Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці
Рух параднёных гарадоў паўстаў падчас Другой сусветнай вайны. Дзеля супрацоўніцтва ў інтарэсах міру і дабрабыту ў 1942 годзе сяброўскія адносіны наладзілі пацярпелыя ад наступстваў вайны Кавэнтры (Вялікая Брытанія) і Сталінград (СССР). У красавіку 1957 года была заснавана Сусветная федэрацыя параднёных гарадоў. Паводле яе статуту мэта руху гарадоў пабрацімаў – развіццё супрацоўніцтва паміж народамі незалежна ад іх расы, мовы, рэлігіі і палітычнай сістэмы. Параднёныя гарады абменьваюцца досведам у эканамічнай, культурнай, гуманітарных сферах, а таксама самакіраванні, чым умацоўваюць давер між грамадзянамі.
Мікалаеў, Украіна
(Пабрацімства з Магілёвам замацаванае дамовай у 2009 годзе. Горад месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расейцаў. Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой»).
У Мікалаеве намагаюцца высвятліць лёс Таццяны Дзяменнікавай, якая працавала ў эканамічным дэпартаменце абласной адміністрацыі і ачольвала Мікалаеўскае абласное нацыянальна-культурнае таварыства беларусаў «Голас Радзiмы». Таццяна была на працы, калі па будынку абласной адміністрацыі расейцы стрэлілі ракетай.
Напад на адміністрацыйны будынак адбыўся 29 сакавіка і дагэтуль ратавальнікі разбіраюць завалы. Колькасць загінулых узрасла да 21 чалавека, паведамляе інфармацыйнае агенцтва inshe.tv. Сярод загінулых дзве супрацоўніцы гаспадарчага суда Мікалаеўскай вобласці, піша інтэрнэт-выданне Newsroom.
За месяц поўнамаштабнай вайны Расеі супраць Украіны Мікалаеву нанесеная шкода на больш чым 83 мільёны грыўняў (амаль 3 мільёны долараў). Па словах мэра гораду Аляксандра Сянкевіча найбольш пацярпеў жылы сектар. Разбурэнняў тут на 62 мільёны грыўняў. Установам адукацыі нанесеная шкода на 12 мільёнаў, паведамляе інфармацыйнае агенцтва inshe.tv.
Айзенах, Германія
(Дамова аб пабрацімстве з Магілёвам падпісаная ў снежні 1996 году. Горад з насельніцтвам у 42 тысячы чалавек месціцца ў Цюрынгіі (адной з самых эканамічна развітых федэральных земляў на ўсходзе краіны). Дабрачынныя арганізацыі гораду дапамагалі пацярпелым ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС беларусам. Арганізоўвалі аздараўляльныя паездкі для дзяцей, якія жылі на забруджаных радыяцыяй раёнах Магілёўшчыны).
З пачатку вайны ва Украіне ў Цюрынгію прыбылі больш за 10 тысяч бежанцаў, у тым ліку шмат дзяцей. Іх колькасць расце хутчэй, чым меркавалася першапачаткова, адзначае інтэрнэт-рэсурс MDR.de.
Міністр міграцыі Цюрынгіі Дзірк Адамс (Dirk Adams) прагназаваў, што такая колькасць бежанцаў прыбудзе ў рэгіён толькі напрыканцы красавіка. Па ягоных словах дакладнай лічбы колькі грамадзян Украіны знаходзяцца ў Цюрынгіі няма, бо яны могуць безперашкодна пакідаць яе тэрыторыю.
Асацыяцыя настаўнікаў Цюрынгіі патрабуе вызначыць адзіную канцэпцыю навучання ўкраінскіх дзяцей. У гэтым пытанні няма дапамогі з боку адказных дзяржаўных школьных органаў і Міністэрства адукацыі, наракаюць у асацыяцыі.
Многія школы самі распрацоўваюць асобны курс нямецкай мовы для дзяцей з Украіны. У некаторых навучальных установах праводзяцца заняткі па ўкраінскай мове. Дадзеных пра колькасць украінскіх школьнікаў, якія вучыцца ў Цюрынгіі, няма. Ва ўсёй Германіі прынята ў школы блізу 20 тысяч вучняў, піша MDR.de.
Даўгаўпілс, Латвія
(Горад пабрацім Бабруйску. У 2018 годзе ў Даўгаўпілсе пражывала 90 399 жыхароў. У ім знаходзіцца консульства Рэспублікі Беларусь. Дзеіць центр беларускай культуры. Месьціцца ў латвійскім рэгіёне Латгалія, якая мяжуе з Беларуссю. Сам Даўгаўпілс за 30 кіламетраў ад мяжы. Беларуская назва гораду Дзвінск).
Дзяржаўная паліцыя і валанцёрская арганізацыя Bezvests.lv расшукваюць Алу Сакаленка і Дыяну Бахмут, якія не вярнуліся ў Латвію з Беларусі. Апошні раз жанчын бачылі ў Гомелі, дзе яны меліся сесці на цягнік, піша інфармацыйны рэсурс «Наш горад».
У Латвіі забароненыя імпрэзы ля помнікаў савецкай арміі, а таксама сімвал «Z». Згодна з унесенымі зменамі ў Закон «Аб бяспецы публічных забаўляльных і святочных мерапрыемстваў» не дапушчальная прапаганда і ўслаўленне на публічных імпрэзах падзеяў, якія ўтрымліваюць ідэалогію нацысцкага і камуністычнага рэжымаў, у тым ліку дні народзінаў іх прадстаўнікоў, дні памяці бітваў, перамог і акупацыі.
Выданне «Наш горад» адзначае: адзін з ініцыятараў унясення паправак у закон дэпутат Артус Кайміньш падчас дэбатаў у Сейме даводзіў калегам што новая норма па сутнасці забараняе правядзенне публічных імпрэзаў да 9 мая.
Іх нельга ладзіць бліжэй чым за 200 мэтраў ад помнікаў, што ўслаўляюць савецкую армію і яе перамогі. Пад забарону трапілі сімвалы, звязаныя з ваеннай агрэсіяй і ваеннымі злачынствамі. Сярод іх і знак «Z», якой расейскія войскі ва Ўкраіне пазначаюць сваю тэхніку.
За парушэнне закону прадугледжаны штраф для фізічнай асобы да 400, а юрыдычнай да 3200 еўра.
Вайна ва Ўкраіне і санкцыі накладзеныя на Беларусь вымусілі Латвію закупляць соль у вытворцаў з іншых краінаў. Мясцовыя спажыўцы сталі масава набываць прадукт і выклікалі «неапраўданы» ажыятаж, адзначае партал навінаў Даўгаўпілсу «Наш горад».
Старшыня праўлення кампаніі «Latvijas sāls tirdzniecības kompānija», якая пастаўляе соль на латвійскі рынак, папярэджвае: праз павышаны попыт на соль магчымыя часовыя перабоі, але прычынаў для хвалявання, што тавару працяглы час ня будзе няма супакойвае ён. Паводле службоўцы заказы на закуп аформленыя і соль ужо адпраўленая.
Самай таннай была соль з Беларусі, якую латышы куплялі ў акцыянернага таварыства «Мазырсоль».
Беларускія аматарскія калектывы «Паўлінка» і «Купалінка» адабраліся на фестываль краінаў Балтыі «Балтыка-2022», які ладзіцца раз на тры гады. Сёлета ён пройдзе ў шэрагу гарадоў Латвіі. На яго запрошаныя больш за 250 фальклорных і этнаграфічных гуртоў. Прадстаўнікі беларускай дыяспары сталі адзінымі з нацыянальных меншасьцяў Даўгаўпілсу хто выступіць на ім, адзначана на афіцыйным сайце Даўгаўпілскага гарадскога самакіравання.
Тэатральная студыя «Паўлінка» на адборачным конкурсе паказала, як беларусы адзначаюць Тройцу. Найстарэйшы ансамбль народнай песні «Купалінка», якому сёлета споўніцца 30 гадоў, праз элементы гульні знаёміў з беларускай культурай, традыцыямі і абрадамі.
Пухаў, Славакія
(Горад пабрацім Бабруйску. Мае статус раённага цэнтру ў Сярэднім Паважжы (Stredné Považie ) – паўночны захад Славакіі. Насельніцтва 17 тысяч чалавек. Дамова аб сяброўстве і супрацоўніцтве была заключаная ў 2005 годзе. На сайце Пухава адзначана, што з беларускім горадам паспяхова рэалізуюцца партнёрскія адносіны ў сферы адукацыі, культуры, самакіравання ды спорту).
У суседнім з Пухавым горадзе Паважская Быстрыца знайшлі прытулак блізу 300 уцекачоў ад вайны ва Ўкраіне: пераважна жанчыны і дзеці. Як адзначае інфармацыйны рэсурс My povazska большасць з іх часова перабываюць у раёне, каб адпачыўшы рушыць далей.
Украінцы маюць патрэбу ў «тэрміновым жылле» на некалькі дзён, але знайсці яго не проста. У горадзе адсутнічае дзяржаўны жыллёвы фонд і толькі з 1 красавіка запрацуе служба прыёму бежанцаў. Пакуль жа іх селяць у інтэрнаты, студэнцкія гасцініцы.
Мясцовыя прадпрымальнікі заклапочаны, як захаваць калектывы, бо іхныя бізнэс-інтарэсы распаўсюджваліся на Ўкраіну і Расею. Вайна не дазваляе супрацоўнічаць з тамтэйшымі кампаніямі. Бізнэсоўцы запаўняюць вакансіі ў сваіх кампаніях бежанцамі. Знайсці занятак і матэрыяльную падтрымку ўкраінцам дапамагае мясцовае бюро працы.
У Пухаве гібее стары будынак Дому культуры, у ім туляцца бадзягі. У горадзе чакаюць інвестара, які выратуе яго, піша газета «My povazska».
Дом культуры ўзвялі на сродкі мясцовых заводаў у 1960 гады. У занядбанні апынуўся праз не рэалізаваныя інвестыцыйныя планы ўласніка. Паводле мясцовых чыноўнікаў будынак становіцца небяспечным прылеглай тэрыторыі, законны ўладальнік больш яго не выкарыстоўвае. Права на будыніну належыць прадпрыемству, якое згодна з камерцыйным рэестрам ліквідаванае ў 2020 годзе. Горад шукае спосабы вярнуць жыццё старому Дому культуры.
Каменскае, Украіна
(Пабрацім Бабруйску ад 2000 году. Горад абласнога падпарадкавання ў Днепрапятроўскай вобласці. Насельніцтва 250 тысяч чалавек. Паселішчы Днепрапятроўшчыны расейцы абстрэльваюць, але разбурэнняў такіх, як у прыфрантавых гарадах няма. Мясцовыя прадпрыемствы працуюць. Да вайны культурны абмен між гарадамі пабрацімамі бабруйскія чыноўнікі лічылі актыўным).
Духоўны савет Каменскага звярнуўся да мясцовай управы праваслаўнай царквы Маскоўскага патрыярхату, каб «зразумець» пазіцыю епархіі адносна вайны, развязанай Расеяй супраць Украіны.
Як піша сайт гораду Каменскага з першага дня расейскай агрэсіі ўсе хрысціянскія канфесіі ладзяць малітвы за мір ва Ўкраіне і ім важна было б, каб мясцрвая епархія Маскоўскага патрыярхату праводзіла падобныя набажэнствы.
Пра адказ на зварот выданне пакуль не паведаміла, але паінфармавала, што тры рэлігійныя грамады выйшлі з-пад юрысдыкцыі маскоўскага патрыярхату і сталі часткай праваслаўнай царквы Ўкраіны.
Клайпеда, Літва
(8 сакавіка 1997 году падпісаная дамова аб аднаўленні пабрацімскіх сувязяў літоўскага гораду з Магілёвам. Месціцца на захадзе краіны і з’яўляецца порт на Балтыйскім моры. Насельніцтва 160 тысяч чалавек).
У публічнай бібліятэцы імя Імануіла Канта выстаўленыя фотаздымкі вайскоўцаў, якія бралі ўдзел у антытэрарыстычнай аперацыі на Данбасе. У 2019 годзе іх зрабіў латышкі фатограф Віргіліюс Скуодас, які са сваімі калегамі наведваў Харкаў.
Як адзначае інтэрнэт-рэсурс Atvira Klaipėda выставу «Пункт размеркавання» бібліятэка не планавала, але вайна ва Ўкраіне змяніла ход падзеяў.
У каментарах пра выставу гаворыцца, што Віргіліюсу Скуодасу фатаграфаваў салдат, вочы якіх былі напоўненыя адвагай і рашучасцю. У знятых надпісах на сцягах, салдацкіх кашулях, паперках — мары, чаканні, надзеі вайскоўцаў. Яны перадаць баявы дух народу праз нацыянальныя сімвалы Украіны.
Урад Клайпеды не пагадзіўся з ініцыятывай мэра назваць папулярны маршрут для прагулак на ўзбярэжжы Балтыйскага мора імем горада-пабраціма – Адэсы (6tv.by паведамляў у выпуску навінаў гарадоў-пабрацімых за 30 сакавіка).
Альтэрнатыўныя прапановы кіраўніка гораду таксама не знайшлі падтрымкі, бо існуючыя назвы мясцін Клайпеды гістарычна абгрунтаваныя. Камісія па знакамітых асобах, гістарычных датах, ушанаванні падзеяў і найменні вуліц аднагалосна прагаласавала за наданне імя Адэсы галоўнай алеі ў гарадскім парку.
фота:Inshe.tv