Дзень у гісторыі. 1 кастрычніка. Міжнародны дзень сеньёраў (пажылых людзей). Дзень нараджэння дзяржаўнага дзеяча ВКЛ Яна Храпавіцкага. Пераход БССР на рэвалюцыйны каляндар

Міжнародны дзень сеньёраў (пажылых людзей, з 1990 года). 

Колькасць людзей групы 65+ у свеце з 1950 года пастаянна расце разам з ростам працягласці жыцця. 

Да 2050 года кожны шосты зямлянін будзе ўзростам старэй за 65 гадоў (гэта 16% насельніцтва), а зараз кожны адзіннаццаты (9%). 

На 1 студзеня 2022 года ў Магілёўскай вобласці жыла 163,6 тысячы сеньёраў – кожны шосты жыхар, большасць з іх – у гарадах (амаль 74%). 

Міжнародны дзень музыкі (з 1975 года). 

Прафесійнае свята ўсіх музыкаў, кіраўнікоў аркестраў, работнікаў філармоній і музыказнаўцаў.

Адным з ініцыятараў установы дня з’яўляецца кампазітар з беларускімі каранямі Дзмітрый Шастаковіч. 

З музыкай чалавецтва знаёма з даўніх часоў. 

У 2000 годзе кітайскія археолагі знайшлі калекцыю музычных інструментаў, якім 2 тысячы гадоў.

На свеце знойдзецца не шмат людзей, якія абыякавыя да музыкі.

Міжнародны дзень кавы (з 2014 года).

Моцны і духмяны напой, які аднаўляе актыўнасць і падымае настрой, даўно заслужыў уласнае свята.

Беларусы паважаюць каву з моманту з’яўлення першых кавярняў у ВКЛ, пасля таго як быў захоплены абоз з зернямі кавы пад час перамогі войск Яна III Сабескага над асманамі.

Але спажыванне застаецца на нізкім ўзроўні: 700 грамаў на чалавека за год. Гэта паказчыкі аўтсайдэра ў Еўропе. 

У Фінляндыі, для параўнання, ужываюць амаль 13 кілаграмаў (1 месца ў Еўропе).

1612 год. Нарадзіўся Ян Антоні Храпавіцкі.

Дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, ваявода віцебскі.

Адміністратар Магілёўскай эканоміі.

Удзельнік 24 соймаў, маршалак соймаў 1665 і 1668 гадоў, член Скарбовага Трыбунала.

Адзін з падпісантаў Андросаўскага перамір’я (1667).

Пакінуў дзённік за 16581685 гады — каштоўную гістарычную крыніцу пра палітычнае жыццё Рэчы Паспалітай, соймы, штодзённае жыццё заможнай шляхты, звычаі і норавы.

 1881 год. Нарадзіўся Міхаіл Станюта

Беларускі жывапісец, педагог. Бацька Стэфаніі Станюты.

Працаваў загадчыкам аддзела выяўленчага мастацтва Галоўпалітасветы Беларусі, сакратаром аб’яднання мастакоў Беларусі (з 1924), Усебеларускага аб’яднання мастакоў (1927-1930).

 Выкладаў маляванне ў школах, мастацкіх студыях і гуртках. 

Адзін з ініцыятараў і арганізатараў Мінскай гарадской мастацкай выстаўкі (1921).

Працаваў у станковым жывапісе і графіцы.

1888 год. Нарадзіўся Лукаш Дзекуць-Малей

Пратэстанцкі прапаведнік, рэлігійны дзеяч, перакладчык, выдавец.

Актыўны ўдзельнік грамадскага жыцця на Гародзеншчыне і ў Заходняй Беларусі. 

Адзін з кіраўнікоў Беларускага нацыянальнага камітэта і старшыня Беларускай школьнай рады ў Гродне.

Пераклаў рэлігійныя працы на беларускую мову, у тым ліку «Новы Запавет і Псальмы». 

Арыштаваны ДПУ 19 чэрвеня 1941 года ў Брэсце.

З 1944 года ў эміграцыі. 

Быў акруговым прэсвітарам баптысцкай царквы ў Гданьску.

1900 год. Нарадзіўся Раман Семашкевіч

Беларускі мастак-жывапісец, графік, скульптар, удзельнік групы «Трынаццаць».

Яшчэ студэнтам маскоўскага Вышэйшага мастацка-тэхнічнага інстытута стаў прызнаным мастаком. 

Яго творы набывалі Пушкінскі музей, Траццякоўская галерэя і іншыя ўстановы.

Пісаў партрэты, пейзажы, сцэны з гарадскога жыцця, жанравыя кампазіцыі. 

Аўтар партрэтаў дзеячаў 1920-1930-х гадоў, Янкі Купалы, Якуба Коласа.

Расстраляны НКУС у 1937 годзе. 

У 1990 годзе ў Маскве адбылася першая пасмяротная выстаўка яго прац.

1929 год. БССР і іншыя саюзныя рэспублікі СССР перайшлі на рэвалюцыйны каляндар.

У каляндарным годзе прадугледжвалася 360 дзён і адпаведна 72 пяцідзёнкі. Астатнія 5 дзён было вырашана лічыць святочнымі.

Тыдзень у 1929-1930 гадах складаўся з пяці дзён, пры гэтым усе працоўныя дні былі падзеленыя на пяць груп, названых па колерах, і кожная група мела свой уласны выходны дзень у тыдзень. 

Нягледзячы на тое, што выходных дзён стала больш, гэтая рэформа была непапулярная, бо значна ўскладняла асабістае, грамадскае і сямейнае жыццё з-за несупадзення выходных дзён розных чальцоў грамадства.

Канчаткова  адменены  26 чэрвеня 1940 года.

1937 год. Нарадзіўся Іван Вашкевіч

Беларускі акцёр, тэатральны дзеяч. Заслужаны работнік культуры.

Акцёр драматычнага тэатра імя Я. Коласа, дырэктар драматычнага тэатра імя Я. Купалы і Літаратурнага музея Петруся Броўкі.

Старшыня Беларускай канфедэрацыі творчых саюзаў.

1937 год. Нарадзіўся Андрэй Мдзівані

Беларускі кампазітар, педагог. Народны артыст Беларусі.

Адзін з заснавальнікаў праграмнай сімфоніі на нацыянальную тэматыку.

Аўтар твораў: балет “Страсці” (“Рагнеда”), музычная камедыя “Дзяніс Давыдаў”, араторыя “Вольнасць”, сімфоніі, уверцюры, паэмы, п’есы, вакальныя цыклы, рамансы, музыка для тэатра і кіно і іншыя.

Належыць да экспрэсіўнага крыла рамантызму.

1942 год. 80 гадавіна з дня нараджэння Наталлі Парошынай. 

Артыстка балета, педагог, заслужаная артыстка Беларусі. 

У якасці салісткі Дзяржаўнага тэатра оперы і балета Беларусі стварыла выразны вобраз Жанчыны ў чорным у балеце “Свет і цені” Г.Вагнера. 

Выканаўца партый у “Балеро” М.Равеля, у “Лебядзіным возеры” П.Чайкоўскага і іншых.

1992 год. Памёр Мікалай Бірыла

Беларускі мовазнавец, лінгвагеограф. 

Акадэмік НАН Беларусі, доктар філалагічных навук, прафесар. 

Даследчык беларускай дыялекталогіі, сучаснай беларускай літаратурнай мовы і культуры мовы, праблем беларускай і славянскай анамастыкі. 

Суаўтар і рэдактар шматтомнага «Лексічнага атласа беларускай мовы», аўтар «Беларускай антрапаніміі».

2022 год. 315 гадоў з дня заснавання Краснаполля (раней – Маластоўка), 79 гадоў з вызвалення ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. 

У рамках мерапрыемстваў запланавана  адкрыццё мемарыяльнай дошкі ў памяць воіну-афганцу Вячаславу Раманенку ў вёсцы Казелье. 

Пройдзе і традыцыйны турнір па стральбе з пнеўматычнай вінтоўкі, прысвечаны памяці героя.