У той час як беларускія ўлады спадзяюцца выратаваць вёску праз курсы трактарнага майстэрства і армейскую дысцыпліну, рэальная праблема застаецца нязменнай: замест стварэння магчымасцяў і свабоды выбару для моладзі дзяржава прапануе яшчэ больш кантролю і казарменнага парадку, ператвараючы «прыватныя ініцыятывы» ў чарговы інструмент утрымання людзей там, дзе ім часта не хочацца заставацца.
Калі я быў падлеткам, маці часта паўтарала: «Навучыся кіраваць трактарам — у жыцці спатрэбіцца». Тады гэта здавалася жартам, але цяпер, калі гляджу на апошнія ініцыятывы Міністэрства адукацыі, разумею: яна, магчыма, прадбачыла будучыню.
Нядаўна стала вядома, што ў беларускіх школах і ліцэях, асабліва ў сельскай мясцовасці, увядуць навучанне кіраванню механічнымі транспартнымі сродкамі. Ініцыятыва, паводле прадстаўніцы Міністэрства адукацыі Анжэлы Кудаяравай, накіравана на тое, каб маладыя людзі заставаліся ў вёсцы і былі гатовыя да службы ў арміі.
З аднаго боку, гэта выглядае як крок да практычнага навучання. Але з іншага — ці не сведчыць гэта пра тое, што дзяржава не мае іншых ідэй, як утрымаць моладзь у сельскай мясцовасці?
Падобныя ініцыятывы выклікаюць шмат пытанняў. Напрыклад, ці сапраўды навучанне кіраванню трактарам стане вырашальным фактарам для выпускніка, каб застацца ў вёсцы? Ці не лепш было б палепшыць інфраструктуру, забяспечыць доступ да якаснай медыцыны і адукацыі, стварыць працоўныя месцы?
Акрамя таго, узнікае пытанне пра матывацыю. Ці сапраўды маладыя людзі будуць гатовыя заставацца ў сельскай мясцовасці толькі таму, што яны навучыліся кіраваць трактарам? Ці гэта чарговая спроба дзяржавы навязаць сваю волю пад выглядам «прыватных ініцыятыў»?
Не менш цікава і тое, што гэтая ініцыятыва выглядае часткай больш шырокага трэнду на татальны кантроль і рэгламентацыю з боку дзяржавы. Ад новых школьных прадметаў да абавязковых «патрыятычных» мерапрыемстваў — ствараецца адчуванне, што любая праява самастойнасці або выбару павінна праходзіць праз строгі фільтр «агульнадзяржаўнай неабходнасці». Гэта, мабыць, спроба адказаць на ўсе сацыяльныя выклікі інструкцыямі і загадамі замест дыялогу і стварэння сапраўдных магчымасцяў для людзей.
Фота: mogilev.media