план города - Магілёў. media

Першы падрабязны план горада з’явіўся ў 1778 годзе, пасля таго, калі Крычаў разам з іншымі ўсходнімі землямі па першаму падзелу Рэчы Паспалітай сталі часткай Расісйкай імперыі.

Гэта адбылося ўжо за часамі Расійскай імперыі, калі новая адміністрацыя, што прыйшла на ўходнія землі былой Рэчы Паспалітай, стала ствараць падрабязныя планы гарадоў і мястэчак. Крычаў не стаўся выключэннем, хоць на той час быў невялікім паселішчам, у якім не жыло нават трох тысяч чалавек. Між іншым пра невялікія памеры тагачаснага мястэчка якраз сведчыць гэты план.

Мапа страворана была ў той час, калі Крычаў і ваколіцы былі ўладаннем князя Рыгора Пацёмкіна, хоць неўзабаве Крычаўшчынай завалодае мясцовы шляхціч Галынскі.

На сённяшні час план старадаўняга Крычава дасяжны на прасторах інтэрнета, але арыгінал яго знаходзіцца ў Расійскім дзяржаўным ваенным архіве. Адметна, што план 1778 года размешчаны нават на сайце крычаўскага райвыканкама ў раздзеле “История Кричева в старых фотографиях”.

Фота з адкрытых крыніц

Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі выклаў на сваёй старонцы ў Facebook каляровую выяву плана Бабруйска 1794 года. Гэта адзін з самых ранніх вядомых планаў горада, а каштоўнасці яму дадае высокая дэталізацыя планіроўкі. На выяве можна пабачыць, якім быў горад да зносу большай часткі гістарычных будынкаў падчас будаўніцтва Бабруйскай крэпасці.

“Не тое, каб [гэты план быў раней] невядомы. – гаворыцца ў публікацыі – Зробленая на яго падставе прамалёўка прысутнічае ў беларускіх энцыклапедыях (“Энцыклапедыя гісторыі Беларусі”, “Вялікае Княства Літоўскае”). Аднак, арыгінал змяшчае значна больш цікавых дэталяў.”

З усёй забудовы, што ёсць на плане, да нашага часу захаваўся толькі адзін будынак – гаўптвахта, перабудаваная з касцёла. Яе можна пабачыць тут.

“У Рагачоўскай браме фартэцыі часам выпадае цэгла-пальчатка. – пракаментаваў публікацыю адзін з карыстальнікаў Тэлеграм-канала “Спадчына” – Другая ітэрацыя старажытнага Бабруйску, так бы мовіць, адзіны шанец дакрануцца. Больш у на тэрыторыі нідзе ўжываньня старой пальчаткі не заўважаў.”

Выява: Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі