Раскрыта таямніца “балотных людзей” Еўропы – ахвяр або герояў рытуальных забойстваў

Навукоўцамі раскрыта таямніца балотных людзей, чые муміі ў вялікай колькасці знаходзяць падчас распрацоўкі тарфяных балот Еўропы. Як аказалася, большасць людзей сталі ахвярамі або героямі жорсткіх рытуальных забойстваў.

Народныя балотныя людзі, целы якіх знаходзяць у балотах Ірландыі, Вялікабрытаніі, Германіі, Даніі і іншых еўрапейскіх краін, здаўна цікавілі гісторыкаў. У часопісе Antikity апублікаваны вынікі даследавання навукоўцаў Нідэрландаў, Швецыі і Эстоніі, якія вывучылі больш за тысячу такіх балотных мумій, знойдзеных у 266 рэгіёнах Еўропы.

Торф і балоты ўтрымліваюць мала кіслароду, гэта абцяжарвае раскладанне такіх арганічных матэрыялаў, як дрэва, скура, тэкстыль, а ў некаторых выпадках і чалавечых парэшткаў. З гэтай жа прычыны целы “балотных людзей” уяўляюць вялікую цікавасць для навукоўцаў.

Вучоныя вывучылі захаванасць і пашкоджанне костак, скуры, мяккіх тканін і валасоў памерлых людзей. Часам даследаванне мумій дазваляла даведацца пра аспекты жыцця, нараджэння і здароўя чалавека, пра характар ​​апошняй ежы, якую ўжываў чалавек перад смерцю. Менавіта аналіз ежы прывёў навукоўцаў да высновы, што ў большасці выпадкаў балотныя людзі сталі ахвярамі шырока распаўсюджанай традыцыі чалавечых ахвяр, асабліва ў жалезным веку, а іх целы былі мэтанакіравана кінутыя ў дрыгву.

Да гэтай гіпотэзы навукоўцаў падштурхнула таксама падабенства пашкоджанняў на іх целах і адсутнасць адзення. Сярод характэрных прычын смерці – траўмы галавы, раны ад вострых прадметаў, падвешванне, задушэнне або параза стрэламі.

Пік такіх ахвяраў і пахаванняў прыходзіцца на перыяд у 7 тысяч гадоў таму і на тэрыторыю скандынаўскіх краін у эпоху палеаліту. Потым гэтая з’ява распаўсюдзілася на ўсе краіны Паўночнай Еўропы.

Апошнія знаходкі ў Ірландыі, Брытаніі і Германіі паказваюць, што гэты культ захаваўся да сярэднявечча і нават да пачатку сучаснасці. Аднак аналіз паказвае, што ў апошнія стагоддзі людзі, якіх знаходзілі на балотах, часцей за ўсё былі ахвярамі аварый альбо самагубцамі.

“Мужчына з Кьёльберга” (рэканструкцыя выгляду, раней лічыўся жанчынай) – самая старажытная з вядомых балотная мумія – каля 8 тысяч гадоў таму, Данія.

Нягледзячы на жудасныя раны на целах мумій, выказваецца меркаванне, што ў некаторых выпадках ахвяры самі добраахвотна ішлі на рытуальнае забойства. Справа ў тым, што рабіліся рытуалы дзеля здзяйснення патрэбных грамадзе цудаў, напрыклад, для прыхода добрага надвор’я, спынення голаду, для перамогі ў вайне і г.д.

– Калі адкінуць выпадковыя смерці, то значныя сведчанні гвалтоўнай гібелі і вялікая колькасць паўторных месцаў знаходак даюць магчымасць выказаць здагадку, што большасць чалавечых рэштак адлюстроўваюць наўмыснае іх выкідванне. – кажа аўтар даследавання Рой ван Бек.