“Канкурэнцыя” інфекцый зменшыла для чалавецтва небяспеку кавіднага захворвання, але павялічыла магчымасць захварэць на грып.
У 2022 годзе Ўсходняя Еўропа, у тым ліку Беларусь, перажыла дзве хвалі каранавірусу – зімой і летам. Выкліканы яны былі новым штамам – “амікронам”. Кожны раз рэгіянальныя ўлады абвяшчалі ўмацаванне масачнага рэжыму і рыхтавалі “чырвоныя зоны” у шпіталях. І раптам у снежні распачалася беспрэцэдэнтная за апошнія гады эпідэмія свінога грыпу. Эксперты на старонках forbes.ruразважаюць аб прычынах затухання пандэміі Covid-19 і адраджэння грыпу.
Пачатак 2022 года быў вельмі цяжкім. Частата захворвання Covid-19 расла штодня. Новы штам віруса, які называўся “амікрон” аказаўся больш заразным за ранейшыя. Праўда, часцей за ўсё развіццё хваробы было прасцейшым, а смяротнасць ад яго стала ніжэйшай.
У ліпені-жніўні распачалася новая хваля каранавіруса. Да сярэдзіны жніўня колькасць выпадкаў была амаль такой жа, як і ў час самай высокай лістападаўскай хвалі 2021 года. Тым не менш, павелічэнне колькасці захворванняў ішло павольней і было не такім моцным.
А вось у канцы лістапада свіны грып і ВРВІ пачалі актыўна распаўсюджвацца.
Яны відавочна перамагаюць. На сёння сітуацыя нетыповая. За выключэннем кавідных гадоў такой высокай смяротнасці не было з 2012 года. Вучоныя не могуць растлумачыць яе нічым, акрамя грыпу. Умовы смяротнасці ад грыпу выглядаюць тым больш шакавальнымі, калі ўлічваць тое, што, паводле афіцыйных дадзеных, у сезоне 2020-2021 грыпу папросту не было.
Прычыны рэваншу грыпу і адступлення кавіду.
Навуковы дарадца Дзяржаўнага навукова-даследчага інстытута вакцын і сыроваткаў імя Мечнікава, акадэмік Віталь Звераў лічыць, што “нельга сказаць, што [у час Covid] зусім не было грыпу… Іншая справа, што яго было вельмі мала. Грып нікуды не падзеўся, ён будзе з чалавецтвам усё жыццё. Гэта звязана з тым, што, у адрозненне ад каранавірусу, вірус грыпу зараджае шырокі спектр жывёл”.
Малюнак, на думку экспертаў, вымалёўваецца наступны: калі каранавірус моцны, то грып слабы, і наадварот. Расійская статыстыка паказала, што калі прыйшоў Covid, у першы 2020-й год ён задушыў грып, у другім 2021 годзе грып вярнуўся да звычайных памераў, а зараз ходзіць незвычайны грып – самы моцны за шмат гадоў .
Усе гэтыя вірусы: ковід, грып і ВРВІ – антаганісты і паразіты. Іх паразітызм прадугледжвае існаванне ў хворым, але жывым арганізме. Інфекцыя, будучы паразітам, не імкнецца знішчыць арганізм, які яе, так бы мовіць, корміць. Смерць арганізма ад заражэння стратная для іх. Памерлы ад грыпу перастане чхаць і кашляць, а вірус, які яго забіў, застанецца ў трупе і таксама загіне.
У выпадку адначасовага заражэння некалькімі вірусамі верагоднасць смяротнага выніку павялічваецца. Таму прырода прадугледжвае такую хітрасць: два вірусы не могуць заразіць адну клетку. Як толькі клетка заражана адным, то ўваход для іншых адразу закрываецца. Гэта робіцца з выкарыстаннем сістэмы інтэрферонаў – спецыяльных бялкоў, якія вырабляюцца ў адказ на ўварванне віруса, і якія блакуюць яго размнажэнне.
Закон эпідэмій
Прырода паклапацілася, каб пазбегнуць падвойнай інфекцыі. Згодна з законам эпідэміялогіі, калі нараджаецца інфекцыя, яна напачатку не ведае сваіх магчымасцяў, як і арганізм, дзе яна пасяляецца, таксама гэтага не ведае. Таму спачатку могуць узнікнуць цяжкія формы хваробы і смерці, а калі мы адаптуемся, адбіраецца менш агрэсіўны вірус. У выніку атрымліваецца зніжэнне як патагеннасці, так і смяротнасці, – лічаць навукоўцы.
Як кажуць эксперты, цяпер распаўсюджаны не той свіны грып, які быў выяўлены ў 2009 годзе і які выклікаў пандэмію. З ім здарылася тое ж самае, што і з Covid: напачатку ён быў агрэсіўным і смяротным, але ў канчатковым выніку таксама аслаб да звычайнага сезоннага грыпу.
Менавіта з гэтай прычыны эксперты лічаць, што ўсплёск захворванняў на каранавірус і грып у Кітае не паўплывае на сітуацыю ў Еўропе.
Сёння па планеце разгульваюцць адразу тры групы патагенных мікраарганізмаў: дзве монаінфекцыі, грып і кавід, якога ніхто не адмяніў, і каля двухсот розных рэспіраторных вірусаў, якія называюцца агульным тэрмінам “ВРВІ”.
4004 год да нашай эры. Адам і Ева былі выгнаны богам з Эдэма.
Дата разлічана ірландскім арцыбіскупам Ушэрам паводле біблейскай храналогіі.
tunnel.ru
Сусветны дзень навукі за мір і развіццё. (з 2001 года).
Дзень падкрэслівае важнасць і актуальнасць навукі для паўсядзённага жыцця.
Правядзенне Сусветнага дня навукі рэкамендавана ў 1999 годзе на Сусветнай навуковай канферэнцыі ў Будапешце. ЮНЕСКА афіцыйна заснавала Сусветны дзень навукі ў 2001 годзе.
Урады краін прымяркоўваюць да Сусветнага дня навукі прыняцце праграм у падтрымку навукі і навуковых ініцыятыў, таксама пачынаюць новыя навукова-тэхнічныя праекты сумесна з навуковымі арганізацыямі, школамі і ўніверсітэтамі.
Сусветны дзень моладзі (з 1945 года). Устаноўлены ў гонар заснавання Сусветнай федэрацыяй дэмакратычнай моладзі (СФДМ) у Лондане Сусветнай канферэнцыі моладзі. Упершыню на канферэнцыю сабраліся прадстаўнікі міжнароднага маладзёжнага руху, які аб’ядноўваў больш за 30 мільёнаў маладых людзей розных палітычных ідэалогій і рэлігій, моладзь больш за 63 нацыянальнасці.
СФДМ вядзе барацьбу за мір, правы моладзі, незалежнасць народаў, інтэрнацыянальнае згуртаванне прагрэсіўнай моладзі; супраць каланіялізму, неакаланіялізму, фашызму і расізму.
У Беларусі жыве 1,66 мільёнаў маладых людзей ва узросце 14-30 гадоў. На моладзь прыходзіцца 20% занятых ў эканоміцы.
st.depositphotos.com
Міжнародны дзень бухгалтара.
Дата выбрана ў гонар таго, што 10 лістапада 1494 года ў Венецыі была апублікавана кніга Лукі Пачыёлі “Усё аб арыфметыцы, геаметрыі і прапорцыі”, у якой аўтар паспрабаваў падсумаваць веды аб матэматыцы таго часу.
Адзін з раздзелаў кнігі называўся “Аб рахунках і іншых запісах” і змяшчаў падрабязны выклад бухгалтарскай справы Венецыі.
Гэта была першая друкаваная праца аб метадзе падвойнай бухгалтэрыі. У кнізе была апісана большая частка ўліковага цыклу ў тым выглядзе, у якім яна вядома ў цяперашні час. Кніга ўтрымоўвала адмысловыя веды, якія патрабуюцца для паўнавартаснай працы бухгалтара.
Луку Пачыёлі называюць “бацькам бухгалтэрыі”, хоць ён не быў ні вынаходнікам, ні распрацоўшчыкам сістэмы бухгалтэрыі. Ён усяго толькі апісаў метады, якія выкарыстоўвалі ў сваёй працы венецыянскія гандляры ў перыяд італьянскага Рэнесансу.
Слова “бухгалтар” увёў у зварот рымскі імператар Максіміліян I у 1498 годзе.
Параскі – дзень забароны прадзення і ткання. Існавалі павер’і: хто будзе прасці, то з-пад печкі вылезе Пятніца і пакарае; яна ў выглядзе старой бабы ходзіць па вёсках і строга глядзіць, каб ніхто не праў кудзелю ў пятніцу.
Царква да гэтага дня прыстасавала святкаванне святой Параскевы Пятніцы – вялікапакутніцы.
sun9-5.userapi.com
1444 год. У бітве пры Варне загінуў Уладыслаў III Варненчык.
Кароль польскі (1434-1444) і венгерскі (1440-1444), вярхоўны князь літоўскі (1434-1440) з дынастыі Ягелонаў. Першы сын Ягайлы і Соф’і Гальшанскай. Ад Варны пайшла пасмяротная мянушка Варненчык.
Разам з палкаводцам Янашам Хуньядзі ўзначаліў крыжовы паход аб’яднаных польска-венгерскіх войск (1443) супраць Асманскай імпэрыі пры султане Мурадзе ІІ.
У жніўні 1444 года заключыў у г. Сегед перамір’е на 10 гадоў, якое спыніла наступленне туркаў на Балканах. У бітве пад Варнай яго войска было разбіта і сам ён загінуў.
wikimedia.org
1749 год. Нарадзіўся Мацей Радзівіл.
Вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч, драматург, кампазітар, аўтар лібрэта аперэт.
Яго опера «Агатка, або Прыезд пана», у якой апаэтызаваны людзі з народа, ставілася ў Нясвіжы, Варшаве, Любліне, Вільні, Львове.
У оперы «Войт альбанскага сялення» асуджалася жорсткае абыходжанне з сялянамі.
Аўтар вершаў, паланэзаў, санат.
Упершыню ўвасобіў тэму палявання ў жанры паланэза.
Памёр 2 верасня 1800 года.
wikimedia.org
1831 год. Памёр Ян Ходзька.
Пісьменнік, публіцыст, грамадскі дзеяч, масон, удзельнік паўстання 1830-1831 гг.
Працаваў старшынёй Галоўнага цывільнага суда ў Мінску. Быў суарганізатарам масонскіх лож у Мінску і Вільні. Выступаў за пашырэнне адукацыі сярод народа.
Ганаровы член Віленскага ўніверсітэта, інспектар школ Віленскай, Магілёўскай і Віцебскай губерняў.
Па палітычных матывах і за ўдзел у паўстанні арыштоўваўся ў 1826, 1830 гг.
Быў вязнем Петрапаўлаўскай крэпасці, сасланы ў Сібір.
Аўтар п’ес, камедый, мемуараў, прац па гісторыі Міншчыны.
1906 год. У Вільні пачалося выданне штотыднёвай грамадска-палітычнай, навукова-асветніцкай і літаратурна-мастацкай газеты нацыяльна-адраджэнскага кірунку «Наша ніва».
Выдавалася ў Вільні, па-беларуску, з 10 лістапада 1906 да 7 жніўня 1915. Друкавалася кірыліцай і лацінкай, тыражом 4 500 асобнікаў.
Выхад газеты быў спынены ў сувязі з набліжэннем расійска-нямецкага фронту да Вільні.
Газета друкавала вершы, нарысы, мастацкую прозу, навукова-папулярныя артыкулы, навіны.
На старонках газеты ўпершыню апублікаваны многія творы Я. Купалы, Я. Коласа, М. Багдановіча, Цёткі, А. Гаруна, З. Бядулі, М. Гарэцкага, Ц. Гартнага, К. Каганца і шматлікіх іншых.
Дзякуючы «Нашай ніве» адбывалася станаўленне беларускай літаратурна-мастацкай крытыкі, публіцыстыкі, культуралогіі, фалькларыстыкі.
Газета прапагандавала здабыткі іншанацыянальных культур, змяшчала ў перакладзе на беларускую мову творы еўрапейскіх аўтараў.
wikimedia.org
1910 год. Нарадзіўся Змітрок Астапенка.
Беларускі паэт і празаік. Вучыўся ў Мсціслаўскім (разам з А. Куляшовым), Белпедтэхнікумах, БДУ. Працаваў у рэдакцыях рэспубліканскіх газет і часопісаў.
Двойчы арыштоўваўся (1933 і 1936) і асуджаўся як «член контррэвалюцыйнай арганізацыі». Пакаранне адбываў у Сібіры (некаторы час разам з М. Лужаніным).
Аўтар некалькіх зборнікаў паэзіі. Стаяў ля вытокаў беларускай навукова-фантастычнай літаратуры, аўтар навукова-фантастычнага рамана «Вызваленне сіл» (часопіс «Маладняк», 1932).
Перакладчык з украінскай і рускай моў, у тым ліку рамана М. Горкага «Маці» (1932).
Па афіцыйнай версіі загінуў ў Чэхаславакіі 7 кастрычніка 1944 года пад час боя групы
выведнікаў з фашыстамі. Але існуюць дакументы, сведчанні, што ён у 1949 годзе быў зноў асуджаны і сасланы ў Сібір.
На фота – у цэнтры З. Астапенка, wikimedia.org
1921 год. Нарадзіўся Віктар Роўда.
Беларускі харавы дырэжор і педагог. Народны артыст Беларусі, СССР. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі .
Першы сярод музыкантаў лаўрэат прэміі “За духоўнае адраджэнне” (1996), кавалер ордэна Ф. Скарыны (2006).
З яго iмем звязаны творчыя дасягненнi i мiжнароднае прызнанне Акадэмічнага хору Нацыянальнай дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі Беларусі.
Памёр 18 лістапада 2007 года.
bis.nlb.by
1934 год. Нарадзіўся Іван Курбека.
Беларускі паэт, музейшчык, кампазітар. Музейнай справе аддаў 50 гадоў жыцця. Працаваў у Літаратурных музеях Янкі Купалы і Якуба Коласа.
Аўтар зборнікаў і кніг гумарыстычных вершаў, лінгвістычных загадак, займальнага дапаможніка для ўдасканалення мовы, прац у калектыўных зборніках, шматлікіх літаратурна-крытычных артыкулаў, успамінаў пра тых постацей, з якімі ён сустракаўся, укладальнік альбомаў для выстаў у школе «Янка Купала», «Якуб Колас», «Якуб Колас: жыццё і творчасць».
Памёр 1 красавіка 2009 года.
1938 год. Расстраляны НКУС Уладзімір Тэраўскі.
Беларускі дырыжор, кампазітар, фалькларыст царкоўнаслужыцель.
Стаяў ля вытокаў стварэння нацыянальнай оперы i нацыянальнай музычнай школы.
Па словах З. Бядулі “хорам Тэраўскага магла б ганарыцца любая нацыя, болей культурная за нашу”, Тэраўскі – “мастак-самародак”.
Стварыў музыку да шматлікіх спектакляў купалаўскага тэатра, у тым ліку «Машэка», «Кастусь Каліноўскі» Е. Міровіча. Найбольш вядомай стала музыка да спектакля «На Купалле» М. Чарота.
Напісаў песні і рамансы на словы Я. Купалы, Я. Коласа, З. Бядулі і іншых.
Аўтар гімна «Ваяцкі марш» («Мы выйдзем шчыльнымі радамі…»), гімна «Беларуская марсельеза», музыкі да песні «Купалінка», якую многія лічаць народнай.
У 1931 годзе звольнены з работы ў купалаўскім тэатры. Служыў псаломшчыкам, рэгентам царкоўнага хору ў розных саборах Мінска.
Зноў арыштаваны 17 жніўня 1938 года. Прыгавораны 1 лістапада 1938 года да расстрэлу.
wikimedia.org
1942 год. Загінуў у ГУЛАГу Сымон Баранавых.
Беларускі празаік, дзіцячы пісьменнік.
Працаваў у Беларускім радыёцэнтры, у часопісе «Беларусь калгасная», у бібліятэцы Дома пісьменніка. Сябар Я. Купалы.
Аўтар зборнікаў апавяданняў, аповесцяў, раманаў.
Арыштаваны ў 1936 годзе, асуджаны да 10 гадоў лагераў. Загінуў на Калыме.
wikimedia.org
1982 год. Памёр Леанід Брэжнеў.
Кіраўнік СССР, Генеральны Сакратар (1966-1982) і Старшыня Прэзідыуму Вярхоўнага Савета СССР (1960-1964, 1977-1982).
Чатырохразовы Герой Савецкага Саюза, Герой Сацыялістычнай Працы.
Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, Парада Перамогі. Маршал Савецкага Саюза.
Меў 117 савецкіх і замежных узнагарод, у тым ліку вышэйшага ваеннага ордэна “Перамога” (за подпісам Старшыні Вярхоўнага Савета М. Гарбачова).
Пасля сканчэння Курскага земляўпарадкавальна-меліяратыўнага тэхнікума (1927), працаваў у Коханаўскім раёне Аршанскай акругі (зараз – в. Багданаўка Талачынскага раёна).
warheroes.ru
1983 год. З’явіўся першы камп’ютарны вірус, дакладней яго прататып.
Амерыканскі студэнт з Універсітэта Паўднёвай Каліфорніі Фрэд Коэн склаў праграму, якая дэманстравала магчымасць заражэння кампутара з хуткасцю размнажэння віруса ад 5 хвілін да 1 гадзіны.
На наступны год Коэн напісаў працу, у якой не толькі апярэдзіў небяспекі распаўсюджвання вірусаў па кампутарных сетках, але і распавёў аб магчымасці стварэння антывірусных праграм.
Першы нелабараторны вірус, які называецца “Brain”, здольны заражаць толькі дыскеты, з’явіўся ў студзені 1986 года і меў пакістанскае паходжанне. А першая антывірусная праграма была распрацавана ў 1988 годзе.
Гэту навіну паведаміў тэлеграм-канал «Официальный Минздав», спасылаючыся на намесніка міністра аховы здароўя – галоўнага дзяржаўнага санітарнага ўрача Аляксандра Тарасенкі.
«Штам «Амікрон» матуе, як мы бачым у Заходняй Еўропе, Амерыцы рост захворванняў, нягледзячы на дастатковую колькасць вакцынаваных«, – кажа ён.
Па ягоных словах, «у Беларусі ўздыму захворвання няма, краіна знаходзіцца ў міжэпідэмічным перыядзе».
«Захворванне рэгіструецца менш, чым за ўсе два з невялікім гады пандэміі. Гэта адзінкавыя выпадкі», – адзначае ўрадовец.
Пра «Амікрон» пакуль няшмат вядома, таму праводзяцца даследаванні па ацэнцы яго перадачы, цяжкасці захворвання і рызыках паўторнага заражэння.
Папярэднія назіранні сведчаць аб тым, што «Амікрон», у адрозненне ад «Дэльты», выклікае менш цяжкае развіццё захворвання. Але для канчатковых высноў неабходна больш звестак.
Паколькі вірус інтэнсіўна распаўсюджваецца і выклікае шматлікія інфекцыі, узрастае верагоднасць яго мутацыі.
Сусветная арганізацыя аховы здароўя паведамляе, што «Амікрон», верагодна, ужо ёсць у большасці краін, нават калі ён яшчэ не знойдзены.
З’яўленне новых варыянтаў, такіх як «Амікрон», нагадвае нам аб тым, што канец пандэміі COVID-19 не блізкі. Вось чаму важна, каб людзі вакцынаваліся пры першай жа магчымасці.
Падтып Амікрона BA.5 мае больш высокую хуткасць перадачы, што ў апошні час дазволіла яму пераважаць над іншымі цыркуляванымі падтыпамі, напрыклад, у Партугаліі.
