Беларускія творцы ў выгнанні. Чым жыве беларуская дыяспара ў Грузіі

Падзеі апошніх гадоў раскідалі беларусаў па свеце. Творцы спрабуюць займацца сваімі справамі і ў эміграцыі. Пра падзеі жыцця беларускай дыяспары ў Грузіі апавядае музыкант, які сам быў вымушаны пакінуць радзіму. Ён піша пра фестываль «Прадмова» і «Тыдзень беларускай культуры», якія адбыліся ў Тбілісі і Батумі.

Аўтар для наступных публікацыях рыхтуе гутаркі з удзельнікамі імпрэзаў аб іх жыцці ў выгнанні. Сярод суразмоўцаў будуць і выхадцы з Магілёўшчыны.


Выстава беларускай інтэлектуальнай кнігі «Прадмова» і Тыдзень беларускай культуры – для беларусаў Грузіі гадоў сталі асноўнымі падзеямі лета 2022 года. «Прадмова» адбылася напачатку чэрвеня ў Тбілісі. «Тыдзень беларускай культуры» ж стартаваў 1 ліпеня і абвешчаны арганізатарамі як імпрэза, якая будзе доўжыцца, як мінімум да канца лета. Месцамі іх правядзення абраныя найбуйнейшыя гарадах Грузіі – Батумі і Тбілісі.


«Прамова»

Першы фестываль «Прадмова» адбыўся ў 2018 годзе яшчэ ў Беларусі. Яго задумалі, як пляцоўку для камунікацыі паміж выдаўцамі, аўтарамі, рэдактарамі, ілюстратарамі, дызайнерамі і чытачамі. У «Прадмове» бралі ўдзел вядомыя беларускія і замежныя літаратары, а праграма складалася з дзясяткаў разнастайных імпрэзаў. Пасля падзеяў 2020 году фестываль стаў выгнанцам, як і многія яго ўдзельнікі.

У Грузію на «Прадмову» прыехалі вядомыя дзеячы беларускай літаратуры – сапраўдныя зоркі айчыннай культуры. Паэт, празаік, перакладчык Уладзімір Някляеў прэзентаваў новую сваю кнігу прозы «Гэй Бэн Гіном», пісьменнік, паэт, публіцыст Зміцер Лукашук свой даробак – кнігу «Беларуская нацыянальная ідэя на маршы».

Кампанію ім складалі пісьменнікі і журналісты Лілія Ільюшына, Вольга Бубіч, Аляксандр Ждановіч, Яраслаў Бекіш, Севярын Квяткоўскі, Леў Міхееў.

Гасцямі на “Прадмовы” былі даследніца рускай літаратуры Лінор Гаралік з Ізраілю ды грузінскі паэтам і празаікам Шота Іаташвілі.

Як і ў Беларусі кожны дзень «Прамовы» быў насычаны імпрэзамі. Вядучым большасці з іх быў магілёўскі журналіст Аляксандр Буракоў.

На фестывалі ладзіліся разнастайныя акцыі, праводзіліся майстар-класы для дзяцей і дарослых, звязаныя з тэмаю стварэння кніг.

«Тыдзень беларускай культуры»

«Тыдзень беларускай культуры» падаецца, як міжнародны цыкл імпрэзаў. Ініцыятарам яго правядзення выступае Беларуская рада культуры. З яе ініцыятывы з’явіўся неафіцыйны дзень беларускай культуры. Яго прапануецца адзначаць 7 ліпеня.

«На гэты момант беларускага Дня культуры, а пагатоў міжнароднага – няма. Мы прапаноўваем гэта змяніць і ўшанаваць той унёсак, які наш народ зрабіў у сусветную культуру. 7 ліпеня – дзень, калі мы адзначаем дні народзінаў Янкі Купалы, Марка Шагала, Яна Чачота – культурных дзеячаў Беларусі, вядомых далёка за яе межамі. Таксама ў ноч з 6 на 7 ліпеня шмат хто ў Беларусі адзначае Купалле, свята кахання і свабоды», – адзначана на сайце Беларускай рады культуры.

У Батумі на «Тыдні беларускай культуры» на ўзбярэжжы Чорнага мора адбыўся трохгадзінны канцэрт беларускіх музыкаў. Сярод іх быў «Спеўны сход» і бард Юры Несцярэнка, спявачка Уна і гурт ДОДОМА.

У Тбілісі гледачы ўбачылі тэатралізаванае прадстаўленне «Батлейка-Шагал», прысвечанае 135-годдзю з дня нараджэння Марка Шагала. Спектакль паказвалі ў інстытуце Гётэ. Пастаноўку падрыхтаваў актор і рэжысёр Аляксандр Ждановіч, вядомы ў Беларусі як Маляваныч з «Калыханкі».

На грузінскім «Тыдні беларускай культуры» адбыліся прэзентацыя кніг Наталлі Харытанюк і Купалле. На ім паказалі фільм пра Вольны хор ды ахвотныя пабылі ў марской вандроўцы на караблі.

 

200 гадоў барацьбы за незалежнасць. У Магілёве знаёмяць з каракамі – змагарамі з расійскім каланіялізмам

З культурай і мастацтвам каракаў – аднаго з самых свабодалюбных народаў Сібіры знаёміць выстава «Амто (вітанні), Каракія», якая разгорнутая ў абласным краязнаўчым музеі. Яна нагадвае пра сумны лёс народаў, якія апынуліся ў складзе расійскай дзяржавы, пра іх барацьбу за сваю свабоду.

Для большасці беларусаў народы зваяванай Расіяй Сібіры – гэта вобраз дурнаватых чукчаў з анекдотаў. У расійскіх жа падручніках асваенне Сібіры падаецца як цывілізацыйная місія расіян, але гэта была звычайная каланіяльная экспансія.


Каракі – карэнны этнас поўначы Камчаткі і суседніх раёнаў Магаданскай вобласці і Чукоткі. Са старажытнейшых часоў асноўным заняткам каракаў былі рыбалоўства і паляванне. У XI–XVI стагоддзяў частка насельніцтва перайшла да аленегадоўлі.


Барацьба за незалежнасці і трагічны лёс народу

Каракі жылі ў гармоніі з прыродай і еднасцю з наваколлем. У іх уяўленні кожная жывёліна мае душу і здабыўшы яе тутэйшы люд дагэтуль просіць у яе прабачэння. На духоўных стасунках з наваколлем асяроддзем трымаецца іхная культура.

Няшмат беларусаў ведаюць, што каракі 200 гадоў ваявалі за незалежнасць, не жадаючы падпарадкоўвацца каланізатарам. Уздымалі паўстанні. З лукамі і стрэламі яны супрацьстаялі ружжам і гарматам. Часцяком перамагалі.

Каракі – прыроджаныя паляўнічыя былі выдатнымі воінамі. Яны дзесяцігоддзямі нападалі на рускія астрогі і караваны, перакрывалі шлях на Камчатку. Самі цярпелі паразы і разню. Толькі пагалоўнае бязлітаснае знішчэнне большасці карацкіх астрогаў і алкаголь – спайванне каракаў дазволіла расійскім каланізатарам падпарадкаваць сабе край.

Лёс народу незайздросны. Нямала каракаў памерлі ад хвароб, якія прынеслі каланізатары, або былі знішчаны, ці асіміляваны, стаўшы сталі камчадаламі – этнічнай групай расіян, якая захоўвае многія элементы каракскай культуры.

Савецкая ўлада ў 1930 годзе дала каракам фармальную аўтаномію ў выглядзе Каракскай аўтаномнай акругі. У 2007 годзе ліквідавала цяперашняя расійская ўлада. Каракаў ацалела толькі 8 тыс. чалавек на вялізнай тундравай плошчы памерамі з Беларусь.

Экспанаты выставы кажуць пра «мёртвую культуру»

Выставу «Амто (вітанні), Каракія» прывезла ў Магілёў прыватная калекцыянерка з Расіі Людміла Каюрава. У яе калекцыі больш за 300 карцін і 400 прадметаў, часткі з іх прадстаўленая ў краязнаўчым музеі.

Агляд экспанатаў пакідае мірнае ўражанне да таго часу, пакуль не пачынаеш разумець, што перад табою па сутнасці ўжо «мёртвая» культура. Пра ўнікальную культуру каракаў сведчаць музейныя экспанаты, якія зберагаюць такія захопленыя людзі як Людміла Каюрава.

Яна нарадзілася і вырасла ў адным з пасёлкаў Каракскай нацыянальнай акругі Камчацкай вобласці. Разам з мужам яна збірае і захоўвае артэфакты гісторыі роднага краю больш за 30 гадоў.

Экспазіцыя знаёміць з культурай каракаў, чукчаў, ітэльменаў, эвенаў, якія пражываюць на Камчатцы.

Сярод унікальных прадметаў – кухлянкі – доўгія футравыя курткі, шапкі-малахаі, чыжы – футравыя шкарпэткі, боты-торбасы. У гэтым нацыянальным адзенні Людміла Каюрава і Аляксандр Сувораў аб’язджалі сёлы тутэйшага народу. У ёй можна спаць на снезе ў лютую сцюжу.

Паколькі рыбалова і аленяводства вызначылі матэрыяльную культуру карэнных народаў, то на выставе прадстаўленыя этнаграфічныя прадметы з меха паўночнага аленя, скуры нерпы, маржа, маржовых іклаў і косткі.

Абсалютна нетыповае для еўрапейцаў жытло і адзенне прыцягвае ўвагу і зацікавіць любога наведніка.

Мастацкія вырабы майстроў разьбы па костцы, унікальныя торбачкі з лапак дзікіх качак, лебедзяў, гусей.

Каракі сёння пераважна праваслаўныя хрысціяне, якія, як і беларусы, маюць моцныя паганскія традыцыі і язычніцкія культы. Рытуальныя прадметы культу шаманаў загадкавыя самі па сабе, а ў звязку з фотаздымкамі і рытуальнай дзідай прымушаюць задумацца пра злых і добрых духаў, пра нябачны духоўны свет.

Выставу прадметаў цудоўна аздабляюць і дапаўняюць мастацкія карціны і фотаздымкі.

 

У Магілёве адкрылася выстава Ігара Адамовіча – акуніцеся ў атмасферу вернісажу

Выстава называецца «Горад» і прысвечаная Магілёву, яго архітэктуры ды вобразам.

Персанальная выстава магілёўскага мастака Ігара Адамовіча адкрылася ў галерэі Андрэя Вераб’ёва, што размяшчаецца па праспекце Міра, на беразе Дубравенкі.

Адчуць атмасферу вернісажа можна праз наша відэа.

 

Вытанчаныя і вельмі цёплыя па каларыце, моцныя па фактуры карціны мастака пераносяць гледача ў чароўны свет архітэктуры і прымушаюць інакш зірнуць на навакольны свет.

Ігар Адамовіч нарадзіўся ў 1967 годзе ў Магілёве, скончыў мастацка-графічны факультэт Віцебскі дзяржаўнага педінстытуту. 

Ён быў удзельнікам рэстаўрацыі касцёлу Святога Станіслава ў Магілёве і сядзібы Мі́хала Клеафа́са Агі́нскі ў весцы Залессе. 

Працуе выкладчыкам у Магілёўскім дзяржаўным вучылішчы культуры. Аўтар шматлікіх рэспубліканскіх і персанальных выстаў.

В Могилеве открылась мемориальная выставка фотохудожника Александра Сомова – много фото

“42 сонета из жизни…” – именно 42 фотографии из богатого творческого наследия автора отобрали коллеги и почитатели таланта для выставки в память об ушедшем друге. 

Александр Сомов, фотограф-любитель и велоактивист трагически погиб в мае 2019 года, возвращаясь с праздника по случаю открытия велосезона. В память о нем, как мы рассказывали друзья по велопрогулкам проводят традиционные весенние покатушки. Велосипед, фотоискусство, живопись – это три основных увлечения человека, сделавшего серьезную военную карьеру.

– Какая-то часть его души тянулась к большому миру, к новым горизонтам и открытиям, просто к красоте – делится воспоминаниями о друге могилевский поэт, бард Василь Авраменко – Иначе как объяснить, что в серьезные годы “серьезный человек” (подполковник!) берет в руки кисть и начинает рисовать. А еще раньше, в 1980-х в его жизни был фотоклуб “Радуга”, присоединение к кругу творческих, фотоодержимых людей.

В сообществе могилевских фотографов Александр Сомов известен как автор ярких, самобытных работ, которые не раз занимали призовые места на разнообразных конкурсах. 

Выставка “42 сонета из жизни…” составлена из материалов прижизненных выставок фотохудожника, его лучших и конкурсных работ. Также в экспозиции представлены несколько его живописных картин. 

Выставка проходит в музее этнографии по ул. Первомайской, 8 до 7 июня. Время работы музея – с 10.00 до 18.00, выходные дни среда и четверг.

 

 

Пра магілёўскія ліфты раскажуць на выставах у Маскве і Нур-Султане. Раней кіраўніцтва казала пра праблемы

Акцыянернае таварыства «Магілёўліфтмаш» мае праблемы з еўрапейскімі камплектуючымі праз накладзеныя санкцыі супраць Беларусі. Прадпрыемства шукае, дзе прыдбаць неабходнае для вытворчасці. Кіраўніцтва настойвае, што санкцыі адкрываюць новыя магчымасці для заводу.

У сталіце Казахстану на Міжнароднай будаўнічай і інтэр’ернай выставе AstanaBuild 2022 пакажуць кабіну пасажырскага ліфта брэнду Movel. А спэцыялісты пракансультуюць ахвотных, паведамляецца на сайце прадпрыемстве.

У Маскве ж на выставе «Крокус Экспо» спецыялісты раскажуць пра прадукцыю «Магілёўліфтмаш» і абмяркуюць пытанні далейшага супрацоўніцтва, адзначана на завадскім сайце.

У красавіку генеральны дырэктар «Магілёўліфтмаш» Сяргей Чарткоў прызнаў цяжкасці праз уведзеныя санкцыі. З ягонага каментару газеце «СБ Беларусь сегодня» вынікала, што прадпрыемству бракуе імпартных камплектуючых.

«Калі ацэньваць сітуацыю ў кароткатэрміновым перыядзе, казаў ён, – то цяжкасці з закупам і дастаўкай вырабаў еўрапейскіх вытворцаў, вядома ж узніклі».

Па ягоных словах асноўным пастаўшчыком была Расійская Федэрацыя, але і туды камплектуючыя ішлі з еўрапейскага замежжа. Пасля лютага 2022 году прадпрыемства шукае неабходнае для вытворчасці ў Беларусі, Расіі, Кітаю, Турцыі, Індыі.

Прамыслоўца настойвае: санкцыі адкрываюць новыя магчымасці.

«Замежныя прадпрыемствы, якія рашылі сысці з рынку, вызваляюць нішы, і мы іх актыўна займаем», казаў ён.

Месяц таму магілёўскае прадпрыемства дамовілася з жыллёвым камітэтам Санкт-Пецярбургам аб продажы сёлета 600 ліфтаў. А ў Таджыкістане, паводле «СБ. Беларусь сегодня», адкрылі зборачную вытворчасць ліфтаў з Магілёва.

фота: zavodfoto.livejournal.com

Ініцыятарка стварэння музею Алеся Адамовіча і журналістка праўладнай газеты ў фотаздымках паказала свет «Паміж сонцам і зямлёй»

Шматгадовая карэспандэнтка праўладнай газеты «Звязда» Нэля Зігуля стала вядомай пасля таго, як у 2017 годзе ініцыявала стварэнне музэю Алеся Адамовіча на яго малой радзіме ў пасёлку Глуша. Стварыць музей у будынку, дзе месцілася пасялковая аптэка, дагэтуль не ўдалося, але ў 2019-ым у Глушы, ушанавалі пісьменніка і грамадскага дзеяча, паставіўшы яго бюст. 

Арганізаваць выставу «Паміж сонцам і зямлёй» журналістцы дапамагла найстарэйшая фотасуполка Магілёва «Радуга». Дэбютантка ў фатаграфіі, прэзентуючы сваю выставу, адзначыла, што спадзяецца на паблажлівасьць масцітых фатографаў, бо ейныя «здольнасці пакуль сціплыя».

«Ейнае аматарства ў фатаграфаванні дапамагло ёй зафіксаваць у здымках тое, на што не звярнуў бы ўвагі дасведчаны фатограф», адгукаюцца пра работы Зігуля наведнікі выставы .

«Сярод прадстаўленых фатаздымкаў  няма шэдэўраў і добра, што сваё аматарства прызнае іх аўтарка», – заўважае адзін з магілёўскіх фатаграфаў. 

«Работы Зігулі поўныя замілавання вясковымі краявідамі, – кажа ён. – Затое яны перадаюць ейны характар: дабрыню, любоў да радзімы, фантазію ды лёгкую летуценнасць».

 

Новыя этнаграфічныя выставы адкрыліся ў Магілёве

Эксперты рэкамендуюць беларусам і гасцям горада наведаць этнаграфічны музей – філіял абласнога краязнаўчага музея імя Еўдакіма Раманава, каб пазнаёміцца з традыцыйнай беларускай культурай і адчуць атмасферу мінулых дзесяцігоддзяў адразу на двух новых выставах. Старажытныя абрусы і посуд выстаўлены ў этнаграфічным музеі і вабяць да сябе наведвальнікаў.

Першай пачала ў музеі этнаграфіі працаваць выстава “Гісторыя посуду: эпоха і стыль”. Паколькі посуд – адзін з любімых аб’ектаў калекцыявання, то выстава атрымалася багатай на экспанаты і вельмі атмасфернай. Тым наведвальнікам, якія прыйдуць пазнаёміцца з ранейшым посудам, прадстаўленыя экспанаты дазваляюць прасачыць гісторыю посуду і змену стылей. Посуд зацікавіць і больш дапытлівых разнастайнасцю формаў і фарбаў, майстэрствам, прыгажосцю і арыгінальнасцю выканання.

На выставе прадстаўлена больш за чатырыста артэфактаў XVII – пачатку XXI ст., якія раскрываюць гісторыю стварэння посуду, яго эвалюцыю ад глінянага гаршка да вытанчаных фарфоравых формаў. З самых цікавых экспанатаў звернем увагу на наступныя прадметы:

  • Сялянскія гарлачы, кубкі, гаршкі, збаны, гладышы, вазы, латкі.
  • Сервіз фарфоравы чайны “Залаты чай” 1860-х.
  • Кафейнік імператарскага фарфоравага завода пачатку ХІХ ст.
  • Маслёнка “Курачка наседка”. Гута “Нёман”.
  • Посуд Добрушскага фарфоравага завода.
  • Украінскі савецкі фарфор.
  • Сервізы Германіі, ГДР і ФРГ.
  • Талеркі Велікабрытаніі.
  • І г.д.

Адначасова пры жаданні можна пагрузіцца ў тэкставую гісторыю асобных прадметаў – шклянкі, кубка, талеркі, відэльца, лыжкі, нажа.

Усіх наведвальнікаў выстава адорыць сваёй атмасферай, вока парадуюць прыемныя фарбы, яна падыме настрой, а юныя наведвальнікі змогуць паспрабаваць свае сілы ў якасці мастакоў фарфоравых заводаў: размаляваць кружкі, талеркі, сподачкі і збанкі.

У гэтым самым музеі этнаграфіі пачала работу і больш сціплая па памерах, але не меньш цікавая выстава “Са скрыні маляванай абрусы падасталі…” На ёй паказаны тканыя і вышытыя абрусы і ручнікі як элементы дэкаратыўнага ўпрыгожвання інтэр`ера сялянскай хаты.

Здаўна маладая, каб паказаць якая яна майстрыха, рыхтавала прыданак – пасаг. Неад’емнай часткай яго былі абрусы – скацёркі. У зале можна паглядзець абрусы самага рознага колеру і рознага ткання.

На выставе выразна бачна, што абрусы адлюстроўваюць нацыянальны характар. Магілёўскім абрусам уласціва сціплая каларыстычная гама, простыя ўзоры. Пераважаюць срэбныя адценні шэрага рамбічнага арнаменту.

Выставы працягнуцца да канца мая 2022 года.

Прыемнага прагляду.