Tag: палітвязень

Гісторыя магілёўца Яўгена Бойкі – ад фалькларыста да палітвязня

Навіна ад

У сярэдзіне чэрвеня стала вядома аб асуджэнні за салідарнасць з палітвязнямі магілёўца Яўгена Бойкі. Сябры палітзняволенага ўпэўнены – яго руплівасць на карысць беларушчыны перажыве ўсё выпрабаванні, якія яму нясе лёс.

37-гадовы магілёвец Яўген Бойка — чалавек рэдкай шматграннасці, піша “Наша ніва”. Ён быў актывістам, збіральнікам фальклору, грамадскім дзеячам, бацькам двух сыноў і ініцыятарам беларусізацыі ў дзіцячых садках. Але ў верасні 2024 года яго затрымалі, а ў чэрвені 2025-га прысудзілі да пяці гадоў узмоцненага рэжыму – за дапамогу палітвязням. Блізкія кажуць: яго караюць за шматгадовую прысутнасць у актыўным беларускім грамадстве.

Яўген нарадзіўся ў Магілёве, вучыўся на гісторыка ў МДУ, захапіўся этнаграфіяй, ездзіў у экспедыцыі, супрацоўнічаў са Студэнцкім этнаграфічным таварыствам. У архіве яго аўдыёзапісаў – сведчанні больш як 100 чалавек з розных рэгіёнаў Беларусі: былыя сяляне, ліквідатары ЧАЭС, людзі, якія захоўвалі традыцыі і мову.

Яго выключылі з універсітэта пасля спробы абараніць аднакурсніцу падчас візіту КДБ. Ён удзельнічаў у вулічных акцыях, распаўсюджваў незалежныя выданні, чытаў лекцыі для моладзі, падтрымліваў ініцыятыву «Мова нанова» і вёў праект GarnySvit, дзе запісваў біяграфіі старых людзей для іх нашчадкаў. Яго ініцыятыва «Вялікая місія маленькай Ядзвігі» мела на мэце пашырыць ужыванне беларускай мовы ў садках.

Праз расчараванне ў палітыцы Яўген скіраваўся ў іншы бок: працаваў у ІТ, спрабаваў адкрыць краму ў вёсцы, пераехаў у Гомель, дзе жыў з сям’ёй. Але пасля 2020 года, калі беларуская адукацыя зноў апынулася пад ціскам, ён зноў вярнуўся да культурніцкіх праектаў і ўдзелу ў грамадскіх ініцыятывах.

У верасні 2024-га Яўгена затрымалі. Па інфармацыі «Белпола», за ім лічыцца дзевяць адміністрацыйных спраў. Яго звязалі з дапамогай фондам палітвязняў, і хоць удзел у палітыцы ён нібыта спыніў, мінулая біяграфія зрабіла яго мішэнню. 12 чэрвеня 2025 года Мінскі гарадскі суд прызначыў яму найцяжэйшае пакаранне з усіх абвінавачаных у гэтай справе.

«Ён заўжды казаў, што будзе прасвятляць беларусаў нават тады, калі ім гэта будзе не патрэбна», – узгадваюць сябры. Яўген за кратамі, але яны вераць, што яго беларушчына жыве і там – натхняе тых, хто побач.

Нагадаем, што 20 снежня 2024 года на праўладных медыя з’явілася відэа, у якім прапагандысты казалі пра затрыманых людзей па справе супрацы з Фондамі дапамогі. У выніку гэтай аперацыі на лаве падсудных апынуліся тры чалавекі, якіх затрымалі ў жніўні і верасні 2024 года. Справу супраць іх пачалі разглядаць 30 траўня 2025 года ў Менскім гарадскім судзе. 12 чэрвеня былі агучаны прысуды. Яўгену Бойку прысудзілі пяць гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму.

Фота: ПЦ “Вясна”

У палітзняволенага бабруйчаніна з’явіўся сімвалічны “хросны” з Нідэрландаў

Навіна ад

Дэпутат парламента Нідэрландаў Іса Кахраман узяў сімвалічнае шэфства над палітзняволеным жыхаром Бабруйска Дзмітрыем Слукам, які знаходзіцца ў магілёўскай турме №4.

Як паведамляе праваабарончы цэнтр “Вясна”, Іса Кахраман, сябр партыі “Новая грамадская дамова”, упершыню стаў “хросным” беларускага палітвязня. Сваю матывацыю падтрымаць Дзмітрыя Слуку ён пракаментаваў наступным чынам:

“Як сябар парламента, я лічу важным не толькі займацца ўнутранымі справамі, але і падтрымліваць нашых суседзяў. Недапушчальна, каб грамадзянская супольнасць так жорстка ўціскалася з боку ўладаў, як у выпадку Дзмітрыя Слукі. Выступаць супраць такіх парушэнняў правоў чалавека — мой абавязак. Я спадзяюся, што ў будучыні Беларусь стане функцыянуючай дэмакратыяй побач са сваімі заходнімі суседзямі”.

Бабруйчанін Дзмітрый Слук мае 36 гадоў. Ён быў абвінавачаны паводле артыкула 290-1 КК РБ (фінансаванне тэрарыстычнай дзейнасці) за данаты арганізацыі “Кіберпартызаны”, якія выкрываюць злачынствы рэжыма Лукашэнкі. 


палітвязень

Дзмітрый СлукПаводле версіі абвінаваўцы, 20 жніўня 2021 года Дзмітрый Слук перавёў суму, эквівалентную 2 160 долараў у крыптавалюце “Кіберпартызанам”. 

16 сакавіка 2023 года КДБ унёс палітвязня ў так званы спіс тэрарыстаў. 4 ліпеня 2023 года ён быў асуджаны да 8 гадоў і 6 месяцаў пазбаўлення волі ў калоніі агульнага рэжыму, а таксама да штрафу ў памеры каля 3 475 долараў. 24 чэрвеня 2024 года ў Віцебску адбыўся новы суд па змене рэжыму ўтрымання, на якім суддзя Міхаіл Зубеня пастанавіў перавесці палітвязня ў турму.

Фота: Праваабарончы цэнтр “Вясна”

Жыццё палітвязня ў бабруйскай калоніі №2: “завісон паміж сном і явай”

Навіна ад

Міхаіл (імя зменена) з Мінска, былы палітвязень, які адбыў пяць гадоў у бабруйскай калоніі №2 і пакінуў Беларусь. Ён распавёў пра жорсткі рэжым, псіхалагічны ціск і адаптацыю да жыцця на волі, якая працягваецца і пасля вызвалення.

Сваю гісторыю былы палітзняволены распавёў Праваабарончаму цэнтру “Вясна”. Як кажа мянчук, адміністрацыя бабруйскай калоніі стварыла там жорсткі рэжым адмыслова для палітычных. 

Жорсткі рэжым і “бясплатны рэтрыт” у ШІЗА

Па словах Міхаіла, па прыбыцці ў калонію яго адразу ж справакавалі і адправілі ў ШІЗА (штрафны ізалятар). Ён правёў у адзіночнай камеры без вокнаў каля 20 сутак. Там, каб не з’ехаць з глузду, мужчына жангляваў хлебнымі шарыкамі і падкормліваў мышэй. Нягледзячы на ўсе цяжкасці, палітвязень здолеў знайсці станоўчыя моманты ў ізаляцыі, параўнаўшы яе з “бясплатным рэтрытам” або вымушанай медытацыяй, якая дазволіла паглыбіцца ва ўспаміны і перажыць дзіўныя візуальныя вобразы. Агулам Міхаіл правёў у ШІЗА каля 100 сутак.

Пастаянны стрэс і адсутнасць арыштанскага братэрства

Міхаіл падкрэслівае, што ў калоніі ўсе дзеянні адміністрацыі былі бессэнсоўнымі і нелагічнымі. Пастаянныя праверкі, асабліва ў дачыненні да палітвязняў з “жоўтай біркай”, стваралі невыносны дыскамфорт. У калоніі была вельмі распаўсюджаная сістэма закладніцтва і стукацтва, што прыводзіла да атмасферы недаверу і напругі. 

Былы палітвязень параўноўвае сітуацыю ў бабруйскай калоніі са “слоікам з павукамі”, дзе кожны імкнецца “патапіць” іншага. “Многія думаюць, што ў калоніі паміж усімі існуе нейкае арыштанскае братэрства ці нейкая падтрымка. Па факце ў бабруйскай калоніі некаторыя ледзь не ў адкрытую займаюцца суччом, працуюць на апяроў”, — дзеліцца Міхаіл.

Парады экс-палітвязня: “не вылазь у эфір”

Міхаіл раіць іншым зняволеным “не вылазіць у эфір”, гэта значыць, публічна нідзе ні пра што не выказвацца, каб пазбегнуць дадатковых рэпрэсій. “Каб збегчы ад мядзведзя, не трэба быць самым хуткім. Трэба проста быць не самым павольным. Так і ў калоніі. Неабавязкова быць ужо зусім самым незаўважным і ні з кім не кантактаваць. Дастаткова проста не лезці “у эфір”,” — тлумачыць ён.

Пошук сілы ў чытанні і спорце

Нягледзячы на жорсткі рэжым і пастаянны стрэс, Міхаіл знаходзіў суцяшэнне ў чытанні кніг і занятках спортам. У калоніі была вялікая бібліятэка, дзе ён шмат чытаў, а да 2022 года яму дасылалі кнігі ў пасылках. Калі доступ да спартыўнага гарадка быў забаронены, ён займаўся ў лакальным участку, дзе дазваляла прастора. Нават ШІЗА ён успрымаў як “месца сілы”, дзе можна было пабыць аднаму і адпачыць ад іншых. Міхаіл чаргаваў гэтыя заняткі, што дапамагала яму захоўваць псіхічнае здароўе.

Рэжым “гібернацыі” і турэмны мінімалізм

Каб захаваць сябе, Міхаіл выпрацаваў у сабе пэўны “фаталізм” і “завісон паміж сном і явай”. Ён навучыўся прыстасоўвацца да пастаяннай нестабільнасці, калі змяняюцца атрады і людзі вакол, і да таго, што ад цябе амаль нічога не залежыць. “Ты і не спіш, але і не жывеш”, — так апісвае ён гэты стан. 

Галоўны лайфхак – не ствараць звычак, бо ў любы момант усё можа змяніцца. Пасля вызвалення, Міхаіл працягвае захоўваць турэмны мінімалізм у быце: яго напалохала вялікая колькасць прадуктаў у крамах і памеры першай кватэры, якую ён зняў пасля выезду з Беларусі. “Вакол столькі рэчаў, нібы свет з’ехаў з глузду з гэтым спажывальніцтвам. Хочацца захоўваць дзэнаўскую простасць”, — адзначае былы палітвязень.

Адаптацыя да жыцця на волі: “раўнанне з невядомымі”

Працэс адаптацыі да жыцця на волі для Міхаіла працягваецца і зараз. Па яго словах, першы тыдзень пасля вызвалення было нават цяжка зразумець, чаго ён увогуле хоча. Ён адзначае, што свет на волі здаецца “шалёным” з яго спажывальніцтвам, і імкнецца захоўваць “дзэнаўскую прастату” і не “ажывацца рэчамі”. Для Міхаіла вяртанне да вольнага жыцця падобнае на “раўнанне, у якім шмат невядомых пераменных”, і ён паступова спрабуе яго вырашаць.

Фота: komkur.info

Сталі вядомы падрабязнасці асуджэння ў Бабруйску палітвязня з Украіны

Навіна ад

У Бабруйску грамадзяніна Украіны Юрыя Бандарэнку асудзілі да палутара гадоў калоніі за нібыта абразу Лукашэнкі. Прычынай стала выказванне меркавання ў прыватнай гутарцы. 

Аб тым, што стала прычынай затрымання ўкраінца год таму і цяперашняга яго зняволення, Праваабарончы цэнтр “Вясна” даведаўся толькі цяпер. Паводле даных праваабаронцаў, Бандарэнка каля крамы выказаўся ў прысутнасці іншых грамадзян у непрыстойнай форме пра Лукашэнку. Згодна версіі абвінавачвання, матывам украінца стала нібыта «падтрымка ідэй сацыяльнай нецярпімасці да прадстаўнікоў улады Рэспублікі Беларусь і адкрытая праява непрыязнасці да яе». Вынікам стала ўзбуджэнне супраць яго крымінальнай справы па артыкуле 368 КК РБ,

Адзін з прысутных звярнуўся ў міліцыю і нават прадставіў фотаздымак машыны, на якой з’ехаў Юрый Бандарэнка са сваім таварышам. На наступны дзень украінца затрымалі па абвінавачванні ў абразе Лукашэнкі.

20 верасня 2024 года Бандарэнка быў унесены ў пералік грамадзян Беларусі, замежных грамадзян і асоб без грамадзянства, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай дзейнасці, паведамляецца на сайце “Вясны”.

Фота: “Вясна”

Палітвязень з Чэрыкава Іван Янчанка выйшаў на волю

Навіна ад

Жыхар Чэрыкава Іван Янчанка, які быў асуджаны па палітычных прычынах, вызваліўся па заканчэнні тэрміна зняволення.

Пра выйсце на волю Івана Янчанкі паведамляе “Гомельская вясна”. У 2022 годзе яго абвінавацілі ў тым, што ён у верасні 2021 года, знаходзячыся ў Жлобіне, выказаў свае меркаванні ў каментары ў сацсетцы “ВКонтакте” пра выпадак ў Менску, калі ў сваёй кватэры быў забіты супрацоўнік ІТ-кампаніі EPAM SYSTEMS Андрэй Зельцар.

Забойства Андрэя Зельцара, які самаахвярна абараняў сваю сям’ю і дом, тады моцна абурыла беларускае грамадства і шмат хто асуджаў дзеянні супрацоўнікаў КДБ, якія ў цывільным уламіліся ў прыватную кватэру. Паводле інфармацыі ініцыятывы Dissidentby, Янчанка пакінуў каментар: “Народ адкрыў рахунак”.

За выказанае меркаванне пра дзеянні кадэбэшнікаў абвінавацілі Івана Янчанку ў распальванні варажнечы да работнікаў КДБ паводле часткі 1 артыкула 130 Крымінальнага кодэкса. Відавочна, праз тое, што каментар Янчанка напісаў, знаходзячыся ў Жлобіне, крымінальную справу разглядалі ў Гомельскім абласным судзе. Ролю суддзі выконваў прызначаны туды асабіста Лукашэнкам на пасаду суддзі Аляксей Хлышчанкоў. 4 жніўня 2022 года ён прысудзіў зняволіць Івана Янчанку на тры з паловай года калоніі агульнага рэжыму.

12 жніўня 2022 года праваабарончая супольнасць Беларусі прыняла сумесную заяву, у якой вызнала Івана Янчанку палітычным зняволеным.

Праваабаронцам не ўдалося высветліць, дзе ўвесь гэты час карнікі трымалі Івана Янчанку. Але цяпер атрыманае пацверджанне, што Іван Янчанка вызвалены па сканчэнні тэрміну, які яму прысудзіў Хлышчанкоў. На волю ён выйшаў 3 красавіка 2025 года.

Фота “Гомельская вясна”

У Магілёве ў трэці раз асудзілі палітзняволенага Яна Папковіча

Навіна ад

Палітзняволенага Яна Папковіча другі раз асудзілі за «злоснае непадпарадкаванне адміністрацыі калоніі». У зняволенне ён трапіў, атрымаўшы тэрмін за імкненне абараняць Украіну.

Як стала вядома праваабаронцам «Вясны», 14 красавіка ў Магілёве палітзняволенага Яна Папковіча асудзілі за нібыта злоснае непадпарадкаванне законным патрабаванням адміністрацыі калоніі. Яму прызначылі яшчэ дзевяць месяцаў зняволення.

Гэта другая падобная крымінальная справа супраць 32-гадовага палітвязня. Ціск за кратамі на яго не спыняецца з моманту затрымання. 

Былога інкасатара «Белгазпрамбанка» і экс-спецназаўца Яна Папковіча затрымалі 2 верасня 2022 года – перад тым, як ён збіраўся з’язджаць у Польшчу. Падчас затрымання Яна моцна збілі, таксама стрэлам паранілі ягонага сабаку. 

У траўні 2023 года яму прысудзілі пяць гадоў зняволення па абвінавачванні ў арганізацыі і падрыхтоўцы дзеянняў, што груба парушаюць грамадскі парадак, а таксама ў падрыхтоўцы грамадзяніна Беларусі ў ваенных дзеяннях без упаўнаважання сваёй дзяржавы на тэрыторыі замежнай дзяржавы.

Як паведамляюць праваабаронцы, Яна Папковіча паказвалі ў некалькіх сюжэтах БТ, дзе прадстаўлялі яго наймітам, які збіраўся ехаць на вайну ва Украіну.