2 кастрычніка. Дзень у гісторыі. Міжнародны дзень нягвалту. Дзень настаўніка, дзень электроннай пошты. Заключэнне Гарадзельскай уніі. Дзень нараджэння гісторыка Міхаіла Каяловіча

Міжнародны дзень нягвалту, з 2007 года, у гонар дня Махатмы Гандзі – кіраўніка барацьбы за незалежнасць Індыі, заснавальніка філасофіі і ідэі нягвалту. 

Мэта Дня – жаданне зацвердзіць культуру міру, цярпімасці, разумення і нягвалту. 

Міжнародны дзень сацыяльнага педагога (з 2009 года).

Сацыяльны педагог ажыццяўляе комплекс мерапрыемстваў па сацыяльнай абароне, выхаванні і развіцці навучэнцаў у сферы бліжэйшага атачэння: навучальным калектыве, сям’і, па месцы жыхарства, у маладзёжных аб’яднаннях. 

Забяспечвае сацыяльна-педагагічную падтрымку і дапамогу педагогам пры арганізацыі ўзаемадзеяння з вучнямі і іх бацькамі.

Дзень настаўніка (з 1965 года). 

У 1-ю нядзелю кастрычніка больш за 400 тысяч настаўнікаў Беларусі адзначаюць дзень свайго прафесійнага свята. 

Напярэдадні свята настаўнікі прымаюць віншаванні ад сваіх выхаванцаў, якія дораць ім знакі ўвагі, ладзяць канцэрты.

 1413 год. Заключана Гарадзельская унія паміж Польшчай і Вялікім княствам Літоўскім

Дамова вялікага князя літоўскага Вітаўта са сваім стрыечным братам, польскім каралём Уладзіславам Ягайлам

Падпісана ў Гародле на рацэ Буг.

Вітаўт прызнаваў вярхоўную ўладу Ягайлы. 

Адначасова ўводзіўся інстытут спадчыннасці стальца і тытула вялікага князя літоўскага. 

У ВКЛ утварылася аднолькавае з Польшчай адміністрацыйнае дзяленне.

Літоўскія баяры-каталікі атрымалі правы польскай шляхты, а таксама польскія гербы.

Агульныя шляхецкія соймы вырашана склікаць у Любліне, або ў Парчаве.

 

1828 год. Нарадзіўся Міхаіл Каяловіч

Гісторык і грамадскі дзеяч беларускага паходжання. Славянафіл. 

Даследчык гісторыі ўніяцтва, царкоўнай і агульнай гісторыі, народнага руху Заходняга краю. 

Заходнерусіст, адстойваў пункт погляду, што беларусы з’яўляюцца самабытнай часткай рускага народа, а беларуская гаворка — гэта «мост» паміж маларасійскай і вялікарускай гаворкамі.

1930 год. У Гродна выйшаў з друку першы нумар грамадска-культурнага часопісу «Беларуская думка» 

 Штотыднёвы грамадскі, літаратурны і сельскагаспадарчы часопіс выдаваўся да 1932 года на беларускай мове. 

Асвятляў беларускі грамадскі рух на Гродзеншчыне. 

Апублікаваў даклад Р. Астроўскага «Беларуская справа высоўваецца на парадак дзённы польскім грамадзянствам» (1931, № 9) пра змену адносін польскага ўрада да беларускага пытання. 

Друкаваліся і літаратурныя творы, у тым ліку  М. Журбы, Я. Коласа, Я. Купалы.

На фота – Радаслаў Астроўскі

1948 год. У Бабруйску нарадзіўся Сямён Дамарад

Беларускі мастак-манументаліст.

Працуе ў станковым жывапісе і галіне манументальна-дэкаратыўнага мастацтва.

Творы захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі, Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва ў Мінску, Магілёўскім мастацкім музеі імя Паўла Масленікава, Літаратурным музеі Максіма Багдановіча і іншых установах культуры.

Персанальныя выставы ладзіліся ў розных гарадах Беларусі, Германіі, Аўстрыі, Расіі.

1952 год. Пайшоў з жыцця Уладзімір Агіевіч

Беларускі літаратуразнаўца, паэт, перакладчык..

Выхаванец Магілёўскага педінстытута (1937). 

Аўтар вершаў, даследчык творчасці  Я. Купалы і Я. Коласа, пасляваеннай беларускай паэзіі, кніг для чытання для школ рабочай і сельскай моладзі.

1961 год. Нарадзіўся Сяргей Шупа

Беларускі філолаг, перакладчык, журналіст, грамадскі дзеяч.

Працаваў навуковым супрацоўнікам Нацыянальнага навукова-асветніцкага цэнтра імя Ф. Скарыны, удзельнічаў у выданні газеты «Наша Ніва». 

Супрацоўнік «Радыё Свабода», рэдактар Радыё «Балтыйскія хвалі».

Актыўны ўдзельнік беларускага нацыянальна-дэмакратычнага руху 1980-х гадоў

Свабодна валодае 9 сучаснымі еўрапейскімі мовамі, іўрытам, старажытнагрэчаскай і лацінскай мовамі.

Укладальнік і публікатар «Архіваў БНР» (1998). Аўтар кнігі «Падарожжа ў БНР» (2018).

1965 год. Нарадзіўся Зміцер Сідаровіч

Беларускі музыкант, бард, дудар. 

Творчы кіраўнік гурта «Камелот». Збіральнік фальклору.

У 2000 годзе З. Сідаровіч разам з гуртамі «Стары Ольса» і «Contredanse» запісаў зборны альбом «Вір».

Заснавальнік капэлы «На таку», якая ладзіць вечарыны традыцыйнага танцу.

Памёр у 2014 годзе.

1971 год. Дзень нараджэння электроннай пошты. 

Інжынер BBN Technologies Р. Томлінсан адправіў першае паведамленне з аднаго кампутара на іншы, якія стаялі ў адным кабінеце.

Сімвал @ (“слімак” або “малпа”) таксама быў прыдуманы Р. Томлінсанам для падзелу імёнаў кампутара і карыстальніка, з прычыны яго рэдкага выкарыстання. 

Самы распаўсюджаны пароль на паштовых сэрвісах – набор лічбаў  123456.

Дзень у гісторыі. 26 верасня. Дзень кантрацэпцыі. Рускія захопнікі спалілі Пінск. Дзень нараджэння міністра юстыцыі Івана Ветрава, літаратараў Уладзіміра Агіевіча і Навума Кісліка. Утварэнне курортнага пасёлка Нарач, запуск Чарнобыльскай АЭС. На Магілёўшчыне знесена самае вялікае курынае яйка – 182 грамы

Сусветны дзень кантрацэпцыі (World Contraception Day, з 2006 года). Праводзіцца пад дэвізам: «Кантрацэпцыя: ваша жыццё, ваша адказнасць».

Гэты дзень павінен прыцягнуць увагу ўладаў і грамадскасці да праблем, якія ўзнікаюць з прычыны недастатковага палавога выхавання і грэбавання сродкамі кантрацэпцыі.

Еўрапейскі дзень моў (з 2001 года, абвешчаны Саветам Еўропы падчас Еўрапейскага года моў). 

Паняцце еўрапейскія мовы больш шырокае, гэта не толькі афіцыйныя мовы краін-членаў Еўрасаюза. Асноўная мэта дня — заахвочванне да вывучэння і засваення розных моў як у школах, так і па-за іх межамі на працягу ўсяго жыцця чалавека.

Асабліва падкрэсліваецца неабходнасць вывучэння некалькіх замежных моў, а не толькі англійскай, якая абсалютна дамінуе, засмечваючы шматлікія мовы непатрэбнымі запазычаннямі.

1629 год. У Альтмарку (Польшча) падпісана перамір’е паміж Рэччу Паспалітай і Швецыяй. 

Скончылася вайна 1600-1629 гадоў. 

Яна распачалася пасля таго, як польскі і шведскі кароль Жыгімонт III Ваза ў 1600 годзе ўключыў Эстляндыю ў склад Рэчы Паспалітай.

Рэч Паспалітая страціла ўсе балтыйскія парты, акрамя Караляўца, Гданьска і Пуцка, усю Ліфляндыю да Заходняй Дзвіны. 

1655 год. Пад час руска-польскай вайны 1654—1667 года, рускія захопнікі на чале з Ф. Валконскім разрабавалі і спалілі Пінск. 

Багаты горад прыйшоў у заняпад.

1905 год. У в. Саматэвічы Касцюковіцкага раёна нарадзіўся Іван Ветраў

Беларускі партыйны і дзяржаўны дзеяч. Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў партызанскага руху на Палессі. 

Заслужаны юрыст, Заслужаны работнік культуры.

Працаваў на партыйнай і савецкай рабоце ў розных месцах, у тым ліку ў Мсціслаўскім, Чэрыкаўскім раёнах, у Магілёве. 

Пракурор, міністр юстыцыі БССР.

1910 год. Нарадзіўся Уладзімір Агіевіч

Беларускі літаратуразнаўца, паэт, перакладчык.

Выхаванец Магілёўскага педінстытута (1937). 

Аўтар вершаў, даследчык творчасці  Я. Купалы і Я. Коласа, пасляваеннай беларускай паэзіі, кніг для чытання для школ рабочай і сельскай моладзі.

1925 год. Нарадзіўся Навум Кіслік

Беларускі пісьменнік і перакладчык.

Аўтар шэрагу кніг паэзіі. Кнігі выбранай паэзіі выйшлі ў 1975 і 1985 гадах.

Сваімі перакладамі пазнаёміў рускамоўную аўдыторыю з творамі І. Мележа, У. Караткевіча,  Я. Купалы,  Я. Коласа, М. Багдановіча, П. Броўкі, Р. Барадуліна, М. Танка і шматлікіх іншых.

1964 год. Памёр Сендэр Палеес.

Беларускі мастацтвазнаўца, гісторык і публіцыст. Супрацоўнік Інстытута беларускай культуры.

Актыўны дзеяч беларускіх габрэйскіх арганізацый, яўрэйскага гісторыка-этнаграфічнага таварыства, даследчык яўрэйскай культуры.

Арганізатар  яўрэйскага аддзела народнага побыту пры Беларускім дзяржаўным музеі ў Мінску. Склаў апісанне яўрэйскіх культурна-гістарычных помнікаў у Беларусі.

1964 год. На беразе возера Нарач утвораны санаторна-курортны пасёлак Нарач. 

Адзіны ў краіне з такім статусам, мае 3,5 тысячы жыхароў. 

Заснаваны з вёсак Баравыя, Купа, Малая Сырмеж, Наносы, Садоўшчына, Сцепянёва, Урлікі. 

У бліжэйшай в. Нарач, якая вядома з ХV стагоддзя як Кабыльнік, праводзілася па пяць гадавых кірмашоў.

Ужо ў 1920-я гады тут працавалі гатэлі, турбазы, яхт-клубы, кінатэатр, тэатральная сцэна. 

Нарач добрым словам ўспамінаюць французы: наступ у гэтым раёне на кайзераўскія войскі ў сакавіку 1916 года выратаваў Парыж ад захопу немцамі.

1973 год. Памёр Тарас Сайка

Пастар баптыстаў у Канадзе. 

Удзельнік беларускага хрысціянскага руху XX стагодзя ў Паўночнай Амерыцы. Мецэнат.

Адзін з арганізатараў і каардынатараў Беларускага біблейскага камітэта па справе перакладу Бібліі на беларускую мову.

1977 год. У СССР, на мяжы УССР і БССР, запушчаны першы энергаблок Чарнобыльскай АЭС імя У. Леніна. 

Электрастанцыя стала сусветнавядомай па найбуйнейшай тэхнагеннай аварыі ў гісторыі чалавецтва, што адбылася 26 красавіка 1986 года. 

У выніку аварыі радыёнуклідамі было забруджана 23% тэрыторыі Беларусі з 2,2 млн жыхароў.

2019 год. Самае вялікае курынае яйка знесена ў Беларусі на птушкафабрыцы агракамбіната “Прыдняпроўскі” Магілёўскага раёна. 

Вага гіганта – больш за 182 грамы. 

Папярэдні беларускі рэкорд быў устаноўлены ў Гродзенскай вобласці ў 2017 годзе (160 грамаў). 

У Кнізе рэкордаў Гінэса да гэтага  самым вялікім лічылася яйка ад курыцы з Зестафонскага раёна Грузіі – 170 грам.


У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў