11 красавіка ў Бабруйску адбылася двайная цырымонія перадачы парэшткаў савецкіх салдат часоў Другой Сусветнай вайны. Знойдзеныя ў Бабруйску рэшткі радавога Фёдара Біндзюкова, што нарадзіўся ў Крыме і загінуў падчас абароны Бабруйска ў 1941 годзе адправяцца на радзіму. Знойдзеныя пад Феадосіяй у сакавіку 2023 года парэшткі Рыгора Салдаценкі, што нарадзіўся ў вёсцы Дамамерычы Клімавіцкага раёна, і загінуў падчас вызвалення Крыма ў 1944 годзе, былі перададзены кіраўніцтву раёна.
Рыгор Аксёнавіч Салдаценка нарадзіўся ў Дамамерычах у 1918 годзе. У 1944 ён прапаў без вестак. Маці салдата беспаспяхова спрабавала адшукаць сына ў 1950 годзе. Увесну гэтага года яго цела было знойдзена падчас размініравання ўчастка пад будаўніцтва ў пасёлку Прыморскім каля Феадосіі разам з рэшткамі яшчэ пяцярых байцоў. На радзіму былі перададзены таксама каска і асабістыя рэчы салдата – паведамляе “Родная ніва”.
У Клімавічах і Клімавіцкім раёне зацверджаны чатыры дні ў 2023 годзе ў якасці так званых “дзён цвярозасці”. Гэта 25 мая, 31 мая, 10 чэрвеня і 1 верасня – піша газета “Родная ніва”.
У гэтыя дні на тэрыторыі Клімавіцкага раёна будзе абмежаваны продаж алкагольных напояў, за выключэннем рознічнага гандлю на аб’ектах грамадскага харчавання, з 00.00 да 24.00.
Дзве галоўныя тэмы мінулага тыдня – абмеркаванне планаў размяшчэння на Беларусі ядзернай зброі і надзвычайная паводка на рэках рэгіёна ў выніку адлігі.
Донжуан з Касцюковічаў вырашыў выдаць сябе за ахвяру нападу, але хутка раскалоўся.
20-гадовы навучэнец каледжа з Касцюковіцкага раёна прыехаў у Клімавічы да дзяўчыны, якая яму спадабалася. Увесь дзень ён правёў з ёй, а ўвечары збіраўся ехаць дадому. Аднак з’язджаць маладому чалавеку так не хацелася, што каб застацца начаваць у бацькоў дзяўчыны, ён вырашыў зімітаваць з сябе ахвяру злачынства.
Па дарозе да вакзала малады чалавек знайшоў разбітую бутэльку і аскепкам шкла парэзаў на сабе адзенне, нанёс драпіны на жываце. Таксама хлопец схаваў сваю сумку з мабільнікам, пашпартам і дробнай сумай грошай у бязлюдным месцы. Затым пагрукаўся ў бліжэйшы дом, гаспадыні якога распавёў, што на яго напалі двое мужчын.
Жанчына патэлефанавала ў міліцыю. У раённым аддзеле міліцыі хлопец расказаў гісторыю пра напад, а таксама заявіў, што ў скрадзенай сумцы было шмат грошай.
Як піша “Голас Касцюкоўшчыны” навучэнца каледжа на міліцэйскай машыне павезлі на пазначанае ім “месца злачынства”. Аднак ніякіх слядоў здзейсненага гвалту там супрацоўнікі праваахоўных органаў не выявілі. У такой сітуацыі малады чалавек змушаны быў прызнацца, што здзейсніў загадзя ілжывы данос, і паказаў, дзе схаваная торба з яго рэчамі.
У выніку 20-гадовага касцюковіцкага фантазёра суд прыгаварыў да пазбаўлення волі на адзін год з выпрабавальным тэрмінам.
Адразу на некалькіх вуліцах райцэнтра былі затоплены дамы ў прыватным квартале горада.
Дажджы і актыўнае раставанне снегу даставілі нямала праблем жыхарам Клімавіцкага раёна. Як паведамляе rodniva.by у саміх Клімавічах аказаліся падтопленымі нямала прыватных падворкаў па вуліцах Куйбышава, Герцэна, Пралетарскай, Камуністычнай і некаторых іншых.
Пры гэтым затапляе не проста тэрыторыі вакол прыватных дамоў, але вада трапляе ў скляпы, гаражы і іншыя гаспадарчыя збудаванні.
Раённы аддзел па надзвычайных сітуацыях Клімавічаў паведамляе, што пацярпелых няма і жыццезабеспячэнне насельніцтва не парушана. На цяперашні момант вядзецца маніторынг гідралагічнага становішча ў горадзе і раёне.
Беларускі і польскі літаратар, выдавец, адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры.
Вядомы за свой найбуйнейшы твор «Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях», паводле якога на “Беларусьфільме” зняты фільм В. Туравым.
Аўтар вершаў на беларускай мове, паэм, балад, аповесцей, «Нарыса паўночнай Беларусі». Яго вершы «Дзеванька», «Гарэліца» пакладзены на музыку А. Абрамовічам.
Скончыў Полацкі езуіцкі калегіум. Падарожнічаў па наваколлях возера Нешчарда, па Беларусі, у тым ліку па Мсціслаўшчыне. Збіраў беларускі фальклор, апісваў курганы і гарадзішчы.
Выкладаў на Беларусі, у Пецярбургу. Выконваючы даручэнні марскога ведамства, пабываў у Францыі, Вялікабрытаніі і Фінляндыі. Сябраваў з А. Міцкевічам, Т. Шаўчэнкам, Г. Шапялевічам.
Займаўся выданнем штогадовага альманаха «Niezabudka» (1840-1844).
Па запрашэнні польскага пісьменніка Г. Жавускага пераехаў у г. Чуднаў на Валыні. Пасяліўся ў доме графіні Ю. Жавускай, дзе таксама жыў мастак-графік Напалеон Орда. Ва Украіне збіраў матэрыялы пра археалагічныя аб’екты, падарожнічаў.
Памёр ад сухотаў. Пахаваны ў Чуднаве.
У красавіку 2019 года ў Чудніве была ідэнтыфікаваная магільная пліта Я. Баршчэўскага, яна месцілася на адным з прыватных падворкаў, куды была калісьці перанесеная з разрабаваных за савецкім часам каталіцкіх могілак. На надмагіллі надпіс па-польску: «Ян Баршчэўскі, які любіў Бога, прыроду і людзей. Пісьменнік натхненняў і пачуцця. Жыў годна 70 гадоў».
У гонар пісьменніка пастаўлены помнікі на беразе возера Нешчарда, у Чуднаве.
Тытульны ліст кнігі «Шляхціц Завальня». Мастак Рудольф Жукоўскі
1868 год. У в. Студзянец сённяшняга Клімавіцкага раёна нарадзіўся Панцеляймон Лепяшынскі (1868-1944).
Выхаванец магілёўскай гімназіі. Прафесійны рэвалюцыянер, доктар гістарычных навук. Паплечнік У. Леніна. Стваральнік Ліцвінавіцкай школы-камуны.
Працаваў у наркамасветы, Маскоўскім універсітэце і Камуністычнай Акадэміі, дырэктарам гістарычнага музея, Музея рэвалюцыі ў Маскве. Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў Камісіі па распрацоўцы гісторыі РКП(б).
Аўтар драм, рамана, аповесці, апавяданняў, успамінаў, навуковых прац па гісторыі, народнай асветы, пра А. Грыбаедава, М. Салтыкова-Шчадрына і іншых.
Памёр 30 верасня 1944 года.
У Беларусі існуе Дзяржаўная прэмія Беларусі імя Лепяшынскага за лепшы публіцыстычны твор.
Яго імя носіць вуліца ў Магілёве. У Чэрыкаве таксама ёсць вуліца Лепяшынскага, але ў гонар его брата – Мадэста, стваральніка Леменскай школы-камуны каля Чэрыкава.
У 1986 годзе зняты мастацкі фільм «Нетерпение души» аб стварэнні Ліцвінавіцкай школы-камуны, дзе ў ролі Лепяшынскага зняўся В. Ціханаў. У аграгарадку Ліцвінавічы Кармянскага раёна працуе мемарыяльны музей П. Лепяшынскага.
1871 год. У Парыжы памёр Леанард Ходзька (1800-1871).
Беларускі і польскі гісторык, публіцыст, выдавец.
Сябра таварыства філарэтаў, паплечнік А. Міцкевіча, Я. Чачота, Т. Зана, быў сакратаром кампазітара М. Агінскага.
З 1822 года на эміграцыі, жыў у Парыжы.
Аўтар паэм, біяграфіі Т. Касцюшкі, «Папулярнай гісторыі Польшчы», выдаў зборнікі твораў А. Міцкевіча, І. Красінскага, мемуары М. Агінскага, працы па гісторыі, геаграфіі, статыстыцы, у тым ліку «Польшча», у якой шмат матэрыялаў пра Беларусь.
Сабраў 125 тамоў дакументаў па гісторыі Польшчы, Беларусі, Украіны.
1922 год. Памёр пры загадкавых абставінах Кузьма Цярэшчанка (1888-1922).
Беларускі грамадска-палітычны дзеяч.
Скончыў Маскоўскі сельскагаспадарчы інстытут. У час вучобы ў Маскве актыўны ўдзельнік беларускага студэнцкага гуртка.
Старшыня Пскоўскай беларускай рады, дэлегат з’езда беларусаў-вайскоўцаў Паўночнага фронту ў Віцебску і Усебеларускага з’езда ў Мінску, член Віленскай беларускай рады.
У 1919 годзе быў камісарам Міністэрства беларускіх спраў Літоўскай тарыбы ў Беластоку, Гродне, міністр унутраных спраў БНР.
З восені 1919 года старшыня Часовага Беларускага нацыянальнага камітэта ўМінску, адзін з кіраўнікоў Цэнтральнага Беларускага саюза сельскай гаспадаркі. Член Найвышэйшай Рады БНР.
Працаваў на адказных пасадах у Цэнтральным Беларускім саюзе сельскай гаспадаркі.
1932 год. Заснавана Краснапольская раённая газета “Чырвоны сцяг. Краснаполле».
З моманту заснавання называлася “Чырвоны сцяг”, затым – “Голас Краснапольшчыны”.
Перыядычнасць выхаду: серада, субота. За час выдання выйшла 10784 нумары.
1940 год. Падпісанне мірнага дагавору паміж СССР і Фінляндыяй. Канец савецка-фінскай вайны(30 лістапада 1939 – 12 сакавіка 1940).
Вайна фармальна не аб’яўлялася, але СССР афіцыйна разарваў дыпламатычныя адносіны з Фінляндыяй.
Прычынай для вайны быў названы інцыдэнт артылерыйскага абстрэлу тэрыторыі СССР. Праз шмат гадоў М. Хрушчоў пісаў, што гэты абстрэл быў арганізаваны савецкім камандармам 1-га рангу Р. Куліком.
Стратэгічнае становішча СССР па выніках вайны пагоршылася: быў падарваны яго міжнародны аўтарытэт, Ліга Нацый выключыла яго са сваіх членаў, Фінляндыя адышла ад палітыкі нейтралітэту і зблізілася з Германіяй.
У захопніцкай, вельмі непапулярнай у народзе вайне СССР паказаў сваю слабасць: 131 476 забітымі і згінуўшымі без весткі (страты фінаў – 22 830), 200 000 параненых, 51 000 захварэўшых. Страты 406 самалётаў супраць 62 фінскіх, 653 танкаў супраць 50 фінскіх.
За баявыя подзвігі ў савецка-фінляндскай вайне 20 беларусам і ўраджэнцам Беларусі было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза, у тым ліку В. Кучараваму з Чэрыкава, І. Саламонікаву з-пад Магілёва, А. Целешаву з-пад Чавус.
1944 год. Нямецкімі захопнікамі створаны тры Азарыцкія лагеры смерці ў Даманавіцкім (зараз Калінкавіцкі) раёне ў якасці жывой заслоны на шляху наступу Чырвонай арміі.
Створаны па загаду камандзіра 9-й армііЁ. Гарпэ. У лагеры прыгналі каля 50 000 жыхароў Гомельскай, Магілёўскай і Палескай абласцей БССР, Смаленскай і Арлоўскай РСФСР.
Папярэдне ў лагеры завезлі хворых на сыпны тыф, каб сарваць наступ Чырвонай арміі за кошт эпідэміі сярод вайскоўцаў.
19 сакавіка 1944 года наступаючыя часткі Чырвонай арміі знайшлі гэтыя лагеры на балотах. Подступы да іх былі замінаваныя. Ніякіх пабудоваў, нават лёгкага тыпу, на тэрыторыі лагераў не было. Зняволеныя размяшчаліся на зямлі. Ім было забаронена разводзіць вогнішчы, збіраць галлё для падсцілкі.
З трох лягераў вызвалілі 33 480 чалавек, з іх 15 960 (48 %) дзяцей да 13 гадоў і 13 072 (39 %) жанчынаў, 4 448 (13 %) старых.
У 1965 годзе на месцы лагераў узвялі мемарыяльны комплекс, у 2004 годзе ў Азарычах адчынілі Музей памяці.
2006 год. На Замкавай плошчы ў Варшаве прайшоў першы канцэрт пад лозунгам «Салідарныя з Беларуссю».
Праведзены напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі.
“Салідарныя з Беларуссю” – серыя канцэртаў, праведзеных польскай грамадскай арганізацыяй Ініцыятыва «Вольная Беларусь» у Варшаве на Замкавай плошчы. На канцэртах выступалі польскія і беларускія музыкі Л. Вольскі, Зм. Вайцюшкевіч, А. Кулінковіч, Руся і іншыя.
Другі канцэрт быў праведзены 25 сакавіка 2007, трэці – 30 сакавіка 2008 года.
1988 год. Нарадзілася Марына Літвінчук (Паўтаран).
Беларуская вяслярка на байдарцы. Трохразовая чэмпіёнка свету, шасьціразовая чэмпіёнка Еўропы, двухразовы бронзавы прызёр Алімпійскіх гульняў (2012, 2016).
Чэмпіёнка Еўропы 2011 году ў гонцы-адзіночцы на 5000 м, прызёр чэмпіянатаў свету і Еўропы.
1999 год. У блок НАТА ўступілі Чэхія, Польшча і Венгрыя.
Гэта было 4-е пашырэнне ваенна-палітычнай арганізацыі краін Паўночнай Амерыкі і Еўропы, створанай на падставе Паўночнаатлантычнага дагавора ад 4 красавіка 1949 года. І першы выпадак уступлення былых сацыялістычных краін, былых членаў Варшаўскай дамовы 1955-1991 гадоў.
У 2004 годзе да НАТА далучыліся Балгарыя, Эстонія, Латвія, Літва, Румынія, Славакія, Славенія, у 2009 годзе – Албанія, Харватыя, у 2017 – Чарнагорыя, у 2020 – Паўночная Македонія.
Перамовы аб магчымым далучэнні вядуцца з Грузіяй, Сербіяй, Босніяй і Герцэгавінай, Украінай. Імкнецца ў НАТА і Малдова.
18 мая 2022 года прадстаўнікі Фінляндыі і Швецыі перадалі ў штаб-кватэру НАТА афіцыйныя заяўкі на далучэнне да Альянсу.
Беларусь удзельнічае ў Савеце еўраатлантычнага партнёрства з 1992 года, у праграме «Партнёрства дзеля міру» – з 1995 года. Пастаяннае прадстаўніцтва Беларусі пры НАТА адкрыта ў 1998 годзе.
Адносіны Беларусі з НАТА застаюцца складанымі. Першае сур’ёзнае абвастрэнне адбылося пасля прэзідэнцкіх выбараў 2006 года. Наступны віток супрацьстаяння адбыўся ў 2020-2021 гадах на фоне беларускіх пратэстаў, інцыдэнта з самалётам Ryanair і інструменталізацыі нелегальных мігрантаў на мяжы Беларусі з Польшчай і Літвой.
У сувязі з уварваннем Расіі ва Украіну ў 2022 годзе, у Беларусі нечакана заявілі аб гатоўнасці супрацоўнічаць з НАТА.
Карантынныя мерапрыемствы ў сувязі з пагрозай заражэння шаленствам уведзеныя ў вёсцы Лазавіца Клімавіцкага раёна і ў лясным масіве побач – паведамляе раённая газета “Родная ніва”. У гэтай мясцовасці праводзіцца ліквідацыя эпізаатычнага ачага захворвання.
Продолжаем серию статей, посвященных экономике регионов Могилевщины. На этот раз нас удивляет Климовичский район – один из лидеров по вливаниям в экономику области, и одновременно это район, где убыточным оказался… ликеро-водочный завод. Читайте продолжение разбора, а первая часть – здесь.
Попробуем глубже рассмотреть ситуацию в Климовичском районе в сельском хозяйстве. Кстати, и комбинат хлебопродуктов, и ликеро-водочный завод также являются переработчиками сельскохозяйственной продукции.
Аграрный рубикон Климовщины
Так вот, в целом ситуация в районе приобрела фатальный характер в 2020 г. – этот год можно назвать своеобразным рубиконом для местных аграриев. Производственные рекорды последнего десятилетия устанавливались в 2016-2019 гг.: численность коров (8 085) максимальной была в 2016 г., производство молока (26 485 т) в 2017 г., реализация мяса (6 156 т) в 2018 г., максимально полученная прибыль (19 655 тыс. р.) в 2019 г.
Именно с 2020 г. случился обвал практически по всем позициям, но в 2022 г. падение производства приобрело катастрофический характер. Валовое производство сельхозпродукции упало до 75 % к уровню предыдущего года. На 0,9 % снизилось производство “святая святых” – зерна (26 572 т), а ведь старожилы помнят урожай в 2017 г. в 45 803 т или на 19 000 т больше.
А что можно сказать в оправдание по урожайности? Мало того, что получили всего лишь 15,5 ц/га, но и умудрились снизить ее на 0,1 центнера. “Почин” поддержали в Мстиславском (25,1), Осиповичском (33,1) и Хотимском (21,4 ц/га) районах, но там хотя бы урожайность больше 20 ц/га. Естественно, проблемы в зерновом хозяйстве района негативно сказались на кормовой базе в животноводстве – сегодня кормов осталось всего лишь 72,4 % к уровню прошлого года, а на 1 корову приходится вообще на 3 кормовых единицы меньше.
Без кормов поправить ситуацию в экономике нереально. Выращивание скота снизилось за год на 37 %, среднесуточные привесы на крупном рогатом скоте – на 139 гр, молока – на 34,7 %, средний удой на корову – на 34,3 %. Товарность молока уменьшилась до 76,2 % – а это страшнейший удар по агрофинансам.
Хуже – только Чаусский
По итогам года на 1 корову надоили 2 070 кг, хуже только в Чаусском (1 722) районе, но это слишком малое утешение – показатели по удою на 1 корову худшие в республике. Доработались до такого состояния в молочном производстве, что за год потеряли по удою в республике 24 места – если в 2021 г. Климовичский район занимал 92 место, то по итогам 2022 г. 116-е в стране, из 118 районов. Катастрофа и в том, что в настоящее время ежедневно район на 1 корову производит молока всего лишь 3,7 кг, а это на 2,2 кг меньше соответствующего уровня 2022 г.
Есть и положительное – среднесуточные привесы на свиньях увеличились на 29 гр. Правда, по итогам 2021 г. они снизились на 10 гр, так что “успех” еще тот.
В отчетности по району “всплыла” 1 тонна овощей, которые выращены в районе. Судя по тому, что такая же ситуация и в Чаусском районе, хочется понять, с какого бодуна идет навязывание овощеводства в непрофильных хозяйствах? Кто-нибудь думает об экономике хозяйств в местной вертикали?
Сегодня внимание областного и районного руководств обращено на строительство свиноводческого репродуктора на 3 600 голов основных свиноматок в ОАО “Климовичский комбинат хлебопродуктов” с выходом на полную мощность в 2025 г.
Надежда на быструю реанимацию свиноводства в области кочует из одного собрания чиновников в следующее, нет такого отчета, где бы не говорилось о репродукторе. Не обойдена эта тема и в отчетном докладе облисполкома по социально-экономическому развитию области, но, опять же, а коррелирует ли производство кормов, особенно зерна, с намеченными планами по свиноводству?
Климовичский район сегодня переживает не лучшие времена, но, судя по оптимизму местной вертикали, эти лучшие времена не за горами. Остается верить и нам.
Міжнародны дзень роднай мовы, Міжнародны дзень матчынай мовы (International Mother Language Day, з 1999 года).
Абвешчаны ЮНЕСКА па прапанове Бангладэш. Мае на мэце заахвочванне моўнай разнастайнасці і шматмоўнай адукацыі, а таксама спрыянне ўсведамленню моўных і культурных традыцый, якія грунтуюцца на ўзаемаразуменні, цярпімасці і дыялогу.
Дата абрана ў сувязі з тым, што ў гэты дзень у 1952 года загінулі пяць студэнтаў, якія змагаліся за наданне бенгальскай мове статусу дзяржаўнай у тагачасным Пакістане – усходняя частка якога пазней стала незалежнай дзяржавай Бангладэш.
Паводле ацэнак ЮНЕСКА палова з 6 000 моў свету знаходзіцца пад пагрозай знікнення.
Дні роднай мовы пачалі ладзіцца дзяржаўнымі ўстановамі Беларусі толькі ад часу залічэння ў 2009 годзе ЮНЕСКА беларускай мовы да ліку тых, якія знаходзяцца пад пагрозай знікнення. Ад таго часу бібліятэкі прысвячаюць святу кніжныя выставы беларускамоўных выданняў, музеі, установы культуры ладзяць публічныя чытанні беларускамоўных твораў мастацкай літаратуры пісьменнікамі, акцёрамі, мастакамі і дзяржаўнымі дзеячамі.
У 2008–2021 гадах Таварыства беларускай мовы праводзіла ў гэты Дзень агульнабеларускія дыктоўкі паводле беларускамоўных твораў, прэзентацыі новых беларускамоўных кніг, беларускамоўныя дыскатэкі і канцэрты. Напрыклад, у 2020 годзе самая буйная імпрэза да Дня роднай мовы адбылася ў мінскім культурным хабе ОК16. На шасці пляцоўках праходзілі майстар-клясы, лекцыі, квэсты, фудтракі і канцэрты. Пад канец свята выступіў Лявон Вольскі.
Пасля ліквідацыі Вярхоўным судом Таварыства беларускай мовы 8 лістапада 2021 года, колькасць мерапрыемстваў да Міжнароднага дня роднай мовы, іх якасць і ахоп насельніцтва рэзка паменелі.
Дзень землеўпарадкавальніка і картографа-геадэзічнай службы Беларусі.
Першыя дакументальныя пасведчанні аб дзяржаўных зямельных актах, якія называлі ездакамі, адносяцца на нашых землях да 1398 года. Ужо тады беларусы мералі зямлю і займаліся складаннем карт.
У 1997 годзе пасля 200–гадовага перапынку ўз’ядналіся землеўпарадкавальная і картографа-геадэзічная службы – створаны Дзяржкамітэт па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі Рэспублікі Беларусь.
З 2002 года на службу былі ўскладзены таксама функцыі па дзяржрэгістрацыі правоў на нерухомую маёмасць і здзелак з ёю. Агульная колькасць супрацоўнікаў службы складае каля 5 500 чалавек..
21 сакавіка святкуецца Сусветны дзень геадэзіста.
1634 год. Падпісаны акт аб ганаровай капітуляцыі Смаленска перад польным гетманам ВКЛ Крыштофам Радзівілам
Крывіцкі горад, вядомы з 863 года. Першы прывілей на Магдэбурскае права надаў гораду яшчэ князь Вітаўт.
У канцы ХІІІ-ХV стагоддзях быў буйным цэнтрам беларускага летапісання. Смаленскія харугвы бралі ўдзел у Грунвальдскай бітве. У 1508 годзе горад стаў цэнтрам Смаленскага ваяводства ВКЛ.
1 жніўня 1514 года быў захоплены маскоўскімі войскамі. Пасля 20-месячнай аблогі, 3 чэрвеня 1611 года войскі Жыгімонта Вазы вярнулі горад да Вялікага Княства Літоўскага. Увосень 1611 года гораду нададзена Магдэбурскае права і герб «у чырвоным полі постаць арханёла Міхала».
У 1632–1634 гадах Смаленск вытрымаў вялікую маскоўскую аблогу. Маскоўскія войскі на чале з М. Шэіным спрабавалі ўзяць горад, але з’яўленне войска караля і вялікага князя Уладзіслава Вазы змяніла ход кампаніі – і маскоўцы капітулявалі.
Капітуляцыю прымаў Крыштаф Радзівіл.
У 1641 годзе ў межах сучаснага горада (мясцовасць Шэінаўка) на загад Уладзіслава Вазы паставілі першы ў Смаленску помнік – абеліск на Кургане Славы ў гонар перамогі над войскам Міхаіла Шэіна.
Капітуляцыя маскоўскіх войскаў на чале з Шэіным
1649 год. Месцічы Бабруйска адчынілі гарадскія вароты перад войскамі ВКЛ, скончылася абарона Бабруйска ў ходзе казацкага паўстання 1648–1651 гадоў.
У кастрычніку 1648 года паўстаўшыя жыхары Бабруйска разам з казацкім атрадам Паддубскага перабілі заможную шляхту, утапілі ў Бярэзіне гарадскога старасту і занялі горад. Не змаглі вярнуць горад атрады Паца, Кішкі, Валовіча.
20 лютага да Бабруйска падышоў атрад Я. Радзівіла, які схіліў на свой бок багатых мяшчан, гандляроў, рамеснікаў, духавенства. Ноччу 21 лютага месцічы адчынілі гарадскія вароты і горад быў узяты.
Войскі Радзівіла ўчынілі расправу над паўстанцамі, былі забіты некалькі тысяч гараджан і казакоў. Кіраўнік абаронай Паддубскі і яшчэ 9 чалавек былі пасаджаны на кол, 40 пакаралі смерцю, 270 казакам была адсечана правая рука, каб застрашыць іншых.
Януш Радзівіл
1835 год. Нарадзіўся Міхаіл Мікешын.
Вядомы расійскі скульптар, мастак, жывапісец, рысавальшчык, ілюстратар беларускага паходжання.
Пераможца конкурса (1858) на праект помніка «Тысячагоддзе Расіі» для ўвядзення ў Ноўгарадзе. 8 верасня 1862 года помнік урачыста адкрыты. Вышыня манумента з крыжом і фігурай анёла ўверсе – каля 16 метраў, дыяметр – каля 9 метраў, вага – 65,5 тон.
На помніку «Тысячагоддзе Расіі» ў Ноўгарадзе над фігурамі расійскіх асветнікаў рэстаўратары знайшлі адліты ў бронзе нецэнзурны надпіс, які можна разгледзіць у моцны бінокль.
На помніку адлюстраваны сярод іншых, хрысціцель Русі Уладзімір Святаслававіч – муж Рагнеды Рагвалодаўны, Пётр Магіла – заснавальнік царквы ў магілёўскім Падміколлі, архібіскуп Георгі Каніскі, вялікія князі Яраслаў Мудры – сын Рагнеды, Аляксандр Неўскі – зяць полацкага князя Брачыслава, Гедымін, Альгерд, Вітаўт, князь Пскоўскі Даўмонт – сын Міндоўга, князь Канстанцін Астрожскі, выхадцы з літоўскіх зямель Р. Пацёмкін, кампазітар М. Глінка.
У 1865 годзе Мікешын наведвае малую радзіму, Клімавічы, і потым, на працягу 27 гадоў прыязджаў, каб пакінуць жывыя сведчанні эпохі, жыцця, побыту жыхароў. Апошняя замалёўка Мікешына з Клімавіч датуецца 1892 годам.
У 1888 годзе па яго праекце ўзведзены помнік Б. Хмяльніцкаму ў Кіеве, пазней — помнік Кацярыне II у Пецярбургу.
Памёр 31 студзеня 1896 года.
1881 год. Пайшоў з жыцця Язэп Ходзька.
Беларускі геадэзіст, тапограф, географ, генерал-лейтэнант.
Праводзіў трыянгуляцыйныя работы на захадзе Латвіі, у Літве, у Гродзенскай і Мінскай губернях.
Лідары паўстання 1830–1831 гадоў меркавалі прызначыць яго камендантам Вільні. Пасля гэтага быў затраманы рускімі ўладамі і накіраваны на правядзенне тапаграфічных работ на Дунаі і Басфоры.
Склаў ваенны агляд румынскіх княстваў Малдавіі і Валахіі, правеў Закаўказскую трыянгуляцыю. Узнагароджаны вялікім Канстанцінаўскім медалём Рускага геаграфічнага таварыства.
1905 год. Нарадзіўся Філафей (Уладзімір Нарко).
Праваслаўны святар, іерарх Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы (БАПЦ), удзельнік беларускага хрысціянскага руху ХХ стагоддзя.
Да Другой сусветнай вайной служыў настаяцелем беларускага праваслаўнага прыхода ў Варшаве. У гады вайны ўдзельнічаў у аднаўленні і фармаванні царкоўнага кіраўніцтва БАПЦ, быў епіскапам Слуцкім, пазней – Магілёўскім і Мсціслаўскім.
У 1946 годзе перайшоў у Рускую праваслаўную царкву за мяжой, стаў архіепіскапам Берлінскім і Германскім.
1952 год. Нарадзіўся Мікалай Паграноўскі.
Беларускі мастацтвазнавец.
Працаваў у Нацыянальным мастацкім музеі, Мінскім мастацкім вучылішчы імя А. Глебава, Беларускай акадэміі мастацтваў, кіраўніком мастацкай галерэі «ONIK», дырэктарам гісторыка-культурнага музея-запаведніка „Заслаўе“.
Працуе на радыё, тэлебачанні, піша сцэнарыі. Эксперт і старшыня мастацкага савету антыкварнага дому «Paragis».
Аўтар 22 каталогаў, 7 альбомаў і кніг, шматлікіх артыкулаў па выяўленчым мастацтве БеларусіХІХ–ХХІ стагоддзяў.
Вядомы у сувязі з скандалам вакол сапраўднасці новазнойдзенага жывапіснага твора М. Шагала «Певень» – ён адзіны з беларускіх мастацтвазнаўцаў, хто лічыць карціну сапраўднай.
1955 год. Нарадзіўся Мікалай Нікалаеў.
Беларускі гісторык і грамадскі дзеяч. Доктар філалагічных навук. Ганаровы грамадзянін Навагрудскага раёна.
Адзін з заснавальнікаў і членаў прэзідыума Міжнароднай асацыяцыі беларусістаў, адзін з стваральнікаў і член Беларускага грамадска-культурнага таварыства ў Санкт-Пецярбургу.
Скончыў БДУ. Працаваў у Ленінградскім аддзяленні Інстытута археалогіі АН СССР, Расійскай нацыянальнай бібліятэцы, удзельнічаў у раскопках старажытнага Навагрудка, Старой Ладагі.
Даследуе гісторыю культуры Беларусі, беларускае мастацтва, гісторыю праваслаўнай царквы ў Беларусі.
Пераклаў на беларускую мову працу І. Грыгаровіча «Беларуская іерархія».
Аўтар манаграфіі «Палата кнігапісная», прысвечанай пытанням традыцый кніжнай культуры Беларусі, гісторыі старажытнай кірылічнай кнігі, богаслужбовых кніг на лацінскай мове, беларускай рукапіснай кнігі.
1964 год. У Нью-Ёрку памёр Леон Гаспар (Лейб Шульман, 1882–1964).
Амерыканскі мастак. Падарожнік па Еўропе, Амерыцы, Кітаю і Манголіі.
Вучыўся ў Віцебску ў Ю. Пэна. У 1900 годзе на сродкі Пэна пераехаў у Парыж, дзе займаўся ў акадэміі Р. Жульена, у Э. Тудуза і А.-У. Бугра, удзельнічаў у шматлікіх выставах.
Часта вяртаўся ў родны Віцебск. У 1907 годзе ўдзельнічаў у віцебскай выставе разам з Пэнам, К. Калем і Я. Паўлоўскай, прадставіў 89 палоцен і эцюдаў. У 1912 годзе вянчаўся ў віцебскай Ільінскай царкве з амерыканкай Эвелін Адэл, у 1959 годзе здзейсніў вясельнае падарожжа з другой жонкай Дорай Камінскай у Беларусь, СССР, каб пабачыцца з братамі, нагадаць пра сваё мастацтва.
Пад час Першай Сусветнай вайны служыў у французскім авіяцыйным палку. У 1916 годзе пераехаў у ЗША, дзе яго творчасць мела поспех.
У 1960-я гады, дзякуючы намаганням Д. Камінскай, яго карціны актыўна набываліся амерыканскімі галерэямі і музеямі.
1967 год. Памёр Юрый Тарыч.
Беларускі кінарэжысёр, сцэнарыст, заснавальнік беларускай мастацкай кінематаграфіі. Заслужаны дзеяч мастацтваў РСФСР.
У 1905 годзе як член Варшаўскай ваенна-рэвалюцыйнай арганізацыі быў высланы ў в. Тара Табольскай губерні. Адсюль і псеўданім – Тарыч, сапраўднае прозвішча Аляксееў.
Працаваў акцёрам у Табольску, Чыце, Ліпецку, Тамбове, Вільні, Маскве.
Удзельнік Першай Сусветнай вайны. Паручнік.
У кінематографе з 1914 года, калі напісаў сцэнарый фільма «Трагедыя сям’і Набатавых».
У 1926 годзе сумесна з Я. Івановым-Барковым зняў першы беларускі мастацкі фільм «Лясная быль» па аповесці М. Чарота «Свінапас».
Працаваў на студыі «Савецкая Беларусь», дырэктарам і мастацкім кіраўніком «Манголкіно» (1943-1945), супрацоўнічаў з “Беларусьфільмам”.
Продолжаем серию статей, посвященных экономике регионов Могилевщины. На этот раз нас удивляет Климовичский район – один из лидеров по вливаниям в экономику области, и одновременно это район, где убыточным оказался… ликеро-водочный завод. Читайте наш разбор, а предыдущий анализ – здесь.
Климовичский район – самый большой по территории (1545,7 км2) и второй по численности населения (22 783 чел.) после Кричевского среди районов Юго-Востока Могилевской области. И один из районов, в котором за последние 6 лет увеличилась доля трудоспособного населения (+ 1,2 процентных пункта), в том числе и сельского (+ 1,5 п.п.).
Район граничит с Ершичским и Шумячским районами Смоленской области России, которые неблагополучны по АЧС (африканская чума свиней). По территории Климовщины проходит ветка нефтепровода “Дружба” Унеча-Полоцк. После аварии на Чернобыльской АЭС район находится в зоне радиационного контроля.
Климовичский район примечателен еще тем, что в 1804 г. на его территории нашли крупнейший в Беларуси клад денариев римских императоров.
На златом крыльце сидели…
По объему платежей в консолидированный бюджет Могилевской области Климовичский район (около 5 %) уступает лишь Могилеву (свыше 40 %) и Бобруйску (более 17 %), но и заметно опережает Могилевский (3,5 %) и Осиповичский (3 %) районы. А Климовичский ликеро-водочный завод постоянно входит в десятку лидеров по формированию бюджета области. Еще одной реальной точкой экономического роста в районе является комбинат хлебопродуктов, на эффективность деятельности которого сегодня уповает вся область.
Свою долю в экономику района вносят хлебозавод, район Климовичских электросетей, цех по производству извести для Белорусского цементного завода, предприятие шпалопродукции и стройматериалов.
Инвестиции в основной капитал по итогам работы за 2022 г. возросли почти в 2 раза (199,2 %), объем строительно-монтажных работ – на 275 %. Больше уровня предыдущего года ввели в эксплуатацию жилья (120 %), а в сельской местности этот показатель превышен в 15,3 раза.
Из показателей сельхозпроизводства можно лишь обратить внимание на стабильность поголовья крупного рогатого скота и коров и реализацию мяса в последние годы. И всё…
И в то же время
С какой стороны в климовичскую действительность не зайди, всюду социально-производственный мрак. По итогам 2022 г. реальная зарплата снизилась на 2,6 %, а номинальная (1105,4 р) является одной из самых низких в стране. В отношении к среднеобластному показателю это всего лишь 86,7 %.
Еще хуже ситуация в сельском хозяйстве – среднемесячная зарплата 705 р. или 54,6 % к средней по области. Не стоит, при этом, удивляться, что с 2015 г. занятое население района сократилось на 1,7 тыс. чел. или на 16 %.
Правда, зам. начальника управления по сельскому хозяйству и продовольствия Николай Дубровинский весьма бодро смотрит на ситуацию: “Резервы для роста заработной платы, а, значит, и благосостояния сельчан, в первую очередь, кроются в увеличении объема производимой продукции”. Кто бы спорил, только в реальности планы чиновников по развитию предприятий района не трансформируются в денежную выручку и другие экономические показатели.
Не зря ведь из года в год в адрес местного руководства идет лавина критики за ситуацию в экономике, особенно, в сельском хозяйстве. Только ленивый не пнул своей бюрократический ногой многострадальный аппарат местной вертикали. Но и есть за что.
Надежда и опора областной экономики ОАО “Климовичский ликеро-водочный завод”, который, кстати, входит в состав алкогольного холдинга “Минск Кристалл Групп”, Экономическим судом Могилевской области объявлен банкротом. В результате “сиротой” осталось “подсобное хозяйство” завода, которое в 2021 г. было ликвидировано. Страдает от данной ситуации и производство спирта в агрогородке Грудиновка Быховского района.
Завод пытаются спасти различными методами, но, увы, кредиторская задолженность продолжает расти. Поможет ли заводу включение его в перечень организаций для получения налогового кредита, еще вопрос – сам по себе этот кредит на эффективность работы влияет опосредованно.
В феврале 2023 г. результаты контроля социально-экономического развития Климовичского района рассмотрены на коллегии Комитета государственного контроля Могилевской области. Удивительно, но местный КГК усмотрел в действиях климовичской вертикали наличие мер по обеспечению выполнения доведенных показателей развития района. Странная вещь, меры были, а, практически, все задания местной вертикалью провалены.
