Новости по тегу "день в истории" - Page 12 of 13

Дзень у гісторыі. 26 верасня. Дзень кантрацэпцыі. Рускія захопнікі спалілі Пінск. Дзень нараджэння міністра юстыцыі Івана Ветрава, літаратараў Уладзіміра Агіевіча і Навума Кісліка. Утварэнне курортнага пасёлка Нарач, запуск Чарнобыльскай АЭС. На Магілёўшчыне знесена самае вялікае курынае яйка – 182 грамы

Навіна ад 26 верасня, 202225 верасня, 2022

Сусветны дзень кантрацэпцыі (World Contraception Day, з 2006 года). Праводзіцца пад дэвізам: «Кантрацэпцыя: ваша жыццё, ваша адказнасць».

Гэты дзень павінен прыцягнуць увагу ўладаў і грамадскасці да праблем, якія ўзнікаюць з прычыны недастатковага палавога выхавання і грэбавання сродкамі кантрацэпцыі.

Еўрапейскі дзень моў (з 2001 года, абвешчаны Саветам Еўропы падчас Еўрапейскага года моў).

Паняцце еўрапейскія мовы больш шырокае, гэта не толькі афіцыйныя мовы краін-членаў Еўрасаюза. Асноўная мэта дня — заахвочванне да вывучэння і засваення розных моў як у школах, так і па-за іх межамі на працягу ўсяго жыцця чалавека.

Асабліва падкрэсліваецца неабходнасць вывучэння некалькіх замежных моў, а не толькі англійскай, якая абсалютна дамінуе, засмечваючы шматлікія мовы непатрэбнымі запазычаннямі.

1629 год. У Альтмарку (Польшча) падпісана перамір’е паміж Рэччу Паспалітай і Швецыяй.

Скончылася вайна 1600-1629 гадоў.

Яна распачалася пасля таго, як польскі і шведскі кароль Жыгімонт III Ваза ў 1600 годзе ўключыў Эстляндыю ў склад Рэчы Паспалітай.

Рэч Паспалітая страціла ўсе балтыйскія парты, акрамя Караляўца, Гданьска і Пуцка, усю Ліфляндыю да Заходняй Дзвіны.

1655 год. Пад час руска-польскай вайны 1654—1667 года, рускія захопнікі на чале з Ф. Валконскім разрабавалі і спалілі Пінск.

Багаты горад прыйшоў у заняпад.

1905 год. У в. Саматэвічы Касцюковіцкага раёна нарадзіўся Іван Ветраў.

Беларускі партыйны і дзяржаўны дзеяч. Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў партызанскага руху на Палессі.

Заслужаны юрыст, Заслужаны работнік культуры.

Працаваў на партыйнай і савецкай рабоце ў розных месцах, у тым ліку ў Мсціслаўскім, Чэрыкаўскім раёнах, у Магілёве.

Пракурор, міністр юстыцыі БССР.

1910 год. Нарадзіўся Уладзімір Агіевіч.

Беларускі літаратуразнаўца, паэт, перакладчык.

Выхаванец Магілёўскага педінстытута (1937).

Аўтар вершаў, даследчык творчасці Я. Купалы і Я. Коласа, пасляваеннай беларускай паэзіі, кніг для чытання для школ рабочай і сельскай моладзі.

1925 год. Нарадзіўся Навум Кіслік.

Беларускі пісьменнік і перакладчык.

Аўтар шэрагу кніг паэзіі. Кнігі выбранай паэзіі выйшлі ў 1975 і 1985 гадах.

Сваімі перакладамі пазнаёміў рускамоўную аўдыторыю з творамі І. Мележа, У. Караткевіча, Я. Купалы, Я. Коласа, М. Багдановіча, П. Броўкі, Р. Барадуліна, М. Танка і шматлікіх іншых.

1964 год. Памёр Сендэр Палеес.

Беларускі мастацтвазнаўца, гісторык і публіцыст. Супрацоўнік Інстытута беларускай культуры.

Актыўны дзеяч беларускіх габрэйскіх арганізацый, яўрэйскага гісторыка-этнаграфічнага таварыства, даследчык яўрэйскай культуры.

Арганізатар яўрэйскага аддзела народнага побыту пры Беларускім дзяржаўным музеі ў Мінску. Склаў апісанне яўрэйскіх культурна-гістарычных помнікаў у Беларусі.

1964 год. На беразе возера Нарач утвораны санаторна-курортны пасёлак Нарач.

Адзіны ў краіне з такім статусам, мае 3,5 тысячы жыхароў.

Заснаваны з вёсак Баравыя, Купа, Малая Сырмеж, Наносы, Садоўшчына, Сцепянёва, Урлікі.

У бліжэйшай в. Нарач, якая вядома з ХV стагоддзя як Кабыльнік, праводзілася па пяць гадавых кірмашоў.

Ужо ў 1920-я гады тут працавалі гатэлі, турбазы, яхт-клубы, кінатэатр, тэатральная сцэна.

Нарач добрым словам ўспамінаюць французы: наступ у гэтым раёне на кайзераўскія войскі ў сакавіку 1916 года выратаваў Парыж ад захопу немцамі.

1973 год. Памёр Тарас Сайка.

Пастар баптыстаў у Канадзе.

Удзельнік беларускага хрысціянскага руху XX стагодзя ў Паўночнай Амерыцы. Мецэнат.

Адзін з арганізатараў і каардынатараў Беларускага біблейскага камітэта па справе перакладу Бібліі на беларускую мову.

1977 год. У СССР, на мяжы УССР і БССР, запушчаны першы энергаблок Чарнобыльскай АЭС імя У. Леніна.

Электрастанцыя стала сусветнавядомай па найбуйнейшай тэхнагеннай аварыі ў гісторыі чалавецтва, што адбылася 26 красавіка 1986 года.

У выніку аварыі радыёнуклідамі было забруджана 23% тэрыторыі Беларусі з 2,2 млн жыхароў.

2019 год. Самае вялікае курынае яйка знесена ў Беларусі на птушкафабрыцы агракамбіната “Прыдняпроўскі” Магілёўскага раёна.

Вага гіганта – больш за 182 грамы.

Папярэдні беларускі рэкорд быў устаноўлены ў Гродзенскай вобласці ў 2017 годзе (160 грамаў).

У Кнізе рэкордаў Гінэса да гэтага самым вялікім лічылася яйка ад курыцы з Зестафонскага раёна Грузіі – 170 грам.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі. 25 верасня. Міжнародны дзень глухіх. Дзень нараджэння кампазітараў Міхала Клеафаса Агінскага, Дзмітрыя Шастаковіча, акцёра Майкла Дугласа, пісьменніка Сяргея Грахоўскага, дзеяча беларускай дыяспары Вячкі Целеша

Навіна ад 25 верасня, 2022

Міжнародны дзень глухіх (International Deaf Day, з 1951 года) адзначаецца штогод у апошнюю нядзелю верасня. Устаноўлены ў гонар утварэння Сусветнай Федэрацыі глуханямых.У свеце зараз кожны дзявяты чалавек мае праблемы са слыхам. Прычыны гэтага самыя розныя: наступтвы хваробы, няшчасных выпадкаў, прыроджаныя заганы. Глухімі былі вядомыя ў свеце асобы: пісьменнік Віктор Гюго, кампазітар Людзвіг ван Бетховен, мастак Антоніа Станьёлі, скульптар Клод-Андрэ Дэсен, філосаф Жан-Жак Русо.

Сусветны дзень лёгкіх (World Lung Day). Правільнае дыханне – гэта адна з галоўных умоў існавання ўсяго жывога. Здароўе лёгкіх і іншых органаў дыхальнай сістэмы – аснова чалавечага дабрабыту.

Нажаль, дыхальная сістэма чалавека не заўсёды спраўляецца са сваімі функцыямі і выконвае адведзеныя ёй самой прыродай задачы. У гэтым выпадку гаворка можа ісці аб разнастайных захворваннях органаў дыхання, у прыватнасці, лёгкіх.

Дыхальныя паталогіі займаюць трэцяе месца ў рэйтынгу самых распаўсюджаных. Варта памятаць, што смяротна небяспечнай можа стаць любая лёгачная паталогія.

1765 год. Нарадзіўся Міхал Клеафас Агінскі.

Вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч, дыпламат, кампазітар. Адзін з лідараў паўстання Т. Касцюшкі.

Аўтар 20 паланезаў, у тым ліку “Паланэзу Агінскага” (“Развітанне з Радзімай”), шматлікіх маршаў, вальсаў, мазурак, рамансаў, опер, 4-томных «Мемуараў пра Польшчу і палякаў з 1788 да 1815 года», трактату «Лісты пра музыку».

У Фларэнцыі, на доме, дзе ён жыў, адкрыта мемарыяльная дошка. У яго маёнтку Залессі створаны «Музей-сядзіба М. К. Агінскага». У Маладзечне імя кампазітара носіць музычны каледж,тамжа ўстаноўлены помнік.

1875 год. Нарадзіўся Сяргей Паўловіч.

Публіцыст, грамадскі і культурны дзеяч, дырэктар Віленскай беларускай гімназіі.

Адзін з кіраўнікоў Таварыства беларускай школы. Аўтар школьных падручнікаў і вучэбных дапаможнікаў.

Аўтар прац па самаадукацыі і хатнім выхаванні, культурна-асветнай рабоце, рэлігійнай адукацыі.

Арыштоўваўся польскімі ўладамі ў 1930 і 1933 гадах.

Выдавец дзіцячага часопісу «Снапок».

С. Паўловіч у першым радзе другі справа

1906 год. Нарадзіўся Дзмітрый Шастаковіч.

Савецкі кампазітар і грамадскі дзеяч. Беларус па бацькоўскай лініі.

Доктар мастацтвазнаўства, прафесар. Народны артыст СССР.

Адзін з найбуйных кампазітараў XX стагоддзя. Аказаў вялізны ўплыў на развіццё сусветнай музычнай культуры.

1913 год. Нарадзіўся Сяргей Грахоўскі.

Беларускі пісьменнік. Заслужаны работнік культуры. У дзяцінстве выхоўваўся ў мястэчку Глуск.

Працаваў на Бабруйскім дрэваапрацоўчым камбінаце, у Дзяржвыдавецтве БССР, у газетах, часопісах, на Беларускім радыё, выкладчыкам на рабфаку БДУ.

Вязень ГУЛАГу.

Аўтар 14 зборнікаў паэзіі, 5 кніг вершаў для дзяцей, у тым ліку «Ад вясны да вясны» (1959), «Знаходка» (1985), апавяданняў «Агеньчык у акне» (1972), кніг нарысаў, апавяданняў, аповесцей, успамінаў, публіцыстыкі, перакладаў.

Аўтар вядомага верша «Ветразь», дзе не ўжыў ніводнага слова сугучнага з рускімі адпаведнікам.

У выраі ветразь знікае

За хваляй, нібы на спачын,

І змора яго не злякае,

Не спыніць тугой далячынь.

У змроку зіхоткая здрада

Завабіць хлуснёй у віры,

На золку сканае прынада

І кволы прамень на жвіры.

Раптоўна згаданыя мроі

У карунках пяшчотнай тугі

Павольна знікаюць, як строі,

У бязважкасці кволай смугі.

Знікае ўсхвалёваны ветразь:

З кунегаю пільна сачу,

Як водар аздобіў паветра,

І ў бездані знічкі лічу.

1938 год. Нарадзіўся Вячка (Вячаслаў) Целеш.

Беларускі мастак, дзеяч беларускай дыяспары ў Латвіі.

Дырэктар беларускай школы ў Рызе.

Старшыня суполкі мастакоў-беларусаў Балтыі «Маю гонар», намеснік старшыні таварыства беларускай культуры «Світанак».

Працуе ў розных жанрах станковага жывапісу і графікі, а таксама ў экслібрысе. Аўтар шэрагу прац, прысвечаных беларускім дзеячам В. Дуніну-Марцінкевічу, С.Панізніку, Ф.Скарыне, М.Багдановічу, А. Мальдзісу і іншым.

Аўтар тэкстаў і складальнік кніг «Мінск на старых паштоўках», «Гарады Беларусі на Старых паштоўках» і іншых.

Узнагароджаны найвышэйшай узнагародай Латвіі — Ордэнам Трох Зорак.

1944 год. Нарадзіўся Майкл Дуглас.

Амерыканскі кінаакцёр і прадзюсар.

Паходзіць з беларускіх яўрэяў Дуніловічаў з Магілёўскай губерні. Сын сусветнавядомага акцёра Кірка Дугласа.

Сусветную вядомасць яму прынеслі фільмы «Палёт над гняздом зязюлі», «Ракавая жарсць», «Асноўны інстыкт». Уладальнік некалькіх “Оскараў”.

Прыхільнік ядзернага раззбраення. Пасол Міру ААН.

1971 год. У Брэсце ўрачыста адкрыты мемарыяльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-герой».

Гісторыка-культурная каштоўнасць міжнароднага значэння. Узнагароджаны ордэнам Францыска Скарыны.

Створаны па праекту групы аўтараў на чале з народным мастаком СССР скульптарам А. Кібальнікавым.

Скульптурна-археалагічны ансамбль уключае ацалелыя збудаванні, закансерваваныя руіны, крэпасныя валы і творы сучаснага манументальнага мастацтва.

Комплекс размешчаны ва ўсходняй частцы Цытадэлі пры ўпадзенні Мухаўца ў Буг.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі. 24 верасня. Дзень памяці палкаводца, графа на Быхаве Яна Караля Хадкевіча. Дзень дальнабойшчыка і караваншчыка. Дзень нараджэння дзеячкі беларускай культуры Паўліны Мядзёлкі

Навіна ад 24 верасня, 2022

Міжнародны дзень караваншчыка (International Day of caravan). Заснаваны Міжнароднай асацыяцыяй па рацыяналізацыі транспартна-грузавых аперацый у 1995 годзе. Прафесійнае свята караван-важатых у прыватнасці і ўсіх удзельнікаў транспартных калон і суднавых караванаў у цэлым.

Адзначаецца ў дзень нараджэння ў 1564 годзе Адама Уільямса, вядомага брытанскага марахода і навігатара, які лічыцца першым еўрапейцам, які дасягнуў берагоў Японіі.

Па іншай версіі, дзень прымеркаваны да заканчэння Хіджры, перасялення прарока Мухамада і першых мусульман з Мекі ў Медыну ў 622 годзе.

Традыцыйна адзначаецца дальнабойшчыкамі, камандамі гандлёвых судоў і экіпажамі караблёў эскорту.

1621 год. Памёр Ян Караль Хадкевіч.

Вайсковы і дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Гетман вялікі літоўскі, ваявода віленскі.

Належаў да найстарэйшай, быхаўскай галіны роду Хадкевічаў.

Адзін з самых таленавітых вялікалітоўскіх палкаводцаў ХVIІ стагоддзя.

Герой вайны са Швецыяй (1600—1629), камандаваў войскам у паходах 1611 на Маскву, абараняў Смаленскае ваяводства ад расійскіх войскаў.

У 1617-1618 узначаліў войска, якое пайшло з каралевічам Уладзіславам (фармальна царом Расіі з 1610) здабываць маскоўскі трон.

Герой славутых і пераможных бітваў – пад Кірхгольмам (1605 г.), Хоцінскай (1621 г.) і шматлікіх іншых.

1641 год. Нарадзіўся Станіслаў Незабытоўскі.

Дзеяч рэфармацыі, мемуарыст.

Кіраваў адміністрацыяй Багуслава Радзівіла ў Слуцкім княстве. Дэпутат сесіі Трыбунала ВКЛ.

Клапаціўся пра захаванне ў Слуцку свабоды веравызнання.

Аўтар успамінаў, дзе паказаныя падзеі і факты грамадска-палітычнага і прыватнага жыцця 1682-1700 гадоў на Новагародчыне і Случчыне.

1739 год. Нарадзіўся Рыгор Пацёмкін.

Рускі дзяржаўны і ваенны дзеяч, дыпламат, генерал-фельдмаршал. Кіраваў далучэннем да Расіі і ўладкаваннем Наваросіі, заснаваў шэраг гарадоў, уключаючы сучасныя абласныя цэнтры Дніпро, Херсон і Мікалаеў.

Фаварыт Кацярыны II.

Пасля Першага раздзелу Рэчы Паспалітай стаў уладальнікам Крычаўскага староства і Крычава, у якім пабудаваў палац, мануфактуры і верф.

1815 год. Нарадзілася Альбіна Габрыэля Пузына.

Пісьменніца, паэтка, мемуарыстка.

Аўтарка ўспамінаў «Мая памяць», якія багата ілюстраваны малюнкамі, літаграфіямі і фотаздымкамі. Яны ўяўлялі панараму жыцця ўсіх слаёў грамадства паўночна-заходняй Беларусі, змяшчалі каштоўную інфармацыю пра мастацкае жыццё краю, паўстанне 1830-1831 гадоў.

Паасобныя яе вершы перакладзены Ірынай Багдановіч і іншымі.

1878 год. Нарадзіўся Юзаф Эдвард Пузына. Гісторык, пісьменнік, паэт.

Аўтар лірычных і сатырычных вершаў, патрыятычных паэм, гімнаў, паэтычных драм, аповесцей.

Вывучаў праблемы паходжання княжацкіх родаў Вялікага княства Літоўскага, іх палітычную ролю ў жыцці дзяржавы.

Аўтар вялікай працы «Вялікае княства Літоўскае да Міндоўга».

1893 год. Нарадзілася Паўліна Мядзёлка.

Дзеячка беларускай культуры, артыстка, педагог, мемуарыстка.

У 1913 выканала ролю Паўлінкі ў пецярбургскай прэм’еры п’есы Янкі Купалы.

Грамадска-палітычны дзеяч у Заходняй Беларусі, Літве, Латвіі, БССР.

Працавала ў школах, Інбелкульце, Беларускай акадэміі сельскай і лясной гаспадаркі ў Горках.

Арыштоўвалася польскімі ўладамі і ДПУ БССР, была саслана ў Казань. Аўтар мемуараў «Сцежкамі жыцця».

1904 год. Нарадзіўся Мар’ян Пецюкевіч.

Беларускі этнограф і грамадскі дзеяч Заходняй Беларусі.

Актыўны член шматлікіх арганізацый, рэдактар часопісу «Шлях моладзі», беларускіх перадач на Віленскім радыё.

Узначальваў Дзяржаўную бібліятэку, Беларускі музей імя І. Луцкевіча.

Тройчы арыштоўваўся савецкімі ўладамі, быў у ссылцы.

У 1957 годзе рэпатрыяваны ў Польшчу.

Быў звязаны з беларускім рухам на Беласточчыне, вывучаў народную культуру беларусаў.

Аўтар прац па этнаграфіі, тапаніміцы, жартоўных гісторый, успамінаў.

1941 год. Нарадзіўся Ігар Ясуловіч.

Расійскі акцёр тэатра і кіно, кінарэжысёр, заслужаны артыст Расіі.

Беларус па паходжанню.

Сыграў больш за 320 роляў у кіно, у тым ліку ў стужках «Магіла льва», «Дыяментавая рука», «12 крэслаў», «31 чэрвеня», «Той самы Мюнхгаўзен», «Госця з будучыні».

Займаецца агучваннем фільмаў і мультфільмаў.

1952 год. 70 гадовы юбілей святкуе Таццяна Ліхачова.

Беларуская актрыса. Заслужаная артыстка.

Усё жыццё прысвяціла служэнню ў Беларускім нацыянальным драматычным акадэмічным тэатры імя Якуба Коласа.

Старшыня Віцебскай суполкі саюза тэатральных дзеячаў.

Сыграла каля 20 роляў у пастаноўках па творах У. Шэкспіра, В. Быкава, А. Дударава, У. Караткевіча, М. Чарота і іншых.

1954 год. Нарадзіўся Станіслаў Суднік.

Беларускі пісьменнік, журналіст.

Прафесійны ваенны. Знаходзячыся на вайсковай службе ў Казахстане, выдаваў беларускую газету «Рокаш» (1990-1992).

Аўтар некалькіх кніг і паэтычных зборнікаў.

У 1997 аднавіў у Лідзе выпуск газеты Таварыства беларускай мовы «Наша слова», стаў яе рэдактарам.

Стваральнік і рэдактар краязнаўчага часопіса «Лідскі летапісец».

1958 год. Нарадзіўся Сяргей Чыгрын.

Беларускі паэт, літаратуразнавец, гісторык, краязнавец, перакладчык, журналіст.

Вучыўся ў Магілёўскім культасветвучылішчы.

Загадчык аддзела культуры і спадчыны «Газеты Слонімскай», літаратурнай часткі Слонімскага беларускага драматычнага тэатра.

Аўтар зборнікаў паэзіі, кніг гісторыка-краязнаўчых артыкулаў, якія прысвечаны Слонімшчыне, Беласточчыне, выбітным людзям.

Перакладчык на беларускую мову французскіх, украінскіх паэтаў, драматургаў розных краін

1986 год. Памёр Філафей (Уладзімір Нарко).

Праваслаўны святар, іерарх Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы, удзельнік беларускага хрысціянскага руху ХХ стагоддзя.

Да Другой сусветнай вайны – настаяцель беларускага праваслаўнага прыхода ў Варшаве.

У гады вайны ўдзельнічаў у аднаўленні і фармаванні царкоўнага кіраўніцтва БАПЦ, быў епіскапам Слуцкім, Магілёўскім і Мсціслаўскім.

У 1946 г. перайшоў у Рускую праваслаўную царкву за мяжой, стаў архіепіскапам Берлінскім і Германскім.

2000 год. У Слуцку адкрыты помнік Святой Соф’і Слуцкай.

Жонка Януша Радзівіла. Выдзяляла сродкі для пабудовы храмаў і шпіталёў для бедных, рабіла паломніцтвы ў святыя мясціны.

Ёй удалося атрымаць каралеўскую грамату, якая забараняла далучэнне праваслаўных вернікаў да Уніі ў яе ўладаннях.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі. 23 верасня. Дзень раўнадзенства. Хрушчоў пагражае Захаду чаравіком. Дзень нараджэння паэта Юльяна Сергіевіча, пісьменнікаў Аркадзя Маўзона і Артура Вольскага, дзяржаўнага дзеяча Сямёна Шарэцкагa

Навіна ад 23 верасня, 202223 верасня, 2022

Дзень раўнадзенства. Часта гэта адбываецца 22 верасня, але роскід складае тры дні. У 2022 годзе гэта здарыцца 23 верасня ў 01:03 (па Грынвічу). Сонца знаходзіцца на экватары, дзень і ноч доўжацца па 12 гадзін. Пасля гэтага сонца будзе рухацца ў бок Паўднёвага Тропіка. У Паўночным паўшар’і пачынаецца астранамічная восень, у паўднёвым – вясна. Паўночны полюс хаваецца ў цень, а Паўднёвы, наадварот, “пераходзіць на светлы бок”.

Светлавы дзень пачне паступова скарачацца, пакуль не дасягне свайго мінімуму 22 снежня. І пачнецца зваротны працэс – сонца стане свяціць усё даўжэй, і 21 сакавіка 2023 года ўсё зноў ураўнуецца – на гэты раз ужо ў Дзень вясновага раўнадзенства.

У Паўночным паўшар’і астранамічны асенне-зімовы сезон (179 дзён) роўна на тыдзень карацейшы, чым у паўднёвым.

1848 год. Дзень нараджэння жавальнай гумкі.

Амерыканец Джон Куртыс вырабіў першую жавальную гумку.

Першая савецкая жавальная гумка выраблялася ў 1970-я гады ў Ерэване, потым – у Растове-на-Доне. На Талінскай фабрыцы “Калеў” у 1977 годзе была адчынена першая лінія па вытворчасці жавальнай гумкі.

У сакавіку 1975 года адбылася трагічная падзея на маскоўскім стадыёне ў Сакольніках: падчас юніёрскага матча Канада-ЦСКА каля 20 чалавек загінулі ў цісканіне, калі канадцы пачалі раздаваць балельшчыкам жавальную гумку.

1939 год. У Нью-Ёрку, пад час Сусветнага кірмашу, закладзена адна з самых вядомых “капсул часу”.

У посуд з вогнетрывалага шкла даўжынёй 228 см уклалі шырокую калекцыю прадметаў: розныя кнігі, дакументальны фільм, энцыклапедыю на мікрафільмах, 75 узораў тэкстылю і іншых найноўшых матэрыялаў, а таксама 35 дробязяў паўсядзённага карыстання (жаночы капялюшык, курыльную трубку).

З нагоды правядзення новага Сусветнага кірмашу (Нью-Ёрк, 1964), побач з першай капсулай была закладзена і другая.

Яе “сувенірамі” сталі: дадзеныя аб ядзернай зброі, крэдытная картка, супрацьзачаткавыя таблеткі, штучны сардэчны клапан, пласцінка групы Бітлз, кавалак абліцоўвання касмічнага карабля.

Адкрыць абедзве капсулы адпісана адначасова – у 6939 годзе.

1916 год. У Вільні скончыліся першыя беларускія настаўніцкія курсы.

Яны дзейнічалі са снежня 1915 года. Былі створаны школьнай камісіяй Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны для падрыхтоўкі настаўнікаў для віленскіх беларускіх школ.

На курсах выкладалі: А. Пашкевіч (Цётка), Б. Пачопка (загадчык курсаў), С. Іваноўская, В. Ластоўскі, У. Рымша і іншыя.

ФОТА – А. Пашкевіч (Цётка)

1910 год. Нарадзіўся Юльян Сергіевіч.

Беларускі паэт і настаўнік, самадзейны мастак.

Грамадскі дзеяч Заходняй Беларусі. Як польскі вайсковец у 1939 годзе трапіў у нямецкі лагер (разам з Я. Брылём).

Арыштаваны НКУС. Вязень лагераў Поўначы, Сібіры, Казахстана.

Аўтар сцэнарыяў для самадзейных калектываў. Асобныя яго творы ўключаны ў зборнік «Ростані волі» (1990).

Размалёўваў насценныя кілімы, пісаў тэматычныя карціны з жыцця вёскі.

Яго вобраз стаў прататыпам аднаго з герояў рамана Я. Брыля «Птушкі і гнёзды» і кнігі польскага празаіка З. Жакевіча «Воўчыя лугі».

1918 год. Нарадзіўся Аркадзь Маўзон (Арон Маўшэнзон).

Беларускі драматург.

Працаваў на кінастудыі «Беларусьфільм», у Міністэрстве культуры.

Аўтар шэрагу п’ес, у тым ліку «Канстанцін Заслонаў» (1946), зборнікаў драматургічных твораў.

Па яго сцэнарыях пастаўлены некалькі кінафільмаў.

Выступаў у перыядычным друку з артыкуламі аб драматургіі і сучасным тэатры.

1924 год. Нарадзіўся Артур Вольскі (Зэйдэль-Вольскі).

Беларускі пісьменнік. Сын пісьменніка Віталя Вольскага і бацька музыкі Лявона Вольскага.

Працаваў у розных газетах, часопісах, дырэктарам тэатра юнага гледача, Дома літаратара, у выдавецтве «Юнацтва».

Аўтар аповесцей, выдаў больш за 20 зборнікаў – кнігі паэзіі, прозы, казкі для дзяцей, апавяданні-эсэ. Кнігі Выбраных твораў выходзілі ў 1971, 1974.

Перакладаў з рускай, украінскай, літоўскай, латышскай, нямецкай і іўрыта.

1935 год. Памёр у турме НКУС Лявон (Леанард) Заяц.

Беларускі палітычны і грамадскі дзеяч, дыпламат, публіцыст, мемуарыст.

Удзельнік Усебеларускага з’езда 1917 года, дзеяч Беларускай Народнай Рэспублікі.

Аўтар публіцыстычных артыкулаў і ўспамінаў пра дзеячоў беларускай культуры.

1936 год. Нарадзіўся Сямён Шарэцкі.

Беларускі дзяржаўны дзеяч.

Доктар эканамічных навук, прафесар, акадэмік.

Стваральнік і старшыня Аграрнай партыі Беларусі.

Старшыня Вярхоўнага Савета. 21 ліпеня 1999 года дэпутаты-прыхільнікі Канстытуцыі 1994 года прызначылі яго в.а. прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.

З канца ліпеня 1999 года жыў у Вільнюсе, прызнаны легітымным кіраўніком Беларусі.

Эміграваў у 2001 годзе ў ЗША.

1939 год. Нарадзіўся Януш Гаёс.

Польскі акцёр.

Папулярны ў СССР пасля ролі Янэка ў першым тэлесерыяле ў сацыялістычных краінах “Чатыры танкісты і сабака».

Выкладчык лодзінскай Вышэйшай школы кінематографа, тэлебачання і тэатра.

1960 год. Савецкі кіраўнік М. Хрушчоў пагражае заходнім краінам сваім чаравіком на трыбуне ААН.

Выступаючы з трыбуны Генеральнай Асамблеі ААН па пытаннях аб каланіяльных народах і раззбраенні, моцна крытыкаваў палітыку заходніх краін і асабліва ЗША. У запале абвінавачання імперыялізму скінуў чаравік і пачаў стукаць ім з усіх сіл…

Чаравік вытрымлівае, ААН – таксама.

2019 год. Памёр ураджэнец в. Ходарава Слаўгарадскага раёна Алесь Масарэнка.

Беларускі пісьменнік, перакладчык.

Працаваў на Беларускім радыё, у шэрагу газет, часопісаў, выдавецтве «Беларусь», на кінастудыі «Беларусьфільм».

Аўтар зборнікаў аповесцей і апавяданняў «Журавіны пад снегам» (1976), «Сонца майго дня» (1988), рамана «Баргузінскае лета» (1982).

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі. 22 верасня. Гадавіна сумеснага парада вермахта і Чырвонай Арміі ў Брэсце. СССР выпрабаваў атамную зброю, у Польшчы паўстала “Салідарнасць”

Навіна ад 22 верасня, 2022

Сусветны дзень без аўтамабіля (World Car Free Day).

Падчас кампаніі цэнтры многіх гарадоў замыкаюцца для аўтамабільнага руху. Ідэя гэтага дня паўстала ў 1994 годзе. Мэтай кампаніі з’яўляецца кшталтаванне праэкалагічнай мадэлі паводзінаў, распаўсюджанне інфармацыі аб негатыўных наступствах выкарыстання аўтамабіля, заклік да альтэрнатыўных сродкаў транспарту. Праводзіцца прамоцыя публічнага транспарту і дэманстрацыя, што жыццё без аўтамабіля не толькі магчымае, але таксама значна больш прыемнае. Кампанія датычыць таксама змяншэння шуму і забруджвання паветра, з-за чаго ўплывае на паляпшэнне якасці жыцця ў месце.

Калі б усе аўтаўладальнікі Беларусі на адзін дзень адмовіліся ад выкарыстання машыны, то аб’ём выкідаў забруджваючых рэчываў у атмасферну паменшыўся на 250 тон.

У Беларусі на 1000 чалавек насельніцтва маецца амаль 340 аўтамабіляў. У 2021 годзе ў асабістым карыстанні беларусаў знаходзілася 3,1 млн легкавых, 150 тысяч грузавых машын і амаль 12 тысяч аўтобусаў. У арганізацыях – 135 тысяч легкавых, 262 тысячы грузавых аўтамабіляў і 32 тысячы аўтобусаў.

З 22 верасня ў Беларусі стане даражэйшым тэхагляд. Некаторыя дыягнастычныя станцыі ўжо падвысілі кошты да 35-40 рублёў.

1850 годў. Памёр Францішак Дзеружынскі.

Беларускі рэлігійны дзеяч, адзін з пачынальнікаў адукацыйнай сістэмы каталіцкай царквы ў ЗША, педагог.

Выкладаў у Магілёўскім, Мсціслаўскім, Полацкім езуіцкіх калегіумах.

З 1821 года браў удзел у стварэнні езуіцкіх школ у ЗША.

Прафесар, віце-прэзідэнт і скарбнік Джорджтаўнскага ўніверсітэта.

1903 год. Нарадзіўся Хвядос Шынклер.

Беларускі празаік, драматург і сцэнарыст.

Член літаратурнага аб’яднання «Маладняк». Працаваў ў розных газетах, часопісе «Полымя».

Аўтар шэрагу апавяданняў, аповесцяў, п’ес, кінасцэнарыяў, зборнікаў, у тым ліку і для дзяцей.

Загінуў на фронце.

У 1960 годзе выйшлі яго Выбраныя творы, у 1984 — кніга апавяданняў, аповесцяў, успамінаў «Апошні рэйс».

1939 год. У Брэсце адбыўся сумесны парад савецкіх і нямецкіх войск.

Парад прымалі камандзір нямецкага 19 танкавага корпуса генерал Г. Гудэрыян і камбрыг С. Крывашэін.

Парад адбыўся падчас працэдуры перадачы Брэста і Брэсцкай крэпасці СССР.

1943 год. У Мінску быў забіты В. Кубэ.

Вільгельм Кубэ быў кіраўніком акупацыйнай адміністрацыі Генеральнай акругі «Беларусь».

Традыцыйна ў савецкай гістарыяграфіі ініцыятыва і падрыхтоўка бомбавага замаху на Кубэ прыпісвалася камандаванню партызанскага атрада «Дзіма», а непасрэднае выкананне – Алене Мазанік і Марыі Осіпавай.

Аднак існуе таксама меркаванне, што выступіць арганізатарамі замаху мелі повад і магчымасць высокія сілы ў нямецкім СС. Дапускаецца, што аперацыя была праведзена з ініцыятывы Г. Гімлера.

1949 год. СССР правёў першае выпрабаванне ядзернай зброі.

У 7 гадзін раніцы на Сяміпалацінскім палігоне ў Казахстане адбыўся выбух магутнасцю каля 22 кілатон.

29 жніўня 1991 года ўказам прэзідэнта Казахстана Н. Назарбаева Сяміпалацінскі палігон быў зачынены.

1975 год. Памёр Павел Крынчык.

Беларускі дзеяч у міжваеннай Польшчы, публіцыст.

Удзельнік Таварыства беларускай школы, член яе Галоўнай управы.

Адзін з арганізатараў і член Галоўнага сакратарыята клуба «Змаганне».

За грамадскую дзейнасць арыштоўваўся польскімі і савецкімі ўладамі.

Вязень Калымскіх лагераў.

1980 год. На суднабудаўнічым заводзе польскага Гданьску створаны незалежны прафсаюз “Салідарнасць”.

Яго ўтварылі дэлегаты 36 рэгіянальных аддзяленняў незалежных прафсаюзаў. Старшынёй стаў Лех Валенса.

Да пачатку 1981 года “Салідарнасць” ужо мела ў сваіх шэрагах 10 мільёнаў чалавек.

У 1981-1989 гадах яна дзейнічала ў падполлі. Лех Валенса стаў Нобелеўскім лаўрэатам міра (1983), прэзідэнтам Польшчы (1990-1995).

1989 год. Памёр ураджэнец Беларусі Ірвінг Берлін.

Амерыканскі кампазітар і паэт-песеннік, адзін з «вялікай пяцёркі» амерыканскіх кампазітараў ХХ стагоддзя. У некаторых інтэрв’ю горадам свайго нараджэння Берлінг называў Магілёў.

Аўтар каля 700 песень, музыкі для 13 драматычных спектакляў і 7 кінафільмаў. Сярод найбольш вядомых твораў – «Божа, блаславі Амерыку», якая лічыцца другім, неафіцыйным гімнам ЗША. Гэтае прызнанне адбылося пасля выканання на прэзідэнцкіх выбарах у 1940 года.

1999 год. Памёр Уладзімір Куляшоў.

Беларускі акцёр, народны артыст Беларусі.

Акцёр Беларускага Дзяржаўнага акадэмічнага драматычнага тэатра імя Якуба Коласа. Сыграў каля 50 ролей у тэатры і кіно.

Глядачам асабліва запомніўся па ролях у «Шляхціц Завальня», «Плач перапёлкі», «Дуброўскі», «Знак бяды», «Палеская хроніка», «Людзі на балоце», «Подых Навальніцы», «Час выбраў нас» і іншых.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі. 21 верасня. Дзень нараджэння выдаўца Дзмітрыя Касмовіча, мастака Віктара Альшэўскага. Дзень памяці Канстанціна Астрожскага, навукоўца Яна Снядэцкага, пісьменніка Міхася Лынькова

Навіна ад 21 верасня, 2022

Міжнародны дзень міру (з 1982 года) устаноўлены Генеральнай Асамблеяй ААН. Для большасці людзей планеты Зямля мір – гэта паўсядзённая рэальнасць. Аднак, для занадта шматлікіх людзей у сучасным свеце гэты дар – не больш як казачная мара.

З лютага 2022 года ідзе вайна на тэрыторыі суседняй Украіны.

А ўсяго ў свеце зараз адбываецца 30 ваенных канфліктаў.

ААН выкарыстоўвае святкаванне Міжнароднага дня міру, для прыцягнення ўвагі да сваёй рознабаковай працы ў падтрымку міру і для таго, каб заахвоціць асобных людзей, групы і абшчыны на ўсёй планеце да асэнсавання праблем міру, абмену інфармацыяй і практычным досведам дзейнасці па яго дасягненню.

Свята Багач, якое заканчвала цыкл вырошчвання ўраджаю і адначасова змяшчала абрадава-міфалагічны акцэнт на сацыяльна-абшчынны характар уяўленняў.

Багач — лубок з жытам, у сярэдзіну якога ўстаўлялася свечка. Жыта для Багача зносілі жыхары ўсёй вёскі.

Багач у сістэме календара вылучаецца як свята, максімальна набліжанае да ўзвіжанскіх «сонечных» урачыстасцей. Запаленая свечка як правобраз сонца, крыніцы святла суадносіць абрад са святкаваннем восеньскага раўнадзенства. Аб’яднанне свечкі і зерня як сімвала дабрабыту навочна дэманстравала тыповае для міфапаэтычнага мыслення ўяўленне пра Сонца — жыццядайнага апекуна земляробства.

На 21 верасня прыпадае адно з галоўных хрысціянскіх святаў, устаноўленых у гонар нараджэння Божай Маці.

Два праведнікі — муж і жонка Іякім і Ганна — не мелі дзяцей і малілі Бога паслаць ім дзіця. Іх малітва была пачута. Нібыта цуд, Бог паслаў старым бацькам дачку Марыю, якая ў будучым стала Маці Ісуса Хрыста.

1530 год. У Тураве памёр Канстанцін Астрожскі.

Вялікі гетман літоўскі, мецэнат.

Выдатны палкаводзец, войскі пад яго камандаваннем здабылі перамогу ў больш за 60-ці бітвах, у тым ліку ў бітве пад Оршай (1514).

Апякун праваслаўя.

Валодаў 91 горадам і мястэчкам.

У яго гонар названы вуліца ў Дняпры (Украіна), украінская 30-я асобная механізаваная брыгада, Літоўска-польска-украінская брыгада (Украіна, НАТА).

1801 год. Створана Гродзенская (Літоўска-Гродзенская) губерня замест ліквідаванай Літоўскай (1796-1801).

Рускі імператар Аляксандр I сваім указам падзяліў Літоўскую губерню на дзве — Літоўска-Віленскую губерню і Літоўска-Гродзенскую губерні, якія ўвайшлі ў склад Літоўскага ваеннага губернатарства.

У 1840 годзе губерня стала называцца Гродзенскай.

Скасавана ў 1921 годзе.

Мела плошчу амаль 35 тысяч км² і насельніцтва 1,5 млн чалавек.

1830 год. Памёр Ян Снядэцкі (1756-1830).

Астраном, матэматык, філосаф.

Рэктар Віленскага ўніверсітэта (1806-1825), дырэктар Віленскай астранамічнай абсерваторыі (1807-1814).

Аўтар падручніка па матэматыцы для школ, папулярызатар матэматычнай адукацыі.

Аўтар шматлікіх прац па астраноміі, матэматычнай і фізічнай геаграфіі.

Еўрапейскую вядомасць яму прынесла складзеная біяграфія М. Каперніка.

1909 год. Нарадзіўся Дзмітрый Касмовіч (1909-1991).

Беларускі грамадска-палітычны дзеяч, выдавец.

Актыўны дзеяч беларускіх студэнцкіх арганізацый у Бельгіі, Чэхіі, Югаславіі.

У 1939 годзе абраны бурмістрам Нясвіжу.

Служыў у Беларускай краёвай абароне.

Працаваў у Беларускай Цэнтральнай Радзе, суарганізатар арганізацыі Сусветнай антыкамуністычнай лігі, удзельнік працы Еўрапейскага савета свабоды.

Апошнія гады жыцця працаваў над кнігай «За вольную і суверэнную Беларусь» (Вільня, 2006).

1918 год. У в. Клетнае Глускага раёна нарадзіўся Фёдар Янкоўскі.

Беларускі мовазнавец, пісьменнік, празаік.

Доктар філалагічных навук, прафесар.

Даследчык беларускай народнай мовы, фанетыкі, марфалогіі і сінтаксісу беларускай літаратурнай мовы, гісторыі беларускай мовы.

Аўтар шматлікіх кніг, у тым ліку «Дыялектны слоўнік», «Беларускае літаратурнае вымаўленне», «Пытанні культуры мовы» і іншыя.

Складальнік зборнікаў афарызмаў, прыказак і прымавак, параўнанняў, фразеалагізмаў. Аўтар дапаможнікаў для ВНУ.

1953 год. У в. Вугольшчына Бялыніцкага раёна нарадзіўся Віктар Альшэўскі.

Беларускі мастак, педагог, прафесар.

Акадэмік жывапісу Беларускай акадэміі выяўленчага мастацтва.

Заслужаны дзеяч мастацтваў Рэспублікі Беларусь.

Адзін з кіраўнікоў Цэнтра сучасных мастацтваў.

Працуе ў станкавым жывапісу ў жанрах тэматычнай карціны, партрэта, нацюрморта.

1975 год. Пайшоў з жыцця Міхась Лынькоў.

Народны пісьменнік БССР, Акадэмік АН БССР.

Працаваў у бабруйскай акруговай газеце «Камуніст», арганізатар і кіраўнік Бабруйскага філіяла «Маладняка».

Працаваў старшынёй праўлення Саюза пісьменнікаў, дырэктарам Інстытута літаратуры, мовы і мастацтва АН БССР.

Аўтар шматлікіх зборнікаў прозы, нататкаў, апавяданняў, нарысаў, раманаў, Збораў твораў у 4-х і ў 8 тамах.

Дзяцям вядомы па кнігах «Пра смелага ваяку Мішку і яго слаўных таварышаў», «Міколка-паравоз» і іншых.

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа.

Яго імя носяць школа ў Лёзненскім раёне і вуліца ў Мінску.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 19 верасня. Бел-чырвона-белы сцяг і герб «Пагоня» сталі дзяржаўнымі сімваламі Рэспублікі Беларусь. Акцыі пратэсту супраць вынікаў выбараў і гвалту сілавікоў. Нарадзіўся мастак Ігар Цішын. Памёр актор Алесь Лабанок. Каранацыя Жыровіцкага абраза Маці Божай

Навіна ад 19 верасня, 202219 верасня, 2022

1991 год. Вярхоўны Савет БССР зацвердзіў назву беларускай дзяржавы – Рэспубліка Беларусь і яе дзяржаўныя сімвалы: бел-чырвона-белы сцяг ды герб «Пагоня».

Бел-чырвона-белы сцяг – быў дзяржаўным да 7 чэрвеня 1995 года.

У беларусаў даўняя традыцыя выкарыстання чырвонага і белага колераў у арнаменце. Іх спалучэнне і стала асноваю для бел-чырвона-белага сцягу.

«Пагоня» – спачатку была асабістым гербам Уладзіслава Ягайлы, пазней – роду Гедзімінавічаў. Атрымаў дзяржаўны статус у Вялікім Княстве Літоўскім пры Вітаўце.

«Пагоня» была дзяржаўным гербам Беларускай Народнай Рэспублікі ў 1918-1919 гадах і Рэспублікі Беларусь да 7 чэрвеня 1995 года.

Бел-чырвона-белы сцяг і герб «Пагоня» былі замененыя на цяперашнія ў выніку рэферэндуму, праведзенага ў 1995 годзе з ініцыятывы Лукашэнкі.

14 мая 2007 года Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь надаў гербу «Пагоня» статус нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці.

1551 год. Нарадзіўся Генрых III Валуа.

Герцаг Анжуйскі, кароль польскі і вялікі князь літоўскі, кароль Францыі (1575-1589).

Прабыў польскім каралём і вялікім князем менш за 4 месяцы: 24 лютага 1574 года быў каранаваны, а па смерці 30 мая французскага караля тайна выехаў з Кракава.

У Францыі Генрыха абралі каралём пад імем Генрыха III.

У Рэч Паспалітую ён не вярнуўся, але да канца жыцця карыстаўся тытулам караля польскага і вялікага князя літоўскага.

1730 год. Каранацыя Жыровіцкага абраза Маці Божай папскімі каронамі.

Шануецца праваслаўнай і грэка-каталіцкай цэрквамі як цудатворны абраз.

Знаходзіцца ў Жыровіцкім Свята-Успенскім мужчынскім манастыры. Свята Жыровіцкай Божай Маці адзначаецца 7 мая.

Абраз з’явіўся ў Жыровіцах у 1470 году

1797 год. Нарадзіўся Януар Сухадольскі.

Жывапісец-баталіст.

Удзельнічаў у руска-іранскай вайне (1826-1828), быў пры штабе фельдмаршала Івана Паскевіча. На яго заказ напісаў цыкл карцін, прысвечаных кампаніі.

Удзельнік паўстання 1830-1831 гадоў.

Частка яго карцін захоўваецца ў карпаратыўнай калекцыі “Белгазпрамбанка” ў Мінску, у Гомельскім краязнаўчым музеі.

1952 год. У Мінску пусцілі тралейбус.

Першая лінія звязала пасажырскі вакзал з Круглай плошчай.

Цяпер працягласць тралейбусных лініяў у сталіцы – каля 190 км, 62 маршруты, 4 тралейбусныя паркі, каля 1000 тралейбусаў.

Тралейбусамі перавозіцца блізу 27 % пасажыраў гораду.

1938 год. Памёр Браніслаў Туронак.

Грамадскі дзеяч у Заходняй Беларусі за часамі Міжваеннай Польшчы.

Доктар лекарскіх навук. Папулярызатар аховы здароўя. Аўтар брашуры «Гігіена ўзгадавання дзіцяці» (1929).

Працаваў у месячніку «Наш шлях», газеце «Крыніца», Беларускім таварыстве дапамогі пацярпелым ад вайны, Беларускім сялянскім саюзе, Беларускім інстытуце гаспадаркі і культуры.

Зазнаў пераслед польскіх уладаў за грамадскую дзейнасць.

1958 год. Нарадзіўся Ігар Цішын.

Мастак, жыве і працуе ў Бельгіі.

Яго творам уласцівыя рысы адмовы ад традыцыйных формаў мастацтва, гратэск, алагізм.

Першым у постсавецкай беларускай культуры адкрыў новы патэнцыял партызанскай тэматыкі.

У іранічным вобразе партызана – ляснога жыхара-падпольшчыка, які хаваецца ўнутры любой сістэмы – новая беларуская культуралогія шукае шлях да нацыянальнай ідэнтычнасці.

2004 год. Памёр Рыгор (Гірша) Рэлес.

Яўрэйскі пісьменнік і паэт.

Пісаў на ідыш і беларускай і рускай мовах.

Працаваў выкладчыкам рускай мовы і літаратуры ў сярэдніх і вячэрніх школах, выкладаў ідыш.

Друкаваў свае творы ў газетах і часопісах.

Аўтар вершаў, аповесцяў, зборнікаў прозы.

2005 год. Памёр Алесь Лабанок.

Заслужаны артыст Беларусі.

Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. З 1969 году працаваў у Беларускім нацыянальным драматычным акадэмічным тэатры імя Якуба Коласа.

2020 год. У Мінску і іншых гарадах адбыліся жаночая пратэстная акцыя «Бліскучы марш», а таксама «Дзень сцяга, марш раёнаў».

Удзельніцы былі апранутыя ў адзенне з бліскаўкамі.

«Дзень сцяга, марш раёнаў», прымеркаваная да надання Вярхоўным Саветам бел-чырвона-беламу сцягу і гербу «Пагоня» статусу дзяржаўных сімвалаў незалежнай Беларусі.

Было схоплена сілавікамі блізу 400 чалавек.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 11 верасня. Гадавіна тэрарыстычнай атакі на ЗША. Нарадзіліся: фалькларыст Еўдакім Раманаў і празаік, журналіст Вінцэсь Мудроў. Памёр этнограф Рамуальд Зянкевіч. Адкрыты Дом-музей Адама Міцкевіча

Навіна ад 11 верасня, 202211 верасня, 2022

1855 год. Нарадзіўся Еўдакім Раманаў.

Фалькларыст, этнограф, археолаг, настаўнік.

Аўтар дадаткаў да слоўніка Івана Насовіча, 15-томнага «Беларускага зборніка» – энцыклапедыі побыту, творчасці, матэрыяльнай і духоўнай культуры беларускага народу ХІХ – пачатку ХХ стагоддзя.

Пад яго рэдакцыяй выйшлі 3 выпускі «Магілёўскай даўніны», выпуск «Крыніц для гісторыі Магілёўскага краю» і іншыя работы.

Склаў археалагічныя карты Магілёўскай, Віцебскай і Гродзенскай губерняў, сабраў звесткі пра 1000 гарадзішчаў Беларусі.

Сузаснавальнік Віцебскага, Магілёўскага, Віленскага этнаграфічных музеяў.

У Магілёве абласны краязнаўчы музей носіць імя Еўдакіма Раманава. Тут праводзяцца навуковыя раманаўскія чытанні.

1868 год. Памёр Рамуальд Зянкевіч.

Этнограф, археолаг, фалькларыст.

Збіраў песні, казкі, паданні, легенды, абрады і звычаі на Піншчыне, укладальнік першага зборніка беларускіх песень.

Вывучаў Крэўскі замак, Тураў.

1938 год. Адкрыты Дом-музей Адама Міцкевіча ў Наваградку.

22 чэрвеня 1941 годзе разбураны нямецкай авіябомбай, экспанаты знішчаны.

Адноўлены ў 1955 годзе рэканструяваны ў 1989-ым.

У ім налічваецца каля 8000 музейных прадметаў у 5 залах і выставачнай галерэі.

1953 год. Нарадзіўся Вінцэсь Мудроў.

Празаік і журналіст. Аўтар 14 кніг.

Са школьных гадоў займаўся грамадскай дзейнасцю, распаўсюджваў беларускія кнігі.

Рэдагаваў літаратурны альманах «Ксэракс Беларускі», працаваў карэспандэнтам Радыё «Свабода». Сябра Беларускага ПЭН-цэнтру, які зліквідаваны ўладамі.

1968 год. Нарадзіўся Ігар Марзалюк.

Гісторык, археолаг, палітык.

Член-карэспандэнт НАН Беларусі, доктар гістарычных навук, прафесар МДУ імя А. Куляшова.

Дэпутат, старшыня пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі па навуцы, культуры і адукацыі.

Узначальвае «Магілёўскае краязнаўчае таварыства».

Аўтар даследаванняў па гісторыі Магілёва.

2001 год. Тэрарыстычныя акты ў ЗША, названыя «9/11».

Серыя з чатырох скаардынаваных тэрарыстычных актаў-самагубстваў, учыненых членамі тэрарыстычнай арганізацыі «Аль-Каіда».

Атакаваныя хмарачосы Сусветнага гандлёвага цэнтру ў Нью-Ёрку. У іх мэтанакіравана ўрэзаліся два самалёты. Абедзве вежы абрынуліся, выклікаўшы разбурэнні прылеглых будынкаў.

Трэці самалёт быў накіраваны ў будынак Пентагона.

Чацвёрты разбіўся ў штаце Пенсільванія.

У выніку нападу тэрарыстаў загінула больш за 3000 чалавек, каля 6000 было паранена, яшчэ 24 зніклі без вестак.

Катастрофа забрала жыцці пажарных і паліцэйскіх, дзякуючы намаганням якіх удалося выратаваць каля 30 тысяч чалавек.

Найбуйнейшы ў гісторыі чалавецтва тэрарыстычны акт.

У публікацыя выкарыстаныя звесткі рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніц

Дзень у гісторыі: 9 верасня. Адкрыццё беларускіх настаўніцкіх курсаў у Мінску. Памёр заснавальнік беларускага прафесійнага тэатру Ігнат Буйніцкі. Расстраляны паўстанец Ігнат Будзіловіч. Аб’яднаныя калоніі Амерыкі перайменавалі ў ЗША. Міжнародны дзень прыгажосці

Навіна ад 9 верасня, 20229 верасня, 2022

Міжнародны дзень прыгажосці.

Адзначаецца з 1995 году з ініцыятывы Міжнароднага камітэту эстэтыкі і касметалогіі СІДЭСКА.

У 1946 годзе касметолагі і эксперты прыгажосці вырашылі абʼяднацца ў сусветную арганізацыю, якая б давала рады праблемам і ставіла задачы ўкаранення распрацовак касметалогіі. Так зʼявіўся камітэт СІДЭСКА.

У 1995 годзе арганізацыя пастанавіла адзначаць Сусветны дзень прыгажосці 9 верасня.

1776 год. Абʼяднаныя калоніі Амерыкі перайменавалі ў ЗША.

Кантынентальны кангрэс зацвердзіў новую назву краіны.

У Дэкларацыі Незалежнасці ўпершыню была выкарыстана назва «Злучаныя Штаты».

Лічыцца, што ідэя была прапанавана Томасам Пэйнам, грамадскім і палітычным дзеячам ЗША і Вялікай Брытаніі. Такая форма і карацейшая – «Штаты» – ужываліся ў пратаколах Кантынентальнага кангрэса.

1863 год. Расстраляны Ігнат Будзіловіч.

Удзельнік паўстання 1863–1864 гадоў.

Разам з Людвікам Звяждоўскім арганізоўваў паўстанцкія атрады на Магілёўшчыне.

Пад псеўданімамі Каткоў і Ян Піховіч узначаліў аршанскі атрад.

У канцы красавіка 1863 году атрад быў разбіты расійскімі войскамі, а камандзір быў арыштаваны. Расстралялі яго ў Воршы.

1917 год. Памёр Ігнат Буйніцкі.

Беларускі актор, рэжысёр, тэатральны дзеяч, дудар.

Заснавальнік беларускага прафесійнага тэатру, удзельнік літаратурнага жыцця, «Першай беларускай вечарынкі ў Вільні», заснавальнік «Першай беларускай трупы» або «Тэатру Ігната Буйніцкага», з якім гастраляваў па Беларусі, у Пецярбургу, Варшаве.

Ініцыятар стварэння прафесійнага тэатру ў Мінску.

У гонар Буйніцкага названы вуліцы ў Мінску, Маладзечне, Глыбокім.

1918 год. Адкрыты беларускія настаўніцкія курсы.

У Мінску іх стварыў Сакратарыят асветы Беларускай Народнай Рэспублікі. Працавалі да 15 мая 1919.

Рыхтавалі настаўнікаў для беларускіх пачатковых школ.

3 замацаваннем савецкай улады і абвяшчэннем БССР перайшлі пад кіраванне Народнага камісарыяту асветы. Рэарганізаваныя ў 1-я Мінскія беларускія педагагічныя курсы пры Мінскім Беларускім педагагічным інстытуце.

1958 год. Нарадзілася Міра Лукша.

Беларуская пісьменніца.

Працуе ў беларускім тыднёвіку «Ніва», што выдаецца ў Польшчы. Член Беларускага літаратурнага аб’яднання «Белавежа», Саюзу беларускіх пісьменнікаў.

Аўтар кніг прозы, паэзіі – філасофскі роздум над лёсам беларускай вёскі, пра яе сучасныя праблемы і хваляванні, аб сакавітай народнай мове

1961 год. Нарадзіўся Андрэй Вядзернікаў.

Каратыст, заснавальнік і кіраўнік International karate association of Belarus.

Майстар баявых мастацтваў, інструктар Беларускага Савету «Дынама».

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 7 верасня. Паставілі помнік літары «Ў». Нарадзіліся: дзяячка БНР Палута Бадунова і палітык Віктар Ганчар. Станіслаў Аўгуст Панятоўскі абраны каралём польскім і вялікім князем літоўскім

Навіна ад 7 верасня, 20227 верасня, 2022

Міжнародны дзень знішчэння ваеннай цацкі.

Адзначаецца ад 1988 году з ініцыятывы Сусветнай асацыяцыі дапамогі сіротам і дзецям, пазбаўленым бацькоўскай апекі.

З ідэяй прапаноўваць дзецям абмяняць «ваенныя» цацкі на іншыя не звязаныя з вайной, гэта арганізацыя выступіла ў 1987 годзе. У яе знайшліся прыхільнікі, якія сталі штогод праводзіць акцыі па адмове ад ваенных забавак.

Сусветны дзень знішчэння ваеннай цацкі – гэта, найперш, нагода падумаць аб тым, якімі цацкамі і ўва што гуляюць дзеці.

1764 год. Станіслаў Аўгуст Панятоўскі абраны каралём польскім і вялікім князем літоўскім.

Пры ім Рэч Паспалітая знікла з палітычнай карты Еўропы. Тэрыторыя краіны была падзеленая між Расіяй, Прусіяй і Аўстра-Венгрыяй.

У кастрычніку 1795 году па апошнім падзеле Рэчы Паспалітай Станіслаў Панятоўскі выракся каралеўскай пасады.

1885 год. Нарадзілася Палута Бадунова.

Дзяячка беларускага нацыянальнага руху, настаўніца.

Член рэвізійнай камісіі Цэнтральнай Рады беларускіх арганізацый у Мінску, намесніца старшыні Народнай Рады Беларускай Народнай Рэспублікі.

У лістападзе 1925 году Бадунова з Польшчы перабіраецца ў савецкую Беларусь. У 1937 годзе яе абвінавачваюць у антысавецкай дзейнасці. Спачатку адпраўляюць на 10 гадоў у лагеры, а ў 1938-ым расстрэльваюць.

Рэабілітаваная 21 чэрвеня 1989 году.

1919 год. Нарадзіўся Алесь Асіпенка.

Пісьменнік, сцэнарыст.

Працаваў галоўным рэдактарам часопісу «Маладосць», штотыднёвіка «Літаратура і мастацтва», сцэнарнага аддзелу «Беларусьфільм».

Аўтар раманаў, апавяданняў і аповесцяў, сцэнарыяў мастацкіх фільмаў.

8 год. Нарадзіўся Віктар Ганчар.

Палітык, правазнаўца.

Падчас прэзідэнцкіх выбараў 1994 году ўвайшоў у выбарчы штаб кандыдата Аляксандра Лукашэнкі. Па яго перамозе быў прызначаны намеснікам прэм’ер-міністра. З гэтай пасады яго звольніў Лукашэнкам.

Ганчар уступіў у Аб’яднаную грамадзянскую партыю. У 1995-ым абраны дэпутатам Вярхоўнага Савету 13-га склікання і стаў старшынёй Цэнтральнай выбарчай камісіі.

Не прызнаў вынікі рэферэндуму 1996 году і Лукашэнка зняў яго сваім указам з пасады старшыні ЦВК.

16 верасня 1999 году Віктар Ганчар знік у Мінску, разам са сваім сябрам – бізнесменам Анатолем Красоўскім.