адна з тэм прысвечаная якасці прадукцыі “Магілёўліфтмаша”. На дадзеным рэсурсе нашага гіганта абмяркоўваюць вузкія спецыялісты – людзі, якія займаюцца мантажом і абслугоўваннем ліфтоў. Па геаграфіі, гэта пераважна Расійская Федэрацыя, сам форум быў створаны ў 2006 годзе і заставаўся актыўным да 2015. Для нас цікава, што ў абмеркаванні былі апублікаваныя два рэйтынгі, дзе ацэнку магілёўскай прадукцыі ставяць у параўнанні з ліфтамі канкурэнтаў. Вось, напрыклад, першы водгук.
“На сегодняшний день уже достаточно много новых лифтов установленных в новых дома и на замену, разными монтажными организациями. Обслуживаются тоже разными эл.механиками, толковыми и не очень. Статистика такова: МЛЗ (Магілёўскі ліфтавы завод – mogilev.media) (особенно модели ЛП-0611Б, ЛП-0610БГ) – остановок в день на 50 лифтов от 5 до 15(0 ещё ни разу не было). КМЗ (Карачараўскі механічны завод у Маскве) – на 30 лифтов от 0 до 5. ЩЛЗ (Шчэрбінскі ліфтавы завод у Маскве) – на 20 лифтов от 0 до 3. Наше мнение, МЛЗ последнее время, самый бюджетный вариант, хуже нет, или мы ещё не сталкивались. КМЗ и ЩЛЗ примерно одинаковы, также бюджетные, типовые.”
Яшчэ адзін прафесійны водгук на прадукцыю “Магілёўліфтмаша” размясціла спецыялізаванае галіновае выданне “Ліфт-Прэс”. Гэта інтэрв’ю з Генеральным дырэктарам маскоўскай арганізацыі “Пад’ём-Поўнач” Віктарам Меліаранскім. На абслугоўванне гэтай арганізацыі паступілі некалькі магілёўскіх ліфтоў, і працу з імі, а таксама з заводам-вытворцай лепш за ўсё характаразуе апошні ўрывак дыялогу:
“– Безрадостная картина получается. Давайте все же закончим беседу на позитивной ноте.
– На позитивной?(…) Наиболее позитивно то, что после 2007 года могилевских лифтов в нашем городе не устанавливали.”
Дзеля справядлівасці, трэба адзначыць, што гэта дастаткова стары матэрыял, аж 2010 года. Ён утрымлівае столькі негатыву пра працу “Магілёўліфтмаша”, што многія каментатары пад артыкулам справядліва абураюцца гэтым інтэрв’ю, падобным на замову ад канкурэнтаў.
Таксама адзначым, што сярод каментароў наконт прадукцыі магілёўскага ліфтавага завода раздаюцца таксама галасы ў абарону. Звычайна ў яго падтрымку кажуць, што галоўнае – правільны мантаж, абслугоўванне. Яшчэ – што ліфты “забіваюць” самі жыльцы, робячы ў новабудоўлях рамонт і нагружаючы пад’ёмнік будаўнічымі матэрыяламі.
Такім чынам, даводзіцца канстатаваць, што Магілёўскі завод ліфтавага машынабудавання мае пэўныя іміджавыя праблемы што ў вачах карыстальнікаў, што ў вачах прафесіяналаў. Выглядае, што на рынку ён займае нішу вытворцы танных ліфтоў з невысокай якасцю. Гэта, канечне, не смяротны вырак – попыт у Расіі на ліфты нашмат перавышае прапанову. Заўсёды знойдуцца забудоўшчыкі, якія абяруць танны варыянт, альбо проста вымушаныя будуць купляць магілёўскае, бо іншага няма.
У выніку прадпрыемства становіцца закладнікам запатрабаванасці ўласнай прадукцыі. Калі завод – адзіны ў рэгіёне, што паказвае стабільны высокі прыбытак; калі што б ты ні выпускаў, рынак усё праглыне і яшчэ папросіць – то навошта станавіцца лепш?
Якасць, залежнасць ад аднаго рынку збыту – выглядае, што гэта менавіта тыя фактары, якія навісаюць зараз над магілёўскім гігантам. Ці складуцца яны ў нейкае трывожнае, альбо нават небяспечнае спалучэнне? Цяжка сказаць. У сучасным свеце прагностыка далей за сённяшні дзень – справа няўдзячная. Але ў любым выпадку, калі заўтра ці паслязаўтра мы будзем чуць, што магілёўскі ліфтавы пачало трэсці, што на завод раптам перасталі паступаць замовы, што актуалізаваліся праблемы з кадрамі – то, здаецца, мы зрабілі крок у разуменні таго, чаму падобнае можа адбыцца.
Крыніцы mogilev.media паведамяюць, што на Магілёўскім “Ліфтмашы” ідзе скарачэнне заробкаў. Зарплата знізілася ўдвая – інфармуюць людзі, звязаныя з прадпрыемствам. Прынамсі, гэта адносіцца да тых спецыялістаў, што працуюць на мантажы ліфтавага абсталявання. У такой сітуацыі многія супрацоўнікі шукаюць іншую працу. Каб пазбегчы адтоку кадраў, кіраўніцтва прадпрыемства прымушае супрацоўнікаў заставацца ў штаце да заканчэння працоўнага кантракту.
Мы паглядзелі спіс вакансій на прадпрыемстве, і на пачатак красавіка ён аказаўся даволі вялікім. “Магілёўліфтмаш” шукае супрацоўнікаў больш чым на 80 спецыяльнасцяў толькі для галаўнога прадпрыемства ў абласным цэнтры. Калі ўлічыць, што на асобныя спецыяльнасці недахоп супрацоўнікаў можа складаць больш чым адну штатную адзінку, вымалёўваецца сур’ёзная кадравая праблема. Сярод адкрытых вакансій можна заўважыць пазіцыю галоўнага механіка, вядучага інжынера-праекціроўшчыка. Гэта незвычайная сітуацыя для флагмана магілёўскай прамысловасці.
Публикация нашего ресурса вызвала ряд критических замечаний у заместителя председателя Могилевского облисполкома Руслана Страхара. Рассмотрели на примере лифтового завода, все ли так блестяще, как нам рапортуют.
Заместитель председателя Могилевского облисполкома Руслан Страхар уделил не меньше десяти минут своего драгоценного времени, чтобы защитить шефа Анатолия Исаченко, по пунктам опровергнуть выводы, сделанные в материале, опубликованном на нашем ресурсе и обвинить журналистов mogilev.media в плохом знании экономики.
Всего 74 промышленных предприятия из 1600 сработали в прошлом году «в минус», обратил внимание чиновник и, вроде бы, все стабильно, но…
Заместитель председателя облисполкома говорит об открытости информации на эту тему. Отлично. Тогда насколько открыта информация о семи десятках убыточных предприятий? Какие это предприятия и какова их доля в общем производстве?
Итак, в области 1 600 предприятий и двадцать один район. Выходит, примерно по 80 промышленных предприятий в каждом. Назовите-ка сходу 80 предприятий в Чериковском районе, или в Хотимском, где, кажется, даже и одного-то нет? Все-таки, получается, отчетность весьма лукавая – в перечень этот входят совсем мелкие субъекты хозяйствования.
Одно дело если с прибылью сработала какая-то мясохладобойня на артельных началах с трудовым коллективом в пять человек и совсем другое, если проблемы возникли у такого промышленного гиганта, как “Могилевлифтмаш”. Вы скажете – ну какие могут быть сомнения в успешности флагмана могилевской экономики! Чтобы не быть голословными, мы решили провести немного вычислений, основываясь на информации из открытых источников. И, надо сказать, сформировались интересные выводы, которые наверняка известны и Руслану Борисовичу также.
В 2022 году “Могилевлифтмаш” выпустил 12 484 лифта (БелТА), и при этом среднесписочная численность работников предприятия в том году составила 4 830 человек – сообщал портал masheka.by. Если разделить количество выпущенных лифтов на число сотрудников, то получим цифру в 2,58 лифта в среднем на одного работника предприятия. Возможно, данные независимого портала masheka.by вызовут сомнения у Руслана Борисовича в плане достоверности, но есть и более проверенные источники. Так, численность завода за предыдущие, 2020 и 2021 годы составляла, как следует из материалов аудиторской проверки предприятия, 5 497 и 5 165 человек соответственно.
Из этого следует, что в среднем на предприятии в эти годы трудилось 5 164 человека, если все три цифры использовать для подсчета. Используя данную численность, применяя ее к среднегодовому выпуску продукции могилевским флагманом лифтостроения в регионе (в 2022 – 12 484, в 2023 – 13 000, если верить БелТА), мы получим довольно скромные показатели в производительности труда – около 2,4 штук на одного сотрудника в год.
Здесь стоит оговориться, что методики подсчета могут быть разными, равно как не всегда количество выпущенных лифтов соответствует реальным производственным мощностям и зависит больше от условий заключенных контрактов, чем от числа работников. Но подчеркнем еще раз – реальная загруженность завода при самых комплиментарных оценках ненамного превышает показатель в 2,5 лифта в год на человека.
А что у конкурентов? Со своим показателем в 13 000 лифтов в год “Могилевлифтмаш” является самым крупным предприятием в странах бывшего СССР, среди подобных, но не единственным. Так, в спину ему дышит Щербинский лифтостроительный завод из Московской области, вышедший на уровень производства 11 000 лифтов в год еще в 2008 году, а в настоящее время показывающий способность выпускать более 12 000 единиц оборудования в год. При этом общая численность сотрудников предприятия составляет 1 500 человек, что при помощи простых подсчетов дает показатель в 8 лифтов в год на одного человека. Конечно, полной загрузкой своих мощностей Щербинский завод похвалиться не может, обычно он выпускает в среднем 8 500 лифтов в год, но и эта цифра дает показатель более чем в два раза выше могилевского – 5,66 лифтов на сотрудника.
Другой конкурент из ближайших, расположенный в Москве Карачаровский лифтостроительный, при чуть более чем 1 000 сотрудников выпускает до 8 000 лифтов в год, также демонстрируя около 8 лифтов на человека. Иные предприятия отрасли, карликовые пока что, но вполне себе амбициозные, демонстрируют и до 10 единиц на сотрудника.
О чем говорят эти цифры? В первую очередь о том, что положительные показатели экономической деятельности “Могилевлифтмаша” достигаются не высокой производительностью труда, а благоприятной конъюнктурой рынка, когда в условиях санкций на могилевское предприятие легла тяжелая, но приятная ноша по замещению импортного лифтового оборудования в России. Также из всех щелей здесь прет отставанием в модернизации производственных процессов и внутриполитическими решениями о категорическом запрете на сокращение сотрудников.
Благоприятная конъюнктура позволяет успокоиться на время, конечно, но несет опасность долговременного ущерба для предприятия, снижая мотивацию для совершенствования. И это – ахиллесова пята всех организаций с государственной формой собственности, к которым относится в том числе и “Лифтмаш”.
И это мы разобрали едва ли не самое успешное предприятие региона (среди государственных, так точно). А что с не такими мощными? Например, с “Моготексом”, который в том же 2022 году при третьем по численности в регионе количестве сотрудников в 2 333 человека показывал удивительно скромную прибыль в 0,85 миллиона рублей в год?
Да, возможно мы сгустили краски и соревноваться с профессиональным экономистом, коим является Руслан Борисович, нам сложно. Мы – просто журналисты, которые замечают то, о чем не принято писать в государственных СМИ Могилевщины.
Однако и в нашем ресурсе работали экономисты и другие специалисты с научными степенями, которые на раз-два доказали бы Страхару, что такое хорошо и что такое плохо, но вступить в дискуссию с Русланом Борисовичем они, увы, не могут – вся компьютерная техника и телефоны у них конфискованы КГБ.
Им остается только писать письма мелким почерком и узнавать новости из уст соседей, а не из газет, поскольку ОАО «Могилевсоюзпечать» была признана банкротом и благополучно ликвидирована, как позорное пятно на сверкающем фоне тотальной могилевской цифровизации.
Можно перечислить и другие «достижения» областной исполнительной власти в целом и лично Руслана Борисовича, как главного экономиста Могилевщины, в частности.
Свои «отставания» областная вертикаль оправдывает то происками внешних врагов, то переходом на новые рынки сбыта, то плохой погодой.
Отсюда чисто экономический вопрос: разве другие регионы страны не пострадали от санкций, козней англосаксов, дождей и вьюг? Все-таки придется признать, что все области Беларуси находятся в примерно одинаковом положении, но нигде, кроме Могилевщины ту же «Союзпечать» не угробили. Нигде, кроме Могилевской области не наблюдается такой низкой зарплаты и, соответственно, низкого уровня жизни населения. Это тоже открытая информация.
Вот и выходит, что 1526 промышленных предприятий области, которые, в прошлом году, сработали “штатно и стабильно”, существенно ситуацию не изменили. Фейки фейками, но ни Анатолий Михайлович, ни Руслан Борисович не смогут отрицать того, что вверенная их попечениям область, если в чем и лидирует, так только в разоблачении «врагов народа».
Тут уж мы фору и Брестчине, и Гродненщине дадим – хоть толком даже ветер и не посеем, зато бурю пожнем точно.
Сёння Аляксандр Лукашэнка наведвае “Магілёўліфтмаш”. Тут ён будзе знаёміцца з інвестыцыйным праектамі і рэалізацыяй праграмы імпартазамяшчэння – паведамляе БелТА.
Пралятаючы на верталёце над горадам па шляху да прадпрыемства Лукашэнка звярнуў увагу на неўпарадкаваныя вытворчыя тэрыторыі і захопленасць на будоўлях. Кіраўніцтва горада і вобласці атрымалі даручэнне навесці парадак на працягу года, піша агенцтва БелТА.
В то время когда инновации – это то, что обеспечивает будущее экономики, доля инновационного продукта на Могилевщине колеблется от официальных 10-15% до реальных… 2%. Очередной экономический обзор от mogilev.media.
Внедрение инноваций позволяет создать конкурентоспособную наукоемкую, ресурсо- и энергосберегающую экономику, способную обеспечить устойчивое развитие Могилевской области. Особое внимание – использованию экспортно-ориентированных и импортозамещающих технологий, базирующихся на местных сырьевых ресурсах.
Слезы могилевских инноваций
Увы, это не совсем о Могилевской области, в которой ежегодно затраты на инновации не превышают 1,5 % от валового регионального продукта. Экономика региона попала в своеобразный заколдованный круг низкой эффективности – недостаток финансовых ресурсов в инновации (и даже просто в инвестиции) не позволяет расширять производство востребованной продукции, ограничивая тем самым отчисления в инновационные фонды.
Ежегодные показатели инновационности отгружаемой могилевской продукции колеблются в пределах 10-15 %, в то время как в развитых странах он достигает рубежа в 35 %. На самом деле реально инновационный продукт в так называемых инновационных товарах местного производства составляет всего лишь…2 %.
Да и о каком производстве конкурентоспособных товаров может идти речь, когда на 1 февраля 2023 г. соотношение запасов готовой продукции в обрабатывающей промышленности области к среднемесячному объему производства составило 90,4 % (по Беларуси 87,2 %) против 65,1 % на 1 февраля 2022 г. И это при индексе промышленного производства к январю 2022 г. в 97,7 %. Вот и получается: с одной стороны, сокращаем объемы производства, с другой – снижаем объемы реализации.
По уровню инновационности Беларусь в мировом рейтинге не подымалась выше 45 места, имея показатель в 19 % от объема реализованной продукции. Очевидно, что экономика Могилевской области в данном ракурсе находится не только на задворках цивилизованного мира, но и территории синеокой.
Занимаемся космическими технологиями, а фитофтору картофеля победить не можем
Но не будем посыпать пеплом голову инновационными проблемами области. Мало кто знает, что, например, Кричев стал первым в республике «умным» городом. На его примере отрабатывалась единая диспетчерская служба с коротким номером 115, в районной поликлинике запись идет на электронную очередь и выдают электронные рецепты, а в школе отметки выставляют в электронном дневнике.
Для могилевской действительности уже не новинка данные подходы, но ведь где-то нужно было на практике реализовывать соответствующий проект. Простой пример воздействия инноваций на уровень качества жизни местного населения. Конечно, самостоятельно руководство Кричевского района без помощи института проблем информатики НАН Беларуси не сумели бы поднять данное направление инновационного характера.
Без инноваций невозможно представить ни одну отрасль, ни одно промышленное предприятие региона. Каждое из них в определенной степени вынуждено инвестировать в новые технологии и современное оборудование, с помощью которых обеспечивается производство инновационной продукции.
В Могилевской области 34 организации и предприятия занимаются научно-техническими разработками в различных сферах экономики и жизнедеятельности. Ведущее место за «Могилевлифтмашем» (производство современных лифтов), «Зенитом», «Могилевтрансмашем», «Белшиной», «Моготексом», переработчиками сельскохозяйственной продукции. Подтягивается и частный сектор экономики: «Протос», «Стрим» – зарядные устройства для быстрой зарядки аккумуляторов, «Виктори» – новые разработки газового отопительного оборудования и тому подобное.
Удивляет другое: явно недостает в области разработок по искусственному интеллекту, IT-технологиям и робототехнике, микроэлектронике и приборостроению, по беспилотным летательным аппаратам. Недостаточно могилевские ученые работают в направлении создания биотехнологий и биоматериалов, в медицине.
На другом полюсе такая «новинка» как машина для сортировки картофеля, которую планируют внедрить в производство. С помощью умного зрения она будет отбрасывать бракованные клубни, а пригодные отправлять в упаковку. А может стоило бы – научиться выращивать здоровые картофель и овощи, победив болезни с помощью новых сортов и технологий? Может, с большим рвением заниматься внедрением точного земледелия, дронов в сельскохозяйственную практику?
Сегодня белорусы занимаются космическими технологиями, а фитофтору картофеля победить не могут. Требует более пристального внимания борьба с многими болезнями человека и животных. С другой стороны, с выставки на выставку таскают продукцию «Бобруйскагромаша» – опрыскиватели, кормораздатчики, разбрасыватели органических удобрений, в которых инновации и не ночевали. И так по большинству позиций могилевской экономики. Пора бы уже и прозреть?
Решение проблемы инноваций в экономику Могилевской области позволит нарастить объемы производства современной продукции, увеличит объемы реализации товаров, подымет благосостояние граждан. Что мешает поступательному движению в инвестиционно-инновационном развитии? Есть мнение, что не последнюю роль в этом играет неразворотливость как раз тех структур, которые и должны отвечать за будущее региона.
Уникальная и инновационная, обеспечивающая почти треть валового продукта в области, промышленность города Могилева – в нашем очередном экономическом обзоре. Начало.
Особое место в жизни Могилева занимает промышленность – именно промышленные предприятия насыщают потребительский рынок товарами, способствуют работе других отраслей, формируют рабочие места. В промышленности создается основная часть валового продукта и национального дохода.
Уровень развития промышленности определяется различными факторами, но в основном емкостью рынка, позволяющей осуществлять производство продукции в экономически обоснованных объемах.
Промышленность города Могилева представлена уникальными производствами: лифтостроение, строительство грузовых вагонов, сталелитейное производство, производство электродвигателей переменного тока, оригинальных тканей.
Сложившаяся специализация промышленности в основном согласуется с ресурсной базой области. Для промышленности города Могилева характерно деление предприятий на три группы.
Во-первых, это предприятия машиностроения, полностью работающие на привозном и импортном сырье. Эти предприятия в большей степени зависят от конъюнктуры на мировом рынке и наиболее восприимчивы к инвестиционным решениям.
Во-вторых, это предприятия химической и легкой промышленности, энергетики – они работают на импортном сырье и территориально привязаны к условиям потребления продукции, что является стимулом для внедрения современных технологий;
Третья группа – строительные организации и предприятия по переработке сельскохозяйственной продукции. Территориально и технологически они привязаны к местным сырьевым ресурсам и потребителям, имеют устойчивый характер производственной деятельности.
Высокая концентрация промышленных предприятий – а их в городе 53 – наличие развитой инфраструктуры и квалифицированной рабочей силы создают условия для определенного роста реального сектора экономики и социальной сферы города. Сегодня промышленность Могилева формирует 32 % объема валового регионального продукта области.
По итогам работы промышленности города за 2022 г. мы видим рост объемов производства в действующих ценах на 20,6 %. Среди лидеров: ОАО “Могилевлифтмаш”, ОАО “Зенит”, ОАО “Моготекс”, ОАО “Лента”, СЗАО “Могилевский вагоностроительный завод”, ОАО “Можелит” и ряд других. Среди названных особое уважение вызывает производство продукции ОАО “Зенит” – 48 % выпускаемых им сегодня изделий – инновационного плана.
Но, если взять динамику индексов промышленного производства за прошедшие 7 лет (2015 г. к предыдущему году – 94,4 %, 2016 г. – 87,3 %, …2020 г. – 97,4 %, 2021 г. – 100,2 %), мы видим, скорее, восстановление производства 5-летней давности.
Подобная ситуация наблюдалась в экономике города 13 лет назад, когда в 2010 г. индекс промышленного производства к предыдущему году составил 1,24. Тогда на гребень экономической славы взобрались СЗАО “Могилевский вагоностроительный завод”, ОАО “Могилевский металлургический завод”, СООО “Джокей Пластик Могилев”, ОАО “Могилевхлебопродукт”.
В 2011 г. даже изменилась отраслевая структура производства города – впервые за последние годы производство продукции предприятиями машиностроения и металлообработки превысило объемы производства химических волокон и устойчиво заняло в структуре промышленной продукции более 1/3 от общего объема производства по городу. Увы, через пару лет промышленность Могилева катастрофически стала терять свои позиции.
В целом же, показатель 2022 г. в определенной степени может претендовать на эксклюзивность и по ряду сопутствующих изменений в экономике отрасли: выросла на 3,4 % инновационность реализуемой продукции, увеличилась прибыльность производства и реализации продукта, расширяются контакты по его экспорту, растет экономия энергоресурсов. Так что возрождение (ренессанс) отрасли на лицо. Только вот среди пяти выполненных заданий (из десяти), установленных решением Могилевского облисполкома, промышленность города пока не значится.
Замена ліфтаў у Мінску моцна дапамагла “Магілёўліфтмашу” больш менш стабільна працаваць у апошнія гады. Але планы па замене ліфтавага абсталявання на наступны год у сталічных шматпавярхоўках значна меншыя, бо большасць ліфтаў новыя.
Замена ліфтавага абсталявання ў жылых дамах сталіцы прадугледжана праграмай “Камфортнае жыллё”, якая зацверджана пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь – паведамляе БелТА. Замене падлягаюць ліфты, якія адпрацавалі нарматыўны тэрмін у 25 гадоў і старэйшыя за яго. Работы праводзяцца на 100% за кошт сродкаў бюджэту, самі жыхары не ўкладаюць асабістыя зберажэнні.
У 2022 годзе ў сталіцы павінна быць заменена 440 ліфтоў у шматкватэрных дамах. Большасць магілёўскіх ліфтаў ужо ўсталяваныя. Засталося замяніць яшчэ каля 70 ліфтаў. У сярэднім на замену ліфта і ўводу яго ў эксплуатацыю сыходзіць 2-2,5 месяца.
Сёлета пры замене выкарыстоўваюцца ліфты толькі беларускай вытворчасці ААТ “Магілёўліфтмаш”. Раней калектывы жыхароў дамагаліся ўсталявання таксама і нямецкіх ліфтаў.
Праграма на наступны год яшчэ фарміруецца, але папярэдне плануецца ў жылых дамах Мінска замяніць у 2023 годзе толькі 264 ліфты. Гэта на 40% менш за план на 2022 год. Тлумачыцца гэта тым, што з кожным годам ліфтаў, якія падлягаюць замене, становіцца ўсё менш. У асноўным усё старое ліфтавае абсталяванне, якое адпрацавала нарматыўны тэрмін, у Мінску ўжо замянілі.
Зборку беларускіх ліфтаў плануецца распачаць у Таджыкістане. Магілёўскі ліфтавы завод і таджыкскія партнёры маюць план зборкі ліфтаў у спецыяльным цэху, які адкрыўся ў Сагдыйскай вобласці Рэспублікі Таджыкістан.
Афіцыйная цырымонія адкрыцця сумеснай зборачнай вытворчасці ліфтаў адкрытага акцыянернага таварыства “Магілёўліфтмаш” і ТАА “Худжандгандальмаш” адбылася ў горадзе Худжандзе Сагдыйскай вобласці. 15 красавіка ў ёй прыняў удзел Прэзідэнт Рэспублікі Таджыкістан Эмамалі Рахмон, кіраўніцтва таджыкскіх дзяржаўных рэгіянальных органаў краіны. Было адзначана, што адкрыццё зборачнай вытворчасці беларускіх ліфтаў адбылося ў няпросты час, і гэта сведчыць аб зацікаўленасці дзвюх дзяржаў працягваць развіццё ўзаемавыгадных кантактаў.
Агульная плошча новага прадпрыемства, абсталяванне для якога было пастаўлена з Рэспублікі Беларусь, складае 1,8 га. Са стварэннем новага цэха па вытворчасці ліфтаў у Худжандзе 50 мясцовых жыхароў будуць забяспечаны працоўнымі месцамі. Як абяцаюць партнёры, з выкарыстаннем сучаснага абсталявання і тэхналогій будзе ажыццяўляцца вытворчасць грузапад’ёмных пасажырскіх ліфтаў для вышынных будынкаў, вытворчых прадпрыемстваў, а таксама ўстаноў аховы здароўя.
Гэты невялікі крок развіцця вытворчай кааперацыі таджыкскіх і магілёўскіх машынабудаўнікоў дапаможа загрузіць працай як беларускія так і таджыкскія вытворчыя плошчы.
