Tag: факты

7 красавіка праваслаўныя вернікі адзначаюць Благавешчанне Прасвятой Багародзіцы. У гэты дзень пасланец Бога Архангел Гаўрыіл абвясціў Дзеве Марыі, што яна атрымала Боскую ласку і народзіць Сына Божага.

7 красавіка Сусветны дзень здароўя.

7 красавіка 1348 года імпэратар Святой Рымскай імперыі Карл IV заснаваў у Празе першы ў Цэнтральна-Усходняй Еўропе ўніверсітэт.

7 красавіка 1795 года— увядзеньне ў Францыі метрычнай сістэмы, якой прытрымліваюцца і ў Беларусі.

7 красавіка 1918 года ў Магілёве на Польскіх могілках адбылося пахаванне эксгумаваных цел ксяндза Святаполк-Мірскага і двух польскіх афіцэраў, якія былі расстраляны бальшавікамі 28 лютага.

7 красавіка 1926 года прынята пастанова аб увядзенні ў БССР абавязковай пачатковай адукацыі (за 4 гады вывучаўся увесь спектр прадметаў, укл. сусветную гісторыю, эканамічнаю геаграфію замежных краін).

7 красавіка 1943 года ў ЗША ўпершыню надрукавана “дзіцычая казка для дарослых” А. Сент-Экзюперы “Маленькі прынц”. У Магілёве 30 чэрвеня 2017 г. да 750-годдзя горада ўсталявана скульптура «Маленькі прынц» скульптара А. Вараб’ёва (каля пл. Адзінства).

7 красавіка 1989 года ў Нарвежскім моры пасля пажару патанула савецкая атамная субмарына АПЛК-278 «Камсамолец», якой належыць абсалютны рэкорд па глыбіні пагружэння сярод падлодак – 1020 м. З 69 членаў экіпажа загінулі 42, ут.л.  беларус капітан 3-га рангу Анатоль Іспянкоў. Імя яго пысвоена СШ № 8 г. Віцебска. У Расіі 7 красавіка – Дзень загінуўшых падводнікаў.

7 красавіка 1992 года Беларусь усталявала дыпляматычныя адносіны з Латвіяй.

7 красавіка 2010 года Нацыянальны банк Беларусі ўвёў у абарачэньне памятныя манэты «Грунвальдзкая бітва. 600 год» па прапанове Таварыства беларускай мовы (зачынена ў 2021 г.) 

7 красавіка 2019 года ў Магілёве, каля парка атракцыёнаў, пад час агульнагарадскога суботніка была закладзена Алея сямейных дрэў. Удзел у закладцы прынялі 16 сямей і старшыня гарвыканкама У. Цумараў. 

6 красавіка – Сусветны дзень мультфільмаў. Магілёў з 1998 г. з’яўляецца сталіцай анімацыйных фільмаў, праводзіць міжнародны фестываль “Анімаёўка”. “Бацькі” фэсту – рэжысёр-аніматар “Беларусьфільм” Ігар Волчак і дырэктар “Магілёўкінавідэапракат” Андрэй Бычкоў.

6 красавіка – Міжнародны дзень спорту на карысць развіцця і міру (з 2013). 

6 красавіка Свята Мядзведзя Камаедзіца. Свята абуджэння прыроды, нараджэння новага лета. Лічылася, што мядзведзь прачынаецца на другі дзень пасля Камаедзіцы. 

6 красавіка 1845 года Мікалай I зацвердзіў новыя расійскія гербы шэрагу местаў і мястэчак Беларусі замест скасаваных ранейшых часоў ВКЛ. 

6 красавіка 1896 года — у Афінах адбылося ўрачыстае адкрыццё першых сучасных Алімпійскіх гульняў.

6 красавіка 1909 года амерыканец Роберт Піры ўпершыню пакарыў Паўночны полюс.

6 красавіка 1910 году нарадзіўся Барыс Кіт (1910-2018), беларуска-амерыканскі вучоны ў галіне астранаўтыкі, адзін з распрацоўшчыкаў ракетнага паліва для для касмічных караблёў “Апалон”, “Шатл”, дзяяч беларускай эміграцыі, прафесар Мэрылендскага і Гродзенскага ўніверсітэтаў, акадэмік шэрагу акадэмій. Імя Кіта замурована ў “капсулу часу” лепшых сусветных вучоных ў галіне касманаўтыкі ў сцяне амерыканскага Капітолія.

6 красавіка 1955 года пачаў выдавацца штотыднёвік “Голас Радзімы” (да 1960 – «За вяртанне на Радзіму»). Газета асвятляе жыццё беларускай эміграцыі. Да 1993 г. выдавалася «Бібліятэчка газеты «Голас Радзімы». Выдадзена больш за 150 кніг і брашур.

6 красавіка 2022 года ў 16:00 у выставачнай зале «Музей гісторыі Магілёва» адбудзецца адкрыццё выставы «Духоўная спадчына» (будзе дзейнічаць да 24 красавіка) – супольнага праекта Беларускага Саюза мастакоў, мастакоў Магілёўшчыны і музея гісторыі Магілёва. У экспазіцыі прадстаўлены: беларускія абразы XIX ст., рэлігійныя кнігі XYIII-XIX ст., нацельныя крыжы, абразкі, медальёны, жывапіс і графіка. Выстава працуе з 11 да 19 гадзін, панядзелак-аўторак – выходныя. Кошт білета: дарослы – 3 руб., дзіцячы – 1.50 руб.

6 красавіка 1664 года ў Магілёве здарыўся моцны пажар: загрэлі ратуша, царква са званіцай, гандлевыя лаўкі.

6 красавіка 1882 года магілёўскі купец Франц Лекерт атрымаў дазвол на пракладку тэлефоннай лініі ў Магілёве паміж сваёй канторай і піўзаводам у Маскоўскім прадмесці па вуліцы Шашэйнай.

6 красавіка (25 марта) 1886 года у Шлісельбургскай крэпасці памёр удзельнік замаху на Аляксандра III ураджэнец Магілёва Рыгор Ісаеў (1857-1886).

6 красавіка 1945 года званне Героя Савецкага Саюза ў другі раз нанадзена ўраджэнцу в. Вародзькаў Крычаўскага раёна Іосіфу Гусакоўскаму (1904-1995). У 1955 г. у яго гонар усталяваны бюст у Магілёве па вул. Першамайскай. Там жа размешчаны сквер Гусакоўскага.

фота з адкрытых крыніц

3 красавіка – Дзень Вадзяніка ва ўсходніх славян. Дзень Мікіты Вадапола.

3 красавіка – Сусветны дзень вечарынкі, World Party Day

3 красавіка – Дзень геолага (першая нядзеля красавіка)

3 красавіка 1697 года рускі пасол стольнік Пётр Талстой наведаў абедню у  Магілёўскім Брацкім манастыры.

3 красавіка 1702 года пад час Вялікай Паўночнай вайны войскі ВКЛ учынілі спробу адбіць занятую шведамі Вільню.

3 красавіка 1917 года ў апламбіраваным вагоне ў Петраград па чыгунцы прыбылі са Швейцарыі Ленін і яго саратнікі, каб на кайзераўскія грошы арганізаваць у Расіі рэвалюцыю.

3 красавіка 1918 года ўрадам БНР беларуская мова атрымала статус дзяржаўнай. Усе акты, дакумэнты і ліставанне ўрадавых установаў БНР павінны былі пісацца на дзяржаўнай беларускай мове. Нацыянальным мяншыням Беларусі дазвалялася карыстацца сваёю моваю ў афіцыйных дачыненнях з дзяржаўнымі ўстановамі.

3 красавіка 1919 года ў Касцюковічах нарадзілася Марыя Хадаровіч (1919–2003), географ, педагог, дэкан педагагічнага (1961-1964), геаграфічнага (1975–1977) факультэтаў Магілёўскага педінстытута.

3 красавіка 1940 года ў лесе каля Катыні супрацоўнікі НКУС распачалі масавыя расстрэлы вайскоўцаў (сярод іх габрэі, беларусы, украінцы) міжваеннай Польскай Рэспублікі.

3 красавіка 1942 года ў Клічаўскім раёне, які быў вызвалены 20 сакавіка 1942 г. ад акупантаў (разгром аплшняга ў раёне Клічаўскага нямецкага гарнізона), адноўлены органы савецкай улады. Утворана першая партызанская зона на абшары ў 3 тыс. кв. км. Пад абаронай 18 тыс. партызан зоны да 1944 г. размяшчалася больш за 70 тыс. чал. (да вайны ў раёне жыла 46 тыс.).

3 красавіка 1948 года прэзідэнт ЗША Гары Трумэн зацьвердзіў «плян Маршала», які быў прапанаваны і абмеркаваны напярэдні.

Дзень нараджэння мабільнага тэлефона. 3 красавіка 1973 года амерыканскі вынаходнік Марцін Купэр здзейсніў першае ў гісторыі тэлефанаваньне з сотавага тэлефона. Першы мабільны аператара “БелСел” у Беларусі з’явіўся ў 1993 г. Стандарт  GSM або 2G запрацаваў у 1997 г. Масавае распаўсюджанне сотавай сувязі пачалося з прыходам МТС у 2002 г.

3 красавіка 1973 года IBM прадставіла ўніверсальную тэхналогію лінейнага штрыхавога кадзіравання – з’явіўся штрых-код.

3 красавіка 1989 года ў Мінску адбылася ўстаноўчая канферэнцыя Беларускага экалагічнага саюза.

3 красавіка 1990 года над Львоўскай ратушаю ўпершыню ва Ўкраіне афіцыйна ўзьнялі сіне-жоўты сьцяг.

3 красавіка 1991 года — у Мінску, Магілёве і іншых буйных гарадах распачалася забастоўка працоўных з эканамічнымі і палітычнымі патрабаваньнямі.

фота з адкрытых крыніц

2 апреля – Всемирный день распространения информации о проблеме аутизма.

2 апреля Международный день детской книги, установленный в день рождения датского сказочника Ганса Христиана (Ханса Кристиана) Андерсена (1805-1875). В 2005 г. к 200-летию со дня рождения Андерсена в Беларуси выпущена почтовая марка.

2 апреля  1503 года заключено перемирие с Московией, согласно которого ВКЛ  утратило 18 городов и местечек, включая Брянск, Гомель, Стародуб.

2 апреля 1794 года во Франции создана первая в мире авиакомпания Aerostiers (воздушные шары). Распущена в 1799 г. 

2 апреля 1836 года утверждается проект строительства первой русской железной дороги. В Беларуси первая железная дорога (участок Поречье-Гродно дороги Петербург-Варшава) начала действовать 27 декабря 1862 г. Через Могилев первая железная дорога прошла в конце 1902 г., движение открыто в январе 1903 г.

2 апреля 1912 года лайнер «Титаник» вышел в море на испытания, которые завершились успешно.

2 апреля 1917 года Временное правительство отменило национальные и вероисповедные ограничения в России, упразднило черту оседлости. 

2 апреля 1919 года в столичном Гродно прошел парад войск БНР, другие мероприятия к 1-й годовщине объявления независимости Беларуси. 

2 апреля 1943 года создан Могилевский подпольный обком компартии. Первым его секретарем стал командир партизанского соединения Дмитрий Мовчанский (1901-1979). Его имя носит одна из Могилева.

2 апреля 1948 года Конгресс США принимает «план Маршалла» о помощи европейским странам. На восстановление европейской экономики ушло 500 дней. СССР от плана отказался.

2 апреля 1995 года умер Народный поэт БССР, академик, поэт и переводчик Пимен Панченко (1917-1995).

2 апреля 1996 года в Москве Б. Ельцин и А. Лукашенко подписали договор о создании Сообщества (позднее – Союз, Союзное государство) России и Беларуси. В Минске, Могилеве, других крупных городах состоялись акции протеста и жесткие разгоны участников. 5 ноября 2021 г. В. Путин и А. Лукашенко подписали декрет Союзного государства, утвердив 28 программ по интеграции, создание объединенных рынков нефти, газа и транспортных услуг.

2 апреля 1997 года впервые проведен День единения народов Беларуси и России. К этому дню в населенных пунктах Беларуси вывешиваются российские флаги, напоминающие об иллюзорности независимости белорусского Президента. 

2 апреля 2005 года умер 264-й Римский Папа (1978-2005) Ян Павел II (Кароль Ю́зеф Войтыла, 1920-2005). Объявлен святым в 2015 г. Святому посвящена скульптура на территории костела Успения Девы Марии и Святого Станислава в Могилеве.

2 апреля 2006 года в американском Кливленде беларус Сергей Ляхович (р. 1976) завоевал титул чемпиона мира в супертяжелом весе по версии WBO.

фото: REALBREST.BY

1 апреля Международный День дурака (День Смеха). История дня берет начало с греческой мифологии. Такое название он получил благодаря розыгрышам, которые ставят людей в смешное, но не в обидное положение. На протяжении многих веков были разные шутки, которые запомнились людям. В некоторых странах принято отмечать веселый день до обеда, чтобы потом не назвали «апрельским дураком».

1 апреля Международный день птиц. До 2022 года активно проводились мероприятия под эгидой ОО «Ахова птушак Бацькаўшчыны» (1985-2022). Организация ликвидирована Верховным судом Беларуси. 

1 апреля День памяти праведной Софьи, княгини Слуцкой (1585-1612). Канонизирована РПЦ, но вопрос о вероисповедании княжны остаётся дискуссионным.

1 апреля 1557 года великий князь Сигизмунд (Жигимонт) Август подписал «Устав на волоки», согласно которому началась земельная реформа в ВКЛ, приведшая к процветанию страны. Во всех волостях, включая Могилевскую, фольварки должны были создаваться лишь при тех замках и дворах, где соответственно имелись урожайные почвы.

1 апреля 1579 года король и великий князь Стефан Баторый основал Виленский университет.

1 апреля 1656 года король и великий князь Ян Казимир Ваза отдал Речь Посполитую и ВКЛ под опеку Матери Божей (Богородицы).

1 апреля 1697 года русский дипломат стольник Петр Толстой посетил могилевскую церковь Воскресения Христа.

1 апреля 1846 года родился участник восстания 1863 г. Бронислав Минейка (1846-1887), брат Зигмунда Минейко (1840-1925). Потомок Зигмунда – Андреас Папандреу – премьер-министр Греции (1981-1989, 1993-1996).

1 апреля 1875 года британский таблоид «Таймз» впервые в мире опубликовал прогноз погоды на неделю.

1 апреля 1877 года родился белорусский педагог, политических деятель, президент БНР (1928-1943) Василий Захарка (1877-1943). 

1 апреля 1879 года могилевский губернатор Александр Дембовецкий награжден орденом Святой Анны 1-й степени.

1 апреля 1912 года уроженец Могилева Сергей Мигай (1888-1959), певец-тенор дебютировал в Москве в Большом театре. Народный артист РСФСР, профессор консерватории. В Могилеве в честь Мигая назван переулок.

1 апреля 1919 года началось восстание жителей местечка Мир против большевиков.

1 апреля 1941 года в Бобруйске родился художник Леонид Марченко (1941-1996).

1 апреля 1946 года в Германии вышел первый номер журнала “Шляхам Жыцця”.

1 апреля 1951 года из БССР в Сибирь коммунистами высланы 394 Свидетелей Иеговы.

фота з адкрытых крыніц