Дзень у гісторыі: 25 жніўня. Беларусь стала незалежнай дзяржавай. Нарадзіліся: пісьменнік Уладзімір Арлоў, друкар Сімяон Полацкі. Памерлі: дзеяч беларускай эміграцыі Вацлаў Пануцэвіч, фізік, праціўнік будаўніцтва ў Беларусі АЭС Васіль Несцярэнка

1991 год. Вярхоўны Савет БССР надаў Дэкларацыі аб дзяржаўным суверэнітэце статус канстытуцыйнага закону.

Гэтым самым Беларусь афіцыйна абвясціла сябе незалежнай дзяржавай.

Сведкамі падзеі былі тысячы беларусаў, якія прыйшлі да Дому ўраду, на заклік апазіцыйнай францыі Вярхоўнага савету.

Пад ціскам апазіцыі камуністычная большасць, па правале ў Маскве путчу, пагадзілася з прапановамі апазіцыі. Сярод якіх былі абвяшчэнне незалежнасці, пытанне аб адказнасці кіраўніцтва Вярхоўнага Савету за бяздзеянне ў дні путчу, аб забароне КПБ-КПСС, аб стварэнні ўласнага войска.

Дэкларацыю аб суверэнітэце Беларусі Вярхоўны Савет прыняў 27 ліпеня 1990 году. Гэты дзень стаў Днём незалежнасці Беларусі. У 1995-ым Лукашэнка, якога годам раней выбралі прэзідэнтам, на ініцыяваным ім рэферэндуме змяніў дату Дня незалежнасці, а таксама дзяржаўную сімволіку краіны.

1680 год. Памёр Сімяон Полацкі (Самуіл Пятроўскі-Сітняновіч).

Дзеяч, пісьменнік, энцыклапедыст-асветнік.

Аўтар вершаў, п’есаў, падручнікаў, філасофскіх твораў.

Скончыў Кіева-Магілянскую, Віленскую езуіцкую акадэміі. Выкладаў у брацкай школе ў Полацку.

Лічыў, што сапраўдны цар – той, хто дбае аб грамадзянах, думае пра іх патрэбы. Тыран – рабуе і крыўдзіць падданых.

У Полацку з 1994 года працуе Музей-бібліятэка Сімяона Полацкага. Пастаўлены яму помнік.


1780 год. Нарадзіўся Ігнат Анацэвіч.

Гісторык і педагог, прафесар Віленскага ўніверсітэту.

Адзін са стваральнікаў нацыянальнай беларускай гістарыяграфіі.

Стваральнік першага спецыялізаванага ўніверсітэцкага курсу па мінуламу беларускага і літоўскага народаў.

Стварыў цэласную карціну гісторыі Вялікага Княства Літоўскага, склаў перыядызацыю гісторыі ад 1009 да 1569 гадоў ды распрацаваў класіфікацыю гістарычных крыніц.

1932 год. Нарадзіўся Пятрусь Макаль.

Пісьменнік, паэт, драматург, перакладчык.

Аўтар блізу 20 зборнікаў паэзіі, кніг для дзяцей, вершаваных п’есаў паводле фальклорных матываў. Іх ставілі ў тэатры юнага гледача і іншых тэатрах.

Яго творы перакладзены на многія мовы.


1953 год. Нарадзіўся Уладзімір Арлоў.

Пісьменнік, паэт, гісторык.

Майстар гістарычнай прозы, іранічны эсэіст.

Адзін з найбольш папулярных, прадуктыўных (каля 70 кніг) і тытулаваных (з дзясятак літаратурных і выдавецкіх прэміяў) сучасных літаратараў.

Яго творы перакладзены на дзясяткі моваў. Ягонае эсэ «Незалежнасць – гэта…» перакладзенае больш, чым на 25 моваў. Яно напісанае ў 1990-ым.

Ён аўтар вядомых кніг «Дзесяць вякоў беларускай гісторыі» (у суаўтарстве з гісторыкам Генадзем Сагановічам), «Айчына: маляўнічая гісторыя. Ад Рагнеды да Касцюшкі».

Аўтар сцэнарыяў навукова-дакументальных фільмаў «Еўфрасіння Полацкая», «Полацкія лабірынты», «Сімяон Полацкі» і іншых.


1991 год. Памёр Вацлаў Пануцэвіч (Папуцэвіч).

Гісторык, дзеяч беларускай эміграцыі.

Адзін з арганізатараў «руху маладых адраджэнцаў» у Заходняй Беларусі.

У ЗША ўзначальваў Задзіночанне беларускіх скаўтаў на чужыне, Беларуска-амерыканскае каталіцкае таварыства, выдаваў каталіцкія часопісы.

Апрацоўваў і выдаваў казкі, чытанкі, пераклаў на беларускую мову літургію Іаана Залатавуста, «Падарожжа Гулівера…» Джонатана Свіфта.

Даследчык гісторыі Літвы і Беларусі, беларускага скаўтынгу, вышэйшых школ Беларусі, Беларускай Аўтакефальнай Праваслаўнай Царквы.


2008 год. Памёр Васіль Несцярэнка.

Фізыік, спецыяліст у галіне ядзернай энергетыкі і радыяцыйнай бяспекі.

Аўтар больш за 300 навуковых працаў і 320 вынаходніцтваў.

Праціўнік пабудовы АЭС у Беларусі.

Удзельнік ліквідацыі наступстваў катастрофы на ЧАЭС, дамагаўся выселіць людзей з зоны радыусам 100 км ад атамнай станцыі.

Дырэктар Інстытуту ядзернай энергетыкі АН БССР, незалежнага беларускага інстытуту радыяцыйнай бяспекі «Белрад».

За сваю дзейнасць быў звольнены з працы і зазнаў пагрозы ад КДБ. Страшылі адправіць у псіхіятрычную лякарню.


2019 год. Памёр Пятро Васючэнка.

Літаратуразнаўца.

Працаваў загадчыкам кафедры беларускай мовы і літаратуры Мінскага лінгвістычнага ўніверсітэту.

Даследчык сучаснай беларускай драматургіі, спадчыны Янкі Купалы.

Аўтар літаратурна-крытычных работ, даведніка «Вялікія пісьменнікі XX стагоддзя», кніг прозы.

Яго творы перакладзены на еўрапейскія мовы.

 


У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў.