У бабруйскай сінагозе ўзгадалі ахвяр Халакоста. Чытачы mogilev.media падзяліліся сваімі фота з вечарыны.
12 красавіка 1951 года Кнэсет прыняў рэзалюцыю аб абвяшчэнні 27-га чысла месяца нісан «Днём памяці Катастрофы і гераізму». Гэта 6-ы дзень пасля заканчэння свята Песах і тыдзень перад Ём Ха-Зікарон і Днём Незалежнасці. Блізкасць гэтых дат сімвалізуе шлях яўрэйскага народа да адраджэння дзяржавы. Сёлета дзень памяці прыпаў на 18 красавіка.
У некаторых сінагогах праходзіць асаблівая служба. Звычайна запальваюць шэсць мемарыяльных свечак – у памяць аб 6 мільёнах загінуўшых падчас Катастрофы еўрапейскага яўрэйства – і вымаўляецца памінальная малітва Ізкор.
У гэты дзень яўрэі моляцца аб тым, каб часы гібелі і жаху ніколі не паўтарыліся.
Сусветны дзень барацьбы з інсультам (з 2006 года). Праводзіцца з мэтай закліку да актыўных дзеянняў у барацьбе супраць гэтага захворвання. Галоўная задача акцый, якія праводзяцца ў гэты дзень, – павышэнне дасведчанасці сусветнай супольнасці, і перш за ўсё моладзі, аб праблеме інсульту, важнасці правільнага і своечасовага аказання першай дапамогі, бо менавіта своечасова аказаная першая дапамога ў многіх выпадках дапамагае не толькі захаваць жыццё, але і прадухіліць інваліднасць.
gymn41.minsk.edu.by
1611 год. Цар маскоўскі Васіль IV Шуйскі паўстаў як палонны перад Сенатам, каралём і вялікім князем Жыгімонтам Вазам у Варшаве.
Па перапоўненых радасным натоўпам вуліцах Варшавы правезлі “жывыя трафеі”: узятага ў палон цара Васіля Шуйскага, групу рускіх дыпламатаў і военачальнікаў.
Затым Шуйскага ўвялі ў каралеўскі замак і ён пакланіўся Жыгімонту ў ногі.
Ян Матэйка, “Прадстаўленне палоннага цара Васіля Шуйскага Сенату і Жыгімонту III у Варшаве ў 1611 годзе.”
Беларускі этнограф, пісьменнік, публіцыст і тэатральны крытык.
Сабраў цікавыя звесткі з археалогіі, з гісторыі гарадоў, мястэчак і вёсак Беларусі, пагаворкі, апісанні побыту, павер’яў, абрадаў і звычаяў беларускага народу, становішча сельскай гаспадаркі і прамысловасьці.
Адзначыў самабытнасьць беларускай мовы. Цэнтральная думка творчасці: беларусы — найстаражытнейшыя ў славянскім свеце.
Аўтар кнігі “Путешествие по Полесью и Белорусскому краю”.
Прапрацаваў у Дзяржаўным тэатры оперы і балета, Дзяржаўным тэатры музычнай камедыі БССР.
Кіраваў пастаноўкай шматлікіх опер і балетаў, у тым ліку «Баль-маскарад» і «Атэла» Дж. Вердзі, «Князь Ігар» А. Барадзіна, «Марынка» Р. Пукста, «Спячая прыгажуня» П. Чайкоўскага, «Спартак» А. Хачатурана, «Несцерка» Р. Суруса.
Памёр 29 верасня 1984 года.
На фота у цэнтры, sb.by
1929. “Чорны аўторак” на нью-ёркскай фондавай біржы – канчаткова абваліўся рынак акцый. Пачатак Вялікай дэпрэсіі.
Адбыўся на пяты дзень “біржавы ліхаманкі”.
Скалануў эканоміку ЗША і стаў “спускавым кручком” Вялікай дэпрэсіі – працяглага эканамічнага крызісу ў сусветнай эканоміцы, які афіцыйна скончыўся ў 1940 годзе. Але рэальна эканоміка ЗША стала аднаўляцца толькі пасля Другой сусветнай вайны.
Вялікая Дэпрэсія была сінхронная, усёабдымная і закранула ўсе галіны сусветнай эканомікі. Сваю назву гэты перыяд атрымаў дзякуючы эмацыйнаму стану, у якім знаходзілася грамадства. Людзі сапраўды пагрузіліся ў стан дэпрэсіўнага здранцвення.
tunnel.ru
1937 год. «Чорная ноч» беларускай літаратуры і навукі.
У Мінску расстраляны шматлікія дзеячы культуры, асветы і дзяржаўнага апарату Беларусі, усяго — каля 160 чалавек, у тым ліку літаратары
Васіль Каваль, Майсей Кульбак, Анатоль Вольны, Платон Галавач, Алесь Дудар, Міхась Зарэцкі, Юрка Лявонны, Валеры Маракоў, Васіль Сташэўскі, Міхась Чарот, Арон Юдэльсон,
наркомы асветы і юстыцыі Аляксандр Чарнушэвіч і Максим Ляўкоў, рэктары БДУ Ананій Дзякаў і Язэп Каранеўскі.
Беларускі літаратуразнавец, фалькларыст, бібліёграф, перакладчык. Кандыдат філалагічных навук (1971). Сустваральнік і рэдактар выдавецтва «Беларуская савецкая энцыклапедыя».
Увёў у навуковы ўжытак невядомыя матэрыялы пра жыццё і творчасць многіх пісьменнікаў, у тым ліку Ф. Багушэвіча, Я. Лучыны, Я. Купалы, Я. Коласа, М. Багдановіча.
Аўтар першага на Беларусі «Слоўніка беларускіх псеўданімаў (XVI—XX стст.)». Склаў бібліяграфічны даведнік «Беларускі фальклор (1926—1963)», складальнік зборнікаў, кнігі твораў многіх аўтараў.
Перакладчык на беларускую мову навуковых прац, падручнікаў, мастацкіх твораў.
Доктар фізіка-матэматычных навук. Дырэктар Інстытуту фізікі АН Беларусі.
Аўтар больш як 320 навуковых прац.
wikimedia.org
1952 год. У Пінску знішчана сінагога – найстарэйшая з захаваных на тэрыторыі Рэчы Паспалітай.
Пачала будавацца ў 1506 годзе, калі пінскі князь Фёдар з жонкай Аленай з роду Алельковічаў падпісалі грамату і выдзелілі ўчастак пад сінагогу і могілкі.
Каменная Вялікая, “Велка” сінагога належала цеху краўцоў – “Сінагога краўцоў”. Гарэла пры асадзе казакоў Б. Хмяльніцкага ў 1648, рускіх войск 1656 года. Кожны раз аднаўлялася.
Разабрана на цэглу.
pinsk-history.ru
1969год. Нараджэнне Інтэрнэту (Internet, ад Interconnected Networks).
У 21:00 паміж двума першымі вузламі сеткі ARPANET, якія знаходзіліся на адлегласці ў 640 км — у Каліфарнійскім універсітэце Лос-Анджэлеса і ў Стэнфардскім інстытуце — правялі першую перадачу дадзеных. Перадалі ўсяго 2 сімвалы «LO» (планавалася перадаць «LOG» – LOGIN).
Кожны трэці зямлянін карыстаецца сецівам.
Сучасны Інтэрнэт мае таксама мноства сацыяльных і культурных аспектаў. Інтэрнэт — гэта адбітак сучаснага грамадства і светапогляду.
Разам з Інтэрнэтам з’явіліся Інтэрнэт супольнасці (сацыяльныя сеткі), Інтэрнэт-залежнасць, Інтэрнэт-знаёмствы, Кіберпанк.
wikimedia.org
1989 год. На Дзяды ў Курапатах адбыўся мітынг у памяць ахвяр сталінскіх рэпрэсій.
Шматтысячная калона людзей прайшла ад Усходніх могілак да Курапат, дзе адбыўся мітынг-рэквіем па забітых, устаноўлены сяміметровы «Крыж Пакуты».
У той дзень усе прысутныя верылі, што, падымаючы гэты крыж над магіламі нявінна забітых, мяняецца наша краіна, што больш такое на нашай зямлі не паўторыцца.
Курапаты – сімвал барацьбы за незалежнасць, супраць камуністычнай ідэалогіі.
Пасля прыходу да ўлады А. Лукашэнкі было здзейснена некалькі спробаў прынізіць гістарычную каштоўнасць курапацкіх пахаванняў і даказаць, што расстрэлы ў тут праводзілі фашысты.
7 кастрычніка 2007 года вандаламі знішчаны «Крыж пакут».
6 лістапада 2018 года з санкцыі Міністэрства культуры быў устаноўлены памятны знак: канструкцыя са звонам, на якую нанесены надпісы на чатырох мовах, афіцыйных у даваеннай БССР (беларуская, руская, ідыш і польская).
vytoki.net
1998 год.У ЗША паляцеў у космас самы стары астранаўт – Джон Глен.
Ён адважыўся паляцець ва ўзросце 77 гадоў і 103 дні.
Гэта быў яго другі палёт, бо ў першы раз у космас ён лётаў 20 лютага 1962 года.
Джон Глен – першы амерыканскі астранаўт і трэці ў свеце пасля савецкіх касманаўтаў Юрыя Гагарына і Германа Цітова.
Беларускі графік, жывапісец. Народны мастак Беларусі.
Акадэмік НАН Беларусі, Акадэміі мастацтваў СССР, Расійскай Акадэміі мастацтваў. Заслужаны дзеяч мастацтваў.
Кіраўнік «Творчых акадэмічных майстэрняў графікі» Міністэрства культуры.
Мастак шырокага дыяпазону, валодаў тэхнікамі лінагравюры, літаграфіі, афорта, сухой іголкі, малюнка пяром.
Афармляў творы Я. Купалы, Я. Коласа (Дыплом “Найпрыгажэйшая кніга свету”, Лейпцыг, 1968, за кнігу «Новая зямля»), А. Куляшова, В. Быкава, А. Адамовіча, школьныя падручнікі.
Узнагароджаны многімі міжнароднымі дыпломамі, медалямі.
Альтанку паставілі ў парку 50-годдзя Перамогі гады тры таму і, як кажуць мясцовыя жыхары, для іх яна была ўлюблёным месцам адпачынку. Яе выкарыстоўвалі для сваіх выступленняў мясцовыя музыкі на гарадскіх святах. Упадабала яе і моладзь, якая вечарамі гуртавалася ў ёй.
bykhov.by
«Можна падумаць, што тут пранёсся ўраган. Скасавураную канструкцыю бачна здалёк. Цалкам вырваны цэлы пралёт. Унутры і звонку раскіданы рэшткі агароджы», – апісвае стан альтанкі мясцовая раёнка «Маяк Прыдняпроўя».
Адзначаецца, што ў парку высаджвалі сямейныя алеі, ставілі арыгінальныя лаўкі «прымірэння і сяброўства». Шмат моладзі прываблівала воркаўт-пляцоўка. А нядаўна тут адкрылі інтэрактыўную пляцоўку «Сувязь пакаленняў». Усё гэта ўпарадкоўвалася вакол альтанкі.
Паводле «Маяка Прыдняпроўя», мясцовая міліцыя разбіраецца ў сітуацыі. Матэрыялы аб пашкоджанні дзяржаўнай маёмасці перададзеныя ў РАУС.
Мясцовыя жыхары, аднак, звяртаюць увагу, што першай ад вандалаў пацярпела не альтанка, а таямніча зніклі лаўкі на Алеі Гарадоў, падораныя Быхаву да Дня пісьменнасці ў 2013 годзе.
На падрыхтоўку Быхава да Дня пісьменнасці ў 2013 годзе было выдзелена 200 мільярдаў недэнамінаваных рублёў. Запомніўся той фэст тым, што мясцовыя помнікі архітэктуры, на рэстаўрацыю якіх сродкаў няма, «упакавалі» банернымі сеткамі.
Банэрамі былі схавалі будынак сінагогі і муры замку. На яго тэрыторыі паказушна адрамантавалі дзве вежы. Помнікі архітэктуры закансерваваныя. Уваходы заблакаваныя, бо знаходзіцца ў будынках небясьпечна.
Пашкоджаная альтанка знаходзіцца за некалькі сот метраў ад знакавых для Быхава камяніц. Яны стаяць у горадзе некалькі сот гадоў і славяць яго ня столькі сваёй прыгажосьцю, колькі станам.
Помнік архітэктуры, які перажыў нацысцкую акупацыю, не вытрымаў абыякавасці сучаснікаў.
Мсціслаў з кожным годам замацоўвае за сабой сумнеўную славу лідара знішчэння архітэктурных помнікаў на Магілёўшчыне. Яшчэ не прайшоў шок ад разбурэння касцёлу езуітаў, як стала вядома пра знішчэнне апошняй мсціслаўскай сінагогі.
Будынак бажніцы быў узорам мураванага яўрэйскага правінцыйнага дойлідства. Але не меў ахоўнага статусу
Будынак сінагогі не быў унесены ў Рэспубліканскі спіс гісторыка-культурных каштоўнасці Беларусі. Мясцовая ўлада не парупілася, каб у яго быў ахоўны статус. Паколькі ён яго не меў, то Таварыства аховы помнікаў не ведала пра намеры яго знішчыць. Мсціслаўскай грамадскасці пра тое стала вядома ў самы апошні момант. Нягледзячы на звароты краязнаўцаў у раённую адміністрацыю з просьбай адкласці разбурэнне старажытнага будынку ён усё ж быў знесены.
Мураваны будынак былой бажніцы стаяў на вуліцы Леніна, якая вядзе ад гарадскога цэнтру да кагальнага калодзежа. Назва тутэйшай крыніцы нагадвае пра яўрэйскую спадчыну.
Знішчаную сінагогу пабудавалі ў пачатку ХХ стагоддзя. Яна была ўзорам мураванага яўрэйскага правінцыйнага дойлідства. Будынак перажыў нацысцкую акупацыю, калі вынішчаліся не толькі яўрэі, але і памяць пра іх.
Мясцовыя жыхары цвердзяць, што знесеная будыніна была ў неблагім стане, аднак вымагала рамонту і рэстаўрацыі. Бажніца пуставала і заставалася працяглы час безгаспадарнай.
Замест бажніцы – мыйня
Паводле навукоўца Алега Трусава, бажніца стаяла на тэрыторыі колішняга сярэднявечнага гарадскога пасаду. Каля яе знаходзяць мноства артэфактаў. Паколькі новы гаспадар распачаў земляныя работы, то археолагам варта тэрмінова арганізаваць нагляд за іх правядзеннем. Пакуль жа спецыялістаў там не заўважалі.
Па словах мясцовых жыхароў, улады ціхенька правялі тэндар і прадалі будынак сінагогі за адну базавую велічыню.
«Каб пра гэта было шырока вядома, мы б самі набылі будынак і даглядалі б яго, а можа выкупілі б яго самі яўрэі. Быў нават праект з канкрэтнымі прапановамі размяшчэння ў ім галерэі з работамі тутэйшых мастакоў», – з сумам канстатуе адзін з мясцовых актывістаў.
«Але, працягвае ён, тады кошт будынку быў празмерна высокім. Цяпер жа яго прадалі за нішто. Складаецца ўражанне, што яго наўмысна так доўга прыхоўвалі, каб прадаць за сімвалічныя грошы сваім людзям. А як толькі мы пачалі пратэставаць, то адразу ж яго і знеслі. Цяпер нібыта плануюць тутака пабудаваць мыйню аўтамабіляў»
«Улада жыве асобна ад людства», лічыць яшчэ адзін мсціславец. Ён мяркуе, што людзі ні на што не ўплываюць і таму “маем такія абуральныя вынікі”.
На святы грошы хапае на рэстаўрацыю не
Звычайна ўлады ў выпадку разбурэння ці заняпаду старажытных будынкаў спасылаюцца на недахоп грошай. У Мсціславе ж іншая сітуацыя. Тут узвялі цэлы драўляны замак на замкавай гары, які стаў турыстычным аб’ектам.
Чаму фінансавання хапае на святы і на новабуды, а бракуе на захаванне сапраўдных аўтэнтычных помнікаў. Гэта пытанне хвалюе рупліўцаў захаваньня архітэктурных славутасцяў Мсціслава.
Мсціслаў стаў адным з лідараў у краіне па колькасці знішчаных архітэктурных помнікаў. Рэстаўрацыя кармеліцкага касцёла прыпынілася яшчэ ў пачатку 1990-х. Яго фрэскі паціху знішчаюцца. У першы год ХХІ стагоддзя да свята пісьменства ўлады разбурылі некалькі драўляных і мураваных помнікаў. Сцены езуіцкага касцёла разбурыліся ў 1917 годзе з-за неправядзення супрацьаварыйных і ахоўных работ. Ў 2022 годзе разбурылі апошнюю сінагогу.
Гісторыя мсціслаўскага габрэйства сыціла
Мсціслаў, як і большасць гарадоў і мястэчак Беларусі здаўна быў вядомым цэнтрам пражывання яўрэйскай грамады. Паводле перапісу 1897 года ў Мсціслаўскім павеце пражывала каля ста тысяч жыхароў, з іх яўрэяў 16733, а ў самім Мсціславе жыло 5076 яўрэяў з 8514 жыхароў гораду. Яўрэйская грамада жыла сваім жыццём, што адлюстроўвалася і ў будынках. У 1910 у Мсціславе было 11 пераважна драўляных сінагог, прыватнае жаночае вучылішча, могілкі, а ў 1912 утварылася яшчэ і яўрэйскае пазыкова-ашчаднае таварыства.
Паступова ў ХХ стагоддзі мясцовая абшчына зменшылася, але па сябе ў спадчыну беларусам пакінула не толькі знакаміты кагальны калодзеж пад Мсціслаўскім замкам, але і некалькі будынкаў сінагог. Яны б і сёння маглі ўпрыгожваць горад, але правядзенне свята пісьменства ў 2001 годзе дало мясцовай уладзе падставы для наўмыснага разбурэння самай вялікай і адметнай Мсціслаўскай сінагогі. У арганізатараў свята да яе рэстаўрацыі рукі не дайшлі, і ім лягчэй было знішчыць помнік архітэктуры, чым займацца яго адраджэннем.
Милиция его нашла, он признался и извинился перед раввином. Известно, что это бобруйчанин, пишетгазета “Вечерний Бобруйск”. Издание отмечает, что эту новость сообщил бобруйский раввин Шауль Хабабо.
Подробностей, что грозит задержанному пока нет.
О том, что на стене синагоги-музея появились буквы «Z», в 6 вечера 2 мая бобруйской еврейской общине сообщили из Израиля – там появилась эта информация в интернет-пабликах.
О том, что на стене синагоги-музея появились буквы «Z», в 6 вечера выходного дня бобруйской еврейской общине сообщили из Израиля – там появилась эта информация в интернет-пабликах, пишет Вечерний Бобруйск.
Член общины Сергей попросил своего друга Дмитрия съездить и попробовать убрать надписи, тот сразу приехал. За этим делом Дмитрия и застал корреспондент «ВБ». На парадной стене синагоги, выходящей на Чонгарскую, синей краской были нарисованы три буквы «Z», одна из них «задом наперед». Как рассказала хозяйка соседнего дома Елена, надписи появились в субботу вечером между 18.00 и 20.00. На воротах ее дома (Чонгарская, 29) нарисовали то же самое.
Елена никуда об этом не сообщала, в воскресенье подобрала средство и смыла «зэт» со своих ворот. Она недавно сделала ремонт дома и ворот, поэтому особенно возмущена:
– Это же надо! Зачем так поганить? А мы ремонт только что сделали… Боялась, что, смывая их каракули, и ворота свои испорчу. Но обошлось.
Дмитрий пробовал смыть краску ацетоном – не получалось, она въелась в поры и трещины кирпичей. Металлической щеткой дело пошло лучше. Вскоре Сергей привез специальный удалитель лакокрасочных покрытий, с ним и с упорным трудом щеткой дело пошло.
Тем временем бобруйский раввин Шауль Хабобо вызвал милицию. К ее приезду от трех «зэт» остались только частичные следы.
По мнению Дмитрия, чтоб очистить стену полностью, нужна мойка высокого давления. А чтоб выразить свое отношение к поступку неизвестных, ни у Дмитрия, ни у Сергея «печатных» слов не нашлось.
На фота у цэнтры, 
