Заўтра, 28 мая ў касцёле Успення Дзевы Марыі і святога Станіслава ў Магілёве пройдзе чарговы вечар арганнай музыкі. Перад слухачамі выступіць арганістка Кацярына Іванова з Віцебска. Яна выканае творы І. С. Баха, Д. Букстэхудэ, Г. Бёма, Л. Боэльмана, Ш.-М. Відора, Л. В’ерна.
Уваход на канцэрт – за сімвалічнае ахвяраванне на аднаўленне аргана.
У матэрыяле ад 18 сакавіка – “Дзень у гісторыі” mogilev.media сярод іншага напісалі пра дэбют на сцэне Марыінскага тэатра сусветна вядомага беларускага опернага спевака Вячаслава Селяха. У матэрыяле пра Мікалая Рымскава-Корсакава было сказана наступнае: “У яго оперы «Казка пра цара Салтана» у 1916 годзе дэбютаваў у Марыінскім тэатры беларускі спявак Вячаслаў Селях-Качаньскі, які атрымаў сусветную вядомасць. “
Сёння рэдакцыя mogilev.media атрымала ліст ад чытача, які прыводзім тут цалкам.
“Добры дзень, паважаная рэдакцыя Магілёў.media.
Выпадкова натрапіў на вашу нататку ад 18 сакавіка 2023 г. прысвечаную М. Рымскаму-Корсакаву, дзе гаворыцца пра Вячаслава Антонавіча Селяха і яго дэбютны спектакль у Марыінскім тэатры ў оперы «Казка пра цара Салтана» ў 1916 г. Дзякуй за яго згадванне, але на жаль, аўтар дапусціў факталагічную памылку, якая мае месца ў некаторых інтэрнэт-публікацыях, звязаўшы дэбют Вячаслава Антонавіча ў Марыінскім тэатры з операй “Казка пра цара Салтана”. Свой дэбют В. Селях атрымаў у Марыінцы 28 красавіка 1915 года ў оперы «Князь Ігар» А. Барадзіна. Для пацверджання сваіх слоў адсылаю вам афішу дэбютнага спектакля Вячаслава Антонавіча (залучнік).
З павагай,
Селях Сяргей.”
Mogilev.media прыносіць свае прабачэнні чытачам за недакладнасць, і з радасцю выпраўляе памылку гэтым удакладненнем.
Палац пачаў будавацца ў 1823 годзе і быў пабудаваны да 1825. Пазней – даробліваліся асобныя элементы. Атрымліваецца, што ў гэтым годзе – 200 год з пачатку будаўніцтва. Але кіраўніцтва музейнага комплекса дакладна не ведае, на якую дату будзе прызначана ўрачыстае адкрыццё палаца – у гэтым, а можа і ў наступным годзе, але ва ўсялякім разе не пазней за 2025.
Прычына – шмат дапрацовак, ёсць планы па ўвядзенню ў строй аранжэрэі, аднаўленню капліцы, працягу напаўнення залаў мэбляй, рэканструкцыі парка і гаспадарчых пабудоў.
Галоўны фасад.
Парадны ўваход
Герб Булгакаў “Сыракомля”.
Адна са 100 заляў
Кесонная столь адной з заляў. Убранне, дэкор не паўтараецца ад залі да залі.
Фрагмент падлогі. У кожнай зале свой малюнак падлогі.
Прыклад мэбліроўкі заляў.
Рэстаўратары пакінулі фрагменты дэкору да рэстаўрацы, каб параўнаць з тым, што атрымалася ў выніку вяртання палаца да жыцця.
Уваходы ў лядоўню і парк.
Зараз залі комплексу паволі напаўняюцца антыкварнай мэбляй, сучаснымі копіямі мэблі XIX стагоддзя, карцінамі. Ідзе будаўніцтва аранжэрэі.
Mogilev.media на працягу апошніх двух гадоў адсочвае ход рэканструкцыі палаца.
Альтанка.
Даведка. Архітэктурны комплекс дзівіць прыгажосцю і маштабамі: будынак рознай паверхавасці, з вежай, складаецца са 100 памяшканняў агульнай плошчай 4 000 кв. м. Побач парк плошчай каля 20 гектар, рака.
Жылічы – рэзідэнцыя заможнага шляхціца, бабруйскага павятовага маршалка Ігната Булгака (1798-1848) на рацэ Добасна. Пабудаваны палац па праекце архітэктара Караля Падчашынскага.
Да галоўнага П-падобнага корпуса ў 1864-1876 гадах прыбудавалі, пры ўладальніку Эдгары Булгаку, доўгае двухпавярховае крыло з палацавай царквой і дадатковымі жылымі памяшканнямі. Такое архітэктурнае рашэнне ўтварыла напаўадкрыты ўнутраны двор. Заходняя частка палаца была дабудавана ў 1914 годзе.
Пасля рэвалюцыі ў палацы размяшчаліся дзіцячы дом, заатэхнічны тэхнікум. У час Вялікай Айчыннай вайны месціўся нямецкі шпіталь.
Пасля вайны ў палацы працавала Бабруйская агранамічная школа.
Першыя спробы рэканструкцыі палаца зроблены ў 1973 годзе архітэктарам Я. Куртам.
У наш час у палацы размешчаны краязнаўчы музей і музычная школа.
Фота: mogilev.media
Сёння ў Касцюковічах адбудуцца ўрачыстасці VII рэгіянальнага свята паэзіі і аўтарскай песні “Пісьмянкоў луг”, прысвечаны творчасці знакамітага земляка Алеся Пісьмянкова.
Пасля ўрачыстага адкрыцця фестываля і паказу канцэртных праграм на сцэне гарадскога амфітэатра, свята працягнецца на беразе ракі Бесядзь дэкламацыяй вершаў і песнямі – паведамляе газета “Голас Касцюкоўшчыны”.
На час правядзення фестываля, з 10.30 да 21.30 па вуліцы Ленінскай – ад гасцініцы «Касцюковічы» да будынка РВПС – і па вуліцы Камсамольскай, ад будынка ўпраўлення па працы, занятасці і сацыяльнай абароне райвыканкама да будынка РВПС бузе перакрыты рух транспарту.
Фота архіўнае, з адкрытых крыніц
В этом году Международный день музеев 2023 года посвящен теме теме «Музеи, устойчивое развитие и благополучие». С предложенными музеями программами можно познакомиться на специальном сайте.
Когда: 19 мая, 18.00-24.00
Всю полную программу праздника можно прочитать здесь.
Стоимость:
взрослый – 9 руб.
детский – 4,5 руб.
Детям до 7 лет вход бесплатный.
Когда: 19 мая с 19:00 до 24:00
Подробности по программе и цене билетов можно узнать по телефону 62-24-25.
Когда: 19 мая, 18.00-23.00
“Ключи приоткрывают для посетителей «Ночи музеев» завесу времени, рассказывают о тайнах прошлого. Ключи реальные и символические открывают главные двери в здание Ратуши, потаённые дверцы, сундуки и комоды, где хранятся исторические ценности.
Каждое прожитое нами мгновение – это уже история, мерилом которого являются необычные часы, они находятся в башне Ратуши и отмеряют время разных эпох. Хранитель Времени – Могислав, сверху обозревает Могилёв и запоминает все происходящее, чтобы сохранить каждый момент современной истории для будущих поколений.”
В программе: Ратуша
Выставочный зал
Единый входной билет:
Взрослый – 6 руб.
Детский – 3 руб.
Дети до 7 лет – бесплатно.
Цікавасць да народнай творчасці Наталлю Мікалаеўну ў свой час прывяла ў дзіцячую школу мастацтваў Крычава, а пасля была вучоба ў Магілёўскім вучылішча культуры на аддзяленні дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. Атрыманыя навыкі майстар замацавала падчас вучобы ў Беларускім універсітэце культуры і мастацтваў.
З 2006 года Наталля Бярнацкая працуе настаўнікам у дзіцячай школе мастацтваў, дзе працуе з вучнямі, дзеліцца сваім вопытам з майстрамі Магілёўскай вобласці, праводзіць майстар-класы для жыхароў Крычаўшчыны.
За час сваёй працы на малой радзіме Наталля Бярнадская стала членам “Беларускага саюза мастакоў”, міжнароднага клуба “Папяровыя традыцыі”, атрымала званне народнага майстра і яе выцінанкі ўвайшлі ў спіс элементаў народнай спадчыны Беларусі. Дарэчы, па ўсёй Беларусі толькі адзінаццаць выцінаншчыкаў, што маюць званне народнага майстра. Каб атрымаць такі статус, трэба прытрымлівацца народных традыцый і перадаваць іх, ведаць тэхналогію выразання выцінанкі, яе гісторыю.
Як прызнаецца сама майстрыха, выцінанкай сур’ёзна займаецца ўжо дваццаць год. Крычаўскі народны майстар любіць выразаць рознакаляровую выцінанку, шматслаёвую і больш ажурную.
Яшчэ ў дзяцінстве Наталля ўсе канікулы праводзіла з дзядулям і бабуляй, якія жылі ў вёсцы Горкі ў 30 кіламетрах ад Крычава. Бабуля вучыла дзяўчынку ўсяму, што ўмела сама: вышываць, вязаць, выразаць. На стыль і творчасць крычаўскай выцінаншчыцы паўплывала ўменне яе бабулі добра ткаць ручнікі і вышываць іх ніткамі, вобразы якіх Наталля ўвасабляе ў папяровым варыянце. Яшчэ дзіцём будучы народны майстар назірала за бабуляй, стараючыся паўтарыць на паперы арнамент, які тая вышывала на ручніку. Да сённяшняга дня Наталля Бярнадская захоўвае саматканы ручнік і абрус з вышытымі па краях узорамі, якія належалі яе бабулі, як самы дарагі ўспамін дзяцінства.
Ёсць у крычаўскай майстрыхі і невялікая калекцыя выцінанак. Самыя прыгожыя ў ёй – працы кітайскіх і літоўскіх майстроў, якія ўдалося прыдбаць Наталлі на міжнародных форумах народных творцаў.
Нагадаем, што мастацтва выцінанкі стала папулярным на тэрыторыі Беларусі ў канцы XIX – пачатку XX стагоддзя, як спосаб упрыгожвання жылля і было адноўлена як від дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва ў канцы XX стагоддзя.
Фота :“Крычаўскае жыццё”.
Зараз залі комплексу – а іх 100 – паволі напаўняюцца антыкварнай мэбляй, сучаснымі копіямі мэблі XIX стагоддзя, карцінамі. Нанова ствараецца аранжарэя і капліца. Экскурсіі па залах ужо праводзяцца.
Mogilev.media працягвае адсочваць ход рэканструкцыі палаца.
Раней гістарычныя крыніцы ўказвалі дату пабудовы палаца – 1825 год, зараз на сайце палацава-паркавага ансамбля даецца больш ранейшая дата – 1823.
Архітэктурны комплекс дзівіць прыгажосцю і маштабамі: будынак рознай паверхавасці, з вежай, складаецца са 100 памяшканняў агульнай плошчай 4 000 кв. м. Побач парк плошчай каля 20 гектар, рака.
Жылічы – рэзідэнцыя заможнага шляхціца, бабруйскага павятовага маршалка Ігната Булгака (1798-1848) у аграгарадку Жылічы на рацэ Добасна. Пабудаваны палац па праекце архітэктара Караля Падчашынскага.
Да галоўнага П-падобнага корпуса ў 1864-1876 гадах прыбудавалі, пры ўладальніку Эдгары Булгаку, доўгае двухпавярховае крыло з палацавай царквой і дадатковымі жылымі памяшканнямі. Такое архітэктурнае рашэнне ўтварыла напаўадкрыты ўнутраны двор. Заходняя частка палаца была дабудавана ў 1914 годзе.
Пасля рэвалюцыі ў палацы размяшчаліся дзіцячы дом, заатэхнічны тэхнікум. У час Вялікай Айчыннай вайны месціўся нямецкі шпіталь.
Пасля вайны ў палацы працавала Бабруйская агранамічная школа.
Першыя спробы рэканструкцыі палаца зроблены ў 1973 годзе архітэктарам Я. Куртам.
У наш час у палацы размешчаны краязнаўчы музей і музычная школа.
Фота: mogilev.media
Юр’еў дзень – адно з галоўных святаў беларускага народнага календара. Адзначаюць яго традыцыйна 6 траўня. Менавіта ў гэты дзень «адкрывалі» сезон вясенне-летніх песень, усталёўвалі арэлі, упершыню пасля зімы выганялі жывёлу на пашу і купаліся ў расе. Юр’еўскія абрады напярэдадні свята ў вёсцы Галынец Магілёўскага раёна правялі работнікі мясцовага сельскага клуба і раённага Цэнтра культуры – паведамляе “Прыдняпроўская ніва”.
Раніцай гаспадар, узяўшы з сабой каравай, выпечаны напярэдадні, адпраўляўся ў поле, засеянае жытам. Гаспадар параўноўваў: калі каравай вышэй сцяблінкі маладога жыта – ураджай будзе добрым. Пакуль гаспадар гнаў жывёлу, дзяўчаты варажылі – хто першай замуж выйдзе. Для гэтага яны падкідвалі фарбаваныя яйкі пад ногі жыўнасці і назіралі: чыё яйка будзе растаптана – тая і пойдзе замуж.
Работнікі і работніцы сельскага клуба зладзілі таксама рэканструкцыю Юр’еўскага карагода. Цікава, што Юр’еў дзень у Галынцы адзначалі загадзя, за некалькі дзён да ўласна Юр’ева дня, які прыпадае на 6 мая.
Фота: “Прыдняпроўская ніва”
Як паведамляе газета “Святло кастрычніка”, у гэтым годзе Рыцарскі фэст у Мсціславе пройдзе 5–6 жніўня.
Як і традыцыйна, на фестывалі сярэднявечнай культуры пройдуць тактычныя бугурты, турніры, манеўры, конны турнір і паказальныя выступленні коннікаў, штурм замка, вогненнае шоу, канцэрты сярэднявечнай музыкі, этнадыскатэкі.
Заяўляецца, што будзе навінка – блок рэканструкцыі часоў Сярэднявечча.
Рэгістрацыя заявак рамеснікаў ужо пачалася.
Фота: Група “Рыцарскі фэст у Мсціслаўі 2023” у ВК
Пятнаццаць год таму былі завершаны працы па рэстаўрацыі і аднаўленню палаца Пацёмкіна-Галынскіх, у які пераехаў мясцовы краязнаўчы музей. У помніку XVIII cтагоддзя размясцілася новая экспазіцыя, якая ўключае дзевяць залаў. Залы насычаны прадметамі даўніны і каштоўнай інфармацыяй аб мінулым Крычава. Фонды музея налічваюць больш за 20 тысяч адзінак захоўвання.
Адным з самых унікальный экспанатаў у экспазіцыі Крычаўскага музея з’яўляюцца рогі тура. У 2-й палове ХХ стагоддзя іх прынёс у музей жыхар Крычава. Спачатку рогі знаходзіліся ў фондах, потым былі адрэстаўраваныя і змешчаныя ў экспазіцыю Рыцарскага зала.
Экспанат цікавы тым, што папуляцыя тураў на Зямлі знікла ў яшчэ ў 20-я гады XVII стагоддзя, калі апошні раз жывёлу зафіксавалі недалёка ад польскага Яктаруба. Датаваць рогі з экспазіцыі цяпер вельмі цяжка, аднак можна дакладна засведчыць, што гэты трафей не маладзейшы за XVII стагоддзе. А магчыма ўвогуле адносіцца да XV-XVI стагоддзяў і мог быць здабыты нават у ваколіцах Крычава.
У экспазіцыі музея прадстаўлены таксама гарматныя ядры, якія ўбачыш далёка не ў кожным музеі. З самага пачатку XVІ ст., калі межы ВКЛ з Масквой наблізіліся да горада, Крычаў пачаў выконваць функцыі сталага абарончага цэнтра, усходняга фарпоста дзяржавы. Па трапным выразе даследчыка Андрэя Мяцельскага “ўся гісторыя Крычава прапахла парахавым дымам”.
Крычаўскі замак вытрымаў аблогі расійскіх войскаў у 1507, 1508, 1514, 1535, 1633 (тройчы), 1648, 1651, 1654, 1658, 1661 гадах, а таксама штурм у 1744 г. сялян-паўстанцаў пад кіраўніцтвам Вашчылы.
У Рыцарскім зале музея акрамя рагоў і ядраў экспануецца кіраса – верхняя частка даспехаў, што абараняла цела рыцара ад удару мячом. Экспанат цікавы сваім адносна невялікім памерам, аднак з упэўненасцю можна казаць, што гэта кіраса належала даросламу ваяру.
Прыборы для пісьма з фондавай калекцыі «Археалогія» былі знойдзены падчас раскопак на гарадзішчы Замкавая гара. Яны захаваліся настолькі добра, што на паверхні чарнільніцы нават можна разгледзець каляровую эмаль.
Бяспрэчна прыцягвае ўвагу і зборнік казанняў Сімяона Полацкага “Абед душэўны”. Старадрук датуецца 1681 годам і быў выдадзены праз год пасля смерці асветніка ў заснаванай ім маскоўскай друкарні. Гэта першая частка яго казанняў, другая выйшла ў 1683 годзе і звалася “Вячэра душэўная”. У Маскве Сімяон Полацкі жыў з 1664 года. Ён прынёс у Расію заходнюю філасофію і эстэтыку, высокую кніжную паэзію і мастацтва школьнай драматургіі. Выхоўваў цароў Фёдара Аляксеевіча і Пятра І.
Палац, у якім месціцца музей, носіць імя графа Пацёмкіна, але шмат часу, 130 гадоў, да самай рэвалюцыі 1917-га, ім валодаў род Галынскіх. У 1959–1960 гадах, падчас рамонту крычаўскага палаца, пры замене драўляных перакрыццяў, рабочымі быў знойдзены гліняны гаршчок, у якім знаходзілася 49 дакументаў з сямейнага архіва Галынскіх. Яны датуюцца 1719–1905 гадамі. Першапачаткова дакументы патрапілі да тагачаснага дырэктара краязнаўчага музея Міхаіла Мельнікава, а цяпер знаходзяцца ў фондах Крычаўскага гістарычнага музея. Зараз некаторыя з гэтых дакументаў можна ўбачыць у адным з экспазіцыйных залаў.
Скарб дакументаў быў закладзены, верагодна, Уладзіславам Галынскім у 1905 годзе з-за небяспекі сялянскіх хваляванняў, бо 15 жніўня 1905 года быў разгромлены маёнтак Галынскіх у Кадзіна.
Сярод старых дакументаў разнастайныя паперы: лісты, распіскі, таварныя накладныя, дамовы, адрасы і нават дзіцячыя малюнкі. Адзначым, што амаль два дзясяткі дакументаў адносяцца яшчэ да часоў Рэчы Паспалітай. Наогул жа большая частка дакументаў напісана па-польску і асноўную масу іх складаюць лісты разнастайнай тэматыкі і зместу.
Асабліва замілоўваюць дзіцячыя малюнкі апошняга ўладара палаца Юзафа Галынскага, які пасля рэвалюцыі з’ехаў у Польшчу, дзе пражыў да глубокай старасці і памёр у 1973 годзе.
У сярэдзіне ХІХ стагоддзя цэнтральную частку Крычава знішчыў жудасны пажар. Згарэлі амаль усе пабудовы, у тым ліку і драўляны касцёл разам з плябаніяй. Часова набажэнствы вяліся на першым паверсе ў круглым зале так званага Пацёмкінскага палаца, валодаў якім на той час заможны крычавец Стэфан Галынскі.
На яго ж грошы, а таксама на грошы вернікаў, у 1855–1860 гадах быў пабудаваны новы каменны касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Панны Марыі. Стварыў гэты архітэктурны цуд у стылі неаготыкі таленавіты італьянскі архітэктар. Дзякуючы яго майстэрству, касцёл зрабіўся найпрыгажэйшай пабудовай у горадзе.
Аднак у савецкі час каталіцкую святыню зачынілі. Першапачаткова будынак крычаўскага касцёла выкарыстоўваўся як «народны дом», у якім дэманстраваліся кінафільмы і працаваў самадзейны тэатр, але ў 1934 годзе касцёл быў падарваны. Ад храма амаль нічога не засталася, акрамя невялічкага фрагмента ўнутранага ўбрання касцёла ў выглядзе маленькага анёла, які цяпер экспануецца ў адным з залаў музея.
Падчас рэстаўрацыі палаца былі знойдзены не толькі дакументы з асабістага архіва Галынскіх, але і нямала элементаў аздаблення палаца. У прыватнасці, была знойдзена кафля з рознымі матывамі XVIII-ХIХ стагоддзяў, а таксама кавалкі ляпніны, якія аздаблялі шматлікія залы палаца. Гэтыя экспанаты дапамагаюць наведвальнікам хаця б крыху ўявіць як раней выглядалі унутраныя інтэр’еры крычаўскай перліны.
Гарадзішча Гарадзец з’яўляецца першым умацаваным паселішчам на тэрыторыі сучаснага Крычава, з якога па-сутнасці і ўзнік горад. Археалагічныя даследаванні помніка паказалі, што паселішча на Гарадцы з’явілася яшчэ ў жалезным веку і існавала з ІІІ ст. да н.э. да ІV ст. н.э. Яно было заснавана прадстаўнікамі балцкай днепра-дзвінскай культуры.
У музейнай экспазіцыі якраз прадстаўлены шэраг цікавых рэчаў жыхароў Гарадца жалезнага веку. Сярод іх багата касцяных вырабаў (праколкі, наканечнік стралы, глянцавая падвеска ў выглядзе стылізаванай рыбкі, плоская праколка з рога з адтулінай для падвешвання), грузікі дзякаўскага тыпу, а таксама свідраваныя і клінападобныя каменныя сякеры. Прычым гэтыя экспанаты няправільна прадатаваны супрацоўнікамі ўстановы, бо музейная этыкетка сведчыць, што адносяцца старадаўнія прадметы да ІХ-ХІІ стагоддзяў.
Цікавым экспанатам з калекцыі “Фалерыстка” з’яўляецца медаль за лепшага сялянскага каня канца ХІХ-пачатку ХХ стагоддзя. Такая ўзнагарода выпускалася ў часы расійскага цара Мікалая ІІ, партрэт якога выяўлены на адным з бакоў медаля. Цяпер медная ўзнагарода дыяметрам пяць сантымертаў і вагой 50 грам знаходзіцца ў адной з вітрын музейнай экспазіцыі.
Фота dkmf.by, potyomkin.by, mogilev.media і з адкрытых крыніц
